โคลงภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ห้องที่ ๗

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น

การปรับปรุง เมื่อ 04:58, 19 กรกฎาคม 2552

สารบาญ | หน้าก่อนนี้ | หน้าถัดไป

เนื้อหา

ห้องที่ ๗ พระพรตพระสัตรุดทูลลาท้าวไกยเกษไปอยุธยา เพื่อตามเสด็จไปในงานวิวาห์พระรามที่มิถิลา

แผ่นที่ ๒๒ - พระยาสุนทรนุรักษ

๑๔๘ อย่าหมิ่นประมาทด้วยมรรคา
ไพพิศม์สัตวพาลาเหล่าร้าย
ปิศาจภูตมายาลวงหลอก หลอนแฮ
จะยกจะยาตรย้ายหยุดยั้งรวังไภย ฯ
๑๔๙ จงผันจงผ่อนให้พักพล
แรมอยดรอแรมคนล่าล้า
หายเหนื่อยจึ่งจรดลพยุห์ยาตร ไปนา
พลบค่ำชรอ่ำฟ้าอย่าได้บทจร ฯ
๑๕๐ จงจำกำหนดข้อคำสอน
เสร็จประสาศอวยพรเพิ่มให้
จงสวัสดิ์สถาวรเจริญศุข หลานเอย
สรรพทุกข์ขุกเข็ญไข้อย่าข้องรคายเคือง ฯ
๑๕๑ พระพรตสัตรุตน้อมประนมกร
รับสั่งรับคำสอนใส่เกล้า
ดังได้อมฤตยพรภูลเพิ่ม
ลาบาทไอ่ยกาเจ้าแผ่นพื้นภูวดล ฯ
๑๕๒ เสด็จกลับปราสาทแก้วกาญจนา
ทรงประทับปรางปราโมชท้าว
สั่งขุนมุขมาตยาเตรียมพยุห ยาตรเฮย
เราจักไปอยุทธด้าวก่อนด้วยโดยพลัน ฯ
๑๕๓ เสนีทั้งสี่น้อมปรนตถวาย กรนา
รับสั่งน้องนารายน์รีบร้อน
สู่ศาลลูกขุนหมายทุกหมวด กองแฮ
เกณฑ์หมู่จตุรงค์ต้อนจัดเข้าตามขบวน ฯ
๑๕๔ พลคชจัดคชเชื้อฉัททันต์
เสยส่ายซึมซับมันน่าท้าย
ผูกเครื่องคร่ำสุวรรณชลุฉลัก ลายแฮ
ขุนคชขับขยายย้ายย่างเยื้องยืนทยาน ฯ
             

แผ่นที่ ๒๓ - พระยาสุนทรนุรักษ์

๑๕๕ พลม้าผูกม้าชาติสินธพ
เริงร่ารณรงค์รบร่านร้อง
เครื่องผูกประดับครบดาวมาศ มณีนา
ขุนขับจับทวนจ้องจิตรห้าวฮึกหาญ ฯ
๑๕๖ พลรถจัดรถร้ารณรงค์
เทียมเทียบสินธพองอาจห้าว
สาระถีท่าทียงยลสง่า งามเอย
กรก่งเกาทัณฑ์น้าวเหนี่ยวจ้องจักแผลง ฯ
๑๕๗ พลรบเริ่งร่าร้ายฤทธี
กวัดแกว่งตาวทำทีเทิดท้า
เขนทองโล่กฤชตรีธนูน่า ไม้เฮย
แลสะพรึบเพียบหล้าสลับล้วนขบวนพล ฯ
๑๕๘ จัดขบวนพยุหริ้วรายธง
ขุนรถจัดรถทรงเสร็จพร้อม
บุษบกสุวรรณรหงเรืองรัตน์ อร่ามแฮ
เทียมแสะเทียบเกยน้อมนารถไท้ทูลแถลง ฯ
๑๕๙ สององค์ทรงสดับแล้วลีลา
ยังที่สรงธาราลูบไล้
เสร็จประสุคันธาขจรกลิ่น ฟุ้งแฮ
สองขัดติยราชไท้เสด็จเข้าประดับองค์
๑๖๐ ทรงสนับเพลาตาดพื้นพรายพรัน
ภูษิตรฉลององค์สุวรรณ์พร่างพร้อย
ตาบทิศทับทรวงสรรสอดมาศ กรเฮย
สรวมประวิชประดับสร้อยอิกสอิ้งมกุฎทรง ฯ
๑๖๑ ครั้นเสร็จสองย่างเยื้องยาตรา
ทรงรถเรืองรัตนากนกพริ้ง
เครื่องสูงพัดโบกจามรมาศ
บังแซกคันชิงกลิ้งกลดกั้งบังสูริย์
             

แผ่นที่ ๒๔ - พระยาสุนทรนุรักษ

๑๖๒ ได้ฤกษโหรลั่นฆ้องขานไชย
เสียงประโคมพลไคลคลาศเด้า
เคลื่อนรถคชเกริกไหย์เหิมร่าน รณนา
ออกจากไกยเกษเข้าเฃตรแคว้นแดนดง ฯ
๑๖๓ เดินทางพลางพิศพื้นภูมพนัศ
สพรุ่มพฤกษสพรั่งผลัดช่อช้อย
ตูมบานตระการกลัดกลีบกลิ่น ลเวงแฮ
ชูเชิดผลพวงย้อยยื่นระย้าศุกหอม ฯ
๑๖๔ ยลนางนวลแนบไม้ขานาง
ยูงเหยียบยอดยางหางฝ่ายฟ้อน
คับแคจับคบคางตขาบจับ ตขบนา
เทงทูตเกาะกิ่งสะท้อนกทุ่มล้วนกทุงหลาย ฯ
๑๖๕ พิศพรรค์จตุบาทครื้นอารัญ
ลมั่งระมาดชมดสมันเม่นสุ้ม
คณยองย่องยืนยันพยัคฆ์ยอบ ขยับแฮ
ควายเถื่อนโคกทิงกลุ้มเกลื่อนกล้ากลาดดง ฯ
๑๖๖ สองกษัตริย์เพลินพิศพื้นไพรรหง
คลาเคลื่อนพลเดิรดงด่วนเต้า
ชายแสงพระสุริยงยาตรรถ ป่ายนา
ถึงถิ่นนครเข้าเฃตรด้าวอยุทธยา ฯ
๑๖๗ พระดำรัสให้หยุดยั้งยังภาย นอกนา
พอพักพวกพลกายเลื่อยล้า
ทุกกองทุกแถวนายหมวดตรวจ ตราแฮ
เสียงคฤกกึงก้องว้าวุ่นแส้เสียงฃาน ฯ
๑๖๘ รวมพลพรั่งพร้อมเสร็จเสนี
ทูลแก่สองกรษัตริย์ผ่านเกล้า
รวมพลพวกโยธีพักเหนื่อย แล้วนา
เชิญเสด็จยาตรเฝ้าบาทเบื้องบิตุรงค์ ฯ
             

แผ่นที่ ๒๕ - พระยาสุนทรนุรักษ

๑๖๙ พระพรตสัตรุตพร้อมเสนี
จากที่พักเสดจลีลาดเฝ้า
ถวายปรนตฟังคดีบรมนารถ
แห่งบิตุเรศเจ้าอยุทธย์ด้าวภูวดล ฯ
๑๗๐ ปางพงษจักรพรรดิเจ้าจอมธรรม์
เหนพระโอรสพลันประภาษถ้อย
ตรัสสั่งสุมันตันเตรียมพยุห์ ยาตรเฮย
ไตรตรวจจงเรียบร้อยรุ่งแล้วจักจร ฯ
๑๗๑ สุมันตันรับใส่เกล้ากลับเวน
หมายบอกนอกในเกณฑ์ทั่วหน้า
รถรัตน์อัศวคเชนทร์หาญศึก
ทุกหมู่พลกลั่นกล้าสพรั่งพร้อมสารทสรรพ์ ฯ
๑๗๒ พลพระพรตเทียบต้องตรางทัพ
นำน่าจตุรงค์สรรพเสร็จตั้ง
พลพระสัตรุตนับอนันต์แน่น เนืองแฮ
จัดเทียบเรียบริ้วรั้งพยุห์ป้องกองโกรย ฯ
๑๗๓ ทัพกษัตริย์จัดพร้อมจัตุรงค์
ล้วนแต่โยธาองอาจแกล้ว
ถือครบเครื่องสาตรยงยุทธยิ่ง
พร้อมหมู่ทวยหาญแล้วเลื่อนริ้วรายพล ฯ
๑๗๔ พลคชขุนคชขึ้นคุมขอ
พลอัศว์กุมทวนยอพยศเต้น
พลรบจัดพลภอครบเครื่อง สารทเฮย
พลรถขุนรถเขม้นมุ่งน้าวเกาทัณฑ์ ฯ
๑๗๕ รถทรงบฟุษบกชั้นเฉดรหง
งอนแอกงามดุมกงมาศแก้ว
เทียมเสวตอัศวพงษพลาหก หาญแฮ
รถประเทียบเทียมแสะแผ้วผ่องพื้นผ่านดำ ฯ
             

