จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
ข้อมูลเบื้องต้น
พระนิพนธ์: พระนิพนธ์พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ
ขาดสรรคที่ ๒๑ - ๒๕
บทประพันธ์
สดุดี
|
|
| วสันตติลกฉันท์
|
| ๏ อัญขยมประนมนขประณาม | | พระสยามสวามี
|
| เชลงฉันท์ประพันธสดุดี | | นรเทพเถกิงไกร
|
|
|
| ๏ จักรพรรดิขัตติยนรินทร์ | | ปถพินทร์ทิพาลัย
|
| ดั่งรามราฆพไผท | | กิติศักดิ์ประจักษ์จินต์
|
|
|
| ๏ สมเด็จปรเมนทรมหา | | วชิราวุธาวนินทร์
|
| เอกองค์พระมงกุฏสิริน | | ทสุคันธ์สมัญญา
|
|
|
| ๏ นามเมืองก็เรืองกิติวิมล | | เพราะยุบลพระราชา
|
| นามราชก็เรืองกิติประภา | | กรเหตุประเทศเรือง
|
|
|
| ๏ โสภาวิชาภรณแพร้ว | | กลแก้วกำจายเมือง
|
| โสภณพิมลสตยเนือง | | นิติธรขจรธรรม์
|
|
|
| ๏ ในสรวงก็แสงสุริยส่อง | | ทิวก่องณะกลางวัน
|
| สิ้นสูรย์ก็แสงศิศิรจัน | | ทรจ้าณะราตรี
|
|
|
| ๏ สูรย์จันทร์ก็ปันทินนิศา | | จกรานุจรมี
|
| เวรเปลี่ยนและเวียนศศิรวี | | ปริวัตระผลัดกัน
|
|
|
| ๏ อันองค์พระมงกุฏกษัตริย์ | | ทนุรัฐนครฃัณฑ์
|
| วันคืนพระยืนจิตกระสัน | | ธุรม่งพระองค์เดียว
|
|
|
| ๏ เชอดชาติพระราชประยุรรัก | | มนภักดิกลมเกลียว
|
| เสนาประชานรก็เหนียว | | จิตรักสมัคคุณ
|
|
|
| ๏ ครองดินอรินทมนเรนทร์ | | ประเมนทร์มฆาดุลย์
|
| เดชเปรื่องกระเดื่องพระยศบุณ | | ยโศลกสิเรนทร
|
|
|
| ๏ สรวมคุณพระไตรย์สรณรัตน์ | | สิริภัทร์อุบัติพร
|
| ยิ่งกี้พระกีรติขจร | | ทิศเทอดคุณาธาร
|
|
|
| ๏ พุทธานุภาพผริตผล | | สุขดลอดูลย์ดาล
|
| ธรรมานุภาพพิมลภูล | | ชยเชอดชลอธรรม์
|
|
|
| ๏ จำเริญพระชนม์ธนสุขี | | พลศรีสอางพรรณ
|
| ไร้โรคนิราศภยนิรัน | | ตรทุกขถอยไกล
|
|
|
| ๏ ฃ้าบาทประดิษฐ์พจประพันธ์ | | บทฉันท์ชลอใจ
|
| ดำเนิรนิทานพระนลไน | | ษธเบื้องฉบับบรรพ์
|
|
|
| ๏ ทูลแทบพระราชบทมาลย์ | | มหิพาลวิบูลย์ธรรม์
|
| หวังเสริมสราญกมลกรรณ | | พระนราธิราชา ฯ
|
| | |
|
สรรคที่ ๑
|
|
| วสันตติลกฉันท์
|
|
|
| ๏ ยังมีกษัตริย์นิษธราษฎร์ | | นลราชสมัญญา
|
| ลือฃามพระนามนลนรา | | ธิปทั่วไผทศรี
|
|
|
| ๏ เฉกฉัตรอุบัตินิษธร่ม | | อภิรมยะลาภี
|
| สมบัติพิพัฒนะธนี | | ธรณีระบือบุญ
|
|
|
| ๏ ทรงศักดิ์ประจักษ์จิตประจำ | | รสธรรมธิราดุลย์
|
| นานาคุณานุคุณจุน | | จิตเหิมเฉลิมรมย์
|
|
|
| ๏ ทรงเดชวิเศษศรวิสิฎฐ์ | | อภิฤทธิ์ปรากรม
|
| เลี้ยงราษฎร์พระราชอุปสดมภ์ | | อดิเรกอเนกนันท์
|
|
|
| ๏ ทรงโฉมประโลมจิตประเจิด | | สิริเลิศะรังสรรค์
|
| อำไพประพลพิมลพรรณื | | ผิวพิศก็ติดตา
|
|
|
| ๏ แคล่วคล่องทำนองอศวชาติ | | จรผาดผยองพา
|
| เปนปิ่นมหารถมหา | | รถอื่นบ่ขืนแขง
|
|
|
| ๏ รู้หลังประจักษ์จตุรเวท | | นรเศรษฐะกำแหง
|
| เชิงชั้นพนันนลระแวง | | จิตรักตระหนักนัย
|
|
|
| ๏ อวยทานอุทารอุทยเทอด | | นรเลิศสุฃาลัย
|
