โคลงภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ห้องที่ ๑๙

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น
(หน้าที่ถูกสร้างด้วย 'สารบาญ …')
แถว 87: แถว 87:
มีสวนปลูกพวาสุวรรณ  พฤกษหนึ่ง ปลาตพ่อ
มีสวนปลูกพวาสุวรรณ  พฤกษหนึ่ง ปลาตพ่อ
กำชับบ่าวอสุรถ้า  สัตวล้ำแดนกุม ฯ
กำชับบ่าวอสุรถ้า  สัตวล้ำแดนกุม ฯ
 +
</tpoem>
 +
===แผ่นที่ ๕๑ – หมื่นนิพนธ์ไพเราะห์===
 +
<tpoem>
 +
๓๕๑ ถับถึงเนินถ้ำรัตน์  สุรกาญจน์
 +
พลบค่ำฝนตกจาน  เจิ่งห้วย
 +
มิทราบกิจยลธาร  ทฤษติเลือด เหลาแฮ
 +
คิดว่าจอมเมืองม้วย  ม่อยหน้าอักอวน ฯ
 +
 +
 +
๓๕๒ สุครีพพิลาปรื้อ  รำพรรณ์
 +
กรตระกองหลานขวัญ  แน่งน้อย
 +
เสนาต่างจาบัลย์  ศัพห์เพรียก ไพรเฮย
 +
พลพวกพหลละห้อย  ร่ำไห้โดยครวญ ฯ
 +
 +
 +
๓๕๓ บุตรระวิโศกสั่งพ้อง  พลสวา
 +
สู่เร่งขนเศลา  กลบกั้น
 +
ถมปากช่องคูหา  ตามสั่ง เชษฐนอ
 +
ทำเสรจยกพหลดั้น  ป่าด้นดลเมือง ฯ
 +
 +
 +
๓๕๔ ปางพาลีท่านไท้  ฤทธิรอน
 +
ทรงตัดเศียรกบือคอน  บ่าเต้า
 +
ถึงทวาเรศสิงขร  เหนผนิด ผานอ
 +
ดาลราชกระมลเร้า  เคียดแค้นคำรน ฯ
 +
 +
 +
๓๕๕ จับเศียรควายคว่างด้วย  กำลัง
 +
ไศลล่งในนอกพัง  พนัศก้อง
 +
เรห็จรีบสุสฐานวัง  สถิตย์แท่น ทองเฮย
 +
ตรัสเหม่อุปราชน้อง  เนื่องเนื้ออาธรรม์ ฯ
 +
 +
 +
๓๕๖ กระทืบบาทกราดเกรี้ยว  โกรธนัก
 +
ปริภาษขับคึกคัก  ขู่ฟุ้ง
 +
ดูดู๋ชาติทรลักษณ์  หลากเผ่า พงษแฮ
 +
สุครีพหวาดจิตรสดุ้ง  กราบไท้ทูลสนอง ฯ
 +
 +
 +
๓๕๗ เยียกิจโดยสั่งเบื้อง  บาทมูล
 +
ขอพระบดินทร์สูริย์  โปรดเกล้า
 +
พาลีสดับคำทูล  ธพิโรธ แรงแฮ
 +
ชักพระขรรค์เพชรเข้า  ไล่น้องพัลวัน ฯ
 +
</tpoem>
 +
===แผ่นที่ ๕๒ – หมื่นนิพนธ์ไพเราะห์===
 +
<tpoem>
 +
๓๕๗ บุตรพระอาทิตย์หลบหน้า  หลีกหนี
 +
ออกนอกพระบูรี  ร่ำไห้
 +
