ร่ายสุภาสิทตัง ฉบับวัดลาด อำเภอเมืองฯ จังหวัดเพชรบุรี

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

การปรับปรุง เมื่อ 11:38, 13 สิงหาคม 2552 โดย CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน)
(ต่าง) ←รุ่นก่อนหน้า | รุ่นปัจจุบัน (ต่าง) | รุ่นถัดไป→ (ต่าง)
ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น

เนื้อหา

ข้อมูลเบื้องต้น

ผู้แต่ง: ไม่ปรากฎนาม

บทประพันธ์

๏ พระผู้หวังสรรเพชญ์เล็งเห็นเสร็จทุกประการ
จึงภา...ญา...กล่าวไว้สอนชนให้ทั่วโลกา
ข...อย่าได้คลาดคล้อยเมื่อน้อยให้เรียนวิชา
ให้คิดหาสินต่อใหญ่อย่าได้ใฝ่เอาสินท่าน
อย่าได้คร้านชอบเสียผิดอย่าคบมิตรผู้เป็นพาล
อย่าอวดหาญกับพวกเพื่อนแม้เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า
ข้าศึกมาอย่านอนใจไปเรือนใครอย่าอยู่นาน
เรือนตอนการงานเร่งให้คิดอย่านั่งชิดท่านผู้ใหญ่
อย่าได้ใฝ่สูงศักดิ์อันที่รักอย่าดูถูก
ไมตรีปลูกอย่ารู้ร้างกุศลสร้างอย่ารู้โรย
หนึ่งอย่าโดยคำพลอยพลอดเข็นเรือทอดโกลน...
แม้นทำนาอย่าเสียเหมืองเข้าเมืองอย่าเสียขุนนาง
ห้ามมือห่างและใจใหญ่ข้าคนใช้อย่าไฟฟุน
คบขุนนางอย่าทำโหดโทษตนผิดคิดรำพึง
อย่าคำนึงโทษแก่ท่านพืชหว่านจะเอาผล
เลี้ยงคนไว้จะกินแรงอย่าขัดแข็งท่านผู้ใหญ่
อย่าให้ใครเขาชังตนแม้เดินหนอย่าเดินเปลี่ยว
ที่น้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือที่ซุมเสือให้ประหยัด
ให้ระมัดทั้งฟืนไฟตนเป็นไทอย่าคบทาส
อย่าประมาทท่านผู้ดีทรัพย์สินมีอย่าอวดมั่ง
ผู้เฒ่าสั่งเร่งจำความที่ขวากหนามอย่าเสียเกือก
ทำรั้วเรือกไว้กับตนหนึ่งรักคนอย่าวางใจ
ที่มีภัยให้เร่งหลีกเป็นแง่ปลีกนั้นอย่าด่วน
แม้นได้ส่วนอย่ามักมากอย่ากลัวยากยิ่งกว่าคน
แม้นรักตนให้สงวนตนให้รักตนยิ่งกว่าทรัพย์
อย่าให้รับของอันเข็ญตาเต็มเห็นแล้วอย่าปาก
ของได้ฝากควรจึงรับอยู่ที่หลับให้มีไฟ
อันที่ไปให้มีเพื่อนที่ฟั่นเฟือนให้จงรู้
สู้เสียสินให้สงวนศักดิ์คนใดภักดีอย่าเกียด
อย่าควรเคียดแก่พงศ์มิตรที่ท่านผิดช่วยเตือนตอบ
ที่ท่านชอบช่วยยกยออย่าของของรักเพื่อน
อย่าให้เยือนยืมเงินทองศัตรูปองปากปราศรัย
อันภายในคิดดุจนอกไว้ดาบหอกอย่าไกลตัว
อย่าเมามัวให้พินิจความตายคิดถึงทุกเมื่อ
อย่าเบือนเบื่อฝ่ายทางธรรม์อย่ามักหมั่นพูนพยาธิ
รู้ที่ขลาดและที่หาญอย่าคบพาลเอาเป็นมิตร
เจรจาคิดให้รอบคอบอันคิดตอบถ้อยพอตน
จะคบคนดูผู้ใหญ่ถ้าช้างไล่แล่นซอนซบ
หมาไล่ขบอย่าขบหมาอย่าหึงสาแก่เพื่อนบ้าน
เรียนโอมอ่านแต่พอถูกอย่าได้ปลูกผีในคลอง
อย่าได้ปองเรียนอาถรรพ์ฉิบหายพ...มอดม้วย
อย่างเยี่ยงถ้วยต่อไม่ติดเยี่ยงสำริดแตกมิเสีย
อันลูกเมียอย่าวางใจหนึ่งภายในอย่านำออก
ซึ่งภายนอกอย่านำเข้าอาสาเจ้าจนตัวตาย
อาสานายแต่พอแรงของใดแพงอย่ามักกิน
