ในปีนี้ผมอยากเรียกร้องให้มหาวิทยาลัยมี "วันจิตร ภูมิศักดิ์"
เนติวิทย์ โชติภัทร์ไพศาล อดีตประธานสภานิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปีการศึกษา ๒๕๖๐ กล่าวถึงกิจกรรมที่เขาอยากให้มีจัดขึ้นในจุฬาฯ
ถึงแม้ "วันจิตร ภูมิศักดิ์" จักมิอาจมีขึ้นได้ในปีนี้ที่จุฬาฯ แต่ที่บ้านเกิดของเขาที่อำเภอประจันตคาม จังหวัดปราจีนบุรี กำลังจัดให้มีงานนี้เกิดขึ้น
วันนี้ ๒๕ กันยายน ๒๕๖๐ เป็นวันครบรอบ ๘๗ ปีชาตกาล "จิตร ภูมิศักดิ์" เป็นปีแรกที่คณะบุคคลในนาม "คณะกรรมการเชิดชูเกียรติภูมิ จิตร ภูมิศักดิ์ ณ บ้านเกิด" จัดงานทำบุญรำลึกปัญญาชน นักคิด นักเขียน ที่อำเภอประจันตคาม จังหวัดปราจีนบุรี
๒๕ กันยายน ๒๔๗๓ แม่แสงเงิน ภรรยานายตรวจสรรพสามิต ได้ให้กำเนิดลูกชายคนแรกและคนเดียวของครอบครัว ชื่อ "สมจิตร" ก่อนจะเปลี่ยนเป็น "จิตร ภูมิศักดิ์" ในเวลาต่อมา
ช่วงอยู่มหาวิทยาลัย เมื่อปี ๒๔๙๖ ได้รับตำแหน่งเป็นสาราณียกร รับผิดชอบจัดทำหนังสือของมหาวิทยาลัย ฉบับ ๒๓ ตุลาคม วันปิยมหาราช จิตรถูกกล่าวหาว่า เขียนบทความทำลายชาติ ศาสนาและสถาบัน ก่อให้เกิดความแตกแยกในหมู่ประชาชน อาจารย์และนิสิตบางกลุ่มจึงเคลื่อนไหวให้ซักฟอกสอบสวนกันในหอประชุม จุฬาฯ ในตอนนั้นมีนิสิตกลุ่มหนึ่งเข้ามาทางด้านหลังแล้วจับจิตร โยนลงจากเวที หรือที่เรียกว่า “โยนบก” ทำให้จิตรบาดเจ็บต้องเข้า โรงพยาบาล พร้อมถูกลงโทษพักการเรียน
ปี ๒๔๙๗ ระหว่างที่ถูกพักการเรียน จิตรไปสอนหนังสือที่โรงเรียนอินทรศึกษาอยู่ระยะหนึ่ง แต่สอนได้ไม่นานก็ถูกไล่ออก จึงไปทำงานหนังสือพิมพ์ไทยใหม่ ยุคนั้น สุภา ศิริมานนท์ เป็นรองผู้อำนวยการ
ปี ๒๔๙๘ จิตรกลับเข้าเรียนอีกครั้งและสำเร็จปริญญาอักษรศาสตรบัณฑิต
ปี ๒๕๐๐ จากนั้นเป็นอาจารย์ที่วิทยาลัยเพชรบุรีวิทยาลงกรณ์ จนกระทั่งถูกจอมพลสฤษดิ์ สั่งจับในข้อหา “สมคบกันกระทำความผิดต่อความมั่นคงของรัฐภายในและภายนอกราชอาณาจักร และกระทำการเป็นคอมมิวนิสต์” เมื่อ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๐๑
จิตรถูกคุมขังอยู่นานจนถึงเดือนธันวาคม ๒๕๐๗ และปลายปี ๒๕๐๘ ตัดสินใจเข้าป่า เพื่อเข้าร่วมต่อสู้กับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) ในนาม สหายปรีชา กระทั่งถูกอาสาสมัครและทหารล้อมยิงเสียชีวิตที่บ้านหนองกุง ตำบลคำบ่อ อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร เมื่อวันที่ ๕ พฤษภาคม ๒๕๐๙
ผลงานในฐานะนักคิด นักเขียนที่มีการจัดพิมพ์เป็นเล่ม ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ได้แก่ โฉมหน้าศักดินาไทย, ความเป็นมาของคำสยาม ไทย ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ, โองการแช่งน้ำและข้อคิดใหม่ในประวัติศาสตร์ไทยลุ่มน้ำเจ้าพระยา, สังคมไทยลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาก่อนสมัยศรีอยุธยา ฯลฯ
จิตร ภูมิศักดิ์ มีชีวิตอยู่ในโลกเพียง ๓๖ ปี จากวันเกิด ๒๕ กันยายน ๒๔๗๓ ถึงวันตาย ๕ พฤษภาคม ๒๕๐๙
จิตรได้รับการเคารพนับถือและยกย่องจากสังคมในฐานะนักปราชญ์ นักประวัติศาสตร์ นักภาษาศาสตร์ และนักคิดนักอุดมการณ์
http://www.komchadluek.net/news/people/296715