โคลงนิราศวัดรวà¸
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ ผู้แต่ง: หลวงธรรมาภิมณฑ์ (ถึก จิตรกถึก)
เมื่อจุลศักราช ๑๒๔๗ (ปีระกา พ.ศ. ๒๔๒๘)
บทประพันธ์
ร่าย
๏ ศรีสฤทธิสมภพ นบทศนัขชุลี เหนือศีรุตมเพศ ตั้งอุเทศพิสุทธ โดยดุษฎีนิยม บังคมยุคลบท บงกลเรณูบาท บรมนารถโลกาจารย์ โอฬารลักษณเลิศ ประเสริฐสรรพคุณ สุนทรพิเศษ ธรรมมุเทศปริยาย อธิบายอรรถพิฐาร แนะนิพานมรรคา พาผองชัคคสัตว์ จัดพิถีอันชอบ มอบให้ซึ่งความศุข ปลุกใจสัตว์ให้ตื่น รื่นกระมลสำราญ นมัสการอริยสงฆ์ อัสฎงเพไนย ไกลราคอริมาร มีญาณยิ่งด้วยเพียร จิตรเสถียรโดยตรง ธำรงศีลบริสุทธ โดยพุทธพิธี มีมนินทรีย์ทรมาน สามสิ่งปานรัตนแว่น ส่องแผ่นภพให้แผ้ว แล้วด้วยคุณูดม ขอบังคมยุคลบาท ดิลกราชนฤบดินทร์ มหินทราธิคุณ สุนทโรดมมหันต์ จรรโลงภพพิสุทธ ทรงคุณุตโมฬาร ถ้วนสถานทุกประเทศ ยินพระเดชเกรงสยอง จองมะนะเคารพ นบถวายสุพรรณมาลย์ กรานศิรเกษน้อม ทั่วทุกหน้าพร้อม ห่อนค้างขวบปี หนึ่งนา ฯ
๑ | |||
๏ กฤษฎางค์ชุลิตน้อม | นอบกร | ||
ถวายทศนัขบวร | หว่างเกล้า | ||
สามส่วนสถาพร | พิริยภาพ เพ็ญแฮ | ||
ควรอนุ์สรค่ำเช้า | แช่มช้อยชื่นกระมล ฯ | ||
๒ | |||
๏ นบจอมมกุฏเกล้า | โลกา จารย์เอย | ||
สามภพพระคุณปรา | กฏล้ำ | ||
กินรนาคมนุษย์ทา | นพแทตย์ | ||
อากาศสัตว์สถลน้ำ | นอบเกล้าสรรเสริญ ฯ | ||
๓ | |||
๏ นบธรรมแปดหมื่นทั้ง | สี่พัน | ||
คือพระปริยัติธรร | โมทย์แท้ | ||
เสนาะโสตรกล่อมใจสรร | พสัตว์เสพย์ ศุขฮา | ||
แจ่มกระจ่างจิตรแก้ | เคลิบเคลิ้มกังขา ฯ | ||
๔ | |||
๏ คุณพระยิ่งแว่นแก้ว | เถกิงตรี โลกเฮย | ||
สว่างยิ่งแสงสหัสสี | ส่องฟ้า | ||
ขนสัตว์ข้ามโอฆีย์ | คตฝั่ง เกษมแฮ | ||
ตลบตลอดเลอหล้า | เลิศล้ำเหลือแสดง ฯ | ||
๕ | |||
๏ นบอัษฎาริกแผ้ว | ภูลเสถียร | ||
สราพกพุทธพงศ์เพียร | เพียบล้ำ | ||
ดัดจิตรผจงเจียร | จากราค ร้อนแฮ | ||
ผดุงพุทธสาสนค้ำ | คัดขึ้นควรชม ฯ | ||
๖ | |||
๏ สามรัตนยิ่งรัตน์โพ้น | พรรณา | ||
สามภพแผ้วอาภา | ผ่องพื้น | ||
ควรสัตว์จักคัณหา | อนุ์สร แน่แฮ | ||
พากย์ฦกยิ่งฦกตื้น | ยิ่งตื้นตามประสงค์ ฯ | ||
๗ | |||
๏ น้อมบาทอิศวเรศไท้ | ธรณินทร์ | ||
ดิลกอโยธโบรินทร์ | รุ่งเร้า | ||
จรรโลงภพปรถพิน | สมภพ ยิ่งแฮ | ||
ถวัลยราชร่มเกล้า | ราษฎร์ถ้วนทวยผอง ฯ | ||
๘ | |||
๏ เรืองพระเกียรติ์รุ่งเร้า | ดินบน | ||
พระยศพระจบสกล | เกริกพื้น | ||
พระคุณพระแผ่ผล | เผยศุข เกษมแฮ | ||
พระเดชพระเฟื่องฟื้น | ฟ่องฟู้ฟูขจร ฯ | ||
๙ | |||
๏ พระคุณพระยิ่งล้ำ | เลอสรรค์ | ||
ขจบขจรบรร | เจิดหล้า | ||
ควรส่ำราษฎรสรร | เสริญเพิ่ม ยศแฮ | ||
ขอพระชนม์พระคู่ฟ้า | ยศฟุ้งเฟื่องฉเมนท์ ฯ | ||
๑๐ | |||
๏ พระเดชพระปกป้อง | ปัดเข็ญ | ||
ทุกประเทศสถิตย์เย็น | ค่ำเช้า | ||
พระคุณพระใหญ่เปน | ธิปัตยโลก เฉลิมแฮ | ||
แผ่ศุขเศกเทริดเกล้า | ราษฎร์สิ้นแสนเกษม ฯ | ||
๑๑ | |||
๏ มวลหมู่อมิตรม้วย | มอดมรณ์ | ||
ทั่วส่ำด้าวดัษกร | แก่นแกล้ว | ||
สดับพระเดชเกรงสยอน | สยบภักตร์ พ่ายแฮ | ||
น้อมหิรัญมาศแก้ว | เกษก้มกรถวาย ฯ | ||
๑๒ | |||
๏ ควรเทพย์แปดทิศซร้อง | สรรเสริญ พระนา | ||
อวยสวัสดิยศเพลิน | เพริดล้ำ | ||
ข้อยขอศิริเจริญ | จฤรศุข เกษมแฮ | ||
บำราศอริอย่ากล้ำ | เกลือกใกล้เกลื่อนเข็ญ ฯ | ||
๑๓ | |||
๏ ชมพรทุกเทพย์ท้าว | เทวา ทั่วเฮย | ||
จัตุรคุณโอฬา | ริกไซร้ | ||
พำนักเกิดก่อกา | ยายิ่ง ใหญ่แฮ | ||
ขอจุ่งอวยสวัสดิ์ให้ | ผ่องพ้นไภยไกษย ฯ | ||
๑๔ | |||
๏ ไชยไชยรัตนแผ้ว | เพ็ญภูล เพิ่มแฮ | ||
เดชเดชขัติยดูร | ดับร้อน | ||
คุณคุณยิ่งคุณปูน | ใดเปรียบ เสมอฤๅ | ||
ศุขยิ่งศุขเพิ่มซ้อน | สวัสดิพู้นพรรณา ฯ | ||
๑๕ | |||
๏ ร่ำเริ่มพจนพร้อง | พรขอ | ||
ร่ำพระคุณฤๅพอ | ผ่อนบ้าง | ||
ร่ำทั่วทุกเทพย์ยอ | กรยก ไหว้แฮ | ||
ร่ำโศกเริ่มเศร้าร้าง | เริศไร้รัญจวน ฯ | ||
๑๖ | |||
๏ ร่ำปางจากถ้าวัด | รวกขนาน นามนา | ||
พิลาปสลดจิตรปาน | ป่วยปิ้ม | ||
กำสรวญเสนาะสนั่นสาร | สั่งเสน่ห์ นางแฮ | ||
ทรวงเจ็บเพียงศรจิ้ม | จ่อไส้เสียดสมอง ฯ | ||
๑๗ | |||
๏ อกเอยอกจากเมื้อ | ใดกลับ เล่านา | ||
ตั้งแต่จะเลยลับ | ล่วงแล้ว | ||
โออกจะนานนับ | วันห่าง | ||
สายเนตรสองเนตรแพร้ว | พรั่งน้ำตาคลอ ฯ | ||
๑๘ | |||
๏ จำลาท่าอุทกโอ้ | อาไลย ยิ่งนา | ||
ท่าจะลับล่วงไกล | กลับช้า | ||
สงสารเพื่อนเรือใน | แนวท่า จอดแฮ | ||
ลาเพื่อนจำลาถ้า | อุทกร้างแรมจร ฯ | ||
๑๙ | |||
๏ เผ่าเผ่าดวงมนัศร้อน | รมสกนธ์ | ||
กายจากจิตรกังวล | วาบว้า | ||
โหกห่วงกระโหยหน | หวนสวาดิ์ | ||
ผิวเผือดสลดหน้า | ซบเศร้ากำสวรญ ฯ | ||
๒๐ | |||
๏ ท่าเอยเคยอาบโอ้ | จักไกล | ||
สินธูเยือกเย็นใส | สอาดล้ำ | ||
แต่นี้จะอาบไหน | อีกเล่า | ||
ภักตร์จะอาบแต่น้ำ | เนตรเศร้าโทรมทรวง ฯ | ||
๒๑ | |||
๏ เล็งเพื่อนริมท่าท้อง | ธารศินธุ์ | ||
ชลเนตรเรียมไหลริน | ร่วงหน้า | ||
ทบทอดฤไทยถวิล | ถอนเทวศ วายฤๅ | ||
ร่ำโศกเห็นจะช้า | ไป่สิ้นทรวงกระสัน ฯ | ||
๒๒ | |||
๏ โอจวนสุริเยศเยื้อง | ยาตรบด บ่ายแฮ | ||
แสงอ่อนรังษีสลด | เลื่อนฟ้า | ||
ทรวงเรียมยิ่งรันทด | ทกข์ทอด ใจฮือ | ||
ฉวยพัตราปิดหน้า | ซับน้ำเนตรพลาง ฯ | ||
๒๓ | |||
๏ จำใจจำเร่งให้ | นายเกวียน เร็วแฮ | ||
เทียมกระบือชำเนียน | แนบชู้ | ||
ของบรรทุกเรือนเกวียน | ดูเพียบ ภูลแฮ | ||
แต่ละนายล้วนผู้ | ฉลาดใช้ชาญกระบือ ฯ | ||
๒๔ | |||
๏ นายเกวียนครั้นเสร็จแล้ว | เตือนเรียม เร็วฮา | ||
สดับศัพท์ฤดีเกรียม | เทวศไห้ | ||
ป่วนปวดมโนเทียม | วรรณโรค เจียวแม่ | ||
พลางจากนาเวศไคล้ | คลาศถ้าถิ่นสินธุ์ ฯ | ||
๒๕ | |||
๏ ลุเกวียนเรียมเร่งให้ | เกวียนลี ลาศเฮย | ||
ยลยุคกระบือพี | ผ่องผู้ | ||
อวบอ้วนพลังมี | มากยิ่ง | ||
นายขับชำนาญรู้ | รหัดใช้เชิงเกวียน ฯ | ||
๒๖ | |||
๏ เกวียนเอยเกวียนหนักด้วย | ของบรร ทุกแฮ | ||
เกวียนก็มีกงหัน | หกกลิ้ง | ||
ทรวงพี่หนักโศกสัลย์ | สุดหนัก ยิ่งนอ | ||
ยากจะผ่อนทุกข์ทิ้ง | ทอดไว้ไหนดี ฯ | ||
๒๗ | |||
๏ ลุน่าวัดรวกแล้ว | ลังเล จิตรเฮย | ||
ทรวงพี่สุดโรเร | รักไร้ | ||
หลาวรวกสิบแสนเท | แทงอก พี่ฮา | ||
