มีใครทราบประวัติของนางสาววินนิเฟรด สยามระติ

[pandit_panik]

พอดีกำลังจะเขียนบทความเกี่ยวกับการพระราชทานนามสกุลในล้นเกล้า รัชกาลที่ ๖ ปรากฏว่า เจอประกาศกระทรวงมุรธาธร พระราชทานนามสกุลให้แก่นางสาววินนิเฟรด ว่า “สยามระติ” Syâmarati (สยาม หมายถึง ประเทศสยาม + ระติ หมายถึง รัก ชื่นชอบ พอใจ = รักสยามประเทศ) ลำดับที่ 6430 ลงวันที่ 10 กรกฎา 2466 ซึ่งส่วนตัวคิดว่าแปลกประหลาดเพราะเท่าที่สืบค้นมาพระองค์ไม่เคยพระราชทานนามสกุลให้ผู้หญิงเลย ยกเว้นกรณีของพระอภิบาลภูวนารถ (จำรัส) ที่นามสกุลฝ่ายบิดาท่าน คือ เทพหัสดิน ณ อยุธยา แต่พระองค์พระราชทานนามสกุล “เทวะคฤหปาล” ให้เป็นกรณีพิเศษ เพื่อให้สืบสายตระกูลฝั่งมารดา หากสมาชิกท่านใดพอที่จะทราบเกี่ยวกับประวัติของบุคคลดังกล่าว รบกวนช่วยชี้แนะด้วยนะครับ จักขอบพระคุณอย่างยิ่ง

[เทาชมพู]

หานามสกุล สยามระติ ไม่เจอในรายชื่อนามสกุลพระราชทานค่ะ   ท่านสมาชิกเรือนไทยท่านใดเจอบ้างคะ

[เพ็ญชมพู]

อยากทราบข้อมูลว่า คุณ pandit เห็นประกาศฉบับนี้จาก เว็บไซต์ หรือ หนังสือ เล่มใด

[CVT]

ผมเจอในราชกิจจานุเบกษาครับ

https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1068485.pdf

[เพ็ญชมพู]

https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/1068485.pdf

[เทาชมพู]

