สามัคคีเภทคำฉันท์
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(→๕) |
(→๖) |
||
| แถว 297: | แถว 297: | ||
===๖=== | ===๖=== | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
| - | + | <sup>อินทรวิเชียร ฉันท์</sup> | |
| + | ๏ ควรสุดจะสมเพช จิตระเวทนาการ | ||
| + | ที่ท่านพฤฒาจารย์ พะกระทบประสบทัณฑ์ | ||
| + | ๏ โตยเต็มกตัญูญู กตเวทิตาอัน | ||
| + | ใหญ่ยิ่งและยากครัน ขรการณ์จะทานทน | ||
| + | ๏ ยินดีนิยมเพี่อ สละเนี้อและเลีอดตน | ||
| + | ยอมรับอดูรผล จะพะพ้องพะพานกาย | ||
| + | ๏ ไป่เห็นกะเจ็บแสบ ชีวะแทบจะทำลาย | ||
| + | มอบสัตย์สมรรถหมาย มนะมั่นมิหวั่นไหว | ||
| + | ๏ หวังการ ณ แผ่นดิน จะสดวกเพราะฉันใต | ||
| + | ให้กิจในฤทธิ์ไป บมิเลี่ยงฤเบี่ยงเบือน | ||
| + | ๏ เหลือที่จะมีใคร ทมะในหทัยเหมีอน | ||
| + | กัดฟันบฟั่นเฟีอน สติอดสกดเอา | ||
| + | ๏ พวกราชมัลล์โดย พละโบยมิใช่เบา | ||
| + | สุดหัตถะแห่งเขา ขณะหวดสิพึงกลัว | ||
| + | ๏ ยลเนื้อก็เนื้อเต้น พิศะเส้นก็สั่นรัว | ||
| + | ทั่วร่างและทั้งตัว ก็ระริกระริวไป | ||
| + | ๏ แลหลังก็หลั่งโล หิตโอ้เลอะลามไหล | ||
| + | พ่งผาดอนาถใจ ตละล้วนระรอยหวาย | ||
| + | ๏ เนี่องนับอเนกแนว ระยะแถวตลอดลาย | ||
| + | เฆี่ยนครบสยบกาย ศิระพับพะกับคา | ||
| + | ๏ ทั้งหลายสหายมิต ตะอมัจจะเสนา | ||
| + | ทัศน์เหตุทุเรศสา หศะแสนสลดใจ | ||
| + | ๏ สุดที่จะกลั้นโท มนะโศกะอาลัย | ||
| + | ถ้วนหน้ามิว่าใคร ขณะเห็นบเว้นคน | ||
| + | ๏ แก้ไขและได้คืน สติฟื้นประทังตน | ||
| + | จึ่งราชบุรุษกล ปกกรณ์ก็โกนหัว | ||
| + | ๏ เสื่อมศีศะผมเผ้า พิศะเปล่าประจานตัว | ||
| + | เปนเยี่ยงประหยัดกลัว ผิมะลักจะหลาบจำ | ||
| + | ๏ เสร็จอาชะญาทัณฑ์ กิจะพลันประกาศทำ | ||
| + | ปัพพาชนีย์กรรม ดุจะราชโองการ | ||
| + | ๏ บรรดาประชาชน ขณะยลทิชาจารย์ | ||
| + | สุดแสนจะสงสาร สรแซ่ประสาสันทน์ | ||
| + | ๏ บางคนกมลอ่อน อุระข้อนพิไรพรรณน์ | ||
| + | บางเหล่าวิสัยอัน กุธะเกลียดก็เสียดสี | ||
| + | ๏ บางพวกก็เปนกลาง ยละข้างพิจารณ์ดี | ||
| + | บางหมู่กะรุณมี ณหทัยก็ให้ของ | ||
| + | ๏ พราหมณ์วัสสการเส กละเล่หะทำนอง | ||
| + | ท่าทางละอย่างผอง นระสิ้นบสงสัย | ||
| + | ๏ ออกจากนครรา ชะคฤห์รีบจรัลไป | ||
| + | สู่เทศสถานไกล บุระรัฏฐัวัชชี | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