อย่ายินคำแก่คนโลภคิดคอยโอบเอาใจเพื่อน
อย่าฟั่นเฟือนแก่ข้าคนอย่าได้ยลเห็นแต่ใกล้
หนึ่งท้าวไทอย่าหมายโทษคนเฉาโฉดให้เอ็นดู
แม้นยอครูยอต่อหน้าให้ยอข้าเมื่อแล้วกิจ
............................หนึ่งนักสิทธิอย่านินทา
โหรเชี่ยวว่าให้ควรจำหมอยาย้ำอย่าดูถูก
ลูกเมียสอนให้ผ่อนหาผิดอย่าเอาเอาแต่ชอบ
ให้นบนอบแต่ผู้เฒ่าเข้าออกเล่าระวังภัย
ระวังระไวทั้งหน้าหลังเกลือกผู้ชังจะคอยโทษ
อย่าได้โกรธให้เป็นนิจสิ่งใดผิดปลิดเสียบ้าง
หอกดาบวางไว้อย่าหาญใจมารเอาไมตรีตอบ
จะได้ชอบเมื่อภายหลังหนึ่งเวียงวังอย่ายืนสนุก
รำพึงทุกข์ถึงสงสารอย่าได้หาญทำความผิด
เร่งครวญคิดหาความชอบแม้นได้กอบอย่าเสียกำ
คนใดขำอย่ารักใคร่ดูเยี่ยงไก่อันกุกหา
ลูกหลานมาเขี่ยกินอยู่ความอดสูแล้วอย่าทำ
ของใดขำอย่ารับไว้ห้ามอย่าใช้คนบังบด
คุณท่านทดให้เมื่อยากความรักฝากที่พอใจ
เพื่อนผิดไซร้อย่าหมายโทษเจ้านายโกรธอย่าโกรธตอบ
ใจนบนอบให้ใสสุทธิอย่าให้ขุดท่านด้วยปาก
อย่าให้ถากท่านด้วยตาอย่าได้พาผิดด้วยหู
อย่าเกินครูคำเจินกาตนรู้ว่าอยู่ว่านัก
ที่หลักแหลมนั้นอย่าด่วนน้ำป่วนนักมักแพ้ไม้
ถ้าจะให้ให้พอศักดิ์ถ้าจะทักให้พอใจ
ภายในคิดเป็นสำรอกภายนอกคิดให้สรรเสริญ
เมินใจคนให้เห็นจริงคนประวิงอย่าให้เชื่อ
อย่าได้เผื่อซึ่งความผิดอย่าให้คิดความผันผ่อน
หนึ่งท่านสอนอย่าสอนตอบสิ่งใดชอบจำใส่ใจ
แล้วจึงไขอรรถบรรหารรู้พิจารณ์อันพิจิตร
ค่อยกรองแล้วคิดเจรจาอย่านินทาท่านผู้อื่น
อย่ายกยืนยอตัวตนเห็นคนจนอย่าดูถูก
ไมตรีปลุกให้ทั่วผู้เร่งรู้ให้เร่งคำนับ
อย่าให้จับถ้อยแก่คนใครรักตนให้รักตอบ
ใครนอบตนตนนอบแทนมีแหนงแค้นให้ประหยัด
เผ่ากระษัตริย์คือไฟงูอย่าได้ดูถูกว่าน้อย
อันหิ่งห้อยอย่าเปรียบไฟอย่าปองภัยต่อท้าว
ห้าวนักเล่ามักพลันแตกอย่าอ้างแข็งซึ่งงาช้าง
อย่าอวดอ้างกับขุนนางปางต้นชอบท่านมักช่วย
ปางผิดม้วยท่านย่อมชังถ้าจะบังบังให้ลับ
ถ้าจะจับจับให้มั่นถ้าจะคั้นคั้นให้ตาย
ถ้าจะหมายหมายให้แท้ถ้าจะแก้แก้ให้กระจ่าง
ถ้าจะวางวางให้ถูกถ้าจะผูกผูกให้อยู่
ถ้าจะสู้สู้ให้ดีถ้าจะหนีหนีให้พ้น
ถ้าจะค้นค้นให้พบถ้าจะหลบหลบให้พ้นภัย
ถ้าจะไปไปให้พ้นผิดถ้าจะคิดคิดให้ตลอด
ถ้าจะจอดเรือให้ดูท่าตีด่าข้าให้ดูโทษ
ขึ้นโตนดให้ดูไคลขึ้นบันไดให้ดูขั้น
ฟั่นเชื่อนั้นให้ดูเกลียวคนมักเที่ยวให้ดูตีน
มักมีสินให้เป็นพ่อค้ามักเมืองฟ้าให้ทำบุญ
รักบุญให้สงวนบุญสงวนสกุลของตัวไว้
เกลือกมีภัยจะเสียตัวอันใดชั่วอย่าเรียนรู้
ให้ดูเยี่ยงปราชญ์อันแหลมหลักสิ่งใดมักง่ายมิดี
อย่าตีงูให้แก่กาอย่าตีหมารู้หอนเห่า
ข้าคนร้ายอดเอาอย่ารักเหายิ่งกว่าผม
อย่ารักลมยิ่งกว่าน้ำอย่ารักถ้ำยิ่งกว่าเรือน
อย่ารักเดือนยิ่งกว่าตะวันกล่าวมานั้นใครทำตาม
จะเกิดความสุขทุกเมื่อแต่งไว้เพื่อสอนสัตว์
เป็นศรีสวัสดิ์เที่ยงแท้
             