แผ่นที่ ๒๖ - พระยาสุนทรนุรักษ์

๑๗๖ จัดเสร็จทุกสิ่งตั้งพยุหยาตร ตราเฮย
ทัพน่าพลเพียบกลาดเกลื่อนกลุ้ม
ทัพหลวงทัพหลังดาษดูดื่น ดินนอ
กองแซกกองส้อนสุ้มพรั่งพร้อมพนักงาน ฯ
๑๗๗ ปางบรมราชไท้ทธรฐ
สู่แท่นอลงกฎก่องแก้ว
สามอรรคเรศประณตนฤเบศร
นางพนักงานพัดแผ้วผ่องน้ำพระไทยเกษม ฯ
๑๗๘ พระจอมอยุธย์ด้าวสถิตย์บน อาศน์เอย
ดำริห์การวิวาหจนสว่างฟ้า
ชวนราชบุตรจรดลกับนาฎ สามแฮ
โดยเสด็จจรทั้งห้าสู่ห้องสรงสนาน ฯ
๑๗๘ ไขปะทุมอุทกฟุ้งฝอยฝน
สรงโสรดพระสกนธ์ผ่องแผ้ว
เสร็จทรงเครื่องพระสุคนธ์รศรื่น รวยแฮ
หกกษัตริย์สนานแล้วเสด็จเข้าประดับองค์ ฯ
๑๘๐ บิดุรงทรงเครื่องต้นเสร็จพลัน
เอารสทรงเครื่องสุวรรณพร่างฟ้า
สามนาฏเครื่องทรงสรรเสาวภาคย์ ผ่องนา
เรืองอุไรอร่ามจ้าแจ่มแก้วแพรวพราย ฯ
๑๙๑ บิตุเรศยูรยาตรเยื้องกรายกร
ทรงพระแสงขรรค์จรฤทธิแกล้ว
พระเอารสทรงศรสอดขัด องค์นา
งามดั่งแสงโสมแผ้วผ่องฟ้าราศี ฯ
๑๙๒ หกกษัตริย์เสด็จขึ้นรถทรง
เทียมแสะสีกมุทยงยิ่งล้ำ
รถประเทียบเครื่องสูงธะทิวสลับ สีนา
ขุนขับจับแสร้งช้ำหวดเร้าอัศดร ฯ
             

แผ่นที่ ๒๖ - พระยาสุนทรนุรักษ์

๑๗๖ จัดเสร็จทุกสิ่งตั้งพยุหยาตร ตราเฮย
ทัพน่าพลเพียบกลาดเกลื่อนกลุ้ม
ทัพหลวงทัพหลังดาษดูดื่น ดินนอ
กองแซกกองส้อนสุ้มพรั่งพร้อมพนักงาน ฯ
๑๗๗ ปางบรมราชไท้ทธรฐ
สู่แท่นอลงกฎก่องแก้ว
สามอรรคเรศประณตนฤเบศร
นางพนักงานพัดแผ้วผ่องน้ำพระไทยเกษม ฯ
๑๗๘ พระจอมอยุธย์ด้าวสถิตย์บน อาศน์เอย
ดำริห์การวิวาหจนสว่างฟ้า
ชวนราชบุตรจรดลกับนาฎ สามแฮ
โดยเสด็จจรทั้งห้าสู่ห้องสรงสนาน ฯ
๑๗๘ ไขปะทุมอุทกฟุ้งฝอยฝน
สรงโสรดพระสกนธ์ผ่องแผ้ว
เสร็จทรงเครื่องพระสุคนธ์รศรื่น รวยแฮ
หกกษัตริย์สนานแล้วเสด็จเข้าประดับองค์ ฯ
๑๘๐ บิดุรงทรงเครื่องต้นเสร็จพลัน
เอารสทรงเครื่องสุวรรณพร่างฟ้า
สามนาฏเครื่องทรงสรรเสาวภาคย์ ผ่องนา
เรืองอุไรอร่ามจ้าแจ่มแก้วแพรวพราย ฯ
๑๙๑ บิตุเรศยูรยาตรเยื้องกรายกร
ทรงพระแสงขรรค์จรฤทธิแกล้ว
พระเอารสทรงศรสอดขัด องค์นา
งามดั่งแสงโสมแผ้วผ่องฟ้าราศี ฯ
๑๙๒ หกกษัตริย์เสด็จขึ้นรถทรง
เทียมแสะสีกมุทยงยิ่งล้ำ
รถประเทียบเครื่องสูงธะทิวสลับ สีนา
ขุนขับจับแสร้งช้ำหวดเร้าอัศดร
             