| + | |||
===๗=== | ===๗=== | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
การปรับปรุง เมื่อ 16:31, 8 สิงหาคม 2552
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ ผู้แต่ง: ชิต บุรทัต
บทประพันธ์
ปรารมภพจน์
| ฉบงง | |||
| ๏ ข้าผู้นิพันธ์พาที | ถ้อยสามัคคี | ||
| เภทฉันท์อ้นออกบอกนาม | |||
| ๏ ในท้ายทั้งที่มีความ | เจตนาพยายาม | ||
| นิยมประพันธ์อันใด | |||
| ๏ แจ้งหมดปรากฎมีใน | ปัจฉิมชัดไข | ||
| ลิขิตรจิตร์จองแถลง | |||
| ๏ ปรารมภพจน์นี้ชี้แจง | เพี่อจักสำแดง | ||
| ประวัติอุบัติ์แห่งบรรณ | |||
| ๏ พิมพ์ขึ้นสำเร็จเสร็จพลัน | ทั้งรวดเร็วทัน | ||
| ประสงค์สดวกโดยไว | |||
| ๏ ด้วยทุนหนังสือพิมพ์ไทย | ทดรองจ่ายไป | ||
| เปนส่วนเอื้อเฟื้อเจือจาน | |||
| ๏ ขุนสันทัดอักษรสาร | บรรณาธิการ | ||
| ธเกื้อธเอื้ออุดหนุน | |||
| ๏ สัมฤทธิ์เพราะท่านการุญ | ช่วยเหลือเจือจุน | ||
| โดยรอบประกอบอุปการ | |||
| ๏ ผู้อื่นอีกอาทิ์เอาภาร | ขุนนัยวิจารณ์ | ||
| (เปล่ง ดิษยบุตร์) นามผจง | |||
| ๏ คุณสุดกอบโกยโดยสง | เคราะห์ล้ำจำนง | ||
| พินิจพิจารณ์จริงใจ | |||
| ๏ สอดส่องถ่องถ้วนควรนัย | เชิงอรรถอันใด | ||
| มิดีและมีขัดขวาง | |||
| ๏ บอกให้แก้ใหม่ไป่วาง | ธุระแท้แลทาง | ||
| แก้ไขใบพิมพ์เพียรทำ | |||
| ๏ เรียบร้อยไพเราะเพราะคำ | ที่ท่านแนะนำ | ||
| และตรวจและตราอาทร | |||
| ๏ สองท่านอันออกนามกร | ข้าจะอนุศร | ||
| พระคุณตลอดฤๅลืม | |||
| นายชิต | |||
| ผู้ประพันธ์ | |||
| ที่ทำการหนังสือศรีกรุง | |||
| วันที่ ๑ มิถุนายน พระพุทธศักราช ๒๔๕๘ | |||
๑
| ศุภมัสดุ | |||
| สัททุลวิกีฬิตฉันท์ ๑๙ | |||
| ๏ พร้อมเบญจางคประดิษฐ์สฤษติตษฎี | |||
| กายจิตร์วจีไตร | ทวาร | ||
| ๏ กราบไหว้คุณพระสุคตอนาวรณญาณ | |||
| ยอดศาสดาจารย์ | มุนี | ||
| ๏ อีกคุณสุนทรธรรมะคัมภิรวิธี | |||
| พุทธ์พจน์ประชุมตรี | ปิฎก | ||
| ๏ ทั้งคุณสงฆะพิสุทธิศาสนะดิลก | |||
| สัมพุทธสาวก | นิกร | ||
| ๏ นอบน้อมคุณพระคเณศวิเศษศิลปธร | |||
| เวทางคบวร | กะวี | ||
| ๏ เปนเจ้าแห่งวิทยาวราภรณะศรี | |||
| สุนทรสุวาท | วิธาน | ||
| ๏ สรวมชีพหัดถประณามประนตพระบทมาลย์ | |||
| บพิตระสมภาร | พระองค์ | ||
| ๏ สมเด็จอรรคะมหาจุฑาธิปะพระมง | |||
| กุฎเกล้าพิศิฏฐ์พงศ์ | กระษัตริย์ | ||