| บรรเทิงสเริงสริระไภ | | ยพิบัติบ่บีฑา
|
|
|
| ๏ เสนาพลาธิกพหล | | นรชนระบือชา
|
| เหิ่มหาญทยานหทยทา | | นพแทตย์บ่เทียมทาน
|
|
|
| ๏ เกริกเกียรติ์กระหลบพิภพแม้น | | ภพแมนมโหฬาร
|
| เสมอศักดิ์ศักระมฆวาน | | สุรสิทธิ์รังสรรค์ ฯ
|
|
|
|
|
|
|
| ๏ ยังมีพระภีมะมรุเดช | | นคเรศวิทรรภ์ฃัณฑ์
|
| ครองราชย์บำราศบรถวัล | | ยเถลิงเถกิงศรี
|
|
|
| ๏ ไพร่ฟ้าประชากรเกษม | | สุขเหมหทัยทวี
|
| เรืองรมยะร่มนิคมมี | | พิตภัทระภูลเพ็ญ
|
|
|
| ๏ แต่องค์พระภีมะนิรรม | | ยะระทมระทวยเข็ญ
|
| หมายปองและหมองมนลำเค็ญ | | เพราะบ่สิทธิสมหมาย
|
|
|
| ๏ เหตุไร้พระราชบุตระบุตรี | | มหิษีฤดีดาย
|
| กำศรดระทดหทยวาย | | อุระร้อนบ่ห่อนมี
|
|
|
| ๏ บำเพ็ญกุศลผลก็ไร้ | | มนไหม้มลายศรี
|
| หลายหลากประจากธนมณี | | พรพิตก็นิษผล
|
|
|
| ๏ วันหนึ่งมนีวิริยกล้า | | ตละฌานะโกศล
|
| สู่ราชสถานถิรถกล | | ชชวาลตระการตา
|
|
|
| ๏ จึ่งภีมะราชและมหิษี | | จิตปรีดิหรรษา
|
| ซาบซ่านสราญกมลมา | | นิตน้อมประฌามเธอ
|
|
|
| ๏ เชิญองค์พระดาบสสถิต | | ยณะอาศน์อุไรเลอ
|
| สององคะทรงบำรุบำเรอ | | ปฏิบัิติพระโยคี
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นมุนีสถิรธรร | | มอรัญยะวาสี
|
| เปี่ยมปิติในหทยมี | | มนเหมเกษมศานติ์
|
|
|
| ๏ อวยพรถวายนฤบดี | | มหิษีวิมลมาลย์
|
| จงทรงพระราชสิริสราญ | | สุรฤทธิธำรง
|
|
|
| ๏ อันใดพระใคร่จิตกระสัน | | สุขหรรษะจำนง
|
| อันนั้นประสบศุภประสงค์ | | พรสิทธิสมบูรณ์
|
|
|
| ๏ หมายมีบุตรีบุตระประเสริฐ | | ฉวิเฉิดฉมามูรธ์
|
| เปนศรีมหานครคูณ | | กิติเลื่องระบือไกร
|
|
|
| ๏ จงสบมโนรถประสง | | คจำนงมนุญใน
|
| ไป่คลาดพระราชหฤทัย | | ดุจอาตมะอวยถวาย
|
|
|
| ๏ ครั้งเสร็จประสิทธิ์พระพิพัฒน์ | | พระวนัสถะผันผาย
|
| ทูลลานราธิปและหมาย | | ทิศถิ่นพนาลัย ฯ
|
|
|
|
|
|
|
| ๏ ฝ่ายองค์พระปินนรวิทรร | | ภสุธรรมะธรไท
|
| อีกนางพระยายุวประไพ | | อภิลาษลออองค์
|
|
|
| ๏ จำเดิมมุนีวิริยเดช | | วรเวทธำรง
|
| เธอช่วยอำนวยพระพรมง | | คลสิทธิสมปอง
|
|
|
| ๏ แต่นั้นสุรางคะมหิษี | | ธก็มีบุตรีสนอง
|
| สวาดิ์แสนเสน่ห์สนิทสอง | | ปฏิพัทธะเพียงใจ
|
|
|
| ๏ อีกมีพระราชดนุชสาม | | ทมะนามเกรียงไกร
|
| หนึ่งทานตะหนึ่งทมนะไช | | ยะยศาภิศักดิ์ศรี
|
|
|
| ๏ ฝ่ายราชบุตรีสิริยโศ | | ธรทัมะยันตี
|
| พรายเพราพระเยาวะดรุณี | | สุขุมาลละลานเลอ
|
|
|
| ๏ ทรงศรีฉวีวรวิลาส | | กลวาดวิมลเสมอ
|
| ใครยลก็ดลจิตเลมอ | | มนถึงคนึงศรี
|
|
|
| ๏ ในฟ้าจะหาอรสุรางค์ | | ดุจนางก็ห่อนมี
|
| ในดินจะหาอรยุพี | | กลนุชก็สุดหา
|
|
|
| ๏ ความงามณะสามภพเสนอ | | จะเสมอบ่มีมา
|
| ทรามไวยประไพพรศุภา | | ผิวเห็นก็เปนบุญ ฯ
|
|
|
|
|
|
|
| ๏ ฝ่ายองค์นิษัธฃติยนาถ | | นลราชระลือคุณ
|
| ภๅโฉมประโลมนยนะสุน | | ทรทั่วไผทศรี
|
|
|
