สามัคคีเภทคำฉันท์
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(→๔) |
(→๕) |
||
แถว 256: | แถว 256: | ||
===๕=== | ===๕=== | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
- | + | <sup>อีทิสังฉันท์</sup> | |
+ | ๏ ภูบดินทร์สตับอุปายะตาม | ||
+ | ณวาทะวัสสการะพราหมณ์ และบังอาจ | ||
+ | ๏ เกินประมาณเพราะการละเมิดประมาท | ||
+ | มิควรจะขัตบรมราช ชโยงการ | ||
+ | ๏ ท้าวก็ทรงแสดงพระองคะปาน | ||
+ | ประหนึ่งพระราชหทัยธดาล พิโรธจึง | ||
+ | ๏ ผันพระกายกระทีบพระบาทและอึง | ||
+ | พระศัพทะสีหนาทะพึง สยองภัย | ||
+ | ๏ เอออุเหม่นะมึงชิช่างกระไร | ||
+ | ทุทาษสถุลฉนี้ไฉน ก็มาเปน | ||
+ | ๏ ศึกบถึงและมึงก็ยังมิเห็น | ||
+ | จะน้อยจะมากจะยากจะเย็น ประการใด | ||
+ | ๏ อวดฉลาดและคาดแถลงเพราะใจ | ||
+ | ขยาดขยั้นมิทันอะไร ก็หมิ่นกู | ||
+ | ๏ เล่หะกากะหวาดขมังธนู | ||
+ | บห่อนจะเห็นธวัชริปู ก็ท้อถอย | ||
+ | ๏ พ่ายเพราะไภยะตัวสิกลัวจะพลอย | ||
+ | พินาศชิพิตร์ประดิษฐ์ประดอย ประเด็นขัด | ||
+ | ๏ กูก็เอกอุดมบรมกษัตริย์ | ||
+ | วิจาระถ้วนบควรจะทัด จะทานคำ | ||
+ | ๏ นี่ก็เห็นเพราะเปนอมาตย์กระทำ | ||
+ | พระราชการะมาฉนำ สมัยนาน | ||
+ | ๏ ใช่กระนั้นละไซร้จะให้ประหาร | ||
+ | ชิวาตม์และหัวจะเสียบประจาน ณทันที | ||
+ | ๏ นัคราภิบาลสภาบดี | ||
+ | และราชบุรุษฮะเฮ้ยจะรี จะรอไย | ||
+ | ๏ ฉุดกระชากกะลีอปรีชะไป | ||
+ | บพักจะต้องกะรุณอะไร กะคนคด | ||
+ | ๏ ลงพระราชอาชะญา ณ บท | ||
+ | พระอัยการพิพากษะกฎ และโกนผม | ||
+ | ๏ ไล่มิให้สถิตย์ณคามนิคม | ||
+ | นครมหาสิมานิยม บุรีใด | ||
+ | ๏ มันสมรรคสวามิภักดิใน | ||
+ | อมิตตะลิจฉวีก็ไป บห้ามกัน | ||
+ | ๏ เสร็จประกาศพระราชธูระสรรพ์ | ||
+ | เสด็จนิวัติศุขาภิมัณฑ์ มหาคาร | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
+ | |||
===๖=== | ===๖=== | ||
<tpoem> | <tpoem> |
การปรับปรุง เมื่อ 16:30, 8 สิงหาคม 2552
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ ผู้แต่ง: ชิต บุรทัต
บทประพันธ์
ปรารมภพจน์
ฉบงง | |||
๏ ข้าผู้นิพันธ์พาที | ถ้อยสามัคคี | ||
เภทฉันท์อ้นออกบอกนาม | |||
๏ ในท้ายทั้งที่มีความ | เจตนาพยายาม | ||
