จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ต่าง) ←รุ่นก่อนหน้า | รุ่นปัจจุบัน (ต่าง) | รุ่นถัดไป→ (ต่าง)
ข้อมูลเบื้องต้น
ผู้แต่ง: เจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราบดี
บทประพันธ์
ภาค ๑ ผู้ดี ย่อมรักษาความเรียบร้อย
|
|
| กายจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่ใช้กิริยาข้ามกรายบุคคล.
|
| (๒) ย่อมไม่อาจเอื้อมในที่ต่ำสูง.
|
| (๓) ย่อมไม่ล่วงเกินถูกต้องผู้อื่นซึ่งไม่ใช่หยอกกันฐานเพื่อน.
|
| (๔) ย่อมไม่เสียดสีกระทบกระทั่งกายบุคคล.
|
| (๕) ย่อมไม่ลุกนั่งเดินเหินให้พรวดพราดโดนผู้คนหรือสิ่งของแตกเสียหาย.
|
| (๖) ย่อมไม่ส่งของให้ผู้อื่นด้วยกิริยาอันเสือกไสผลักโยน.
|
| (๗) ย่อมไม่ผ่านหน้าหรือบังตาผู้อื่น เมื่อเขาดูสิ่งใดอยู่ เว้นแต่เป็นที่เฉพาะไป.
|
| (๘) ย่อมไม่เอิกอึงเมื่อเวลาผู้อื่นทำกิจ.
|
| (๙) ย่อมไม่อื้ออึงในเวลาประชุมสดับตรับฟัง.
|
| (๑๐) ย่อมไม่แสดงกิริยาตึงตัง หรือพูดจาอึกทึกในบ้านแขก.
|
|
|
| วจีจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่สอดสวนวาจาหรือแย่งชิงพูด.
|
| (๒) ย่อมไม่พูดด้วยเสียงอันดังเหลือเกิน.
|
| (๓) ย่อมไม่ใช้เสียงตวาด หรือพูดจากระโชกกระชาก.
|
| (๔) ย่อมไม่ใช้วาจาอันหักหาญดึงดัน.
|
| (๕) ย่อมไม่ใช้ถ้อยคำอันหยาบคาย.
|
|
|
| มโนจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่ปล่อยใจให้ฟุ้งซ่านกำเริบหยิ่งโยโส.
|
| (๒) ย่อมไม่บันดาลโทสะให้เสียกิริยา.
|
| | |
|
ภาค ๒ ผู้ดี ย่อมไม่ทำอุจาดลามก
|
|
| กายจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมใช้เสื้อผ้าเครื่องแต่งตัวอันสะอาด และแต่งโดยเรียบร้อยเสมอ.
|
| (๒) ย่อมไม่แต่งตัวในที่แจ้ง.
|
| (๓) ย่อมไม่จิ้มควักล้วงแคะแกะเการ่างกายในที่ชุมชน.
|
| (๔) ย่อมไม่กระทำการที่ควรจะทำในที่ลับในที่แจ้ง.
|
| (๕) ย่อมไม่หาวเรอให้ปรากฏในที่ชุมชน.
|
| (๖) ย่อมไม่จามด้วยเสียงอันดังและโดยไม่ป้องกำบัง.
|
| (๗) ย่อมไม่บ้วนขากด้วยเสียงอันดัง หรือให้เปรอะเปื้อน ให้เป็นที่รังเกียจ.
|
| (๘) ย่อมไม่ลุกลนเลอะเทอะมูมมามในการบริโภค.
|
| (๙) ย่อมไม่ถูกต้องหรือหยิบยื่นสิ่งที่ผู้อื่นจะบริโภคด้วยมือตน.
|
| (๑๐) ย่อมไม่ล่วงล้ำ ข้ามหยิบ ของบริโภคผ่านหน้าผู้อื่น ซึ่งควรขอโทษและขอให้เขาส่งได้.
|
| (๑๑) ย่อมไม่ละลาบละล้วงเอาของผู้อื่นมาใช้ในการบริโภค เช่น ถ้วยน้ำ และผ้าเช็ดมือ.
