พระนลคำฉันท์
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(→สรรคที่ ๖) |
(→สรรคที่ ๗) |
||
| แถว 1,310: | แถว 1,310: | ||
====สรรคที่ ๗==== | ====สรรคที่ ๗==== | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
| - | ๏ | + | <sup>อินทรวงศ์ฉันท์</sup> |
| + | |||
| + | ๏ เมื่อนั้นกลีมี วรมีกมลสมล | ||
| + | อาฆาตพระนลจน จิตกร้าวจะร้าวจะราน | ||
| + | |||
| + | ๏ มุ่งร้ายและหมายขวัญ มนมั่นจะหักจะหาญ | ||
| + | มาดจ้องทำนองพาล นลพลาดจะฟาดจะฟัน | ||
| + | |||
| + | ๏ มั่วมิตรสนิทจิต ทุจริตบ่ผิดบ่ผัน | ||
| + | สองเกลอเสมอกัน จรสู่นิษัธสถาน | ||
| + | |||
| + | ๏ มุ่งหน้าจะหาช่อง จิตจ้องประหัดประหาร | ||
| + | สิบสองฉนำนาน นลพลาดเพราะฃาดพิธี | ||
| + | |||
| + | ๏ ถ่ายมูตรสำเร็จแล้ว พระบ่บ้างพระบทศรี | ||
| + | ไป่ทันสอาดดี จรสู่ณะสันธยา | ||
| + | |||
| + | ๏ ฝ่ายท้าวกลีทราบ อวกาศอุจาดก็มา | ||
| + | สำนึงพระราชา บ่มิหึงกระลึงพระนล | ||
| + | |||
| + | ๏ ดลใจพระไนษัธ ก็วิบัติวิกัติวิกล | ||
| + | เชิงเชาวน์กำเลามนท์ มนช้ำระกำวิกร | ||
| + | |||
| + | ๏ ครั้นองค์กลีสิง มนสมมนานุสร | ||
| + | จึ่งองค์ทวาบร จรตรงดำรงสกา | ||
| + | |||
| + | ๏ กลีทูลพระบุษกร อรชรขจรวิชา | ||
| + | ผู้เปนพระภาดา นลราชอำนาจมหัน | ||
| + | |||
| + | ๏ ดูก่อนพระบุษกร จิตหาญชำนาญพนัน | ||
| + | เชิญชวนพระนลธรร มิกราชประลองสกา | ||
| + | |||
| + | ๏ องค์ท่านสิชาญกล ยลเล่หะเทวะนา | ||
| + | รู้หลักประจักษ์ปา ศกะคล่องทำนองจะทำ | ||
| + | |||
| + | ๏ นลไซร้มิได้รู้ ผิวสู้ก็เห็นจะกรรม | ||
| + | ตัวท่านชำนาญชำ นะนริศร์บ่ผิดกมล | ||
| + | |||
| + | ๏ ศฤงคารสราญรม ยะบรมบุราภินนท์ | ||
| + | สมบัติสุภัทร์ผล พรราชมไหศวรรย์ | ||
| + | |||
| + | ๏ เราจักอำนวยให้ ประลุท่านเพราะการพนัน | ||
| + | สมบัตินิษัธพลัน จะวิเภทเพราะเหตุสกา | ||
| + | |||
| + | ๏ สิ่งใดมิได้เหลือ กลเผือแถลงกถา | ||
| + | ด่วนดลพระนลนา ยกเถิดจะเกิดสุผล ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ เมื่อนั้นพระบุษกร บทจรนครพระนล | ||
| + | ท้าทูลทำนองกล กลิสอนบ่ห่อนจะแหนง | ||
| + | |||
| + | ๏ ดูราพระภาดา ฃติยาธิคุณแสดง | ||
| + | ไววีระแวงแคลง จิตหวั่นพระบารมี | ||
| + | |||
| + | ๏ เชิญนลพนันบาศก์ นลอาจก็อาตม์บ่หนี | ||
| + | ตูอักขะเทวี มนมั่นพนันจะลอง | ||
| + | |||
| + | ๏ ท้าแล้วก็ท้าเล่า นลเศร้าหทัยะตรอง | ||
| + | คลองธัมมะทำนอง ผิวเล่นก็เห็นบ่ดี | ||
| + | |||
| + | ๏ บัดเดี๋ยวก็หันหวน จิตป่วนอำนาจกลี | ||
| + | ใคร่ขันพนันมี มลจิตบ่คิดจะฃาม | ||
| + | |||
| + | ๏ บัดเดี๋ยวกลีดล จิตนลก็เชือนก็แช | ||
| + | แดหมายก็ดายแด บ่มิยั่งมิยืนมิยง | ||
| + | |||
| + | ๏ บุษกรทำนูลท้า เฉภาะหน้าพระนางทนง | ||
| + | ไนษัธกษัตริย์ปลง จิตผันพนันสกา | ||
| + | |||
| + | ๏ เสียทรัพย์บ่นับเหลือ ธุระเบื่อจะไตรจะตรา | ||
| + | ทีนาระนานา นิธิเนื่องอเนกอนันต์ | ||
| + | |||
| + | ๏ ลูกบาศก์อุบาทว์แท้ นลแพ้บ่แผกบ่ผัน | ||
| + | หลายคืนและหลายวัน นิธิสิ้นและสินกษัย | ||
| + | |||
| + | ๏ ส่ำเสวกามาตย์ ก็มิอาจจะทำอะไร | ||
| + | จักทัดจะทานไน ษธได้ก็ห่อนจะมี ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ ปางนั้นนรากร ชนชาวนิษัธบุรี | ||
| + | อำมาตยะมนตรี จรสู่นิเวศน์นรินทร์ | ||
| + | |||
| + | ๏ มั่วสุมประชุมกัน จิตหวั่นเพราะภูบดินทร์ | ||
| + | มัวมนท์บ่ยลยิน กิจราชวินาศวิการ | ||
| + | |||
| + | ๏ เช้าเย็นบ่เว้นว่าง นลร้างเสวยสนาน | ||
| + | คืนค่ำมิสำราญ พระบ่แนบพระนงพงา | ||
| + | |||
| + | ๏ จึ่งสูตะผู้เชา วนะเฝ้าวรางคนา | ||
| + | ทูลองค์พระนงพา ละวิทรรภะมานวี | ||
| + | |||
| + | ๏ แจงแจ้งแถลงลงเล่า ดุจเค้ายุบลคดี | ||
| + | บรรดาประชาชี จรสู่ประตูสภา | ||
| + | |||
| + | ๏ เหตุเหือดหทัยที่ นรเทพธทรงสกา | ||
| + | หวั่นองสทกทา หะถนัดวิบัติจะมี | ||
| + | |||
| + | ๏ ขอเชิญพระนางองค์ อรอรรคะราชินี | ||
| + | ทูลภูบดีพลี ดุจฃ้าทำนูลพระนาง | ||
| + | |||
| + | ๏ เชิญองค์ประชาเบศร์ ฃติเยศร์วิไลยวรางค์ | ||
| + | เสด็จออกณะท่ามกลาง ชนเฝ้าพระบทศรี ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ เมื่อนั้นพระรามา วนิดาสุวรรณินี | ||
| + | องค์ทัมะยันตี จิตเจียนจะจากสกนธ์ | ||
| + | |||
| + | ๏ แสนโศกบ่สร่างศัลย์ มนหวั่นวะว้าวะวน | ||
| + | ด่วนดลพระนลชล นยนาก็พร่าก็พราย | ||
| + | |||
| + | ๏ เสียงสั้นรำพรรณ์ทูล จิตภูลเทวศบ่วาย | ||
| + | อ้าองค์พระทรงฉาย กษมาปะศารทูล | ||
| + | |||
| + | ๏ บัดนี้ประชาราษฎร์ และอำมาตรย์จะมาทำนูล | ||
| + | เชิงชอบระบอบบูรพ์ จิตภักดิรักพระองค์ | ||
| + | |||
| + | ๏ หวังเฝ้าพระเจ้าฉัตร และประณตพระบทบงสุ์ | ||
| + | ภูมินทร์นรินทร์จง จรให้นิกรประณาม | ||
| + | |||
| + | ๏ ทูลแล้วทำนูลเล่า อรเศร้าหทัยะซาม | ||
| + | โฉมศรีฉวีงาม ก็สลัวระรัวสกนธ์ | ||
| + | |||
| + | ๏ นลเฉยบ่เผยโอษฐ์ ดุจโสตรบ่ยินยุบล | ||
| + | ลุ่มหลงพวงวน จิตมั่นกระดาสสกา | ||
| + | |||
| + | ๏ นางทัมะยันตี ยุวดีก็อ่อนอุรา | ||
| + | มนตรีนิกรมา ครกรมระบมหทัย | ||
| + | |||
| + | ๏ โจษจรรสนั่นว่า พระนราธิเบนทร์กระไร | ||
| + | กลับกลายสลายไป ดุจนี้บ่มีคนึง | ||
| + | |||
| + | ๏ ฝ่ายองค์กลีดล จิตนลกระหลบกระลึง | ||
| + | ไนษัธวิบัติกรึง มนแน่วณะเทวนา | ||
| + | |||
| + | ๏ หลายปักษะหลายมาส บ่มิคลาดกระดานสกา | ||
| + | หลายปักษะหลายมา สะบ่ฟื้นบ่คืนพระองค์ ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
| + | |||
====สรรคที่ ๘==== | ====สรรคที่ ๘==== | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
การปรับปรุง เมื่อ 10:18, 6 สิงหาคม 2552
ข้อมูลเบื้องต้น
พระนิพนธ์: พระนิพนธ์พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ
ขาดสรรคที่ ๒๑ - ๒๕
บทประพันธ์
สดุดี
| วสันตติลกฉันท์ | |||
| ๏ อัญขยมประนมนขประณาม | พระสยามสวามี | ||
| เชลงฉันท์ประพันธสดุดี | นรเทพเถกิงไกร | ||
| ๏ จักรพรรดิขัตติยนรินทร์ | ปถพินทร์ทิพาลัย | ||
| ดั่งรามราฆพไผท | กิติศักดิ์ประจักษ์จินต์ | ||
| ๏ สมเด็จปรเมนทรมหา | วชิราวุธาวนินทร์ | ||
| เอกองค์พระมงกุฏสิริน | ทสุคันธ์สมัญญา | ||
| ๏ นามเมืองก็เรืองกิติวิมล | เพราะยุบลพระราชา | ||
| นามราชก็เรืองกิติประภา | กรเหตุประเทศเรือง | ||
| ๏ โสภาวิชาภรณแพร้ว | กลแก้วกำจายเมือง | ||
| โสภณพิมลสตยเนือง | นิติธรขจรธรรม์ | ||
| ๏ ในสรวงก็แสงสุริยส่อง | ทิวก่องณะกลางวัน | ||
| สิ้นสูรย์ก็แสงศิศิรจัน | ทรจ้าณะราตรี | ||
| ๏ สูรย์จันทร์ก็ปันทินนิศา | จกรานุจรมี | ||
| เวรเปลี่ยนและเวียนศศิรวี | ปริวัตระผลัดกัน | ||