นิยมประพันธ์อันใด | |||
๏ แจ้งหมดปรากฎมีใน | ปัจฉิมชัดไข | ||
ลิขิตรจิตร์จองแถลง | |||
๏ ปรารมภพจน์นี้ชี้แจง | เพี่อจักสำแดง | ||
ประวัติอุบัติ์แห่งบรรณ | |||
๏ พิมพ์ขึ้นสำเร็จเสร็จพลัน | ทั้งรวดเร็วทัน | ||
ประสงค์สดวกโดยไว | |||
๏ ด้วยทุนหนังสือพิมพ์ไทย | ทดรองจ่ายไป | ||
เปนส่วนเอื้อเฟื้อเจือจาน | |||
๏ ขุนสันทัดอักษรสาร | บรรณาธิการ | ||
ธเกื้อธเอื้ออุดหนุน | |||
๏ สัมฤทธิ์เพราะท่านการุญ | ช่วยเหลือเจือจุน | ||
โดยรอบประกอบอุปการ | |||
๏ ผู้อื่นอีกอาทิ์เอาภาร | ขุนนัยวิจารณ์ | ||
(เปล่ง ดิษยบุตร์) นามผจง | |||
๏ คุณสุดกอบโกยโดยสง | เคราะห์ล้ำจำนง | ||
พินิจพิจารณ์จริงใจ | |||
๏ สอดส่องถ่องถ้วนควรนัย | เชิงอรรถอันใด | ||
มิดีและมีขัดขวาง | |||
๏ บอกให้แก้ใหม่ไป่วาง | ธุระแท้แลทาง | ||
แก้ไขใบพิมพ์เพียรทำ | |||
๏ เรียบร้อยไพเราะเพราะคำ | ที่ท่านแนะนำ | ||
และตรวจและตราอาทร | |||
๏ สองท่านอันออกนามกร | ข้าจะอนุศร | ||
พระคุณตลอดฤๅลืม | |||
นายชิต | |||
ผู้ประพันธ์ | |||
ที่ทำการหนังสือศรีกรุง | |||
วันที่ ๑ มิถุนายน พระพุทธศักราช ๒๔๕๘ | |||
๑
ศุภมัสดุ | |||
สัททุลวิกีฬิตฉันท์ ๑๙ | |||
๏ พร้อมเบญจางคประดิษฐ์สฤษติตษฎี | |||
กายจิตร์วจีไตร | ทวาร | ||
๏ กราบไหว้คุณพระสุคตอนาวรณญาณ | |||
ยอดศาสดาจารย์ | มุนี | ||
๏ อีกคุณสุนทรธรรมะคัมภิรวิธี | |||
พุทธ์พจน์ประชุมตรี | ปิฎก | ||
๏ ทั้งคุณสงฆะพิสุทธิศาสนะดิลก | |||
สัมพุทธสาวก | นิกร | ||
๏ นอบน้อมคุณพระคเณศวิเศษศิลปธร | |||
เวทางคบวร | กะวี | ||
๏ เปนเจ้าแห่งวิทยาวราภรณะศรี | |||
สุนทรสุวาท | วิธาน | ||
๏ สรวมชีพหัดถประณามประนตพระบทมาลย์ | |||
บพิตระสมภาร | พระองค์ | ||
๏ สมเด็จอรรคะมหาจุฑาธิปะพระมง | |||
กุฎเกล้าพิศิฏฐ์พงศ์ | กระษัตริย์ | ||
๏ บานบำเทองพรััเถลิงถวัลยอธิปัติ์ | |||
ที่หกดลกรัฏฐ์ | ประชา | ||
๏ ชุ่มชื่นมณฑละภูมิ์นิพัทธ์วัฒนะปรา | |||
กฎเพียงพระรามา | วตาร | ||
๏ ปางไวกูณฐประกอบประกาศกิติอุฬาร | |||
เลิศมากประมาณคือ | พระองค์ | ||
๏ สรวมศรีไตรรตนาธิคุณอดุละมง | |||
คลเหตุพิเศษทรง | ประสิทธิ์ | ||
๏ เสริมซึ่งโสตถิบวรพระพรจตรพิธ | |||
ขอพึงสฤษดิ์นิจ | นิรันดร์ | ||
