จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
การปรับปรุง เมื่อ 14:42, 18 กันยายน 2553
ข้อมูลเบื้องต้น
ผู้แต่ง: ศรีปราชญ์
บทประพันธ์
|
๑๖
|
๏ ปางพระจักรีแปรเปน | | กฤษณราญรอนเข็ญ
|
อรินทรเสี้ยนสยบนา
|
๏ เสด็จแสดงเนาในเมืองทวา- | | รพดีสมญา
|
คือวิษณุโลกบปาน
|
๏ ปราการแกมแก้วสุรกาญจน์ | | มณีรัตน์ชัชวาล
|
ยโชติอับแสงสูรย์
|
๏ เรืองรอบฟ้าหล้าเพ็ญทูล | | เทียมทิพยจำรูญ
|
จำรัสทิพาราตรี
|
๏ เทพาสุรคณาเปรมปรีดิ์ | | เยินยอสดุดี
|
ดิลกโลกยสมเด็จ
|
๏ เรืองเหนือปราการแก้วเพ็ชร์ | | บราลีขบวนขเบ็จ
|
ระริบจรปาดป่ายลม
|
๏ สูงส่งทัดเทียมเมืองพรหม | | ฟ้าหล้าชื่นชม
|
คือืนทรบุรีฤาปาน
|
๏ ตรัสตรีมุขแก้วแกมกาญ | | จนมณีชัชวาล
|
ยยากจะเลมเลงสอง
|
๏ ดุจมือไตรโลกยตระกอง | | เศิกเสี้ยนยากปอง
|
จะป่ายจะปีนเปลืองตน
|
๏ บมิอาจเพื่อจักมาผจญ | | แม้มารดาลฉงน
|
ระยั้งระย่อแต่ไกล
|
๏ มีฉัตรากรธงไชย | | เหนือตรีบุรีไร
|
ประดับด้วยแก้วแกมกล
|
๏ ดุจจันทราทิตยมณฑล | | เกือบกั้งเบื้องบน
|
บุรีระเรื่อยฉายา
|
๏ เลงหอทองถ่องท้องฝา | | ผนังสบูดาษดา
|
มณีประดับดูเถกิง
|
๏ อาจให้เลื่องโลกดำเลิง | | หฤทัยบำเทิง
|
คือทิพยโลกศุลี
|
๏ นางจรัลโดรณจรวจจรี | | เชิงเทินคือคิรี
|
คิรินทรเรืองรอบคอบ
|
๏ ไชยสินธุสมุทราแขวงขอบ | | เรียบรัตนเรียงรอบ
|
คือฝั่งสมุทรเซราะซระ
|
๏ โกมุทอุบลบานฉะกะ | | ปทุมกุสุมสรละ
|
สรลมสรลอนเลื่อนผกา
|
๏ เล็งแลจรอกจรัลทางถลา | | รัญราชรัถยา
|
บรรสานทั้งหญิงชายชม
|
๏ ชายชื่นหื่นหรรษาสม | | สรสว่างอารมณ์
|
พอใจบรรเจิดกามา
|
๏ ปางคราฉมจันทนคันธา | | เรียบเทียบทึกสรา
|
สำรวลสำราญริมถนน
|
๏ พระลานเลือนแก้วแกมกล | | ใสสุทธินฤมล
|
คือแมนมารังสรรค์สรรพ
|
๏ ตรีมุขมานสิงหประดับ | | ไว้แต่เขี้ยวขับ
|
คเชนทรหัยแล่นลอง
|
๏ ลองอัศวลองศิปลอง | | ลองพลเนืองนอง
|
จงชาญชำนาญในรณ
|
๏ คลีช้างคลีม้าคลีคน | | เล่นลูกโคนกล
|
ประเกาะประกวดพกพัน | |
|
๏ แต่งไว้เป็นธารกำนัล | | ทั่วท้าวเคียมคัล
|
บังคมบังคัลนองเนือง
|
๏ ชมชื่นปรีดีทั้งเมือง | | ชัยธวัชรุ่งเรือง
|
รันทดรันทวยโบกใบ
|
๏ ดุจห้ามแมนมารแต่ไกล | | กลัวกลายหวาดไหว
|
ฟฟั่นพพรั่นปั่นหนี
|
๏ มีมนเทียรทิพยรูจี | | ปราสาทมณี
|
สุพรรณสูงสุดโพยม
|
๏ รุ่งเรืองมุกดามาศโสรม | | ชัชวาลย์คือโคม
|
ตระหลบตระเลิศธรณี
|
๏ เจ็ดชึ้นย่อมรัตนรูจี | | ใสสุทธิรัศมี
|
คือสุริยสับดจำรูญ | |
|
๏ แซงช่อเนืองนองนพศูล | | รุ่งเรืองจรัสจรูญ
|
จำเริญจำรัสรังสี
|
๏ ปานปัทมกระหลับเนืองนี | | รัชรัตนรูจี
|
รจิตรจองใจแมน
|
๏ สลึกขนนขนองขนอบแคลนแคลน | | พื้นไรรายแหวน
|
วิโรจนดาษดำถมอ
|
๏ ครีบครุฑชำนัลพึงพอ | | ใจฟ้าเยินยอ
|
ยยับยยาบยักยนต์
|
๏ กรงนาคมังกรเกี้ยวกล | | เจ็ดเศียรเสียดสน
|
อนันตนาคบปาน
|
๏ มีเทพประนมมือมาลย์ | | คือเห็จเหิรทยาน
|
มาดูดำกลเรียงรัน
|
