โคลงสุภาษิตประจำภาพในพระà¸à¸¸à¹‚บสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
ข้อมูลเบื้องต้น
อธิบาย
โคลงสุภาษิตไทยที่พิมพ์ในสมุดเล่มนี้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้จารึกแผ่นศิลาติดไว้ใต้รูปภาพซึ่งโปรดฯ ให้พระอาจารย์อินโข่ง วัดราชบูรณะเขียนไว้ที่ผนังกรอบประตูและหน้าต่างพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม
สุภาษิตที่เอามาเขียนภาพและแต่งโคลงเหล่านี้ เป็นสุภาษิตไทยมีมาแต่โบราณ มักชอบอ้างและกล่าวเป็นอุปมากันในพื้นเมือง รู้กันมากบ้างน้อยบ้างแพร่หลาย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้รวมสุภาษิตไทยเหล่านี้มาเขียนรูปภาพไว้ที่ท้องฉนวนที่ทรงบาตรในบริเวณพระอภิเนาวนิเวศน์แห่ง ๑ ก่อน ครั้นทรงปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม จึงโปรดฯ ให้อาจารย์อินโข่งเขียนที่ผนังกรอบประตูหน้าต่างพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม แต่โคลงนั้นจะโปรดฯ ให้ใครแต่งหาทราบไม่.
ดำรง
คำอุทิศ
ขออำนาจคุณพระรัตนตรัย และผลอันเกิดแต่เชฏฐาปจายนกรรม จงประสิทธิมนุญผลแด่ท่านทั้งหลายทุกเมื่อเทอญ
สมรรัตน
.......... .......... ..........
โคลงสุภาษิตประจำภาพ ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศสดาราม
๑ หน้าเนื้อใจเสือ
<poem>
หน้า เนตรสมชื่อแม้ มฤดี
เนื้อ นุ่มนวลดูดี แต่หน้า
ใจ พาลเก่งโกงมี จิตต์ดั่ง
เสือ ดุดันกลั่นกล้า โกรธร้ายอย่าสมาน ฯ
</poem>
วันที่ ๑ เมษายน ๒๔๗๒
เชิงอรรถ
ที่มา
ต้นฉบับ - หนังสือโคลงสุภาษิตประจำภาพ ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม
พระเจ้าบรมวงศเธอ กรมหลวงสมรรัตนศิริเชษฐ โปรดให้พิมพ์เป็นมิตรพลีขึ้นปีใหม่ พ.ศ. ๒๔๗๒
พิมพ์ที่โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร