เรือนไทย

ถึงตอนนี้ขอเดินเลี้ยวเข้าซอยไปสักนิด

จดหมายเหตุของบาทหลวงนิกายเยซูอิท  ให้ภาพพระเจ้าทรงธรรมแตกต่างจากในพงศาวดารไทย
 
     หลักฐานทางไทยให้ภาพลักษณ์พระเจ้าทรงธรรมเป็นนักปราชญ์  เลื่อมใสทางพุทธศาสนา  มีพระราชกรณียกิจทางพุทธศาสนามากมาย  สมพระนามว่าพระเจ้าทรงธรรม    ก็น่าจะเป็นผู้ใหญ่ที่ค่อนไปทางธรรมะธัมโม  สงบเยือกเย็นอยู่ในศีลในธรรม   ไม่ชอบรบราฆ่าฟัน  ชอบความสงบศานติ    เพราะพงศาวดารไทยยังบอกอีกว่า ทรงมีสัมพันธ์ไมตรีที่ดีกับต่างชาติ  ทั้งดัทช์(ฮอลันดา) อังกฤษและญี่ปุ่น   รัชสมัยของพระองค์นี่เองที่มีการตั้งกรมอาสาญี่ปุ่นขึ้น  เพราะมีชาวญี่ปุ่นสมัครเข้ารับราชการที่กรุงศรีอยุธยาเป็นจำนวนมาก  ซามูไรญี่ปุ่นที่มีบทบาทสำคัญในการเป็นขุนพลใหญ่ของอยุธยาคือยามาดะ นางามาซะ ซึ่งต่อมาได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นออกญาเสนาภิมุข ก็อยู่ในรัชสมัยนี้
    นอกจากนี้ ทรงบริหารการค้าได้เก่งมาก  ทำให้อยุธยากลายเป็นแหล่งศูนย์รวมการค้าสำคัญ    ฮอลันดาที่เข้ามาค้าขายก็ได้รับไฟเขียวด้วยดี  ถึงขั้นพระราชทานที่ดินบริเวณปากแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก ริมคลองปลากด เหนือเมืองสมุทรปราการ ให้ชาวฮอลันดาตั้งคลังสินค้า   ในปี พ.ศ. 2115 พระเจ้าเจมส์ที่ 1 แห่งอังกฤษ ได้มีพระราชสาส์นทูลสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม เพื่อขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้พ่อค้าชาวอังกฤษเข้ามาค้าขายที่กรุง ศรีอยุธยาได้สะดวก ก็โปรดอำนวยให้ตามนั้น

    พงศาวดารไทยยังบอกด้วยว่า  พระเจ้าทรงธรรมไม่นิยมการทำสงคราม     จึงต้องเสียเมืองทวาย ให้พม่าที่ยกกำลังมาตีเมืองทวายใน พ.ศ. 2165 ต่อมา กัมพูชาและเมืองเชียงใหม่ ซึ่งเคยเป็นเมืองประเทศราชมาตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระนเรศวรต่างก็พากันแข็งเมืองไม่ยอมขึ้นกับกรุงศรีอยุธยา

     แต่อ่านจากจดหมายเหตุของบาทหลวงเยซูอิท   พระเจ้าทรงธรรมทรงเป็นนักรบ และแข็งกร้าวมากทีเดียว