เจ็บไป่เท่าโศกไซร้ | เสียดซ้ำทรวงเรียม ฯ | ||
๒๘ | |||
๏ น้อมถวายชุลิตนิ้ว | นมัสการ | ||
เคารพนาวาศสถาน | ถิ่นนั้น | ||
นึกคุณพระจอมญาณ | ยอดภพ | ||
ขอพระคุณพระกั้น | ค่อยพ้นไภยไกษย ฯ | ||
๒๙ | |||
๏ ไพหารุโบสถล้อม | กำแพง แก้วเฮย | ||
แปดทิศสิมาแสดง | เขตรชี้ | ||
โอแต่โบถขันแขง | เขื่อนรอบ บังแฮ | ||
นุชพี่อยู่เรือนนี้ | จักได้ใดบัง ฯ | ||
๓๐ | |||
๏ เดชกุศลแห่งข้า | นมัสการ | ||
โดยกระมลใสสานต์ | สุทธพร้อม | ||
ขอส่วนกุศลจาน | เจือส่ง เกษมแฮ | ||
ป้องนุชอยู่เรือนห้อม | อย่าให้ไภยพาน ฯ | ||
๓๑ | |||
๏ เสร็จลาวัดรวกร้าง | รีบจร | ||
สู่เขตรมรรคันดร | ทุ้งกว้าง | ||
ลิ่วลับสุดาสมร | มามาก แล้วแม่ | ||
อกพี่โออ้างว้าง | เทวศว้าเหว่ใจ ฯ | ||
๓๒ | |||
๏ ยลเพื่อนพาหนะพ้อง | ภูลเกษม | ||
สนุกสนานปรีดิ์เปรม | ปริ่มพริ้ม | ||
เรียมนึกคนึงเอม | โอชรศ รักแฮ | ||
จิตรวิโยคจำแย้ม | ภักตร์แก้กันเขิน ฯ | ||
๓๓ | |||
๏ โฉมเอยโฉมนุชเจ้า | สายใจ พี่ฮา | ||
เรียมนิราศรักไกล | เนิ่นแล้ว | ||
ปานนี้นุชเปนไฉน | ยังห่อน ทราบเฮย | ||
ใครจะถนอมแนบแก้ว | กกน้องนอนหนอ ฯ | ||
๓๔ | |||
๏ โออกลุทุ่งว้าง | วังเวง ยิ่งเฮย | ||
ลิบลิบตลอดเลง | ลิ่วลิ้ว | ||
นึกว่าเพื่อนกรรมเพรง | จำพราก มานา | ||
จิตรสดุ้งริ่วริ้ว | เร่งเร้ารนถวิล ฯ | ||
๓๕ | |||
๏ ลุทุ่งบงฝุ่นฟุ้ง | ฟูปลิว | ||
พายพัดกระพือทิว | ย่าโย้ | ||
เสนาะสนั่นหวิวหวิว | โสตรแว่ว | ||
ฟังยิ่งวังเวงโอ้ | อกช้ำชวนกระสัน ฯ | ||
๓๖ | |||
๏ ยลเกวียนเกวียนไกว่ล้อ | แลหมุน กงเฮย | ||
กลิ้งตลุบหลุนหลุน | ฟัดเฟ้น | ||
สงสารกระบือซุน | สอหนัก แอกโอย | ||
ทรวงพี่หนักโศกเน้น | แน่นซ้อนสุดขยาย ฯ | ||
๓๗ | |||
๏ ยลทุ่งเห็นทุ่งแห้ง | หาชล ยากฮา | ||
ทุ่งแยกระแหงสกล | กอกก้อน | ||
ตฤณชาติ์เฉกลน | เพลิงสลด สลึกแฮ | ||
ทรวงพี่โอสุดร้อน | ยิ่งร้อนแสงสูรย์ ฯ | ||
๓๘ | |||
๏ เรียมรีบจรเร่งเต้า | ดาลกระสัน | ||
ปางพี่จากฤๅทัน | สั่งน้อง | ||
คิดยิ่งคิดคนึงขวัญ | เนตรพี่ | ||
โฉมแม่เนาเรือนป้อง | ป่านนี้เปนไฉน ฯ | ||
๓๙ | |||
๏ เพรงไป่เคยจากเจ้า | เสมอนา ทีเลย | ||
อรวิบัตินี้คลา | คลาศแก้ว | ||
ขนิษฐ์นาฏอรยุพา | เพ็ญภักตร์ | ||
ตั้งแต่จากนุชแล้ว | พี่นี้ฤๅเสบย ฯ | ||
๔๐ | |||
๏ ครวญครวญจรลุล้ำ | เลาทาง | ||
ลุย่านศาลากลาง | ทุ่งนั้น | ||
นามสระประโคนปาง | ก่อนชื่อ ชี้แฮ | ||
ดูกระโซกกระเซกั้น | เก่าแล้วโกรงเกรง ฯ | ||
๔๑ | |||
๏ ศาลาเอยเก่าไร้ | โรยรา | ||
นุชพี่เอยร้างมา | เนิ่นแล้ว | ||
เวรเพรงพรากจำคลา | คลาศสวาดิ์ | ||
จิตรไป่วายห่วงแก้ว | เนตรน้องเนาหลัง ฯ | ||
๔๒ | |||
๏ ผองเพื่อนยุรยาตรย้าย | ยลสนุก ยิ่งแฮ | ||
อกพี่กรอมกรมทุกข์ | ทับซ้ำ | ||
ชลเนตรชโลมมุข | หมองยิ่ง หมองนา | ||
จิตรเจ็บเจียนชีพก้ำ | กึ่งม้วยมรณา ฯ | ||
๔๓ | |||
๏ บ่ายบทเบือนบาทเยื้อง | ยาตรเทา | ||
จำย่างยกเยาเยา | ยาบย้าย | ||
นึกนุชทุกลำเนา | เนินพฤกษ์ ไพรแฮ | ||
จิตรป่วนปานคลั่งคล้าย | เคลิบเคลิ้มจำคลา ฯ | ||
๔๔ | |||
๏ เรียมล่วงจรลิ่วล้ำ | ลับนาง | ||
โออกเราจำวาง | นุชไว้ | ||
แต่เดียวอยู่เรือนราง | เห็นเหตุ เลยแม่ | ||
ทุกข์ศุขเจ้าจักได้ | เพื่อนน้องไหนหนอ ฯ | ||
๔๕ | |||
๏ ปานฉนี้จักป่วยปิ้ม | เปนไฉน เล่านา | ||
ฤๅจะเคร่าครวญใคร | ปลอบบ้าง | ||
โศกศุขจักกลใด | ยังห่อน ทราบเอย | ||
ตั้งแต่วันเรียมร้าง | ไป่รู้วายตรอม ฯ | ||
๔๖ | |||
๏ ตรองตรึกนึกตรวจหน้า | นุชใน ใจเอย | ||
ภักตร์แม่ผ่องจากไฝ | ฟ่าแต้ม | ||
ริมโอษฐนุชเพียงใบ | กลีบกมุท มาศแฮ | ||
ปรางเปล่งเปนใยแย้ม | ยั่วยิ้มยวนกระมล ฯ | ||
๔๗ | |||
๏ ตรมตรอมเกรียมจิตรให้ | โหยหิว | ||
ทรวงพี่ป่วนปั่นหวิว | วาบว้า | ||
เหลือบหลังพบแต่ทิว | ทุเมศ มากแฮ | ||
อกที่โอ้ห่างหน้า | นุชแล้วไป่เห็น ฯ | ||
๔๘ | |||
๏ เรียมเซาซบภักตร์ก้ม | จำจร | ||
เหนื่อยร่างเหนื่อยราครอน | รักไร้ | ||
กามก่อกอกอกชอน | ชอกยิ่ง หนอกนา | ||
เจ็บโศกเศกเสมอใบ้ | บอกแก้ความฝัน ฯ | ||
๔๙ | |||
๏ ปวงเพื่อนสพรักพร้อม | พรูเดิน | ||
ยลสนุกสนานเพลิน | เพลิศล้ำ | ||
เรียมเดียวฤแดเขิน | ขวยจิตร | ||
โศกไป่วายว่างน้ำ | เนตรคล้อคลอสาย ฯ | ||
๕๐ | |||
๏ ยลทุ่งกลางทุ่งว้าง | ไหวใจ | ||
ลิบลิบระรำไร | รกเรื้อ | ||
ยลส่ำพิหคใน | แนวทุ่ง | ||
เขาคุ่มคับแคเจื้อ | จาบร้องเริงเสียง ฯ | ||
๕๑ | |||
๏ ยางกรอกยางเจ่าร้อง | คอยหา เหยื่อแฮ | ||
จับซุ่มเซิงพฤกษา | ซอกซุ้ม | ||
กระตั้วกระเตนพา | รโดกกู่ คู่เฮย | ||
ดุเหว่าติวิดลุ้ม | เหยี่ยวไหล้บินหนี ฯ | ||
๕๒ | |||
๏ นกเอยอยู่ทุ่งกว้าง | ยังมี เหยี่ยวแฮ | ||
ปองลอบทำลายชี | พิตรได้ | ||
นุชพี่อยู่เอกี | เจียวแม่ | ||
เกรงแต่ชู้จักใกล้ | กล่อมน้องแนบถนอม ฯ | ||
๕๓ | |||
๏ ใจนุชฝากนุชไว้ | กลางใจ ด้วยแม่ | ||
ดีชั่วฤๅเช่นไหน | ย่อมรู้ | ||
ฤๅนุชจะเอาใจ | จากพี่ เล่าแม่ | ||
สุดแต่บุญกรรมขู้ | ทร่างแล้วคงตรง ฯ | ||
๕๔ | |||
๏ เรียมจรล่วงทุ่งแล้ว | แลลับ เล่านา | ||
จวนสุริยอัษฎงค์ดับ | แด่นฟ้า | ||
มืดเมฆชมัวอับ | อากาศ | ||
จวบลุบางโขมดอ้า | อกโอ้อาดูร ฯ | ||
๕๕ | |||
๏ ลุบางโขมดมืดสิ้น | แสงสูริย์ | ||
เกรงโขมดจักพายูร | ยั่วเหล้น | ||
เรียมตกประหม่าภูล | เพิ่มเทวศ ยิ่งแฮ | ||
จิตรพี่ตึกตึกเต้น | เผ่าร้อนรนทรวง ฯ | ||
๕๖ | |||
๏ บางโขมดกลัวโขมดโอ้ | จักหลอน หลอกฤๅ | ||
โขมดช่วยพาเรียมจร | จวบน้อง | ||
พอทราบเหตุแห่งสมร | สักน่อย เถิดนอ | ||
นุชจะเนานิทรห้อง | แห่งนั้นฤๅไฉน ฯ | ||
๕๗ | |||
๏ โขมดเอยฟังค่อยง้อ | งอนวิง วอนแฮ | ||
ฤๅม่าห์โขมดไป่สิง | ทุ่งนี้ | ||
โขมดบอกโดยจริง | อย่าหลอก เลยพ่อ | ||
นุชพี่มาจุ่งชี้ | ช่วยแจ้งความศัลย์ ฯ | ||
๕๘ | |||
๏ ว่าเรียมล่วงทุ่งล้ำ | ลำเนา เนินแฮ | ||
ทรวงพี่เพียบโศกเซา | ซบเซ้า | ||
ร่ำรักห่อนลืมเยาว์ | ยอดเสน่ห์ เลยแม่ | ||
โขมดอย่าลืมเราเร้า | ร่ำซ้ำสั่งสาร ฯ | ||
๕๙ | |||
๏ สั่งเสน่ห์โขมดแล้ว | ลีลา | ||
พร้อมพวกจรนต์จรา | รีบเต้า | ||
สู่ลแวกวิถีกา | นนทุเรศ | ||
พอสุริยอัษฎงค์เก้า | ล่วงฟ้าฟากโพยม ฯ | ||
๖๐ | |||
๏ เล็งดวงสุริเยศแปล้ | ปลาบสาย เนตรนา | ||
