โคลงภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ห้องที่ ๑๒๐

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น

การปรับปรุง เมื่อ 14:21, 20 กรกฎาคม 2552

สารบาญ | หน้าก่อนนี้ | หน้าถัดไป

เนื้อหา

พระพรตพระสัตรุดเตรียมเข้ากองไฟ หนุมานและกุขันเข้าเฝ้าทูลเรื่องพระรามเสด็จกลับให้ทราบ

แผ่นที่ ๔๗๘ – พระมหาคำเปรียญ

๓๓๔๐ สุมันตันหวั่นจิตรว้าทูลผัด วันเฮย
สองราชกล่าวคำตัดตอบโต้
งาช้างงอกออกชัดใครฉุด คืนฤๅ
ฝ่ายสุมันตันโอ้โอดแล้วกองกูณฑ์ ฯ
๓๓๔๑ เหล่าเสนาใหญ่น้อยหญิงชาย
รักราชโศกเสียดายทั่วด้าว
สองขัดติยจึ่งภิปรายปรามสั่ง ทั่วนา
ฃอฝากสามนาฎท้าวอิกทั้งประยูรวงษ ฯ
๓๓๔๒ เสร็จสั่งกรจับเกื้อจูงกัน
หวังจักโจมเพลิงพลันจ่อจ้อง
ภอวายุบุตรกุขันถึงพระ ลานแฮ
ดูเกลื่อนคนโศกก้องรีบใกล้เหนองค์ ฯ
๓๓๔๓ กุขันเข้ากอดไท้สัตรุศ
พระพรตวายุบุตร์ยึดไว้
สองราชว่าใครฉุดเหลือบเนตร มานา
สบภักตรสองจึ่งได้หยุดค้างพลางถาม ฯ
๓๓๔๔ กุขันวายุบุตรน้อมทูลสาร
ว่าพระอวะตารยกกลับด้าว
หยุดพักพวกทวยหาญสำนักนิ์ วะสิฐนา
ตรัสสั่งข้าทูลท้าวเพื่อพ้นปฎิญาณ ฯ
๓๓๔๕ สองขัดติยราชแจ้งปรีดี
เราจักทูลชนนีร่มเกล้า
ท่านจงอยู่อย่าลีลาศก่อน เลยนา
พลางรีบเสด็จขึ้นเฝ้าท่านไท้มาตุรงค์ ฯ
๓๓๔๖ ทูลว่าพระพี่เจ้าจรลี ถึงเฮย
สำนักนิ์พระมุนีตรัสใช้
หณุมานกุขันปรีชารีบ บอกแฮ
สามมาตุหมดโศกให้เร่งเร้ารับดไนย ฯ
             

แผ่นที่ ๔๗๙ – พระมหาคำเปรียญ

๓๓๔๗ โอรสประนตแล้วมาพลัน
สั่งแก่สุมันตันรีบเต้า
เกณฑ์จัดพวกพลขันธ์สี่หมู่
จักรับพระพี่เจ้าเสด็จเข้าคืนเวียง ฯ
๓๓๔๘ สุมันตันรับสั่งแล้วเกณฑ์พล
ม้ารถคชอนนท์อเนกหล้า
สรรพาวุธครบฅนกบวนแต่ง ต่างนา
เตรียมตรวจรับเสด็จถ้าครบถ้วนกระบวรพล ฯ
๓๓๔๙ สามมารดากับทั้งกำนัน ตามเอย
โอรสร่วมชีวันพรั่งพร้อม
สนานเสด็จประดับสรรพ์ภูษิตร เสร็จนา
ทรงรถพลแหนห้อมแห่ริ้วเร่งกระบวน ฯ
๓๓๕๐ กุขันวายุบุตรได้นำพล จรเฮย
รีบเร่งถึงบัดดลที่ใกล้
เหนลิงยักษสับสนจึ่งหยุด พลแฮ
ห้าขัตติยราชไท้เสด็จเข้าบริเวณ ฯ
๓๓๕๑ พระรามพระลักษทั้งสีดา
ต้อนรับห้าขัตติยาพรักพร้อม
นบประณตแทบบาทามาตุเรศ สามเฮย
ต่างต่างปราโมชน้อมเนื่องหน้าปราไส ฯ
๓๓๕๒ นางเกาสุริยสร้อยสมยา
พลางกอดพระรามาลูบไล้
โฉมสมุทรับสีดาโลมลูบ
พระลักษณไกยเกษีได้โอบอุ้มรับขวัญ ฯ
๓๓๕๓ เกาสุริยนาฎเอื้อนโอฐถาม
พระลูกแรมวะนารามแต่ต้น
เปนดาบศทั้งสามทรงพรต
เกิดเหตุใดจึ่งต้นเฃตรข้ามลงกา ฯ
             