| ๏ ทราบศัพท์ยุบลนลอนันต์ | | ณะวิทรรภะธานี
|
| จวบองค์พระราชวรบุตรี | | ธก็รู้ระหัสสาร
|
|
|
| ๏ ปางปวงประชานิษธราษฎร์ | | ก็นินาทะพิสดาร
|
| ภๅลักษณ์ยุบลวิมลมาลย์ | | พระวิทรรภะนารี
|
|
|
| ๏ จวบจนพระนลธก็ตระหนัก | | วรลักษณ์พระบุตรี
|
| ต่างองค์ก็ต่างกมลมี | | ปฏิพัทธะผูกพัน
|
|
|
| ๏ ยิ่งยินระบินยุบลภๅ | | ก็ระบือหทัยศัลย์
|
| นางใคร่จะยลพระนลครัน | | นลใครจะยลนาง ฯ
|
|
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระนลพิมลโฉม | | อุระโซมระคางขนาง
|
| หมายน้องและหมองกมลหมาง | | เพราะบ่เหมือนกมลหมาย
|
|
|
| ๏ วันหนึ่งพระจึ่งจรประพาศ | | พนราชสราญกาย
|
| องค์เดียวพระเที่ยวทุรณะทาย | | บทท่องระโหฐาน
|
|
|
| ๏ ยลหงส์หิรญวิมลเมิล | | มนเพลินพิบูลย์บาน
|
| สำเริมประเทิงหทยะลาน | | จิตเล่นบ่เห็นองค์
|
|
|
| ๏ ปางนั้นนราธิปกษัตริ์ | | ยนิษัธะธำรง
|
| ซอกซอนและซ่อนคณะพิหง | | คและหงสะหลงเผลอ
|
|
|
| ๏ เมียงเมิลดำเนิรบทบ่แกรบ | | จรแอบกำบังเฌอ
|
| จับได้สุโนคพระนลเธอ | | ก็แจร่มจรูญปรีดิ์
|
|
|
| ๏ ฝ่ายหงสะเหมวรวิหค | | ก็สทกสท้านมี
|
| ใจกลัวระรัวสริระตี | | อุระข้อนคนึงครวญ ฯ
|
|
|
|
|
|
|
| ทูลพระนลว่า
|
|
|
| ๏ อ้าองค์พระทรงสุรมเห | | ศรศักดิ์นเรศวร
|
| ภูวนาถพระบาทยุคลควร | | ภพพึ่งสำนึงนาน
|
|
|
| ๏ แม้นทรงพระคุณกรุณโปรด | | สละโทษมิสังหาร
|
| ขอรองลอองพระบทมาลย์ | | กลทูตนำทูลเสนอ
|
|
|
| ๏ แด่นางพระราชปิยยุพา | | พระธิดาวิทรรภ์เธอ
|
| สำแดงพระคุณอดุลเลอ | | นรราชนเรสูร
|
|
|
| ๏ นางทราบยุบลพระนลแล้ว | | ฤจะแคล้วอุราดูร
|
| จักครวญจะใคร่หททภูล | | จิตเล่ห์เสนหา ฯ
|
|
|
|
|
|
|
| ๏ ฟังหงส์ทำนูลมธุรวาท | | นลราชหรรษา
|
| ปลดปล่อยพิหคพิหคลา | | จรรีบระเห็จหน
|
|
|
| ๏ พาพวกพิหงคะคณะหมาย | | มนบ่ายโพยมบน
|
| ฉิวฉิวละลิ่วอำพรดล | | ณะวิทรรภะธานี
|
|
|
| ๏ ลงยังพระราชอุทยาน | | ยุวมาลย์พระบุตรี
|
| ชมพรรณ์กุสุมสุขุมปรี | | ดิจรัสจรูงราม
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระองค์อรธิดา | | ทศนาสุโนคงาม
|
| คิดใคร่จะได้ก็จรตาม | | บริษัทก็ตามองค์
|
|
|
| ๏ แอบอ้อมแลล้อมคณะสุโนค | | และกระโชกจะจังหงส์
|
| หวุดหวิดกระชิดจิตพวง | | ผิวใกล้วก็ไป่ทัน
|
|
|
| ๏ ปางราชยุพาพรประไพ | | จรไล่พิหคหัน
|
| หนีนางและห่างคณะกำนัล | | ก็สุโนคเสนอสาร ฯ
|
|
|
|
|
|
|
| หงส์ทูลนางว่า
|
|
|
| ๏ อ้าองค์พระราชวรบุตรี | | ศุภศรีฉวีกาญจน์
|
| เพ็ญพักตร์พิมลกลสุมาลย์ | | อรเอี่ยมอุไรพรรณ์
|
|
|
| ๏ อันในนิษัธฃติยะนาถ | | อธิราชยะรังสรรค์
|
| ไพศาลพิศลย์ผลอนันต์ | | นลผู้ผดุงเมือง
|
|
|
| ๏ อันองค์พระนลพิมลเฉิด | | ฉวิเลิศวิไลยเรือง
|
| บุญญาภิฤทธิ์พิชิตเปลือง | | ปรภาพบ่พึงเผยอ
|
|
|
| ๏ คนธรรพ์อุรุคสุรและราก | | ษสมากบ่มีเสมอ
|
| ดาวเดือนบ่เหมือนพระนลเธอ | | นิติธรนิกรพิง