กระมลหม่นหมองทวี  ทเวศคร่ำ ครวญแฮ
 +
เชษฐบ่คิดยามไร้  บ่นรื้อความหลัง ฯ
 +
 +
 +
๓๕๘ เวรุใดวิบากโอ้  อกตู
 +
มาบุกดงแดนผลู  เดี่ยวดั้น
 +
ฝืนมนัศลัดเลียบคู  บันลุ
 +
อำมตังเขานั้น  สถิตยเบื้องเฉนียรธาร ฯ
 +
 +
 +
๓๕๙ วายุบุตรฤทธิกร้าว  เกรียงหาญ
 +
ออกจากตระบะฌาน  ไป่ช้า
 +
เสาะผลพฤกษตระการ  เลมเลือก กินแฮ
 +
ภอจวบเจาะพระน้า  นอบเกล้าทูลถาม ฯ
 +
 +
 +
๓๖๐ สุครีพแถลงเล่าต้น  จนปลาย เสร็จแฮ
 +
กระบี่สองรทดกาย  ก่นเศร้า
 +
รงับโศกลูกลมถวาย  อภิวาท ลาเฮย
 +
ลุป่ากัทลีเข้า  สู่ห้องเจริญฌาน ฯ
 +
 +
 +
๓๖๑ พระยาฃรอนุชไท้  ทศกรรฐ
 +
นางรัชฎาสูรขวัญ  เนตรท้าว
 +
ครองบูเรศโรมคัน  สนมหมื่น นางเนอ
 +
สมบัติสรรพอคร้าว  สพฤบพร้อมพลพฤนท์ ฯ
 +
 +
 +
๓๖๒ จมนาฎครร์แก้ให้  อาวรณ์ เทวศเฮย
 +
คือทรพีกาษร  สู่ท้อง
 +
คลอดบุตรชื่อมังกร  กรรฐภพ ร้ายแฮ
 +
สมพจน์พระศุลีพร้อง  สาบไว้ปางเพรง ฯ
 +
 +
 +
๓๖๓ ที่สองเอารสท้าว  ทรงฤทธิ
 +
สมเยศแสงอาทิตย์  บุตรไท้
 +
สกนธ์กายเฉกเชษฐพิศ  พิมพ์หล่อ เดียวแล
 +
สองกษัติยผดุงไว้  เสน่ห์แม้นดวงกมล ฯ
 +
</tpoem>
 +
===แผ่นที่ ๕๓ – ขุนมหาสิทธิโวหาร===
 +
<tpoem>
 +
๓๖๕ ปางกระษัตริย์สมเยศท้าว  ทธรฐ
 +
ครองอยุทธยายศ  ยิ่งไท้
 +
ราชบุตรนับรวมหมด  มีสี่ องค์เอย
 +
อำมาตยราฎรได้  ศุขล้ำเหลือเกษม ฯ
 +
 +
 +
๓๖๖ พระทรงดำริห์ด้วย  เอารส
 +
หวังจักเศกสมมติ  มอบด้าว
 +
พระสัตรุศพระพรต  สองพี่ น้องนา
 +
ควรแก่สมบัติท้าว  ท่านผู้ไอยกา ฯ
 +
 +
 +
๓๖๗ แต่รามแลลักษณ์ผู้  อนุชา
 +
ควรยกอยุทธยา  มอบให้
 +
ตัวเราเล่าชรา  หกหมื่น ปีนอ
 +
หวักฝากประยูรได้  สืบเชื้อขัติยา ฯ
 +
 +
 +
๓๖๘ ตริเสรจออกเอื้อนราช  บรรหาร ถามเอย
 +
อำมาตย์ราชวงษวาร  พรั่งพร้อม
 +
จักอภิเษกรามการ  ผิดชอบ ไฉนนา
 +
ต่างก็เหนชอบน้อม  นอบเกล้าโดยทรง ฯ
 +