|
| (๑๒) ย่อมไม่เอาเครื่องใช้ของตน เช่น ช้อนส้อมไปล้วงตักสิ่งบริโภคซึ่งเป็นของกลาง.
|
| (๑๓) ย่อมระวัง ไม่พูดจาตรงหน้าผู้อื่นให้ใกล้ชิดเหลือเกิน.
|
|
|
| วจีจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่กล่าวถึงสิ่งโสโครกพึงรังเกียจในท่ามกลางประชุมชน.
|
| (๒) ย่อมไม่กล่าวถึงสิ่งควรปิดบังในท่ามกลางประชุมชน. มโนจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมพึงใจที่จะรักษาความสะอาด. ภาคสาม ผู้ดี ย่อมมีสัมมาคาราวะ.
|
| | |
|
ภาค ๓ ผู้ดี ย่อมมีสัมมาคารวะ
|
|
| กายจริยา คือ
|
| (๒) ย่อมนั่งด้วยกิริยาสุภาพเฉพาะหน้าผู้ใหญ่
|
| (๓) ย่อมไม่ขึ้นหน้าผ่านผู้ใหญ่.
|
| (๔) ย่อมไม่หันหลังให้ผู้ใหญ่.
|
| (๕) ย่อมแหวกที่หรือให้ที่นั่งอันสมควรแก่ผู้ใหญ่หรือผู้หญิง.
|
| (๖) ย่อมไม่ทัดหรือคาบบุหรี่ คาบกล้อง และสูบให้ควันไปรมผู้อื่น.
|
| (๗) ย่อมเปิดหมวกเมื่อเข้าชายคาบ้านผู้อื่น
|
| (๘) ย่อมเปิดหมวกในที่เคารพ เช่น โบสถ์ วิหาร ไม่ว่าแห่งศาสนาใด.
|
| (๙) ผู้น้อยย่อมเคารพผู้ใหญ่ก่อน.
|
| (๑๐) ผู้ชายย่อมเคารพผู้หญิงก่อน.
|
| (๑๑) ผู้ลาย่อมเป็นผู้เคารพก่อน.
|
| (๑๒) ผู้เห็นก่อนโดยมากย่อมเคารพก่อน.
|
| (๑๓) แม้ผู้ใดเคารพตนก่อน ย่อมต้องตอบเขาทุกคน ไม่เฉยเสีย.
|
|
|
| วจีจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่พูดจาล้อเลียนหลอกลวงผู้ใหญ่.
|
| (๒) ย่อมไม่กล่าวร้ายถึงญาติมิตรที่รักใคร่นับถือของผู้ฟังแก่ผู้ฟัง.
|
| (๓) ย่อมไม่กล่าววาจาติเตียนสิ่งเคารพหรือที่เคารพของผู้อื่นแก่ตัวเขา.
|
| (๔) เมื่อจะขอทำล่วงเกินแก่ผู้ใด ย่อมต้องขออนุญาตตัวเขาก่อน.
|
| (๕) เมื่อตนทำพลาดพลั้งสิ่งใด แก่บุคคลใด ควรออกวาจาขอโทษเสมอ.
|
| (๖) เมื่อผู้ใดได้แสดงคุณต่อตนอย่างไร ควรออกวาจาขอบคุณเขาเสมอ.
|
|
|
| มโนจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมเคารพยำเกรงบิดามารดาและอาจารย์.
|
| (๒) ย่อมนับถือนอบน้อมต่อผู้ใหญ่.
|
| (๓) ย่อมมีความอ่อนหวานแก่ผู้น้อย.
|
| | |
|
ภาค ๔ ผู้ดี ย่อมมีกิริยาเป็นที่รัก
|
|
| กายจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่ฝ่าฝืนเวลานิยม คือ ไม่ไปใช้กิริยายืนเมื่อเขานั่งกับพื้นและไม่ไปนั่งกับพื้นเมื่อเวลาเขายืนเดินกัน.
|
| (๒) ย่อมไม่ไปนั่งนานเกินสมควรในบ้านของผู้อื่น.
|
| (๓) ย่อมไม่ทำกิริยารื่นเริงเมื่อเขามีทุกข์.
|
| (๔) ย่อมไม่ทำกิริยาโศกเศร้าเหี่ยวแห้งในที่ประชุมรื่นเริง.
