เรืองเล่าคนเก่าแก่

[nathanielnong]

ตามหารูปครับ

หม่อมเจ้าถูกถวิล ศุขสวัสดิ

[เพ็ญชมพู]

ลายมือหม่อมเจ้าถูกถวิล  ศุขสวัสดิ์ ซึ่งได้ถวายตัวรับราชการเป็นข้าหลวงเดิม มาแต่ก่อนพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นครองราชย์



ท.ป.ส. เป็นพระนามแฝงของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว สำหรับพระราชนิพนธ์บทละคร ย่อมาจาก ทวีปัญญาสโมสร ซึ่งพระองค์ท่านทรงเป็นนายกสโมสร

ถ.ถ. หมายถึงหม่อมเจ้าถูกถวิล  ศุขสวัสดิ์

ภาพและคำอธิบายโดย คุณดีดี และ คุณวีมี จากกระทู้ มาทายภาพบุรุษ และสตรีปริศนากันเถอะ !!!!

[nathanielnong]

ลายมือหม่อมเจ้าถูกถวิล  ศุขสวัสดิ์ ซึ่งได้ถวายตัวรับราชการเป็นข้าหลวงเดิม มาแต่ก่อนพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นครองราชย์



ท.ป.ส. เป็นพระนามแฝงของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว สำหรับพระราชนิพนธ์บทละคร ย่อมาจาก ทวีปัญญาสโมสร ซึ่งพระองค์ท่านทรงเป็นนายกสโมสร

ถ.ถ. หมายถึงหม่อมเจ้าถูกถวิล  ศุขสวัสดิ์

ภาพและคำอธิบายโดย คุณดีดี และ คุณวีมี จากกระทู้ มาทายภาพบุรุษ และสตรีปริศนากันเถอะ !!!!

ขอบคุณครับ

ท่านส่งภาพถึงใครไม่ทราบ  คนในภาพคือท่านหรือครับ

[SILA]

จาก จดหมายเหตุวชิราวุธ

       คำบรรยายภาพ - สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยสกุฎราชกุมาร (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว)
ทรงฉายพระฉายาลักษณ์พร้อมด้วยสภากรรมการทวีปัญญาสโมสร ในการที่สภากรรมการทวีปัญญาสโมสรจัดการรื่นเริง
ส่งเสด็จสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าฯ กรมขุนนครราชสีมา เสด็จออกไปทรงศึกษาวิชาการที่ประเทศอังกฤษ ณ พระตำหนักจิตรลดา
เมื่อวันที่ ๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๔๗

(แถวนั่งจากซ้าย)   
๑. นายพันเอก พระยาราชวัลภานุสิษฐ (อ๊อด  ศุภมิตร)     กรรมการพิเศษที่ปรึกษา
๒. หม่อมเจ้าถูกถวิล  ศุขสวัสดิ์                                ปฏิคม

[เพ็ญชมพู]

แถวนั่งจากซ้าย
๑. นายพันเอก พระยาราชวัลภานุสิษฐ (อ๊อด ศุภมิตร) กรรมการพิเศษที่ปรึกษา ๒. หม่อมเจ้าถูกถวิล ศุขสวัสดิ์ ปฏิคม ๓. สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าฯ กรมขุนนครราชสีมา บรรณารักษ์ ๔.สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สภานายก ๕. นายหยวก เตมียบุตร เหรัญญิก ๖. นายสอาด ชูโต เลขานุการ ๗. หม่อมเจ้าวงศ์นิรชร เทวกุล

ยืนแถวหน้าจากซ้าย
๑. ขุนวิรัชเวชกิจ (สุ่น สุนทรเวช) ๒.นายพงษ์ สวัสดิ์ – ชูโต กรรมการผู้ช่วย ๓. พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรวิสุทธิ ๔. นายกริ่ม สุรนันทน์ ๕. พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากาญโนภาสรัศมี ๖. หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล ๗. หม่อมเจ้ามรุพรพันธ์ เทวกุล ๘. หม่อมเจ้าทิณทัต ศุขสวัสดิ์ ๙. นายจ่ายง (สาย ณ มหาชัย) ๑๐. หม่อมเจ้าปิยบุตร จักรพันธุ์ กรรมการผู้ช่วย ๑๑. นายพันโท พระพิเรนทรเทพ (เย็น ยมาภัย) ๑๒. จางวางวร ๑๓. นายพันเอก หม่อมเจ้าชื่น กำภู ๑๔. หม่อมเจ้าพงศ์ทินเทพ เทวกุล

