พระนลคำฉันท์

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น
(→สรรคที่ ๓)
(→สรรคที่ ๔)
แถว 659: แถว 659:
====สรรคที่ ๔====
====สรรคที่ ๔====
<tpoem>
<tpoem>
-
๏
+
<sup>พุชฌงคปยาตฉันท์</sup>
 +
๏ พระลาวัณยะพรรณิ  บุตรีภีมะราชา
 +
สดับวัจน์นิษัธนา  ถหลากจิตก็อิดใจ
 +
 
 +
๏ ไฉนนั่นพระพันตา  สุเรนทราธิเบนทร์ไกร
 +
เถลิงอาศน์ถวัลย์ไอ  ศวรรย์ในสวรรค์เวียง
 +
 
 +
๏ ประดานางสุรางค์ทรง  สเอวองค์สอางเคียง
 +
บำรุงเธอบำเรอเรียง  ประไพตาประภาเพรา
 +
 
 +
๏ พระอินทร์ไซร้จะไร้นาง  สุรางค์แนบเสน่ห์เนา
 +
ก็เหลือเชื่อและเหลือเดา  จะเปนได้ไฉนเนอ
 +
 
 +
๏ พระกาลกาญจน์ตระการเพริศ  วิลาสเลิศวิไลยเลอ
 +
สรีล้อมบำเรอเธอ  ประเล้าโฉมประโลมฉาย
 +
 
 +
๏ พระเพลิงเริงเถกิงกาจ  วโรภาสสุพรรณ์พราย
 +
ประเสริฐศักดิ์ตระหนักหมาย  บ่ไร้ร้างสุรางค์โลม
 +
 
 +
๏ วรุณไซร้วิไลยทรง  สอางองค์ลออโฉม
 +
ก็ย่อมมีสุรีโลม  สุภัทร์แพร้วศุภาดูลย์
 +
 
 +
๏ พระอินทร์ยมวรุณเพลิง  เถกิงกาญน์วิมานมูรธ์
 +
พิพัฒน์แผ้วพิพิธภูล  พิชัยฤทธิ์พิชิตชาญ
 +
 
 +
๏ ไฉนจงประสงค์เรา  ฉนี้เล่าบ่เปนการ
 +
คำนึงพลางยุพาพาล  ก็ทูลตอบพระนลไป
 +
 
 +
๏ พระทรงฤทธิ์อดิศวร  ประมวลศรีระวีไกร
 +
เถลิงรัฐนิษัธไอ  ศวรรย์เอี่ยมอลงกรณ์
 +
 
 +
๏ สยุมพรพิธีนี้  จะมีเพื่อพระภูธร
 +
สมาคมสโมสร  กษัตริย์สิ้นณะดินแดน
 +
 
 +
๏ ประสงค์ตรงพระองค์เธอ  พระนลเลอเสมอแมน
 +
บุรุษอื่นผิหมื่นแสน  จะหมายชมบ่สมหมาย
 +
 
 +
๏ เพราะเหตุหงส์พิหงค์ทอง  ยุบลถ่องแถลงปราย
 +
ประลือโฉมประโลมฉาย  พระนลเฉิดประเสริฐทรง
 +
 
 +
๏ จำเดิมกาละนั้นมา  ก็จึงฃ้าคำนึงองค์
 +
จำนงในหทัยตรง  ถวายแด่พระทรงศรี
 +
 
 +
๏ ผิแม้นองค์พระทรงศร  มนาทรบ่ห่อนมี
 +
ก็ตัวฃ้าจะพาชี  วะก้มหน้าอำลาตาย ฯ
 +
 
 +
 
 +
๏ พระนลยินยุบลตรึก  คเนนึกคนึงหมาย
 +
จะเล้าโลมพระโฉมฉาย  ประดุจเทพประสงค์มา
 +
 
 +
๏ พระนางเอยอุไรนง  พงาองค์อำเรอตา
 +
ก็เมื่อสี่สุเรนทรา  คนียมวรุณเรือง
 +
 
 +
๏ เสด็จสู่สยุมพร  ธิดาภีมะศรีเมือง
 +
มนุษย์แน่นอเนกเนือง  จะเทียมเทพกระไรเธอ
 +
 
 +
๏ จะเลือกคนดำเนิรดิน  บ่เลือกอินทร์ระบินเลอ
 +
ก็ผัวคนไฉนเนอ  จะเทียมผัวพระอินทร์ไกร
 +
 
 +
๏ มิเลือกอินทร์ก็เลือกยม  มิเลือกยมก็เลือกไฟ
 +
วรุณเกียรติกำไร  ก็ล้ำเลิศประเสริฐสาร
 +
 
 +
๏ มนุษย์หยิ่งเผยอยง  จะเทียมองค์พระโลกบาล
 +
บ่ทันเทียบจะเปรียบปาน  ลอองบาทก็ห่อนมี
 +
 
 +
๏ มนุษย์ต่ำบ่ยำเยง  บ่กริ่งเกรงพระวัชรี
 +
วรุณยมวราคนี  ก็แท้โทษจะถึงมรณ์
 +
 
 +
๏ ผิขัดเทวะบัญชา  ก็คือพาทุฃากร
 +
และทั้งทิ้งทิพาภรณ์  สถานทิพย์บ่พึงถึง
 +
 
 +
๏ ผิโดยดังหทัยแมน  จะแสนสุขสวรรค์สึง
 +
เกษมใจณะไตรตรึงษ์  เสวยทิพย์สถาวร
 +
 
 +
๏ สตรีมีณะที่ใด  มิอยากได้สุเรนทร
 +
สตรีใดณะดินดอน  มิคิดใคร่วรุณฉาย
 +
 
 +
๏ สตรีใดณะใต้หล้า  มิใฝ่หาพระเพลิงพราย
 +
สตรีใดบ่แดดาย  คนึงสมพระยมยง
 +
 
 +
๏ พระนางจงผจงสรร  ประสบฉันทะจำนง
 +
ณะเหล่าเทพสี่องค์  พระองค์หนึ่งพระองค์ใด ฯ
 +
 
 +
 
 +
๏ ยุพายินยุบลตัน  หทัยอั้นอุราใน
 +
ทำนูลตอบพระนลไป  พระเนตรน้ำก็คลอคลอง
 +
 
 +
๏ ประดาเทพเสด็จมา  และบรรดากษัตริย์ผอง
 +
ก็ฃ้าน้อยประณตปอง  ประณามก้มประนมกร
 +
 
 +
๏ พระองค์อื่นพระองค์ใด  ก็ฃ้าไม่มนาทร
 +
จะหมายเรียงจะเคียงหมอน  มิสมแท้จะแดดาย
 +
 
 +
๏ พระองค์เธอพระองค์เดียว  พระนลเชี่ยววิชาชาย
 +
ผิหมายชมจะสมหมาย  เพราะฃ้าหมายถวายตัว
 +
 
 +
๏ มิเลือกองค์พระนลได้  ก็ฃ้าไซร้บ่มีผัว
 +
มิยำเยงมิเกรงกลัว  จะเปนไรก็เปนไป
 +
 
 +
๏ อำนาจสัตย์อธิษฐาน  สำเร็จสารสำราญใจ
 +
ประสบส่งประสงค์ไป  ประดุจฃ้าจำนงหวัง ฯ
 +
 
