บทละครเรื่องรามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

การปรับปรุง เมื่อ 11:48, 4 สิงหาคม 2552 (ดูโค้ด) CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน) (→ตอนที่ ๒ ตอนหนุมานเกี้ยววานริน จนท้าวมาลีวราชมา) ← แตกต่างก่อนหน้า		การปรับปรุง เมื่อ 12:00, 4 สิงหาคม 2552 (ดูโค้ด) CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน) (→ตอนที่ ๒ ตอนหนุมานเกี้ยววานริน จนท้าวมาลีวราชมา) แตกต่างถัดไป →
แถว 260:		แถว 260:
	ฯ เชิด ๒ คำ ฯ		ฯ เชิด ๒ คำ ฯ
	</tpoem>		</tpoem>
		+	==== พระมงกุฎขี่ม้าเสี่ยงทาย หนุมานจะจับ ถูกพระมงกุฎเสกมนตร์มัดตัว ====
		+	ยานี
		+	๏ มาจะกล่าวบทไป  ถึงไทท่านท้าวโกสีย์
		+	ผู้ทรงมหิทธิ์ฤทธี  ตรีเนตรเล็งแลลงมา
		+	ก็แจ้งว่าหน่ออวตาร  จะพานพะรบวงศา
		+	อ้อกรรมหน่อดลบิดา  จึงเสี่ยงพญาม้าไป
		+	เอะอาว์ผู้เข้าราวี  จะต้องศรศรีเพียงต้กษัย
		+	จึงจะจ้บได้แต่พี่ไป  อวตารจะให้ลงอาชญา
		+	จำกูจะช่วยแก้ไข  เอาผลบุญไปภายหน้า
		+	อย่าให้มอดม้วยชีวา  ก็ดลม้าเข้าพนาล้ย
		+
		+	ร่าย
		+	๏ แล้วจึ่งไปดลกุมาร  ให้ออกพนัสสถานใหญ่
		+	ครั้นเสร็จเสด็จขึ้นไป  ยังในฟากฟ้าดุษดี
		+	ฯ คุกพาทย์ เหาะ ๑๐ คำ ฯ
		+
		+	๏ มาจะกล่าวบทไป  หน่อในอวตารร้งษี
		+	รัญจวนป่วนถึงพนาลี  ที่จะไปเที่ยวเล่นพนาวา
		+	ครั้นเช้าอำลามารดร  จับธนูศรชัยจะไปป่า
		+	สีดามิให้ไคลคลา  ลูกยาอย่าไปพนาลี
		+	คืนนี้แม่ฝันเห็นร้าย  ฦๅสายอย่าเข้าพนาศรี
		+	หูตากระเหม่นไม่ดี  วันนี้อย่าไปพนาลัย
		+	ฯ ๖ คำ ฯ
		+
		+	๏ พระพี่น้องเทียบทูลชนนี  กรรมมีหาพ้นตายไม่
		+	อันกาลวาตพนาลัย  ลูกไสร้เคยเล่นอยู่อ้ตรา
		+	แม้นข้ามิไปพนาลี  พระฤษีจะอดพฤกษา
		+	โภยภ้ยอะไรไม่มีมา  ถึงอ้ายยักษาไม่กลัวกัน
		+	แม้นมันฺทำร้ายลูกจะยิง  ให้กลิ้งอยู่ในพนาสัณฑ์
		+	พระแม่จงให้จรจรรย์  กรรแสงที่จะไปพนาวา
		+	ฯ ๖คำ ฯ
		+
		+	โอดครวญ
		+	๏ สีดาส้วมสอดกอดจูบ  ลูบหน้าหลังกวดเกศา
		+	เจ้าไปเถิดพ่ออย่าโศกา  ว้นนี้กลับมาแต่วัน
		+	ฯ ๒ คำ ฯ
		+
		+	๏ ฝ่ายสองพี่น้องอำลา คว้าได้ธนูผายผัน
		+	ลาดาบสแล้วจรจรรย์  เข้าอรัญวามิช้า
		+	ฯ เชิด ฯ
		+
		+	๏ ครั้นถึงซึ่งป่ากาลวาต  องอาจเที่ยวไพรพฤกษา
		+	เก็บผลไม้กินสองรา  พอเห็นมิ่งม้าพาชี
		+	จึงบอกเจ้าลบน้องยา  มาเราช่วยกันจับขี่
		+	ฯ เชิด ฯ
		+
		+	๏ เออสัตว์อะไรอย่างนี้  เรามิเคยพบเห็นมา
		+	แน่เจ้าดูเอาที่หลัง  ใคร่นั่งเล่นไปในป่า
		+	อะไรที่แขวนคอมา  ก็เอาสาราอ่านพลัน
