โคลงพาลีสà¸à¸™à¸™à¹‰à¸à¸‡
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
การปรับปรุง เมื่อ 09:33, 9 ตุลาคม 2552 โดย CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน)
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระราชนิพนธ์: สมเด็จพระนารายณ์มหาราช
บทประพันธ์
| ๏ พาลีมีเดชล้ำ | เลยกระบิล | ||
| เป็นเหล่าธิบดินทร์อินทร์ | แบ่งปั้น | ||
| ผ่านแคล้นแดนขิดขิน | บุรินทราช | ||
| ปรากฏยศยงชั้น | ฟากฟ้าสุธาสถาน ฯ | ||
| ๏ วานรวรราชเรื้อง | พาลี | ||
| เรียกอนุชอุดมศรี | แน่งน้อง | ||
| องคตยศยงมี | ใจเสน่ห์ | ||
| มากล่าวพจนาพร้อง | ถี่ถ้วนขะบวนความ ฯ | ||
| ๏ ตัวเจ้าเผ่าน้องเนื่อง | ชนนี | ||
| ในจิตต์สนิทเสน่หมี | ห่อนแล้ว | ||
| พี่ชายจะวายชี | พิตนาศ | ||
| ทั้งสองสนองเสนอแก้ว | เนตรเนื้อหัทยางค์ ฯ | ||
| ๏ สององค์จงรักด้วย | ภักดี | ||
| เป็นทาสบาทจักรี | เลิศล้ำ | ||
| องคตยศยงศรี | เสมอเนตร | ||
| อาวหลานท่านพึงปล้ำ | ปลูกเลี้ยงประโลมกัน ฯ | ||
| ๏ เฝ้าแหนแสนเสน่ห์ด้วย | ใจจง | ||
| ธิบดินทร์ปิ่นรฆุวงศ์ | ก่ายเกล้า | ||
| อย่าคิดจะนิทรปลง | ยาวยืด | ||
| ว่าสนุกสุขเกษมเช้า | ค่ำคุ้ยตะคุยนอน ฯ | ||
| ๏ หนึ่งคอยชะลอยเล่ห์ไท้ | เรืองราม | ||
| สิงหนาทอาจไถ่ถาม | ถี่ถ้อย | ||
| ทูลพิดกิจกลความ | ตามสัตย์ | ||
| อย่าขานการเบาน้อย | เนื่องเนื้อคดีตรง ฯ | ||
| ๏ เฝ้าไทอย่าได้อ่า | โอองค์ | ||
| อย่าแต่งแน่งน้อยผจง | นอบน้อม | ||
| ที่ทางกลางโรงปลง | ผดุงอาตม์ | ||
| ณโรงคัลบันโดยด้อม | อย่าได้สามผลาม ฯ | ||
| ๏ นักสนมกรมชะแม่แม้น | สาวสวรรค์ | ||
| นางในไพบูลย์พรรณ | แน่งน้อย | ||
| เฝ้าไทภูทรงธรรม | ธิปราช | ||
| อย่าใฝ่ในเสน่ห์คล้อย | เนตรเลี้ยงเลียมแสวง ฯ | ||
| ๏ ทูลพิดกิจแจ้งจัด | ประการใด | ||
| คอยดูเมื่อภูวไนย | ย่องแย้ม | ||
| แปรผันบัณฑูรไข | สิงหนาท | ||
| จึ่งค่อยชะลอยเติมแต้ม | เมื่อท้าวสุขสานต์ ฯ | ||
| ๏ ชอบทูลมูลเหตุหั้น | จึ่งทูล | ||
| มิชอบประกอบอาดูร | หยุดยั้ง | ||
| เกรงนเรนทรสูร | เคืองค่อง | ||
| หฤทยางค์หมางหม่นตั้ง | แต่ร้อนสกนธ์กรม ฯ | ||