 +
 
 +
๏ พระนลยินยุพาพร้อง  อุราข้องคนึงฟัง
 +
ดำรัสตอบพระนางดัง  หทัยธัมมะสำนึง
 +
 
 +
๏ สมรเอยเฉลยอัตถ์  ก็โดยสัตย์บ่พรั่นพรึง
 +
ตระหนักในหทัยตรึง  เสน่ห์หาญประทานตู
 +
 
 +
๏ ก็ฃ้านี้ณะกาลนี้  มิอาจที่จะชี้ชู
 +
จะเล้าโลมพระโฉมตรู  ประสงค์เพื่อประโยชน์ตน
 +
 
 +
๏ ก็ห่อนได้เพราะสัญญา  จะมาสื่อแสวงผล
 +
ถวายเทพถกลพล  เถกิงเกียรติ์ตระการไกร
 +
 
 +
๏ ณะกาลอื่นผิมาได้  จะมาใหม่ลำพังใจ
 +
จะทูลความณะทรามไวย  เสน่ห์หมายถวายนาง ฯ
 +
 
 +
๏ ยุพาแย้มพระโอษฐ์ยิ้ม  พระพักตร์พร้อมพิไลยพลาง
 +
คำณวนถึงคำนึงทาง  จะแก้ยากวิบากเบา
 +
 
 +
๏ พระนางทูลพระราชา  ผิสัญญาก็ทำเนา
 +
อุบายอันจะบันเทา  ก็พอเห็นจะเปนการ
 +
 
 +
๏ ณะวันซึ่งสยุมพร  อลงกรณ์มโหฬาร
 +
กำหนดถ้วนคำณวนวาร  สมาคมสโมสร
 +
 
 +
๏ สุเรนทราคณีกาล  วรุณชาญชโลทร
 +
เสด็จสู่สยุมพร  ประสงค์ฃ้าธิดาหลวง
 +
 
 +
๏ พระองค์จงเสด็จด้วย  บ่งงงวยทำงนทรวง
 +
กษัตริย์เทพสุทัศน์ปวง  ประชุมพร้อมพยานเรา
 +
 
 +
๏ ก็จึ่งฃ้าจะเลือกองค์  พระนลทรงทรงวิชาเชาวน์
 +
ทำนองโทษจะหนักเบา  บ่มีแก่พระภูมี ฯ
 +
 
 +
 
 +
๏ พระนลฟังบ่กังขา  ก็อำลายุพาศรี
 +
เสด็จจากนิเวศน์ภี  มะเฝ้าเทพสี่องค์
 +
 
 +
๏ พระพันตาสุราธิป  ประทับพร้อมพิไลยทรง
 +
พระยมงามประสามชงฆ์  วรุณเรื่องวราภรณ์
 +
 
 +
๏ ดำรัสถามพระนลไป  กระไรปิ่นนรินทร
 +
พระพานพบยุพาพร  พระนางฃานประการใด
 +
 
 +
๏ เสด็จได้สดวกดี  สดังศรีแสดงใจ
 +
จะเลือกเราฤเลือกใคร  พระนลเร่งแถลงสาร ฯ
 +
 
 +
๏ พระนลยินยุบลเล่า  เสนอเค้าสนองฃาน
 +
สุเรนทราทิบรรหาร  ตระบัดฃ้าก็สู่วัง
 +
 
 +
๏ ประตูคนก็พรั่งพร้อม  กำแพงป้อมก็ล้อมบัง
 +
ทนายเฒ่าก็เฝ้าฟัง  ทนายหนุ่มก็คุมดู
 +
 
 +
๏ ประดาพลพหลใด  บ่มีใครจะเห็นตู
 +
ระเห็จถึงพธูตรู  ยุพาแผ้วพิมลมาลย์
 +
 
 +
๏ กำนัลแวดระวังองค์  ธิดาทรงฉวีกาญจน์
 +
ประหนึ่งโสมะสำราญ  ระหว่างโชติดารา
 +
 
 +
๏ พระนางทอดพระเนตรฃ้า  ก็ถามว่าพระราชา
 +
บ่ฃามเฃ็ดเสด็จมา  เพราะเหตุหาญประการใด
 +
 
 +
๏ อนึ่งฃ้าพระองค์ทรง  ณรงค์ฤทธิคือใคร
 +
พหลพลสกลไกร  กำแพงกั้นบ่บังกัน
 +
 
 +
๏ ก็จึ่งฃ้าทำนูลตอบ  ยุบลชอบชลอฉันท์
 +
แถลงซึ่งพระทรงธรร  มะสี่ท้าวธจงใจ
 +
 
 +
๏ ประสงค์พายุพาจร  ประหนึ่งพายุพาไป
 +
ณะถิ่นทิพย์สถานไอ  ศวรรย์หล้าสง่างาม
 +
 
 +
๏ และสี่เทพธใช้ฃ้า  เสด็จมาทำนูลความ
 +
ประหนึ่งทูตแถลงตาม  ยุบลอัตถ์อำนวยไข
 +
 
 +
๏ พระนางประจงสรร  ประสบฉันทะอาลัย
 +
พระองค์หนึ่งพระองค์ใด  ณะสี่เทพธจำนง
 +
 
 +
๏ ยุพาตอบยุบลว่า  จะเลือกฃ้าพระนลยง
 +
มิยอมเลือกสุเรนทร์องค์  วรุณอัคะนีกาล
 +
 
 +
๏ ณะวันซึ่งสยุมพร  สโมสรมโหฬาร
 +
กษัตริย์ชัชะวาลดาล  เสน่ห์หาธิดาหลวง
 +
 
 +
๏ ณะท่ามกลางสมาคม  พระอินทร์ยมวรุณปวง
 +
พระเพลิงเพริศพิไลยสรวง  เสด็จพร้อมพยาาเยาว์
 +
 
 +
๏ ก็จึ่งนางจะเลือกฃ้า  พระนลกล้าวิชาเชาวน์
 +
ทำนองโทษจะหนักเบา  บ่เกิดได้ไฉนเลย
 +
 
 +
๏ ฉนี้แลสุเรนทร  สมรพร้องฉลองเฉลย
 +
พระวาจายุพาเผย  ประดุจฃ้าทำนูลความ
 +
 
 +
๏ ยุบลทราบพระบทมาลย์  พระกฤตานตะเรืองราม
 +
พระเจ็ดลิ้นพระอินทร์งาม  วรุณวาริโลมศรี ฯ
</tpoem>
</tpoem>
 +
====สรรคที่ ๕====
====สรรคที่ ๕====
<tpoem>
<tpoem>