		+	ฯ ๘ คำ ฯ
		+
		+	ช้า
		+	๏ ใจความว่าองคอวตาร  ผู้ผ่านโภคัยไอศวรรย์
		+	ปล่อยม้าใครขี่ให้ฆ่าฟัน  ถ้าข้าขอบข้นธ์ให้บูชา
		+
		+	เออนี่อะไรใช่เมืองบ้าน  พานพะมาไยในป่า
		+	ถึงมาดติดตามมา  ใช่ว่าเราเป็นข้าไท
		+	มาเราจะขึ้นขี่เล่น  เช่นนี้จะกล้วเป็นไฉน
		+	ต้วเราก็ไม่ขบถใคร  ขึ้นพาชีชัยไปมา
		+	ฯ เชิดฉิ่ง เพลง ๖ คำ ฯ
		+
		+	๏ มาจะกล่าวบทไป  ถึงหนุมานอาษา
		+	ซึ่งนำทัพกับตามอาชา  ล่าลอดสอดดูพาชี
		+	จึงเห็นกุมารขี่ม้า  โกรธาลัดเข้าพนาศรี
		+
		+	แพละน้อย
		+	๏ ก็เผ่นโผนจบกุมารตี  กระบี่ต้องค้นศรสลบไป
		+	ฯ เชิด โอด ๔ คำ ฯ
		+
		+	๏ ฝ่ายมงกุฎดาหนุมาน  กูผลานเถิดหรือให้ตักษัย
		+	เจ้าลบเอยลิงอะไร  ทำไมมันมาจับเรา
		+	ฯ ๒ คำ ฯ
		+
		+	๏ เจ้าลบว่าเออไม่เข้ายา  อ้ายนี่มาทำเราเปล่า ๆ
		+	ว่าพลางทางวิ่งตามม้าเล่า  สองเจ้าเล่นในพนาลัย
		+	ฯ ๒ คำ เชิดฉิ่ง เพลง ฯ
		+
		+	๏ หนุมานครั้นต้องพระพายถูก  ลูกลมกลับฟื้นขึ้นได้
		+	ก็ผาดโผนแผลงฤทธิไกร  โตใหญ่เงือบเงื้อมเมฆา
		+	แล้วคิดเอะมีฤทธิ๋นัก  ศรศ้กดิ์ตีลงดั่งฟ้าผ่า
		+	อย่าเลยกูจะแปลงกายา  ก็เป็นลิงป่าเล็กเข้าไป
		+	ฯ แพละ น้อย ฯ
		+
		+	๏ ถึงจึ่งตํ่าเตี้ยเงี่ยห้ว  ฝากตัวแล่นเล่นในป่าใหญ่
		+	ปีนป่ายร่ายกิ่งค่าไม้  ทำเป็นรักใคร่ไปมา
		+	ฯ ๖ คำ ฯ
		+
		+	๏ ฝ่ายสองกุมารไม่สังเกต  หน่อนเรศคิดว่าลิงป่า
		+	๏ หนุมานโจนจับมิช้า  กุมาราตีลิงสลบไป
		+	ฯ เชิด โอด ๒ คำ ฯ
		+
		+	๏ พระมงกุฎด่าโจนลงเงื้อง่า  กูฆ่าเถิดหรือให้ตักษ้ย
		+	เจ้าลบเอ่ยดูอ้ายจังไร  มันไม่หลาบเลยอนุชา
		+	ทำไมมันมาจับเรา  เอาหรือให้ม้วยสังขาร
		+	๏ เจ้าลบร้องห้ามพี่ยา  อย่าฆ่าเจ้านายมันมี
		+	ฯ ๔ คำ ฯ
		+
		+	๏ มงกุฎด่าว่าอ้ายเจ้าเล่ห์  เหม่พานมาไยพนาศรี
		+	จองหองจะเข้าราวี  กิริยาอ้ายนี้เข้าใช้มัน
		+	มาเราจะเอาเชือกเขา  มัดศอกมันเข้าให้มั่น
		+	จารึกหน้าไปบอกเจ้ามัน  ก็ชวนก้นเข้ามัดลิงไพร
		+	ฯ ตระ ฯ
		+
		+	๏ มัดแล้วจารึกเศกมนต์เป่า  ต่อเจ้าของมึงจึ่งแก้ได้
		+	ซํ้าตีมิให้บรรลัย  เร่งไปบอกเจ้ามึงมา
		+	ว่าพลางทางเผ่นขึ้นพาชี  ข้บขี่ควบเล่นในป่า
		+	ฯ เชิดฉิ่ง เพลง ฯ
		+
		+	๏ เล็มล่าหาผลพนาวา  ได้มาก็สู่กันพลัน
		+	ฯ ๘ คำ ฯ
		+
		+	๏ ฝ่ายหนุมานซึ่งต้องม้ด  สะบัดตะบึงยิ่งรึงมั่น
		+	เวทนาน่าอายเทวัญ  โศกศัลย์มายังทัพชัย
		+	ฯ เชิด โอด ฯ
		+
	===ตอนที่ ๒ ตอนหนุมานเกี้ยววานริน จนท้าวมาลีวราชมา===		===ตอนที่ ๒ ตอนหนุมานเกี้ยววานริน จนท้าวมาลีวราชมา===