 +
 +
๓๖๙ สมเดจบรมบาทเบื้อง  บิดร
 +
ตรัสเรียกพระรามสอน  สั่งซ้ำ
 +
จักเศกพ่อครองนคร  สืบราช ปยูรเฮย
 +
จงพ่อผดุงค้ำ  เฃตรให้ภูลเกษม ฯ
 +
 +
 +
๓๗๐ รามสดับรับสั่งให้  ครองนคร
 +
ตริว่าใครจักรอญ  ราพร้าย
 +
โดยกิจพระบิดร  จำจิตร สนองนา
 +
จึ่งบ่ทูลยักย้าย  หย่อนคล้อยตามกระแส ฯ
 +
 +
 +
๓๗๑ พระชนกฟังบุตรเชื้อ  โองการ ท่านนา
 +
จึ่งสั่งโหรคูณหาร  ฤกษค้น
 +
ผิวะเหนชอบไฉนวาร  โมงทุ่ม บาทแฮ
 +
จงพิจารณรีบร้น  เร่งให้ฤกษแถลง ฯ
 +
</tpoem>
 +
แผ่นที่ ๕๔ – ขุนมหาสิทธิโวหาร
 +
<tpoem>
 +
๓๗๒ ขุนโหรรับสั่งค้น  คำภีร์ พบเอย
 +
ดวงเทพสถิตยราศี  เมศซ้ำ
 +
ลักษณ์จันทร์อยู่มินมี  อสุราช เล็งแฮ
 +
พระเคราะห์เลิศพักย้ำ  ย่อมร้ายนิราศเมือง ฯ
 +
 +
 +
๓๗๓ บังเอิญเทเวศรเข้า  ดนจิตร
 +
ให้พระโหรเหนผิด  พลาดพลั้ง
 +
ถวายพระฤกษโดยกิจ  การราช พิธีเฮย
 +
เดือนสี่วันจันทร์ทั้ง  ปักษ์ขึ้นตรีวาร ฯ
 +
 +
 +
๓๗๔ พระทรงสดับทราบสิ้น  สารพรรณ์
 +
ตรัสสั่งสุมันตัน  ที่เฝ้า
 +
จงจัดกิจพิธีสรรพ์  อภิเศก รามเฮย
 +
พลางรับสั่งใส่เกล้า  ออกแจ้งจ่ายหมาย ฯ
 +
 +
 +
๓๗๕ เกณฑ์แปดตำรวจตั้ง  มณฑป รดมเฮย
 +
ห้ายอดยลงามครบ  เครื่องครื้น
 +
เรืองมาศมณีนพ  เทียมทิพย์ พิมานแฮ
 +
พรมลาศสะอาดพื้น  เพริศพร้อมพิสูตคำ ฯ
 +
 +
 +
๓๗๖ ไพดานดาเรศพร้อย  พรายสี
 +
ห้อยสุมาลย์มาลี  สระดื้น
 +
กรดสังข์แท่นมณี  นาอเนก เครื่องแฮ
 +
เสวตรฉัตรภัทรบิฐพื้น  ลาดล้วนวางตา
 +
 +
 +
๓๗๗ ทอดอัษฎาวุธถ้วน  สบสรรพ์
 +
เครื่องราชกักกุธภัณฑ์  พิศพร้อม
 +
ราชวัตรฉัตรเรียงกัน  รายรัถะ ยาแฮ
 +
ขอบเฃตรนิเวศนล้อม  ปักล้วนธงไสว ฯ
 +
 +
 +
๓๗๘ ขุนอัศวรับสั่งแล้ว  เรวจร
 +
บันลุไกยเกษนคร  นอบเฝ้า
 +
ทูลน้องพระทรงศร  สองทราบ เสร็จนา
 +
พวกหนึ่งลุกุฎิ์เข้า  นบพร้องสองชฎิล
</tpoem>
</tpoem>