ยืนแถวหลังจากซ้าย
๑. หลวงบุรีนวราษฐ (จันทร์ จิตรกร) ๒. หม่อมหลวงเฟื้อ พึ่งบุญ ๓. หม่อมเจ้าเสพโสมนัส เทวกุล ๔. หม่อมเจ้าอิทธิเทพสรร กฤดากร กรรมการผู้ช่วย ๕. นายฮัก บุนนาค ๖. หม่อมเจ้าตรีพิเพทพงศ์ เทวกุล

จาก https://www.vajiravudh.ac.th/VC_Annals/vc_annal72.htm

[เทาชมพู]

ขอบคุณครับ

ท่านส่งภาพถึงใครไม่ทราบ  คนในภาพคือท่านหรือครับ

ไม่ทราบว่าม.จ. ถูกถวิลท่านส่งถึงใคร น่าจะเป็นพระสหายสนิท   เพราะข้อความที่เขียนเป็นการบอกเล่าแบบขำๆฉันเพื่อนฝูง  ไม่ใช่ส่งให้ผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ
ท่านทรงเขียนว่า
"นี่รูปมารี ตัวละครของ ท.ป.ส. รู้จักไหม
สวยไหม ไม่ขอให้ตอบ
คิดถึง 
ถ.ถ.

หม่อมเจ้าถูกถวิลทรงแต่งชุดสตรีตะวันตก เพื่อแสดงละครพระราชนิพนธ์ เรื่อง "เพื่อนแท้" ซึ่งแปลจากบทละครเรื่อง " My Friend Jarlet " ของ " Arnold Golsworthy " และ " E.B. Norman "
ท่านทรงรับบทมารี เลอร์รูซ์ (Marie Leroux) นางเอกของเรื่อง

ในยุคนั้น ละครพระราขนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เล่นตามขนบละครเชคสเปียร์ หรือละครนอกของไทย  คือไม่มีผู้หญิงร่วมแสดง   บทสตรีในเรื่องไม่ว่าจะนางเอก นางรอง หรือบทแม่ ใช้ข้าราชบริพารชายที่รูปร่างหน้าตาพอจะสวมบทผู้หญิงได้  เล่นเป็นตัวนางทั้งหมด
เพราะสมัยนั้นยังไม่ทรงมี "ฝ่ายใน"  จะหาสาวชาววังหรือลูกผู้ดีมาเล่นปนเป ถูกเนื้อต้องตัวผู้ชายก็คงไม่มีพ่อแม่คนไหนยอม
จนกระทั่งพระเจ้าอยู่หัวเริ่มทรงมีฝ่ายใน  ละครชายจริงหญิงแท้ จึงเริ่มกำเนิดขึ้นมา ในเรื่อง "โพงพาง" ที่ทรงแสดงคู่กับพระวรกัญญาปทาน

[nathanielnong]

ขอบคุณทุกท่านครับ

[ภศุสรร อมร]

ขออนุญาตฝื้นกระทู้นี้หลังจากเวลาผ่านมายาวนานนะครับ ผมเองนายภศุสรร ที่ผ่านมา การงานมัดตัวยิ่งนัก มิได้มีโอกาศเข้ามาแม้สักนิด หวังว่าทุกท่านคงจะยังไม่กระผมนะครับ กระผมพึ่งค้นเจอรูปของคุณเทียด ตามศักดิ์ที่แท้จริงแล้วเป็นแม่ของคุณเทียด กระผมมีศักดิ์เป็นลืบ แต่เท่าที่รู้สรรพนานเรียกญาติสูงกว่าเทียดนี้ในภาษาไทยไม่ปรากฏ  ( กระผมทราบดีว่าหัวข้อในเรื่องการแต่งกายของชาวไทยสมัยเก่านั้นได้ถูกบรรยายและเล่าถึงกันมานักต่อนักแล้วในที่นี้ แต่ผมเห็นว่าบัดนี้พอมีรูปใหม่บ้างให้ท่านได้ชมคงไม่เสียหาย คุณเทียดเกิดในสมัยปลายราชกาลที่๔ มีภูมิลำเนาเดิมอยู่ ณ เขตหนองจอก พื้นฐานถือเป็นผู้มีอันจะกินในที่นั้น ยายผมยังทันท่าน มีเรื่องเล่ากันต่อมาว่าท่านใจดี วานลูกหลานให้ตำหมากให้ประจำ น้องสาวคุณเทียดขึ้นกับวัดสระเกศมาก ศรัทธาทำบุญบ่อยครั้ง เป็นเหตุให้สมเด็จพระสังฆราช ( อยู่ ） ทรงเมตตา พระราชทานนามสกุลให้สกุลข้างคุณยายผมเป็นต้นมา