ยิบยิบระย่อปลาย | พฤกษพร้อย | ||
เพียงพรรณทับทิมราย | ราวป่า | ||
งามเงื่อนแพรสีห้อย | บ่าน้องเสนอโฉม ฯ | ||
๖๑ | |||
๏ รอนรอนจวบลับไม้ | รำไร | ||
เลื่อนลิ่วเหลี่ยมไศล | ลับฟ้า | ||
สุริยจากโลกไป | ปาตกลับ คืนแฮ | ||
เรียมนิราศนุชหน้า | หนึ่งน้องนางเห็น ฯ | ||
๖๒ | |||
๏ ค่ำฝูงวิหคเข้า | คืนรัง | ||
นิทรร่วมภิรมย์หวัง | วาศชู้ | ||
เรียมบำราศนุชยัง | นานกลับ คืนแม่ | ||
ฤๅห่อนจักได้รู้ | ร่วมน้องวันไหน ฯ | ||
๖๓ | |||
๏ ฝูงนกแนบนิทรไม้ | นานา | ||
เขาคุ่มขาบประสา | แสกไสร้ | ||
ทิ้งทูดกระทากา | ลิงแขก เต้าแฮ | ||
บ้างจับบ้างจิกไซร้ | ปีกซร้องเสยขน ฯ | ||
๖๔ | |||
๏ ดุเหย่ามยุเรศแก้ว | ดกญจา | ||
ตีวิดตระเวนหา | เหตุร้อง | ||
กรอดกรอดระวังอา | รญร่ำ ร้องแฮ | ||
เสนาะสนั่นนกก้อง | เกาะไม้รายรัง ฯ | ||
๖๕ | |||
๏ สิ้นแสงสุริเยศคลุ้ม | ไพรชมัว มืดแฮ | ||
มวลเมฆขมุกขมัว | หมอกชอุ้ม | ||
โพล้เพล้พลบเรียมกลัว | ใจสั่น เสียวแฮ | ||
เจริญพระพุทธมนต์กลุ้ม | กล่าวเพ้อเพื่อนตน ฯ | ||
๖๖ | |||
๏ นางชนีเหนี่ยวไม้ | โหยครวญ | ||
วิเวกวะหวิวหวน | โหกไห้ | ||
เสียงเย็นวิโยคยวน | เยือกจิตร จริงแม่ | ||
ฟังละห้อยใจไคล้ | นุชร้องวอนเรียม ฯ | ||
๖๗ | |||
๏ ชนีไฉนร่ำร้อง | เรียกผัว | ||
วอนสวาดิ์ฤๅกลัว | บอกบ้าง | ||
ฤๅว่าพลัดอยู่ตัว | เดียวแม่ กูเอย | ||
ชนีกับอกเรียมร้าง | รักไคล้เช่นกัน ฯ | ||
๖๘ | |||
๏ ชนีโหยแกพี่ไห้ | หานาง | ||
พิลาปสลดจิตรหมาง | ม่อยม้วย | ||
จรบรรจวบลุกลาง | ดงดึก แล้วแม่ | ||
เรียมไป่วายนึกสร้อย | สวาดิ์น้องเนาหลัง ฯ | ||
๖๙ | |||
๏ ยามดึกเดือนเด่นฟ้า | แฝงโพยม | ||
นึกสมรแมกโฉม | ฉากกั้น | ||
เรียมลอบมาลักโลม | เผดิมฤกษ์ รักแฮ | ||
นุชประหม่าเรียมนั้น | นึกแล้วฤๅลืม ฯ | ||
๗๐ | |||
๏ ดาวเดือนระดับพื้น | นภา | ||
โอภาศผ่องเพหา | พร่างพร้อย | ||
นึกวันฤกษ์วิวาห์ | เรียมร่วม สวาดิ์แฮ | ||
โคมจุดตรูระย้าย้อย | แต่งห้องแขวนหอ ฯ | ||
๗๑ | |||
๏ ปางนี้เรียมจักได้ | ชมใด เล่านา | ||
ยลแต่ดวงแขไข | ขอบฟ้า | ||
ชมดาวประดับใน | อากาศ เทอญพ่อ | ||
ชมแต่เดือนแทนหน้า | หนุ่มน้องคราวจน ฯ | ||
๗๒ | |||
๏ ดูเดือนยามด่วนโอ้ | อาทร | ||
โฉมแม่พักตร์เพ็ญสมร | มิ่งเจ้า | ||
แม่จักนับเดือนทอน | ทุกค่ำ คืนเฮย | ||
ฤๅจะละลืมเศร้า | ศุขด้วยใครไฉน ฯ | ||
๗๓ | |||
๏ เรียมคิดทุกถิ่นเมื้อ | มรรคา | ||
จักสืบจักสื่อหา | ข่าวน้อง | ||
ด้วยเรียมทุราทา | เรศเนิ่น แล้วแม่ | ||
ยังไป่ทราบเหตุซร้อง | สักน้อยในสมร ฯ | ||
๗๔ | |||
๏ เรียมดลแดนถิ่นนี้ | นามขยาย แล้วแฮ | ||
เรียกชื่อบ้านไร่ราย | รกรื้อ | ||
ศาลาบอกชื่อหมาย | มรรค์รยะ ทางนา | ||
ไร่จักหาของซื้อ | สิ่งน้อยฤๅมี ฯ | ||
๗๕ | |||
๏ เรียมเลยไป่อาจเข้า | ถามของ | ||
เกรงว่าพวกไร่จอง | จับไว้ | ||
เพราะว่ามืดจักมอง | ทางยาก ยิ่งนา | ||
เรียมรีบจากไร่ไคล้ | คลาดด้วยโดยพลัน ฯ | ||
๗๖ | |||
๏ บ้านไร่ชาวไร่ร้าง | แรมนาน | ||
ยังแต่ซากไร่ขนาน | ชื่อรู้ | ||
นุชพี่อยู่เรือนชาน | หลังโดด เดียวแม่ | ||
ฤๅจะสมชู้ชู้ | สละแล้วเรียมคืน ฯ | ||
๗๗ | |||
๏ ยิ่งนึกยิ่งแปลกน้ำ | ใจจริง | ||
สามสิบสองกลหญิง | ยากแท้ | ||
หากว่าเช่นนี้จริง | จักเจ็บ ยิ่งนา | ||
ผิดก็กลกลแก้ | ต่อด้วยกลนาง ฯ | ||
๗๘ | |||
๏ คิดจนจรล่วงล้ำ | ลำเนา ทางเฮย | ||
ยังไป่วางคนึงเสา | วนิศน้อง | ||
ผิวยอดยุพเยาว์ | เสน่ห์พี่ มาฮา | ||
คงจะพาเรียมซร้อง | สนุกด้วยดูไพร ฯ | ||
๗๙ | |||
๏ อกเอยอนาถโอ้ | เอกา กายเอย | ||
เห็นแต่ไพรพฤกษา | ซอกซุ้ม | ||
แสงจันทร์กระจ่างอา | กาศผ่อง แผ้วแฮ | ||
เงากาศทงุ่มงุ้ม | พี่ชเง้อหานาง ฯ | ||
๘๐ | |||
๏ หมายสมรจักแมกไม้ | มาคอย เรียมฤๅ | ||
จิตรหวาดผวาถอย | ถดถ้า | ||
พบไต่พฤกษไพรดอย | แดนชัฎ | ||
เสียวสลดลดหน้า | นิ่งแล้วเลยจร ฯ | ||
๘๑ | |||
๏ ลุศาลาใหม่ชี้ | นามศัพท์ เสนอแฮ | ||
ใหม่ชื่อศาลายับ | โยกโย้ | ||
ระเบียงฝาฟากพื้นปรับ | เปรียบปลวก กินฤๅ | ||
ยังแต่ต้นเสาโอ้ | ปักไว้วังเวง ฯ | ||
๘๒ | |||
๏ ศาลาเสาแก่นตั้ง | ติดดิน | ||
โอไป่ควรปลวกกิน | กัดได้ | ||
นุชพี่จักควรถวิล | หวังห่วง เสน่ห์นอ | ||
เรียมก็ไกลใช้ใกล้ | เกลือกชู้ชิงสงวน ฯ | ||
๘๓ | |||
๏ เป็นห่วงเหตุห่างน้อง | นางนาน | ||
ฤๅว่าชายลอบสมาน | มั่งแล้ว | ||
ใครเลยจักเอาภาร | พิทักษ์เสน่ห์ เรานา | ||
ใจพี่ฝากใจแก้ว | เนตรไว้หว่างใจ ฯ | ||
๘๔ | |||
๏ บุญโทพิทักษ์เกื้อ | กันมา | ||
กอบก่อเสนหา | ร่วมห้อง | ||
เผด็จไพรุบัติหา | เหียรห่าง ยิ่งแฮ | ||
ผดุงอนุชไว้ต้อง | แต่ข้อยคู่ถนอม ฯ | ||
๘๕ | |||
๏ ร่ำพลางเร่งเพื่อนให้ | รีบเดิน | ||
ในพนัศผลูเถิน | ถิ่นกว้าง | ||
แจร่มแสงศศิเจริญ | ราวป่า | ||
อกพี่ว้าเหว่ว้าง | เทวศเพี้ยงผุยผง ฯ | ||
๘๖ | |||
๏ อ้าอรอุ่นอกโอ้ | เรียมมา | ||
ลิบลับจักเหลือบหา | แห่งบ้าน | ||
พอสั่งเสน่ห์สารทา | เรศอยู่ หลังแฮ | ||
พบแต่หมู่ไม้ก้าน | กิ่งต้นเต็มผลู ฯ | ||
๘๗ | |||
๏ มืดค่ำเรียมไป่รู้ | ยลใด เล่านา | ||
ถนัดแต่กอไผ่ไสว | วาบว้า | ||
ไป่โยกยอดไผ่ไกว | ลำเบียด ดังแฮ | ||
ซอไผ่เพียงซอท้า | เอกทุ้มทำนอง ฯ | ||
๘๘ | |||
๏ เรียมงงชงักยั้ง | ฟังศัพท์ | ||
นึกแม่สาวเสน่ห์ขับ | กล่อมห้อง | ||
วันวิวาห์เรียมรับ | นุชร่วม หอแฮ | ||
เรียมนิทรแนบน้อง | สนิทเนื้อเหนือเตียง ฯ | ||
๘๙ | |||
๏ บงบัตรรัเบียบไม้ | รายทาง | ||
ถนัดเมื่อศศิสาง | ส่องพื้น | ||
กิ่งก่ายระกะกาง | กลดัด ดีเฮย | ||
รุกขชาติ์ไม้ชื้น | พี่ช้ำทรวงตรอม ฯ | ||
๙๐ | |||
๏ บรรลุบ่อโศกโอ้ | อกกรม | ||
แสนบ่อโศกฤๅสม | โศกร้าง | ||
บ่อเอยบ่อโศกระทม | ทุกข์โศก ใดนา | ||
วานบ่อบอกโศกบ้าง | บ่อเศร้าโศรกไฉน ฯ | ||
๙๑ | |||
๏ บ่โศกนามย่านนี้ | โศกนัก | ||
บ่อโศกเสมอจัก | ขาดน้ำ | ||
เรียมบำราศรักหนัก | อกโศก ยิ่งนา | ||
ถนัดบ่อโศกโศกซ้ำ | โศกซ้อนเสียดทรวง ฯ | ||
๙๒ | |||
๏ บ่อโศกต้นโศกครึ้ม | ครึมเครือ | ||
คลุมบ่อบ่ได้เหลือ | ลับลี้ | ||
โศกบ่อโศกต้นเจือ | เจ็บโศก เรียมฮา | ||
สามโศกถนัดชี้ | เช่นช้ำทรวงเรียม ฯ | ||
๙๓ | |||