๏ จุ่งไท้เทียรฆพระชนมะดลลุสตพรรษ์ | |||
ภัทร์เพิ่มพระศุขวรร | ณพล | ||
๏ อันใดสรรพะกะลีและนีรผละมล | |||
ทินไกลยุคลบาท | ลออง | ||
๏ เพียรเพ็ญูในมนะข้าพเจ้านิยมะจอง | |||
เจตน์คิดลิขิตปอง | ประพันธ์ | ||
๏ สามัคคีภิทะโทษนิทานะคติธรรม์ | |||
โดยพิศดารอัน | แสดง | ||
๏ เชิงบรรพ์ฉันทะลเบงชเลงพจนะแปลง | |||
บรรจงพจีแจง | ประโยชน์ | ||
๏ บูชาศาสนะพากย์สุภาสิตะวิโรจน์ | |||
เริงปรีดิปราโมทย์ | ประมวญ | ||
๏ ใดบทบาทผิวะคลาศและผิดนิติขบวน | |||
โกวิทกะวีควร | อภัย | ||
๒
วสันตดิดก ฉันท์ | |||
๏ โบราณะกาลบรมะขัต | ติยรัชชเกรียงไกร | ||
ท้าวทรงพระนามะอภิไธ | ยะอชาตะศัตรู | ||
๏ ครอบครองมไหยศุริยเอก | อภิเศกประสิทธิ์ภูว์ | ||
อาณาปวัตติบริบู | รณะบรรพประเพณี | ||
๏ แว่นแคว้นมคธนคระรา | ชคฤห์ราชบูรี | ||
ทรงราชวัตร์วิธะทวี | ทศธรรมะจรรยา | ||
๏ แหล่งหล้ามหาอุดมะลาภ | คุณะภาพพระเมตตา | ||
แผ่เพียงชนกกรุณะอา | ทระบุตร์ธิดาตน | ||
๏ โปร่งปรีดิปราศอริริปู | ภพะภูมิมณฑล | ||
เปรมโสตถิ์ประสบวัฒนะผล | ศุขะต้วยพระเดชา | ||
๏ อำพนพระมณฑิรพระราช | ะนิวาศน์วโรฬาร์ | ||
อัพกันตร์ก็ไพจิตระพา | หิรภาคก็พึงชม | ||
๏ เช่นหลั่งชลอดุสิตะเท | วสถานพิมานพรหม | ||
มารังสฤษดิ์ศิริอุตม | ผิวะเทียบก็เทียมทัน | ||
๏ สามยอดยะเยี่ยมยละระยับ | วะวะวับสลับพรรณ์ | ||
ช่อฟ้าตระการกละจะหยัน | จะเยาะยั่วทิฆัมพร | ||
๏ บราลีพิลาศศุภจรูญู | นพศูลประกัศร | ||
หางหงส์ผจงพิจิตระงอน | ดุจะกวักนภาลัย | ||
๏ รอบด้านตระหง่านจตุรมุข | พิศะสุกอร่ามใส | ||
กาญจน์แกมมณีกนกะไพ | ฑุริย์พร่างพะแพรวพราย | ||
๏ บานบัฏพระบัญชระสลัก | ฉลุลักษณ์เฉลาลาย | ||
เพดาลก็ดารกะประกาย | ระกะดาดประดิษฐ์ดี | ||
๏ เพ่งภาพตลอดตละผนัง | ก็มะลังมะเลืองสี | ||
ยิ่งดูก็เด่นประดุจะมี | ชิวะแม้นกมลครอง | ||
๏ ภาพเทพพนมวิจิตระยิ่ง | นรสิงหะลำยอง | ||
ครุฑยุตภุชงค์วิยะผยอง | และเผยอขยับผัน | ||
๏ ลวดลายระบายระบุกระหนาบ | กระแหนภาพกระหนกพัน | ||
แผ่เกี่ยวผกาบุษปะวัล | ลิและวางระหว่างเนือง | ||
๏ ภายใต้เศวตร์ฉัตระรัต | นะจรัศจรูญเรือง | ||
ตั้งราชอาศนะประเทีอง | วรมัญจบรรจ์ฐรณ์ | ||
๏ ห้อยย้อยประทีปอุบะประทิน | รศกลิ่นชเอมอร | ||