๏ จรรธึกนฤญูเวจวรรณ | | คือครีบสุบรร
|
ณกลประกลแกมกล
|
๏ แททวยนวยกาญจนพิมล | | คือกรนางบน
|
อรรแถ้งแลทอดกรชู
|
๏ พริ้งพรายเหมหงส์พบู | | คาบวัลย์ทองดู
|
ประดุจกระพือยาบยาบ
|
๏ ฝาทองบัญชรทองทาบ | | นพรัตนบันสาบ
|
บันเสียนบันสมประดิภา
|
๏ เฉลาฉลักฉลับฉลุมาลา | | พิดานดารา
|
บังอวดยังอิงอร่ามเรือง
|
๏ ขอนาคมังกรมลังเมลือง | | แห่งห้อยพรวนเพรือง
|
สำรวลสำราญหฤทัย
|
๏ ขนนเขนยอาสนอิงเรืองไร | | รายบุษปมาไลย
|
สุคนธรสกำจร
|
๏ นุประดับเหนือสถานบรรจฐรณ์ | | สีหภาพมกร
|
กนาบนาคครุฑประดับ
|
๏ ค่าใครเลงแลลืมพรับ | | เพรี้ยมพรายพรรณยับ
|
ประดุจย่างโดยยล
|
๏ ขุนพลขวาพลซ้ายพล | | เสนาโจษจล
|
จำนัลนุมนตรีมุข
|
๏ พลพฤนท์ประดับด้วยสุข | | เกษมราษฎรสรนุก
|
นิทุกประการเอาไชย
|
๏ ครื้นเครงฆ้องกลองหวั่นไหว | | ฟ้าฟื้นภพไตร
|
สรเทือนสรท้านฦารงม
|
๏ ฟ้อนแพนทวนเขนตาวคม | | เพี้ยงปาดป่ายลม
|
แลศรศิลปะสำแดง
|
๏ ดาบเงินดาบทองเมลืองแสง | | แกล้วกล้าเรี่ยวแรง
|
ละลอบละล้าวแขงขัน
|
๏ ช้างสารชำนิเมามัน | | หลากหลากหลายพรรณ
|
แลหน้าจกรูนแสงนิล
|
๏ มั่วหมู่พลแสะแสนสิน | | ธพเหาะหาวบิน
|
คือปีกจะกวักไกวโพยม
|
๏ เลงรถมาศแมนสรวมโสรม | | เหิรหาวคือโคม
|
จำรูญจำรัสประดิภา
|
๏ แสนส่ำส่ำแสนแสนยา | | กรรถพลพา
|
หนคชราชยรรยง
|
๏ เกราะกรายหมวกหมายทองทรง | | พรายพรรณสรบง
|
สมบูรณอินทรธนู
|
๏ นุประดับนางสนมพบู | | เจียรจันทรดำรู
|
หฤทัยเกิดกามา ฯ
|
| | |
|
|
๒๘
|
๏ ย่อมลูกท้าวไท | | สมบูรณบัวใส | | วิไลยอาภา
|
ลออเอววรรณ | | ลวาดเอวลา | | พิศเพี้ยนพักตรา
|
เปรียบตรูบูรณ์จันทร์
|
๏ ยอกรประนม | | เหนือเกล้าบังคม | | บังคัลเคี่ยมคัล
|
สาวศรีอับสร | | อาจอับสาวสวรรค์ | | ถึงถวายกำนัล
|
กำหนดนานา
|
๏ บ้างจับระบำ | | แออวยนวยรำ | | ปรีดิ์เปรมพักตรา
|
ยยิ้มแย้มโอษฐ | | ม่ายเมียงหางตา | | เห็นหื่นหรรษา
|
สุดสิ้นใจรัก
|
๏ คือเทพอับสร | | สรรพสรรพาภรณ์ | | เรืองรองตระศักดิ์
|
เสด็จลงจากฟ้า | | ยาตรหล้าเลิศลักษณ์ | | ค่าใครเชยชัก
|
ทราบสิ้นสุดสมอง
|
๏ จำเรียงสานเสียง | | ประอรประเอียง | | กรกรีดเพยียทอง
|
เต่งติงเพลงพิณ | | ปี่แคนทรลอง | | สำหรับลบอง
|
ลเบงเฉ่งฉันท์
|
๏ ระงมดนตรี | | คือเสียงกระวี | | สำเนียงนิรันดร์
|
บรรสานเสียงถวาย | | เยียผลัดเปลี่ยนกัน | | แลพวกแลพรรค์
|
บรรสานเสียดูริย์
|
๏ เครงคื้นมี่เมา | | รสรวจขจรเสาว | | คนฑ์เทศมาธูร
|
ลอบฟ้าหล้าลอง | | ละอองแสงสูริย์ | | พิบุษบาพูล
|
พิศาลแกมกล
|
๏ พระเจ้าจักรพรรดิ | | เกิดแก้วจักรรัตน์ | | รวดเร้าดินบน
|
สรพรั่งช้างม้า | | สรพร้อมรี้พล | | สรพราดสามนต์
|
ทุกหมู่หมวดหมาย
|
๏ พระอยู่เสวยสุข | | ในทวาบรยุค | | เลิศล้ำลือสาย
|
มีเจ้าพระเจ้า | | อันเลิศลือชาย | | ฟ้าหล้าเหมือนหมาย
|
แกว่นแกล้วกามบุตร์
|
๏ แง่งามโถงเถง | | ทหารนักเลง | | แกว่นกล้าการยุทธ
|