| ๏ อันองค์พระมงกุฏกษัตริย์ | ทนุรัฐนครฃัณฑ์ | ||
| วันคืนพระยืนจิตกระสัน | ธุรม่งพระองค์เดียว | ||
| ๏ เชอดชาติพระราชประยุรรัก | มนภักดิกลมเกลียว | ||
| เสนาประชานรก็เหนียว | จิตรักสมัคคุณ | ||
| ๏ ครองดินอรินทมนเรนทร์ | ประเมนทร์มฆาดุลย์ | ||
| เดชเปรื่องกระเดื่องพระยศบุณ | ยโศลกสิเรนทร | ||
| ๏ สรวมคุณพระไตรย์สรณรัตน์ | สิริภัทร์อุบัติพร | ||
| ยิ่งกี้พระกีรติขจร | ทิศเทอดคุณาธาร | ||
| ๏ พุทธานุภาพผริตผล | สุขดลอดูลย์ดาล | ||
| ธรรมานุภาพพิมลภูล | ชยเชอดชลอธรรม์ | ||
| ๏ จำเริญพระชนม์ธนสุขี | พลศรีสอางพรรณ | ||
| ไร้โรคนิราศภยนิรัน | ตรทุกขถอยไกล | ||
| ๏ ฃ้าบาทประดิษฐ์พจประพันธ์ | บทฉันท์ชลอใจ | ||
| ดำเนิรนิทานพระนลไน | ษธเบื้องฉบับบรรพ์ | ||
| ๏ ทูลแทบพระราชบทมาลย์ | มหิพาลวิบูลย์ธรรม์ | ||
| หวังเสริมสราญกมลกรรณ | พระนราธิราชา ฯ | ||
สรรคที่ ๑
| วสันตติลกฉันท์ | |||
| ๏ ยังมีกษัตริย์นิษธราษฎร์ | นลราชสมัญญา | ||
| ลือฃามพระนามนลนรา | ธิปทั่วไผทศรี | ||
| ๏ เฉกฉัตรอุบัตินิษธร่ม | อภิรมยะลาภี | ||
| สมบัติพิพัฒนะธนี | ธรณีระบือบุญ | ||
| ๏ ทรงศักดิ์ประจักษ์จิตประจำ | รสธรรมธิราดุลย์ | ||
| นานาคุณานุคุณจุน | จิตเหิมเฉลิมรมย์ | ||
| ๏ ทรงเดชวิเศษศรวิสิฎฐ์ | อภิฤทธิ์ปรากรม | ||
| เลี้ยงราษฎร์พระราชอุปสดมภ์ | อดิเรกอเนกนันท์ | ||
| ๏ ทรงโฉมประโลมจิตประเจิด | สิริเลิศะรังสรรค์ | ||
| อำไพประพลพิมลพรรณื | ผิวพิศก็ติดตา | ||
| ๏ แคล่วคล่องทำนองอศวชาติ | จรผาดผยองพา | ||
| เปนปิ่นมหารถมหา | รถอื่นบ่ขืนแขง | ||
| ๏ รู้หลังประจักษ์จตุรเวท | นรเศรษฐะกำแหง | ||
| เชิงชั้นพนันนลระแวง | จิตรักตระหนักนัย | ||
| ๏ อวยทานอุทารอุทยเทอด | นรเลิศสุฃาลัย | ||
| บรรเทิงสเริงสริระไภ | ยพิบัติบ่บีฑา | ||
| ๏ เสนาพลาธิกพหล | นรชนระบือชา | ||
| เหิ่มหาญทยานหทยทา | นพแทตย์บ่เทียมทาน | ||
| ๏ เกริกเกียรติ์กระหลบพิภพแม้น | ภพแมนมโหฬาร | ||
| เสมอศักดิ์ศักระมฆวาน | สุรสิทธิ์รังสรรค์ ฯ | ||
| ๏ ยังมีพระภีมะมรุเดช | นคเรศวิทรรภ์ฃัณฑ์ | ||
| ครองราชย์บำราศบรถวัล | ยเถลิงเถกิงศรี | ||
| ๏ ไพร่ฟ้าประชากรเกษม | สุขเหมหทัยทวี | ||
| เรืองรมยะร่มนิคมมี | พิตภัทระภูลเพ็ญ | ||
| ๏ แต่องค์พระภีมะนิรรม | ยะระทมระทวยเข็ญ | ||
| หมายปองและหมองมนลำเค็ญ | เพราะบ่สิทธิสมหมาย | ||
| ๏ เหตุไร้พระราชบุตระบุตรี | มหิษีฤดีดาย | ||
| กำศรดระทดหทยวาย | อุระร้อนบ่ห่อนมี | ||
| ๏ บำเพ็ญกุศลผลก็ไร้ | มนไหม้มลายศรี | ||
| หลายหลากประจากธนมณี | พรพิตก็นิษผล | ||
| ๏ วันหนึ่งมนีวิริยกล้า | ตละฌานะโกศล | ||
| สู่ราชสถานถิรถกล | ชชวาลตระการตา | ||
| ๏ จึ่งภีมะราชและมหิษี | จิตปรีดิหรรษา | ||
| ซาบซ่านสราญกมลมา | นิตน้อมประฌามเธอ | ||
| ๏ เชิญองค์พระดาบสสถิต | ยณะอาศน์อุไรเลอ | ||
| สององคะทรงบำรุบำเรอ | ปฏิบัิติพระโยคี | ||
| ๏ เมื่อนั้นมุนีสถิรธรร | มอรัญยะวาสี | ||
| เปี่ยมปิติในหทยมี | มนเหมเกษมศานติ์ | ||
| ๏ อวยพรถวายนฤบดี | มหิษีวิมลมาลย์ | ||
| จงทรงพระราชสิริสราญ | สุรฤทธิธำรง | ||
| ๏ อันใดพระใคร่จิตกระสัน | สุขหรรษะจำนง | ||
| อันนั้นประสบศุภประสงค์ | พรสิทธิสมบูรณ์ | ||
| ๏ หมายมีบุตรีบุตระประเสริฐ | ฉวิเฉิดฉมามูรธ์ | ||
| เปนศรีมหานครคูณ | กิติเลื่องระบือไกร | ||
| ๏ จงสบมโนรถประสง | คจำนงมนุญใน | ||
| ไป่คลาดพระราชหฤทัย | ดุจอาตมะอวยถวาย | ||
| ๏ ครั้งเสร็จประสิทธิ์พระพิพัฒน์ | พระวนัสถะผันผาย | ||
| ทูลลานราธิปและหมาย | ทิศถิ่นพนาลัย ฯ | ||
| ๏ ฝ่ายองค์พระปินนรวิทรร | ภสุธรรมะธรไท | ||
| อีกนางพระยายุวประไพ | อภิลาษลออองค์ | ||
| ๏ จำเดิมมุนีวิริยเดช | วรเวทธำรง | ||
| เธอช่วยอำนวยพระพรมง | คลสิทธิสมปอง | ||
| ๏ แต่นั้นสุรางคะมหิษี | ธก็มีบุตรีสนอง | ||
| สวาดิ์แสนเสน่ห์สนิทสอง | ปฏิพัทธะเพียงใจ | ||
| ๏ อีกมีพระราชดนุชสาม | ทมะนามเกรียงไกร | ||
| หนึ่งทานตะหนึ่งทมนะไช | ยะยศาภิศักดิ์ศรี | ||
| ๏ ฝ่ายราชบุตรีสิริยโศ | ธรทัมะยันตี | ||
| พรายเพราพระเยาวะดรุณี | สุขุมาลละลานเลอ | ||
| ๏ ทรงศรีฉวีวรวิลาส | กลวาดวิมลเสมอ | ||
| ใครยลก็ดลจิตเลมอ | มนถึงคนึงศรี | ||
| ๏ ในฟ้าจะหาอรสุรางค์ | ดุจนางก็ห่อนมี | ||
| ในดินจะหาอรยุพี | กลนุชก็สุดหา | ||
| ๏ ความงามณะสามภพเสนอ | จะเสมอบ่มีมา | ||
| ทรามไวยประไพพรศุภา | ผิวเห็นก็เปนบุญ ฯ | ||
| ๏ ฝ่ายองค์นิษัธฃติยนาถ | นลราชระลือคุณ | ||
| ภๅโฉมประโลมนยนะสุน | ทรทั่วไผทศรี | ||
| ๏ ทราบศัพท์ยุบลนลอนันต์ | ณะวิทรรภะธานี | ||
| จวบองค์พระราชวรบุตรี | ธก็รู้ระหัสสาร | ||
| ๏ ปางปวงประชานิษธราษฎร์ | ก็นินาทะพิสดาร | ||
| ภๅลักษณ์ยุบลวิมลมาลย์ | พระวิทรรภะนารี | ||
| ๏ จวบจนพระนลธก็ตระหนัก | วรลักษณ์พระบุตรี | ||
| ต่างองค์ก็ต่างกมลมี | ปฏิพัทธะผูกพัน | ||
| ๏ ยิ่งยินระบินยุบลภๅ | ก็ระบือหทัยศัลย์ | ||
| นางใคร่จะยลพระนลครัน | นลใครจะยลนาง ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระนลพิมลโฉม | อุระโซมระคางขนาง | ||
| หมายน้องและหมองกมลหมาง | เพราะบ่เหมือนกมลหมาย | ||
| ๏ วันหนึ่งพระจึ่งจรประพาศ | พนราชสราญกาย | ||
| องค์เดียวพระเที่ยวทุรณะทาย | บทท่องระโหฐาน | ||
| ๏ ยลหงส์หิรญวิมลเมิล | มนเพลินพิบูลย์บาน | ||
| สำเริมประเทิงหทยะลาน | จิตเล่นบ่เห็นองค์ | ||
| ๏ ปางนั้นนราธิปกษัตริ์ | ยนิษัธะธำรง | ||
| ซอกซอนและซ่อนคณะพิหง | คและหงสะหลงเผลอ | ||
| ๏ เมียงเมิลดำเนิรบทบ่แกรบ | จรแอบกำบังเฌอ | ||
| จับได้สุโนคพระนลเธอ | ก็แจร่มจรูญปรีดิ์ | ||
| ๏ ฝ่ายหงสะเหมวรวิหค | ก็สทกสท้านมี | ||
| ใจกลัวระรัวสริระตี | อุระข้อนคนึงครวญ ฯ | ||
| ทูลพระนลว่า | |||
| ๏ อ้าองค์พระทรงสุรมเห | ศรศักดิ์นเรศวร | ||
| ภูวนาถพระบาทยุคลควร | ภพพึ่งสำนึงนาน | ||
| ๏ แม้นทรงพระคุณกรุณโปรด | สละโทษมิสังหาร | ||
| ขอรองลอองพระบทมาลย์ | กลทูตนำทูลเสนอ | ||
| ๏ แด่นางพระราชปิยยุพา | พระธิดาวิทรรภ์เธอ | ||
| สำแดงพระคุณอดุลเลอ | นรราชนเรสูร | ||
| ๏ นางทราบยุบลพระนลแล้ว | ฤจะแคล้วอุราดูร | ||
| จักครวญจะใคร่หททภูล | จิตเล่ห์เสนหา ฯ | ||
| ๏ ฟังหงส์ทำนูลมธุรวาท | นลราชหรรษา | ||
| ปลดปล่อยพิหคพิหคลา | จรรีบระเห็จหน | ||
| ๏ พาพวกพิหงคะคณะหมาย | มนบ่ายโพยมบน | ||
| ฉิวฉิวละลิ่วอำพรดล | ณะวิทรรภะธานี | ||
| ๏ ลงยังพระราชอุทยาน | ยุวมาลย์พระบุตรี | ||
| ชมพรรณ์กุสุมสุขุมปรี | ดิจรัสจรูงราม | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระองค์อรธิดา | ทศนาสุโนคงาม | ||
| คิดใคร่จะได้ก็จรตาม | บริษัทก็ตามองค์ | ||
| ๏ แอบอ้อมแลล้อมคณะสุโนค | และกระโชกจะจังหงส์ | ||
| หวุดหวิดกระชิดจิตพวง | ผิวใกล้วก็ไป่ทัน | ||
| ๏ ปางราชยุพาพรประไพ | จรไล่พิหคหัน | ||
| หนีนางและห่างคณะกำนัล | ก็สุโนคเสนอสาร ฯ | ||