แผ่นที่ ๔๘๐ – พระมหาคำเปรียญ

๓๓๕๔ พระรามประณตแจ้งกิจจา
ลูกสถิตยโคธาวาเรศรั้ง
ทศภักตรลักสีดาดวงจิตร ไปแฮ
ลูกจึ่งลาพรตตั้งติดเต้าตามผลาญ ฯ
๓๓๕๕ ความลำบากยากแค้นในดง
ซ้ำต่อยุทธณรงค์รบสู้
ข้ากับอนุชแทบปลงปลดชีพ แลนา
ราญรบอสุรผู้เผ่าร้ายวายปราณ ฯ
๓๓๕๖ สามมาตุเรศไท้ทรงฟัง
ความวิโยคโศกประดังละห้อย
สุดกลั้นโศกประทังค่อยส่าง แลนา
ตรัสแก่สีดาสร้อยกอบเกื้อภักดี ฯ
๓๓๕๗ สีดาประณตน้อมทูลสนอง
ยามวิโยคสามีหมองหม่นไหม้
นับวันแต่จักปองดับชีพ ลงนา
ความทุกขใครนับได้เท่าข้าฤๅมี ฯ
๓๓๕๘ สามมารดาตรัสเล้าโลมใจ
เนื้อนพคุณตกใดห่อนคล้ำ
แล้วจึ่งตรัสปราไสพระลักษณ แลนา
พระลักษณทูลทุกข์ปล้ำศึกเปลื้องเคืองเข็ญ ฯ
๓๓๕๙ พระพรตสัตรุศน้อมทูลคดี สัตยเฮย
จักกฤษณขอบคุณมีมากแล้ว
นางไกยะเกษีสรวมโทษ แล้วนา
เชิญพระทรงจักรแก้วกลับเข้าคืนนคร ฯ
๓๓๖๐ ทรงศรอ่อนเกษเกล้าอภิวันท์
ทูลไป่ถือโทษทัณฑ์ก่อนกี้
แปดกรษัตริย์เกษมสันตใสสร่าง โศกนา
ปราโมทยกรมลชี้ชื่นด้วยสมาคม ฯ
             

แผ่นที่ ๔๘๑ – พระมหาคำเปรียญ

๓๓๖๑ ปางแปดขัติยราชพร้องเสร็จสาร
นบหัตถลาทรงญาณยาตรเบื้อง
ทรงสถิตบุษบกกาญจน์พลพรั่ง พร้อมเฮย
เสด็จสู่อยุทธย์เปลื้องปลิดร้อนราษฎร์เกษม ฯ
๓๓๖๒ พันปีสามสถิตยพร้อมปฤกษา
การภิเศกรามาธิราชเจ้า
เถลิงถวัลยปิ่นประชาชาวอยุทธ เยศเฮย
เรียงพระวงษสืบเค้ากฤษณเชื้อปางประฐม ฯ
๓๓๖๓ เสาวนีดำรัดให้พระพรต
จัดกะการกำหนดโชคใช้
ขุนโหรประชุมหมดสวนสอบ กันเฮย
ศุกรปักษตรีจันทรได้ฤกษล้ำทูลสนอง ฯ
๓๓๖๔ ตรัสสั่งพิเภกให้สอบสวน
ขุนยักษคิดใคร่ครวญนอบน้อม
ทูลแถลงว่าฤกษควรภิเศกสุด อุดมเอย
พันเนตรจักมาพร้อมเทพยท้าวสาวสวรรค์ ฯ
๓๓๖๕ ทรงสดับตรัสสั่งซ้ำสุมัน ตันเฮย
เร่งจัดการจงทันอย่าช้า
สุมันตันรับลาผันออกสั่ง หมายเฮย
ทุกหมู่ทุกกรมว้าวุ่นพร้อมจัดการ ฯ
๓๓๖๖ ภอเสรจภอจวบได้วันดี
เชิญหมู่พระมุนีนับร้อย
สู่ปรางราชพิธีพร้อมพระ วงษนา
มวนมาตยพราหมณ์ใหญ่น้อยพรักพร้อมสมาคม ฯ
๓๓๖๗ ฝ่ายสหัศเนตรเจ้าจอมสวรรค์
เสด็จจากไพชยันต์เทพห้อม
เชิญทิพยกุกกุภัณฑ์ภูษิต มานา
เสดจสู่ปรางมาศพร้อมพฤฒิเชื้อบรรพพงษ ฯ
             