ประกาศโดยนาม | | พระศรีอนิรุทธ | | เยาวราชอันอุด
|
ดมเลิศแดนไตร
|
๏ ใจท้าวหื่นกาม | | ชื่นชมชาญสนาม | | เชี่ยวชาญชาญไชย
|
เสวยสุขภิรมย์ | | ด้วยสนมท้าวไท | | พระกฤษณไกร
|
เทพาสุรแสยง
|
๏ เสด็จศรีสิงหาสน์ | | เจ็ดจอมปราสาท | | ดารารายแฝง
|
ประดับด้วยรัตน์ | | พรรณรายพรายแสง | | เสวยรมยชมแซรง
|
ท้าวทูลบทศรี ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ บัดนั้นสมเด็จหลาน | | กฤษณเทพจักรี
|
รำลึกพนาลี | | สุขรมยกรีฑา
|
๏ เสด็จไปบังคมพระ | | อัยกาธิเบศร์ลา
|
จักไปพนาทวา | | พนพฤกษศีขร
|
๏ เถื่อนถ้ำพนาลี | | คชสีห์องค์อร
|
กวางทรายรมั่งมร | | สัตวสมสกอหลาย
|
๏ ชมสระสโรชา | | กรบุษปเรียงราย
|
ขจรคนธอบอาย | | ภุมรีภมรมัว
|
๏ มังกรพิมทองคล้าย | | มัจฉว่ายหวั่นเห็นตัว
|
ฉนองเฉนียรแลแหวกบัว | | กระฉองชลธีพราย
|
๏ เขาร่ำทุกสิ่งสนุก | | นิทุกประการแหล่หลาย
|
จักลาสมเด็จกาย- | | พระพิษณุลีลา
|
๏ พระกฤษณจึงโดย | | เสด็จหลานธไคลคลา
|
ตรวจคชอัศวา | | รถพฤนทพวกพล
|
๏ เสนาบดีโดย | | พระโองการเร่งขวน
|
ขวายเตรียมทั้งสามน | | ตอำมาตยโจษจรร ฯ
|
| | |
|
|
๑๕
|
๏ พลคชคชเมามัน | | ผูกจรีขรร
|
คโตมร
|
๏ พลคชคชส่ายสมร | | ภูษนาภรณ์
|
ประดับดาษ
|
๏ พลคชคชนฤนาท | | สรรพประดับมาศ
|
ศแต่งตน
|
๏ พลคชคชราญรณ | | แล่นก็แล่นชน
|
ก็ชนชนะ
|
๏ พลคชคชสอดสนะ | | รานคระรง
|
คเชี่ยวชาญ
|
๏ พลคชคชผลาญมาร | | แย่งประแอกอาน
|
ประดับไร
|
๏ พลคชคชเศิกไกษย | | ไกรกำเลาะไช
|
ยชาญชเยศ
|
๏ พลหยหยเรืองเดช | | พรรณรายเพรศ
|
กรศักดิ์
|
๏ พลหยหยไกวกวัก | | แล่นก็แล่นนักชัก
|
ก็ชักคง
|
๏ พลหยหยเชี่ยวชนะ | | รานดระดาษ
|
ษทวนแทง
|
๏ พลหยหยสีแดง | | หมอนยยับแสง
|
มลังเมลือง
|
๏ พลหยหยสีเหลือง | | หมอนประดับเรือง
|
ระบายปัทม์
|
๏ พลหยหยเรืองรัตน์ | | แสงจำรัสพัส
|
ดรพรายเพรศ
|
๏ พลหยหยสีเศวต | | ชาญชเยศปลอด
|
ประดับศิลป์
|
๏ พลหยหยแสงนิล | | จบทั้งแดนดิน
|
ประดับคำ
|
๏ พลหยหยดูชำ | | นิเป็นประจำราช
|
พาหนะ
|
๏ พลหยหยไกวกวา | | นายจำนำสนา
|
ก็ทวนแทง
|
๏ พลรถรถซรูแซรง | | นายกำแหงแรง
|
ตระมั่นคง
|
๏ พลรถรถทองธง | | เบญจรงครัด
|
นเพริศพราย
|
๏ พลรถรถเฉิดฉาย | | ธงฟฟายนาย
|
กุทัณฑ์ธร
|
๏ พลรถรถเทียมสร | | สิงหสบมสร
|
รทองธง
|
๏ พลรถรถเทียมหงส์ | | ร่อนณกรลางรง
|
คฉมวยฉมำ
|
๏ พลรถรถรายคำ | | ย่างกำยำเทียม
|
ระกักแกะ
|
๏ พลรถรถเทียมแสะ | | เร่งรันแทะรัน
|
แทะผยอง
|
๏ พลรถรถลายทอง | | เรืองลังลองแก้ว
|
กรศักดิ์
|
๏ พลรถรถย้ายยัก | | จักรคือกงจัก
|
รจักรี
|
๏ พลรถรถราชี | | นายชำนิวิรี
|
ยแผลงศร ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ ตรวจเจรียมพลแสนยากร | | แพนดั้งโตมร
|
กุทัณฑคำกำแสลง
|
๏ หมวดขนัดเกราะกรายพรายแสง | | รี้พลชุมแซรง
|
ทั้งนอกทั้งในกันกง
|
๏ พวกพลแกล้วกล้าราญรงค์ | | อริดลดาลหลง
|
ลลอบลล้าวชิงไชย
