เพลงยาวพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

การปรับปรุง เมื่อ 15:51, 3 กันยายน 2552 โดย CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน)
(ต่าง) ←รุ่นก่อนหน้า | รุ่นปัจจุบัน (ต่าง) | รุ่นถัดไป→ (ต่าง)
ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น

เนื้อหา

ข้อมูลเบื้องต้น

แม่แบบ:เรียงลำดับ พระราชนิพนธ์: พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว

บทประพันธ์

สำนวนที่ ๑

๏ เราที่สองรองภูมินทร์นามปิ่นเกล้าคิดบทเกลาไว้เป็นกลอนสุนทรสนอง
เป็นคติควรดำริขอเชิญตรองตามทำนองโบราณราชประเพณี
แม้ผู้ใดเป็นข้าราชกิจอย่าห่อนคิดถือโกรธเท่าเกศี
ถึงจะต้องราชทัณฑ์สักพันทีก็ควรที่รับผิดอย่าคิดโกง
อีกข้อหนึ่งอย่าพึงทำปากมากรู้สิ่งใดแล้วอย่าอยากพูดโผงโผง
ความข้างในออกไปนอกออกตะโกรงจงชักโยงหักใจอย่าได้ทำ
อันปากบอนนี้เป็นการพานชั่วมากพอใจอยากชอบพอในข้อขำ
จึงได้คิดยอกย้อนบอนระยำเพราะหมายทำการชอบมอบกายา
ต้องคิดไปจึงจะได้เห็นว่าผิดความชั่วนั้นมันจะติดเพราะอิจฉา
วิสัยคนปากคันอกตัญญุตาไม่ซื่อต่อภัสดาที่ชื่นเชย
ถึงผู้ใดจักไปเลี้ยงดูเล่าชั่วของเจ้าเขาไม่ลืมดอกน้องเอ๋ย
ใครคิดร้ายต่อสามีไม่ดีเลยอย่าเชือนเฉยตรึกตรองไว้ลองดู
นางโมราฆ่าพระจันทรโครพความไม่จบลือเล่าจนเข้าหู
ควรจะจำใส่ใจไว้เป็นครูจะได้รู้ชั่วเช่นไว้เป็นตรา
จงรำฤกนึกดูเมื่ออยู่บ้านเคยสำราญเป็นไฉนอย่างไรหนา
คนทั้งหลายเขาก็เรียกตามฉายาที่มีมาว่าอีนี่อีนั่นไป
ประเดี๋ยวนี้คนทั้งนั้นก็หันกลับมาคำนับว่าคุณจอมหม่อมฉันไหว้
มีวาสนาเหมาะเจาะขึ้นเพราะใครเหตุไฉนลืมคุณกรุณา ฯ
๏ อันตัวเรานี้ก็รองพระจอมเจ้าเป็นปิ่นเกล้าในสยามภาษา
มียศศักดิ์ประจักษ์ทั่วทุกพาราพระทรงธรรม์กรุณาชุบเลี้ยงเรา
ถึงใครใครที่จะตกมาเป็นห้ามไม่มีความขายหน้าดอกหนาเจ้า
เสียแต่ไม่ฉายเฉิดเพริศพริ้งเพราเพราะแก่เถ้าหงุบหงับไม่ฉับไว
ถ้าจะว่าไปจริงทุกสิ่งสิ้นก็พอกินตามแก่แก้ขัดได้
ฤาน้ำจิตต์คิดเห็นเป็นอย่างไรจึงมิได้ปลงรักสักเวลา
การสิ่งใดที่มิดีเรามิชอบอ้อนวอนปลอบจงจำอย่าทำหนา
ก็ไม่ฟังขืนขัดอัธยายิ่งกับว่าตอไม้ไม่ไหวติง
ที่ข้อใหญ่ชี้ให้เห็นเรื่องเล่นเพื่อนทำให้เฟือนราชกิจผิดทุกสิ่ง
ถ้าจะเปรียบเนื้อความไปตามจริงเสมอหญิงเล่นชู้จากสามี
นี่หากวังมีกำแพงแขงแรงรอบเป็นคันขอบดุจเขื่อนคิรีศรี
ถ้าหาไม่เจ้าจอมหม่อมเหล่านี้จะไปเล่นจ้ำจี้กับชาย เอย ฯ
             

สำนวนที่ ๒

๏ พี่สุดครวญแสนครวญรัญจวนถึง
จนพลบค่ำเขาย่ำหอกลองตึงนอนรำพึงเปลี่ยวเปล่าเศร้าวิญญาณ์
พอพระหมดถึงกำหนดเวลาเครื่องจึงค่อยเปลื้องความทุกข์เป็นสุขา
แสนชื่นเหมือนจะกลืนพระกระยาในโถฝาลายครามสักสามใบ
นั่งเก้าอี้ชมนางพลางกินเข้าตักเกาเหลาแทบหมดซดน้ำใส
เพราะความรักนั่งกระหยิ่มอิ่มในใจเปรียบเหมือนได้ถูกกำตัดถนัดรวย
จะพิศไหนดูละไมละม่อมเหมาะช่างฉอเลาะหยิบหย่งสมทรงสวย
ทั้งจริตก็ชะอ้อนอ่อนระทวยเนตรขนงก่งสวยดังวงจันทร์
จะพิศดูเรือนผมก็สมพักตร์ยิ่งเพิ่มรักหวนจิตคิดกระสัน
ทำไฉนจึงจะได้ห่อลูกจันทร์มาชมเล่นทั้งกลางวันกลางคืน เอย ฯ
             

เชิงอรรถ

ที่มา

เครื่องมือส่วนตัว