๏ เห็นโศกใครโค่นต้น | ตัดใบ | ||
ฤๅว่าโศกใครไข | ข่าวแจ้ง | ||
เรียมนึกโศกกลางใจ | รฦกจาก เจ้านา | ||
กลกับกิ่งโศกแห้ง | หักค้างจำตาย ฯ | ||
๙๔ | |||
๏ เรียมโศกจากนุชแล้ว | ฤๅพอ | ||
ยังเพิ่มพบโศกกอ | กิ่งร้าง | ||
โศกตายติดแต่ตอ | ตัดท่อน ทิ้งเฮย | ||
ดุจพี่เด็ดโศกคว้าง | คว่างไว้ไกลตา ฯ | ||
๙๕ | |||
๏ วังเวงสวาดิ์โอ้ | อาทวา | ||
นึกอนาถขนิษฐา | ทอดไว้ | ||
จากอรแอบอกอา | ดูรพี่ วายฤๅ | ||
รฦกรลวงลานให้ | โหกเพี้ยงวายปราณ ฯ | ||
๙๖ | |||
๏ รีบจากบ่อโศกไคล้ | คลาเดิน | ||
นึกอกเรียมแรมเหิน | ห่างน้อง | ||
ขวัญเนตรแม่เคยเชิญ | ชวนพี่ เพื่อฮา | ||
เคยประคองเข้าห้อง | ทุกเมื้อยามนอน ฯ | ||
๙๗ | |||
๏ เรียมมาจรล่วงล้ำ | ลำเนา เนินเฮย | ||
เซียบสงัดหงิมเหงา | เงียบพื้น | ||
ทรวงพี่ยิ่งกำเดา | ดาลเทวศ วายฤๅ | ||
บงแต่ใบไม้ครื้น | ครึ่นต้นเต็มไพร ฯ | ||
๙๘ | |||
๏ พอดลดงโอบโอ้ | จวนดึก | ||
เล็งลแวกวลีพฤกษ์ | พรั่งต้น | ||
ดามเฌอชัฎอธึก | ทุมชาติ์ ชุมแฮ | ||
เรียมตลึกแลค้น | คู่สร้างสาวสมร ฯ | ||
๙๙ | |||
๏ ดงโอบนามกล่าวอ้าง | อธิบาย | ||
นึกพี่เคยโอบสาย | สวาดิ์เคล้า | ||
นุชเคืองข่วนรายกาย | รอยเล็บ มีแม่ | ||
โกรธว่าพี่หยอกเย้า | หยิกให้หนำใจ ฯ | ||
๑๐๐ | |||
๏ ยามแอบเคยโอบโอ้ | อาลิงค์ โลมแฮ | ||
กรปัดป้องกระบวนหญิง | ยั่วชู้ | ||
รมย์รศร่วมรักจริง | ใจนุช ชอบนา | ||
เรียมนึกตระหนักรู้ | รศน้องในใจ ฯ | ||
๑๐๑ | |||
๏ ใดเรียมเคยโอบน้อง | เนาตัก | ||
ผจงเสน่ห์นางผลัก | พลิกแค้น | ||
นึกยังอุ่นกรหนัก | เพลาพี่ เจียวแม่ | ||
กลิ่นแม่ยังติดแม้น | เมื่อครั้งวันสงวน ฯ | ||
๑๐๒ | |||
๏ กลางดงประดาษโอ้ | อกเรา | ||
เล็งลดาทอดเถา | โอบไม้ | ||
สนมสนิทกลมเกลา | เกลียวแน่น | ||
กลกับเรียมร่วมใกล้ | กล่อมอุ้มโอบนาง ฯ | ||
๑๐๓ | |||
๏ ดงโอบจักโอบอุ้ม | แอบใคร เล่านา | ||
ถนัดทุมาลย์หมู่ไสว | ว่างว้าง | ||
เสนาะจักรจั่นไพร | เพรียกยอด ยางเอย | ||
เสียงสนั่นดงกว้าง | เรียกก้องกลางไพร ฯ | ||
๑๐๔ | |||
๏ เรไรระเรื่อยร้อง | รัญจวน จิตรเอย | ||
หริ่งหริ่งระรี่หวน | แหบร้อง | ||
ฟังจับหระมลยวน | ยิ่งยิ่ง เสนาะนา | ||
แส้ศัพท์ลองไนก้อง | กึกพื้นเพียบพนา ฯ | ||
๑๐๕ | |||
๏ สรรพสัตว์สรรพแซ่ซร้อง | สำเนียง | ||
จังหรีดกรีดเกริ่นเสียง | ซรอกซุ้ม | ||
เรียมสดับหมอบเมียง | มองแมก ไม้นา | ||
นึกนุชแอบสุมทุ้ม | ถนัดร้องเรียกเรียม ฯ | ||
๑๐๖ | |||
๏ กำเดาแดด่วนไคล้ | คลาจร | ||
แสนโศกคนึงสมร | แมกเนื้อ | ||
เจ็บจิตรยิ่งหนามชอน | ไชอก เรียมเอย | ||
เรียมแต่บำราศเรื้อ | รักร้างฤๅเสบย ฯ | ||
๑๐๗ | |||
๏ โอสายสุนทรยอดสร้อย | สงสาร พี่เอย | ||
ทาเรศรัตนดวงมาลย์ | มิ่งแม้น | ||
อัปศรรูปฤๅปาน | โฉมนุช หนึ่งนา | ||
บำราศนุชเรียมแค้น | คิดแล้วเคืองเวร ฯ | ||
๑๐๘ | |||
๏ รวยรศบุบผชาติ์ชื้น | ชายดง | ||
มลุลีกาหลง | เกษแก้ว | ||
สายหยุดประยงค์ชง | โคกลิ่น ตลบแฮ | ||
ปีบป่ากล้วยเต่าแต้ว | ดอกช้อยชูผกา ฯ | ||
๑๐๙ | |||
๏ กล้วยไม้อังกาบอ้อย | อิภไพร | ||
บุนนาคลำดวนไสว | หว่างพื้น | ||
ส่งกลิ่นตลบใน | แนวป่า | ||
กลรศประทิ่นชื้น | ชุบผ้าห่มสมร ฯ | ||
๑๑๐ | |||
๏ บุบวาเผยกลิ่นฟุ้ง | ตามลม | ||
เฉกรศสุคนธฉม | ฉาบหน้า | ||
รลุงรลึกลานตรม | ตรอมเสน่ห์ นางเอย | ||
กลกับกลิ่นสไบผ้า | ร่ำน้องห่มรเหย ฯ | ||
๑๑๑ | |||
๏ ทองกวาวบานกลีบต้อง | แสงเดือน | ||
สีสดสอาดเหมือน | แสดผ้า | ||
สบจักษุเศกเตือน | ตึกพเนก นองแฮ | ||
ลานตลึงรฦกหน้า | นุชแล้วขวัญหาย ฯ | ||
๑๑๒ | |||
๏ คิดนุชทุกย่านย้าย | ยาตรทาง | ||
ตลอดวิถีฤๅขนาง | หน่ายน้อง | ||
กรานเกริ่นกระโหยกลาง | ดงโดด เดียวแม่ | ||
เคืองแต่เวรใดต้อง | จากเจ้าจรฉงาย ฯ | ||
๑๑๓ | |||
๏ ดลศาลาชื่อเจ้า | เณรนาม เสนอแฮ | ||
เรียมคิดฉงนถาม | เหตุพร้อง | ||
เขากล่าวแสดงความ | เพรงเล่า มาแม่ | ||
ว่าพยัคฆ์ตัวใหญ่จ้อง | ขบคั้นกินเณร ฯ | ||
๑๑๔ | |||
๏ สงสารเณรชีพม้วย | มรณา | ||
แสนอนาถหนักหนา | นึกบ้าง | ||
เออเณรไป่ควรพาฬ์ | พยัคฆ์ขบ เคี้ยวฤๅ | ||
นึกว่ากรรมก่อนสร้าง | สิ่งนี้หนอเณร ฯ | ||
๑๑๕ | |||
๏ เณรเอยเสือฆาฏคั้น | จำตาย | ||
พ่ออย่าเสียใจหมาย | ภาคหน้า | ||
นึกปริตยาคกาย | แก่พยัคฆ์ เทอญพ่อ | ||
โอแต่ตัวของข้า | ไป่รู้วันตาย ฯ | ||
๑๑๖ | |||
๏ ขลาเอยไป่คิดบ้าง | เวรกรรม ไรฤๅ | ||
ขบฆ่าคาบเณรสำ | เหนียกรู้ | ||
ฤๅไป่ทราบจึ่งทำ | ประทุษโทษ ท่านแฮ | ||
ฤๅว่าเณรนั้นผู้ | ประมาทแล้วจึ่งทำ ฯ | ||
๑๑๗ | |||
๏ แต่เณรศีลสิบป้อง | ปกกาย | ||
พาฬพยัคฆ์ยังหมาย | ภักษ์ได้ | ||
นุชพี่อยู่เกรงชาย | จักลอบ โลมแฮ | ||
แม่จุ่งครองสัจไว้ | สวาดิ์ถ้าเรียมถึง ฯ | ||
๑๑๘ | |||
๏ จากระยะย่านนั้น | โดยพลัน | ||
เสียวสุดกำดัดศัลย์ | โศกช้ำ | ||
นึกนุชทุกแนวมรร | คาย่าง เจียวแม่ | ||
ภักตร์พี่เปี่ยมเปียกน้ำ | เนตรเยิ้มย้อยผลู ฯ | ||
๑๑๙ | |||
๏ ภักตร์พี่เปนคราบน้ำ | เนตรกรัง | ||
ลานระลึกอาไลยหลัง | พิลาปไห้ | ||
ห่วงสร้อยสุมาลย์บัง | อรอยู่ เดียวแม่ | ||
เรียมไป่อาจจักไว้ | จิตรด้วยใครถนอม ฯ | ||
๑๒๐ | |||
๏ โอนุชจักเหน่อเนื้อ | นิทรา | ||
แม่จะเคร่าครวญหา | โหกสอื้น | ||
คิดคิดยิ่งแค้นอา | รมณ์เจ็บ ยิ่งแฮ | ||
ยามดึกแม่จักฟื้น | ฝ่าน้ำตาครวญ ฯ | ||
๑๒๑ | |||
๏ เรียมล่วงจรลิ่วแล้ว | ลานแด | ||
นึกแม่ภักตร์เพ็ญแข | แข่งหน้า | ||
เล็งตลอดผลูแล | รลวงเทวศ วายฤๅ | ||
เห็นแต่ป่ากับฟ้า | ฝ่ายน้องไป่เห็น ฯ | ||
๑๒๒ | |||
๏ ลุศาลาหนึ่งชี้ | นามา | ||
ขนานชื่อสิบบาทปรา | กฎแจ้ง | ||
ความเล่าอดีตอา | การเหตุ ต้นเฮย | ||
หญิงหนุ่มผู้หนึ่งแย้ง | ยั่วเถ้าชายพนัน ฯ | ||
๑๒๓ | |||
๏ เดมมีต้นข่างข้า | คบสูง สุดแฮ | ||
หญิงหนุ่มว่าบุรุษ | ร่างเถ้า | ||
ขึ้นตลอดเสมอคุดร์ | คบกิ่ง นั้นพ่อ | ||
เราจักยอมยอบเข้า | คู่ห้องแห่งสถาน ฯ | ||
๑๒๔ | |||
๏ ชายแก่หนึ่งนั่งนั้น | ขานคำ | ||
รับว่าเราจักทำ | ตอบได้ | ||
ขึ้นเสร็จอย่าคืนสำ | เนียงกล่าว นาแม่ | ||
หญิงปฏิญาณสัจให้ | แต่เถ้าชายชรา ฯ | ||
๑๒๕ | |||
๏ ชายแก่ปีนป่ายขึ้น | ถึงคบ คางเฮย | ||