|
๏ เขนทองดาบทองแกว่งไกว | | เกราะกรายเรืองไร
|
รจิตรดาษมุกดา
|
๏ แพนมาศทวนมาศยูงทวา | | เขนเขียนรจนา
|
พิพิธแสนแสนส่ำสำ
|
๏ ธนูคำปืนคำแล่งคำ | | แม่นยำยายำ
|
พินาศพรับตาเดียว
|
๏ หน้าไม้ปืนยาฉับเฉลียว | | ผิต้องอย่าเหลียว
|
บทันก็ท่าวตนตาย
|
๏ ย่อมล้วนรจนาหมู่หมาย | | ฝาเงินแพร้วพราย
|
ยยับคคลับไวไว
|
๏ บอกไฟปืนไฟเรือนไฟ | | แม้มาแต่ไกล
|
ก็กลัวชระอ่ำอับทิศ
|
๏ พลเพียงพานรเรืองฤทธิ์ | | แกล้วกล้าหวังปลิด
|
ตะวันแลเดือนมามือ
|
๏ หอกดาบปืนแสลงเลิศลือ | | ผิบต้องแต่ครือ
|
ก็เสียชีวิตมลายลาญ
|
๏ เรี่ยวแรงแรงยิ่งคชสาร | | สู่สมรบมินาน
|
ก็ได้ด้วยดีดมือเดียว
|
๏ จับคชสีหสิงหฉับเฉียว | | ได้ด้วยรวดเรียว
|
แลคนแลคนกุมกัน
|
๏ สรรพพฤนทามาตยโจษจรร | | เมืองขุนหมื่นพัน
|
แลพวกแลพรรคเดียรดาษ
|
๏ ชุมชอมท่าพระจะยาต | | ตราโดยเสด็จราช
|
หลานสมเด็จพระจักรี
|
๏ พระเสด็จในมนเทียรศรี | | ด้วยอรรคเทพี
|
สุรางคนางนองเนือง ฯ
|
| | |
|
|
๑๔
|
๏ ก้มเกล้าก็ทูลทุกขทุกขา | | ดุรความอันแค้นเคือง
|
ใจรักบำราสนฤบดีเปลือง | | จิตตข้าทุราทวา
|
๏ น้ำหน้าสรสรกคือชลพรร | | ษแลพาษปะธารา
|
อ้าพ่อมาจำทุกขทุกขา | | ดุรเดือดฤดับคง
|
๏ แต่ก่อนบเคยนฤบดีจาก | | จิตตเท่าธุลีผง
|
ฤาพ่อบเอื้อฤทยทรง | | ทุกขข้ากำศรวญศัลย์
|
๏ อ้าอรอนงคทิพยลักษ- | | ณสำนักนิสาวสวรรค์
|
สุดสวาทแลแม่ฤทยหรร | | ษแก่พี่อย่าสงไสย
|
๏ อ้าพระเสด็จพนผู้เดียว | | บมีเพื่อนเปนเพื่อนไป
|
เพื่อนพระพเนจรจะไกล | | บุรีรมยเมืองแมน
|
๏ อ้าอรอุบลบวรภาค | | ยจงอยู่อย่าได้แคลน
|
ถึงเรียมจะไปพนในแดน | | ยลสัตวชมชาย
|
๏ อ้าพระจะละสนมบำเรอ | | บริรักษแหล่หลาย
|
จักอยู่ทรเล่หชีวิตวาย | | ดังฤพระจะทันเห็น
|
๏ อ้าแก้วอย่าโศกจงมาสุข | | ทณแม่อย่าได้เปน
|
ลำบากด้วยพี่ที่จะลำเค็ญ | | ทุกขด้วยอนงค์ยง
|
๏ อ้าพระเสด็จพนจำรัส | | พรรณแสงแสงจำรัสองค์
|
ชอบเศร้าพระศรีนฤบดีผง | | ธุลีฝุ่นลอองอาย ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ อยู่แฮพระโฉมเฉลิม | | วรลักษณเสมอสาย
|
ใจพี่บห่างหาย | | รสรักบร้างโรย
|
๏ ไปแฮพระโลกา | | ธิปเตมตูข้าโหย
|
หาใจจะใคร่โดย | | บดีดาลบโดยใจ
|
๏ อยู่แฮพระศรีสมร | | วรลักษณศรีใส
|
อย่าทุกขอุระใน | | นยนามพุธารา
|
๏ เชยแก้มลลาโลม | | ตระโบมจูบพระเพาพะงา
|
บัดเดี๋ยวจะคืนมา | | ประสบน้องสำราญรมย์ ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ เสร็จสว่างเสร็จตื่นจากผธม | | เสร็จเสียอาจม
|
แล้วก็เสด็จโสรจสรง
|
๏ เสาวคนธกำจรธารทรง | | พระภูษนพรายผจง
|
มกุฏรัตนบวร
|
๏ เสด็จทรงเครื่องภูษาภรณ์ | | ใสสว่างทินกร
|
แสงจำรัสชัชวาล
|
๏ ถึงเพลายามชอบกาล | | เชิญพระภูบาล
|
ลยาตรเลิศฦาไชย
|
๏ ทรงแสงสรรพาวุธไว | | วาดกรคลาไคล
|
คือสีหจากถ้ำทอง
|
๏ เสด็จเหนือรถรัตนรังรอง | | เสนาเนืองนอง
|
อเนกดาษโดยเสด็จ
|