อาบอบตระหลบนิจะขจร | ดุจะทิพย์สุมาลัย | ||
๏ คัณนาอเนกคณะอนงค์ | ศิริทรงเจริญูใจ | ||
สรรพางคะพรรณพิศะประไพ | กละพิมพอับศร | ||
๏ เรียงรายจรูงรมยะบาท | บริจาริกากร | ||
ปันเวรพิทักษ์อธิบวร | ทิวรัตติ์นิวัทธ์วาร | ||
๏ โดยรอบมหานคระเล่ | หะสิเนรุปราการ | ||
มั่นคงอรินทระจะราญ | ก็ระย่อและท้อหนี | ||
๏ แถวถัมภะโดรณะสล้าง | ระยะนางจรัลมี | ||
ชลคูประตูวรบุรี | ณ ระหว่างพระภารา | ||
๏ เรียงป้อมและปักธวัชะราย | ยละค่ายก็แน่นหนา | ||
เสาธงสถิตยะธุชะมา | ลุตะโบกสบัดปลาย | ||
๏ หอรบอรินทรจะรอ | รณะท้อหทัยหมาย | ||
มุ่งยุทธะย่อมชิวะมลาย | ก็ประลาศน์มิอาจทาน | ||
๏ พร้อมพรั่งพฤนท์พหละรณ | พยุห์พลทหารหาญ | ||
อำมาตย์และราชบริวาร | วุฒิเสวกากร | ||
๏ เนืองแน่นขนัดอัศวะพา | หนะชาติกุญชร | ||
ชาญศึกสมรรถะณสมร | ชยะเพิกริปูภินท์ | ||
๏ ความศุขก็แสนบรมศุข | และสนุกสนานยิน | ||
ดีในผไทรัฐะบุริน | ทรรัตน์จรูญเรือง | ||
๏ กลางวันอนันตคณนา | นรคลาคระไลเนือง | ||
กลางคืนมหุศวะประเทือง | ดุริย์ศัพทะดีดสี | ||
๏ บรรสานผสมสรนินาท | พิณะพาทย์และดนตรี | ||
แซ่โสตร์สดับเสนาะฤดี | อุระเพลินเจริญใจ | ||
๏ เมืองท้าวและเทียบพิพยโลก | ภพะแหล่งสุราลัย | ||
เมืองท้าวและสมบุรณไพ | บุละทุกประการมาน | ||
๓
ฉบงง | |||
๏ อันอรรคปุโรหิตอาจารย์ | พราหมณ์นามวัสสการ | ||
ฉลาดเฉลียวเชี่ยวชิน | |||
๏ กลเวทโกวิทจิตร์จินต์่ | ประจักษ์แจ้งศิล | ||
ปศาสตร์ก็จบสบสรรพ์ | |||
๏ เปนมหาอำมาตย์ราชวัล | ลภใครไป่ทัน | ||
ฤเทียมฤเทียบเปรียบปาน | |||
๏ สมัยหนึ่งจึ่งจอมภูมิบาล | ท้าวจินตนาการ | ||
จะแผ่อำนาจอาณา | |||
๏ ให้ราบปราบปรามเพื่อปรา | กฎไผทไพศา | ||
ละจวบจังหวัดวัชชี | |||
๏ หวังพระหฤทัยใคร่กรี | ฑาทัพโยธี | ||
กระทำประยุทธ์เอาไชย | |||
๏ ครั้นทรงดำริห์ตริไป | กลับยั้งหยั่งใน | ||
มนัศมิแน่แปรเกรง | |||
๏ หากหักจักได้ไชยเชวง | ฤๅแพ้แลเลง | ||
พะว้าพะวังลังเล | |||
๏ ไป่อาจสามารถทุ่มเท | ทำศึกรวนเร | ||
พระราชหทัยโช่เบา | |||
๏ ต้วยเหตุพระองค์ทรงเสา | วนะศัพท์สำเนา | ||
ระเบงระบีอลือชา | |||
๏ ว่ากษัตริย์วัชชีบรรดา | ครองรัชชสีมา | ||
กเษตร์ประเทศทุกองค์ | |||
๏ อปริหานิยะธรรมธำรง | ทั้งนั้นมั่นคง | ||
มิโกรธมิกร้าวร้าวฉาน | |||