[ภศุสรร อมร]

หลังจากคุณเทียดได้สิ้นลมเมื่อประมาณหกสิบปีก่อน มีเรื่องเล่ากันต่อมาไว้หลังจากได้ตั้งสวดพระอภิธรรมแล้ว ก็ได้มีการนำศพคุณเทียดลงเรื่อ พายแห่ไปวัด พร้อมกับให้คนพายนั้นร้องโฮ่ไปตลอดทาง ทราบว่าพีธีดั่งกล่าวสำนวนท้องถิ่นนั้นเรียกว่า ‘‘รักศพ‘‘ ออกเสียงตามสำเนียบพูด สะหกดอย่าบไรไม่อาจจะทราบได้ อาจจะเป็นพีธีโบราณที่ได้เลือนหายไปนานแล้วก็เป็นได้

อีกจุดน่าสังเกตคือทรงผมของคุณเทียดนั้น กระผมดูไม่ออกว่าเป็นทรงดอกกระ่ทุม หรือว่ามีการเกล้ามวย แต่เท่าที่ทราบการเกล้ามวยนั้นแพร่หลายในทางเหนือและล้านช้าง ไม่น่าจะมีการใช้แบบแพร่หลายในภาคกลาง ถ้ามีผู้รู้ท่านใดพอดูออก กระผมก็ขอขอบพระคุณล้วงหน้าด้วยในที่นี้นะครับ

เขตหนองจอกปัจจุบันทราบว่าโดยมากเป็นชาวมุสลิมที่ถูกกวาดต้อนมาจากหัวเมืองมลายู ประชากรพุทธในสมัยนั้นมีกี่มากน้อยกระผมเองไม่อาจทราบได้

[เทาชมพู]

สวัสดีค่ะ คุณภศุสรร
หายหน้าไปนานมาก ขอต้อนรับกลับเรือนไทยค่ะ

หลังจากคุณเทียดได้สิ้นลมเมื่อประมาณหกสิบปีก่อน มีเรื่องเล่ากันต่อมาไว้หลังจากได้ตั้งสวดพระอภิธรรมแล้ว ก็ได้มีการนำศพคุณเทียดลงเรื่อ พายแห่ไปวัด พร้อมกับให้คนพายนั้นร้องโฮ่ไปตลอดทาง ทราบว่าพีธีดั่งกล่าวสำนวนท้องถิ่นนั้นเรียกว่า ‘‘รักศพ‘‘ ออกเสียงตามสำเนียบพูด สะหกดอย่าบไรไม่อาจจะทราบได้ อาจจะเป็นพีธีโบราณที่ได้เลือนหายไปนานแล้วก็เป็นได้

อีกจุดน่าสังเกตคือทรงผมของคุณเทียดนั้น กระผมดูไม่ออกว่าเป็นทรงดอกกระ่ทุม หรือว่ามีการเกล้ามวย แต่เท่าที่ทราบการเกล้ามวยนั้นแพร่หลายในทางเหนือและล้านช้าง ไม่น่าจะมีการใช้แบบแพร่หลายในภาคกลาง ถ้ามีผู้รู้ท่านใดพอดูออก กระผมก็ขอขอบพระคุณล้วงหน้าด้วยในที่นี้นะครับ

1   พิธี "ลักศพ" ค่ะ  เป็นการเคลื่อนย้ายศพไปเงียบๆเพื่อนำไปเผา  มักทำกันในเวลากลางคืน เพราะสะดวกในการเคลื่อนย้ายได้เร็ว  คล่องตัวกว่าเวลากลางวัน 
ปัจจุบัน ยังมีให้เห็นในพระราชพิธีเมื่อเจ้านายสิ้นพระชนม์ เรียกว่า "ลักพระศพ” ธรรมเนียมปฏิบัติจากอดีตสู่ปัจจุบัน
คำว่า “ลักพระศพ” เป็นชื่อเรียกอย่างไม่เป็นทางการของเจ้าพนักงานภูษามาลาที่ใช้พูดถึงขั้นตอนการอัญเชิญพระศพไปยังพระเมรุก่อนงานพระราชพิธี จะรีบกระทำในเวลาลางคืน หรือเช้ามืดก่อนงานพระราชพิธี โดยจะอัญเชิญพระโกศทรงพระศพออกจากตำหนัก หรือวังที่ประทับ ขึ้นยังพระราชยานรถม้า หรือราชยานคนหาม ไปยังสถานที่ใดที่หนึ่ง เพื่อตั้งรอริ้วขบวนงานพระราชพิธีที่จะเกิดขึ้นในตอนเช้า
2 ทรงผมในรูปของคุณแม่คุณเทียด   พบได้ในหญิงเชื้อจีนในประเทศไทย  ทำผมรวบไปเป็นมวยไว้ท้ายทอยค่ะ   ทำนานๆหลายสิบปีเข้าหน้าผากจะเถิกแบบนี้   ท่านมีเชื้อสายจีนหรือเปล่าคะ