| ๏ หนึ่งอาสน์ธิราชไท้ | ทรงธรรม์ | ||
| ทองสุกมุกดาสรรพ์ | ก่องแก้ว | ||
| กระหนกรัตน์จำรัสวรร | โณภาส | ||
| อย่าฝืนขึ้นแล่นแล้ว | อวดอ้างทรอิงอร ฯ | ||
| ๏ นัยหนึ่งพึ่งเฟ่าท้าว | นฤบดี | ||
| อย่าใกล้นักศักดิศรี | ท่านไท้ | ||
| ทะนงจะจงมี | ทวิโทษ | ||
| อย่าไกลนัยเนตรให้ | นเรนทร์พร้องถามถึง ฯ | ||
| ๏ หนึ่งเมือเฉลือเปลียงไปล | รางวัล | ||
| บำเหน็จเสร็จสรรพอัน | ถี่ถ้วน | ||
| อย่าทัดขัดขวางธรร | มิกราช | ||
| จงคอยชะลอยตามล้วน | เล่ห์ล้ำศุภผล ฯ | ||
| ๏ เมื่อเฝ้าเช้าค่ำคล้อย | สกลกาล | ||
| จงย่อมออมกระยาหาร | หย่อนไว้ | ||
| อย่ากินสิ้นเสร็จประมาณ | ประมูลขนาด | ||
| เกลือกกวนป่วนท้องได้ | ยากย้ายในวัง ฯ | ||
| ๏ หนึ่งของกองโกศไว้ | ในคลัง | ||
| อย่าคิดปิดแสวงหวัง | อาจเอื้อม | ||
| เอาออกนอกคลังรัง | แรงโทษ | ||
| อย่าได้มีใจเงื้อม | เงื่อนร้ายสลายคุณ ฯ | ||
| ๏ กล่าวใดไว้วากย์เว้น | สูงศักดิ์ | ||
| ดั่งองค์ทรงจักรลักษณ์ | ก่ายเกล้า | ||
| สื่อบุรีมิควรทัก | สะเทือนโทษ | ||
| อย่าชิดสนิทเข้า | พูดพร้องสนำเสนอ ฯ | ||
| ๏ ทางใดไปแทบท้อง | เทียมฉนวน | ||
| อย่าไคลไม่บังควร | ไต่เต้า | ||
| ที่ชั้นบัญชรจวน | นัยน์เนตร | ||
| จำบทพจน์ฉะนี้เท้า | ชีพม้วยอย่าจร ฯ | ||
| ๏ ธบดินทรปิ่นเกล้า | อยุธยา | ||
| ไตรภพจบโลกา | เขตต์แคว้น | ||
| เกรงพจน์บทอาชญา | นรนาถ | ||
| เป็นนิจกิจการแม้น | ชีพม้วยควรสนอง ฯ | ||
| ๏ ท่านไซร้ได้ปกป้อง | ธรณินทร์ | ||
| เป็นอิศวรไกรในดิน | ทวีปนี้ | ||
| มิใช่ในเผ่าพินธุ์ | กระบิลชาติ | ||
| ทั้งสองสนองคำชี้ | ชอบเจ้าเจียมตน ฯ | ||
| ๏ สวามิภักดิ์รักร่วมเจ้า | ชุมพล | ||
| แต่จัตุรภุชวุฒิผล | ค่ำเช้า | ||
| ท่านเคียดอย่าเคียดกล | โกยโทษ | ||
| ตึงต่อทรยศเข้า | เขตต์แคว้นประณมสนอง ฯ | ||
| ๏ หนึ่งไซร้ในเมื่อใช้ | จงจำ | ||
| แจงจดพจนำคำ | ถี่ถ้อย | ||
| อย่าห่างทางสะเทือนนำ | เกียจกล | ||
| พิดทูลมูลคดีร้อย | สิ่งใช้ในการ ฯ | ||
| ๏ ครั้นสนิทชิดเชื้อแล้ว | บดีบาล | ||
| จักใช้ในคุยหสถาน | ถี่ถ้อย | ||
| เห็นจรตกจะกลการ | จงทั่ว | ||