๏ เพึ่อธรรมดำเนินเจริญูการณ์ | ใช่เหตุแห่งหานิ์ | ||
เจ็ดข้อจะคัดจัดไข | |||
๏ หนึ่ง.เมื่อมีราชกิจใด | ปฤกษากันไป | ||
บวายบหน่ายชุมนุม | |||
๏ สอง.ย่อมพร้อมเลิกพร้อมประชุม | พร้อมพรักพรรคคุม | ||
ประกอบณกิจควรทำ | |||
๏ สาม.นั้นถือมั่นในสัม | มะจารีตจำ | ||
ประพฤติ์มิตัดดัดแปลง | |||
๏ สี่.ใครเปนใหญชะจง | โอวาทศาสน์แสดง | ||
ก็ยอมและน้อมบูชา | |||
๏ ห้า.นั้นอันบุตริ์ภิริยา | ผู้อื่นก็หา | ||
ประทุษฐ์กระทำข่มเหง | |||
๏ หก.ที่เจดีย์ชนเกรง | เคารพยำเยง | ||
ก็เส้นก็บวงสรวงพลี | |||
๏ เจ็ด.พระอรหันต์อันมี | โนรัฏฐ์วัชชี | ||
ก็คุ้มก็ครองปัองกัน | |||
๏ พร้อมสรรพสัปดพิธนิจนิรันตร์ | สามัคคีธรรม์ | ||
ณหมู่กระษัตริย์ลิจฉวี | |||
๏ อชาตศัตรูภูมี | ทรงทราบโดยคดี | ||
ดั่งนั้นก็ครั่นคร้ามขาม | |||
๏ ศึกใหญ่หากจะพยายาม | หาญหัก อาตาม | ||
กำลังก็หนักนักหนา | |||
๏ จำจักหักด้วยปัญญา | รอก่อนผ่อนหา | ||
อุบายทำลายมูลความ | |||
๔
อุปชาติฉันท์ | |||
๏ บรมกระษัตริย์ปรา | รภะการะปราบปราม | ||
กับวัสสการพราหม | ะณพฤฒิอาจารย์ | ||
๏ ปฤกษาอุบายดำ | ริหะทำไฉนการ | ||
จะสมนิยมภาร | ธุระปราถนาเรา | ||
๏ สมัคคิ์สมานมิตร์ | คณะลิจฉวีเขา | ||
มั่นคงจะคิดเอา | ชนะด้วยประการใด | ||
๏ ท่านวัสสการผู้ | ทิชะครูฉลาดใน | ||
อุบายคนึงไป | ก็ประจักษ์กระจ่างจินตน์ | ||
๏ เสนอสนองทูล | กละมูลยุบลรบิล | ||
แต่องคภูมิน | ทอชาตศัตรู | ||
๏ ตกลงและทรงนัด | แนะกะวัสสการครู | ||
ตริเพื่อเผต็จมู | ละสมัคคไมตรี | ||
๏ สมัยเสด็จว่า | กิจะราชะการี | ||
เสนาธิบดี | มุขะมวญูอมาตย์ผอง | ||
๏ โดยศักดิฐานัน | คระชั้นอนันต์นอง | ||
ณท้องพระโรงทอง | ขณะเฝ้าพระบทมาลย์ | ||
๏ สดับปกาสิต | วระกิจวโรงการ | ||
จึ่งราชะสมภาร | พจนาตถ์ประภาษไป | ||
๏ เราคิดจะใคร่ยก | พยุห์พลสกลไกร | ||
ประชุมประชิดไชย | รณะรัฏฐวัชชี | ||
๏ ฉนี้แหละเสนา | ปติฐานะมนตรี | ||
คอใครจะใคร่มี | พจะคานประการไร | ||
๏ ฝ่ายพราหมณ์ก็กราบทูล | อติศูริย์ณทันใด | ||
นยาธิบายไข | วจนัตถทัดทาน | ||
๏ พระราชปรารม | ภนิยมมิควรการณ์ | ||
ขอองคภูบาล | พิเคราะห์เหตุจงดี | ||
๏ อันซึ่งจะกรีฑา | พละทัพและไปดี | ||
กระษัตริย์ณวัชชี | ชนบทสมหมาย | ||