    ยังหาข้อมูลเกี่ยวกับนางสาววินนิเฟรด ไม่ได้  แต่ได้ข้อสังเกตมาดังนี้
   1  วินนิเฟรด  สะกดเป็นภาษาอังกฤษว่า Winnifred  บางแห่งสะกดว่า Winifred  เป็นชื่อผู้หญิงในภาษาอังกฤษที่มีกำเนิดมาจากแคว้นเวลส์    เป็นชื่อโบราณ ไม่ค่อยมีใครใช้ตั้งชื่อลูกกันแล้ว
   2  นางสาววินนิเฟรด  ถ้าไม่ใช่ชาวอังกฤษแท้ๆ พ่อแม่เป็นฝรั่ง  ก็ต้องเป็นลูกครึ่ง พ่อฝรั่ง   จึงน่าแปลกใจว่าเหตุใดจึงไม่ลงนามสกุลพ่อเอาไว้ด้วย   และทำไมผู้ขอพระราชทานนามสกุลจึงไม่ใช่ตัวของบิดาหรือลูกหลานที่เป็นชาย อย่างตระกูลอื่นๆที่มีเชื้อสายต่างชาติและขอพระราชทานนามสกุลไทย  เช่น
     - นามสกุล สุมิตร ซึ่งระบุว่าพระราชทาน นายอี สเปนช์ สมิต ผู้ช่วยอธิบดีกรมศึกษาธิการ ขอพระราชทานให้บุตรชายหญิงซึ่งมารดาเป็นไทย
     - เศวตศิลา พระราชทาน พระวันพฤกษ์พิจารณ (ทองคำ) ปลัดกรมป่าไม้ กับพระกรุงศรีบริรักษ์ (ทองย้อย) ปลัดมณฑลกรุงเก่ากระทรวงมหาดไทย เป็นบุตรนายเฮนรี อาลบาสเตอร์ (แปลนามสกุลเป็น “หินขาว”)
  3  สืบเนื่องจากข้อ 2  แสดงว่านางสาววินนิเฟรด อาจไม่มีญาติฝ่ายชายเหลืออยู่พอจะทำหน้าที่ขอพระราชทานนามสกุล    จึงต้องขอเอง   เพื่อให้ตัวเองมีนามสกุลอย่างคนไทยอ่ื่นๆ  แทนที่จะใช้นามสกุลฝรั่งของบิดา   ทั้งนี้เป็นได้ว่าเพื่อประโยชน์ในการถือสัญชาติไทย
   4  ปกติแล้วการพระราชทานนามสกุลแก่ผู้ที่มีเชื้อสายชาวต่างประเทศ    จะทรงตั้งนามไทยที่มีความหมายสอดคล้องกับนามสกุลเดิมที่เป็นภาษาต่างประเทศ   เพื่อให้ลูกหลานประจักษ์ถึงรากฐานที่มาของสกุล   แต่นามสกุลของนางสาววินนิเฟรด  คือ“สยามระติ” Syâmarati (สยาม หมายถึง ประเทศสยาม + ระติ หมายถึง รัก ชื่นชอบ พอใจ = รักสยามประเทศ) ไม่มีเค้านามสกุลต่างชาติ  จึงน่าสงสัยว่าบิดาของเธอมีนามสกุลอะไรแน่   เธอไม่ได้แจ้งไปขณะทำเรื่องขอพระราชทานเลยหรือ
   5   การพระราชทานนามสกุลแก่ชาวต่างชาติว่า "รักสยาม" แสดงว่านางสาววินนิเฟรดจะต้องแสดงความผูกพันของเธอต่อสยามเป็นอย่างมาก  จะโดยอาชีพความเป็นอยู่  ฐานะในสังคม หรืออะไรก็ตาม
   6  นางสาววินนิเฟรดอยู่ในข่ายได้รับพระมหากรุณาธิคุณเป็นอย่างมาก จนน่าจะเรียกว่าเป็นพิเศษ เพราะ เธอเป็นหญิงโสด ไม่ได้สมรส   หากสมรสไป นามสกุลสยามระติก็ไม่ได้ใช้อีก    หรือถ้าเธอถึงแก่กรรมโดยไม่ได้สมรส  นามสกุลนี้ก็จะไม่มีผู้ใดใช้อีกเช่นกัน
   ต่อให้เธอมีพี่น้องเป็นหญิง  หญิงเหล่านั้นก็จะประสบผลอย่างเดียวกับเธอ   
   ส่วนคำถามว่าถ้าเธอมีพี่น้องผู้ชายล่ะ พวกเขาก็ใช้นามสกุลนี้ มีลูกหลานสืบต่อตระกูลได้ คำตอบคือถ้าเธอมีพี่ชายน้องชาย เขาเหล่านั้นจะต้องเป็นฝ่ายขอพระราชทานนามสกุล ไม่ใช่เธอ หรืออย่างน้อยก็ต้องมีชื่อขอพระราชทานพร้อมกับเธอ
   7   นามสกุลพระราชทานที่มีอักษรโรมันสะกด ว่า Sya^ma  ในภาษาไทยสะกดว่า "ศยาม" ไม่ใช่ "สยาม" เช่นนามสกุล "ศยามานนท์"

[CVT]