แผ่นที่ ๔๘๒ – พระมหาคำเปรียญ

๓๓๖๘ จวนฤกษมาตุราชให้รามา สนานเอย
ชำระพระศริราพยพแล้ว
ทรงทิพยรัตนาภรณ์เพริศ พรายแฮ
หัตถธทายขรรคแก้วยาตรขึ้นยานสุวรรณ์ ฯ
๓๓๖๙ ขนัดแห่แห่หกริ้วสี่สาย ยาวนา
ในมหาดองครักษผายนอกห้อม
แตรกลองเครื่องสูงรายหว่างเหล่า พระแสงเอย
สิบแปดมกุฎเคียงพร้อมนอกล้อมอินทรพรหม ฯ
๓๓๗๐ พระกรดพัดโบกทั้งบังแสง สูรยแฮ
เบื้องปฤษฎางค์ถแมงสินาดเต้า
เครื่องราชูประโภคแซรงขนัดเครื่อง สูงนา
สารทสิบสี่หมวดเข้าไย่ย้ายปลายขบวร ฯ
๓๓๗๑ ถึงเกอยลีลาศขึ้นพลับพลา
เปลื่องเครื่องสุทธภูษาทรงยาตรเยื้อง
ยังมณฑปพระกยาสนานสถิต แท่นเอย
บาทเหยียบในขนุนเบื้องภักตรตั้งต่อบูรพ ฯ
๓๓๗๒ พนักงานไขท่อทุ้งชลขัง ไว้นา
อำมเรศเป่าสังข์โหรฆาฏฆ้อง
พิณพาทย์ประโคมดังแตรแซร่ สนั่นเฮย
สายอุทกตกพราวต้องแต่เบื้องสุดบน ฯ
๓๓๗๓ พระวสิฐสวามิตรทั้งสองดา บศแฮ
ต่างหลั่งปัญจคงคาโสรดซ้อง
เบญจครรภรัตนอาภาสังขพิพิธ ห้าเฮย
พราหมณจับอ่านเวทจ้องหลั่งน้ำลงถวาย ฯ
๓๓๗๔ เสร็จสรงทรงเครื่องพร้อมตามวันจันทรนา
ทรงทัดใบอ้ออันศิริแล้ว
ใบบปีบปริวารสรรทรงหัด ขวาแฮ
เสด็จสู่ปรางมาศแพร้วพรั่งพร้อมการประชุม ฯ
             

แผ่นที่ ๔๘๓ – พระมหาคำเปรียญ

๓๓๗๕ สถิตยแท่นอัฐทิศกั้งสัปตเสวตรฉัตรเอย
บูรพทิศพราหมณ์ถวายเวทหลั่งน้ำ
ทรงรับลูบพระเกษเสวยน่อย หนึ่งนา
เบือนปรัสเวียนห่อนซ้ำทั่งทั้งแปดสฐาน ฯ
๓๓๗๖ พราหมณ์สองเชิญเสดจขึ้นภัทรบิฐ
หนังราชสีห์เรืองฤทธิลาศไว้
ปักเสวตรฉัตรวิจิตรนับเจ็ด ชั้นนา
พราหมณ์อ่านศิวเวทให้สิทธิ์ขึ้นเถลิงถวัลย์ ฯ
๓๓๗๗ โกศีย์ถวายเครื่องต้นกักกุภัณฑ์
นพเสวตรฉัตรแสงขรรค์เดชแกล้ว
อัษฎาวุธพนักงานสรรถวายต่อ หัตถ์เฮย
ทรงรับทุกสิ่งแล้วส่งให้มหาดเชิญ ฯ
๓๗๗๘ บัดเผยพจนเอิ้อนราชโองการ ประฐมเอย
ติณชาติชลดินดาลอิกไม้
จงเปนสัพสาธารณ์ตามแต่ ประโยชน์นา
สมณพราหณ์ได้ใช้ทั่วทั้งมลฑล ฯ
๓๗๗๙ ราชครูพฤฒิพรตน้อมคำนับ กล่าวแฮ
ข้าพระพุทธเจ้าขอรับใส่เกล้า
พิกุลมาศปรักกับหิรัญหว่าน แจกนา
พาทยประโคมโรมเร้าหลั่งน้ำษิโณธาร ฯ
๓๓๘๐ นายกถวายอัศวทั้งมาตงด์ เหนือแฮ
เครื่องยุทธเรือรงค์ทรงฝ่ายใต้
เวียงวังรัตนบรรยค์ยานเฃตร นครนา
คลังกับนาถวายไท้โภชน์ทั้งคลังสฐาน ฯ
๓๓๘๑ ท้าวฉลองพระโอฐอ้างวรจันทร
ถวายหมื่นหกพันนางฝ่ายเฝ้า
ดอกหมากสุวรรณสรรประยูรวุฒิ ถวายนา
ท้าวพระคลังก้มเกล้านบน้อมกูญแจถวาย ฯ
             
เครื่องมือส่วนตัว