๏ มิแผกมิผิดพา | กยะข้าพระองค์ทาย | ||
ไป่ได้สดวกตาย | และจะแพ้เพราะไพรี | ||
๏ พวกลิจฉวีขัต | ติยรัชชวัชชี | ||
ละองค์ละองค์มี | มิตระพันธะมั่นคง | ||
๏ และแสนจะสามารถ | พละอาจกระทำสง | ||
ครามยุทธยรรยง | มิระย่อมิเยงใคร | ||
๏ เราน้อยจะย่อยยับ | ดละอัปราไชย | ||
ฉนี้แหละแน่ใน | มนะข้าพยากรณ์ | ||
๏ และอีกประการเล่า | ผิวะเขาสิคิดคลอน | ||
แคลนพาลระราญรอน | ทุจริตผจญเรา | ||
๏ เป็นก่อนกระนั้นชอบ | ทุษะตอบก็ทำเนา | ||
มิมีคดีเอา | ธุระเห็นบเปนธรรม | ||
๏ และโลกจะล่วงวา | ทะติว่าพระองค์จำ | ||
นงเจตนาดำ | ริห์วิรุธประทุษฐ์เขา | ||
๏ กระนี้พระจุ่งปรา | รภะภาระแบ่งเบา | ||
เพื่อกล่อมถนอมเกลา | มิตระภาพสงบงาม | ||
๕
อีทิสังฉันท์ | |||
๏ ภูบดินทร์สตับอุปายะตาม | |||
ณวาทะวัสสการะพราหมณ์ | และบังอาจ | ||
๏ เกินประมาณเพราะการละเมิดประมาท | |||
มิควรจะขัตบรมราช | ชโยงการ | ||
๏ ท้าวก็ทรงแสดงพระองคะปาน | |||
ประหนึ่งพระราชหทัยธดาล | พิโรธจึง | ||
๏ ผันพระกายกระทีบพระบาทและอึง | |||
พระศัพทะสีหนาทะพึง | สยองภัย | ||
๏ เอออุเหม่นะมึงชิช่างกระไร | |||
ทุทาษสถุลฉนี้ไฉน | ก็มาเปน | ||
๏ ศึกบถึงและมึงก็ยังมิเห็น | |||
จะน้อยจะมากจะยากจะเย็น | ประการใด | ||
๏ อวดฉลาดและคาดแถลงเพราะใจ | |||
ขยาดขยั้นมิทันอะไร | ก็หมิ่นกู | ||
๏ เล่หะกากะหวาดขมังธนู | |||
บห่อนจะเห็นธวัชริปู | ก็ท้อถอย | ||
๏ พ่ายเพราะไภยะตัวสิกลัวจะพลอย | |||
พินาศชิพิตร์ประดิษฐ์ประดอย | ประเด็นขัด | ||
๏ กูก็เอกอุดมบรมกษัตริย์ | |||
วิจาระถ้วนบควรจะทัด | จะทานคำ | ||
๏ นี่ก็เห็นเพราะเปนอมาตย์กระทำ | |||
พระราชการะมาฉนำ | สมัยนาน | ||
๏ ใช่กระนั้นละไซร้จะให้ประหาร | |||
ชิวาตม์และหัวจะเสียบประจาน | ณทันที | ||
๏ นัคราภิบาลสภาบดี | |||
และราชบุรุษฮะเฮ้ยจะรี | จะรอไย | ||
๏ ฉุดกระชากกะลีอปรีชะไป | |||
บพักจะต้องกะรุณอะไร | กะคนคด | ||
๏ ลงพระราชอาชะญา ณ บท | |||
พระอัยการพิพากษะกฎ | และโกนผม | ||
๏ ไล่มิให้สถิตย์ณคามนิคม | |||
นครมหาสิมานิยม | บุรีใด | ||
๏ มันสมรรคสวามิภักดิใน | |||
อมิตตะลิจฉวีก็ไป | บห้ามกัน | ||
๏ เสร็จประกาศพระราชธูระสรรพ์ | |||
เสด็จนิวัติศุขาภิมัณฑ์ | มหาคาร | ||