แผ่นที่ ๒๗ - พระยาสุนทรนุรักษ

๑๘๓ เครื่องสูงครบสิ่งพร้อมพรายตา
โบกแทรกบังสุริยาหยัดพลิ้ว
ชุมสายฉัตรรจนาอเนกรุ่ง เรื่องแฮ
ทัพน่าธงนำริ้วเรียบล้วนขบวนพล ฯ
๑๘๔ จวบฤกษฆาฏฆ้องด่วนเดิรขบวน
พิณพาทยประโคมครวญครั่นก้อง
สังข์แตรแซ่เสียงหวนมหุรทึก เสทือนเฮอ
ถึงเฃตรป่าทิชาซ้องแซ่พื้นพนมวัน ฯ
๑๘๕ พิศพรรณสุโนคครื้นครึมดง
เขาขาบคับแคดงคู่เร้น
แก้วเกาะกุ่มลางลงเลียบเฃตร ป่าแฮ
งั่วจับไทรกะเตนเต้นไต่เร้าเตือนรัง ฯ
๑๘๖ ชมนกชมพนัศพื้นรัถยา เรียบนอ
เดิรตัดลัดอรัญวาชวากไม้
ลุเฃตรมิถิลาพลันหยุด พลเฮย
ตรัสสั่งอำมาตยให้ปลูกตั้งพลับพลา ฯ
๑๘๗ เสนารับสั่งแล้วเกณฑ์กัน
ปลูกพลับพลาพักพลันเสร็จพร้อม
กราบทูลพระทรงธรรม์ทราบเสดจ ประทับแฮ
ออกหมู่เสนาน้อมเนื่องเฝ้าฟังการ ฯ
๑๘๘ ตรัสสั่งอำมาตยให้จำทูล ฃ่าวนา
เสวกรับพจนยูรยาตรเต้า
ตระบัตสู่นเรนทร์สูริยชนกนารถ ท่านนา
ทูลกิจอยุทธ์เจ้าจวบแจ้งจิตรเกษม ฯ
๑๘๙ เปรมปรีปราโมทยได้สดับสาร
ตรัสแก่ลักษณ์อวตารพี่น้อง
พระพิตุเรศราชมารดรพ่อ มานา
จงพ่อไปเฝ้าพร้องพร่ำเชื้อทูลเชิญ ฯ
             

แผ่นที่ ๒๘ - พระยาสุนทรนุรักษ

๑๙๐ โองการสั่งทั้งสี่เสนา
จัดจตุรงคโยธาแห่ห้อม
โดยลักษณพระจักราเรวเร่ง พลเอย
ขุนรับคำนับน้อมบาทแล้วเรวจร
๑๙๑ จัดพลสวมเสื้อต่างสีกัน
สองหมื่นถือบุษบันเรียบร้อย
ขุนแสะโพกขลิบสุวรรณสวมสอด เสื้อนา
เชิญพุ่มมยุรช้อยเชิดห้าพันสรร ฯ
๑๙๒ มหาดเลกเชิญเครื่องล้วนกาญจนา
ขุนตรวจพลโยธาเทียบไว้
ขุนรถเลื่อนพระมหาราชรถ เตรียมเอย
คอยพระจักรกฤษณไท้อีกทั้งอนุชา
๑๙๓ พระรามพระลักษณ์น้อมประนมกร
ลาพระชนกนารถจรจากเฝ้า
ทรงรถรัตนประภัศศรสุดสง่า งามเอย
คลายเคลื่อนพลโห่เร้าเร่งริ้วเรวไคล ฯ
๑๙๔ เสียงสเทือนสท้านทั่วธรณิน
ศับท์แซ่แตรสังข์พิณพาทยฆ้อง
สาระถีเร่งรถสินธพขับ ขบวนแฮ
ตามรวดรัถยาก้องสนั่นพื้นภูมสถาน ฯ
๑๙๕ งามสองกษัตริย์พริ้งเพราอา ภรณ์เอย
งามบุษบกรัถาก่องแก้ว
งามพลเพียบรัถยายูรยาตร์
งามเครื่องสูงไสวแผ้วผ่องพื้นสุวรรณ์วาม ฯ
๑๙๖ ถึงเกยเทียบรถแล้วรีบลง
สองเสด็จคัลไลหงษยาตรเยื้อง
เฝ้าพระบิตุเรศองค์มาตุราช สามนา
โอนศิโรตม์นบเบื้องบาทไท้ธิบดินทร์ ฯ
             