แล้วเลื่อนลงดินปรบ | หัดถ์ยิ้ม | ||
หญิงสาวซ่อนตัวซบ | ภักตร์แอบ นิ่งแฮ | ||
อายประหนึ่งจักปิ้ม | แซกพื้นภูมิสถาน ฯ | ||
๑๒๖ | |||
๏ เสียเงินสิบบาทให้ | ชายชรา นั้นนา | ||
ชื่อจึงปรากฎมา | แต่นั้น | ||
จริงเท็จสุดแต่วา | จากล่าว เขาพ่อ | ||
ร้อยว่าเหตุสิ่งซั้น | สนัดน้ำใจหญิง ฯ | ||
๑๒๗ | |||
๏ เรียมถามทราบเหตุแล้ว | ฤๅรอ | ||
เดินนึกนุชพี่หนอ | เนิ่นแล้ว | ||
ปานนี้แม่จักพอ | วายเทวศ แล้วฤๅ | ||
เรียมคิดทุกย่างแคล้ว | ไป่รู้วายคนึง ฯ | ||
๑๒๘ | |||
๏ เรียมมุ่งทุเมศไม้ | มองหา | ||
ทุกพุ่มเพิงพนา | เวศค้น | ||
อรอัคพนิดา | ดวงสวาดิ์ เดียวแฮ | ||
ถนัดแต่พฤกษาต้น | เกลื่อนพื้นเพียบผลู ฯ | ||
๑๒๙ | |||
๏ มาลิศมลิเลื้อย | เครือวัลย์ | ||
กลิ่นตลบวนาสัณฑ์ | ซาบฟุ้ง | ||
รวยรศรื่นรัญ | จวนจิตร | ||
หวาดว่านุชเนาคุ้ง | เขตรนี้คอยเรียม ฯ | ||
๑๓๐ | |||
๏ หอมมลิมาเลศสร้อย | เสาวคนธ์ | ||
อวลอบขจรสถล | ทั่วพื้น | ||
ฉมกลิ่นบุบผากล | กายกลิ่น นุชนา | ||
ปรางแม่ประแป้งชื้น | ชแล่มหน้านวลผิว ฯ | ||
๑๓๑ | |||
๏ ปานฉนี้แม่จักเศร้า | ทรวงตรอม | ||
ปรางประทิ่นเคยหอม | หื่นห้อง | ||
นับแต่จักมัวมอม | หมองภักตร์ เผือดแม่ | ||
ฤๅจะห่มสไบป้อง | ปิดหน้านอนศัลย์ ฯ | ||
๑๓๒ | |||
๏ ฉมกลิ่นการเกดแก้ว | กำจร | ||
กลกลิ่นปรางสมร | แม่นหน้า | ||
ลำเจียจรุงดอน | ดงชัฏ ฉมแฮ | ||
นึกกลิ่นสะไบผ้า | ร่ำน้องห่มหอม ฯ | ||
๑๓๓ | |||
๏ แพรอรอวลอบฟุ้ง | ฟูอาย | ||
ร่ำพัตราโฉมฉาย | แช่มช้อย | ||
ผจงกระแจะจันทน์ปราย | ปรุงประ โปรยฤๅ | ||
เรียมจากเจ้าจักห้อย | บ่าให้ใครชม ฯ | ||
๑๓๔ | |||
๏ อกเอยเรียมจากเจ้า | จำไกล | ||
รอยว่าบาปเพรงไหน | แน่สร้าง | ||
ฤๅว่าเคราะห์ร้ายไร | แรงดุ ยิ่งนา | ||
สนองเสน่ห์เนิ่นค้าง | ค่ำเช้าช้ำทรวง ฯ | ||
๑๓๕ | |||
๏ แรมผลูทุเรศด้าว | ดงดอน | ||
จิตรเจ็บเจียนคมศร | เสียดเนื้อ | ||
บำราศรักร้างจร | ใจห่วง หลังฮา | ||
หิวสวาดิ์อิ่มเอื้อ | โศกซั้นทรวงหมอง ฯ | ||
๑๓๖ | |||
๏ นึกนุชทุกย่างเท้า | ทางเดิน | ||
บงฉมาไม้เหิน | ห่างต้น | ||
พยอมยางสลับเนิน | แนวป่า | ||
กลว่านุชเรียมพ้น | เพื่อนชู้ชายปอง ฯ | ||
๑๓๗ | |||
๏ ลุนามตำแหน่งนั้น | หนองคน ทีเฮย | ||
เรียมผ่าวอุรารน | รุ่มร้อน | ||
เห็นหนองนึกแสวงชล | ชุบอก เรียมฮา | ||
ถนัดแต่สินธุข้อน | ขุ่นแค้นกลางหนอง ฯ | ||
๑๓๘ | |||
๏ หนองขุ่นอุทกข้น | ขาดแคลน | ||
เรียมขุ่นกระมลแสน | สุดชี้ | ||
สายชลขุ่นหมองแทน | จิตรพี่ ขุ่นแม่ | ||
น้ำจิตรพี่ขุ่นนี้ | ยิ่งน้ำกลางหนอง ฯ | ||
๑๓๙ | |||
๏ ชลเนตรเรียมร่ำไห้ | หากรอง ไว้ฤๅ | ||
มากกว่าน้ำหนองสอง | ส่วนได้ | ||
ชลเนตรประหนึ่งฟอง | ชลพรรษ เสมอฤๅ | ||
คลาศนุชกึ่งวันไคล้ | คลาศเพี้ยงพันพรรษ์ ฯ | ||
๑๔๐ | |||
๏ ทุเรศบำราศสร้อย | สงสาร สมรเอย | ||
เรียมวิโยคจิตรปาน | ป่วยช้ำ | ||
โอจะนับทิวานาน | กลับสู่ สมแม่ | ||
ทรวงพี่โอจักกล้ำ | เกลือกน้ำเนตรครวญ ฯ | ||
๑๔๑ | |||
๏ คิดแล้วยิ่งคิดล้ำ | ลุนาง | ||
โฉมแม่อยู่เดียวขนาง | เนิ่นแล้ว | ||
ฤๅเจ้าจักใจจาง | จากพี่ แล้วแม่ | ||
ผิดคิดคอยเรียมแคล้ว | คลาศน้องมานาน ฯ | ||
๑๔๒ | |||
๏ อกเอยอาภัพโอ้ | อัปลักษณ์ | ||
บำราศกำลังรัก | ร่วมน้อง | ||
ยังไป่จากใจจัก | ควรจาก แล้วฤๅ | ||
นึกว่าเวรจำต้อง | จากเจ้าจางใจ ฯ | ||
๑๔๓ | |||
๏ ปานนี้ใครจักอุ้ม | แอบนอน | ||
เห็นแต่เตียงฟูกหมอน | ม่านมุ้ง | ||
ประตูช่วยขัดกลอน | กล่อมนุช ด้วยนา | ||
ถนอมกว่าเรียมจักคุ้ง | ขวบเถ้าวันถึง ฯ | ||
๑๔๔ | |||
๏ เรียมตรอมกมเลศเพี้ยง | ผอมผิว หนังเฮย | ||
หวนโหกเสน่ห์หิว | แหบไส้ | ||
หากว่าเลื่อนลบปลิว | ปลิมเพศ ได้นอ | ||
เรียมจักล่องลมไคล้ | สู่ห้องแห่งสมร ฯ | ||
๑๔๕ | |||
๏ อายจิตรคิดเปล่าโอ้ | อกเย็น | ||
เยือกพิโยคยามเข็ญ | คับแค้น | ||
เนื้อว่าเคราะห์คราวเปน | ปางเกิด กรรมนา | ||
จากนุชน่อยหนึ่งแม้น | สติม้วนมึนตน ฯ | ||
๑๔๖ | |||
๏ ลืมตนสติตั้ง | เตือนใจ | ||
กำหนดสุชลไหล | หลั่งหน้า | ||
กลืนอสุธาไร | รันทด เทวศเอย | ||
หวาดประหวั่นทรวงว้า | เหว่ล้ำลำเค็ญ ฯ | ||
๑๔๗ | |||
๏ โอโอเยาวลักษณ์สร้อย | สงสาร พี่เฮย | ||
เจ้าจักคอยเรียบขาน | ข่าวถ้า | ||
ห้องจะเยียบเย็นปาน | ปูนป่า ชัฎแฮ | ||
จะเสนาะแต่น้องอ้า | โอษฐร้องเรียกเรียม ฯ | ||
๑๔๘ | |||
๏ จักคอยทุกค่ำเช้า | เพรางาย | ||
ยามเมื่อสิ้นสุริยฉาย | ชืดฟ้า | ||
กรแม่ประคองชาย | สไบเช็ด เนตรแฮ | ||
แป้งจักลืมผัดหน้า | เผือดเนื้อนวลฉวี ฯ | ||
๑๔๙ | |||
๏ ฝืนถวิลเทวศย้าย | ยลพนา เวศเฮย | ||
ตลอดพุ่มพนาหา | แห่งค้น | ||
แสวงแม่เอกอรทา | เรศพี่ | ||
ถนัดแต่ลำไม้ต้น | แต่น้องฤๅเห็น ฯ | ||
๑๕๐ | |||
๏ ลุทุ่งมรกฎชี้ | นามแดน ดงเฮย | ||
เรียมนึกมรกฎแหวน | นุชก้อย | ||
เคยใส่กรีดนิ้วแขน | ขยับอ่อน ตรูแฮ | ||
มรกฎแสงน้ำย้อย | จับหน้านวลฉวี ฯ | ||
๑๕๑ | |||
๏ ปานนี้จักกรีดก้อย | กรอใคร เล่านา | ||
ฤๅจะแมกม่านไข | ขัดเนื้อ | ||
ผัดผิวผจงไร | กันภักตร์ | ||
ทาประทิ่นธารเชื้อ | ชุบน้ำอบโชลม ฯ | ||
๑๕๒ | |||
๏ นึกโฉมวรรูปน้อง | นงพาล พี่เอย | ||
คิดเนตรจำสัณฐาน | ถี่ถ้วน | ||
เรียมตกตลึงลาน | ลืมหลับ เนตรแฮ | ||
โฉมแม่โองามล้วน | รฦกแล้วลืมตน ฯ | ||
๑๕๓ | |||
๏ คิดโฉมอรชแล่มหน้า | นวลติด ตาเฮย | ||
ยามเมื่อเรียมร่วมสนิท | แนบเน้น | ||
นาสิกกลิ่นปรางชิด | ฉมประทิ่น นางแฮ | ||
โออกปานนี้เว้น | ว่างว้างนานวัน ฯ | ||
๑๕๔ | |||
๏ ปานนี้ยุพเรศสร้อย | สาวสนิท เรียมเอย | ||
แม่จะเปลี่ยนเปลือยจิตร | จอดห้อง | ||
จักหนาวเมื่อยามนิทร์ | หายฤๅ | ||
ยามดึกเจ้าจักร้อง | ร่ำไห้หาเรียม ฯ | ||
๑๕๕ | |||
๏ ใครเลยจักกกเนื้อ | นางถนอม เล่านา | ||
ดวงภักตร์จักผิดผอม | เผือดเศร้า | ||
นึกกลุ้มกลัดจิตรตรอม | ตรมเทวศ ยิ่งแฮ | ||
เช้าค่ำคิดลุเจ้า | ไป่รู้วันวาย ฯ | ||
๑๕๖ | |||
๏ คิดพลางเดินดุ่มย้าย | ยาตรจร | ||
ล่วงพนัศสิงขร | เขตรกว้าง | ||
ลิ่วลับวนาดร | ดงใหญ่ ยิ่งแฮ | ||
เปลี่ยนอุระอ้างว้าง | วิเวกว้าวังเวง ฯ | ||
๑๕๗ | |||
๏ ดลแดนเขาตกโอ้ | อาดูร | ||
ตกประหม่าเพียงสูญ | สติม้วย | ||
