โคลงภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ห้องที่ ๓

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น

การปรับปรุง เมื่อ 04:39, 19 กรกฎาคม 2552

สารบาญ | หน้าก่อนนี้ | หน้าถัดไป

เนื้อหา

ห้องที่ ๓ ท้าวชนกจักรวรรดิให้ป่าวประกาศ เชิญหน่อกษัตริย์ต่างเมืองมายกศร

แผ่นที่ ๙ - พระศรีสุนทรโวหาร

๕๗ เจ้าคณะนักสิทธิผู้สมภาร
ทราบกิจแต่ธรรมการบ่ช้า
งันงกเที่ยวบอกขานคณะนัก พรตเฮย
รู้ข่าวต่างวุ่นว้าทั่วทั้งชฎิลดง ฯ
๕๘ คากรองครองแล้วจับตาลิปัตร
แบกกลดย่ามเภสัชสอดคล้อง
ธารกรจรดหยัดเหยาะเหย่า
ต่างชักพวกโยงพ้องมุ่งหน้ามาเมือง ฯ
๕๙ ถึงพร้อมนั่งล้อมแท่นมณฑล
สวดเวทสาธยายมนต์มีก้อง
ตามคณะบ่ปะปนเปนเหล่า กันนา
ถือพัดฃนนกป้องปิดหน้าสำรวมกาย ฯ
๖๐ ปางกระษัตริยเกษตรแคว้นสากล นครเฮย
โดยรอบขอบมณฑลทั่วด้าว
ต่างทราบกิตยนุสนธิ์โดยราช สาสน์นา
ว่าบัดนี้นเรศร์ท้าวชนกเจ้ามิถิลา ฯ
๖๑ ไปทรงผนวชแล้วหลายปี
ได้บุตรีในประทุมท่านนั้น
ลาพรตกลับบุรีครองราษฎร์ ใหม่เฮย
จักเศกบุตรีซั้นสั่งให้ส่งสาสน์ ฯ
๖๒ ให้กรษัตริยไปเสี่ยงอ้างบารมี
ยกธนูโมฬีเลิศแล้ว
ใครยกธนูศรีสวัสดิเชิด ได้นา
จักอภิเษกนางแก้วกับผู้พยุงศิลป์
๖๓ นานาอเนกร้อยเอ็จกรษัตริย์
ต่างยกพหลรัดรีบผ้าย
ดลแดนเฃตรจังหวัดเมืองมิ ถิลาแฮ
ตั้งพลับพลาแยกย้ายรอบด้าวแดนกรุง ฯ
             

แผ่นที่ ๑๐ - พระศรีสุนทรโวหาร

๖๔ แออัดขนัดรี้พลหลาย หมื่นแฮ
ตั้งทัพกท่อมรายรอบล้อม
คั่งคับคณานายอเนกไพร่ พลแฮ
ละค่ายละกองพร้อมพรั่งล้วนจตุรงค์ ฯ
๖๕ คฦ้ๅนคฤกกึงก้องพวกพลขันธ์
เซงแซ่เสียงแจจันโจทยพร้อง
ม้ารถคชอนันต์อเนกแน่น สนามนา
เสียงคีดเสียงขับร้องสนั่นด้วยดุริยางค์ ฯ
๖๖ ราตรีตรวจค่ายฆ้องกแตขาน
จองหง่องก้องกังวานเพรียกพื้น
ฆ้องยามย่ำรดมดาลดังครั่น ครวญแฮ
เสียงประโคมแตรคฤ้ๅนคฤกด้ายแดนเวียง ฯ
๖๗ เสนานายไพร่พร้อมทุกกอง
บ้างก็ร่าเริงคะนองสนุกคฤ้ๅน
บางพวกนั่งเซาครองตฤกเขตร คามเฮย
บางเหล่าใจชุ่มชื้นช่วยเจ้านายตน ฯ
๖๘ แม้นไฉนพระผ่านเผ้าธรณินทร์ เรานา
จงยกธนูศิลป์สดวกได้
ลุลาภเลิศนารินทร์รีบสู่ นครเฮย
เศกว่าเพี้ยงขอให้ผ่านเกล้าสมถวิล ฯ
๖๙ ปางปวงกรษัตริย์รั้งแรมวัน
คอยฤกษเขตรสำคัญท่านพร้อง
นับเร่งราษตรีฝันทุกค่ำ คืนนา
ยิ้มกระหยิ่มจิตรจ้องแข่งสู้ยกศิลป์ ฯ
๗๐ ฝ่ายพระวสิฐทั้งสวามิตร
ทราบเหตุพิธีกิจราชไท้
เรียกรามลักษณสองศิศย์มาสู่ ท่านนา
บอกฃ่าวราวเรื่องให้ลักษณทั้งรามฟัง
             