การปรับปรุง เมื่อ 09:50, 6 สิงหาคม 2552

เนื้อหา

ข้อมูลเบื้องต้น

พระนิพนธ์: พระนิพนธ์พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ

ขาดสรรคที่ ๒๑ - ๒๕

บทประพันธ์

สดุดี

วสันตติลกฉันท์
๏ อัญขยมประนมนขประณามพระสยามสวามี
เชลงฉันท์ประพันธสดุดีนรเทพเถกิงไกร
๏ จักรพรรดิขัตติยนรินทร์ปถพินทร์ทิพาลัย
ดั่งรามราฆพไผทกิติศักดิ์ประจักษ์จินต์
๏ สมเด็จปรเมนทรมหาวชิราวุธาวนินทร์
เอกองค์พระมงกุฏสิรินทสุคันธ์สมัญญา
๏ นามเมืองก็เรืองกิติวิมลเพราะยุบลพระราชา
นามราชก็เรืองกิติประภากรเหตุประเทศเรือง
๏ โสภาวิชาภรณแพร้วกลแก้วกำจายเมือง
โสภณพิมลสตยเนืองนิติธรขจรธรรม์
๏ ในสรวงก็แสงสุริยส่องทิวก่องณะกลางวัน
สิ้นสูรย์ก็แสงศิศิรจันทรจ้าณะราตรี
๏ สูรย์จันทร์ก็ปันทินนิศาจกรานุจรมี
เวรเปลี่ยนและเวียนศศิรวีปริวัตระผลัดกัน
๏ อันองค์พระมงกุฏกษัตริย์ทนุรัฐนครฃัณฑ์
วันคืนพระยืนจิตกระสันธุรม่งพระองค์เดียว
๏ เชอดชาติพระราชประยุรรักมนภักดิกลมเกลียว
เสนาประชานรก็เหนียวจิตรักสมัคคุณ
๏ ครองดินอรินทมนเรนทร์ประเมนทร์มฆาดุลย์
เดชเปรื่องกระเดื่องพระยศบุณยโศลกสิเรนทร
๏ สรวมคุณพระไตรย์สรณรัตน์สิริภัทร์อุบัติพร
ยิ่งกี้พระกีรติขจรทิศเทอดคุณาธาร
๏ พุทธานุภาพผริตผลสุขดลอดูลย์ดาล
ธรรมานุภาพพิมลภูลชยเชอดชลอธรรม์
๏ จำเริญพระชนม์ธนสุขีพลศรีสอางพรรณ
ไร้โรคนิราศภยนิรันตรทุกขถอยไกล
๏ ฃ้าบาทประดิษฐ์พจประพันธ์บทฉันท์ชลอใจ
ดำเนิรนิทานพระนลไนษธเบื้องฉบับบรรพ์
๏ ทูลแทบพระราชบทมาลย์มหิพาลวิบูลย์ธรรม์
หวังเสริมสราญกมลกรรณพระนราธิราชา ฯ
             

สรรคที่ ๑

วสันตติลกฉันท์
๏ ยังมีกษัตริย์นิษธราษฎร์นลราชสมัญญา
ลือฃามพระนามนลนราธิปทั่วไผทศรี
๏ เฉกฉัตรอุบัตินิษธร่มอภิรมยะลาภี
สมบัติพิพัฒนะธนีธรณีระบือบุญ
๏ ทรงศักดิ์ประจักษ์จิตประจำรสธรรมธิราดุลย์
นานาคุณานุคุณจุนจิตเหิมเฉลิมรมย์
๏ ทรงเดชวิเศษศรวิสิฎฐ์อภิฤทธิ์ปรากรม
เลี้ยงราษฎร์พระราชอุปสดมภ์อดิเรกอเนกนันท์
๏ ทรงโฉมประโลมจิตประเจิดสิริเลิศะรังสรรค์
อำไพประพลพิมลพรรณืผิวพิศก็ติดตา
๏ แคล่วคล่องทำนองอศวชาติจรผาดผยองพา
เปนปิ่นมหารถมหารถอื่นบ่ขืนแขง
๏ รู้หลังประจักษ์จตุรเวทนรเศรษฐะกำแหง
เชิงชั้นพนันนลระแวงจิตรักตระหนักนัย
๏ อวยทานอุทารอุทยเทอดนรเลิศสุฃาลัย
บรรเทิงสเริงสริระไภยพิบัติบ่บีฑา
๏ เสนาพลาธิกพหลนรชนระบือชา
เหิ่มหาญทยานหทยทานพแทตย์บ่เทียมทาน
๏ เกริกเกียรติ์กระหลบพิภพแม้นภพแมนมโหฬาร
เสมอศักดิ์ศักระมฆวานสุรสิทธิ์รังสรรค์ ฯ
๏ ยังมีพระภีมะมรุเดชนคเรศวิทรรภ์ฃัณฑ์
ครองราชย์บำราศบรถวัลยเถลิงเถกิงศรี
๏ ไพร่ฟ้าประชากรเกษมสุขเหมหทัยทวี
เรืองรมยะร่มนิคมมีพิตภัทระภูลเพ็ญ
๏ แต่องค์พระภีมะนิรรมยะระทมระทวยเข็ญ
หมายปองและหมองมนลำเค็ญเพราะบ่สิทธิสมหมาย
๏ เหตุไร้พระราชบุตระบุตรีมหิษีฤดีดาย
กำศรดระทดหทยวายอุระร้อนบ่ห่อนมี
๏ บำเพ็ญกุศลผลก็ไร้มนไหม้มลายศรี
หลายหลากประจากธนมณีพรพิตก็นิษผล
๏ วันหนึ่งมนีวิริยกล้าตละฌานะโกศล
สู่ราชสถานถิรถกลชชวาลตระการตา
๏ จึ่งภีมะราชและมหิษีจิตปรีดิหรรษา
ซาบซ่านสราญกมลมานิตน้อมประฌามเธอ
๏ เชิญองค์พระดาบสสถิตยณะอาศน์อุไรเลอ
สององคะทรงบำรุบำเรอปฏิบัิติพระโยคี
๏ เมื่อนั้นมุนีสถิรธรรมอรัญยะวาสี
เปี่ยมปิติในหทยมีมนเหมเกษมศานติ์
๏ อวยพรถวายนฤบดีมหิษีวิมลมาลย์
จงทรงพระราชสิริสราญสุรฤทธิธำรง
๏ อันใดพระใคร่จิตกระสันสุขหรรษะจำนง
อันนั้นประสบศุภประสงค์พรสิทธิสมบูรณ์
๏ หมายมีบุตรีบุตระประเสริฐฉวิเฉิดฉมามูรธ์
เปนศรีมหานครคูณกิติเลื่องระบือไกร
๏ จงสบมโนรถประสงคจำนงมนุญใน
ไป่คลาดพระราชหฤทัยดุจอาตมะอวยถวาย