๏ แต่งตามพระศรีสรรเพ็ชญ์ | | ลองศิลปะสมเด็จ
|
สำแดงนุเดโชไชย ฯ
|
| | |
|
|
๑๙
|
๏ พระราชาอนิรุทธเสด็จรถครไล
|
พลเสนอสงไขย | | ก็ยาตร
|
๏ เสนาอัศวคเชนทรพาหนะนินาท
|
หวั่นหวาดกระเกริกจัก | | กรพาฬ
|
๏ กึกก้องศัพทสำเนียงอุโฆษคชสาร
|
แม้นมารดาลแสยง | | สยอน
|
๏ แสนเสนางคบดินทรยาตรพนจร
|
อัมพรชรอ่ำอับ | | ธุลี
|
๏ เสียงแตรสังขแลพาทยเภรินยนุดนตรี
|
อึงเองบพักตี | | ตระการ
|
๏ คือเสียงพระพรหมพิษณุอิศวรบันดาล
|
อวยพรพระภูบาล | | ลเลิศ
|
๏ เดโชไชยชยาดิเรกฤทธิก็เกิด
|
ฟ้าหล้าบรรเจิดใจ | | บังคม
|
๏ ถั่นถั่นถึงพนไพรพิศาลสุขรมย์
|
ชื่นชมสำราญสม | | สำเริง
|
๏ เซราะทางธารคุหาพนาดรดำเกิง
|
บำเทิงทั้งรี้พล | | สรพล ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ ท้าวเสด็จด้วยพลพหล | | ถึงพฤนทารญ
|
อันสรนุกนิสุขสานต์
|
๏ ป่าดงพงหลวงตระการ | | เซราะเซราเขาธาร
|
ชรลัดชรล่องดองไพร
|
๏ ทุ่งกว้างช้างหลายเหลือไกร | | โคควายย้ายไย
|
คคล่ำทุกแห่งแพ่งพาย
|
๏ สิงห์สีห์หมีแรดแผดผาย | | เสือสางกวางทราย
|
บรู้กี่ส่ำเดียรดง
|
๏ ช้างสารหาญใหญ่ดูยง | | กทิงสิงห์สง
|
บรู้กี่หมู่โจษจรร | |
|
๏ อนิรุทธโน้มน้าวเกาทัณฑ์ | | ผาดแผลงศรศัลย์
|
ด้วยเดชอำนาจศรศิลป์
|
๏ ปลายศรส่องตายองยิน | | ยวนตานฤบดิน
|
ทรดาลรลวยลืมหนี
|
๏ แผลงศรส่งศรแลที | | ศรศรกษัตรีย์
|
คือศรพระสรภังค์
|
๏ ต้องกวางทรายตายเหลือตรัง | | กึกก้องไพรกรัง
|
สะท้านสะเทื้อนดงดร
|
๏ เหม้นหมีหมูเถื่อนซอกซอน | | ตายคือลูกมรณ์
|
ก็ตื่นทั้งห้องหิมพานต์
|
๏ เสร็จท้าวทรงหอกไชยชาญ | | แกว่งไกวคือกาล
|
ลเลียบระไวไพรพง
|
๏ บัดเสือโคร่งเติบตัวยง | | เขี้ยวขาวคมคง
|
แลเล็บจระแปลมปลายจรี
|
๏ ผาดผังยังพระนฤบดี | | นฤบดินทรสรวลศรี
|
แลสีหนาทสำแดง
|
๏ ฉวยฉมับไชยทีเดียวแทง | | ต้องเสือกลางแปลง
|
ก็ล้มพพาบพุงทลาย
|
๏ โยธานายกแหล่หลาย | | หมื่นขุนมุลนาย
|
ก็ร้องสรรเสริญไชยเชวง ฯ
|
| | |
|
|
๑๔
|
๏ บัดนั้นมหามหิงสรา | | ชคือทุรพีเพรง
|
เสียวเบญจลึงคบมิเกรง | | ก็กระชั้นทั้งพาลี
|
๏ ออกจากถ้ำทุมพลสำแดง | | พลภาพราวี
|
ยืนยันซั้นแซะในธรณี | | ธรณิศจักทลักทลาย
|
๏ เฟื่องฟุ้งทั้งไพรพนพิศาล | | หิมพานตขจัดขจาย
|
จุลเพลิงพพลามพรรณราย | | คือจะเผาทั้งหินผา
|
๏ สาวสังยังพระนฤบดิน | | ทรนรินทรผู้ผลา
|
ผกผงาดดำเกิงชยบคลา | | คือดังยนตแกล้งแสดง
|
๏ ท้าวธก็ททายขรรครับ | | ก็กรลับกรลอกแทง
|
ทีเดียวก็ท่าวล้มในกลางแปลง | | สำแดงไชยสรรเสริญไชย ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ บัดวัวลานวัวเพลาะไพร | | ถึงเถลิงสพไศล
|
คือพฤษภพระศุลี
|
๏ แสงสังขพบูสิงคลี | | ขวิดขจายธรณี
|
กรลับกรลอกคือภมร
|
๏ วางยังภูธรภูธร | | เท้งด้วยโตมร
|
แลทีแลทีทุกที
|
๏ ต้องตรึงท่าวโทรมธรณี | | หลานพระจักรี
|
ก็แสร้งบรรหารไชยแสดง
|
๏ บัดแรดเพลิงเติบเริงแรง | | เปล่งเปลวเปนแสง
|