|
| (๕) เมื่อไปสู่ที่ประชุมการรื่นเริงย่อมช่วยสนุกชื่นบานให้สมเรื่อง.
|
| (๖) เมื่อเป็นเพื่อนเที่ยว ย่อมต้องกลมเกลียวและร่วมลำบากร่วมสนุก.
|
| (๗) เมื่อตนเป็นเจ้าของบ้าน ย่อมต้องต้อนรับและเชื้อเชิญแขกไม่เพิกเฉย.
|
| (๘) ย่อมไม่ทำกิริยาบึกบึนต่อแขก.
|
| (๙) ย่อมไม่ให้แขกต้องคอยนานเมื่อเขามาหา.
|
| (๑๐) ย่อมไม่จ้องดูนาฬิกาในเวลาที่แขกยังนั่งอยู่.
|
| (๑๑) ย่อมไม่ใช้กิริยาอันบุ้ยใบ้หรือกระซิบกระซาบกับผู้ใด ในเวลาเฉพาะเมื่อตนอยู่ต่อหน้าผู้หนึ่ง.
|
| (๑๒) ย่อมไม่ใช่กิริยาอันโกรธเคือง หรือดุดันผู้คนบ่าวไพร่ต่อหน้าแขก.
|
| (๑๓) ย่อมไม่จ้องดูบุคคลโดยเพ่งพิศเหลือเกิน.
|
| (๑๔) ย่อมต้องรับส่งแขกเมื่อไปมา ในระยะอันสมควร.
|
|
|
| วจีจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่เที่ยวติเตียนสิ่งของที่เขา ตั้ง แต่ง ไว้ในบ้านที่ตนไปสู่.
|
| (๒) ย่อมไม่กล่าวสรรเสริญรูปกายบุคคลแก่ตัวเขาเอง.
|
| (๓) ย่อมไม่พูดให้เพื่อนเก้อกระดาก.
|
| (๔) ย่อมไม่พูดเปรียบเปรยเกาะแกะสตรีกลางชุมชน.
|
| (๕) ย่อมไม่ค่อนแคะติรูปกายบุคคล.
|
| (๖) ย่อมไม่ทักถึงการร้ายโดยพลุ่งโพล่งให้เขาตกใจ.
|
| (๗) ย่อมไม่ทักถึงสิ่งอันน่าอายน่ากระดากโดยเปิดเผย.
|
| (๘) ย่อมไม่เอาสิ่งที่น่าจะอายจะกระดากมาเล่าให้แขกฟัง.
|
| (๙) ย่อมไม่เอาเรื่องที่เขาพึงซ่อนเร้นมากล่าวให้อับอายหรือเจ็บใจ.
|
| (๑๐) ย่อมไม่กล่าวถึงการอัปมงคลในเวลามงคล.
|
|
|
| มโนจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมรู้จักเกรงใจคน.
|
| | |
|
ภาค ๕ ผู้ดี ย่อมเป็นผู้มีสง่า
|
|
| กายจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมมีกิริยาอันผึ่งผายองอาจ.
|
| (๒) จะยืนนั่ง ย่อมอยู่ในลำดับอันสมควร ไม่เป็นผู้แอบหลังคนหรือหลีกเข้ามุม.
|
| (๓) ย่อมไม่เป็นผู้สะทกสะท้านงกเงิ่นหยุด ๆ ยั้ง ๆ .
|
|
|
| วจีจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมพูดจาฉะฉานชัดถ้อยความ ไม่อุบอิบอ้อมแอ้ม.
|
|
|
| มโนจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมมีความรู้จักงามรู้จักดี.
|
| (๒) ย่อมมีอัชฌาสัยอันกว้างขวาง เข้าไหนเข้าได้.
|
| (๓) ย่อมมีอัชฌาสัยเป็นนักเลง ใครจะพูดหรือเล่นอันใดก็เข้าใจและต่อติด.
|
| (๔) ย่อมมีความเข้าใจว่องไวไหวพริบ รู้เท่าถึงการณ์.
|
| (๕) ย่อมมีใจอันองอาจกล้าหาญ.