แผ่นที่ ๑๑ - พระศรีสุนทรโวหาร

๗๑ เดิมราชชนกไร้เอารส
ท้อหฤไทยรันทดหน่ายแล้ว
ละสมบัติทรงพรตเนาพนัศ พนมนา
ได้บุตรีประดุจแก้วเกิกห้องปทุมาน ฯ
๗๒ หวนคิดละผนวชเข้าครองภา ราเฮย
เลี้ยงถนอมอรธิดาท่านไท้
จนเจริญพระชนมายุสิบ หกแฮ
เธอคิดฝังปลูกให้สืบเชื้ออสุริยวงษ์ ฯ
๗๓ จึ่งเริ่มดำริหตั้งพิธี
ยกธนูโมฬีเลิศแล้ว
ข่าวกรษัตริยทุกธานีมาพรั่ง พร้อมแฮ
ท้าวจักเลือกเฃยแก้วเสี่ยงด้วยบารมี ฯ
๗๔ อันธนุเล่มนี้เลิศเลอไตร โลกย์เฮย
มีศักดาเดชไชยเชี่ยวแกล้ว
เปนของพระจอมไกรลาศปราบ อสูรนา
พิฆาฏตรีบุรำแล้วเลิกไว้มิถิลา ฯ
๗๕ องค์ใดยกเชิดได้โดยหมาย
ท้าวจะอภิเษกสายสวาศสร้อย
ทั้งเกีรยดิจักขจายขจรจบ โลกยนา
ยกบ่ได้จักน้อยเนตรหน้าสากล ฯ
๗๖ สองเจ้าเผ่าราชเชื้อเทวัญ
ทรงเดชดุจสุริยฉันเฉิดฟ้า
เขาจะแข่งฤทธิกันชิงมิ่ง สมรเฮย
ไปกับไอยกาถ้าช่องได้ไชยชิง
๗๗ ชวนหลานแล้วผลัดผ้าคากรอง
หนังพยัฆสใบครองห่อเกล้า
พาหน่อกษัตริยสองเสดจจาก กุฎินา
เดินยะเหยาะเหย่าเข้าถิ่นท้องทางพนม ฯ
             