๏ ครั้งเสร็จประสิทธิ์พระพิพัฒน์พระวนัสถะผันผาย
ทูลลานราธิปและหมายทิศถิ่นพนาลัย ฯ
๏ ฝ่ายองค์พระปินนรวิทรรภสุธรรมะธรไท
อีกนางพระยายุวประไพอภิลาษลออองค์
๏ จำเดิมมุนีวิริยเดชวรเวทธำรง
เธอช่วยอำนวยพระพรมงคลสิทธิสมปอง
๏ แต่นั้นสุรางคะมหิษีธก็มีบุตรีสนอง
สวาดิ์แสนเสน่ห์สนิทสองปฏิพัทธะเพียงใจ
๏ อีกมีพระราชดนุชสามทมะนามเกรียงไกร
หนึ่งทานตะหนึ่งทมนะไชยะยศาภิศักดิ์ศรี
๏ ฝ่ายราชบุตรีสิริยโศธรทัมะยันตี
พรายเพราพระเยาวะดรุณีสุขุมาลละลานเลอ
๏ ทรงศรีฉวีวรวิลาสกลวาดวิมลเสมอ
ใครยลก็ดลจิตเลมอมนถึงคนึงศรี
๏ ในฟ้าจะหาอรสุรางค์ดุจนางก็ห่อนมี
ในดินจะหาอรยุพีกลนุชก็สุดหา
๏ ความงามณะสามภพเสนอจะเสมอบ่มีมา
ทรามไวยประไพพรศุภาผิวเห็นก็เปนบุญ ฯ
๏ ฝ่ายองค์นิษัธฃติยนาถนลราชระลือคุณ
ภๅโฉมประโลมนยนะสุนทรทั่วไผทศรี
๏ ทราบศัพท์ยุบลนลอนันต์ณะวิทรรภะธานี
จวบองค์พระราชวรบุตรีธก็รู้ระหัสสาร
๏ ปางปวงประชานิษธราษฎร์ก็นินาทะพิสดาร
ภๅลักษณ์ยุบลวิมลมาลย์พระวิทรรภะนารี
๏ จวบจนพระนลธก็ตระหนักวรลักษณ์พระบุตรี
ต่างองค์ก็ต่างกมลมีปฏิพัทธะผูกพัน
๏ ยิ่งยินระบินยุบลภๅก็ระบือหทัยศัลย์
นางใคร่จะยลพระนลครันนลใครจะยลนาง ฯ
๏ เมื่อนั้นพระนลพิมลโฉมอุระโซมระคางขนาง
หมายน้องและหมองกมลหมางเพราะบ่เหมือนกมลหมาย
๏ วันหนึ่งพระจึ่งจรประพาศพนราชสราญกาย
องค์เดียวพระเที่ยวทุรณะทายบทท่องระโหฐาน
๏ ยลหงส์หิรญวิมลเมิลมนเพลินพิบูลย์บาน
สำเริมประเทิงหทยะลานจิตเล่นบ่เห็นองค์
๏ ปางนั้นนราธิปกษัตริ์ยนิษัธะธำรง
ซอกซอนและซ่อนคณะพิหงคและหงสะหลงเผลอ
๏ เมียงเมิลดำเนิรบทบ่แกรบจรแอบกำบังเฌอ
จับได้สุโนคพระนลเธอก็แจร่มจรูญปรีดิ์
๏ ฝ่ายหงสะเหมวรวิหคก็สทกสท้านมี
ใจกลัวระรัวสริระตีอุระข้อนคนึงครวญ ฯ
ทูลพระนลว่า
๏ อ้าองค์พระทรงสุรมเหศรศักดิ์นเรศวร
ภูวนาถพระบาทยุคลควรภพพึ่งสำนึงนาน
๏ แม้นทรงพระคุณกรุณโปรดสละโทษมิสังหาร
ขอรองลอองพระบทมาลย์กลทูตนำทูลเสนอ
๏ แด่นางพระราชปิยยุพาพระธิดาวิทรรภ์เธอ
สำแดงพระคุณอดุลเลอนรราชนเรสูร
๏ นางทราบยุบลพระนลแล้วฤจะแคล้วอุราดูร
จักครวญจะใคร่หททภูลจิตเล่ห์เสนหา ฯ
๏ ฟังหงส์ทำนูลมธุรวาทนลราชหรรษา
ปลดปล่อยพิหคพิหคลาจรรีบระเห็จหน
๏ พาพวกพิหงคะคณะหมายมนบ่ายโพยมบน
ฉิวฉิวละลิ่วอำพรดลณะวิทรรภะธานี
๏ ลงยังพระราชอุทยานยุวมาลย์พระบุตรี
ชมพรรณ์กุสุมสุขุมปรีดิจรัสจรูงราม
๏ เมื่อนั้นพระองค์อรธิดาทศนาสุโนคงาม
คิดใคร่จะได้ก็จรตามบริษัทก็ตามองค์
๏ แอบอ้อมแลล้อมคณะสุโนคและกระโชกจะจังหงส์
หวุดหวิดกระชิดจิตพวงผิวใกล้วก็ไป่ทัน
๏ ปางราชยุพาพรประไพจรไล่พิหคหัน
หนีนางและห่างคณะกำนัลก็สุโนคเสนอสาร ฯ
หงส์ทูลนางว่า
๏ อ้าองค์พระราชวรบุตรีศุภศรีฉวีกาญจน์
เพ็ญพักตร์พิมลกลสุมาลย์อรเอี่ยมอุไรพรรณ์
๏ อันในนิษัธฃติยะนาถอธิราชยะรังสรรค์
ไพศาลพิศลย์ผลอนันต์นลผู้ผดุงเมือง
๏ อันองค์พระนลพิมลเฉิดฉวิเลิศวิไลยเรือง
บุญญาภิฤทธิ์พิชิตเปลืองปรภาพบ่พึงเผยอ
๏ คนธรรพ์อุรุคสุรและรากษสมากบ่มีเสมอ
ดาวเดือนบ่เหมือนพระนลเธอนิติธรนิกรพิง
๏ ฉันใดพระองค์อรประเสริฐสิริเลิศณเหล่าหญิง
ฉันนั้นพระนลวิมลจริงจิตรเลิศณะเหล่าชาย
๏ ชายเลิศผิร่วมสมรเลิศจะประเสริฐะแหล่หลาย
โลกหล้าจะหาอุภยะผายภทระเหมือนมิพึงมี ฯ
๏ เมื่อนั้นยุพาพรลำเภาอรเยาวะสุนทริ
ปางทรงสดับสกุณปรีดิก็ตอบยุบลไป
๏ ดูราพิหคกนกหงส์จะประสงค์ประการใด
จงเร่งระเห็จอำพรไคลณะนิษัธนครฃัณฑ์
๏ บรรยายยุบลกลประสงค์ดุจหงส์จำนงสรร
ทูลองค์พระนลพลอนันต์กลที่ทำนูนเรา ฯ
๏ บัดนั้นสุโนคสิรประณตวรนุชนงเยาว์
ทูลลายุพาอรลำเภาจรเหิรระเห็จคลา
๏ ถ่องทูลพระนลนรบดีธก็ปรีดิหรรษา
ปลื้มเปรมเกษมกมลมาลยะแผ้วพิมลศรี ฯ
             