|
| | |
|
ภาค ๖ ผู้ดี ย่อมปฏิบัติการงานดี
|
|
| กายจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมทำการอยู่ในระเบียบแบบแผน.
|
| (๒) ย่อมไม่ถ่วงเวลาให้คนอื่นคอย.
|
| (๓) ย่อมไม่ละเลยที่จะตอบจดหมาย.
|
| (๔) ย่อมไม่ทำการแต่ต่อหน้า.
|
|
|
| วจีจริยา คือ
|
| (๑) พูดสิ่งใดย่อมให้เป็นสิ่งที่เชื่อถือได้.
|
| (๒) ย่อมไม่รับวาจาคล่อง ๆ โดยมิได้เห็นว่าการจะเป็นได้หรือไม่.
|
|
|
| มโนจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมเป็นผู้รักษาความสัตย์ในเวลา.
|
| (๒) ย่อมไม่เป็นผู้เกียจคร้าน.
|
| (๓) ย่อมไม่เข้าใจว่า ผู้ดีทำอะไรด้วยตนไม่ได้.
|
| (๔) ย่อมไม่เพลิดเพลินจนละเลยให้การเสีย.
|
| (๕) ย่อมเป็นผู้รักษาความเป็นระเบียบ.
|
| (๖) ย่อมเป็นผู้อยู่ในบังคับบัญชาเมื่ออยู่ในหน้าที่.
|
| (๗) ย่อมมีมานะในการงานไม่ย่อท้อต่อความยากลำบาก.
|
| (๘) ย่อมเป็นผู้ทำอะไรทำจริง.
|
| (๙) ย่อมไม่เป็นผู้ดึงดันในที่ผิด.
|
| (๑๐) ย่อมปรารถนาความดี ต่อการงานที่ทำอยู่เสมอ.
|
| | |
|
ภาค ๗ ผู้ดี ย่อมเป็นผู้ใจดี
|
|
| กายจริยา คือ
|
| (๑) เมื่อเห็นใครทำผิดพลาดอันน่าเก้อกระดาก ย่อมช่วยกลบเกลื่อนหรือทำไม่เห็น.
|
| (๒) เมื่อเห็นสิ่งของของใครตก หรือจะเสื่อมเสีย ย่อมต้องหยิบยื่นให้หรือบอกให้รู้ตัว.
|
| (๓) เมื่อเห็นเหตุร้าย หรืออันตรายจะมีแก่ผู้ใด ย่อมต้องรีบช่วย.
|
|
|
| วจีจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่เยอะเย้ยถากถางผู้กระทำผิดพลาด.
|
| (๒) ย่อมไม่ใช้วาจาอันข่มขี่.
|
|
|
| มโนจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่มีใจอันโหดเหี้ยมเกรี้ยวกราดแก่ผู้น้อย.
|
| (๒) ย่อมเอาใจโอบอ้อมอารีแก่คนอื่น.
|
| (๓) ย่อมเอาใจช่วยคนเคราะห์ร้าย.
|
| (๔) ย่อมไม่เป็นผู้ซ้ำเติมคนเสียที.
|
| (๕) ย่อมไม่เป็นผู้อาฆาตจองเวร.
|
| | |
|
ภาค ๘ ผู้ดี ย่อมไม่เห็นแต่แก่ตัวถ่ายเดียว
|
|
| กายจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่พักหาความสบายก่อนผู้ใหญ่.
|
| (๒) ย่อมไม่เสือกสนแย่งชิงที่นั่งหรือที่ดูอันใด.
|
| (๓) ย่อมไม่เที่ยวแย่งผู้หนึ่งมาจากผู้หนึ่ง ในเมื่อเขาสนทนากัน.
|
| (๔) เป็นผู้ใหญ่ จะไปมาลุกนั่งย่อมไว้ช่องให้ผู้น้อยมีโอกาสบ้าง.
|
| (๕) ในการเลี้ยงดูย่อมแผ่เผื่อ เชื้อเชิญแก่คนข้างเคียงก่อนตน.
|
| (๖) ในที่บริโภค ย่อมหยิบยกยื่นส่งสิ่งของแก่ผู้อื่นต่อ ๆ ไป ไม่มุ่งแต่กระทำกิจส่วนตน.