| หงส์ทูลนางว่า | |||
| ๏ อ้าองค์พระราชวรบุตรี | ศุภศรีฉวีกาญจน์ | ||
| เพ็ญพักตร์พิมลกลสุมาลย์ | อรเอี่ยมอุไรพรรณ์ | ||
| ๏ อันในนิษัธฃติยะนาถ | อธิราชยะรังสรรค์ | ||
| ไพศาลพิศลย์ผลอนันต์ | นลผู้ผดุงเมือง | ||
| ๏ อันองค์พระนลพิมลเฉิด | ฉวิเลิศวิไลยเรือง | ||
| บุญญาภิฤทธิ์พิชิตเปลือง | ปรภาพบ่พึงเผยอ | ||
| ๏ คนธรรพ์อุรุคสุรและราก | ษสมากบ่มีเสมอ | ||
| ดาวเดือนบ่เหมือนพระนลเธอ | นิติธรนิกรพิง | ||
| ๏ ฉันใดพระองค์อรประเสริฐ | สิริเลิศณเหล่าหญิง | ||
| ฉันนั้นพระนลวิมลจริง | จิตรเลิศณะเหล่าชาย | ||
| ๏ ชายเลิศผิร่วมสมรเลิศ | จะประเสริฐะแหล่หลาย | ||
| โลกหล้าจะหาอุภยะผาย | ภทระเหมือนมิพึงมี ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นยุพาพรลำเภา | อรเยาวะสุนทริ | ||
| ปางทรงสดับสกุณปรี | ดิก็ตอบยุบลไป | ||
| ๏ ดูราพิหคกนกหงส์ | จะประสงค์ประการใด | ||
| จงเร่งระเห็จอำพรไคล | ณะนิษัธนครฃัณฑ์ | ||
| ๏ บรรยายยุบลกลประสงค์ | ดุจหงส์จำนงสรร | ||
| ทูลองค์พระนลพลอนันต์ | กลที่ทำนูนเรา ฯ | ||
| ๏ บัดนั้นสุโนคสิรประณต | วรนุชนงเยาว์ | ||
| ทูลลายุพาอรลำเภา | จรเหิรระเห็จคลา | ||
| ๏ ถ่องทูลพระนลนรบดี | ธก็ปรีดิหรรษา | ||
| ปลื้มเปรมเกษมกมลมา | ลยะแผ้วพิมลศรี ฯ | ||
สรรคที่ ๒
| อินทรวงศ์ฉันท์ | |||
| ๏ เมื่อนั้นพระไภมี | ยุวดีกำดัดฤดี | ||
| คำนึงพระนลมี | นยะหงส์พิหงคะทูล | ||
| ๏ หมองหมายบ่วายว่าง | สุขนางก็ส่างก็สูญ | ||
| อาดูรอดูลย์ภูล | พิศวาสบ่คลาดบ่คลาย | ||
| ๏ ยามนิทร์บ่นิทร์เนา | นิทระเศร้าทุรนทุราย | ||
| ร้อนรนสกลกาย | บ่มิเหือดก็เดือดกมล | ||
| ๏ โภชน์ตั้งก็นั่งเฉย | บ่เสวยกระยาสุคนธ์ | ||
| กลุ้มกลัดสบัดตน | อุระเข็ญลำเค็ญรำคาญ | ||
| ๏ พักตร์พิมพะพริ้มเพรา | พิศเศร้าบ่เบิกบ่บาน | ||
| ขุ่นข้นกมลมาลย์ | มลหมางระคางระคาย | ||
| ๏ เคยสรวลบ่สรวลสันต์ | จิตซั้นระส่ำระสาย | ||
| แค้นคิดระคายหมาย | มนแล้วก็แคล้วก็คลา | ||
| ๏ เคยมีฉวีฉ่อง | สิริผ่องประไพประภา | ||
| บัดนี้ฉวีวา | มก็หมองบ่รองบ่เรือง | ||
| ๏ เผลอ ๆ มะเมอมน | จิตจนก็ข่นก็เคือง | ||
| ผิวพักตร์ก็ชักเหลือง | วรรูปก็ซูปก็ผอม | ||
| ๏ บัดนั้นพระพี่เลี้ยง | ทนุเคียงยุพาถนอม | ||
| เห็นราชธิดาตรอม | จิตหม่นกระวนกระวาย | ||
| ๏ หนักใจก็ไปเฝ้า | ณะพระเจ้าวิทรรภะฉาย | ||
| ทูลว่าธิดาสาย | จิตไท้มิใครเสบย | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระจอมธรร | มะวิทรรภะฟังเฉลย | ||
| ห่อนรู้ระหัสเผย | ธก็ร้อนอุราสลาย | ||
| ๏ ลูกกรูก็ชีพกรู | จิตกรูบ่รู้สบาย | ||
| ใจกรูบ่ดูดาย | อุระเดือดบ่เหือดทำงน | ||
| ๏ หนักในหทัยท้าว | อุระร้าวบ่รู้จะทน | ||
| จึ่งองค์พระทรงพล | ก็ละห้อยละเหี่ยหทัย | ||
| ๏ รำลึกพระชนมา | ยุยุพาประภาพิไลย | ||
| นงเยาว์ลำเภาไว | ยะก็รุ่นเจริญจรูญ | ||
| ๏ สมควรสยุมพร | อรชรพิธีพิทูร | ||
| สมศักดิ์สมบูรณ์ | วรเกียรติ์ขจายขจร | ||
| ๏ ตรึกเสร็จก็ตรัสสั่ง | กิจดังมนานุสร | ||
| เสนาพลากร | สุมนัสก็จัดก็ปัน | ||
| ๏ ส่งข่าวและป่าวทั่ว | นคเรศเฃตตะฃัณฑ์ | ||
| ทุกรัฐกษัตริย์อัน | จิตหวังพระอังคนา | ||
| ๏ ทราบข่าวสยุมพร | อรไทยประไพประภา | ||
| เสียวศัลย์กระสันหา | กลยาณิ์ประภาประไพ | ||
| ๏ ต่างองค์ทนงฤทธิ์ | มนคิดจะสมสมัย | ||
| ต่างองค์ทนงใจ | จรหมายจะได้สมร | ||
| ๏ ร้อนรักตะหนักมาด | พิศวาสพระนางบวร | ||
| เวียนหวังพระบังอร | อุระเต้นบ่เว้นทิวา | ||
| ๏ ไฝ่ถึงยุพาภี | มะลุตรีสุโลจนา | ||
| ฝันถึงยุพาภา | ดรุณีพระภีมะพงศ์ | ||
| ๏ ต่างเตรียมพลากร | อภิฤทธิเรืองณรงค์ | ||
| เนืองแน่นณะแดนดง | จรโดยวิทรรภ์วิถี | ||
| ๏ ถั่นถึงนครรัตน์ | ก็กษัตร์สุภัทร์พลี | ||
| เฝ้าภีมะราชภี | มะก็รับก็เลี้ยงก็ดู ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นมุนีนา | ทรญาณวิธานวิทู | ||
| เชี่ยวณานวิศาลบู | รณะก่องเถกิงถกล | ||
| ๏ อีกทั้งมุนีบรร | พตอันวิชาวิมล | ||
| สองเหิรระเห็จหน | จรโดยอำพรพิถี | ||
| ๏ ถั่นถึงสวรรค์เวียง | อมราวะดีมณี | ||
| จึ่งสองพระโยคี | จรไปณะไวชยันต์ | ||
| ๏ เฝ้าองค์พระวาสพ | อมเรนทร์วฤตระหัน | ||
| สมเด็จพระจอมสวรรค์ | ก็คำรพไชมมุนี | ||
| ๏ ถามทุกข์แลสุขใน | ภพโลกมนุษยะมี | ||
| เจริญจรูญพิบูลย์ปรี | ดิสวัสดิ์ฤาฤษี | ||
| ๏ จึ่งสองมุนีน้อม | มนทูลทิวัสบดี | ||
| ในโลกมนุษย์มี | สุขเปรมเกษมกมล | ||
| ๏ บรรดาพระราชา | ฃติยาธิเกียรติ์ถกล | ||
| ทุกที่มหรีดล | ก็สวัสดิ์พิพัฒน์ประพันธ์ | ||
| ๏ เมื่อนั้นสุราธิป | ทิพราชมไหศวรรย์ | ||
| ฟังทูลพระทรงธรร | มะก็ปริ่มหทัยะปรีดิ์ | ||
| ๏ ตรัสถามพระนักสิท | ธมหิทธิเวททวี | ||
| ดูราพระโยคี | พรตผู้พิสุทธพิสัย | ||
| ๏ อันเหล่าพระราชา | ธิกษัตริย์วิวัฒน์วิชัย | ||
| ครองเวียงกำเรียงไกร | อภิชิตมหิทธิ์มหัน | ||
| ๏ ต่างองคะต่างทรง | สุรภาพอเนกอนันต์ | ||
| ทุกองค์ทรงธรรม์ | สุจริตวิสิฏฐ์วิศาล | ||
| ๏ ต่างองคะหายพักตร์ | บ่มิยาตรณะคัคะณานต์ | ||
| ตูห่อนจะพบพาน | ภพนาถนรินทะใด | ||
| ๏ เหตุใดกษัตรา | ธิกอานุภาพะไกร | ||
| จึ่งหายพระพักตร์ไป | บ่มิสู่สวรรคะเลย | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระนารท | พจพร้อมฉลองเฉลย | ||
| อันซึ่งกษัตริย์เคย | จรชั้นสวรรค์ก็หาย | ||
| ๏ ด้วยเหตุสยุมพร | อรชรสุพรรณราย | ||
| กานดายุพาสาย | จิตภีมะวีระวงศ์ | ||
| ๏ ทุกเทศเกษตรรัฏ | ฐกษัตริย์ก็เตร็จก็ตรง | ||
| สู่เวียงวิทรรภ์จง | มนมุ่งวิมลสุมาลย์ | ||
| ๏ เหตุนี้บ่มีใคร | จรเฝ้าพระมัฆะพาน | ||
| สมเด็จมรุตวาน | ธตระหนักหทัยเทอญ ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระโลกบาล | แลพระอัคนีเจริญ | ||
| เสด็จเยือนพระอินทร์เมิล | พระฤษีสุมนต์ยุคล | ||
| ๏ ต่างองค์ก็ยินความ | มุนิงามแถลงยุบล | ||
| ต่างองค์ก็มุ่งกมล | จะเสด็จณะเมทินี | ||
| ๏ เพื่อการสยุมพร | กลยาณิ์ประภาฉวี | ||
| ต่างองค์ประสงค์ศรี | อรราชพาลิกา | ||
| ๏ องค์อินทร์วรุณยม | และพระเพลิงเถกิงประภา | ||
| ต่างทรงมหาวา | หนะเหิรระเห็จทยาน | ||
| ๏ หมายมุ่งวิทรรภ์รัต | นะนครบวรวิศาล | ||
| พรึบพร้อมพหลหาญ | พลแห่อำพรสลอน ฯ | ||
| ๏ กล่าวฝ่ายพระนลราช | นลนาถนิษัธนคร | ||
| ทราบฃ่าวสยุมพร | อรนุชก็สุดกระสัน | ||
| ๏ รีบจัดพลากร | บทจรนครวิทรรภ์ | ||
| คำนึงพระนุชพลัน | พระก็เร่งพหละคลา | ||
| ๏ นึกนุชบ่เหนื่อยนึก | อุระทึกระลึกยุพา | ||
| หมายนางบ่หมางมา | นเสน่ห์วิมลสมร ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระวัชรี | อัคนีเถกิงบวร | ||
| ยมราชวรุณจร | พลผองผยองโพยม | ||
| ๏ ต่างยลพระนลทรง | สิริลักษณ์พิไลยประโลม | ||
| ตรูตาสง่าโฉม | ภพหล้าจะหาบ่เหมือน | ||
| ๏ สี่เทพธอยุดพา | หนเด่นประดุจจะเดือน | ||
| ลงจากโพยมเยือน | นลราชณะแนวพนม | ||