ปปลาบคือไฟลุกลาม
|
๏ เพียงแรดพระเพลิงบมิขาม | | เข่นเขี้ยวเคี้ยวกราม
|
คเคียดก็ร้องผาดผัง
|
๏ แล่นล้ำเหยียบไฟสาวสัง | | สู่ท้าวเทียรหวัง
|
จะแถกให้ล้มลาญชนม์
|
๏ ท้าวธวางศรไชยคือยนต์ | | ฉวยโล่หมุสล
|
กทบบทันแขงขีน
|
๏ ต้องตันคอขาดคือสีน | | ล้มทั้งสี่ตี
|
แลเลือดคือโชรหลั่งไหล
|
๏ พวกโยธามาตยไสว | | อึงออกอวยไชย
|
สรรเสริญสมเด็จนฤบดี
|
๏ บัดคชสารคือคชสีห์ | | เติบสูงคือคิรี
|
ชำนันคิริเมขล
|
๏ ม้วนงวงแทงธรณีดล | | งางอนเงยกล
|
คือดั่งจะเสื้องสอยดาว
|
๏ ถีบฉัดผัดผาผาดสราว | | ไม้ไล่เหิรหาว
|
ก็ฟุ้งทั้งป่าเปนไฟ
|
๏ แรงยิ่งแรงแรงเริงไพร | | ชมแกว่นแม่นไว
|
แลชัยชำนะหลายปาง | |
|
๏ ยั่งยั่งมันอาบอ้อมคาง | | บังหูโก่งหาง
|
ก็ร้องตระแตร้นบมิกลัว
|
๏ เข้าแทงท้าวท้าวชมวัว | | ท้าวยิ้มแย้มหัว
|
ก็แสร้งสำแดงมหิมา
|
๏ ยืนยันต่ช้างง้างงา | | ออกด้วยสหัสา
|
ก็แกว่งกรลับคือกังหัน
|
๏ เท้งธรทีเดียวด้วยพลัน | | ช้างเติบตกมัน
|
ก็ท่าวในท้องธรณี ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ เสร็จมล้างพระยาสาร | | แลตระบัตรพระยาสีห์
|
กำเลาะกำลังพี | | ริยพฦกกพันฦกฦา
|
๏ ผจญนาคโจมนาค | | คและนาคเนืองกือ
|
ชำนิชำนัลคือ | | ครุฑราชเหิรหาว
|
๏ เขี้ยวไขว่เมลืองแสง | | คือดาบเปลือยและปลายตาว
|
เล็บสิบระริบขาว | | คือดังคมจุรีจรี
|
๏ ดาลเดชคือไกรสร | | สีหราชเพราะมี
|
เกสรในเกศี | | คือดั่งปทุมเกสร
|
๏ ส่ำสีหแกว่นกลึง | | นรสึงหสังหรณ์
|
เห็จจากพนาดร | | ดรเดชเกรงไกร
|
๏ แสงตากรลอกเปลว | | แลแปลบปลาบเพียงเปลวไฟ
|
หูหางอันแกว่งไกว | | คือดั่งจักรตรีศูล์
|
๏ ถึงเถลิงรเริงร้อง | | สิหนาทเกรียงกรู
|
วิ่งวางยังพระภู | | ธรภูธเรศตรี
|
๏ จักรีก็แกว่งจรี | | รลัดจรีคระวีจรี
|
สู้สิงหยิ่งสีห | | สีหราชผกผาย
|
๏ ปักต้องตลอดพุง | | ก็ผ่าไส้และเรี่ยราย
|
ตับไตขจัดขจาย | | ชลเลือดคือชลธี ฯ
|
| | |
|
|
๑๙
|
๏ เสร็จมล้างสัตวคณามฤคามฤคี
|
ตายเต็มพนาลี | | ก็กลาด
|
๏ แล้วนำพีริยคณาพลาพลลีลาส
|
ชมไพรประพาสไพร | | พิศาล
|
๏ เมิลมุขรุกผกาผลาผลตระการ
|
เซาะธารดำแคงเสียง | | คครึง
|
๏ ไยไยเทียบพลเลียบพนาดรบหึง
|
ถึงไทรทรสายสึง | | สำนักนิ์
|
๏ หยุดช้างหยุดรถหยุดพลาพลสรดัก
|
กิ่งกั้งตระศักดิ์แสง | | พรรณแสง
|
๏ พอจุจวบจัตุรงคพิริยพลแฝง
|
ได้แรงสำราญแรง | | สำเริง
|
๏ ยั่งยั่งคิรีวรสถิตย้ำใสสุทธบำเทิง
|
ดำเกิงมโนนฤ | | บดี ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ เรืองรองน้ำจันทรมณี | | มณีบุษปสระศรี
|
สโรชนิโลตบล
|
๏ บัวบานมณีสุริยพิมล | | บงกชจงกล
|
ลนีนิโลตบลบาน
|
๏ ขจรครธตระหลบโอฬาร | | ฟุ้งฟ้าจักรพาฬ
|
ก็พูลบำเทิงหฤไทย
|
๏ รายรอบสระศรีเรียงไร | | ย่อมรัตนอำไพ
|
รุวาลุกายับยับ
|
๏ กรวดแก้วกรวดรัตนประดับ | | ทรายทองรายกับ
|
รัชฏดาษเดียรดาษ
|
๏ เมื่อนั้นภูธรลีลาส | | ลงสรงสระมาศ
|