|
|
|
| ๏ ฉันใดพระองค์อรประเสริฐ | | สิริเลิศณเหล่าหญิง
|
| ฉันนั้นพระนลวิมลจริง | | จิตรเลิศณะเหล่าชาย
|
|
|
| ๏ ชายเลิศผิร่วมสมรเลิศ | | จะประเสริฐะแหล่หลาย
|
| โลกหล้าจะหาอุภยะผาย | | ภทระเหมือนมิพึงมี ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นยุพาพรลำเภา | | อรเยาวะสุนทริ
|
| ปางทรงสดับสกุณปรี | | ดิก็ตอบยุบลไป
|
|
|
| ๏ ดูราพิหคกนกหงส์ | | จะประสงค์ประการใด
|
| จงเร่งระเห็จอำพรไคล | | ณะนิษัธนครฃัณฑ์
|
|
|
| ๏ บรรยายยุบลกลประสงค์ | | ดุจหงส์จำนงสรร
|
| ทูลองค์พระนลพลอนันต์ | | กลที่ทำนูนเรา ฯ
|
|
|
| ๏ บัดนั้นสุโนคสิรประณต | | วรนุชนงเยาว์
|
| ทูลลายุพาอรลำเภา | | จรเหิรระเห็จคลา
|
|
|
| ๏ ถ่องทูลพระนลนรบดี | | ธก็ปรีดิหรรษา
|
| ปลื้มเปรมเกษมกมลมา | | ลยะแผ้วพิมลศรี ฯ
|
| | |
|
สรรคที่ ๒
|
|
| อินทรวงศ์ฉันท์
|
| ๏ เมื่อนั้นพระไภมี | | ยุวดีกำดัดฤดี
|
| คำนึงพระนลมี | | นยะหงส์พิหงคะทูล
|
|
|
| ๏ หมองหมายบ่วายว่าง | | สุขนางก็ส่างก็สูญ
|
| อาดูรอดูลย์ภูล | | พิศวาสบ่คลาดบ่คลาย
|
|
|
| ๏ ยามนิทร์บ่นิทร์เนา | | นิทระเศร้าทุรนทุราย
|
| ร้อนรนสกลกาย | | บ่มิเหือดก็เดือดกมล
|
|
|
| ๏ โภชน์ตั้งก็นั่งเฉย | | บ่เสวยกระยาสุคนธ์
|
| กลุ้มกลัดสบัดตน | | อุระเข็ญลำเค็ญรำคาญ
|
|
|
| ๏ พักตร์พิมพะพริ้มเพรา | | พิศเศร้าบ่เบิกบ่บาน
|
| ขุ่นข้นกมลมาลย์ | | มลหมางระคางระคาย
|
|
|
| ๏ เคยสรวลบ่สรวลสันต์ | | จิตซั้นระส่ำระสาย
|
| แค้นคิดระคายหมาย | | มนแล้วก็แคล้วก็คลา
|
|
|
| ๏ เคยมีฉวีฉ่อง | | สิริผ่องประไพประภา
|
| บัดนี้ฉวีวา | | มก็หมองบ่รองบ่เรือง
|
|
|
| ๏ เผลอ ๆ มะเมอมน | | จิตจนก็ข่นก็เคือง
|
| ผิวพักตร์ก็ชักเหลือง | | วรรูปก็ซูปก็ผอม
|
|
|
| ๏ บัดนั้นพระพี่เลี้ยง | | ทนุเคียงยุพาถนอม
|
| เห็นราชธิดาตรอม | | จิตหม่นกระวนกระวาย
|
|
|
| ๏ หนักใจก็ไปเฝ้า | | ณะพระเจ้าวิทรรภะฉาย
|
| ทูลว่าธิดาสาย | | จิตไท้มิใครเสบย
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระจอมธรร | | มะวิทรรภะฟังเฉลย
|
| ห่อนรู้ระหัสเผย | | ธก็ร้อนอุราสลาย
|
|
|
| ๏ ลูกกรูก็ชีพกรู | | จิตกรูบ่รู้สบาย
|
| ใจกรูบ่ดูดาย | | อุระเดือดบ่เหือดทำงน
|
|
|
| ๏ หนักในหทัยท้าว | | อุระร้าวบ่รู้จะทน
|
| จึ่งองค์พระทรงพล | | ก็ละห้อยละเหี่ยหทัย
|
|
|
| ๏ รำลึกพระชนมา | | ยุยุพาประภาพิไลย
|
| นงเยาว์ลำเภาไว | | ยะก็รุ่นเจริญจรูญ
|
|
|
| ๏ สมควรสยุมพร | | อรชรพิธีพิทูร
|
| สมศักดิ์สมบูรณ์ | | วรเกียรติ์ขจายขจร
|
|
|
| ๏ ตรึกเสร็จก็ตรัสสั่ง | | กิจดังมนานุสร
|
| เสนาพลากร | | สุมนัสก็จัดก็ปัน
|
|
|
| ๏ ส่งข่าวและป่าวทั่ว | | นคเรศเฃตตะฃัณฑ์
|
| ทุกรัฐกษัตริย์อัน | | จิตหวังพระอังคนา
|
|
|
| ๏ ทราบข่าวสยุมพร | | อรไทยประไพประภา
|
| เสียวศัลย์กระสันหา | | กลยาณิ์ประภาประไพ