|
| (๗) ย่อมไม่รวบสามตะกลามสี่กวาดฉวยเอาของที่เขาตั้งไว้เป็นกลาง จนเกินส่วนที่ตนจะได้.
|
| (๘) ย่อมไม่แสดงความไม่เพียงพอใจในสิ่งของที่เขาหยิบยกให้.
|
| (๙) ย่อมไม่นิ่งนอนใจให้เขาออกทรัพย์แทนส่วนตนเสมอ เช่น ในการเลี้ยงดูหรือใช้ค่าเดินทางเป็นต้น.
|
| (๑๐) ย่อมไม่ลืมที่จะส่งของ ซึ่งคนอื่นได้สงเคราะห์ให้ตนยืม.
|
| (๑๑) การให้สิ่งของหรือเลี้ยงดูซึ่งเขาได้กระทำแก่ตน ย่อมต้องตอบแทนเขา.
|
|
|
| วจีจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่ขอแยกผู้หนึ่งมาจากผู้หนึ่ง เพื่อจะพาไปพูดจาความลับกัน.
|
| (๒) ย่อมไม่สนทนาแต่เรื่องตนถ่ายเดียว จนคนอื่นไม่มีช่องจะสนทนาเรื่องอื่นได้.
|
| (๓) ย่อมไม่นำธุระตนเข้ากล่าวแทรกในเวลาธุระอื่นของเขาชุลมุน.
|
| (๔) ย่อมไม่กล่าววาจาติเตียนของที่เขาหยิบยกให้แก่ตน.
|
| (๕) ย่อมไม่ไต่ถามราคาของที่เขาได้หยิบยกให้แก่ตน.
|
| (๖) ย่อมไม่แสดงราคาของที่หยิบยกให้แก่ผู้ใดให้ปรากฏ.
|
| (๗) ย่อมไม่ใช้วาจาอันโอ้อวดตนและหลบหลู่ผู้อื่น.
|
|
|
| มโนจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่มีใจมักได้
|
| (๒) ย่อมไม่ตั้งใจปรารถนาของรักเพื่อน.
|
| (๓) ย่อมไม่พึงใจการหยิบยืมข้าวของทองเงินซึ่งกันและกัน.
|
| (๔) ย่อมไม่หวังแต่จะพึ่งอาศัยผู้อื่น.
|
| (๕) ย่อมไม่เป็นผู้เกี่ยงงอนทอดเทการงานตนให้ผู้อื่น.
|
| (๖) ย่อมรู้คุณผู้อื่นที่ได้ทำแล้วแก่ตน.
|
| (๗) ย่อมไม่มีใจริษยา.
|
| | |
|
ภาค ๙ ผู้ดี ย่อมรักษาความสุจริตซื่อตรง
|
|
| กายจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่ละลาบละล้วงเข้าห้องเรือนแขกก่อนเจ้าของบ้านเชิญ.
|
| (๒) ย่อมไม่แลลอดสอดส่ายโดยเพ่งเล็งเข้าไปตามห้องเรือนแขก.
|
| (๓) ย่อมไม่เที่ยวฉวยโน่นหยิบนี่ของผู้อื่นดูจนเหลือเกิน ราวกับว่าจะค้นหาสิ่งใด.
|
| (๔) ย่อมไม่เที่ยวขอหรือหยิบฉวยดูจดหมายของผู้อื่นที่เจ้าของไม่มีประสงค์จะให้ดู.
|
| (๕) ย่อมไม่เที่ยวขอหรือหยิบฉวยดูสมุดพกหรือสมุดจดรายงานบัญชีของผู้อื่น ซึ่งตนไม่มีธุระเกี่ยวข้องเป็นหน้าที่.
|
| (๖) ย่อมไม่เที่ยวนั่งที่โต๊ะเขียนหนังสือของผู้อื่น.
|
| (๗) ย่อมไม่เที่ยวเปิดดูหนังสือตามโต๊ะเขียนหนังสือของผู้อื่น.
|
| (๘) ย่อมไม่แทรกเข้าหมู่ผู้อื่นซึ่งเขาไม่ได้เชื้อเชิญ.
|
| (๙) ย่อมไม่ลอบแอบฟังคนพูด.
