กาพย์ห่อโคลงของพระศรีมโหสถ

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น

ข้อมูลเบื้องต้น

คำนำ

กาพย์ห่อโคลงที่พิมพ์ในสมุดเล่มนี้ ต้นฉะบับเป็นสมุดดำเขียนเส้นรง มีจดไว้ข้างท้ายว่า "พระศรีมโหสถแต่งกาพย์ห่อโคลง" กล่าวกันว่าพระศรีมโหสถเป็นข้าราชการครั้งแผ่นดินพระนารายณ์กรุงเก่า มีเกียรติว่าเป็นกวีลือชื่อคน ๑ ในครั้งโน้น และว่าได้แต่งกาพย์กลอนที่ยังปรากฎอยู่จนบัดนี้ ๓ เรื่อง คือโคลงอักษรสามเรื่อง ๑ โคลงเฉลิมพระเกียรติพระนารายณ์เรื่อง ๑ กาพย์ห่อโคลงเรื่อง ๑ ได้พิมพ์ในหนังสอวชิรญาณแล้วทั้งนั้น แต่พิมพ์มาเกือบ ๔๐ ปีแล้ว โคลงเฉลิมพระเกียรติพระนารายณ์นั้น ราชบัณฑิตยสภาได้จัดถวายพระเจ้าบรมวงศเธอ กรมหลวงทิพยรัตนกิริฏกุลินี ทรงพิมพ์ประทานผู้ถวายรดน้ำในวันขึ้นปีใหม่ พ.ศ. ๒๔๖๘ อีกครั้ง ๑ แล้ว จึงจัดกาพย์ห่อโคลงถวายทรงพิมพ์ประทานในวันปีใหม่ พศ. ๒๔๗๕ เพื่อให้เข้าชุดกัน


ราชบัณฑิยสภา

วันที่ ๒๒ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๗๔


กาพย์ห่อโคลง

ร่าย
๏ ศรีสิทธิจิตรสกนธพิมลพิมตประนตประนม
บังคมคัลอัญชวลีตรีนรเทพผู้ห้าวท้าวผู้หาญ
เรืองฤทธิชาญไชยเดชอันวิเศศวิศาล
ถ้วนสบสถานตระศักดิ์จงบริรักษช่วยชี้
ทิศที่ทงใดผี้ง่ายไสจงได้เหน
ขอเปนที่กางที่กั้นกลฉัตรตั้งร่มรมยเกษี
ศัลยแสนทวีหมื่นไหม้จากอยุธยาไทย
ที่พึ่งพูลเกษม
๏ หญิงชายหลายส่ำซ้องมามี่ก้องถ้องแถวทาง
ฝูงบ่าวสาวสำอางรางชางแกล้งแต่งดูงาม ฯ
๏ หญิงชายหลายส่ำซ้องโนเน
ฝูงบ่าวสาวสรวลเสยั่วยิ้ม
ดูงานผ่านโลเกศวรราช
แต่งแง่แพร่พรายพริ้มพรึบพร้อมพรูมา ฯ
๏ ราตรีศรีส่องฟ้าแสงสว่างหล้าฉ่าฉาวชล
คับคั่งนั่งเสียดสนดูกลเหล้นเต้นหนังรำ ฯ
๏ รารีศรีสองฟ้าแสดงโฉม
แสงสว่างกลางโพมโจมแจ่มฟ้า
มหรสพจบกาโลมใจโลกย
เบียนบ่ายรายเรียงหน้านั่งล้อมเล็งแล ฯ
๏ ลางชายลายนุ่งเกี้ยวยกย่างเลี้ยวเอี้ยวโอนดู
ดอกไม้ใส่ห้อยหูพรั่งพรูบ่ายม่ายเมียงหญิง ฯ
๏ ลางชายลายนุ่งเกี้ยวเกไล
ยกย่างพลางจงใจจ่อชู้
ทัดเพยียเขี่ยกันไรเพราเพริด
เมียงม่ายกลายกลางสู้เสียดส้องแลหา ฯ
๏ เทวศรีศรีสรดแสรงคาดชายแครงแบ่งทองท่อ
เสื้อหย้นหม่นศรีมอเลื่อมคอเกลี้ยงเมี่ยงโออม ฯ
๏ เทวศรีศรีเส้งแสดสรรพางค
คาดกร่ายชายทองวางร่วงรุ้ง
ศรีฟ้าผาสนองบ่างเยาย่อง
อมเมี่ยงเชียงชมดฟุ้งกลิ่นกลุ้มใจหญิง ฯ
๏ เดิรกลางพลางดีดนิ้วชูชายหิ้วผิ่วนำเพลง
บ่าวหนุ่มครุ่มเสียงเครงวังเวงหวั่นปั่นใจหญิง ฯ
๏ เดิรกลางพลางดีดนิ้วนำเพลง
ฝูงบ่าวพราวพรูเครงเพรียกพร้อม
หญิงฟังหวั่งใจเลวงรศราค
แย้มอยู่ภู่เฟื้องห้อมเสียดซ้องตาแล ฯ
๏ เยื้องกายผายลีลาสาวสอดตาหว่าใจหวัง
ลักแลแต่เบื้องหลังดูหนังหน่ายบ่ายเบือนมา ฯ
๏ โชยชายกรายแกว่งเยื้องลีลา
สาวหนุ่มชุมชายตาต่อต้าน
ลักแลแต่ไกลมาเมียงม่าย
นอกปึ่งคนึงในห้านหื่นเร้าเสียวสมร ฯ
๑๐
๑๑
๑๒
๑๓
๑๔
๑๕
๑๖
๑๗
๑๘
๑๙
๒๐
๒๑
๒๒
๒๓
๒๔
๒๕
๒๖
๒๗
๒๘
๒๙
๓๐
๓๑
             
เครื่องมือส่วนตัว