สรรคที่ ๒

อินทรวงศ์ฉันท์
๏ เมื่อนั้นพระไภมียุวดีกำดัดฤดี
คำนึงพระนลมีนยะหงส์พิหงคะทูล
๏ หมองหมายบ่วายว่างสุขนางก็ส่างก็สูญ
อาดูรอดูลย์ภูลพิศวาสบ่คลาดบ่คลาย
๏ ยามนิทร์บ่นิทร์เนานิทระเศร้าทุรนทุราย
ร้อนรนสกลกายบ่มิเหือดก็เดือดกมล
๏ โภชน์ตั้งก็นั่งเฉยบ่เสวยกระยาสุคนธ์
กลุ้มกลัดสบัดตนอุระเข็ญลำเค็ญรำคาญ
๏ พักตร์พิมพะพริ้มเพราพิศเศร้าบ่เบิกบ่บาน
ขุ่นข้นกมลมาลย์มลหมางระคางระคาย
๏ เคยสรวลบ่สรวลสันต์จิตซั้นระส่ำระสาย
แค้นคิดระคายหมายมนแล้วก็แคล้วก็คลา
๏ เคยมีฉวีฉ่องสิริผ่องประไพประภา
บัดนี้ฉวีวามก็หมองบ่รองบ่เรือง
๏ เผลอ ๆ มะเมอมนจิตจนก็ข่นก็เคือง
ผิวพักตร์ก็ชักเหลืองวรรูปก็ซูปก็ผอม
๏ บัดนั้นพระพี่เลี้ยงทนุเคียงยุพาถนอม
เห็นราชธิดาตรอมจิตหม่นกระวนกระวาย
๏ หนักใจก็ไปเฝ้าณะพระเจ้าวิทรรภะฉาย
ทูลว่าธิดาสายจิตไท้มิใครเสบย
๏ เมื่อนั้นพระจอมธรรมะวิทรรภะฟังเฉลย
ห่อนรู้ระหัสเผยธก็ร้อนอุราสลาย
๏ ลูกกรูก็ชีพกรูจิตกรูบ่รู้สบาย
ใจกรูบ่ดูดายอุระเดือดบ่เหือดทำงน
๏ หนักในหทัยท้าวอุระร้าวบ่รู้จะทน
จึ่งองค์พระทรงพลก็ละห้อยละเหี่ยหทัย
๏ รำลึกพระชนมายุยุพาประภาพิไลย
นงเยาว์ลำเภาไวยะก็รุ่นเจริญจรูญ
๏ สมควรสยุมพรอรชรพิธีพิทูร
สมศักดิ์สมบูรณ์วรเกียรติ์ขจายขจร
๏ ตรึกเสร็จก็ตรัสสั่งกิจดังมนานุสร
เสนาพลากรสุมนัสก็จัดก็ปัน
๏ ส่งข่าวและป่าวทั่วนคเรศเฃตตะฃัณฑ์
ทุกรัฐกษัตริย์อันจิตหวังพระอังคนา
๏ ทราบข่าวสยุมพรอรไทยประไพประภา
เสียวศัลย์กระสันหากลยาณิ์ประภาประไพ
๏ ต่างองค์ทนงฤทธิ์มนคิดจะสมสมัย
ต่างองค์ทนงใจจรหมายจะได้สมร
๏ ร้อนรักตะหนักมาดพิศวาสพระนางบวร
เวียนหวังพระบังอรอุระเต้นบ่เว้นทิวา
๏ ไฝ่ถึงยุพาภีมะลุตรีสุโลจนา
ฝันถึงยุพาภาดรุณีพระภีมะพงศ์
๏ ต่างเตรียมพลากรอภิฤทธิเรืองณรงค์
เนืองแน่นณะแดนดงจรโดยวิทรรภ์วิถี
๏ ถั่นถึงนครรัตน์ก็กษัตร์สุภัทร์พลี
เฝ้าภีมะราชภีมะก็รับก็เลี้ยงก็ดู ฯ
๏ เมื่อนั้นมุนีนาทรญาณวิธานวิทู
เชี่ยวณานวิศาลบูรณะก่องเถกิงถกล
๏ อีกทั้งมุนีบรรพตอันวิชาวิมล
สองเหิรระเห็จหนจรโดยอำพรพิถี
๏ ถั่นถึงสวรรค์เวียงอมราวะดีมณี
จึ่งสองพระโยคีจรไปณะไวชยันต์
๏ เฝ้าองค์พระวาสพอมเรนทร์วฤตระหัน
สมเด็จพระจอมสวรรค์ก็คำรพไชมมุนี
๏ ถามทุกข์แลสุขในภพโลกมนุษยะมี
เจริญจรูญพิบูลย์ปรีดิสวัสดิ์ฤาฤษี
๏ จึ่งสองมุนีน้อมมนทูลทิวัสบดี
ในโลกมนุษย์มีสุขเปรมเกษมกมล
๏ บรรดาพระราชาฃติยาธิเกียรติ์ถกล
ทุกที่มหรีดลก็สวัสดิ์พิพัฒน์ประพันธ์
๏ เมื่อนั้นสุราธิปทิพราชมไหศวรรย์
ฟังทูลพระทรงธรรมะก็ปริ่มหทัยะปรีดิ์
๏ ตรัสถามพระนักสิทธมหิทธิเวททวี
ดูราพระโยคีพรตผู้พิสุทธพิสัย
๏ อันเหล่าพระราชาธิกษัตริย์วิวัฒน์วิชัย
ครองเวียงกำเรียงไกรอภิชิตมหิทธิ์มหัน
๏ ต่างองคะต่างทรงสุรภาพอเนกอนันต์
ทุกองค์ทรงธรรม์สุจริตวิสิฏฐ์วิศาล
๏ ต่างองคะหายพักตร์บ่มิยาตรณะคัคะณานต์
ตูห่อนจะพบพานภพนาถนรินทะใด
๏ เหตุใดกษัตราธิกอานุภาพะไกร
จึ่งหายพระพักตร์ไปบ่มิสู่สวรรคะเลย
๏ เมื่อนั้นพระนารทพจพร้อมฉลองเฉลย
อันซึ่งกษัตริย์เคยจรชั้นสวรรค์ก็หาย
๏ ด้วยเหตุสยุมพรอรชรสุพรรณราย
กานดายุพาสายจิตภีมะวีระวงศ์
๏ ทุกเทศเกษตรรัฏฐกษัตริย์ก็เตร็จก็ตรง
สู่เวียงวิทรรภ์จงมนมุ่งวิมลสุมาลย์
๏ เหตุนี้บ่มีใครจรเฝ้าพระมัฆะพาน
สมเด็จมรุตวานธตระหนักหทัยเทอญ ฯ
๏ เมื่อนั้นพระโลกบาลแลพระอัคนีเจริญ
เสด็จเยือนพระอินทร์เมิลพระฤษีสุมนต์ยุคล
๏ ต่างองค์ก็ยินความมุนิงามแถลงยุบล
ต่างองค์ก็มุ่งกมลจะเสด็จณะเมทินี
๏ เพื่อการสยุมพรกลยาณิ์ประภาฉวี
ต่างองค์ประสงค์ศรีอรราชพาลิกา
๏ องค์อินทร์วรุณยมและพระเพลิงเถกิงประภา
ต่างทรงมหาวาหนะเหิรระเห็จทยาน
๏ หมายมุ่งวิทรรภ์รัตนะนครบวรวิศาล
พรึบพร้อมพหลหาญพลแห่อำพรสลอน ฯ
๏ กล่าวฝ่ายพระนลราชนลนาถนิษัธนคร
ทราบฃ่าวสยุมพรอรนุชก็สุดกระสัน
๏ รีบจัดพลากรบทจรนครวิทรรภ์
คำนึงพระนุชพลันพระก็เร่งพหละคลา
๏ นึกนุชบ่เหนื่อยนึกอุระทึกระลึกยุพา
หมายนางบ่หมางมานเสน่ห์วิมลสมร ฯ
๏ เมื่อนั้นพระวัชรีอัคนีเถกิงบวร
ยมราชวรุณจรพลผองผยองโพยม
๏ ต่างยลพระนลทรงสิริลักษณ์พิไลยประโลม
ตรูตาสง่าโฉมภพหล้าจะหาบ่เหมือน
๏ สี่เทพธอยุดพาหนเด่นประดุจจะเดือน
ลงจากโพยมเยือนนลราชณะแนวพนม
๏ มีเทพกถาสุนทรชื่นบ่ขื่นบ่ขม
ถ้อยคำก็ฉ่ำฉมผิวฟังก็ดังจะกลืน
๏ ดูราพระทรงศักดิ์ปรปักษ์บ่ฝ่าบ่ฝืน
ขันแขงพระแสงปืนอภิศักดิ์ตระหนักสวรรค์
๏ ทรงโฉมประโลมลักษณะพักตร์ประจักษะพลัน
ทรงศรีฉวีวรรณวรเดชวิเศษวิมล
๏ เชิญองค์นิษัธนาถนลราชพลีพหล
กอบกิจประกอบผลดุจเราจะกล่าวถวาย ฯ
             