แผ่นที่ ๑๒ - พระศรีสุนทรโวหาร

๗๘ พลางชมพรรณมิ่งไม้ในดง
จำยกมหาหงเกดแก้ว
จำปีปีบประยงยวนกลิ่น ขจรนา
ตาคุ่มมตาดแต้วหมากต้องตาเสือ ฯ
๗๙ โยมโดยดอกแย้มช่อชูไสว
สายหยุดอุไทยไขกลิ่นกล้า
ปริกปรูประดู่ในดงดื่น ดาษแฮ
พวงพะยอมย้อยรย้ายั่วเย้าภิรมย์ชม ฯ
๘๐ เดินทางหว่างโขดขั้นสิงขร
เงื้อมแง่ฉง้อนงอนชโงกง้ำ
ยลยอดจดอำพรพยับหมอก มัวแฮ
โกรกกรอกซอกเหวถ้ำถิ่นท้องธารไหล ฯ
๘๑ ชมสัตวจัตุบาทเต้นตามพง
หมีเม่นพยัคฆยงย่องจ้อง
กำโองอิกกระจงโจนวิ่ง หนีนา
จามรีขนข้องหยุดเปลื้องปลดขน ฯ
๘๒ บัดยลพยัคฆร้ายราวี
โผนเผ่นปะทะหมีมุ่งมล้าง
หมีโถมรับทันทีทยานตบ เสือแฮ
แขงต่อแขงงัดง้างปลุกปล้ำผงำหงาย ฯ
๘๓ งูเหลือมเลี้ยวไล่เนื้อเวียนวง
หางตวัดรัดกวางดงแด่วดิ้น
ดิกๆ บ่ทันปลงชีพสนิท เลยนา
งูขยอกกลืนสิ้นอิ่มเท้อรทวยกาย ฯ
๘๔ ชมพลางทางรีบเต้าตำเนิน
การด่วนบชวนเพลินเพลิดช้า
ดุ่มดัดลัดทางเถินทิวพฤกษ ไพรพ่อ
ลุทวารเวียงล้าเลื่อยช้าบทจร ฯ
             

แผ่นที่ ๑๓ - หลวงฤทธิพลไชย

๘๕ พระวสิฐสวามิตรเยื้องยาตรา
นำพระลักษณรามาค่อยคล้อย
เข้าในมิถิลาลานเนตร เลงแฮ
แถววิถีใหญ่น้อยปราบพื้นภูมเสมอ ฯ
๘๖ ปราการประกอบแก้วผลึกลาย
หอรบนางจรัลรายรอบล้อม
เชิงเทินเกลี่ยกรวดทรายสีนาด อเนกนา
ประจุประจำป้อมทั่วทั้งวังวง ฯ
๘๗ สนุกนิ์สนานปานเปรียบด้าวแดนสวรรค์
ราบรื่นหนทางจรัลร่มไม้
เรือนราษฎร์อเนกอนันต์นับหมื่น แสนนา
แลกลาดตึกเก๋งใกล้เกลื่อนข้างทางจร ฯ
๘๘ แถวผลูดูพิฦกล้วนธงฉัตร
วายุแกว่างไกวสะบัดโบกฟ้า
รายเรียบเรียบราชวัตรตรลอดลิ่ว
เพลินเนตรหลงแลช้าชื่นชื้นชวนชม ฯ
๘๙ เรียดทางสองข้างรวจรัฐยา
สาวหนุ่มพฤฒพราหมณานั่งร้าน
ขายแพรม่วงพัตราโหมดตาด
อัดตลัดผ้ายกก้านแย่งเกี้ยวกรวยเชิง ฯ
๙๐ บ้างขายเครื่องแก้วเลี่ยมลวดลาย
โคมกิ่งตะเกียงรายเรียบตั้ง
กระจกกระจ่างฉายฉากรูป ภาพนา
โต๊ะถาดทองขาวทั้งซ่อมช้อนจานชาม ฯ
๙๑ บางแห่งแต่งร้านเรียบเจริญตา
ขายเครื่องสุคนธารศเร้า
หอมตรลบอบนาษาสองกาษัตริย์ ท่านแล
เพลินพิศพลางไต่เต้าติดต้อยตามครู
             