    ยังหาข้อมูลเกี่ยวกับนางสาววินนิเฟรด ไม่ได้  แต่ได้ข้อสังเกตมาดังนี้
   1  วินนิเฟรด  สะกดเป็นภาษาอังกฤษว่า Winnifred  บางแห่งสะกดว่า Winifred  เป็นชื่อผู้หญิงในภาษาอังกฤษที่มีกำเนิดมาจากแคว้นเวลส์    เป็นชื่อโบราณ ไม่ค่อยมีใครใช้ตั้งชื่อลูกกันแล้ว
   2  นางสาววินนิเฟรด  ถ้าไม่ใช่ชาวอังกฤษแท้ๆ พ่อแม่เป็นฝรั่ง  ก็ต้องเป็นลูกครึ่ง พ่อฝรั่ง   จึงน่าแปลกใจว่าเหตุใดจึงไม่ลงนามสกุลพ่อเอาไว้ด้วย   และทำไมผู้ขอพระราชทานนามสกุลจึงไม่ใช่ตัวของบิดาหรือลูกหลานที่เป็นชาย อย่างตระกูลอื่นๆที่มีเชื้อสายต่างชาติและขอพระราชทานนามสกุลไทย  เช่น
     - นามสกุล สุมิตร ซึ่งระบุว่าพระราชทาน นายอี สเปนช์ สมิต ผู้ช่วยอธิบดีกรมศึกษาธิการ ขอพระราชทานให้บุตรชายหญิงซึ่งมารดาเป็นไทย
     - เศวตศิลา พระราชทาน พระวันพฤกษ์พิจารณ (ทองคำ) ปลัดกรมป่าไม้ กับพระกรุงศรีบริรักษ์ (ทองย้อย) ปลัดมณฑลกรุงเก่ากระทรวงมหาดไทย เป็นบุตรนายเฮนรี อาลบาสเตอร์ (แปลนามสกุลเป็น “หินขาว”)
  3  สืบเนื่องจากข้อ 2  แสดงว่านางสาววินนิเฟรด อาจไม่มีญาติฝ่ายชายเหลืออยู่พอจะทำหน้าที่ขอพระราชทานนามสกุล    จึงต้องขอเอง   เพื่อให้ตัวเองมีนามสกุลอย่างคนไทยอ่ื่นๆ  แทนที่จะใช้นามสกุลฝรั่งของบิดา   ทั้งนี้เป็นได้ว่าเพื่อประโยชน์ในการถือสัญชาติไทย
   4  ปกติแล้วการพระราชทานนามสกุลแก่ผู้ที่มีเชื้อสายชาวต่างประเทศ    จะทรงตั้งนามไทยที่มีความหมายสอดคล้องกับนามสกุลเดิมที่เป็นภาษาต่างประเทศ   เพื่อให้ลูกหลานประจักษ์ถึงรากฐานที่มาของสกุล   แต่นามสกุลของนางสาววินนิเฟรด  คือ“สยามระติ” Syâmarati (สยาม หมายถึง ประเทศสยาม + ระติ หมายถึง รัก ชื่นชอบ พอใจ = รักสยามประเทศ) ไม่มีเค้านามสกุลต่างชาติ  จึงน่าสงสัยว่าบิดาของเธอมีนามสกุลอะไรแน่   เธอไม่ได้แจ้งไปขณะทำเรื่องขอพระราชทานเลยหรือ
   5   การพระราชทานนามสกุลแก่ชาวต่างชาติว่า "รักสยาม" แสดงว่านางสาววินนิเฟรดจะต้องแสดงความผูกพันของเธอต่อสยามเป็นอย่างมาก  จะโดยอาชีพความเป็นอยู่  ฐานะในสังคม หรืออะไรก็ตาม
   6  นางสาววินนิเฟรดอยู่ในข่ายได้รับพระมหากรุณาธิคุณเป็นอย่างมาก จนน่าจะเรียกว่าเป็นพิเศษ เพราะ เธอเป็นหญิงโสด ไม่ได้สมรส   หากสมรสไป นามสกุลสยามระติก็ไม่ได้ใช้อีก    หรือถ้าเธอถึงแก่กรรมโดยไม่ได้สมรส  นามสกุลนี้ก็จะไม่มีผู้ใดใช้อีกเช่นกัน
   ต่อให้เธอมีพี่น้องเป็นหญิง  หญิงเหล่านั้นก็จะประสบผลอย่างเดียวกับเธอ   
   ส่วนคำถามว่าถ้าเธอมีพี่น้องผู้ชายล่ะ พวกเขาก็ใช้นามสกุลนี้ มีลูกหลานสืบต่อตระกูลได้ คำตอบคือถ้าเธอมีพี่ชายน้องชาย เขาเหล่านั้นจะต้องเป็นฝ่ายขอพระราชทานนามสกุล ไม่ใช่เธอ หรืออย่างน้อยก็ต้องมีชื่อขอพระราชทานพร้อมกับเธอ
   7   นามสกุลพระราชทานที่มีอักษรโรมันสะกด ว่า Sya^ma  ในภาษาไทยสะกดว่า "ศยาม" ไม่ใช่ "สยาม" เช่นนามสกุล "ศยามานนท์"

สุดยอดครับอาจารย์

[เพ็ญชมพู]

นามสกุลพระราชทานที่มีอักษรโรมันสะกด ว่า Sya^ma  ในภาษาไทยสะกดว่า "ศยาม" ไม่ใช่ "สยาม" เช่นนามสกุล "ศยามานนท์"

ตามระเบียบที่ทรงวางไว้ ในการเขียนนามสกุลเป็นอักษรโรมันสำหรับ ศ และ ส ใช้อักษร S เหมือนกัน