| จักแสดงแต่งพจน์ร้อย | เล่ห์เลี้ยวเดียงษา ฯ | ||
| ๏ อาคิดว่าสนิทท้าว | ทรงศร | ||
| อย่าทูลทัดพจน์รอน | ย่อยั้ง | ||
| ยำเยงเกรงศักดิธร | นินาถ | ||
| ถึงสถานบานจิตต์ตั้ง | แต่น้อมประณมถวาย ฯ | ||
| ๏ แหนนักมักก้มอย่า | เงยหงาย | ||
| ซ้ายขวาอย่ากลับกลาย | กลอกหน้า | ||
| อย่าหันผันผายหมาย | ขลุกขลุ่ย | ||
| ตั้งจิตต์นิจในช้า | อย่าแกล้งกลางสถาน ฯ | ||
| ๏ สรรพสิ่งจริงแจ้งจึ่ง | ทูลพิด | ||
| อย่าทูลประมูลกลกิจ | เคลือบไคล้ | ||
| บังคมบรมอิศ | ศวรราช | ||
| จงจิตต์ภักดีไท้ | เร่งรู้หฤทยางค์ ฯ | ||
| ๏ อินทรีย์ที่โทษเที้ยน | พยาบาล | ||
| หกแห่งแสดงในสถาน | เทียบไว้ | ||
| ทั้งสี่อิริยาประมาณ | เสมอเล่า | ||
| สองประการสารสิทธิ์ให้ | ทาสท้าวควรแสวง ฯ | ||
| ๏ เฝ้าแหนแผ่นภพด้วย | จงจิตต์ | ||
| อย่าใฝ่ในกลกิจ | เกี่ยงเกี้ยว | ||
| แสวงชอบประกอบนิจ | ทุกเมื่อ | ||
| เลี้ยงให้ไพบูลย์เลี้ยว | ล่วงร้อยแสนสนอง ฯ | ||
| ๏ อาสาวิษณุนี้เมื่อ | มีศึก | ||
| อย่าเกรงมะเลงเครงคึก | เข่นเขี้ยว | ||
| รบเร่งตะเบงตะบิงสะอึก | ถลุนไล่ | ||
| จงได้ในหลังเหลี้ยว | หักให้สยบแสยง ฯ | ||
| ๏ สงครามยุทธ์แย้งอย่า | คิดขาม | ||
| บุกบั่นประจัญบานตาม | ต่อด้วย | ||
| เข่นฆ่าอย่ากลัวความ | มรณาศ | ||
| รุกร้นจนชีพม้วย | จึ่งอ้างอาจองค์ ฯ | ||
| ๏ เสร็จการสารสั่งซ้ำ | คำสอน | ||
| ทั้งสองสนองในกลอน | กล่าวไว้ | ||
| เฝ้าองค์ทรงศักดิธร | นีนาถ | ||
| ประนิทินสิ้นจงได้ | อย่าแคล้วไคลคลา ฯ | ||
| ๏ พจนาคำแกล้งกล่าว | อาวหลาน | ||
| เฉลยไขในเบาราณ | เรียบไว้ | ||
| จงจำอัมฤตสาร | เสมออาตม์ | ||
| บรรยายคลายอรรถให้ | โลกรู้วินัยเสนอ ฯ | ||
| ๏ พาลีมีศักดิ์พ้น | สกุลไกร | ||
| กลอนกล่าวราวอรรถไข | ถี่ถ้อย | ||
| ทั้งสองสนองเสนอใน | พจนารถ | ||
| เป็นเฉลิมเจิมภพร้อย | โลกรู้สรรเสริญ ฯ | ||
เชิงอรรถ
ที่มา
พระราชนิพนธ์โคลงครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กรมศึกษาธิการพิมพ์แจกในงานกฐินพระราชทาน ณ วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ พ.ศ. ๒๔๗๙