|
| (๑๐) ย่อมไม่ลอบแอบดูการลับ.
|
| (๑๑) ถ้าเห็นเข้าจะพูดความลับกัน ย่อมต้องหลบตาหรือลี้ตัว.
|
| (๑๒) ถ้าจะเข้าห้องเรือนผู้ใด ย่อมต้องเคาะประตูหรือกล่าววาจาให้เขารู้ตัวก่อน.
|
|
|
| วจีจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่ซอกแซกไต่ถามธุระส่วนตัวหรือการในบ้านของเขาที่ไม่ได้เกี่ยวข้องแก่ตน.
|
| (๒) ย่อมไม่เที่ยวถามเขาว่า นั่นเขียนหนังสืออะไร.
|
| (๓) ย่อมไม่เที่ยวถามถึงผลประโยชน์ที่เขาหาได้เมื่อตนไม่ได้มีหน้าที่เกี่ยวข้อง.
|
| (๔) ย่อมไม่เอาการในบ้านของผู้ใดมาแสดงในที่แจ้ง.
|
| (๕) ย่อมไม่เก็บเอาความลับของผู้หนึ่งมาเที่ยวพูดแก่ผู้อื่น.
|
| (๖) ย่อมไม่กล่าวถึงความชั่วร้าย อันเป็นความลับเฉพาะบุคคลในที่แจ้ง.
|
| (๗) ย่อมไม่พูดสับปลับกลับกลอกตลบตะแลง.
|
| (๘) ย่อมไม่ใช้คำสบถติดปาก.
|
| (๙) ย่อมไม่ใช้ถ้อยคำมุสา.
|
|
|
| มโนจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่เป็นคนต่อหน้าอย่างหนึ่งลับหลังอย่างหนึ่ง.
|
| (๒) ย่อมเป็นผู้รักษาความไว้วางใจแก่ผู้อื่น.
|
| (๓) ย่อมไม่แสวงประโยชน์ในทางที่ผิดธรรม.
|
| (๔) ย่อมเป็นผู้ตั้งอยู่ในความเที่ยงตรง.
|
| | |
|
ภาค ๑๐ ผู้ดี ย่อมไม่ประพฤติชั่ว
|
|
| กายจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่เป็นพาลเที่ยวเกะกะระรั้วและกระทำร้ายคน.
|
| (๒) ย่อมไม่ข่มเหงผู้อ่อนกว่า เช่น เด็กหรือผู้หญิง.
|
| (๓) ย่อมไม่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อนเจ็บอาย เพื่อความสนุกยินดีของตน.
|
| (๔) ย่อมไม่หาประโยชน์ด้วยอาการที่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน.
|
| (๕) ย่อมไม่เสพสุราจนถึงเมาและติด.
|
| (๖) ย่อมไม่มั่วสุมกับสิ่งอันเลวทราม.
|
| (๗) ย่อมไม่หมกมุ่นในการพนัน เพื่อจะปรารถนาทรัพย์.
|
| (๘) ย่อมไม่ถือเอาเป็นของตน ในสิ่งที่เจ้าของไม่ได้อนุญาตให้.
|
| (๙) ย่อมไม่พึงใจในหญิงที่มีเจ้าของหวงแหน.
|
|
|
| วจีจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่เป็นพาลพอใจทะเลาะวิวาท.
|
| (๒) ย่อมไม่พอใจนินทาว่าร้ายกันและกัน.
|
| (๓) ย่อมไม่พอใจพูดส่อเสียดยุยง.
|
| (๔) ย่อมไม่เป็นผู้สอพลอประจบประแจง.
|
| (๕) ย่อมไม่แช่งชักให้ร้ายผู้อื่น.
|
|
|
| มโนจริยา คือ
|
| (๑) ย่อมไม่ปองร้ายผู้อื่น.
|
| (๒) ย่อมไม่คิดทำลายผู้อื่นด้วยประโยชน์ตน.
|
| (๓) ย่อมมีความเหนี่ยวรั้งใจตนเอง.
|
| (๔) ย่อมเป็นผู้มีความละอายแก่บาป.
|
| | |
|
เชิงอรรถ
ที่มา
[1]