รอพรรคเพื่อนผลูยูร | ยาตรหยุด พักแฮ | ||
พลางตกตลึงด้วย | รฦกน้องฤๅลืม ฯ | ||
๑๕๘ | |||
๏ ศาลเจ้าเขาตกตั้ง | ริมไพร | ||
ฤๅว่าเจ้าสิงไศล | แหล่งนั้น | ||
ศักดิ์สิทธิเกรียงไกร | เกริกฤทธิ์ ยิ่งแฮ | ||
ถ้วยทุกคนฤๅขั้น | คิดคร้ามครบสกนธ์ ฯ | ||
๑๕๙ | |||
๏ บัดเรียมชุลิตน้อม | คำนบ | ||
ถวายเครื่องสังเวยครบ | สิ่งไหว้ | ||
บำบวงเทพยเคารพ | เรียบสุ จริตแฮ | ||
เทียนธูปบุษยเมี่ยงไม้ | หมากพร้าวมินมางษ์ ฯ | ||
๑๖๐ | |||
๏ อ้าเทพย์สถิตด้าว | ดอยพนม นี้เฮย | ||
เชิญรับบำบวงสม | จิตรข้า | ||
เฉภาะภักตร์ภิรมย์บรม | ดิเรกรศ อร่อยแฮ | ||
เชิญพิทักษ์ถ้วนหน้า | ที่น้อมอัญชลี ฯ | ||
๑๖๑ | |||
๏ อัญขยมชุลิตท้าว | เทพา รักษ์แฮ | ||
ขจัดแทตย์ทศฤษยา | พยศไร้ | ||
อิกพาฬมฤคในพนา | เวศวัด นี้ฤๅ | ||
ขจัดจุ่งไกลอย่าใกล้ | เกลือกกล้ำเกลื่อนสูญ ฯ | ||
๑๖๒ | |||
๏ ช่วยข่อยพิทักษ์ทั้ง | ทวยผอง | ||
มิตรญาติหญิงชายปอง | ปกคุ้ม | ||
อิกนุชหนึ่งข้าจอง | จอดเสน่ห์ เล่านา | ||
ขอเทพทุกสุมทุ้ม | สถิตย์ไม้มาระวัง ฯ | ||
๑๖๓ | |||
๏ นอบเจ้าเขาตกแล้ว | ลาจร | ||
ร่ำฝากสุดาสมร | มิ่งแก้ว | ||
กามแดเด็ดสวาดิ์รอน | บำราศ รักนา | ||
ทุกย่านระยะแคล้ว | คลาศซร้องสั่งถวิล ฯ | ||
๑๖๔ | |||
๏ กลางดอยยามดึกโอ้ | อกเรียม | ||
สันโดษกำเดาเหนียม | หนึ่งหน้า | ||
เพลิงราครุ่มทรวงเกรียม | ตรอมเทวศ | ||
เห็นแต่ป่ากับฟ้า | ฝากเศร้าสู่สมร ฯ | ||
๑๖๕ | |||
๏ กำเดากำดัดซร้อง | สุนทร เสนาะเฮย | ||
สั่งเสน่ห์ศิงขร | เทพไท้ | ||
เชิญเสาวนิตเรียมวอน | สวาดิ์สั่ง ด้วยฮา | ||
รับสาสนสังหรณ์ให้ | เหตุน้องเนาหลัง ฯ | ||
๑๖๖ | |||
๏ กลางป่าเสียงโป่งกร้าว | เกรียวไพร | ||
เสียวเสนาะใจไหว | วาบสิ้น | ||
นางไม้ซุ่มเซิงไทร | สูงเกริ่น เสียงแฮ | ||
รเรื่อยรริกรัวสิ้น | เล่ห์ล้อหลอกหลอน ฯ | ||
๑๖๗ | |||
๏ ปิศาจครรชิตร้อง | เริงคนอง | ||
แสยงสยดโรมสยอง | เยือกสท้าน | ||
เสียวซาบเซ่นผมพอง | เพียงสั่น กายเฮย | ||
ล้วนแต่ดอยดงด้าน | เด่นไม้มีผี ฯ | ||
๑๖๘ | |||
๏ โป่งกู่เสนาะก้อง | โกลา | ||
หวาดว่านุชกู่หา | ร่ำไห้ | ||
โสตรพี่เงียบสดับสา | ราหยุด ยืนแฮ | ||
เสนาะสนัดโสตรไซร้ | สุดเศร้าทรวงเสียว ฯ | ||
๑๖๙ | |||
๏ โป่งเอยวานโป่งช้าง | บอกความ น่อยนา | ||
หากพธูโดยถาม | ข่าวข้อย | ||
ช่วยพร้องคดีงาม | งอนอย่า พรางพ่อ | ||
แนะยุบลเหตุถ้อย | ถี่ชี้เช่นแถลง ฯ | ||
๑๗๐ | |||
๏ ว่าเรียมทุรัศล้ำ | มรรคา | ||
สารสั่งถวิลหา | ห่อนเร้น | ||
กำสรดสนั่นอา | รญร่ำ วายฤๅ | ||
รฦกทุกหย่อมหญ้าเส้น | สั่งสร้อยสารสมร ฯ | ||
๑๗๑ | |||
๏ กลางดงประดาษไร้ | แรมนวล | ||
กำดัดสวาดิ์ทรามสงวน | อยู่เหย้า | ||
ป่วนปวดกระสันครวญ | ครางคร่ำ | ||
บำราศนิรารศเจ้า | จิตรเพี้ยงตรอมวาย ฯ | ||
๑๗๒ | |||
๏ ฉนี้นุชจะเยือกเหย้า | ยามนอน | ||
ฤๅจะปัดบรรจฐรณ์ | ทาบถ้า | ||
นึกว่าพี่จักจร | จวบเสน่ห์ ฤๅแม่ | ||
ฤๅจะยืนเยี่ยมหน้า | ต่างห้องคอยเรียม ฯ | ||
๑๗๓ | |||
๏ ฤๅจะรุมกรรุ่มตั้ง | ตีทรวง | ||
ตระศกกระสันหวง | โหกเศร้า | ||
ฤๅจะบ่งบงดวง | เดือนต่าง พี่นา | ||
ฤๅจะคอยทุกเช้า | ค่ำแค้นลำเค็ญ ฯ | ||
๑๗๔ | |||
๏ เรียมสั่งเสน่ห์ไว้ | กลางไพร | ||
ทวยเทพย์ลำเนาไศล | แหล่งล้วน | ||
บำบวงบุษยมาไลย | รฦกฝาก สมรแฮ | ||
ขอเทพย์ทุกถิ่นถ้วน | พิทักษ์น้องเนาสถาน ฯ | ||
๑๗๕ | |||
๏ วอนฝากอัคเรศน้อง | นางเดียว | ||
เชิญเทพยช่วยแลเหลียว | เหลือบน้อย | ||
ทรวงพี่สั่นเกรียวเกรียว | ตรอมเทวศ ยิ่งแฮ | ||
เทพย์แทตย์เรียมสั่งถ้อย | ทุกหน้าอย่าลืม ฯ | ||
๑๗๖ | |||
๏ สั่งแล้วจรลับเต้า | ตามทาง | ||
เลียบละเมาะเมินหมาง | หมู่ไม้ | ||
เสนาะแต่ศัพท์สัตว์กลาง | ราวป่า | ||
แสนวิโยคยามไร้ | รุ่มเร้าแรมจร ฯ | ||
๑๗๗ | |||
๏ ลิ่วลิ่วละล่งพื้น | พนามดง | ||
เล็งตลอดทางหลง | หล่มแห้ง | ||
ถนัดรอยอิภกลางดง | ดูดื่น ทางแฮ | ||
ยลพิถีเถินแล้ง | รฦกแล้งทรวงตรอม ฯ | ||
๑๗๘ | |||
๏ เกรงโป่งปิศาจล้อ | หลอกหลอน | ||
แสยงพยัคฆ์เสขร | ขบเคี้ยว | ||
เกรงคชวรินทร | ทางป่า เปลี่ยวแฮ | ||
เกรงจักหลงทางเลี้ยว | หลากล้ำเหลือกลัว ฯ | ||
๑๗๙ | |||
๏ หวั่นหวั่นสังเวชโอ้ | อกเรา | ||
ถนัดแต่แนวเนินเขา | เพื่อนพ้อง | ||
พร้อมพรรคผลูเทา | ทางเถื่อน ทุเรศแฮ | ||
ห่างพิมลภักตร์น้อง | หนึ่งเพี้ยงมาเดียว ฯ | ||
๑๘๐ | |||
๏ ล่วงเนินพนัศนั้น | มานาน | ||
กำสรดกำสรวญสาร | สั่งแส้ | ||
สุโนคเสนาะพนานต์ | แนวพฤกษ์ | ||
หวนสวาดิ์สังเวชแท้ | ทุกข์ท้อทนกรรม ฯ | ||
๑๘๑ | |||
๏ นึกโอกรรมก่อนได้ | ดลสนอง เราฤๅ | ||
บำราศรักเราสอง | เสน่ห์ร้าง | ||
โฉมนุชจุ่งจิตรครอง | สงวนร่าง เทอญแม่ | ||
เกลือกว่าบุญเราสร้าง | มากแล้วคงสม ฯ | ||
๑๘๒ | |||
๏ ตริแล้วเรียมเร่งเร้ง | ฤๅรอ | ||
เดินดุ่มด่วนดาลศอ | โศกแห้ง | ||
ลุยังย่านสระยอ | ระยะชื่อ ชี้แฮ | ||
นามประเทศเยี่ยงแกล้ง | กล่าวให้เรียมโหย ฯ | ||
๑๘๓ | |||
๏ สระยอใครยกตั้ง | นามนาน แล้วฤๅ | ||
รฦกชื่อยอหวาน | รศลิ้น | ||
ใครชอบรศยอปาน | ปนเล่ห์ หลงแฮ | ||
อร่อยไป่รู้รศสิ้น | ซาบคุ้งขวบวาย ฯ | ||
๑๘๔ | |||
๏ ต้นยอยักอย่างใช้ | ชอบขบวน | ||
ดอกเด็ดดมสงวน | ทัดเหล้น | ||
ใบผลรากเปลือกควร | คิดยัก ใช้แฮ | ||
ยอต่อยออย่าเว้น | วากไว้ระวังยอ ฯ | ||
๑๘๕ | |||
๏ ใครยอใครยกชื้น | ชมยอ | ||
เรียมนึกนุชพี่หนอ | เนิ่นแล้ว | ||
เกลือกใครเกลียดแกล้งยอ | ยกย่อง ชายฤๅ | ||
เห็นว่าโอจักแคล้ว | คลาศเงื้อมมือเรียม ฯ | ||
๑๘๖ | |||
๏ สระยอนึกยั่นเพี้ยง | ยอคำ คนเฮย | ||
เกรงจะยอนุชถลำ | ลุ่มลิ้น | ||
สุดแล้วแต่บุญกรรม | กอบทร่าง เทอญแม่ | ||
บาปส่งบุญสร้างสิ้น | สิ่งนี้จำเป็น ฯ | ||
๑๘๗ | |||
๏ นึกนึกประเล่ห์เพี้ยง | ภูลกระสัน | ||
โอว่าเวรใดทัน | เทียบแท้ | ||
จึ่งทุเรศแรมขวัญ | เนตรหนุ่ม น้อยนา | ||
หากว่าชีพพี่แม้ | ไป่ม้วยจักคืน ฯ | ||
๑๘๘ | |||
๏ เล็งสระเปี่ยมปบถ้วน | ตีรา | ||
เฉกเนตรเรียมร่ำหา | โหกไห้ | ||
โทเนตรเนืองสุชลธา | ราร่ำ รักแฮ | ||
แสนสระน้ำฤๅได้ | กึ่งน้ำตาเรียม ฯ | ||
๑๘๙ | |||
๏ ถวิลจนจรล่วงเล้า | เลยมา | ||
ลัดพุ่มพงพฤกษา | ซอกพ้น | ||