|
|
|
| ๏ ต่างองค์ทนงฤทธิ์ | | มนคิดจะสมสมัย
|
| ต่างองค์ทนงใจ | | จรหมายจะได้สมร
|
|
|
| ๏ ร้อนรักตะหนักมาด | | พิศวาสพระนางบวร
|
| เวียนหวังพระบังอร | | อุระเต้นบ่เว้นทิวา
|
|
|
| ๏ ไฝ่ถึงยุพาภี | | มะลุตรีสุโลจนา
|
| ฝันถึงยุพาภา | | ดรุณีพระภีมะพงศ์
|
|
|
| ๏ ต่างเตรียมพลากร | | อภิฤทธิเรืองณรงค์
|
| เนืองแน่นณะแดนดง | | จรโดยวิทรรภ์วิถี
|
|
|
| ๏ ถั่นถึงนครรัตน์ | | ก็กษัตร์สุภัทร์พลี
|
| เฝ้าภีมะราชภี | | มะก็รับก็เลี้ยงก็ดู ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นมุนีนา | | ทรญาณวิธานวิทู
|
| เชี่ยวณานวิศาลบู | | รณะก่องเถกิงถกล
|
|
|
| ๏ อีกทั้งมุนีบรร | | พตอันวิชาวิมล
|
| สองเหิรระเห็จหน | | จรโดยอำพรพิถี
|
|
|
| ๏ ถั่นถึงสวรรค์เวียง | | อมราวะดีมณี
|
| จึ่งสองพระโยคี | | จรไปณะไวชยันต์
|
|
|
| ๏ เฝ้าองค์พระวาสพ | | อมเรนทร์วฤตระหัน
|
| สมเด็จพระจอมสวรรค์ | | ก็คำรพไชมมุนี
|
|
|
| ๏ ถามทุกข์แลสุขใน | | ภพโลกมนุษยะมี
|
| เจริญจรูญพิบูลย์ปรี | | ดิสวัสดิ์ฤาฤษี
|
|
|
| ๏ จึ่งสองมุนีน้อม | | มนทูลทิวัสบดี
|
| ในโลกมนุษย์มี | | สุขเปรมเกษมกมล
|
|
|
| ๏ บรรดาพระราชา | | ฃติยาธิเกียรติ์ถกล
|
| ทุกที่มหรีดล | | ก็สวัสดิ์พิพัฒน์ประพันธ์
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นสุราธิป | | ทิพราชมไหศวรรย์
|
| ฟังทูลพระทรงธรร | | มะก็ปริ่มหทัยะปรีดิ์
|
|
|
| ๏ ตรัสถามพระนักสิท | | ธมหิทธิเวททวี
|
| ดูราพระโยคี | | พรตผู้พิสุทธพิสัย
|
|
|
| ๏ อันเหล่าพระราชา | | ธิกษัตริย์วิวัฒน์วิชัย
|
| ครองเวียงกำเรียงไกร | | อภิชิตมหิทธิ์มหัน
|
|
|
| ๏ ต่างองคะต่างทรง | | สุรภาพอเนกอนันต์
|
| ทุกองค์ทรงธรรม์ | | สุจริตวิสิฏฐ์วิศาล
|
|
|
| ๏ ต่างองคะหายพักตร์ | | บ่มิยาตรณะคัคะณานต์
|
| ตูห่อนจะพบพาน | | ภพนาถนรินทะใด
|
|
|
| ๏ เหตุใดกษัตรา | | ธิกอานุภาพะไกร
|
| จึ่งหายพระพักตร์ไป | | บ่มิสู่สวรรคะเลย
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระนารท | | พจพร้อมฉลองเฉลย
|
| อันซึ่งกษัตริย์เคย | | จรชั้นสวรรค์ก็หาย
|
|
|
| ๏ ด้วยเหตุสยุมพร | | อรชรสุพรรณราย
|
| กานดายุพาสาย | | จิตภีมะวีระวงศ์
|
|
|
| ๏ ทุกเทศเกษตรรัฏ | | ฐกษัตริย์ก็เตร็จก็ตรง
|
| สู่เวียงวิทรรภ์จง | | มนมุ่งวิมลสุมาลย์
|
|
|
| ๏ เหตุนี้บ่มีใคร | | จรเฝ้าพระมัฆะพาน
|
| สมเด็จมรุตวาน | | ธตระหนักหทัยเทอญ ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระโลกบาล | | แลพระอัคนีเจริญ
|
| เสด็จเยือนพระอินทร์เมิล | | พระฤษีสุมนต์ยุคล
|
|
|
| ๏ ต่างองค์ก็ยินความ | | มุนิงามแถลงยุบล
|
| ต่างองค์ก็มุ่งกมล | | จะเสด็จณะเมทินี
|
|
|
| ๏ เพื่อการสยุมพร | | กลยาณิ์ประภาฉวี
|
| ต่างองค์ประสงค์ศรี | | อรราชพาลิกา
|
|
|
| ๏ องค์อินทร์วรุณยม | | และพระเพลิงเถกิงประภา
|