| ๏ มีเทพกถาสุน | ทรชื่นบ่ขื่นบ่ขม | ||
| ถ้อยคำก็ฉ่ำฉม | ผิวฟังก็ดังจะกลืน | ||
| ๏ ดูราพระทรงศักดิ์ | ปรปักษ์บ่ฝ่าบ่ฝืน | ||
| ขันแขงพระแสงปืน | อภิศักดิ์ตระหนักสวรรค์ | ||
| ๏ ทรงโฉมประโลมลัก | ษณะพักตร์ประจักษะพลัน | ||
| ทรงศรีฉวีวรรณ | วรเดชวิเศษวิมล | ||
| ๏ เชิญองค์นิษัธนาถ | นลราชพลีพหล | ||
| กอบกิจประกอบผล | ดุจเราจะกล่าวถวาย ฯ | ||
สรรคที่ ๓
| อินทรวิเชียรฉันท์ | |||
| ๏ เมื่อนั้นพระนลนน | ทะกมลวิมลฉาย | ||
| น้อมก้มประนมผาย | พจเผยเฉลยวอน | ||
| ๏ อ้าองค์พระทรงฤทธิ์ | สุรสิทธิ์มหิศร | ||
| โลกหล้านรากร | กรก้มประนมคัล | ||
| ๏ ฃ้านี้เสมอฃ้า | อมราภิฤทธิ์อัน | ||
| เฉกฉัตรอุบัติกัน | ภพรมยะร่มเย็น | ||
| ๏ สี่องค์ประสงค์ใช้ | กิจใดบ่ลำเค็ญ | ||
| หมายปองสนอมเปน | ดุจฃ้าพระบาทบงส์ | ||
| ๏ แต่ฃ้าจะทูลถาม | พจตามคะดีตรง | ||
| เทพช่วยอำนวยมง | คลเพื่อพราทร | ||
| ๏ สี่เทพธคือใคร | สุรไกรอลงกรณ์ | ||
| เลิศหล้าสถาพร | ทิพลักษณ์วิไลยไร | ||
| ๏ สี่เธอจะใช้ฃ้า | กิจภาระฉันไหน | ||
| โองการประการใด | สุรเทพประทานเทอญ ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นสุราธิป | ทิพราชจำเริญ | ||
| อวยอัตถ์ดำรัสเชิญ | มธุรสพระพจมาน | ||
| ๏ เรานั้นพระอินทร์นี่ | อคนีมณีฉาน | ||
| นั่นคือพระโลกบาล | ยมรักษะทักษิณ | ||
| ๏ โน่นวาริโลมลัก | ษณะพักตระโศภิน | ||
| เปนเจ้ากระแสสินธุ์ | พระวรุณวรางค์เรือง | ||
| ๏ สี่เราเสด็จมา | พสุธามลังเมลือง | ||
| มุ่งใจจะไปเมือง | ระบุฃ่าวสยุมพร | ||
| ๏ ใคร่ได้ธิดาราช | อภิลาษลอออร | ||
| หวังพายุพาจร | ภพเทวะเขมี | ||
| ๏ ขอเชิญพระนลจร | ณะสมรสุมาลย์ศรี | ||
| ทูลทัมะยันตี | กลทูตทำนูลความ | ||
| ๏ ว่าองค์พระวาสพ | สุรภพพิไลยราม | ||
| มาดินถวิลทราม | วยะใคร่จะได้นาง | ||
| ๏ อีกองค์วรุณลัก | ษณะพักตระโศภางค์ | ||
| หมายชวนพระนวลปราง | อภิรมยะชมขวัญ | ||
| ๏ หนึ่งองค์พระยมใคร่ | จิตได้พระเพ็ญจันทร์ | ||
| หวังพาพระลาวัณย์ | กรคล้องตระกององค์ | ||
| ๏ ทั้งองค์พระเจ็ดกร | อรชรขจรทรง | ||
| หมายโลมพระโฉมยง | สุภคาประภาการ | ||
| ๏ สี่สู่สมาคม | ณะสยมพโรฬาร | ||
| หวังองคะนงคราญ | ศุภลักษณ์ประจักษ์ใจ | ||
| ๏ นางจงประจงสรร | สุรฉันทะอาลัย | ||
| เลือกหนึ่งพระองค์ใน | จตุเทพธหมายมา ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระนลยิน | พระมหินทะเจรจา | ||
| ยิ่งฟังก็กังฃา | อุระขุ่นรำคาญเคือง | ||
| ๏ อ้าองค์สุเรศร | อสุเรศร์บ่รอเรือง | ||
| รอบราบประภาพเปลือง | พิษพาลบ่ทานทน | ||
| ๏ ฃ้ายกนิการชาญ | ชวหาญระเห็จหน | ||
| ด่วนโดยสถลกล | จะกระหืดกระหอบเห็น | ||
| ๏ เพื่อการสยุมพร | พระยุพาประภาเพ็ญ | ||
| หมายมิตรบ่คิดเข็ญ | ทุรทางณะกลางไพร | ||
| ๏ บัดนี้พระเปนเจ้า | ธจะให้ระเห็จไป | ||
| ทูลความณะทรามไวย | กลสื่อสำนารนาย | ||
| ๏ ฃ้าเองประสงค์นาง | นุชพางอุราผาย | ||
| ทุกเวรบ่เว้นวาย | อุระหม่นกมลหมอง | ||
| ๏ โปรดให้อภัยฃ้า | ธุระภาระอื่นปอง | ||
| ใช้ฃ้าและฃ้าจอง | จิตให้พระใช้เจียว ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระมัฆวาน | พจมานธฉุนเฉียว | ||
| ดูดู๋ประเดี๋ยวเดียว | พระก็กลับก็กลายไป | ||
| ๏ เมื่อกี้พระนลว่า | กิจภาระฉันไหน | ||
| โองการประการใด | ก็บ่คิดจะบิดเบือน | ||
| ๏ ครั้นเราดำรสวาน | มหิบาลก็แชเชือน | ||
| เกลื่อนกลบจะลบเลือน | ดุจนี้มิบังควร | ||
| ๏ ไปเถิดพระนลไป | จรไวบ่เรรวน | ||
| ตัดโศกวิโยคครวญ | ผิวโศกจะสื่อไฉน ฯ | ||
| ๏ เมื่อนนั้นพระนลอิด | อุระอัดระอาใจ | ||
| จำเปนก็จำไป | ดุจเทพจำนง | ||
| ๏ หวนมีมนาดูร | ธก็ทูลพระอินทร์องค์ | ||
| เวียงวังยุพาวง | พลแขงกำแพงกัน | ||
| ๏ ฃ้าฤาจะเฃ้าได้ | กลใดพระทรงธรรม์ | ||
| แน่แล้วบ่แคล้วอัน | พจฃ้าทำนูลความ ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระพันตา | อมราธิเบนทร์งาม | ||
| ตรัสตอบพระนลตาม | จิตหวังพระบังอร | ||
| ๏ ดูราพระนลภู | ธรผู้สถาพร | ||
| เธออย่ามนาวรณ์ | กิจนั้นมิพรั่นพรึง | ||
| ๏ เราอาจอำนวนให้ | จรเตร็จเสด็จถึง | ||
| ผู้คนประตูกรึง | บ่มิบังมิกั้นกาง | ||
| ๏ เธอจงเสด็จไป | ดลในนิเวศน์นาง | ||
| พริบเนตระเดียวทาง | ทุรถั่นก็ถึงองค์ | ||
| ๏ พออินทะโองการ | พจมานธหมดลง | ||
| นลราชระเห็จตรง | กลวายุพาไป | ||
| ๏ ลัดนิ้วพระหัตถ์เดียว | พระก็ดลณะวังใน | ||
| ทวยหาญทหารใคร | ก็บ่ห่อนจะเห็นองค์ | ||
| ๏ ปราการตระการกั้น | บ่มิกันพระนลยง | ||
| แวดป้อมและล้อมวง | ก็ประหนึ่งบ่มีตา ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นนิษัธนาถ | ยลราชกานดา | ||
| นวลนงพงาวา | มวิลาสวิไลยศรี | ||
| ๏ โศภางค์สอางอ่อน | อรชรสุพรรณี | ||
| เพราพร้อมมลม่อมมี | สิริเลิศสราญตา | ||
| ๏ เอวองคะอ้อนแอ้น | อุระแม้นประทุมมา | ||
| ลัยแย้มยะยวนยา | มะกมุทบดีเชย | ||
| ๏ เพ็ญจันทร์บ่เพ็ญจริง | ดุจหญิงฉนี้เลย | ||
| ใครใดจะได้เคย | ยลนางสำอางเหมือน | ||
| ๏ รำพึงตลึงเล็ง | พิศเพิ่งพระเพ็ญเดือน | ||
| ดวง:-)็แชเชือน | กิจทูตมิพึงทำ | ||
| ๏ หวนหักหทัยท้อ | จิตแท้ทวีรำ | ||
| คาญขุ่นระคายคำ | สุรเทพธใช้มา ฯ | ||
| ๏ บัดนั้นกำนัลนาง | บ่มิห่างยุพาภา | ||
| ล้อมเล่หะดารา | กรล้อมพระจันทร | ||
| ๏ เห็นองค์พระไนษัธ | สิริรัตน์วราภรณ์ | ||
| เลอล้ำนรากร | ทินกรบ่เทียมทัน | ||
| ๏ ต่างนางก็ออเออ | มนเผลอมะเมอฝัน | ||
| ยักษ์นาคะคนธรรพ์ | สุรทิพยาคม | ||
| ๏ ใครหนอลออทรง | อรองค์อำเรอชม | ||
| งอนงามอร่ามรมย์ | ภพนี้บ่มีสอง | ||
| ๏ พิศรูปก็เลิศลักษณ์ | พิศพักตร์ก็เพ็ญผอง | ||
| พิศองค์ลออออง | พิศมาดสวาดิ์หมาย | ||
| ๏ ต่างนางก็งวยงง | พิศวงพระทรงฉาย | ||
| อยากผายบ่อาจผาย | พจถามพระภูธร | ||
| ๏ ต่างนางก็บังคม | สิรก้มประนมกร | ||
| อ้ำอึ้งอุราอร | บ่มิอาจจำนรรจา ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระนงเภา | อรเยาวะโสภา | ||
| หากในหทัยมา | นพมาณะวังใน | ||
| ๏ งามดังอนงค์ทรง | สิริโฉมประโลมใจ | ||
| ใครหนอฉนี้ใคร | ฤจะเทพเสด็จมา | ||
| ๏ นลยิ้มพระนางยิ้ม | พิศพริ้มประไพตา | ||
| พลางองค์พระนงพา | ลก็ถามพระนลไป | ||
| ๏ ดูราพระทรงศักดิ์ | ศุภลักษณ์วิไลยไกร | ||
| เหตุหาญประการใด | พระเสด็จณะวังหลวง | ||
| ๏ จู่ถึงประหนึ่งเท | วะสุเรศะเลอสรวง | ||
| ไพร่พลพหลปวง | ก็บ่ห้ามบ่ปรามองค์ | ||
| ๏ มาได้ก็โดยฤท | ธิมหิศรธำรง | ||
| อันซึ่งพระองค์ทรง | สุรภาพคือใคร ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระนลยิน | อรพินทะปราไสย | ||
| ตรัสตอบยุบลไป | ดุจเทพจำนง | ||
| ๏ ฃ้านามพระนลไน | ษธไอศวรรย์ทรง | ||
| มาโดยประสงค์องค์ | จตุเทพมาดิน | ||
| ๏ องค์เพลิงเถกิงกาจ | ยมราชวรุณอินทร์ | ||