| ๏ บานบำเทองพรััเถลิงถวัลยอธิปัติ์ | |||
| ที่หกดลกรัฏฐ์ | ประชา | ||
| ๏ ชุ่มชื่นมณฑละภูมิ์นิพัทธ์วัฒนะปรา | |||
| กฎเพียงพระรามา | วตาร | ||
| ๏ ปางไวกูณฐประกอบประกาศกิติอุฬาร | |||
| เลิศมากประมาณคือ | พระองค์ | ||
| ๏ สรวมศรีไตรรตนาธิคุณอดุละมง | |||
| คลเหตุพิเศษทรง | ประสิทธิ์ | ||
| ๏ เสริมซึ่งโสตถิบวรพระพรจตรพิธ | |||
| ขอพึงสฤษดิ์นิจ | นิรันดร์ | ||
| ๏ จุ่งไท้เทียรฆพระชนมะดลลุสตพรรษ์ | |||
| ภัทร์เพิ่มพระศุขวรร | ณพล | ||
| ๏ อันใดสรรพะกะลีและนีรผละมล | |||
| ทินไกลยุคลบาท | ลออง | ||
| ๏ เพียรเพ็ญูในมนะข้าพเจ้านิยมะจอง | |||
| เจตน์คิดลิขิตปอง | ประพันธ์ | ||
| ๏ สามัคคีภิทะโทษนิทานะคติธรรม์ | |||
| โดยพิศดารอัน | แสดง | ||
| ๏ เชิงบรรพ์ฉันทะลเบงชเลงพจนะแปลง | |||
| บรรจงพจีแจง | ประโยชน์ | ||
| ๏ บูชาศาสนะพากย์สุภาสิตะวิโรจน์ | |||
| เริงปรีดิปราโมทย์ | ประมวญ | ||
| ๏ ใดบทบาทผิวะคลาศและผิดนิติขบวน | |||
| โกวิทกะวีควร | อภัย | ||
๒
| วสันตดิดก ฉันท์ | |||
| ๏ โบราณะกาลบรมะขัต | ติยรัชชเกรียงไกร | ||
| ท้าวทรงพระนามะอภิไธ | ยะอชาตะศัตรู | ||
| ๏ ครอบครองมไหยศุริยเอก | อภิเศกประสิทธิ์ภูว์ | ||
| อาณาปวัตติบริบู | รณะบรรพประเพณี | ||
| ๏ แว่นแคว้นมคธนคระรา | ชคฤห์ราชบูรี | ||
| ทรงราชวัตร์วิธะทวี | ทศธรรมะจรรยา | ||
| ๏ แหล่งหล้ามหาอุดมะลาภ | คุณะภาพพระเมตตา | ||
| แผ่เพียงชนกกรุณะอา | ทระบุตร์ธิดาตน | ||
| ๏ โปร่งปรีดิปราศอริริปู | ภพะภูมิมณฑล | ||
| เปรมโสตถิ์ประสบวัฒนะผล | ศุขะต้วยพระเดชา | ||
| ๏ อำพนพระมณฑิรพระราช | ะนิวาศน์วโรฬาร์ | ||
| อัพกันตร์ก็ไพจิตระพา | หิรภาคก็พึงชม | ||
| ๏ เช่นหลั่งชลอดุสิตะเท | วสถานพิมานพรหม | ||
| มารังสฤษดิ์ศิริอุตม | ผิวะเทียบก็เทียมทัน | ||
| ๏ สามยอดยะเยี่ยมยละระยับ | วะวะวับสลับพรรณ์ | ||
| ช่อฟ้าตระการกละจะหยัน | จะเยาะยั่วทิฆัมพร | ||
| ๏ บราลีพิลาศศุภจรูญู | นพศูลประกัศร | ||
| หางหงส์ผจงพิจิตระงอน | ดุจะกวักนภาลัย | ||
| ๏ รอบด้านตระหง่านจตุรมุข | พิศะสุกอร่ามใส | ||
| กาญจน์แกมมณีกนกะไพ | ฑุริย์พร่างพะแพรวพราย | ||
| ๏ บานบัฏพระบัญชระสลัก | ฉลุลักษณ์เฉลาลาย | ||
| เพดาลก็ดารกะประกาย | ระกะดาดประดิษฐ์ดี | ||
| ๏ เพ่งภาพตลอดตละผนัง | ก็มะลังมะเลืองสี | ||
| ยิ่งดูก็เด่นประดุจะมี | ชิวะแม้นกมลครอง | ||