สรรคที่ ๓

อินทรวิเชียรฉันท์
๏ เมื่อนั้นพระนลนนทะกมลวิมลฉาย
น้อมก้มประนมผายพจเผยเฉลยวอน
๏ อ้าองค์พระทรงฤทธิ์สุรสิทธิ์มหิศร
โลกหล้านรากรกรก้มประนมคัล
๏ ฃ้านี้เสมอฃ้าอมราภิฤทธิ์อัน
เฉกฉัตรอุบัติกันภพรมยะร่มเย็น
๏ สี่องค์ประสงค์ใช้กิจใดบ่ลำเค็ญ
หมายปองสนอมเปนดุจฃ้าพระบาทบงส์
๏ แต่ฃ้าจะทูลถามพจตามคะดีตรง
เทพช่วยอำนวยมงคลเพื่อพราทร
๏ สี่เทพธคือใครสุรไกรอลงกรณ์
เลิศหล้าสถาพรทิพลักษณ์วิไลยไร
๏ สี่เธอจะใช้ฃ้ากิจภาระฉันไหน
โองการประการใดสุรเทพประทานเทอญ ฯ
๏ เมื่อนั้นสุราธิปทิพราชจำเริญ
อวยอัตถ์ดำรัสเชิญมธุรสพระพจมาน
๏ เรานั้นพระอินทร์นี่อคนีมณีฉาน
นั่นคือพระโลกบาลยมรักษะทักษิณ
๏ โน่นวาริโลมลักษณะพักตระโศภิน
เปนเจ้ากระแสสินธุ์พระวรุณวรางค์เรือง
๏ สี่เราเสด็จมาพสุธามลังเมลือง
มุ่งใจจะไปเมืองระบุฃ่าวสยุมพร
๏ ใคร่ได้ธิดาราชอภิลาษลอออร
หวังพายุพาจรภพเทวะเขมี
๏ ขอเชิญพระนลจรณะสมรสุมาลย์ศรี
ทูลทัมะยันตีกลทูตทำนูลความ
๏ ว่าองค์พระวาสพสุรภพพิไลยราม
มาดินถวิลทรามวยะใคร่จะได้นาง
๏ อีกองค์วรุณลักษณะพักตระโศภางค์
หมายชวนพระนวลปรางอภิรมยะชมขวัญ
๏ หนึ่งองค์พระยมใคร่จิตได้พระเพ็ญจันทร์
หวังพาพระลาวัณย์กรคล้องตระกององค์
๏ ทั้งองค์พระเจ็ดกรอรชรขจรทรง
หมายโลมพระโฉมยงสุภคาประภาการ
๏ สี่สู่สมาคมณะสยมพโรฬาร
หวังองคะนงคราญศุภลักษณ์ประจักษ์ใจ
๏ นางจงประจงสรรสุรฉันทะอาลัย
เลือกหนึ่งพระองค์ในจตุเทพธหมายมา ฯ
๏ เมื่อนั้นพระนลยินพระมหินทะเจรจา
ยิ่งฟังก็กังฃาอุระขุ่นรำคาญเคือง
๏ อ้าองค์สุเรศรอสุเรศร์บ่รอเรือง
รอบราบประภาพเปลืองพิษพาลบ่ทานทน
๏ ฃ้ายกนิการชาญชวหาญระเห็จหน
ด่วนโดยสถลกลจะกระหืดกระหอบเห็น
๏ เพื่อการสยุมพรพระยุพาประภาเพ็ญ
หมายมิตรบ่คิดเข็ญทุรทางณะกลางไพร
๏ บัดนี้พระเปนเจ้าธจะให้ระเห็จไป
ทูลความณะทรามไวยกลสื่อสำนารนาย
๏ ฃ้าเองประสงค์นางนุชพางอุราผาย
ทุกเวรบ่เว้นวายอุระหม่นกมลหมอง
๏ โปรดให้อภัยฃ้าธุระภาระอื่นปอง
ใช้ฃ้าและฃ้าจองจิตให้พระใช้เจียว ฯ
๏ เมื่อนั้นพระมัฆวานพจมานธฉุนเฉียว
ดูดู๋ประเดี๋ยวเดียวพระก็กลับก็กลายไป
๏ เมื่อกี้พระนลว่ากิจภาระฉันไหน
โองการประการใดก็บ่คิดจะบิดเบือน
๏ ครั้นเราดำรสวานมหิบาลก็แชเชือน
เกลื่อนกลบจะลบเลือนดุจนี้มิบังควร
๏ ไปเถิดพระนลไปจรไวบ่เรรวน
ตัดโศกวิโยคครวญผิวโศกจะสื่อไฉน ฯ
๏ เมื่อนนั้นพระนลอิดอุระอัดระอาใจ
จำเปนก็จำไปดุจเทพจำนง
๏ หวนมีมนาดูรธก็ทูลพระอินทร์องค์
เวียงวังยุพาวงพลแขงกำแพงกัน
๏ ฃ้าฤาจะเฃ้าได้กลใดพระทรงธรรม์
แน่แล้วบ่แคล้วอันพจฃ้าทำนูลความ ฯ
๏ เมื่อนั้นพระพันตาอมราธิเบนทร์งาม
ตรัสตอบพระนลตามจิตหวังพระบังอร
๏ ดูราพระนลภูธรผู้สถาพร
เธออย่ามนาวรณ์กิจนั้นมิพรั่นพรึง
๏ เราอาจอำนวนให้จรเตร็จเสด็จถึง
ผู้คนประตูกรึงบ่มิบังมิกั้นกาง
๏ เธอจงเสด็จไปดลในนิเวศน์นาง
พริบเนตระเดียวทางทุรถั่นก็ถึงองค์
๏ พออินทะโองการพจมานธหมดลง
นลราชระเห็จตรงกลวายุพาไป
๏ ลัดนิ้วพระหัตถ์เดียวพระก็ดลณะวังใน
ทวยหาญทหารใครก็บ่ห่อนจะเห็นองค์
๏ ปราการตระการกั้นบ่มิกันพระนลยง
แวดป้อมและล้อมวงก็ประหนึ่งบ่มีตา ฯ
๏ เมื่อนั้นนิษัธนาถยลราชกานดา
นวลนงพงาวามวิลาสวิไลยศรี
๏ โศภางค์สอางอ่อนอรชรสุพรรณี
เพราพร้อมมลม่อมมีสิริเลิศสราญตา
๏ เอวองคะอ้อนแอ้นอุระแม้นประทุมมา
ลัยแย้มยะยวนยามะกมุทบดีเชย
๏ เพ็ญจันทร์บ่เพ็ญจริงดุจหญิงฉนี้เลย
ใครใดจะได้เคยยลนางสำอางเหมือน
๏ รำพึงตลึงเล็งพิศเพิ่งพระเพ็ญเดือน
ดวง:-)็แชเชือนกิจทูตมิพึงทำ
๏ หวนหักหทัยท้อจิตแท้ทวีรำ
คาญขุ่นระคายคำสุรเทพธใช้มา ฯ
๏ บัดนั้นกำนัลนางบ่มิห่างยุพาภา
ล้อมเล่หะดารากรล้อมพระจันทร
๏ เห็นองค์พระไนษัธสิริรัตน์วราภรณ์
เลอล้ำนรากรทินกรบ่เทียมทัน
๏ ต่างนางก็ออเออมนเผลอมะเมอฝัน
ยักษ์นาคะคนธรรพ์สุรทิพยาคม
๏ ใครหนอลออทรงอรองค์อำเรอชม
งอนงามอร่ามรมย์ภพนี้บ่มีสอง
๏ พิศรูปก็เลิศลักษณ์พิศพักตร์ก็เพ็ญผอง
พิศองค์ลอออองพิศมาดสวาดิ์หมาย
๏ ต่างนางก็งวยงงพิศวงพระทรงฉาย
อยากผายบ่อาจผายพจถามพระภูธร
๏ ต่างนางก็บังคมสิรก้มประนมกร
อ้ำอึ้งอุราอรบ่มิอาจจำนรรจา ฯ
๏ เมื่อนั้นพระนงเภาอรเยาวะโสภา
หากในหทัยมานพมาณะวังใน
๏ งามดังอนงค์ทรงสิริโฉมประโลมใจ
ใครหนอฉนี้ใครฤจะเทพเสด็จมา
๏ นลยิ้มพระนางยิ้มพิศพริ้มประไพตา
พลางองค์พระนงพาลก็ถามพระนลไป
๏ ดูราพระทรงศักดิ์ศุภลักษณ์วิไลยไกร
เหตุหาญประการใดพระเสด็จณะวังหลวง
๏ จู่ถึงประหนึ่งเทวะสุเรศะเลอสรวง
ไพร่พลพหลปวงก็บ่ห้ามบ่ปรามองค์
๏ มาได้ก็โดยฤทธิมหิศรธำรง
อันซึ่งพระองค์ทรงสุรภาพคือใคร ฯ
๏ เมื่อนั้นพระนลยินอรพินทะปราไสย
ตรัสตอบยุบลไปดุจเทพจำนง
๏ ฃ้านามพระนลไนษธไอศวรรย์ทรง
มาโดยประสงค์องค์จตุเทพมาดิน
๏ องค์เพลิงเถกิงกาจยมราชวรุณอินทร์
สี่องคะทรงจินตะประสงค์จำนงใจ
๏ หวังพายุพาจรกลพายุพาไป
สู่ทิพย์สถานในภพหล้าสง่าทรง
๏ เสพย์สุขสถาวรนิรชรถนอมองค์
เพ็ญพรรณะบรรจงมลไร้วิไลยราม
๏ สี่เทพธใช้อาตมะมาทำนูลความ
เปนทูตแถลงตามศุภอัตถ์อำนวยไข
๏ นางจงประจงสรรสุรฉันทะอาลัย
เลือกหนึ่งพระองค์ในจตุเทพธหมายมา ฯ
             