| สี่องคะทรงจิน | ตะประสงค์จำนงใจ | ||
| ๏ หวังพายุพาจร | กลพายุพาไป | ||
| สู่ทิพย์สถานใน | ภพหล้าสง่าทรง | ||
| ๏ เสพย์สุขสถาวร | นิรชรถนอมองค์ | ||
| เพ็ญพรรณะบรรจง | มลไร้วิไลยราม | ||
| ๏ สี่เทพธใช้อา | ตมะมาทำนูลความ | ||
| เปนทูตแถลงตาม | ศุภอัตถ์อำนวยไข | ||
| ๏ นางจงประจงสรร | สุรฉันทะอาลัย | ||
| เลือกหนึ่งพระองค์ใน | จตุเทพธหมายมา ฯ | ||
สรรคที่ ๔
| พุชฌงคปยาตฉันท์ | |||
| ๏ พระลาวัณยะพรรณิ | บุตรีภีมะราชา | ||
| สดับวัจน์นิษัธนา | ถหลากจิตก็อิดใจ | ||
| ๏ ไฉนนั่นพระพันตา | สุเรนทราธิเบนทร์ไกร | ||
| เถลิงอาศน์ถวัลย์ไอ | ศวรรย์ในสวรรค์เวียง | ||
| ๏ ประดานางสุรางค์ทรง | สเอวองค์สอางเคียง | ||
| บำรุงเธอบำเรอเรียง | ประไพตาประภาเพรา | ||
| ๏ พระอินทร์ไซร้จะไร้นาง | สุรางค์แนบเสน่ห์เนา | ||
| ก็เหลือเชื่อและเหลือเดา | จะเปนได้ไฉนเนอ | ||
| ๏ พระกาลกาญจน์ตระการเพริศ | วิลาสเลิศวิไลยเลอ | ||
| สรีล้อมบำเรอเธอ | ประเล้าโฉมประโลมฉาย | ||
| ๏ พระเพลิงเริงเถกิงกาจ | วโรภาสสุพรรณ์พราย | ||
| ประเสริฐศักดิ์ตระหนักหมาย | บ่ไร้ร้างสุรางค์โลม | ||
| ๏ วรุณไซร้วิไลยทรง | สอางองค์ลออโฉม | ||
| ก็ย่อมมีสุรีโลม | สุภัทร์แพร้วศุภาดูลย์ | ||
| ๏ พระอินทร์ยมวรุณเพลิง | เถกิงกาญน์วิมานมูรธ์ | ||
| พิพัฒน์แผ้วพิพิธภูล | พิชัยฤทธิ์พิชิตชาญ | ||
| ๏ ไฉนจงประสงค์เรา | ฉนี้เล่าบ่เปนการ | ||
| คำนึงพลางยุพาพาล | ก็ทูลตอบพระนลไป | ||
| ๏ พระทรงฤทธิ์อดิศวร | ประมวลศรีระวีไกร | ||
| เถลิงรัฐนิษัธไอ | ศวรรย์เอี่ยมอลงกรณ์ | ||
| ๏ สยุมพรพิธีนี้ | จะมีเพื่อพระภูธร | ||
| สมาคมสโมสร | กษัตริย์สิ้นณะดินแดน | ||
| ๏ ประสงค์ตรงพระองค์เธอ | พระนลเลอเสมอแมน | ||
| บุรุษอื่นผิหมื่นแสน | จะหมายชมบ่สมหมาย | ||
| ๏ เพราะเหตุหงส์พิหงค์ทอง | ยุบลถ่องแถลงปราย | ||
| ประลือโฉมประโลมฉาย | พระนลเฉิดประเสริฐทรง | ||
| ๏ จำเดิมกาละนั้นมา | ก็จึงฃ้าคำนึงองค์ | ||
| จำนงในหทัยตรง | ถวายแด่พระทรงศรี | ||
| ๏ ผิแม้นองค์พระทรงศร | มนาทรบ่ห่อนมี | ||
| ก็ตัวฃ้าจะพาชี | วะก้มหน้าอำลาตาย ฯ | ||
| ๏ พระนลยินยุบลตรึก | คเนนึกคนึงหมาย | ||
| จะเล้าโลมพระโฉมฉาย | ประดุจเทพประสงค์มา | ||
| ๏ พระนางเอยอุไรนง | พงาองค์อำเรอตา | ||
| ก็เมื่อสี่สุเรนทรา | คนียมวรุณเรือง | ||
| ๏ เสด็จสู่สยุมพร | ธิดาภีมะศรีเมือง | ||
| มนุษย์แน่นอเนกเนือง | จะเทียมเทพกระไรเธอ | ||
| ๏ จะเลือกคนดำเนิรดิน | บ่เลือกอินทร์ระบินเลอ | ||
| ก็ผัวคนไฉนเนอ | จะเทียมผัวพระอินทร์ไกร | ||
| ๏ มิเลือกอินทร์ก็เลือกยม | มิเลือกยมก็เลือกไฟ | ||
| วรุณเกียรติกำไร | ก็ล้ำเลิศประเสริฐสาร | ||
| ๏ มนุษย์หยิ่งเผยอยง | จะเทียมองค์พระโลกบาล | ||
| บ่ทันเทียบจะเปรียบปาน | ลอองบาทก็ห่อนมี | ||
| ๏ มนุษย์ต่ำบ่ยำเยง | บ่กริ่งเกรงพระวัชรี | ||
| วรุณยมวราคนี | ก็แท้โทษจะถึงมรณ์ | ||
| ๏ ผิขัดเทวะบัญชา | ก็คือพาทุฃากร | ||
| และทั้งทิ้งทิพาภรณ์ | สถานทิพย์บ่พึงถึง | ||
| ๏ ผิโดยดังหทัยแมน | จะแสนสุขสวรรค์สึง | ||
| เกษมใจณะไตรตรึงษ์ | เสวยทิพย์สถาวร | ||
| ๏ สตรีมีณะที่ใด | มิอยากได้สุเรนทร | ||
| สตรีใดณะดินดอน | มิคิดใคร่วรุณฉาย | ||
| ๏ สตรีใดณะใต้หล้า | มิใฝ่หาพระเพลิงพราย | ||
| สตรีใดบ่แดดาย | คนึงสมพระยมยง | ||
| ๏ พระนางจงผจงสรร | ประสบฉันทะจำนง | ||
| ณะเหล่าเทพสี่องค์ | พระองค์หนึ่งพระองค์ใด ฯ | ||
| ๏ ยุพายินยุบลตัน | หทัยอั้นอุราใน | ||
| ทำนูลตอบพระนลไป | พระเนตรน้ำก็คลอคลอง | ||
| ๏ ประดาเทพเสด็จมา | และบรรดากษัตริย์ผอง | ||
| ก็ฃ้าน้อยประณตปอง | ประณามก้มประนมกร | ||
| ๏ พระองค์อื่นพระองค์ใด | ก็ฃ้าไม่มนาทร | ||
| จะหมายเรียงจะเคียงหมอน | มิสมแท้จะแดดาย | ||
| ๏ พระองค์เธอพระองค์เดียว | พระนลเชี่ยววิชาชาย | ||
| ผิหมายชมจะสมหมาย | เพราะฃ้าหมายถวายตัว | ||
| ๏ มิเลือกองค์พระนลได้ | ก็ฃ้าไซร้บ่มีผัว | ||
| มิยำเยงมิเกรงกลัว | จะเปนไรก็เปนไป | ||
| ๏ อำนาจสัตย์อธิษฐาน | สำเร็จสารสำราญใจ | ||
| ประสบส่งประสงค์ไป | ประดุจฃ้าจำนงหวัง ฯ | ||
| ๏ พระนลยินยุพาพร้อง | อุราข้องคนึงฟัง | ||
| ดำรัสตอบพระนางดัง | หทัยธัมมะสำนึง | ||
| ๏ สมรเอยเฉลยอัตถ์ | ก็โดยสัตย์บ่พรั่นพรึง | ||
| ตระหนักในหทัยตรึง | เสน่ห์หาญประทานตู | ||
| ๏ ก็ฃ้านี้ณะกาลนี้ | มิอาจที่จะชี้ชู | ||
| จะเล้าโลมพระโฉมตรู | ประสงค์เพื่อประโยชน์ตน | ||
| ๏ ก็ห่อนได้เพราะสัญญา | จะมาสื่อแสวงผล | ||
| ถวายเทพถกลพล | เถกิงเกียรติ์ตระการไกร | ||
| ๏ ณะกาลอื่นผิมาได้ | จะมาใหม่ลำพังใจ | ||
| จะทูลความณะทรามไวย | เสน่ห์หมายถวายนาง ฯ | ||
| ๏ ยุพาแย้มพระโอษฐ์ยิ้ม | พระพักตร์พร้อมพิไลยพลาง | ||
| คำณวนถึงคำนึงทาง | จะแก้ยากวิบากเบา | ||
| ๏ พระนางทูลพระราชา | ผิสัญญาก็ทำเนา | ||
| อุบายอันจะบันเทา | ก็พอเห็นจะเปนการ | ||
| ๏ ณะวันซึ่งสยุมพร | อลงกรณ์มโหฬาร | ||
| กำหนดถ้วนคำณวนวาร | สมาคมสโมสร | ||
| ๏ สุเรนทราคณีกาล | วรุณชาญชโลทร | ||
| เสด็จสู่สยุมพร | ประสงค์ฃ้าธิดาหลวง | ||
| ๏ พระองค์จงเสด็จด้วย | บ่งงงวยทำงนทรวง | ||
| กษัตริย์เทพสุทัศน์ปวง | ประชุมพร้อมพยานเรา | ||
| ๏ ก็จึ่งฃ้าจะเลือกองค์ | พระนลทรงทรงวิชาเชาวน์ | ||
| ทำนองโทษจะหนักเบา | บ่มีแก่พระภูมี ฯ | ||
| ๏ พระนลฟังบ่กังขา | ก็อำลายุพาศรี | ||
| เสด็จจากนิเวศน์ภี | มะเฝ้าเทพสี่องค์ | ||
| ๏ พระพันตาสุราธิป | ประทับพร้อมพิไลยทรง | ||
| พระยมงามประสามชงฆ์ | วรุณเรื่องวราภรณ์ | ||
| ๏ ดำรัสถามพระนลไป | กระไรปิ่นนรินทร | ||
| พระพานพบยุพาพร | พระนางฃานประการใด | ||
| ๏ เสด็จได้สดวกดี | สดังศรีแสดงใจ | ||
| จะเลือกเราฤเลือกใคร | พระนลเร่งแถลงสาร ฯ | ||
| ๏ พระนลยินยุบลเล่า | เสนอเค้าสนองฃาน | ||
| สุเรนทราทิบรรหาร | ตระบัดฃ้าก็สู่วัง | ||
| ๏ ประตูคนก็พรั่งพร้อม | กำแพงป้อมก็ล้อมบัง | ||
| ทนายเฒ่าก็เฝ้าฟัง | ทนายหนุ่มก็คุมดู | ||
| ๏ ประดาพลพหลใด | บ่มีใครจะเห็นตู | ||
| ระเห็จถึงพธูตรู | ยุพาแผ้วพิมลมาลย์ | ||
| ๏ กำนัลแวดระวังองค์ | ธิดาทรงฉวีกาญจน์ | ||
| ประหนึ่งโสมะสำราญ | ระหว่างโชติดารา | ||
| ๏ พระนางทอดพระเนตรฃ้า | ก็ถามว่าพระราชา | ||
| บ่ฃามเฃ็ดเสด็จมา | เพราะเหตุหาญประการใด | ||
| ๏ อนึ่งฃ้าพระองค์ทรง | ณรงค์ฤทธิคือใคร | ||
| พหลพลสกลไกร | กำแพงกั้นบ่บังกัน | ||
| ๏ ก็จึ่งฃ้าทำนูลตอบ | ยุบลชอบชลอฉันท์ | ||
| แถลงซึ่งพระทรงธรร | มะสี่ท้าวธจงใจ | ||
| ๏ ประสงค์พายุพาจร | ประหนึ่งพายุพาไป | ||
| ณะถิ่นทิพย์สถานไอ | ศวรรย์หล้าสง่างาม | ||
| ๏ และสี่เทพธใช้ฃ้า | เสด็จมาทำนูลความ | ||
| ประหนึ่งทูตแถลงตาม | ยุบลอัตถ์อำนวยไข | ||
| ๏ พระนางประจงสรร | ประสบฉันทะอาลัย | ||
| พระองค์หนึ่งพระองค์ใด | ณะสี่เทพธจำนง | ||
| ๏ ยุพาตอบยุบลว่า | จะเลือกฃ้าพระนลยง | ||