อันแมนมารังรจนา
|
๏ ชวนทั้งรี้พลโยธา | | อรอาบสุขสา
|
พิลาสพอเพียบเพง
|
๏ บุษบารายรัตนซ้อนเซรง | | ภูธรแลเลง
|
ก็ดาลรลุงลวงใน
|
๏ บัวตูมติดขั้วบังใบ | | บังใบท้าวไท
|
ว่าเต้าสุดาดวงมาลย์
|
๏ ดวงมาลย์บงกชเบิกบาน | | เบิกบานเปรมปาน
|
ประภาคยพักตรพิมล
|
๏ พิมลเลงนิโลตบล | | นิโลตบลยล
|
ว่าเนตรพิศพิสมัย
|
๏ พิสมัยแลลาญหฤไทย | | หฤไทยท้าวไท
|
ว่าแก้วก็ใช่ดาลฉงน
|
๏ ดาลฉงนจงกลนีจงกล | | จงกลรสคน
|
ธธารสุธาทิพรส
|
๏ ทิพยรสรวดเร้ามานช | | มานชลาลด
|
กัลหายกัลโหยโหยใจ | |
|
๏ โหยใจกลั้วกลิ่นบัวใส | | บัวใสชายไชย
|
ว่านวลกำโบลเปรมปราง | |
|
๏ เปรมปรางอยู่พ้นคร่ำคราง | | คร่ำครางใจพลาง
|
รำลึกสุดาใสศรี
|
๏ ชลจรจรชลมากมี | | ในท้องสระศรี
|
สโรชแหล่เหลือตรา
|
๏ ราหูเหราคือรา | | หูจับจันทรา
|
แลจันทราเมฆมณฑล
|
๏ ม้าไล่ม้ามาคลุกดล | | ตีนช้างช้างชน
|
ก็ฟุ้งขจายกลางแปลง
|
๏ ฝูงเค้าอ้าวอุกเฝือแฝง | | หัวเหลืองหัวแขง
|
ก็ตามกลุมพุกพลาย
|
๏ สูบม่วงกดกรายหมู่หมาย | | หมึกเหม้นหลากหลาย
|
กรลึงประคึงไปมา
|
๏ สลิดโพหวีเกศกรายหา | | ลึงพรวนพาลพา
|
กันเข้าในฝั่งแฝงบัว
|
๏ วัวตามเสือเสือตามวัว | | แมวหนูบมิกลัว
|
ก็เข้าในฝั่งฝังแฝง
|
๏ ปีแก้วและกระบอกตีแปลง | | สร้อยสร้างกาแขยง
|
ก็ชุมในฝั่งเหลือตรา
|
๏ คางเบือนเบือนสู่หมอยา | | แก้มช้ำชายหา
|
แม่มดมาดูดูดาย
|
๏ ช่อนไชยชวาดแขวงแลสวาย | | หลดหลาดไหลหลาย
|
กระแหกกระโห้บู่บาง
|
๏ ต่างว่ายผกหกหัวหาง | | ตีน้ำผึงผาง
|
ก็ป่วนพเพรียกชมชล
|
๏ พระศรีอนิรุทธนำพล | | มนตรีสามนต์
|
สรงสนุกนิหรรษา
|
๏ เสร็จเสด็จจากสระโสภา | | บัดเดี๋ยวลีลา
|
พิลาสโดยพระไทร
|
๏ พลหลวงลอบล้อมพระไป | | บัดดลพระไทร
|
ทรสมุทรสายสาขา
|
๏ สาขาแง่งามโสภา | | โสภาพฤกษา
|
พันฦกพันฦาพึงชม
|
๏ พึงชมกิ่งก้านยอดสม | | ยอดสมสุขรมย์
|
ชรอื้อชรอ่ำอัมพร
|
๏ อัมพรบังแสงทินกร | | ทินกรเขจร
|
รร่อนก็เอารถจรด
|
๏ จรดใต้ไม้ไทรปรากฏ | | ปรากฏพระยศ
|
ยรรยงในมูลมณี
|
๏ มณีผุสบุษบาใสสี | | ใสสีรัศมี
|
จปิ้มจแปมเวหา
|
๏ เวหาสูงส่งทิศา | | ทิศาสงกา
|
ว่าสุริยเนาเนานาน
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ เอาทับสมเด็จเสด็จ | | บรรทมนิทรสำราญ
|
ปลงรถแสะสาร | | รประเทียบทำเนียบเนา
|
๏ เก็บบุษปคนธา | | ธิกรัตนโสรจเสาว์
|
ธารทัดพระกรรณเอา | | จิตตดาลวังเวง
|
๏ ใบไทรอันลมพัด | | ตระหลบศัพทเปนเพลง
|
คือคิตอึงเอง | | บพัดผสานสำเนียงนวล
|
๏ เอาใจทั้งรี้พล | | ก็สำราญสำรวลสรวล
|
สบสัตวมูลมวญ | | สุขเสวยสาหาร
|
๏ เสร็จเสด็จละแวกหว่าง | | คิริพนห้วยธาร
|
เปนขอบคือจักรพาฬ | | ระรอบคอบประดับสรับ
|
๏ พระสุริยอัสดง | | คตเมรุบังลับ
|
ศศิแจ่มจับ | | รัสมิส่องรสายสบ
|
๏ คือฉัตรเกือบกั้ง | | นฤบดินทรจอมภพ
|
ศศิจแจ่มจบ | | ทั้งเวหาก็หฤหรรษ์
|
๏ ดาราประดับดา | | รกะแสงยะยับพรรณ
|