จากหนังสือ นามสกุลพระราชทานในกรุงสยาม

https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:3659

[เทาชมพู]

(ต่อ)
8   นามสกุลที่ขึ้นต้นด้วย ศ ส  เมื่อถอดเป็นอักษรโรมัน ใช้ S เหมือนกัน  ศยาม กับ สยาม สะกดเหมือนกันว่า Sya^ma  เลยสงสัยว่านามสกุลของนางสาววินนิเฟรดทำไมไม่สะกดว่า ศ  เหมือนนามสกุลอื่นที่มีคำว่าSya^ma  เช่นนามสกุล ศยามานนท์    (Sya^ma^nanda)
     นามสกุล ศยามานนท์  พระราชทานพระยาศิริไชยบุรินทร (ใหญ่)  ผู้ว่าราชการเมืองนครปฐม  กับพระยาศึกษาสมบูรณ์ (รื่น) เจ้ากรมศึกษาธิการ  กระทรวงธรรมการ  ปู่คือหลวงราชทินนาม (ฃำ)
ไปดูประวัติของสกุลแล้วถึงเข้าใจ  ว่า ศยาม มาจากคำว่า "ขำ" แปลว่า เข้มคม   มักใช้ประกอบคำว่า ดำ เช่น ดำขำ  คมขำ  ส่วน อานนท์ มาจาก นันท    แปลว่า เพลิดเพลิน ยินดี บันเทิง  ตรงกับคำว่า รื่น

[กะออม]

มี Winifred เดียวที่ปรากฏชื่อและเรื่องราวค่อนข้างมืดมน คือ Winifred ธิดาของ Sir William Archer กงสุลอังกฤษ ในกรุงเทพฯ  มารดาเป็นชาวเชียงใหม่  เดิมเธอชื่อ สำลี ต่อมาเข้าเรียน หรือ ทำงาน ? ที่โรงเรียนกุลสตรีวังหลัง เธอไม่ได้รับอนุญาตให้ใช้นามสกุล Archer แหม่มโคลเป็นผู้ตั้งชื่อ Winifred แก่ สำลี

ไม่ทราบจะช่วยอะไรได้บ้างหรือไม่นะคะ

[เทาชมพู]

ช่วยได้มากทีเดียวละค่ะ   
ขอบคุณคุณกะออมมากค่ะ

[CVT]

มี Winifred เดียวที่ปรากฏชื่อและเรื่องราวค่อนข้างมืดมน คือ Winifred ธิดาของ Sir William Archer กงสุลอังกฤษ ในกรุงเทพฯ  มารดาเป็นชาวเชียงใหม่  เดิมเธอชื่อ สำลี ต่อมาเข้าเรียน หรือ ทำงาน ? ที่โรงเรียนกุลสตรีวังหลัง เธอไม่ได้รับอนุญาตให้ใช้นามสกุล Archer แหม่มโคลเป็นผู้ตั้งชื่อ Winifred แก่ สำลี

ไม่ทราบจะช่วยอะไรได้บ้างหรือไม่นะคะ

น่าสนใจมากครับ
ทำไมจึงใช้ สำลี หรือ Archer ไม่ได้ครับ

[เทาชมพู]

เมื่อรู้ว่านางสาววินนิเฟรดเป็นลูกเต้าเหล่าใคร  การสืบหาต่อไปก็เริ่มง่ายขึ้น

     นักการทูตอังกฤษในสยามสมัยรัชกาลที่ 6  ที่ชื่อ Sir William Archer มีอยู่คนเดียวคือ Sir William John Archer (2404-2477)  เป็นคนอังกฤษแต่ได้รับการศึกษาที่โลซานน์ สวิตเซอร์แลนด์   เมื่ออายุ 21  ถูกส่งตัวมาเป็น student interpreter ในสยาม  
    ต่อมา  ในปี พ.ศ. 2429 อาร์เชอร์ได้รับแต่งตั้งให้รักษาการรองกงสุลอังกฤษที่เชียงใหม่  2 ปีต่อมาเลื่อนตำแหน่งเป็นกงสุลที่เชียงใหม่ และดำรงตำแหน่งจนถึงปี พ.ศ. 2434
     ท่านเซอร์อาร์เชอร์คนนี้มีบทบาทสำคัญไม่ใช่ย่อยในสยาม   เป็นผู้พิพากษาคนแรกของศาลสยามอังกฤษ เคยเดินทางไปอียิปต์ โดยทำหน้าที่เป็นผู้พิพากษาศาลผสมในอเล็กซานเดรียสำหรับรัฐบาลอียิปต์    กลับมาอีกครั้งก็ได้เป็นที่ปรึกษาของสถานเอกอัครราชทูตสยามในลอนดอน และดำรงตำแหน่งดังกล่าวตั้งแต่ปี 2449 ถึง 2469   ในพ.ศ.2469 เขาเกษียณอายุราชการ แล้วไปพำนักในแอฟริกาใต้จนถึงแก่กรรมเมื่อพ.ศ. 2477