| มิยอมเลือกสุเรนทร์องค์ | วรุณอัคะนีกาล | ||
| ๏ ณะวันซึ่งสยุมพร | สโมสรมโหฬาร | ||
| กษัตริย์ชัชะวาลดาล | เสน่ห์หาธิดาหลวง | ||
| ๏ ณะท่ามกลางสมาคม | พระอินทร์ยมวรุณปวง | ||
| พระเพลิงเพริศพิไลยสรวง | เสด็จพร้อมพยาาเยาว์ | ||
| ๏ ก็จึ่งนางจะเลือกฃ้า | พระนลกล้าวิชาเชาวน์ | ||
| ทำนองโทษจะหนักเบา | บ่เกิดได้ไฉนเลย | ||
| ๏ ฉนี้แลสุเรนทร | สมรพร้องฉลองเฉลย | ||
| พระวาจายุพาเผย | ประดุจฃ้าทำนูลความ | ||
| ๏ ยุบลทราบพระบทมาลย์ | พระกฤตานตะเรืองราม | ||
| พระเจ็ดลิ้นพระอินทร์งาม | วรุณวาริโลมศรี ฯ | ||
สรรคที่ ๕
| วสันตติลกฉันท์ | |||
| เมื่อนั้นวิทรรภะอธิราช | นรนาถภูมี | ||
| กำหนดพระราชพรพิธี | ศุภฤกษ์อุดมวาร | ||
| ๏ เชิญปวงประชาธิปประชุม | ณสยุมวราคาร | ||
| เรืองศรีมณีรตนกาญ | จนะแจ่มเจริญตา | ||
| ๏ ราชานุราชนรพยัค | ฆตระหนักหทัยอา | ||
| ดูรใคร่จะได้พระวนิดา | ก็เสด็จสมาคม | ||
| ๏ งามราชนิเวศน์รุจิรจิตร | สุประดิษฐ์ดำรูรมย์ | ||
| โรงคัละกาญจนะสดมภ์ | ผิวพิศก็พิศวง | ||
| ๏ งามเหล่ากษัตริย์พฒนพงศ์ | พรองคะอาจอง | ||
| ดั่งสิงหะสิงสิขรทรง | สุรภาพอนันต์เนือง | ||
| ๏ งามราชวราภรณรา | ชยะรามอร่ามเมือง | ||
| กุณฑลหิรญรตนเรือง | ผิวแมนก็แม้นกัน | ||
| ๏ งามทรงสุมาลยะมณี | สุรศรีระพีพรรณ | ||
| พิศพาหะเปรียบปริฆอัน | ปรภาพจะราบลาญ | ||
| ๏ เพ็ญพักตร์ก็นักษตระนภาง | คะกระจ่างเจริญมาน | ||
| เกศาสุนาสิกสคราญ | และพระเนตรก็ฃำคม | ||
| ๏ งามราชสมาคมนรา | อธิเลิศวโรดม | ||
| อ่าโอ่สโมสรวิกรม | ชชวาลตระการตา | ||
| ๏ ดังนาคณะกรุงอุรุคโภ | ควตีสมัญญา | ||
| แม้เสือสถิตย์คิริคุหา | นรศาระทูลเหมือน ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระราชอรธิดา | กลยาณิเด่นเดือน | ||
| โสภาประภาพิมลเตือน | จิตแจ่มเจริญชม | ||
| ๏ อาภรณ์ประไพพรพิพิธ | ชวลิตชลอรมย์ | ||
| แสงศรีมณีกนกสม | อรสุทธะโสภา | ||
| ๏ ยาตรสู่สโมสรสมา | คมเหล่าพระราชา | ||
| ยลนางและต่างขติยะตา | จะกระพริบก็ห่อนมี | ||
| ๏ ดูไหนก็ดูบ่มิเขยื่อน | ผิวศกก็ศกศรี | ||
| ดูเนตรก็เนตรกลมณี | ผิวกรรณก็กรรณนาง | ||
| ๏ ดูเอวก็เอวอรสุรางค์ | ผิวปรางก็เพียงปราง | ||
| ดูอกก็อกอรสอาง | ผิวกรก็กรตรู | ||
| ๏ พิศไหนก็เพ่งกมลพิศ | บ่มิคิดจะเปลี่ยนดู | ||
| เฉาจิตบ่พิศอรพธู | วรภาคอื่นเลย ฯ | ||
| ๏ ปากราชยุพาพรสวัส | ดิสุภัทร์กำดัดเชย | ||
| นานเนืองชำเลืองนยนะเงย | ยลราชสมาคม | ||
| ๏ เฃาฃานพระนามนฤปถ้วน | ยศล้วนวิไลยสม | ||
| บูรณ์ศักดิ์วิสิฎฐ์กิติอุดม | นรศาระทูลปวง | ||
| ๏ ถึงนามพระนลพิมลราช | นรนาถนิษัธหลวง | ||
| หลากในหทัยสมรทรวง | ดุจศัสตระตัดเถือ | ||
| ๏ เหตุเห็นพระไนษธประจักษ์ | อภิศักดิ์เสมอเสือ | ||
| ห้าองค์บ่ผิดวิจิตรเหลือ | จิตซึ่งจะพึงเดา | ||
| ๏ ดูโน่นก็นลถกลศัก | ดิประจักษ์อุราเยาว์ | ||
| ดูนี่ก็นลพิมลเชา | วนะนั่นก็นลจริง | ||
| ๏ ห้านลสกนธะวรลัก | ษณะพักตร์บ่เพี้ยนพิง | ||
| อกเอ๋ยไฉนหทยหญิง | ก็จะทราบประการใด | ||
| ๏ ไหนแน่พระนลนรพยัคฆ์ | อุระจักทลายไป | ||
| นงลักษณ์ตระหนักพระหฤทัย | จตุเทพธแปลงมา | ||
| ๏ เหตุเราจะเลือกพระนลไน | ษธผู้ประไพตา | ||
| สี่เทพธทราบยุบลสา | ระรหัสก็ดัดตน | ||
| ๏ เทพหนึ่งก็เปนพระนลหนึ่ง | จตุเทพสี่นล | ||
| รวมทั้งพระนลพลถกล | และก็ห้าพระภูธร | ||
| ๏ ไหนหนอพระนลนิษธนาถ | นรราชอดิศร | ||
| ไหนหนอพระนลพลขจร | สุจริตจิโรดม | ||
| ๏ อัดอั้นอุราอรอุไร | ระอุไหม้หทัยกรม | ||
| อ้ำอึ้งคนึงจิตะระงม | ทุนนัสวิบัติกรรม | ||
| ๏ ตรึกพลางพระนางนุชระลึก | มนนึกทำนองธรรม | ||
| วอนเทพผิเทพอุปถัมภ์ | ก็จะสิทธิสมหวัง | ||
| ๏ หมายพึ่งสุรานิมิษทั้ง | จตุเทพจำบัง | ||
| สี่ท้าวจะอาทรกระมัง | ผิววอนอชรชาญ | ||
| ๏ คิดพลางยุพาพรประนม | กรก้มกมลบาน | ||
| วาจามนัสนมสการ | พจนาตถ์ทำนูลไป | ||
| ๏ อ้าองค์สุเรศระสถา | พรอานุภาพไกร | ||
| ภูลศักดิ์พิสิฏฐ์พิชิตไช | ยอสูรก็สูญปราณ | ||
| ๏ อันฃ้าธิดานรบดี | พรภีมะภูบาล | ||
| จำเดิมกนกพิหคฃาน | พจพร้องทำนองสาร | ||
| ๏ กล่าวโฉมพระนลพิมลศักดิ์ | ศุภลักษณ์ประจักษ์มาน | ||
| มาดหมายบ่หน่ายถวิลดาล | จิตน้อมเสน่ห์ไป | ||
| ๏ มอบกายถวายนลนเรศร์ | กลเจตนาใน | ||
| เสี่ยงจิตผิผิดพระนลใคร | จะประสงค์บ่ปลงมาน | ||
| ๏ ด้วยเหตุระหัสสตยวาท | จิตมาดสมาทาน | ||
| จงสัตย์อุบัติผลพยาน | สตยานุกูลไกร | ||
| ๏ สรวมเทพสุธรรมอธิตย์ | ผิวจิตจำนงใน | ||
| ความตรงก็จงกรุณใจ | ระบุแจ้งแสดงองค์ | ||
| ๏ องค์ไหนพระไนษธสถา | พรศาระทูลยง | ||
| เชิญเทพธกอบกรุณทรง | คุณชี้พระภูธร | ||
| ๏ หนึ่งฃ้าจำนงนฤปมั่น | บ่มิพรั่นทุฃากร | ||
| หนักแน่นบ่แคลนหทัยคลอน | บ่มิเคลื่อนมิคลายใจ | ||
| ๏ ชั่วตากระพริบก็บ่คนึง | จิตถึงบุรุษใด | ||
| ความจริงบ่กริ่งกมลใน | นยะนี้บ่มีแหนง | ||
| ๏ สรวมสัตย์อุบัติผลสนอง | กลปองหทัยแจง | ||
| สรวมสิทธิ์สุเรศรแสดง | นลให้ประจักษ์ตา | ||
| ๏ หนึ่งฃ้าจำนงพระนลภู | ธรผู้ระบือชา | ||
| มุ่งในพระไนษธนชา | ธิปแผ้วภิย์โยเย็น | ||
| ๏ เหตุด้วยสุราธิปมเห | ศรเดชะภูลเพ็ญ | ||
| จัดไว้จะให้อุบติเปน | ดุจนั้นก็เปนไน | ||
| ๏ สรวมสัตย์อุบัติผลสนอง | กลปองจำนองใจ | ||
| เชิญเทพธชี้พระนลไน | ษธเพื่อภโรปถัมภ์ | ||
| ๏ หนึ่งฃ้าจำนงสตยจ่อ | จิตต่อพระนลสำ | ||
| เหนียกสัตย์ก็จำจิตจะทำ | ดุจสัจจะวาจา | ||
| ๏ สรวมสัตย์อุบัติผลสนอง | กลปองกมลมา | ||
| เชิญเทพธชี้นลนรา | ธิปให้ประจักษ์องค์ | ||
| ๏ สรวมเทพธทรงสตยจุ่ง | จิตมุ่งกมลตรง | ||
| สำแดงพระองค์อมรทรง | สุรลักษณ์ประจักษ์ตรู | ||
| ๏ เพื่อฃ้าจะเลือกพระนลได้ | ดุจใจจำนงตู | ||
| สรวมทรงพระคุณกรุณชู | สตยาภิวาจา ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นสุเรศระสดับ | วนศัพทะกานดา | ||
| วิงวอนอมรอมรปรา | กฏเห็นก็เอ็นดู | ||
| ๏ ร่ำไรพิไรพจนนาง | บ่ระคางระคายหู | ||
| พักตรผ่องลำยองยุพพบู | ก็บ่ผ่องเพราะหมองมน | ||
| ๏ ตั้งสัตย์และมีมนสสา | ระอุสาหะกังวล | ||
| รักสัตย์และทรงสตยทน | บ่มิทอดมิทิ้งไป | ||
| ๏ มุ่งรักประจักษ์จิตบ่จาก | อนุราควราภัย | ||
| หมายจิตและจิตตะนิศจัย | บ่มิพรั่นมิพรึงกลัว | ||
| ๏ น้ำใจก็ไสกลมณี | และบ่มีจะหม่นมัว | ||
| ภักดีบ่มีกมลกลัว | กลนี้บ่มีเหมือน | ||
| ๏ คิดแล้วสุราชรสุทัศน์ | ก็ตระบัดบ่บังเบือน | ||
| พรรณเพ็ญก็เด่นประดุจเดือน | สุรสุทธะโสภา | ||
| ๏ ศรีแสงแสดงอมรลัก | ษณะพักตร์ประจักษ์ตา | ||
| จึ่งองค์พระราชอรธดา | ก็ตระหนักหทัยนาง | ||
| ๏ สี่ท้าวธเท้าบ่ดลดิน | อมรินทะรางชาง | ||
| เนตรห่อนกระพริบพรศุภางค์ | ผิวเหื่อก็ห่อนมี | ||
| ๏ สรวมทรงสุพรรณ์สุรภิมา | ลยะไร้ธุลีศรี | ||
| หนึ่งองค์สุรามรบดี | ก็บ่ห่อนจะมีเงา | ||
| ๏ อันองค์พระนลนรพยัคฆ์ | ก็ประจักษ์หทัยเยาว์ | ||