---

การปรับปรุง เมื่อ 12:00, 4 สิงหาคม 2552

เนื้อหา 1 ข้อมูลเบื้องต้น 2 บทประพันธ์ 2.1 บานแพนก 2.2 ตอนที่ ๑ ตอนพระมงกุฎ 2.2.1 พระมงกุฎอยู่ป่า 2.2.2 พระรามเสี่ยงม้า 2.2.3 พระมงกุฎขี่ม้าเสี่ยงทาย หนุมานจะจับ ถูกพระมงกุฎเสกมนตร์มัดตัว 2.3 ตอนที่ ๒ ตอนหนุมานเกี้ยววานริน จนท้าวมาลีวราชมา 2.4 ตอนที่ ๓ ตอนท้าวมาลีวราชพิพากษาความ จนทศกัณฐ์เข้าเมือง 2.5 ตอนที่ ๔ ตอนทศกัณฐ์ตั้งพิธีทรายกรด, พระลักษมฌ์ต้องหอกกบิลพัท จนผูกผมทศกัณฐ์กับนางมณโฑ 3 เชิงอรรถ 4 อ้างอิง

ข้อมูลเบื้องต้น

พระราชนิพนธ์: สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี

มี ๔ ตอน โดยตอนที่ ๒ ถึง ๔ นั้นความต่อกัน

บทประพันธ์

บานแพนก

วันอาทิตย์ เดึอน ๖ ขึ้นคํ่าหนึ่ง จุลศักราช ๑๑๓๒ (พ.ศ. ๒๓๑๓ ปีที่ ๓ ในร้ชกาลกรุงธนบุรี) ปีขาล โทศก พระราชนิพนธ์ทรงแต่งชั้นต้นเป็นปฐม ยังทรามยังพอดีอยู่