การปรับปรุง เมื่อ 08:46, 19 กรกฎาคม 2552

สารบาญ | หน้าก่อนนี้ | หน้าถัดไป

เนื้อหา

พระรามพระลักษณ์นางสีดา พบกับฤษีสระภังค์

แผ่นที่ ๗๔ – พระเทพกระวี

๕๑๒ สรภังค์ดาบศทั้งสามมุนี
นำเสดจดลกุฎีกฤษณไท้
พักพลร่มเฌอคิรีนอกเฃตร
กษัตริย์สี่เสดจใกล้วิศณุแล้วโศกศัลย์ ฯ
๕๑๓ พระรามยลอนุชเศร้ากำสรด
เกรงกนิฐชีพจักปลดกอดไว้
ห้ากษัตริย์ต่างรันทดครวญค่ำ
คลายโศกถามถึงไท้ชนกเศร้าฤๅเกษม ฯ
๕๑๔ พระพรตทูลแต่ต้นจนจบ ความแฮ
บิตเรศโศกปรารภเชษฐเจ้า
จากเวียงพระโศกสยบจนชีพ ดับแฮ
สามกษัตริย์ทราบโศกเศร้าขัติยห้าวิสัญญี ฯ
๕๑๕ สุมันตันเหนรีบเฝ้าพระชนนี ทูเฮย
ทราบเหตุจึ่งเสดจลีลาศเร้า
ถึงกลับโศกทเวศทวีสยบอีก กำนันแฮ
นักพรตมาตยหมอเข้าช่วยแก้พลันหาย ฯ
๕๑๖ ฟื้นองค์พงษขัติยพร้อมเหนกัน
รามลักษณอรรคเรศอัญชลิตน้อม
มาตุรงค์ท่านรำพรรณ์เชิญเดจ กลับนา
กฤษณรักษรับสัตยซ้อมมั่นแล้วฤๅคืน ฯ
๕๑๗ ไกยเกษีกล่าวอ้อนวอนขมา โทษแฮ
เชิญพิศณุกลับภาราอย่างกี้
พระตรัสมั่นสัตยาห่อนรับ คำเฮย
จักรักษาสัตย์ชี้เช่นไท้ไอยกา ฯ
๕๑๘ พระวิสฐสวามิตรได้สดับตรัส
เหนพระรามอางสัตย์มั่นถ้อย
ชักเรื่องขัติยวัตรครองอยุทธ เพรงแฮ
พระพรตทูลขอคล้อยอยู่ด้วยองค์นรายน์ ฯ
             

แผ่นที่ ๗๕ – พระเทพกระวี

๕๑๙ พระจักรีทฤษดิน้องโศกศัลย
กอดกนิฐจาบัลยพร่ำพร้อง
อย่าเทวศกลับเฃตรขันธ์ผดุงราษฎ์ เทิญพ่อ
พระพรตฟังยิ่งร้องร่ำไห้โหยครวญ ฯ
๕๒๐ ฝ่ายรุกขเทพยสดับถ้อยเชิญนารายน์
อมรหมู่แสดงกายเยี่ยมหน้า
บังคับพระพรตคลายเคลื่อนทัพ กลับแฮ
คนปกครองไพร่ฟ้ากฤษณเอื้อนตามอมร ฯ
๕๒๑ น้องนรายน์สดับซ้ำโศกศัลย์
ดังถูกอาวุธฟันหม่นไหม้
จึ่งทูลสนองพระบัญชาพระ พี่นา
ขอคู่ฉลองบาทไท้เพื่อไว้แทนองค์
๕๒๒ ปางพระราเมศร์เอื้อนอรรถแถลง
จำจักเดินพนัศแขวงปราบเสี้ยน
ฉลองบาทคู่ปทานแสดงความรักษ อนุชนา
ห้ากษัตริย์ต่างโศกเพี้ยนผัดยั้งอาศรม ฯ
๕๒๓ ฝ่ายสี่นักสิทธิแจ้งเหลือทาน ทัดนา
อวยสัสดิแล้วคืนสฐานอยู่ยั้ง
สองกษัตริยละพรตกาญจนเครื่อง ทรงแฮ
เลิกทัพกลับพร้อมทั้งมาตุไท้สามองค์ ฯ
๕๒๔ ครั้นถึงปลายเฃตรด้าวอยุทธยา นครเอย
ให้อยุดสร้างภาราที่นั้น
พระพรตสั่งอนุชาเชิญชเนติก์ สามเฮย
กลับบุเรศเธอสถิตยหั้นพักถ้าอวะตาร ฯ
๕๒๕ กล่าวถึงพิราพกล้าฤทธิมหันต์
เนาถิ่นเขาอัศกรรณอยาบช้า
มีสวนปลูกพวาสุวรรณพฤกษหนึ่ง ปลาตพ่อ
กำชับบ่าวอสุรถ้าสัตวล้ำแดนกุม ฯ
             