| เหตุเหื่อและเงามนุชเรา | และพระบาทก็ดลดิน | ||
| ๏ ปางราชยุพาพระสวัส | ดิพิพัฒนะโศภิน | ||
| สำเหนียกตระหนักนลนริน | ทรเที่ยงหทัยนาง | ||
| ๏ ทันใดพระราชอรสุดา | กลยาณิโศภางค์ | ||
| ทรงเลือกพระไนษธวรางค์ | อธิราชยะธำรง | ||
| ๏ ฉวยชายพตราภรณพลาง | ก็พระนางธสวมทรง | ||
| มาลัยถวายพระนลปลง | จิตกายถวายไท ฯ | ||
| ๏ ปางนั้นสุเรศะมฆพาน | ภควานวิบูลย์ไกร | ||
| บรรดาสุรามรวิไลย | ยศะมาสมาคม | ||
| ๏ เธอผองก็ซร้องสุรสำเนียง | วจเจรียงเจริญชม | ||
| เทพทวยก็อวยอุปสดม | ภประทานพระนลหลวง ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระไนษธสบาย | จิตหมายธิดาดวง | ||
| สมหมายและกายกมลทรวง | กธระรื่นระเริงปรีดิ์ | ||
| ๏ ทูลความณะทรามวยะประไพ | อรไทยพระไภมี | ||
| ดูราพระองค์อรยุพี | พนิดาประภาทรง | ||
| ๏ ซึ่งมองเสน่ห์นิตยน้อม | มนพร้อมประพันธ์ปลง | ||
| จิตมาดสวาดิ์วิมลองค์ | ยุวมาลย์ประทานเรียม | ||
| ๏ ท่ามกลางสุราธิปนรา | ธิปศาระทูลเทียม | ||
| เลือกเรียมและเรียกปิติก็เตรียม | จิตกายถวายนาง | ||
| ๏ ตราบชีวะมอดมรณหมาย | บ่สลายเสน่ห์หมาง | ||
| หมายออมถนอมพระนุชวาง | นุชไว้ณะใจตู | ||
| ๏ จง:-)ระแสพจนแจง | จิตแจ้งพระโฉมตรู | ||
| สรวมสุขสวัสดิ์อุบัติชู | กลสัจจะวาที ฯ | ||
| ๏ ปางนั้นพระองค์อรสุพรรณ | พระวิทรรภะนารี | ||
| ยินถ้อยพระนลนรบดี | ก็เกษมกมลมาน | ||
| ๏ นางปลื้มพระเปรมกมลปริ่ม | อรอิ่มอุราบาน | ||
| สององค์ก็ทรงนมสการ | อมเรนทราชร ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระวาสพสุเร | ศรเทวะเจ็ดกร | ||
| อีกองค์วรุณวรอมร | ยมเรืองทิพาภา | ||
| ๏ เห็นนางสอางอรวิลาส | ยุพราชพาลา | ||
| ทรงเลือกพระไนษธนรา | ธิบดินทร์ก็ยินดี | ||
| ๏ ต่างเทพก็อวยพรประทาน | นลชาญพิชัยศรี | ||
| ผาสุกสวัสดิ์วฒนะปรี | ดิวิเศษยโสธร | ||
| ๏ เทวาธิเบนทรวิชิต | สุรฤทธิ์ประสิทธิ์พร | ||
| แต่นลเนรทรบวร | นรสีหะราชา | ||
| ๏ หนึ่งให้พระไนษธประจัก | ษะตระหนักพระนัยนา | ||
| เห็นเทพณะเมื่ออมรมา | ดลเพื่อพิธียัญ | ||
| ๏ หนึ่งให้พระไนษธนริน | ทรปิ่นนครฃัณฑ์ | ||
| เดิรงามณะสามภพฤทัน | ยุรยาตระอาจหาญ | ||
| ๏ ฝ่ายองค์หุตาศะสุรฤทธิ์ | ก็ประสิทธิ์ประสาทสาร | ||
| สองพรพิสิฏฐะพิสดาร | นลรับก็จับใจ | ||
| ๏ หนึ่งแม้นพระนลพิมลทรง | จิตจงประสงค์ไฟ | ||
| องค์เพลิงเถกิงกิติจะไป | ดุจซึ่งพระพึงหมาย | ||
| ๏ หนึ่งให้อุดมนิคมรัฏ | ฐจรัสจรูญพราย | ||
| เรืองเมืองและเรืองอคนิฉาย | ก็วิเศษเสมอกัน | ||
| ๏ ฝ่ายองค์พระกาลจิตรตระการ | ชยะชาญสราญธรรม์ | ||
| อวยพรพิมลผลอนันต์ | นลยินก็ยินดี | ||
| ๏ หนึ่งให้พระรู้รสกระยา | ทิพโภชน์พิพิธมี | ||
| เอมโอษฐะโอชอุดมชี | วะก็แผ้วก็แพร้วพราว | ||
| ๏ หนึ่งให้สถิตย์สุขุมธรร | มะอนันตะยืนยาว | ||
| เลื่องชื่อระบือคุณณะหาว | และณะดินระบินธรรม | ||
| ๏ ฝ่ายองค์วรุณกรุณจิต | ก็ประสิทธิ์ประสาทคำ | ||
| สองพรสุภัทร์อุปสดัมภ์ | นลตรับสดับผล | ||
| ๏ หนึ่งแม้นพระนลพิมลทรง | จิตจงประสงค์ชล | ||
| วารีจะมีดุจกมล | นลใคร่หทัยหมาย | ||
| ๏ หนึ่งเธอประทานทิพยมา | ลยะรสสุคนธ์ปราย | ||
| ต่งอวยสุมงคลขจาย | พรสิทธิ์ประสาทสาร | ||
| ๏ เสร็จแล้วสุรามรเสด็จ | จรเตร็จอำพรชาญ | ||
| งามเทพพาหนะทยาน | พลผองผยองโพยม ฯ | ||
| ๏ ฝ่ายเหล่ากัษตริย์วิบติใน | หฤทัยไผทโกรม | ||
| หมายใจจะได้นุจตระโบม | ก็บ่ได้พธูอร | ||
| ๏ นางเลือกพระนลสิบ่มิหนำ | สรุซ้ำประทานพร | ||
| ต่างราชก็ต่างจนนคร | ทิศทั่วไผทศรี ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นวิทรรภ์อธิบดี | พรภีมะภูมี | ||
| จัดการวิวาหพระบุตรี | กลในหทัยจง ฯ | ||
| ๏ ฝ่ายองค์พระนลพิมลธรร | มิกพรรณรายทรง | ||
| ทูลลาพระภีมะบิตุรงค์ | จรจากนครศรี | ||
| ๏ สู่เวียงวิวัฒน์นิษธราช | พิศวาสพระไภมี | ||
| ดังศักระผู้ศจิบดี | ธตระกองพระน้องเธอ | ||
| ๏ ครองครองประชากรนิษัธ | ก็อุบัติวิบูลย์เลอ | ||
| บำเพ็ญกุศลผลเสมอ | สุขแผ้วพรากร | ||
| ๏ กอบกิจพิธีอศวเม | ธะมะเหศะกำธร | ||
| ดังองค์พระนาหษขจร | กิติเกริกณะธาตรี | ||
| ๏ ฝ่ายสายสมรบวรไน | ษธราชมเหษี | ||
| มีราชวโรรสบุตรี | ศุภลักษณ์วิไลยตา | ||
| ๏ นามราชธิดานรบดิน | ทรอินทะเสนา | ||
| นามราชวโรรสนรา | ธิปดินทะเสนยง | ||
| ๏ ฝ่ายองค์พระนลนฤปไน | ษธไอศวรรย์ทรง | ||
| ครอบครองประชากรธำรง | ยุติธรรม์นิรันดร ฯ | ||
สรรคที่ ๖
| สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ | |||
| ๏ เมื่อนั้นอินทร์อคนีวรุณยมอมร | ครั้งเสร็จสยุมพร | ||
| พิธี | |||
| ๏ สี่เทพอวยพรแด่พระนลนรบดี | ผู้ซึ่งพระไภมี | ||
| ธสรร | |||
| ๏ เสร็จแล้วสี่สุรเทพธจากนครพลัน | หันเตร็จระเห็จผัน | ||
| นภางค์ | |||
| ๏ พอพลท้าวกลิท้าวทวาปรณะกลาง | แถวเถื่อนวิถีทาง | ||
| จรัล | |||
| ๏ เมื่อนั้นองค์อมเรนทราธิปก็พลัน | เผยภัททะอัตถ์อัน | ||
| อุดม | |||
| ๏ ดูราองค์กลิทั้งทวาปรวิกรม | จักสู่สถานรม | ||
| ยใด | |||
| ๏ เมื่อนั้นท้าวกลิเธอก็ทูลสหสนัยน์ | ฃ้าม่งจะตรงไป | ||
| วิทรรภ์ | |||
| ๏ หมายมั่นปั้นจิตจงประสงค์พระทมยัน | ตีเลิศะลาวัณย์ | ||
| วิไลย | |||
| ๏ หวังออมองค์ยุวดีพระศรีสมรไว | ทรรภีฉวีไร | ||
| วิลาส | |||
| ๏ บัดนี้ภีมะบุตรีจะมีพิธิประกาศ | หวังพาพระพาลา | ||
| ตระกอง | |||
| ๏ เมื่อนั้นองค์อมรินทะยินกลิสนอง | จึ่งตอบยุบลสอง | ||
| ธไกร | |||
| ๏ ดูราองคืกลิจงระเห็จอำพรไคล | คลาคืนผิขืนไป | ||
| ก็เปล่า | |||
| ๏ มาป่านนี้และพิธีสยุมพรพระเยาว์ | แล้วเสร็จและสี่เรา | ||
| จะกลับ | |||
| ๏ ต่อหน้าเราจตุรางค์พระนางสิริวิทรรภ | สรรเสร็จประสงค์สรรพ | ||
| พิธี | |||
| ๏ องค์ไนษัธสุรพลพระนลนฤบดี | เปนราชสวามี | ||
| ตระกอง | |||
| ๏ เมื่อนั้นองค์กลิทราบก็ปลาบกมลตรอง | ตรึกกริ้วพระผิวทอง | ||
| ยุพา | |||
| ๏ เอิบอาฆาตทุจริตเพราะจิตตะริศยา | ดูดู๋สุดามา | ||
| นุษี | |||
| ๏ กำเริบเอิบจิตหมิ่นสุรินทรบ่มี | เคารพพระวัชรี | ||
| วิชัย | |||
| ๏ ดูหมิ่นทั้งพระวรุณพระเพลิงพระยมไกร | กำเริบลำพังใจ | ||
| บ่เกรง | |||
| ๏ บังอาจเลือกภสดามนุษย์นะมิเยง | อันองค์พระอินทร์เอง | ||
| บ่เลือก | |||
| ๏ เลือกผัวคนอรเธอเสมอจิตกระเสือก | หาทุกข์บ่ฉุกเกลือก | ||
| จะวาย | |||
| ๏ ทั้งผัวเทพอรเธอเสมอจิตสลาย | ทิ้งสุขบ่ฉุกหมาย | ||
| สวรรค์ | |||
| ๏ หยาบใหญ่หลวงบ่มิล่วงณะห้วงวิบุลทัณฑ์ | แท้โทษจะถึงอัน | ||
| ตราย | |||
| ๏ เมื่อนั้นองค์อมรินทร์ธยินก็อธิบาย | ตอบถ้อยแถลงปราย | ||
| ประโยชน์ | |||
| ๏ ดูราองค์กลิควรบ่ด่วนประทุฐโทษ | อันองค์พระนงโพธ | ||
| บ่ผิด | |||
| ๏ นางเลือกผัวสุรพลพิมลนลนริศร์ | เรืองบุญมนุญกิต | ||
| ติคุณ | |||
| ๏ สี่เราให้อนุมัติบ่ขัดจิตพระสุน | ทรีโศภนาดุลย์ | ||
| ดิลก | |||