| ๏ ภาพเทพพนมวิจิตระยิ่ง | นรสิงหะลำยอง | ||
| ครุฑยุตภุชงค์วิยะผยอง | และเผยอขยับผัน | ||
| ๏ ลวดลายระบายระบุกระหนาบ | กระแหนภาพกระหนกพัน | ||
| แผ่เกี่ยวผกาบุษปะวัล | ลิและวางระหว่างเนือง | ||
| ๏ ภายใต้เศวตร์ฉัตระรัต | นะจรัศจรูญเรือง | ||
| ตั้งราชอาศนะประเทีอง | วรมัญจบรรจ์ฐรณ์ | ||
| ๏ ห้อยย้อยประทีปอุบะประทิน | รศกลิ่นชเอมอร | ||
| อาบอบตระหลบนิจะขจร | ดุจะทิพย์สุมาลัย | ||
| ๏ คัณนาอเนกคณะอนงค์ | ศิริทรงเจริญูใจ | ||
| สรรพางคะพรรณพิศะประไพ | กละพิมพอับศร | ||
| ๏ เรียงรายจรูงรมยะบาท | บริจาริกากร | ||
| ปันเวรพิทักษ์อธิบวร | ทิวรัตติ์นิวัทธ์วาร | ||
| ๏ โดยรอบมหานคระเล่ | หะสิเนรุปราการ | ||
| มั่นคงอรินทระจะราญ | ก็ระย่อและท้อหนี | ||
| ๏ แถวถัมภะโดรณะสล้าง | ระยะนางจรัลมี | ||
| ชลคูประตูวรบุรี | ณ ระหว่างพระภารา | ||
| ๏ เรียงป้อมและปักธวัชะราย | ยละค่ายก็แน่นหนา | ||
| เสาธงสถิตยะธุชะมา | ลุตะโบกสบัดปลาย | ||
| ๏ หอรบอรินทรจะรอ | รณะท้อหทัยหมาย | ||
| มุ่งยุทธะย่อมชิวะมลาย | ก็ประลาศน์มิอาจทาน | ||
| ๏ พร้อมพรั่งพฤนท์พหละรณ | พยุห์พลทหารหาญ | ||
| อำมาตย์และราชบริวาร | วุฒิเสวกากร | ||
| ๏ เนืองแน่นขนัดอัศวะพา | หนะชาติกุญชร | ||
| ชาญศึกสมรรถะณสมร | ชยะเพิกริปูภินท์ | ||
| ๏ ความศุขก็แสนบรมศุข | และสนุกสนานยิน | ||
| ดีในผไทรัฐะบุริน | ทรรัตน์จรูญเรือง | ||
| ๏ กลางวันอนันตคณนา | นรคลาคระไลเนือง | ||
| กลางคืนมหุศวะประเทือง | ดุริย์ศัพทะดีดสี | ||
| ๏ บรรสานผสมสรนินาท | พิณะพาทย์และดนตรี | ||
| แซ่โสตร์สดับเสนาะฤดี | อุระเพลินเจริญใจ | ||
| ๏ เมืองท้าวและเทียบพิพยโลก | ภพะแหล่งสุราลัย | ||
| เมืองท้าวและสมบุรณไพ | บุละทุกประการมาน | ||
๓
| ฉบงง | |||
| ๏ อันอรรคปุโรหิตอาจารย์ | พราหมณ์นามวัสสการ | ||
| ฉลาดเฉลียวเชี่ยวชิน | |||
| ๏ กลเวทโกวิทจิตร์จินต์่ | ประจักษ์แจ้งศิล | ||
| ปศาสตร์ก็จบสบสรรพ์ | |||
| ๏ เปนมหาอำมาตย์ราชวัล | ลภใครไป่ทัน | ||
| ฤเทียมฤเทียบเปรียบปาน | |||
| ๏ สมัยหนึ่งจึ่งจอมภูมิบาล | ท้าวจินตนาการ | ||
| จะแผ่อำนาจอาณา | |||
| ๏ ให้ราบปราบปรามเพื่อปรา | กฎไผทไพศา | ||
| ละจวบจังหวัดวัชชี | |||
| ๏ หวังพระหฤทัยใคร่กรี | ฑาทัพโยธี | ||
| กระทำประยุทธ์เอาไชย | |||
| ๏ ครั้นทรงดำริห์ตริไป | กลับยั้งหยั่งใน | ||
| มนัศมิแน่แปรเกรง | |||