แผ่นที่ ๑๔ - หลวงฤทธิพลไชย

๙๒ เลยเข้าทวาเรศชั้นปราการ ในแฮ
พิศเพ่งเลงราชถานทั่วพื้น
แสนสนุกนิ์ศุขสำราญนัคเรศ ท่านนา
ดูสง่างามคฤกครื้นทั่วทั้งราชถาน ฯ
๙๓ หอคอยลอยลิ่วห้องคัคณานต์
สูงแข่งเภราคารคู่ด้าว
ทิมแถวที่เทพยสถานสิงสถิตย เสถียรนา
ถึงถัดโรงทานท้าวอุทิศตั้งตามถนน ฯ
๙๔ โรงกรีโรงรถม้ามีครบ ครันแฮ
สนามคชปรลองรบเรียบพื้น
พิศเพียงอมรภพภูมภาค
แลโล่งตรลอดครื้นครึกล้ำสนามหลวง ฯ
๙๕ โรงทหารหัดฝึกซ้อมสัปยุทธ
คลังเครื่องสรรพอาวุธแต่งตั้ง
โรงปืนคาบผาชุดชนวนนก สับแฮ
ดึกใส่ดินดำทั้งมาดก้อนดินปลิว ฯ
๙๖ โอโถงโรงพักร้อนรโหถาน
ปูแผ่นศิลาลานลาดแผ้ว
ศาลาลูกขุนศาลสุรัศ วดีแฮ
โรงหล่อต่อคลังแก้วแกล่ใกล้คลังทอง ฯ
๙๗ ทิมดาบองครักษทั้งแปดกรม อยู่นา
หอพระสาตราคมปิดป้อง
โรงพักจัตุสดมภ์ดูสะอาด เนตรนอ
ทิมดาบกรมวังห้องเครื่องทั้งทิมสงฆ์ ฯ
๙๘ เรืองหลวงประเล่ห์แม้นวิมาน แมนเอย
ปราสาทรัตนกาญจน์ก่ำฟ้า
มุขลดสี่เหลี่ยมบานบังอวด อุไรแฮ
ลอยลีวแลเลิศห้ายอดเฟื้อยฟูโพยม ฯ
             

แผ่นที่ ๑๕ – หลวงฤทธิพลไชย

๙๙ พระปรัศอัฒโยคแก้วกาญจนา
เรืองรัตนมณฑิราอร่ามรุ้ง
รงคัลราชสวภาคารเพริศ เพรานอ
มุขเด็จเด่นนาคสดุ้งประดับแก้วกนกแกม ฯ
๑๐๐ ตึกสนมตำหนักตั้งตรลอดแล
บงเบิกบานพระแกลทุกห้อง
รวยรูดวิสูตแพรผูกภู่ กลิ่นเอย
ตาข่ายแขวนขึงคล้องเครื่องห้อยตรลบหอม ฯ
๑๐๑ จักกฤบณ์พิศภาคพื้นไพชนต์
ชายเนตรบงแกลบนเบิกไว้
หวังจิตรคิดจักยลเยาวลัก ษมีนา
บุญบุพเพดลให้ปรสบสร้อยศรีสมร ฯ
๑๐๒ ปางองค์เยาวเรศล้ำลักษมี
สถิตยแทบปราสาทสีหาศน์ห้อง
ดลใจนาฎทษฏดีโดยช่อง แกลแล
ไนยเนตรนางเลงต้องเนตรไท้ผทมสินธุ์ ฯ
๑๐๓ กุศลสองก่อนสร้างทันถึง
เสียวจิตรพิศวาศรึงรักร้อน
ต่างองค์ต่างหลงตลึงลานเสน่ห์ กันนา
พระเหลือบเยาวลักษณ์ค้อนตอบให้ในที ฯ
๑๐๔ จักรรัตน์ปรวัดว้าสวาศครัน
เยาวลักษณ์ลานทรวงกรสัลเสน่หไท้
เคยรองบทเรศธรรม์มิกราช มานา
ความรักรุมจิตรให้เร่าร้อนรัญจวล ฯ
๑๐๕ อาวตารดาลเสน่ห์ด้วยนวลอนุช
แสนรักอรรคเรศสุดสวาศล้ำ
จะยาตรไป่ยาตรหยุดยืนเพ่ง เพลินนา
บงนาฎบอิ่มน้ำจิตรปลื้มลืมองค์ ฯ
             
เครื่องมือส่วนตัว