แผ่นที่ ๕๑ – หมื่นนิพนธ์ไพเราะห์

๓๕๑ ถับถึงเนินถ้ำรัตน์สุรกาญจน์
พลบค่ำฝนตกจานเจิ่งห้วย
มิทราบกิจยลธารทฤษติเลือด เหลาแฮ
คิดว่าจอมเมืองม้วยม่อยหน้าอักอวน ฯ
๓๕๒ สุครีพพิลาปรื้อรำพรรณ์
กรตระกองหลานขวัญแน่งน้อย
เสนาต่างจาบัลย์ศัพห์เพรียก ไพรเฮย
พลพวกพหลละห้อยร่ำไห้โดยครวญ ฯ
๓๕๓ บุตรระวิโศกสั่งพ้องพลสวา
สู่เร่งขนเศลากลบกั้น
ถมปากช่องคูหาตามสั่ง เชษฐนอ
ทำเสรจยกพหลดั้นป่าด้นดลเมือง ฯ
๓๕๔ ปางพาลีท่านไท้ฤทธิรอน
ทรงตัดเศียรกบือคอนบ่าเต้า
ถึงทวาเรศสิงขรเหนผนิด ผานอ
ดาลราชกระมลเร้าเคียดแค้นคำรน ฯ
๓๕๕ จับเศียรควายคว่างด้วยกำลัง
ไศลล่งในนอกพังพนัศก้อง
เรห็จรีบสุสฐานวังสถิตย์แท่น ทองเฮย
ตรัสเหม่อุปราชน้องเนื่องเนื้ออาธรรม์ ฯ
๓๕๖ กระทืบบาทกราดเกรี้ยวโกรธนัก
ปริภาษขับคึกคักขู่ฟุ้ง
ดูดู๋ชาติทรลักษณ์หลากเผ่า พงษแฮ
สุครีพหวาดจิตรสดุ้งกราบไท้ทูลสนอง ฯ
๓๕๗ เยียกิจโดยสั่งเบื้องบาทมูล
ขอพระบดินทร์สูริย์โปรดเกล้า
พาลีสดับคำทูลธพิโรธ แรงแฮ
ชักพระขรรค์เพชรเข้าไล่น้องพัลวัน ฯ
             

แผ่นที่ ๕๒ – หมื่นนิพนธ์ไพเราะห์

๓๕๗ บุตรพระอาทิตย์หลบหน้าหลีกหนี
ออกนอกพระบูรีร่ำไห้
กระมลหม่นหมองทวีทเวศคร่ำ ครวญแฮ
เชษฐบ่คิดยามไร้บ่นรื้อความหลัง ฯ
๓๕๘ เวรุใดวิบากโอ้อกตู
มาบุกดงแดนผลูเดี่ยวดั้น
ฝืนมนัศลัดเลียบคูบันลุ
อำมตังเขานั้นสถิตยเบื้องเฉนียรธาร ฯ
๓๕๙ วายุบุตรฤทธิกร้าวเกรียงหาญ
ออกจากตระบะฌานไป่ช้า
เสาะผลพฤกษตระการเลมเลือก กินแฮ
ภอจวบเจาะพระน้านอบเกล้าทูลถาม ฯ
๓๖๐ สุครีพแถลงเล่าต้นจนปลาย เสร็จแฮ
กระบี่สองรทดกายก่นเศร้า
รงับโศกลูกลมถวายอภิวาท ลาเฮย
ลุป่ากัทลีเข้าสู่ห้องเจริญฌาน ฯ
๓๖๑ พระยาฃรอนุชไท้ทศกรรฐ
นางรัชฎาสูรขวัญเนตรท้าว
ครองบูเรศโรมคันสนมหมื่น นางเนอ
สมบัติสรรพอคร้าวสพฤบพร้อมพลพฤนท์ ฯ
๓๖๒ จมนาฎครร์แก้ให้อาวรณ์ เทวศเฮย
คือทรพีกาษรสู่ท้อง
คลอดบุตรชื่อมังกรกรรฐภพ ร้ายแฮ
สมพจน์พระศุลีพร้องสาบไว้ปางเพรง ฯ
๓๖๓ ที่สองเอารสท้าวทรงฤทธิ
สมเยศแสงอาทิตย์บุตรไท้
สกนธ์กายเฉกเชษฐพิศพิมพ์หล่อ เดียวแล
สองกษัติยผดุงไว้เสน่ห์แม้นดวงกมล ฯ
             