สรรคที่ ๔

พุชฌงคปยาตฉันท์
๏ พระลาวัณยะพรรณิบุตรีภีมะราชา
สดับวัจน์นิษัธนาถหลากจิตก็อิดใจ
๏ ไฉนนั่นพระพันตาสุเรนทราธิเบนทร์ไกร
เถลิงอาศน์ถวัลย์ไอศวรรย์ในสวรรค์เวียง
๏ ประดานางสุรางค์ทรงสเอวองค์สอางเคียง
บำรุงเธอบำเรอเรียงประไพตาประภาเพรา
๏ พระอินทร์ไซร้จะไร้นางสุรางค์แนบเสน่ห์เนา
ก็เหลือเชื่อและเหลือเดาจะเปนได้ไฉนเนอ
๏ พระกาลกาญจน์ตระการเพริศวิลาสเลิศวิไลยเลอ
สรีล้อมบำเรอเธอประเล้าโฉมประโลมฉาย
๏ พระเพลิงเริงเถกิงกาจวโรภาสสุพรรณ์พราย
ประเสริฐศักดิ์ตระหนักหมายบ่ไร้ร้างสุรางค์โลม
๏ วรุณไซร้วิไลยทรงสอางองค์ลออโฉม
ก็ย่อมมีสุรีโลมสุภัทร์แพร้วศุภาดูลย์
๏ พระอินทร์ยมวรุณเพลิงเถกิงกาญน์วิมานมูรธ์
พิพัฒน์แผ้วพิพิธภูลพิชัยฤทธิ์พิชิตชาญ
๏ ไฉนจงประสงค์เราฉนี้เล่าบ่เปนการ
คำนึงพลางยุพาพาลก็ทูลตอบพระนลไป
๏ พระทรงฤทธิ์อดิศวรประมวลศรีระวีไกร
เถลิงรัฐนิษัธไอศวรรย์เอี่ยมอลงกรณ์
๏ สยุมพรพิธีนี้จะมีเพื่อพระภูธร
สมาคมสโมสรกษัตริย์สิ้นณะดินแดน
๏ ประสงค์ตรงพระองค์เธอพระนลเลอเสมอแมน
บุรุษอื่นผิหมื่นแสนจะหมายชมบ่สมหมาย
๏ เพราะเหตุหงส์พิหงค์ทองยุบลถ่องแถลงปราย
ประลือโฉมประโลมฉายพระนลเฉิดประเสริฐทรง
๏ จำเดิมกาละนั้นมาก็จึงฃ้าคำนึงองค์
จำนงในหทัยตรงถวายแด่พระทรงศรี
๏ ผิแม้นองค์พระทรงศรมนาทรบ่ห่อนมี
ก็ตัวฃ้าจะพาชีวะก้มหน้าอำลาตาย ฯ
๏ พระนลยินยุบลตรึกคเนนึกคนึงหมาย
จะเล้าโลมพระโฉมฉายประดุจเทพประสงค์มา
๏ พระนางเอยอุไรนงพงาองค์อำเรอตา
ก็เมื่อสี่สุเรนทราคนียมวรุณเรือง
๏ เสด็จสู่สยุมพรธิดาภีมะศรีเมือง
มนุษย์แน่นอเนกเนืองจะเทียมเทพกระไรเธอ
๏ จะเลือกคนดำเนิรดินบ่เลือกอินทร์ระบินเลอ
ก็ผัวคนไฉนเนอจะเทียมผัวพระอินทร์ไกร
๏ มิเลือกอินทร์ก็เลือกยมมิเลือกยมก็เลือกไฟ
วรุณเกียรติกำไรก็ล้ำเลิศประเสริฐสาร
๏ มนุษย์หยิ่งเผยอยงจะเทียมองค์พระโลกบาล
บ่ทันเทียบจะเปรียบปานลอองบาทก็ห่อนมี
๏ มนุษย์ต่ำบ่ยำเยงบ่กริ่งเกรงพระวัชรี
วรุณยมวราคนีก็แท้โทษจะถึงมรณ์
๏ ผิขัดเทวะบัญชาก็คือพาทุฃากร
และทั้งทิ้งทิพาภรณ์สถานทิพย์บ่พึงถึง
๏ ผิโดยดังหทัยแมนจะแสนสุขสวรรค์สึง
เกษมใจณะไตรตรึงษ์เสวยทิพย์สถาวร
๏ สตรีมีณะที่ใดมิอยากได้สุเรนทร
สตรีใดณะดินดอนมิคิดใคร่วรุณฉาย
๏ สตรีใดณะใต้หล้ามิใฝ่หาพระเพลิงพราย
สตรีใดบ่แดดายคนึงสมพระยมยง
๏ พระนางจงผจงสรรประสบฉันทะจำนง
ณะเหล่าเทพสี่องค์พระองค์หนึ่งพระองค์ใด ฯ
๏ ยุพายินยุบลตันหทัยอั้นอุราใน
ทำนูลตอบพระนลไปพระเนตรน้ำก็คลอคลอง
๏ ประดาเทพเสด็จมาและบรรดากษัตริย์ผอง
ก็ฃ้าน้อยประณตปองประณามก้มประนมกร
๏ พระองค์อื่นพระองค์ใดก็ฃ้าไม่มนาทร
จะหมายเรียงจะเคียงหมอนมิสมแท้จะแดดาย
๏ พระองค์เธอพระองค์เดียวพระนลเชี่ยววิชาชาย
ผิหมายชมจะสมหมายเพราะฃ้าหมายถวายตัว
๏ มิเลือกองค์พระนลได้ก็ฃ้าไซร้บ่มีผัว
มิยำเยงมิเกรงกลัวจะเปนไรก็เปนไป
๏ อำนาจสัตย์อธิษฐานสำเร็จสารสำราญใจ
ประสบส่งประสงค์ไปประดุจฃ้าจำนงหวัง ฯ
๏ พระนลยินยุพาพร้องอุราข้องคนึงฟัง
ดำรัสตอบพระนางดังหทัยธัมมะสำนึง
๏ สมรเอยเฉลยอัตถ์ก็โดยสัตย์บ่พรั่นพรึง
ตระหนักในหทัยตรึงเสน่ห์หาญประทานตู
๏ ก็ฃ้านี้ณะกาลนี้มิอาจที่จะชี้ชู
จะเล้าโลมพระโฉมตรูประสงค์เพื่อประโยชน์ตน
๏ ก็ห่อนได้เพราะสัญญาจะมาสื่อแสวงผล
ถวายเทพถกลพลเถกิงเกียรติ์ตระการไกร
๏ ณะกาลอื่นผิมาได้จะมาใหม่ลำพังใจ
จะทูลความณะทรามไวยเสน่ห์หมายถวายนาง ฯ