หลงแลวกมรรคา | คมชัฎ ชื้อแฮ | ||
ไป่คิดคืนหลังด้น | สดวกได้ดลทาง ฯ | ||
๑๙๐ | |||
๏ จวบลุยังสระน้ำ | นามสาม เส้นเฮย | ||
ลิบลิบชลาหลาม | หลั่งไล้ | ||
ยาวเหยียดเยี่ยงสมนาม | ขนานกล่าว เจียวแม่ | ||
เขื่อนขอบปักเขตรไว้ | หว่างเส้นสระศรี ฯ | ||
๑๙๑ | |||
๏ สาโรชวาเรศล้น | เลอคัน ขอบเฮย | ||
แสนส่วนชโลสรรพ์ | สระนี้ | ||
ไป่กึ่งสุชลกรร | แสงโศก เรียมแฮ | ||
ถนัดเยี่ยงสระจักชี้ | เช่นให้นุชเห็น ฯ | ||
๑๙๒ | |||
๏ เลงสระรฦกสร้อย | สระธาร | ||
วันเมื่อร่วมวิวาห์สนาน | ซัดน้ำ | ||
เคยเรียงประคองพาน | บุบผชาติ์ | ||
ใส่คู่มงคลก้ำ | กึ่งเกล้ากลางหอ ฯ | ||
๑๙๓ | |||
๏ คาบนี้เรียมปละเปลื้อง | ปลิดใจ มาเฮย | ||
ภักตร์แม่เพียงแขไข | แข่งหน้า | ||
ปานนี้จักเผือดใบ | ภักตร์แม่ มัวแม่ | ||
ฤๅจะผัดผิวถ้า | ทุกเมื้อยามนอน ฯ | ||
๑๙๔ | |||
๏ เลงน้ำกลางสระเศร้า | เสียใจ | ||
ถวิลว่าสระสินธุ์ใส | สอาดล้ำ | ||
เรียมอาบแนบนุชใน | สระสนุก น้อยฤๅ | ||
เบิกสบัดสไบค้ำ | คู่เต้าเต็มทรวง ฯ | ||
๑๙๕ | |||
๏ รฦกลานเล่ห์พลั้ง | เผลอตน | ||
เสื่อมสติตลึงฉงน | โงกเศร้า | ||
ฝืนสติเตือนตน | ยูรยาตร เหย่าแฮ | ||
คิดทุกคืนค่ำเช้า | ไป่เว้นวันตรอม ฯ | ||
๑๙๖ | |||
๏ จำใจจำยาตรเบื้อง | บทจร | ||
ทุกทุรนทุรายถอน | เทวศไห้ | ||
เจียนจิตรขาดรอนรอน | แรมร่าง เจียวแม่ | ||
โอเมื่อใดจักได้ | สู่ห้องแห่งสมร ฯ | ||
๑๙๗ | |||
๏ อกเอยบรรลุท้าย | พิกุล แล้วแฮ | ||
รฦกกลิ่นพิกุลฉุน | ชื่นชื้น | ||
ล่วงลุศิขรขุน | ศีขเรศ แล้วแม่ | ||
ดลประตูป่าพื้น | พนัศแผ้วผ่องกระมล ฯ | ||
๑๙๘ | |||
๏ ลุลานพุทธบาทโอ้ | ยามสอง แล้วแม่ | ||
ส่ำชะนิกรผอง | พวกไหว้ | ||
อึงเอ็ดสุรคนอง | เพลงเกริ่น เกรียวแฮ | ||
แสงประทีปเทียนไต้ | สว่างพื้นบริเวณ ฯ | ||
๑๙๙ | |||
๏ เรียมน้อมศริรตั้ง | มนัศ | ||
ถวายชุลิตกระพุ่มหัตถ์ | แช่มช้อย | ||
พร้อมพาหนะทุรัศ | จรดคู่ หนึ่งนา | ||
ดึกสงัดน้ำค้างย้อย | หยัดหญ้าเย็นสยอง ฯ | ||
๒๐๐ | |||
๏ แล้วเลยลุย่านแคว้น | นามขุน โขลนเฮย | ||
พำนักผ่อนกระบือภุญช์ | ภักษ์หญ้า | ||
พร้อมพรรคคณะเพ็ญสุน | ทเรศศุข เกษมแฮ | ||
แจร่มศศิส่องฟ้า | เฟื่องน้ำค้างพรม ฯ | ||
๒๐๑ | |||
๏ กรรหายโหกละห้อย | โหยหา | ||
ผองเพื่อนต่างนิทรา | สนิทแล้ว | ||
เรียมตื่นแต่เอกา | กายเทวศ | ||
ยลรัชนิกรแพร้ว | พร่างจ้าแจร่มสี ฯ | ||
๒๐๒ | |||
๏ ดูดาวอาภัพเพี้ยง | ทุรพล | ||
ตกรดะดาษหน | หบฟ้า | ||
ชนชอบแต่เดือนดล | ดวงหนึ่ง ไฉนนอ | ||
นุชพี่เคยหนึ่งหน้า | มากชู้ชายปอง ฯ | ||
๒๐๓ | |||
๏ บ่งบงจันทร์ใช่หน้า | นวลจันทร์ พี่เฮย | ||
จันทร์แม่บดเจิมขวัญ | กลิ่นเกลี้ยง | ||
รื่นจรุงรศสุคันธ์ | ฆานชื่น ฉมแฮ | ||
กลิ่นติดแต่วันเคี้ยง | ร่วมน้องวันมา ฯ | ||
๒๐๔ | |||
๏ ยามดึกน้ำค้างหยาด | หยดโพยม | ||
นึกเสน่ห์หนึ่งโฉม | แช่มหน้า | ||
ยามหนาวจักใครโลม | เลียมสวาดิ์ เล่านา | ||
หนาวจะห่มแต่ผ้า | พ่วยมุ้งหมอนหนุน ฯ | ||
๒๐๕ | |||
๏ หนาวเหมุทกโอ้ | อกอา ดูรเอย | ||
ก่อนพี่นิทรขนิษฐา | แนบเนื้อ | ||
กายกกตระกองอา | ลิงค์ลูบ โลมแฮ | ||
อุ่นอุระยิ่งเชื้อ | ถ่านร้อนแรงเพลิง ฯ | ||
๒๐๖ | |||
๏ ดึกเดือนกระดากด้าว | ดับอา ดาศเฮย | ||
ดาวเลื่อนละเวหา | ห่างคล้อย | ||
เมฆกลุ้มกลบดารา | รายกลีบ เกลื่อนแฮ | ||
เวหาศหิโมย้อย | เยือกหญ้าเย็นสยอง ฯ | ||
๒๐๗ | |||
๏ แจร่มประกายพฤกษพร้อย | พราวพราว | ||
อากาศเปิดสีขาว | ขอบฟ้า | ||
โกกิละเกริ่นไพรกราว | เกรียวศัพท์ เสนาะแฮ | ||
สุริเยศจรเยี่ยมหล้า | ส่องพื้นภาคโพยม ฯ | ||
๒๐๘ | |||
๏ แว่วโสตรเสนาะก้อง | โกกิลา | ||
เรียมสดับสดุ้งผวา | หวาดพื้น | ||
จวนรุ่งอรุณอา | กาศแจร่ม เรืองแฮ | ||
สุริยส่องสว่างพื้น | ภพแจ้งเจิดฉมา ฯ | ||
๒๐๙ | |||
๏ เสร็จชำระมุขแผ้ว | ภุญช์ภักษ์ | ||
พรรคเพื่อนพาหนะสพรัก | พรั่งหน้า | ||
นึกแม่เอกอรอัค | ทรเรศ เรียมเอย | ||
ยามเมื่อกินจักถ้า | พี่เพี้ยงลืมกิน ฯ | ||
๒๑๐ | |||
๏ ยามกินหยิบโภชน์กล้ำ | แกลกลืน | ||
ยามนิทรเรียมฝืน | ฝ่าเศร้า | ||
ยามเดินพี่หยุดยืน | ยกย่าง ยั้งแฮ | ||
ยามนั่งพี่นั่งเฝ้า | ฝ่าน้ำตาตรอม ฯ | ||
๒๑๑ | |||
๏ เสร็จภุญช์โภชนพร้อม | เพรียงกัน | ||
จวนสุริยสายสรร | ส่องฟ้า | ||
เรียมรีบสการอัญ | ชลิตพุท ธบาทแฮ | ||
เร็วเร่งฤๅได้ช้า | เสร็จแล้วครรไล ฯ | ||
๒๑๒ | |||
๏ บัดดลมณฑปด้าน | โดยจง | ||
เรียมประคองอุทกสรง | สู่ห้อง | ||
น้อมศรีวรุตมงค์ | มอบชีพ ถวายแฮ | ||
อุทิศสการสิ่งซร้อง | ซบเกล้าอัญชลี ฯ | ||
๒๑๓ | |||
๏ ธูปเทียนประทีปตั้ง | บุษยา เพลิงเอย | ||
จุดแจร่มชวลิตสา | รณิศน้อม | ||
เคารพพุทธวลัญชา | บูชิต พระแฮ | ||
มาเลศลาชุตม์พร้อม | สพรักถ้วนสิ่งสการ ฯ | ||
๒๑๔ | |||
๏ หยิบสุวรรณแผ่นป้อง | ปานปิด | ||
รอยบาทนฤบพิตร | พุทธเจ้า | ||
ดิเรกรจนรุจิตร | เจิดโลก | ||
สาสนิกรซบเกล้า | เกลือกไหว้วันทนา ฯ | ||
๒๑๕ | |||
๏ เล็งวลัญชรบาทเบื้อง | บทมาลย์ | ||
จอมดิลกโลกาจารย์ | จรดนี้ | ||
ประเทิศทัศโนฬาร | สามโลก เลื่องแฮ | ||
ปรากฏวลัญชรชี้ | ชอบให้สัตว์เกษม ฯ | ||
๒๑๖ | |||
๏ ควรส่ำสาสนิกถ้วน | ทวยผอง | ||
มีประสาธน์จิตรสนอง | นอบเกล้า | ||
เคารพพระคุณปอง | เปนที่ รฦกนา | ||
ฤๅขาดทุกวันเช้า | ค่ำซร้องสรรเสริญ ฯ | ||
๒๑๗ | |||
๏ เล็งรอยพุทธบาทแล้ว | อัญชลิต | ||
ลายลักษณพิจิตร | เจิดแจ้ง | ||
พิพิธรูปอันสฤษดิ | สมภพ เพ็ญแฮ | ||
ทานพมนุษย์เทพย์แสร้ง | สัตว์ถ้วนส่ำสกล ฯ | ||
๒๑๘ | |||
๏ ยลรอยพุทธบาทด้วย | นนทการ | ||
อุทิศกระมลใสสานต์ | ซบเกล้า | ||
ชมรอยดิลกญาณ | ยลยิ่ง งามแฮ | ||
ไตรภพเฟื่องคุณเร้า | รุ่งฟ้าดินชม ฯ | ||
๒๑๙ | |||
๏ เล็งมณฑปดิลกด้วย | รจนา | ||
จรัสแจร่มเวหา | ยาบย้อย | ||
เสมอรัตนวิมานอา | กาศเทพย์ ถวายฤๅ | ||
เพรี้ยมเพริศรัตนพร้อย | พรั่งพริ้มพรายดาว ฯ | ||
๒๒๐ | |||
๏ สี่มุขมณฑปด้าว | ดำกล | ||
ประเทิดเถกิงหน | ทั่วหล้า | ||
ใครทฤษดิมณ | ฑปตก ตลึงแฮ | ||
ประเล่ห์ยลพิมานฟ้า | ฟากพู้นภพสวรรค์ ฯ | ||
๒๒๑ | |||
๏ สร่างโศกสบศุขสิ้น | สรรพางค์ | ||
ประเล่ห์เสวยสวรรยางค์ | ยิ่งล้ำ | ||
ชวนชื่นมโนปาง | โศกเสื่อม ทุกข์แฮ | ||