| ต่างทรงมหาวา | | หนะเหิรระเห็จทยาน
|
|
|
| ๏ หมายมุ่งวิทรรภ์รัต | | นะนครบวรวิศาล
|
| พรึบพร้อมพหลหาญ | | พลแห่อำพรสลอน ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ กล่าวฝ่ายพระนลราช | | นลนาถนิษัธนคร
|
| ทราบฃ่าวสยุมพร | | อรนุชก็สุดกระสัน
|
|
|
| ๏ รีบจัดพลากร | | บทจรนครวิทรรภ์
|
| คำนึงพระนุชพลัน | | พระก็เร่งพหละคลา
|
|
|
| ๏ นึกนุชบ่เหนื่อยนึก | | อุระทึกระลึกยุพา
|
| หมายนางบ่หมางมา | | นเสน่ห์วิมลสมร ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระวัชรี | | อัคนีเถกิงบวร
|
| ยมราชวรุณจร | | พลผองผยองโพยม
|
|
|
| ๏ ต่างยลพระนลทรง | | สิริลักษณ์พิไลยประโลม
|
| ตรูตาสง่าโฉม | | ภพหล้าจะหาบ่เหมือน
|
|
|
| ๏ สี่เทพธอยุดพา | | หนเด่นประดุจจะเดือน
|
| ลงจากโพยมเยือน | | นลราชณะแนวพนม
|
|
|
| ๏ มีเทพกถาสุน | | ทรชื่นบ่ขื่นบ่ขม
|
| ถ้อยคำก็ฉ่ำฉม | | ผิวฟังก็ดังจะกลืน
|
|
|
| ๏ ดูราพระทรงศักดิ์ | | ปรปักษ์บ่ฝ่าบ่ฝืน
|
| ขันแขงพระแสงปืน | | อภิศักดิ์ตระหนักสวรรค์
|
|
|
| ๏ ทรงโฉมประโลมลัก | | ษณะพักตร์ประจักษะพลัน
|
| ทรงศรีฉวีวรรณ | | วรเดชวิเศษวิมล
|
|
|
| ๏ เชิญองค์นิษัธนาถ | | นลราชพลีพหล
|
| กอบกิจประกอบผล | | ดุจเราจะกล่าวถวาย ฯ
|
| | |
|
สรรคที่ ๓
|
|
| อินทรวิเชียรฉันท์
|
| ๏ เมื่อนั้นพระนลนน | | ทะกมลวิมลฉาย
|
| น้อมก้มประนมผาย | | พจเผยเฉลยวอน
|
|
|
| ๏ อ้าองค์พระทรงฤทธิ์ | | สุรสิทธิ์มหิศร
|
| โลกหล้านรากร | | กรก้มประนมคัล
|
|
|
| ๏ ฃ้านี้เสมอฃ้า | | อมราภิฤทธิ์อัน
|
| เฉกฉัตรอุบัติกัน | | ภพรมยะร่มเย็น
|
|
|
| ๏ สี่องค์ประสงค์ใช้ | | กิจใดบ่ลำเค็ญ
|
| หมายปองสนอมเปน | | ดุจฃ้าพระบาทบงส์
|
|
|
| ๏ แต่ฃ้าจะทูลถาม | | พจตามคะดีตรง
|
| เทพช่วยอำนวยมง | | คลเพื่อพราทร
|
|
|
| ๏ สี่เทพธคือใคร | | สุรไกรอลงกรณ์
|
| เลิศหล้าสถาพร | | ทิพลักษณ์วิไลยไร
|
|
|
| ๏ สี่เธอจะใช้ฃ้า | | กิจภาระฉันไหน
|
| โองการประการใด | | สุรเทพประทานเทอญ ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นสุราธิป | | ทิพราชจำเริญ
|
| อวยอัตถ์ดำรัสเชิญ | | มธุรสพระพจมาน
|
|
|
| ๏ เรานั้นพระอินทร์นี่ | | อคนีมณีฉาน
|
| นั่นคือพระโลกบาล | | ยมรักษะทักษิณ
|
|
|
| ๏ โน่นวาริโลมลัก | | ษณะพักตระโศภิน
|
| เปนเจ้ากระแสสินธุ์ | | พระวรุณวรางค์เรือง
|
|
|
| ๏ สี่เราเสด็จมา | | พสุธามลังเมลือง
|
| มุ่งใจจะไปเมือง | | ระบุฃ่าวสยุมพร
|
|
|
| ๏ ใคร่ได้ธิดาราช | | อภิลาษลอออร
|
| หวังพายุพาจร | | ภพเทวะเขมี
|
|
|
| ๏ ขอเชิญพระนลจร | | ณะสมรสุมาลย์ศรี
|
| ทูลทัมะยันตี | | กลทูตทำนูลความ
|
|
|
| ๏ ว่าองค์พระวาสพ | | สุรภพพิไลยราม
|
| มาดินถวิลทราม | | วยะใคร่จะได้นาง
|
|
|
| ๏ อีกองค์วรุณลัก | | ษณะพักตระโศภางค์
|
| หมายชวนพระนวลปราง | | อภิรมยะชมขวัญ
|
|
|