แผ่นที่ ๒๙ - พระยาสุนทรนุรักษ

๑๙๗ ปางจอมอยุทธเยศได้สดับพจน์
หริรักษลักษณประณตนอบเกล้า
พระสั่งจัดดรุงค์รถพยุหบาตร
อำมาตย์นบจากเฝ้าเทียบพร้อมขบวนพล ฯ
๑๙๘ ทธรฐสามนาฏทั้งกษัตริย สี่เอย
ทรงเครื่องสุวรรณรัตน์เพริศพร้อม
เถลิงรถเคลื่อนพลขนัดขนานเรียบ จรแฮ
ชาวมิถิลาน้อมนบเกล้าเกริกพร ฯ
๑๙๙ จอมพงษจักรพรรดิไท้ทัศนา
เมืองมิถิลาผาลาศพื้น
กำแพงเขื่อนทวารารายฉัตร ธงแฮ
หอรบนางจรัลครื้นครึกป้อมปืนราย ฯ
๒๐๐ ปราสาทวิลาศล้วนแลวะวับ วามเอย
มุขสี่สุบรรณจับนาคสดุ้ง
ภักตร์พรหมผ่องระยับเรืองโรจน์ กาญจน์นา
ยอดรัตร์จำรัศรุ้งเรื่อฟ้าเฟ็ดโพยม ฯ
๒๐๑ ท้องสนามแลลิ่วล้วนทรายรอง เรียบนา
สำหรับคชประลองเดชแกล้ว
เพลินทัศน์บัดรถทองถึงกทั่ง
เทียบประทับเกยแก้วเล่ห์ไท้คไลยหงษ ฯ
๒๐๒ ท้าวชนกอรรคเรศเชื้อเชิญทธ รฐเอย
เสดจสู่ปรางค์มรกฎเฉิดหล้า
ทรงสดับมธุรพจน์ปทับที่ แท่นเอย
ปวงราชประยูรเข้าบาทพร้อมอัญชลี ฯ
๓๐๓ ทธรฐชนกท้าวทรงตรัส
สองพระนครสวัสดิ์สว่างเศร้า
เปนศรีสุวรรณปัถพีแผ่น เดียวนา
ตรัสเสร็จต่างเสด็จเข้าสู่ห้องทองปธม ฯ
             

แผ่นที่ ๓๐ - พระยาสุนทรนุรักษ

๓๐๔ เรืองอรุณอร่ามพื้นนภา
กุกกุฏโกกิลการเวกเร้า
ท้าวชนกจากนิทร์คลาสรงเสรจ แล้วเอย
ทรงเครื่องออกข้าเฝ้าพรั่งพร้อมพนักงาน ฯ
๓๐๕ เผยโอษฐประภาษพร้องพจมาน
ดูก่อนขุนโหรชาญโชคใช้
ตูจะแต่งวิวาหการอภิเศก สองแฮ
หากฤษศุภสวัสดิให้ปลอดร้ายราคี
๓๐๖ ขุนโหรรับสั่งไท้ภูธร
คูนคิดตามพยากรกรวดแล้ว
เทวาประชุมจรจันทร์จัด ตรีเอย
รุ่งสิบหกชั้นแผ้วฤกษนั้นพลันถวาย ฯ
๒๐๗ ทรงสดับโหรให้กฤษจันทร์ตรี
ตรัสสั่งสุรเสนีใหญ่น้อย
เรวเร่งจัดปรางศรีโสภิศ ผจงแฮ
อำมาตย์รับสั่งคล้อยจัดพร้อมเกณฑ์การ ฯ
๒๐๘ แต่งปรางค์พรมลาศพื้นปูรอง
สุจหนี่ลับแลทองฉากกั้น
สุวรรณรัตนจัดกองเปนแท่น สรงนา
เสวตรฉัตรเจ็ดชั้นแว่นแก้วบายศรี ฯ
๒๐๙ เบญจะครรโภทกทั้งกลิ่นรศ สุคนธ์เอย
เทียนปทีปสังขกลดเสร็จใช้
ธรรมการรีบประนทอาราธน์ ชฎิลแฮ
แถลงกิจวิวาห์ให้กอบด้วยมงคล ฯ
๒๑๐ ธรรมการคำนับแล้วจรจัล
ลุสุธามันตันพรตแกล้ว
สวามิตรวสิฐอนันต์คณะนัก สิทธิแฮ
เผดียงเสร็จดาบศแคล้วลุขึ้นปรางสฐาน ฯ
             
เครื่องมือส่วนตัว