จิตรประเทิงศุขซ้ำ | สร่างเศร้าสุดเกษม ฯ | ||
๒๒๒ | |||
๏ เรียมยลมาฬกเบื้อง | มณฑป | ||
พิจิตรประหาวหบ | เห่อล้า | ||
โอฬารลเลิงสบ | ตาโลก เลื่องแฮ | ||
ยอดเหยียบยาวหยั่งฟ้า | ฟากพู้นภพสวรรค์ ฯ | ||
๒๒๓ | |||
๏ พรายพรายกระจกเรื้อง | ระดับ | ||
ฉายเฉิดกระจ่างจับ | แจ่มแจ้ง | ||
ต้องแสงสุริยยับยับ | ยลบาด ตาแฮ | ||
ดุจอมรแมนแสร้ง | สฤดิ์สร้างสวรรค์ถวาย ฯ | ||
๒๒๔ | |||
๏ จิตรประเทิงทัศนเอื้อ | เอาธาร | ||
ยลพระมณฑปสถาน | ประเลิศล้ำ | ||
เรียมตั้งนมัสการ | กายจิตร เคารพแฮ | ||
โอฐอุทิศกุศลซ้ำ | ซบเกล้าพรรณา ฯ | ||
๒๒๕ | |||
๏ เดชกุศลส่วนข้อย | อัญชลี | ||
รอยพระบามพระชินศรี | สฤษดิไว้ | ||
เพื่อชนทฤษดี | แดรฦก ท่านนา | ||
ควรขจัดไภยให้ | ห่างร้อนรอนเข็ญ ฯ | ||
๒๒๖ | |||
๏ ขอกุศลบัดเบื้อง | นมัสการ | ||
พระพุทธบาทไพศาล | ส่วนได้ | ||
แทนรัตนสุพรรณมาลย์ | มาลิศ เลิศฤๅ | ||
ถวายแด่ภูธเรศไท้ | ธิราชเรื้องเรืองสยาม ฯ | ||
๒๒๗ | |||
๏ จุ่งช่วยบำราศไร้ | เริงระงับ | ||
ขจัดริปูปวงลับ | หลีกแพ้ | ||
ให้เจริญพระชนม์นับ | เนาหมื่น วรรษแฮ | ||
เพิ่มพระเกียรติยศแล้ | เดชล้ำเลิศขจร ฯ | ||
๒๒๘ | |||
๏ แผ่กุศลส่วนถ้วน | ทุกทิศ | ||
บนตลอดอกนิฐก์ | นับชั้น | ||
เทพาสุราฤทธิ์ | รับส่วน บุญฮา | ||
เบื้องนรกโลกันต์บั้น | แบ่งให้ถ้วนสกล ฯ | ||
๒๒๙ | |||
๏ ปลานนท์นาคราชเบื้อง | บาดาล | ||
สัตว์สถิตย์ชลธาร | ทั่วหน้า | ||
จุ่งมีกระมลบาน | เบิกรับ กุศลแฮ | ||
ทวยสัตว์สถลอย่าช้า | ช่วยซร้องสาธุการ ฯ | ||
๒๓๐ | |||
๏ มนุษย์อมนุษย์ถ้วน | ทุกพาย | ||
เทพย์แทตย์ทานพหลาย | เหล่าอ้าง | ||
ปิศาจยักษ์สุรกาย | เปรตม่าห์ ก็ดี | ||
จัตุบททวิบทบ้าง | แบ่งถ้วนทวยผอง ฯ | ||
๒๓๑ | |||
๏ เสร็จกุศลเสี่ยงซร้อง | สาธร | ||
บุญบัติบอกแบ่งรอน | ร่ำไห้ | ||
ไกวัลสัตวนิกร | เกริกกล่าว ให้แฮ | ||
ยังไป่เว้นตนไว้ | ว่างแล้วฤๅมี ฯ | ||
๒๓๒ | |||
๏ บำบวงพุทธบาทแสร้ | สารณีย์ | ||
หวังพระคุณชินศรี | ใส่เกล้า | ||
หวนเสน่หปรานี | นึกนุช เจียวแม่ | ||
เรียมแบ่งกุศลเจ้า | จุ่งซร้องสาธร ฯ | ||
๒๓๓ | |||
๏ ขอกุศลเสี่ยงตั้ง | สัตยา ธิฐานแฮ | ||
จุ่งลุขนิษฐา | ถั่นได้ | ||
โออนุชพนิดา | ดวงสวาดิ์ พี่เฮย | ||
เชิญรับบุญเรียมให้ | เฉภาะน้องอย่านาน ฯ | ||
๒๓๔ | |||
๏ เรียมร่ำรันทดเศร้า | โศกา | ||
กำสรดกำสรวญหา | โหกสอื้น | ||
นึกน้องแต่เดียวอา | ไลยยิ่ง เจียวแม่ | ||
ดวงทวัยเนตรชื้น | ชุ่มหน้านองสินธุ์ ฯ | ||
๒๓๕ | |||
๏ ร่ำแบ่งบุญบัติพร้อง | รำพรรณ | ||
ลานนึกคนึงขวัญ | เนตรน้อย | ||
ภพนี้นิราศกัน | กรรมพราก แล้วแม่ | ||
ภพน่าขอร่วมร้อย | ชั่งถ้วนทุกสถาน ฯ | ||
๒๓๖ | |||
๏ ภพนี้บำราศแก้ว | กลอยแด | ||
บรภพอย่าเหินแห | ห่างน้อง | ||
ขอร่วมทุกชาติ์แล | โลมเสน่ห์ สนิทเอย | ||
ขอคู่ทุกหอห้อง | อย่ารู้แรมนาง ฯ | ||
๒๓๗ | |||
๏ หากสมรจักมอดเมื้อ | มรณา | ||
สูญสนิทสังขาร์ | ขาดแล้ว | ||
เอาชาติภพพงศ์ภา | ษาอื่น ก็ดี | ||
ทุกทุกชาติอย่าแคล้ว | คลาดห้องห่างสมร ฯ | ||
๒๓๘ | |||
๏ มลายูยุโรปเชื้อ | ชาวชวา ชวิงฤๅ | ||
จีนตาดฮ่อลันดา | ประเทศนั้น | ||
โยนกตลุมภา | ษาต่าง ก็ดี | ||
มอญพม่าเขมรชั้น | ชนิดเชื้อชายญวน ฯ | ||
๒๓๙ | |||
๏ พราหมณ์ถ้วนสี่ชาติ์สิ้น | สมพงษ์ | ||
เกลือกว่านุชเรียมหลง | เกิดไซร้ | ||
บุญบัติอุบัติจง | ดลเสน่ห์ ด้วยนา | ||
เฉภาะพโอนอรได้ | รฦกรู้รักเรียม ฯ | ||
๒๔๐ | |||
๏ หากนุชอุบัติเกื้อ | เกิดกาย ใดก็ดี | ||
เรียมจักขอคู่สาย | สวาดิ์น้อง | ||
กว่าชนมชีพวาย | ปราณปราศ เจียวแม่ | ||
ขอเสน่ห์สนิทต้อง | แต่เจ้าใจเดียว ฯ | ||
๒๔๑ | |||
๏ หากนุชเนาทิพยห้อง | หนพิมาน แมนฤๅ | ||
รักพี่เสี่ยงบุญผสาน | สบหน้า | ||
เสนอเสน่ห์สนิทกาน | ดาร่วม รศแม่ | ||
ตลอดสิบหกชั้นฟ้า | อย่าแคล้วคลาศเรียม ฯ | ||
๒๔๒ | |||
๏ อธิฐานนุเทศสิ้น | สามภพ เพ็ญแฮ | ||
หวังแต่บุญนิธีสบ | เสน่ห์ชู้ | ||
หนแมนประเมินจบ | พรหมโลก ตลอดแฮ | ||
เบื้องต่ำบาดาลรู้ | ร่ำซร้องสบสมร ฯ | ||
๒๔๓ | |||
๏ สี่ทวีปเทวศก้อง | กำสรวญ | ||
เสนาะเสน่ห์เรียมครวญ | ครั่นไห้ | ||
ตวงเต็มแปดทิศควร | ดับโศก เรียมแฮ | ||
บำราศรศรักไร้ | เสน่ห์ร้างแรมสงวน ฯ | ||
๒๔๔ | |||
๏ ตลอดทั่วทุกร่างรู้ | รศรัก | ||
ใช่แต่เรียมเดียวจัก | กล่าวแกล้ง | ||
สรรพสัตว์แทพย์แทตย์ยักษ์ | มนุษย์ชาติ์ ใดก็ดี | ||
ทานพนาคใช่แสร้ง | ใส่ไคล้คลุมความ ฯ | ||
๒๔๕ | |||
๏ ยมอินทร์สพรักพร้อม | พรหมเมนทร์ | ||
คนธรรพวิทยาเรนทร์ | ร่วมรู้ | ||
สมพาศพธูเจน | จิตรทั่ว กันแฮ | ||
เว้นแต่ท่านที่ผู้ | เกลศสิ้นฤๅแสวง ฯ | ||
๒๔๖ | |||
๏ ร่ำรักบำราศเจ้า | จากจาง ใจเอย | ||
อุโฤษคำนึงหมาง | ม่ายชู้ | ||
จงจิตรจ่อจรดนาง | กำนัดเสน่ห์ วายฤๅ | ||
ลานลักษณโลมขู้ | คิดล้วนลมวอน ฯ | ||
๒๔๗ | |||
๏ ร่ำพจน์พิปลับเพ้อ | เพียงเพียร ถวิลฤๅ | ||
ลอบเสน่ห์พาเหียร | ห่อนได้ | ||
สมนุชเสน่ห์เจียร | จรจาก ไฉนนา | ||
ร่ำสั่งสุนทรไว้ | เพื่อแจ้งจิตรสมร ฯ | ||
๒๔๘ | |||
๏ เสร็จโคลงนิราศสร้อย | สงสาร สมรแฮ | ||
เสนาะสั่งเสน่ห์ขาน | ข่าวน้อง | ||
เชิญหมู่พิมลมาลย์ | มาโนช นุชฤๅ | ||
ช่วยรับสาสนเรียมซร้อง | สวาดิ์เศร้านุสนธ์ถวิล ฯ | ||
๒๔๙ | |||
๏ โคลงนิราศวัดรวกนี้ | นามแสดง | ||
ถฤกร่ำรังแถลง | เลศไว้ | ||
ใช่จะอวดโอฐแจง | จัดเก่ง ไฉนฤๅ | ||
เปนแต่เอกโทได้ | ดุจเค้าคำโคลง ฯ | ||
๒๕๐ | |||
๏ มวญกระวีหมู่เมธทั้ง | ทวยหลาย | ||
เชิญทัศนสารขยาย | แยบนี้ | ||
เกินตัดตกธิบาย | บทใส่ เทอญพ่อ | ||
อย่าเพ่อแย้มมุขชี้ | ซิกเซ้าสรวลสาร ฯ | ||
๒๕๑ | |||
๏ แถลงปางศักราชล้ำ | พันทวี ร้อยแฮ | ||
เศษสี่สิบเจ็ดปี | บอกแจ้ง | ||
รกามิคศิรมาศมี | เดือนฝ่าย แรมฮา | ||
สองค่าพุฒวารแกล้ง | กล่าวสิ้นเสร็จสาร ฯ | ||
๒๕๒ | |||
๏ สองร้อยห้าสิบสิ้น | สารถวิล | ||
สั่งเทวศเพียงพิณ | พาทย์แสร้ | ||
กล่อมโสตรเสนาะอาจินต์ | จับจิตร ยิ่งนา | ||
เชิญอ่านสารเสน่ห์แก้ | ทุกข์มื้อคราวครวญ ฯ | ||
เชิงอรรถ
ที่มา
ประชุมนิราศคำโคลง รวบรวมโดย พ. ณ. ประมวลมารค พิมพ์ครั้งแรก กันยายน ๒๕๑๓ แพร่พิทยา