แผ่นที่ ๕๓ – ขุนมหาสิทธิโวหาร

๓๖๕ ปางกระษัตริย์สมเยศท้าวทธรฐ
ครองอยุทธยายศยิ่งไท้
ราชบุตรนับรวมหมดมีสี่ องค์เอย
อำมาตยราฎรได้ศุขล้ำเหลือเกษม ฯ
๓๖๖ พระทรงดำริห์ด้วยเอารส
หวังจักเศกสมมติมอบด้าว
พระสัตรุศพระพรตสองพี่ น้องนา
ควรแก่สมบัติท้าวท่านผู้ไอยกา ฯ
๓๖๗ แต่รามแลลักษณ์ผู้อนุชา
ควรยกอยุทธยามอบให้
ตัวเราเล่าชราหกหมื่น ปีนอ
หวักฝากประยูรได้สืบเชื้อขัติยา ฯ
๓๖๘ ตริเสรจออกเอื้อนราชบรรหาร ถามเอย
อำมาตย์ราชวงษวารพรั่งพร้อม
จักอภิเษกรามการผิดชอบ ไฉนนา
ต่างก็เหนชอบน้อมนอบเกล้าโดยทรง ฯ
๓๖๙ สมเดจบรมบาทเบื้องบิดร
ตรัสเรียกพระรามสอนสั่งซ้ำ
จักเศกพ่อครองนครสืบราช ปยูรเฮย
จงพ่อผดุงค้ำเฃตรให้ภูลเกษม ฯ
๓๗๐ รามสดับรับสั่งให้ครองนคร
ตริว่าใครจักรอญราพร้าย
โดยกิจพระบิดรจำจิตร สนองนา
จึ่งบ่ทูลยักย้ายหย่อนคล้อยตามกระแส ฯ
๓๗๑ พระชนกฟังบุตรเชื้อโองการ ท่านนา
จึ่งสั่งโหรคูณหารฤกษค้น
ผิวะเหนชอบไฉนวารโมงทุ่ม บาทแฮ
จงพิจารณรีบร้นเร่งให้ฤกษแถลง ฯ
             

แผ่นที่ ๕๔ – ขุนมหาสิทธิโวหาร

๓๗๒ ขุนโหรรับสั่งค้นคำภีร์ พบเอย
ดวงเทพสถิตยราศีเมศซ้ำ
ลักษณ์จันทร์อยู่มินมีอสุราช เล็งแฮ
พระเคราะห์เลิศพักย้ำย่อมร้ายนิราศเมือง ฯ
๓๗๓ บังเอิญเทเวศรเข้าดนจิตร
ให้พระโหรเหนผิดพลาดพลั้ง
ถวายพระฤกษโดยกิจการราช พิธีเฮย
เดือนสี่วันจันทร์ทั้งปักษ์ขึ้นตรีวาร ฯ
๓๗๔ พระทรงสดับทราบสิ้นสารพรรณ์
ตรัสสั่งสุมันตันที่เฝ้า
จงจัดกิจพิธีสรรพ์อภิเศก รามเฮย
พลางรับสั่งใส่เกล้าออกแจ้งจ่ายหมาย ฯ
๓๗๕ เกณฑ์แปดตำรวจตั้งมณฑป รดมเฮย
ห้ายอดยลงามครบเครื่องครื้น
เรืองมาศมณีนพเทียมทิพย์ พิมานแฮ
พรมลาศสะอาดพื้นเพริศพร้อมพิสูตคำ ฯ
๓๗๖ ไพดานดาเรศพร้อยพรายสี
ห้อยสุมาลย์มาลีสระดื้น
กรดสังข์แท่นมณีนาอเนก เครื่องแฮ
เสวตรฉัตรภัทรบิฐพื้นลาดล้วนวางตา
๓๗๗ ทอดอัษฎาวุธถ้วนสบสรรพ์
เครื่องราชกักกุธภัณฑ์พิศพร้อม
ราชวัตรฉัตรเรียงกันรายรัถะ ยาแฮ
ขอบเฃตรนิเวศนล้อมปักล้วนธงไสว ฯ
๓๗๘ ขุนอัศวรับสั่งแล้วเรวจร
บันลุไกยเกษนครนอบเฝ้า
ทูลน้องพระทรงศรสองทราบ เสร็จนา
พวกหนึ่งลุกุฎิ์เข้านบพร้องสองชฎิล
             
เครื่องมือส่วนตัว