[เทาชมพู]

น่าสนใจมากครับ
ทำไมจึงใช้ สำลี หรือ Archer ไม่ได้ครับ

ตามประวัติ ท่านเซอร์วิลเลียมสมรสกับหญิงชาวอังกฤษชื่อ คริสติน่า เบอร์โรว์ (Christina Burrow) เมื่อพ.ศ. 2435   มีบุตรด้วยกัน 7 คนเป็นชาย 2 หญิง 5
ดังนั้น ภรรยาชาวเชียงใหม่จึงไม่ใช่ภรรยาตามกฎหมายอังกฤษ  ผิดกับกฎหมายไทย ที่ลูกเกิดจากเมียคนไหนๆก็ตามถ้าพ่อรับรอง ก็ถือเป็นลูกถูกต้องตามกฎหมายทั้งหมด
กฎหมายอังกฤษอนุญาตให้ชายมีภรรยาได้ครั้งละคนเท่านั้น ต่อเมื่อภรรยาตายหรือหย่าจึงจะมีสิทธิ์มีภรรยาคนใหม่ตามกฎหมายได้    เมื่อคุณนายคริสติน่ายังอยู่    ภรรยาชาวเชียงใหม่มีลูกออกมา  เด็กหญิงสำลีจึงไม่มีสิทธิ์ใช้นามสกุลอาร์เชอร์ของบิดา
ด้วยเหตุนี้   สำลีจึงทำเรื่องขอพระราชทานนามสกุลสำหรับตัวเธอเอง

[เทาชมพู]

  ดิฉันก็ไม่รู้ว่านางสาววินนิเฟรดหรือสำลีแจ้งเรื่องไปในใบขอพระราชทานนามสกุลถึงความเป็นมาของเธอหรือเปล่า ว่าทำไมต้องขอ  ทำไมใช้นามสกุลพ่อ(ซึ่งมีตัวตนอยู่แล้ว) ไม่ได้    เดาว่าน่าจะทำ  แต่เรื่องราวของเธอเป็นเรื่องที่เปิดเผยไม่ได้ ต่างจากผู้ขอนามสกุลรายอื่นๆที่ระบุชื่อพ่อ ชื่อปู่ ชื่อทวดกันเต็มยศ
  ถ้าเอาลงในใบพระราชทานหรือในประกาศราชกิจจาฯ อย่างรายอื่นๆ จะกระทบกระเทือนความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ     จะไม่ให้ ก็คงจะมีพระมหากรุณาธิคุณต่อหญิงสาวผู้ไม่ได้มีความผิดอันใด  ซ้ำยังเป็นพสกนิกรชาวสยาม อยู่ในข่ายพระมหากรุณาธิคุณ     จึงมีแต่ประกาศของกระทรวงมุรธาธร บอกออกมาอย่างรวบรัด   ผ่านมาหนึ่งร้อยกว่าปี ก็เป็นเรื่องให้ชาวเรือนไทยหาคำตอบกันให้ควั่กอยู่ตอนนี้
  ส่วนชื่อ Winnifred  ที่แหม่มโคล์ตั้งให้ น่าจะเป็นชื่อฝรั่งสำหรับผู้เข้ารีต(หมายถึงผู้นับถือคริสตศาสนา) พวกนี้เป็นคนไทยที่มีชื่อฝรั่งเป็นชื่อรองกันทุกคน     อย่างคุณประคิณ ชุมสาย ศิลปินแห่งชาติ  สมัยเป็นนางสาวท่านชื่อเออเชนี (Eugenie) นามสกุลกรองทอง   ถึงใช้นามปากกาว่า อุชเชนี