| ๏ หากหักจักได้ไชยเชวง | ฤๅแพ้แลเลง | ||
| พะว้าพะวังลังเล | |||
| ๏ ไป่อาจสามารถทุ่มเท | ทำศึกรวนเร | ||
| พระราชหทัยโช่เบา | |||
| ๏ ต้วยเหตุพระองค์ทรงเสา | วนะศัพท์สำเนา | ||
| ระเบงระบีอลือชา | |||
| ๏ ว่ากษัตริย์วัชชีบรรดา | ครองรัชชสีมา | ||
| กเษตร์ประเทศทุกองค์ | |||
| ๏ อปริหานิยะธรรมธำรง | ทั้งนั้นมั่นคง | ||
| มิโกรธมิกร้าวร้าวฉาน | |||
| ๏ เพึ่อธรรมดำเนินเจริญูการณ์ | ใช่เหตุแห่งหานิ์ | ||
| เจ็ดข้อจะคัดจัดไข | |||
| ๏ หนึ่ง.เมื่อมีราชกิจใด | ปฤกษากันไป | ||
| บวายบหน่ายชุมนุม | |||
| ๏ สอง.ย่อมพร้อมเลิกพร้อมประชุม | พร้อมพรักพรรคคุม | ||
| ประกอบณกิจควรทำ | |||
| ๏ สาม.นั้นถือมั่นในสัม | มะจารีตจำ | ||
| ประพฤติ์มิตัดดัดแปลง | |||
| ๏ สี่.ใครเปนใหญชะจง | โอวาทศาสน์แสดง | ||
| ก็ยอมและน้อมบูชา | |||
| ๏ ห้า.นั้นอันบุตริ์ภิริยา | ผู้อื่นก็หา | ||
| ประทุษฐ์กระทำข่มเหง | |||
| ๏ หก.ที่เจดีย์ชนเกรง | เคารพยำเยง | ||
| ก็เส้นก็บวงสรวงพลี | |||
| ๏ เจ็ด.พระอรหันต์อันมี | โนรัฏฐ์วัชชี | ||
| ก็คุ้มก็ครองปัองกัน | |||
| ๏ พร้อมสรรพสัปดพิธนิจนิรันตร์ | สามัคคีธรรม์ | ||
| ณหมู่กระษัตริย์ลิจฉวี | |||
| ๏ อชาตศัตรูภูมี | ทรงทราบโดยคดี | ||
| ดั่งนั้นก็ครั่นคร้ามขาม | |||
| ๏ ศึกใหญ่หากจะพยายาม | หาญหัก อาตาม | ||
| กำลังก็หนักนักหนา | |||
| ๏ จำจักหักด้วยปัญญา | รอก่อนผ่อนหา | ||
| อุบายทำลายมูลความ | |||
๔
| อุปชาติฉันท์ | |||
| ๏ บรมกระษัตริย์ปรา | รภะการะปราบปราม | ||
| กับวัสสการพราหม | ะณพฤฒิอาจารย์ | ||
| ๏ ปฤกษาอุบายดำ | ริหะทำไฉนการ | ||
| จะสมนิยมภาร | ธุระปราถนาเรา | ||
| ๏ สมัคคิ์สมานมิตร์ | คณะลิจฉวีเขา | ||
| มั่นคงจะคิดเอา | ชนะด้วยประการใด | ||
| ๏ ท่านวัสสการผู้ | ทิชะครูฉลาดใน | ||
| อุบายคนึงไป | ก็ประจักษ์กระจ่างจินตน์ | ||
| ๏ เสนอสนองทูล | กละมูลยุบลรบิล | ||
| แต่องคภูมิน | ทอชาตศัตรู | ||
| ๏ ตกลงและทรงนัด | แนะกะวัสสการครู | ||
| ตริเพื่อเผต็จมู | ละสมัคคไมตรี | ||
| ๏ สมัยเสด็จว่า | กิจะราชะการี | ||
| เสนาธิบดี | มุขะมวญูอมาตย์ผอง | ||
| ๏ โดยศักดิฐานัน | คระชั้นอนันต์นอง | ||
| ณท้องพระโรงทอง | ขณะเฝ้าพระบทมาลย์ | ||
| ๏ สดับปกาสิต | วระกิจวโรงการ | ||
| จึ่งราชะสมภาร | พจนาตถ์ประภาษไป | ||
| ๏ เราคิดจะใคร่ยก | พยุห์พลสกลไกร | ||
| ประชุมประชิดไชย | รณะรัฏฐวัชชี | ||