เชิงอรรถ

ที่มา

ประชุมสุภาษิตพระร่วง สถาบันภาษาไทย กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ ๒๕๔๒

(ขอขอบคุณ คุณโอม สมาชิก kaewkao.com ผู้พิมพ์เป็นวิทยาทาน)

รับข้อมูลจาก "https://www.reurnthai.com/wiki/%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B9%CB%86%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%C2%A2%C3%A0%C2%B8%C2%AA%C3%A0%C2%B8%C2%B8%C3%A0%C2%B8%C2%A0%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%C2%AA%C3%A0%C2%B8%C2%B4%C3%A0%C2%B8%E2%80%94%C3%A0%C2%B8%E2%80%A2%C3%A0%C2%B8%C2%B1%C3%A0%C2%B8%E2%80%A1_%C3%A0%C2%B8%E2%80%B0%C3%A0%C2%B8%C5%A1%C3%A0%C2%B8%C2%B1%C3%A0%C2%B8%C5%A1%C3%A0%C2%B8%C2%A7%C3%A0%C2%B8%C2%B1%C3%A0%C2%B8%E2%80%9D%C3%A0%C2%B8%C2%A5%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%E2%80%9D_%C3%A0%C2%B8%C2%AD%C3%A0%C2%B8%C2%B3%C3%A0%C2%B9%E2%82%AC%C3%A0%C2%B8%C2%A0%C3%A0%C2%B8%C2%AD%C3%A0%C2%B9%E2%82%AC%C3%A0%C2%B8%C2%A1%C3%A0%C2%B8%C2%B7%C3%A0%C2%B8%C2%AD%C3%A0%C2%B8%E2%80%A1%C3%A0%C2%B8%C2%AF_%C3%A0%C2%B8%CB%86%C3%A0%C2%B8%C2%B1%C3%A0%C2%B8%E2%80%A1%C3%A0%C2%B8%C2%AB%C3%A0%C2%B8%C2%A7%C3%A0%C2%B8%C2%B1%C3%A0%C2%B8%E2%80%9D%C3%A0%C2%B9%E2%82%AC%C3%A0%C2%B8%C5%BE%C3%A0%C2%B8%C5%A0%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C5%A1%C3%A0%C2%B8%C2%B8%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B5"
เครื่องมือส่วนตัว