[ภศุสรร อมร]

เรียนคุณเทาชมพู ขอบพระคุณครับสำหรับคำตอบ กระผมเองก็ดีใจยิ่งที่ได้กลับมาเจอกันอีกครั้งกับทุกท่าน
ในเรื่องของการ ลักศพนั้นกระผมเคยได้ยินมาคลับคลา การเคลื่อนศพก็ดี หามก็ดีไปป่าช้าหรือวัดนั้นในสมัยก่อนถือเป็นพีธีรีตอง บางพื้นที่นิยมให้ญาติถือกระทงใส่เงินคล้ายขันธุ์ห้า รอยข้าวตอกไปตลอดทาง เป็นพีธีเช่นเดียวกับการใส่เสื้อผ้ากลับด้าน หวีผมกลับด้านให้ผู้ซึ่งล่วงลับ และการหักหวี ฝากดอกบัวไปไหว้พระจุฬามณีหลังจากนั้น พีธีกรรมเหล่านี้เรื่อมหายไปในคนรุ่นหลัง เป็นอันน่าเสียดายยิ่ง

เท่าที่ทราบ คุณเทียดเองท่านเป็นไทย ซื่อบุญรอด แต่ท่านได้สามีเป็นจีน ต่อมาจึงได้ย้ายถิ่นฐานมาปักหลัก ณ พื้นที่ มินบุรี
ในแง่นี้กระผมสังเกตว่าในสมัยก่อน หญิงไทยได้สามีจีนนั้นมักไม่เป็นขนบความเป็นไทยเท่าใด การกิน การเป็นอยู่เคยเป็นไทยมาเช่นไรก็ยังคงเป็นไทยอยู่เช่นนั้น เผลอเผลอ รุ่นลูกซึ่งเป็นลูกจีนเองอาจจะเป็นไทยยิ่งกว่า

[ภศุสรร อมร]

แต่ถึงกระนั้นก็ยังไม่ตัดความเป็นไปได้ที่คุณแม่ของเทียดท่านจะเปลี่ยนมาถือขนบจีนตามสามี นิยามความเป็นไทยมีความยืดหยุ่นในตัวอยู่แล้วครับ หล่อรวมได้ทุกเชื้อชาติ

[เทาชมพู]

ดิฉันไปหารูปหญิงจีนในสยามมาให้ดูค่ะ   ทำผมแบบเดียวกับคุณแม่คุณเทียด

[ภศุสรร อมร]

ขอบพระคุณครับ กระผมสังเกตว่าแม้แต่รูปทรงรองเท้าและถุงเท้ารวมถึงเก้าอี้ ที่แม่คุณเทียดกระผมนั่งยังเป็นแบบจีน
กระผมเองฉงนเรื่องเชื้อสายท่านมานาน ไม่กระจ่างตราบจนบัดนี้
ทั้งนี้ กระผมมีข้อสันนิษฐานอยู่สองประการ คือ

1. คุณเทียดท่านมีเชื้อสายจีนจริง แต่เป็นลูกจีน กล่าวคือจีนผสมไทย เวลาผ่านมาเนิ้นนาจนข้อนี้ถูกลูกหลานลืมเลือนไป
2. คุณเทียดท่านเป็นไทยสยามแท้จริง  แต่รับเอาขนบจีนมามากตามฝ่ายสามี

หากมีท่านใดไขปริษณาให้กระผมได้บาง ก็คงน่ายินดียิ่ง

[เทาชมพู]

คุณแม่คุณเทียดนั่งบนเก้าอี้แบบจีน  ไม่นั่งพับเพียบแบบไทย   ไม่ตัดผมสั้นอย่างหญิงไทยสมัยร.4 หรือร. 5
ก็มีเค้าว่าท่านเป็นลูกจีน   แต่มารดาเป็นไทย  จึงเติบโตอย่างคนไทย ไปวัด ทำบุญ มีพิธีศพแบบไทย
การแต่งงานกับคนจีนก็ชวนให้คิดว่าท่านน่าจะมีเชื้อจีนอยู่บ้างค่ะ