ตอนที่ ๑ ตอนพระมงกุฎ

พระมงกุฎอยู่ป่า

พระรามเสี่ยงม้า

พระมงกุฎขี่ม้าเสี่ยงทาย หนุมานจะจับ ถูกพระมงกุฎเสกมนตร์มัดตัว

ยานี ๏ มาจะกล่าวบทไป ถึงไทท่านท้าวโกสีย์ ผู้ทรงมหิทธิ์ฤทธี ตรีเนตรเล็งแลลงมา ก็แจ้งว่าหน่ออวตาร จะพานพะรบวงศา อ้อกรรมหน่อดลบิดา จึงเสี่ยงพญาม้าไป เอะอาว์ผู้เข้าราวี จะต้องศรศรีเพียงต้กษัย จึงจะจ้บได้แต่พี่ไป อวตารจะให้ลงอาชญา จำกูจะช่วยแก้ไข เอาผลบุญไปภายหน้า อย่าให้มอดม้วยชีวา ก็ดลม้าเข้าพนาล้ย

ร่าย ๏ แล้วจึ่งไปดลกุมาร ให้ออกพนัสสถานใหญ่ ครั้นเสร็จเสด็จขึ้นไป ยังในฟากฟ้าดุษดี ฯ คุกพาทย์ เหาะ ๑๐ คำ ฯ

๏ มาจะกล่าวบทไป หน่อในอวตารร้งษี รัญจวนป่วนถึงพนาลี ที่จะไปเที่ยวเล่นพนาวา ครั้นเช้าอำลามารดร จับธนูศรชัยจะไปป่า สีดามิให้ไคลคลา ลูกยาอย่าไปพนาลี คืนนี้แม่ฝันเห็นร้าย ฦๅสายอย่าเข้าพนาศรี หูตากระเหม่นไม่ดี วันนี้อย่าไปพนาลัย ฯ ๖ คำ ฯ

๏ พระพี่น้องเทียบทูลชนนี กรรมมีหาพ้นตายไม่ อันกาลวาตพนาลัย ลูกไสร้เคยเล่นอยู่อ้ตรา แม้นข้ามิไปพนาลี พระฤษีจะอดพฤกษา โภยภ้ยอะไรไม่มีมา ถึงอ้ายยักษาไม่กลัวกัน แม้นมันฺทำร้ายลูกจะยิง ให้กลิ้งอยู่ในพนาสัณฑ์ พระแม่จงให้จรจรรย์ กรรแสงที่จะไปพนาวา ฯ ๖คำ ฯ

โอดครวญ ๏ สีดาส้วมสอดกอดจูบ ลูบหน้าหลังกวดเกศา เจ้าไปเถิดพ่ออย่าโศกา ว้นนี้กลับมาแต่วัน ฯ ๒ คำ ฯ

๏ ฝ่ายสองพี่น้องอำลา คว้าได้ธนูผายผัน ลาดาบสแล้วจรจรรย์ เข้าอรัญวามิช้า ฯ เชิด ฯ

๏ ครั้นถึงซึ่งป่ากาลวาต องอาจเที่ยวไพรพฤกษา เก็บผลไม้กินสองรา พอเห็นมิ่งม้าพาชี จึงบอกเจ้าลบน้องยา มาเราช่วยกันจับขี่ ฯ เชิด ฯ

๏ เออสัตว์อะไรอย่างนี้ เรามิเคยพบเห็นมา แน่เจ้าดูเอาที่หลัง ใคร่นั่งเล่นไปในป่า อะไรที่แขวนคอมา ก็เอาสาราอ่านพลัน ฯ ๘ คำ ฯ

ช้า ๏ ใจความว่าองคอวตาร ผู้ผ่านโภคัยไอศวรรย์ ปล่อยม้าใครขี่ให้ฆ่าฟัน ถ้าข้าขอบข้นธ์ให้บูชา

เออนี่อะไรใช่เมืองบ้าน พานพะมาไยในป่า ถึงมาดติดตามมา ใช่ว่าเราเป็นข้าไท มาเราจะขึ้นขี่เล่น เช่นนี้จะกล้วเป็นไฉน ต้วเราก็ไม่ขบถใคร ขึ้นพาชีชัยไปมา ฯ เชิดฉิ่ง เพลง ๖ คำ ฯ

๏ มาจะกล่าวบทไป ถึงหนุมานอาษา ซึ่งนำทัพกับตามอาชา ล่าลอดสอดดูพาชี จึงเห็นกุมารขี่ม้า โกรธาลัดเข้าพนาศรี