๏ ยุพาแย้มพระโอษฐ์ยิ้มพระพักตร์พร้อมพิไลยพลาง
คำณวนถึงคำนึงทางจะแก้ยากวิบากเบา
๏ พระนางทูลพระราชาผิสัญญาก็ทำเนา
อุบายอันจะบันเทาก็พอเห็นจะเปนการ
๏ ณะวันซึ่งสยุมพรอลงกรณ์มโหฬาร
กำหนดถ้วนคำณวนวารสมาคมสโมสร
๏ สุเรนทราคณีกาลวรุณชาญชโลทร
เสด็จสู่สยุมพรประสงค์ฃ้าธิดาหลวง
๏ พระองค์จงเสด็จด้วยบ่งงงวยทำงนทรวง
กษัตริย์เทพสุทัศน์ปวงประชุมพร้อมพยานเรา
๏ ก็จึ่งฃ้าจะเลือกองค์พระนลทรงทรงวิชาเชาวน์
ทำนองโทษจะหนักเบาบ่มีแก่พระภูมี ฯ
๏ พระนลฟังบ่กังขาก็อำลายุพาศรี
เสด็จจากนิเวศน์ภีมะเฝ้าเทพสี่องค์
๏ พระพันตาสุราธิปประทับพร้อมพิไลยทรง
พระยมงามประสามชงฆ์วรุณเรื่องวราภรณ์
๏ ดำรัสถามพระนลไปกระไรปิ่นนรินทร
พระพานพบยุพาพรพระนางฃานประการใด
๏ เสด็จได้สดวกดีสดังศรีแสดงใจ
จะเลือกเราฤเลือกใครพระนลเร่งแถลงสาร ฯ
๏ พระนลยินยุบลเล่าเสนอเค้าสนองฃาน
สุเรนทราทิบรรหารตระบัดฃ้าก็สู่วัง
๏ ประตูคนก็พรั่งพร้อมกำแพงป้อมก็ล้อมบัง
ทนายเฒ่าก็เฝ้าฟังทนายหนุ่มก็คุมดู
๏ ประดาพลพหลใดบ่มีใครจะเห็นตู
ระเห็จถึงพธูตรูยุพาแผ้วพิมลมาลย์
๏ กำนัลแวดระวังองค์ธิดาทรงฉวีกาญจน์
ประหนึ่งโสมะสำราญระหว่างโชติดารา
๏ พระนางทอดพระเนตรฃ้าก็ถามว่าพระราชา
บ่ฃามเฃ็ดเสด็จมาเพราะเหตุหาญประการใด
๏ อนึ่งฃ้าพระองค์ทรงณรงค์ฤทธิคือใคร
พหลพลสกลไกรกำแพงกั้นบ่บังกัน
๏ ก็จึ่งฃ้าทำนูลตอบยุบลชอบชลอฉันท์
แถลงซึ่งพระทรงธรรมะสี่ท้าวธจงใจ
๏ ประสงค์พายุพาจรประหนึ่งพายุพาไป
ณะถิ่นทิพย์สถานไอศวรรย์หล้าสง่างาม
๏ และสี่เทพธใช้ฃ้าเสด็จมาทำนูลความ
ประหนึ่งทูตแถลงตามยุบลอัตถ์อำนวยไข
๏ พระนางประจงสรรประสบฉันทะอาลัย
พระองค์หนึ่งพระองค์ใดณะสี่เทพธจำนง
๏ ยุพาตอบยุบลว่าจะเลือกฃ้าพระนลยง
มิยอมเลือกสุเรนทร์องค์วรุณอัคะนีกาล
๏ ณะวันซึ่งสยุมพรสโมสรมโหฬาร
กษัตริย์ชัชะวาลดาลเสน่ห์หาธิดาหลวง
๏ ณะท่ามกลางสมาคมพระอินทร์ยมวรุณปวง
พระเพลิงเพริศพิไลยสรวงเสด็จพร้อมพยาาเยาว์
๏ ก็จึ่งนางจะเลือกฃ้าพระนลกล้าวิชาเชาวน์
ทำนองโทษจะหนักเบาบ่เกิดได้ไฉนเลย
๏ ฉนี้แลสุเรนทรสมรพร้องฉลองเฉลย
พระวาจายุพาเผยประดุจฃ้าทำนูลความ
๏ ยุบลทราบพระบทมาลย์พระกฤตานตะเรืองราม
พระเจ็ดลิ้นพระอินทร์งามวรุณวาริโลมศรี ฯ
             

สรรคที่ ๕

๏
             

สรรคที่ ๖

๏
             

สรรคที่ ๗

๏
             

สรรคที่ ๘

๏
             

สรรคที่ ๙

๏
             

สรรคที่ ๑๐

๏
             

สรรคที่ ๑๑

๏
             

สรรคที่ ๑๒

๏
             

สรรคที่ ๑๓

๏
             

สรรคที่ ๑๔

๏
             

สรรคที่ ๑๕

๏
             

สรรคที่ ๑๖

๏
             

สรรคที่ ๑๗

๏
             

สรรคที่ ๑๘

๏
             

สรรคที่ ๑๙

๏
             

สรรคที่ ๒๐

๏
             

สรรคที่ ๒๑

๏
             

สรรคที่ ๒๒

๏
             

สรรคที่ ๒๓

๏
             

สรรคที่ ๒๔

๏
             

สรรคที่ ๒๕

๏
             

เชิงอรรถ

อ้างอิง

ศาลานกน้อย

รับข้อมูลจาก "https://www.reurnthai.com/wiki/%C3%A0%C2%B8%C5%BE%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B0%C3%A0%C2%B8%E2%84%A2%C3%A0%C2%B8%C2%A5%C3%A0%C2%B8%E2%80%9E%C3%A0%C2%B8%C2%B3%C3%A0%C2%B8%E2%80%B0%C3%A0%C2%B8%C2%B1%C3%A0%C2%B8%E2%84%A2%C3%A0%C2%B8%E2%80%94%C3%A0%C2%B9%C5%92"
เครื่องมือส่วนตัว