| ๏ หนึ่งองค์พระยมใคร่ | | จิตได้พระเพ็ญจันทร์
|
| หวังพาพระลาวัณย์ | | กรคล้องตระกององค์
|
|
|
| ๏ ทั้งองค์พระเจ็ดกร | | อรชรขจรทรง
|
| หมายโลมพระโฉมยง | | สุภคาประภาการ
|
|
|
| ๏ สี่สู่สมาคม | | ณะสยมพโรฬาร
|
| หวังองคะนงคราญ | | ศุภลักษณ์ประจักษ์ใจ
|
|
|
| ๏ นางจงประจงสรร | | สุรฉันทะอาลัย
|
| เลือกหนึ่งพระองค์ใน | | จตุเทพธหมายมา ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระนลยิน | | พระมหินทะเจรจา
|
| ยิ่งฟังก็กังฃา | | อุระขุ่นรำคาญเคือง
|
|
|
| ๏ อ้าองค์สุเรศร | | อสุเรศร์บ่รอเรือง
|
| รอบราบประภาพเปลือง | | พิษพาลบ่ทานทน
|
|
|
| ๏ ฃ้ายกนิการชาญ | | ชวหาญระเห็จหน
|
| ด่วนโดยสถลกล | | จะกระหืดกระหอบเห็น
|
|
|
| ๏ เพื่อการสยุมพร | | พระยุพาประภาเพ็ญ
|
| หมายมิตรบ่คิดเข็ญ | | ทุรทางณะกลางไพร
|
|
|
| ๏ บัดนี้พระเปนเจ้า | | ธจะให้ระเห็จไป
|
| ทูลความณะทรามไวย | | กลสื่อสำนารนาย
|
|
|
| ๏ ฃ้าเองประสงค์นาง | | นุชพางอุราผาย
|
| ทุกเวรบ่เว้นวาย | | อุระหม่นกมลหมอง
|
|
|
| ๏ โปรดให้อภัยฃ้า | | ธุระภาระอื่นปอง
|
| ใช้ฃ้าและฃ้าจอง | | จิตให้พระใช้เจียว ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระมัฆวาน | | พจมานธฉุนเฉียว
|
| ดูดู๋ประเดี๋ยวเดียว | | พระก็กลับก็กลายไป
|
|
|
| ๏ เมื่อกี้พระนลว่า | | กิจภาระฉันไหน
|
| โองการประการใด | | ก็บ่คิดจะบิดเบือน
|
|
|
| ๏ ครั้นเราดำรสวาน | | มหิบาลก็แชเชือน
|
| เกลื่อนกลบจะลบเลือน | | ดุจนี้มิบังควร
|
|
|
| ๏ ไปเถิดพระนลไป | | จรไวบ่เรรวน
|
| ตัดโศกวิโยคครวญ | | ผิวโศกจะสื่อไฉน ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนนั้นพระนลอิด | | อุระอัดระอาใจ
|
| จำเปนก็จำไป | | ดุจเทพจำนง
|
|
|
| ๏ หวนมีมนาดูร | | ธก็ทูลพระอินทร์องค์
|
| เวียงวังยุพาวง | | พลแขงกำแพงกัน
|
|
|
| ๏ ฃ้าฤาจะเฃ้าได้ | | กลใดพระทรงธรรม์
|
| แน่แล้วบ่แคล้วอัน | | พจฃ้าทำนูลความ ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระพันตา | | อมราธิเบนทร์งาม
|
| ตรัสตอบพระนลตาม | | จิตหวังพระบังอร
|
|
|
| ๏ ดูราพระนลภู | | ธรผู้สถาพร
|
| เธออย่ามนาวรณ์ | | กิจนั้นมิพรั่นพรึง
|
|
|
| ๏ เราอาจอำนวนให้ | | จรเตร็จเสด็จถึง
|
| ผู้คนประตูกรึง | | บ่มิบังมิกั้นกาง
|
|
|
| ๏ เธอจงเสด็จไป | | ดลในนิเวศน์นาง
|
| พริบเนตระเดียวทาง | | ทุรถั่นก็ถึงองค์
|
|
|
| ๏ พออินทะโองการ | | พจมานธหมดลง
|
| นลราชระเห็จตรง | | กลวายุพาไป
|
|
|
| ๏ ลัดนิ้วพระหัตถ์เดียว | | พระก็ดลณะวังใน
|
| ทวยหาญทหารใคร | | ก็บ่ห่อนจะเห็นองค์
|
|
|
| ๏ ปราการตระการกั้น | | บ่มิกันพระนลยง
|
| แวดป้อมและล้อมวง | | ก็ประหนึ่งบ่มีตา ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นนิษัธนาถ | | ยลราชกานดา
|
| นวลนงพงาวา | | มวิลาสวิไลยศรี
|
|
|