แพละน้อย ๏ ก็เผ่นโผนจบกุมารตี กระบี่ต้องค้นศรสลบไป ฯ เชิด โอด ๔ คำ ฯ

๏ ฝ่ายมงกุฎดาหนุมาน กูผลานเถิดหรือให้ตักษัย เจ้าลบเอยลิงอะไร ทำไมมันมาจับเรา ฯ ๒ คำ ฯ

๏ เจ้าลบว่าเออไม่เข้ายา อ้ายนี่มาทำเราเปล่า ๆ ว่าพลางทางวิ่งตามม้าเล่า สองเจ้าเล่นในพนาลัย ฯ ๒ คำ เชิดฉิ่ง เพลง ฯ

๏ หนุมานครั้นต้องพระพายถูก ลูกลมกลับฟื้นขึ้นได้ ก็ผาดโผนแผลงฤทธิไกร โตใหญ่เงือบเงื้อมเมฆา แล้วคิดเอะมีฤทธิ๋นัก ศรศ้กดิ์ตีลงดั่งฟ้าผ่า อย่าเลยกูจะแปลงกายา ก็เป็นลิงป่าเล็กเข้าไป ฯ แพละ น้อย ฯ

๏ ถึงจึ่งตํ่าเตี้ยเงี่ยห้ว ฝากตัวแล่นเล่นในป่าใหญ่ ปีนป่ายร่ายกิ่งค่าไม้ ทำเป็นรักใคร่ไปมา ฯ ๖ คำ ฯ

๏ ฝ่ายสองกุมารไม่สังเกต หน่อนเรศคิดว่าลิงป่า ๏ หนุมานโจนจับมิช้า กุมาราตีลิงสลบไป ฯ เชิด โอด ๒ คำ ฯ

๏ พระมงกุฎด่าโจนลงเงื้อง่า กูฆ่าเถิดหรือให้ตักษ้ย เจ้าลบเอ่ยดูอ้ายจังไร มันไม่หลาบเลยอนุชา ทำไมมันมาจับเรา เอาหรือให้ม้วยสังขาร ๏ เจ้าลบร้องห้ามพี่ยา อย่าฆ่าเจ้านายมันมี ฯ ๔ คำ ฯ

๏ มงกุฎด่าว่าอ้ายเจ้าเล่ห์ เหม่พานมาไยพนาศรี จองหองจะเข้าราวี กิริยาอ้ายนี้เข้าใช้มัน มาเราจะเอาเชือกเขา มัดศอกมันเข้าให้มั่น จารึกหน้าไปบอกเจ้ามัน ก็ชวนก้นเข้ามัดลิงไพร ฯ ตระ ฯ

๏ มัดแล้วจารึกเศกมนต์เป่า ต่อเจ้าของมึงจึ่งแก้ได้ ซํ้าตีมิให้บรรลัย เร่งไปบอกเจ้ามึงมา ว่าพลางทางเผ่นขึ้นพาชี ข้บขี่ควบเล่นในป่า ฯ เชิดฉิ่ง เพลง ฯ

๏ เล็มล่าหาผลพนาวา ได้มาก็สู่กันพลัน ฯ ๘ คำ ฯ

๏ ฝ่ายหนุมานซึ่งต้องม้ด สะบัดตะบึงยิ่งรึงมั่น เวทนาน่าอายเทวัญ โศกศัลย์มายังทัพชัย ฯ เชิด โอด ฯ

ตอนที่ ๒ ตอนหนุมานเกี้ยววานริน จนท้าวมาลีวราชมา

ตอนที่ ๓ ตอนท้าวมาลีวราชพิพากษาความ จนทศกัณฐ์เข้าเมือง

ตอนที่ ๔ ตอนทศกัณฐ์ตั้งพิธีทรายกรด, พระลักษมฌ์ต้องหอกกบิลพัท จนผูกผมทศกัณฐ์กับนางมณโฑ

เชิงอรรถ

อ้างอิง