| ๏ ฉนี้แหละเสนา | ปติฐานะมนตรี | ||
| คอใครจะใคร่มี | พจะคานประการไร | ||
| ๏ ฝ่ายพราหมณ์ก็กราบทูล | อติศูริย์ณทันใด | ||
| นยาธิบายไข | วจนัตถทัดทาน | ||
| ๏ พระราชปรารม | ภนิยมมิควรการณ์ | ||
| ขอองคภูบาล | พิเคราะห์เหตุจงดี | ||
| ๏ อันซึ่งจะกรีฑา | พละทัพและไปดี | ||
| กระษัตริย์ณวัชชี | ชนบทสมหมาย | ||
| ๏ มิแผกมิผิดพา | กยะข้าพระองค์ทาย | ||
| ไป่ได้สดวกตาย | และจะแพ้เพราะไพรี | ||
| ๏ พวกลิจฉวีขัต | ติยรัชชวัชชี | ||
| ละองค์ละองค์มี | มิตระพันธะมั่นคง | ||
| ๏ และแสนจะสามารถ | พละอาจกระทำสง | ||
| ครามยุทธยรรยง | มิระย่อมิเยงใคร | ||
| ๏ เราน้อยจะย่อยยับ | ดละอัปราไชย | ||
| ฉนี้แหละแน่ใน | มนะข้าพยากรณ์ | ||
| ๏ และอีกประการเล่า | ผิวะเขาสิคิดคลอน | ||
| แคลนพาลระราญรอน | ทุจริตผจญเรา | ||
| ๏ เป็นก่อนกระนั้นชอบ | ทุษะตอบก็ทำเนา | ||
| มิมีคดีเอา | ธุระเห็นบเปนธรรม | ||
| ๏ และโลกจะล่วงวา | ทะติว่าพระองค์จำ | ||
| นงเจตนาดำ | ริห์วิรุธประทุษฐ์เขา | ||
| ๏ กระนี้พระจุ่งปรา | รภะภาระแบ่งเบา | ||
| เพื่อกล่อมถนอมเกลา | มิตระภาพสงบงาม | ||
๕
| อีทิสังฉันท์ | |||
| ๏ ภูบดินทร์สตับอุปายะตาม | |||
| ณวาทะวัสสการะพราหมณ์ | และบังอาจ | ||
| ๏ เกินประมาณเพราะการละเมิดประมาท | |||
| มิควรจะขัตบรมราช | ชโยงการ | ||
| ๏ ท้าวก็ทรงแสดงพระองคะปาน | |||
| ประหนึ่งพระราชหทัยธดาล | พิโรธจึง | ||
| ๏ ผันพระกายกระทีบพระบาทและอึง | |||
| พระศัพทะสีหนาทะพึง | สยองภัย | ||
| ๏ เอออุเหม่นะมึงชิช่างกระไร | |||
| ทุทาษสถุลฉนี้ไฉน | ก็มาเปน | ||
| ๏ ศึกบถึงและมึงก็ยังมิเห็น | |||
| จะน้อยจะมากจะยากจะเย็น | ประการใด | ||
| ๏ อวดฉลาดและคาดแถลงเพราะใจ | |||
| ขยาดขยั้นมิทันอะไร | ก็หมิ่นกู | ||
| ๏ เล่หะกากะหวาดขมังธนู | |||
| บห่อนจะเห็นธวัชริปู | ก็ท้อถอย | ||
| ๏ พ่ายเพราะไภยะตัวสิกลัวจะพลอย | |||
| พินาศชิพิตร์ประดิษฐ์ประดอย | ประเด็นขัด | ||
| ๏ กูก็เอกอุดมบรมกษัตริย์ | |||
| วิจาระถ้วนบควรจะทัด | จะทานคำ | ||
| ๏ นี่ก็เห็นเพราะเปนอมาตย์กระทำ | |||
| พระราชการะมาฉนำ | สมัยนาน | ||
| ๏ ใช่กระนั้นละไซร้จะให้ประหาร | |||
| ชิวาตม์และหัวจะเสียบประจาน | ณทันที | ||
| ๏ นัคราภิบาลสภาบดี | |||
| และราชบุรุษฮะเฮ้ยจะรี | จะรอไย | ||
| ๏ ฉุดกระชากกะลีอปรีชะไป | |||