| ๏ โศภางค์สอางอ่อน | | อรชรสุพรรณี
|
| เพราพร้อมมลม่อมมี | | สิริเลิศสราญตา
|
|
|
| ๏ เอวองคะอ้อนแอ้น | | อุระแม้นประทุมมา
|
| ลัยแย้มยะยวนยา | | มะกมุทบดีเชย
|
|
|
| ๏ เพ็ญจันทร์บ่เพ็ญจริง | | ดุจหญิงฉนี้เลย
|
| ใครใดจะได้เคย | | ยลนางสำอางเหมือน
|
|
|
| ๏ รำพึงตลึงเล็ง | | พิศเพิ่งพระเพ็ญเดือน
|
| ดวง:-)็แชเชือน | | กิจทูตมิพึงทำ
|
|
|
| ๏ หวนหักหทัยท้อ | | จิตแท้ทวีรำ
|
| คาญขุ่นระคายคำ | | สุรเทพธใช้มา ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ บัดนั้นกำนัลนาง | | บ่มิห่างยุพาภา
|
| ล้อมเล่หะดารา | | กรล้อมพระจันทร
|
|
|
| ๏ เห็นองค์พระไนษัธ | | สิริรัตน์วราภรณ์
|
| เลอล้ำนรากร | | ทินกรบ่เทียมทัน
|
|
|
| ๏ ต่างนางก็ออเออ | | มนเผลอมะเมอฝัน
|
| ยักษ์นาคะคนธรรพ์ | | สุรทิพยาคม
|
|
|
| ๏ ใครหนอลออทรง | | อรองค์อำเรอชม
|
| งอนงามอร่ามรมย์ | | ภพนี้บ่มีสอง
|
|
|
| ๏ พิศรูปก็เลิศลักษณ์ | | พิศพักตร์ก็เพ็ญผอง
|
| พิศองค์ลออออง | | พิศมาดสวาดิ์หมาย
|
|
|
| ๏ ต่างนางก็งวยงง | | พิศวงพระทรงฉาย
|
| อยากผายบ่อาจผาย | | พจถามพระภูธร
|
|
|
| ๏ ต่างนางก็บังคม | | สิรก้มประนมกร
|
| อ้ำอึ้งอุราอร | | บ่มิอาจจำนรรจา ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระนงเภา | | อรเยาวะโสภา
|
| หากในหทัยมา | | นพมาณะวังใน
|
|
|
| ๏ งามดังอนงค์ทรง | | สิริโฉมประโลมใจ
|
| ใครหนอฉนี้ใคร | | ฤจะเทพเสด็จมา
|
|
|
| ๏ นลยิ้มพระนางยิ้ม | | พิศพริ้มประไพตา
|
| พลางองค์พระนงพา | | ลก็ถามพระนลไป
|
|
|
| ๏ ดูราพระทรงศักดิ์ | | ศุภลักษณ์วิไลยไกร
|
| เหตุหาญประการใด | | พระเสด็จณะวังหลวง
|
|
|
| ๏ จู่ถึงประหนึ่งเท | | วะสุเรศะเลอสรวง
|
| ไพร่พลพหลปวง | | ก็บ่ห้ามบ่ปรามองค์
|
|
|
| ๏ มาได้ก็โดยฤท | | ธิมหิศรธำรง
|
| อันซึ่งพระองค์ทรง | | สุรภาพคือใคร ฯ
|
|
|
|
|
| ๏ เมื่อนั้นพระนลยิน | | อรพินทะปราไสย
|
| ตรัสตอบยุบลไป | | ดุจเทพจำนง
|
|
|
| ๏ ฃ้านามพระนลไน | | ษธไอศวรรย์ทรง
|
| มาโดยประสงค์องค์ | | จตุเทพมาดิน
|
|
|
| ๏ องค์เพลิงเถกิงกาจ | | ยมราชวรุณอินทร์
|
| สี่องคะทรงจิน | | ตะประสงค์จำนงใจ
|
|
|
| ๏ หวังพายุพาจร | | กลพายุพาไป
|
| สู่ทิพย์สถานใน | | ภพหล้าสง่าทรง
|
|
|
| ๏ เสพย์สุขสถาวร | | นิรชรถนอมองค์
|
| เพ็ญพรรณะบรรจง | | มลไร้วิไลยราม
|
|
|
| ๏ สี่เทพธใช้อา | | ตมะมาทำนูลความ
|
| เปนทูตแถลงตาม | | ศุภอัตถ์อำนวยไข
|
|
|
| ๏ นางจงประจงสรร | | สุรฉันทะอาลัย
|
| เลือกหนึ่งพระองค์ใน | | จตุเทพธหมายมา ฯ
|
| | |
|
สรรคที่ ๔
สรรคที่ ๕
สรรคที่ ๖
สรรคที่ ๗
สรรคที่ ๘
สรรคที่ ๙
สรรคที่ ๑๐
สรรคที่ ๑๑
สรรคที่ ๑๒
สรรคที่ ๑๓
สรรคที่ ๑๔
สรรคที่ ๑๕
สรรคที่ ๑๖
สรรคที่ ๑๗
สรรคที่ ๑๘
สรรคที่ ๑๙
สรรคที่ ๒๐
สรรคที่ ๒๑
สรรคที่ ๒๒
สรรคที่ ๒๓
สรรคที่ ๒๔
สรรคที่ ๒๕
เชิงอรรถ
อ้างอิง
ศาลานกน้อย