| ๏ ชายเช่นไนษธอันถวัลยะอธิปก | พราหมโณปถัมภก | ||
| เถกิง | |||
| ๏ นางใดบ้างจะมิมาดสวาดิ์จิตประเทิง | เสน่ห์ภูปะผู้เชิง | ||
| ฉลาด | |||
| ๏ ใครบ้างทรงคุณธรรมประจำจิตบ่คลาด | ดังองค์นิษัธนาถ | ||
| นเรศร์ | |||
| ๏ ทรงเมตตากรุณาอุสาหะจตุเวท | อาฃยาน์ประชาเบศร์ | ||
| ก็เจน | |||
| ๏ ทรงสัตย์ปรีดิฤดีมหิ*ะนฤเบนทร์ | แท้เที่ยงบ่เอียงเอน | ||
| ลเอียด | |||
| ๏ เธอดีแล้วดุจนั้นและท่านสิจะกระเสียด | เบียดบ่งและจงเกลียด | ||
| มิชอบ | |||
| ๏ ใคร่แช่งผู้คุณเลิศประเสริฐจิตะระบอบ | เวรต่อก็เวรตอบ | ||
| บ่ผัน | |||
| ๏ คำแช่งนั้นจรปรวนและหวนดลณะมัน | ผู้แช่งแสวงทัณ | ||
| ฑกรรม | |||
| ๏ มันหยามอยาบผิวสาปจะตกนรกจำ | รึงรุมณะหลุมดำ | ||
| ดำงน | |||
| ๏ ดำรัสเสร็จสุรเตร็จระเห็จอำพรบน | เพ็ญผ่องอำพนพล | ||
| อำไพ | |||
| ๏ ทันใดเมื่อจตุเทวะเขจรกำไร | กลีกล่าวยุบลไป | ||
| บ่หึง | |||
| ๏ ดูราทวาปรผู้สหายสุหฤทพึง | ช่วยข้าบ่ช้าจึง | ||
| จะชอบ | |||
| ๏ ตูคิดแค้นนลแสนผิแหลนพิษประกอบ | เสียบกายมิหมายตอบ | ||
| กระไร | |||
| ๏ ฃ้าไซร้จักจรสู่และสิงพระนลไน | ษัธราชจะคลาดไป | ||
| บ่มี | |||
| ๏ เฃ้าสิงแล้วและก็ฃ้าจะพาพระนรสีห์ | สู่ชั่วบ่กลั้วดี | ||
| ดำงน | |||
| ๏ จักทำให้นลล้มและจมณะมหิดล | เสียเมืองกระเดื่องมนท์ | ||
| มลาย | |||
| ๏ อันองค์ไนษธเคยเสวยสุขสบาย | จักเสื่อมสลายกาย | ||
| ทุพลี | |||
| ๏ เคยชื่นฉมอภิรมยะชมพระรมณี | ทรามไวยพระไภมี | ||
| จะดาย | |||
| ๏ คิดคงสมจิตหนาทวาปรสหาย | มุ่งหวังจะดังหมาย | ||
| มิคลาด | |||
| ๏ เชิญช่วยอาตมะเถิดจะเกิดผลมิพลาด | เกลอสิงณะลูกบาศก์ | ||
| นะเกลอ | |||
| ๏ เกลอสิงอักขะและฃ้าจะสิงพระนลเธอ | ห่อนช้าจะพาเธอ | ||
| ทำงน ฯ | |||
สรรคที่ ๗
| อินทรวงศ์ฉันท์ | |||
| ๏ เมื่อนั้นกลีมี | วรมีกมลสมล | ||
| อาฆาตพระนลจน | จิตกร้าวจะร้าวจะราน | ||
| ๏ มุ่งร้ายและหมายขวัญ | มนมั่นจะหักจะหาญ | ||
| มาดจ้องทำนองพาล | นลพลาดจะฟาดจะฟัน | ||
| ๏ มั่วมิตรสนิทจิต | ทุจริตบ่ผิดบ่ผัน | ||
| สองเกลอเสมอกัน | จรสู่นิษัธสถาน | ||
| ๏ มุ่งหน้าจะหาช่อง | จิตจ้องประหัดประหาร | ||
| สิบสองฉนำนาน | นลพลาดเพราะฃาดพิธี | ||
| ๏ ถ่ายมูตรสำเร็จแล้ว | พระบ่บ้างพระบทศรี | ||
| ไป่ทันสอาดดี | จรสู่ณะสันธยา | ||
| ๏ ฝ่ายท้าวกลีทราบ | อวกาศอุจาดก็มา | ||
| สำนึงพระราชา | บ่มิหึงกระลึงพระนล | ||
| ๏ ดลใจพระไนษัธ | ก็วิบัติวิกัติวิกล | ||
| เชิงเชาวน์กำเลามนท์ | มนช้ำระกำวิกร | ||
| ๏ ครั้นองค์กลีสิง | มนสมมนานุสร | ||
| จึ่งองค์ทวาบร | จรตรงดำรงสกา | ||
| ๏ กลีทูลพระบุษกร | อรชรขจรวิชา | ||
| ผู้เปนพระภาดา | นลราชอำนาจมหัน | ||
| ๏ ดูก่อนพระบุษกร | จิตหาญชำนาญพนัน | ||
| เชิญชวนพระนลธรร | มิกราชประลองสกา | ||
| ๏ องค์ท่านสิชาญกล | ยลเล่หะเทวะนา | ||
| รู้หลักประจักษ์ปา | ศกะคล่องทำนองจะทำ | ||
| ๏ นลไซร้มิได้รู้ | ผิวสู้ก็เห็นจะกรรม | ||
| ตัวท่านชำนาญชำ | นะนริศร์บ่ผิดกมล | ||
| ๏ ศฤงคารสราญรม | ยะบรมบุราภินนท์ | ||
| สมบัติสุภัทร์ผล | พรราชมไหศวรรย์ | ||
| ๏ เราจักอำนวยให้ | ประลุท่านเพราะการพนัน | ||
| สมบัตินิษัธพลัน | จะวิเภทเพราะเหตุสกา | ||
| ๏ สิ่งใดมิได้เหลือ | กลเผือแถลงกถา | ||
| ด่วนดลพระนลนา | ยกเถิดจะเกิดสุผล ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระบุษกร | บทจรนครพระนล | ||
| ท้าทูลทำนองกล | กลิสอนบ่ห่อนจะแหนง | ||
| ๏ ดูราพระภาดา | ฃติยาธิคุณแสดง | ||
| ไววีระแวงแคลง | จิตหวั่นพระบารมี | ||
| ๏ เชิญนลพนันบาศก์ | นลอาจก็อาตม์บ่หนี | ||
| ตูอักขะเทวี | มนมั่นพนันจะลอง | ||
| ๏ ท้าแล้วก็ท้าเล่า | นลเศร้าหทัยะตรอง | ||
| คลองธัมมะทำนอง | ผิวเล่นก็เห็นบ่ดี | ||
| ๏ บัดเดี๋ยวก็หันหวน | จิตป่วนอำนาจกลี | ||
| ใคร่ขันพนันมี | มลจิตบ่คิดจะฃาม | ||
| ๏ บัดเดี๋ยวกลีดล | จิตนลก็เชือนก็แช | ||
| แดหมายก็ดายแด | บ่มิยั่งมิยืนมิยง | ||
| ๏ บุษกรทำนูลท้า | เฉภาะหน้าพระนางทนง | ||
| ไนษัธกษัตริย์ปลง | จิตผันพนันสกา | ||
| ๏ เสียทรัพย์บ่นับเหลือ | ธุระเบื่อจะไตรจะตรา | ||
| ทีนาระนานา | นิธิเนื่องอเนกอนันต์ | ||
| ๏ ลูกบาศก์อุบาทว์แท้ | นลแพ้บ่แผกบ่ผัน | ||
| หลายคืนและหลายวัน | นิธิสิ้นและสินกษัย | ||
| ๏ ส่ำเสวกามาตย์ | ก็มิอาจจะทำอะไร | ||
| จักทัดจะทานไน | ษธได้ก็ห่อนจะมี ฯ | ||
| ๏ ปางนั้นนรากร | ชนชาวนิษัธบุรี | ||
| อำมาตยะมนตรี | จรสู่นิเวศน์นรินทร์ | ||
| ๏ มั่วสุมประชุมกัน | จิตหวั่นเพราะภูบดินทร์ | ||
| มัวมนท์บ่ยลยิน | กิจราชวินาศวิการ | ||
| ๏ เช้าเย็นบ่เว้นว่าง | นลร้างเสวยสนาน | ||
| คืนค่ำมิสำราญ | พระบ่แนบพระนงพงา | ||
| ๏ จึ่งสูตะผู้เชา | วนะเฝ้าวรางคนา | ||
| ทูลองค์พระนงพา | ละวิทรรภะมานวี | ||
| ๏ แจงแจ้งแถลงลงเล่า | ดุจเค้ายุบลคดี | ||
| บรรดาประชาชี | จรสู่ประตูสภา | ||
| ๏ เหตุเหือดหทัยที่ | นรเทพธทรงสกา | ||
| หวั่นองสทกทา | หะถนัดวิบัติจะมี | ||
| ๏ ขอเชิญพระนางองค์ | อรอรรคะราชินี | ||
| ทูลภูบดีพลี | ดุจฃ้าทำนูลพระนาง | ||
| ๏ เชิญองค์ประชาเบศร์ | ฃติเยศร์วิไลยวรางค์ | ||
| เสด็จออกณะท่ามกลาง | ชนเฝ้าพระบทศรี ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้นพระรามา | วนิดาสุวรรณินี | ||
| องค์ทัมะยันตี | จิตเจียนจะจากสกนธ์ | ||
| ๏ แสนโศกบ่สร่างศัลย์ | มนหวั่นวะว้าวะวน | ||
| ด่วนดลพระนลชล | นยนาก็พร่าก็พราย | ||
| ๏ เสียงสั้นรำพรรณ์ทูล | จิตภูลเทวศบ่วาย | ||
| อ้าองค์พระทรงฉาย | กษมาปะศารทูล | ||
| ๏ บัดนี้ประชาราษฎร์ | และอำมาตรย์จะมาทำนูล | ||
| เชิงชอบระบอบบูรพ์ | จิตภักดิรักพระองค์ | ||
| ๏ หวังเฝ้าพระเจ้าฉัตร | และประณตพระบทบงสุ์ | ||
| ภูมินทร์นรินทร์จง | จรให้นิกรประณาม | ||
| ๏ ทูลแล้วทำนูลเล่า | อรเศร้าหทัยะซาม | ||
| โฉมศรีฉวีงาม | ก็สลัวระรัวสกนธ์ | ||
| ๏ นลเฉยบ่เผยโอษฐ์ | ดุจโสตรบ่ยินยุบล | ||
| ลุ่มหลงพวงวน | จิตมั่นกระดาสสกา | ||
| ๏ นางทัมะยันตี | ยุวดีก็อ่อนอุรา | ||
| มนตรีนิกรมา | ครกรมระบมหทัย | ||
| ๏ โจษจรรสนั่นว่า | พระนราธิเบนทร์กระไร | ||
| กลับกลายสลายไป | ดุจนี้บ่มีคนึง | ||
| ๏ ฝ่ายองค์กลีดล | จิตนลกระหลบกระลึง | ||
| ไนษัธวิบัติกรึง | มนแน่วณะเทวนา | ||
| ๏ หลายปักษะหลายมาส | บ่มิคลาดกระดานสกา | ||
| หลายปักษะหลายมา | สะบ่ฟื้นบ่คืนพระองค์ ฯ | ||
สรรคที่ ๘
| ๏ | |||
สรรคที่ ๙
| ๏ | |||
สรรคที่ ๑๐
| ๏ | |||
สรรคที่ ๑๑
| ๏ | |||
สรรคที่ ๑๒
| ๏ | |||
สรรคที่ ๑๓
| ๏ | |||
สรรคที่ ๑๔
| ๏ | |||
สรรคที่ ๑๕
| ๏ | |||
สรรคที่ ๑๖
| ๏ | |||
สรรคที่ ๑๗
| ๏ | |||
สรรคที่ ๑๘
| ๏ | |||
สรรคที่ ๑๙
| ๏ | |||
สรรคที่ ๒๐
| ๏ | |||
สรรคที่ ๒๑
| ๏ | |||
สรรคที่ ๒๒
| ๏ | |||
สรรคที่ ๒๓
| ๏ | |||
สรรคที่ ๒๔
| ๏ | |||
สรรคที่ ๒๕
| ๏ | |||