| บพักจะต้องกะรุณอะไร | กะคนคด | ||
| ๏ ลงพระราชอาชะญา ณ บท | |||
| พระอัยการพิพากษะกฎ | และโกนผม | ||
| ๏ ไล่มิให้สถิตย์ณคามนิคม | |||
| นครมหาสิมานิยม | บุรีใด | ||
| ๏ มันสมรรคสวามิภักดิใน | |||
| อมิตตะลิจฉวีก็ไป | บห้ามกัน | ||
| ๏ เสร็จประกาศพระราชธูระสรรพ์ | |||
| เสด็จนิวัติศุขาภิมัณฑ์ | มหาคาร | ||
๖
| อินทรวิเชียร ฉันท์ | |||
| ๏ ควรสุดจะสมเพช | จิตระเวทนาการ | ||
| ที่ท่านพฤฒาจารย์ | พะกระทบประสบทัณฑ์ | ||
| ๏ โตยเต็มกตัญูญู | กตเวทิตาอัน | ||
| ใหญ่ยิ่งและยากครัน | ขรการณ์จะทานทน | ||
| ๏ ยินดีนิยมเพี่อ | สละเนี้อและเลีอดตน | ||
| ยอมรับอดูรผล | จะพะพ้องพะพานกาย | ||
| ๏ ไป่เห็นกะเจ็บแสบ | ชีวะแทบจะทำลาย | ||
| มอบสัตย์สมรรถหมาย | มนะมั่นมิหวั่นไหว | ||
| ๏ หวังการ ณ แผ่นดิน | จะสดวกเพราะฉันใต | ||
| ให้กิจในฤทธิ์ไป | บมิเลี่ยงฤเบี่ยงเบือน | ||
| ๏ เหลือที่จะมีใคร | ทมะในหทัยเหมีอน | ||
| กัดฟันบฟั่นเฟีอน | สติอดสกดเอา | ||
| ๏ พวกราชมัลล์โดย | พละโบยมิใช่เบา | ||
| สุดหัตถะแห่งเขา | ขณะหวดสิพึงกลัว | ||
| ๏ ยลเนื้อก็เนื้อเต้น | พิศะเส้นก็สั่นรัว | ||
| ทั่วร่างและทั้งตัว | ก็ระริกระริวไป | ||
| ๏ แลหลังก็หลั่งโล | หิตโอ้เลอะลามไหล | ||
| พ่งผาดอนาถใจ | ตละล้วนระรอยหวาย | ||
| ๏ เนี่องนับอเนกแนว | ระยะแถวตลอดลาย | ||
| เฆี่ยนครบสยบกาย | ศิระพับพะกับคา | ||
| ๏ ทั้งหลายสหายมิต | ตะอมัจจะเสนา | ||
| ทัศน์เหตุทุเรศสา | หศะแสนสลดใจ | ||
| ๏ สุดที่จะกลั้นโท | มนะโศกะอาลัย | ||
| ถ้วนหน้ามิว่าใคร | ขณะเห็นบเว้นคน | ||
| ๏ แก้ไขและได้คืน | สติฟื้นประทังตน | ||
| จึ่งราชบุรุษกล | ปกกรณ์ก็โกนหัว | ||
| ๏ เสื่อมศีศะผมเผ้า | พิศะเปล่าประจานตัว | ||
| เปนเยี่ยงประหยัดกลัว | ผิมะลักจะหลาบจำ | ||
| ๏ เสร็จอาชะญาทัณฑ์ | กิจะพลันประกาศทำ | ||
| ปัพพาชนีย์กรรม | ดุจะราชโองการ | ||
| ๏ บรรดาประชาชน | ขณะยลทิชาจารย์ | ||
| สุดแสนจะสงสาร | สรแซ่ประสาสันทน์ | ||
| ๏ บางคนกมลอ่อน | อุระข้อนพิไรพรรณน์ | ||
| บางเหล่าวิสัยอัน | กุธะเกลียดก็เสียดสี | ||
| ๏ บางพวกก็เปนกลาง | ยละข้างพิจารณ์ดี | ||
| บางหมู่กะรุณมี | ณหทัยก็ให้ของ | ||
| ๏ พราหมณ์วัสสการเส | กละเล่หะทำนอง | ||
| ท่าทางละอย่างผอง | นระสิ้นบสงสัย | ||
| ๏ ออกจากนครรา | ชะคฤห์รีบจรัลไป | ||
| สู่เทศสถานไกล | บุระรัฏฐัวัชชี | ||