น้ำค้างคือน้ำจัน | | ทรดาลตกฉฉ่ำพล
|
๏ สนธยากรภุมบุษ | | ปบังคมบำบวงสรณ
|
พระไทรบริมณ | | ฑลเทพยสิงศักดิ์
|
๏ อ้าพระจรรโลงโลก | | ยแลโลกยรังรักษ์
|
เป็นที่พำนักภัก | | ดิแก่เทพคนธรรพ์
|
๏ จงรักษรักษา | | พลพิรียโจษจรร
|
นฤโศกนฤศัลย์ | | นฤทัยนฤโทษ
|
๏ อ้าพระพเพรี้ยมพราย | | พรรณรายรัศมีชวยโชติ์
|
พระหากจะปองโปรด | | ชคสัตวอาไศรย
|
๏ อ้าพระอันรังรักษ์ | | คิริธารแถวไพร
|
บังปลอดจัญไรพไพ | | ริอย่าพาลอย่าพาธา
|
๏ อ้าพระอันโปรดปรา | | นิชคสัตวสังขยา
|
รังรักษรักษา | | สุขสาพิลาลาส
|
๏ ราชาบำบวงเสร็จ | | สดุดีอภิวาท
|
แล้วผทมในตัรนาส | | นรถางค์เสถียรสถิต
|
๏ เอาใจทั้งรี้พล | | พลามาตยชุมชิด
|
ชรเดียดชรดัดนิท | | รบเอื้อบไอเสียง
|
๏ พระเทพอารักษื | | สดับศัพทสำเนียง
|
ที่ท้าวสรรเสริญเพียง | | จิตตที่จะแทนคุณ
|
๏ เสียงใดอันกล่าวเกลี้ยง | | คืออมฤตยมาภุญช์
|
เอมโอชใสสุน | | ทรเทพยเมียงเมิล
|
๏ นฤเบศรพวกพล | | คือดาราศศิเหิร
|
เหาะหาวมาสรรเสริญ | | และยอยศสดุดีเรา
|
๏ ท้าวนี้ผู้ใดหนอ | | มานอนเดียวสมบูรณ์เฉลา
|
เอองคเน่งเนา | | ณ ในรถมลังเมลือง
|
๏ เสด็จด้วยจตุรพยูห | | แลมาอยู่จรลิวเมือง
|
เอองคเดียวเรือง | | รัศมีจันทรมณฑล
|
๏ ควรนางบำเรอรัก | | ษพระบาทนฤมล
|
ลูบไล้สุธาคน | | ธลออลอบองค์
|
๏ ควรนางตระกองเอว | | อรรแถ้งแทบบรรธมทรง
|
สมเสน่หบาทบง | | กชพักตรพิมพ์ทอง
|
๏ ควรนางตระโบมโลม | | ฤดิกามเกรียวกรอง
|
ประสบสมองค์สอง | | สุขเสวยมโนรมย์
|
๏ ควรนางบำเรอดูริย | | จำเรียงบันดัดผทม
|
ควรเสด็จพิมานสม | | สุขจับรบำถวาย
|
๏ ควรนางสพราศพร้อม | | ลลอบล้อมบวางวาย
|
ฤาพ่อมาอยู่ดาย | | ในฐานทองระรองรถ
|
๏ ควรนางรำเพยวี | | พัชนีสุบงกช
|
ปรานีพระเยาวยศ | | ประทมรถอยู่ดายเดียว
|
๏ ควรชมพธูกาม | | มและกามกรองเกรียว
|
ประสมประสานเสียว | | จิตรลุงฤดีสมร
|
๏ เคยพ่อตระกองเอว | | ฤมาเลวตระกองหมอน
|
เอองคเอวอร | | ตระกองเขนยขนางใจ
|
๏ ปรานีนิราสนาง | | นแน่งเนื้อสมบูรณ์ใส
|
เออาตมเนาใน | | ในปรางรถเรืองรอง
|
๏ เมื่อนั้นพระเทพา | | รักษคิดคำนึงคลอง
|
ความตริดำริหตรอง | | ก็ตำรัสรำพึงไฉน
|
๏ พระบาทนี้รอย | | สุรราชท้าวไท
|
หากแกล้งมาอาไศรย | | ณรถรัตนเรืองรอง
|
๏ รอยเทพยคนธรร | | พแปรรูปลังลอง
|
พิทยาธเรศผยอง | | มาเพ็ญพักตรพิมพ์จันทร์
|
๏ ฤาพระตรีศุลี | | บมีสูรยืนฉงัน
|
ฉงนใจคำนึงพรรณ | | มิใช่พักตรนฤมล
|
๏ ฤาจักปาณี | | บมีจักรดาลฉงน
|
ฤาพรหมใช่กล | | พรหมพักตรหลากหลาย
|
๏ ฤาเพ็ชรปาณี | | บมีเพ็ชรเหมือนหมาย
|
ฤานาคกลับกลาย | | มาเป็นองคราชา
|
๏ ฤากามพระอิศ | | วรเผ่าอย่าสงกา
|
ฤาเทพเทพา | | สุรรูปแปรเปน
|
๏ ฤาจันทรามณฑล | | ฤาว่าจันทรหากเห็น
|
ตัวต่ายดำหนิเยน | | ยากจะเทียบจะทัดทาน
|
๏ ฤาสุริยรังสี | | บันลายบุษปเบิกบาน
|
คิดใคร่จะเปรียบปาน | | ประดุจพรหมหล่อเหลา
|
๏ เปรียบรูปพระกามา | | เยิรยอสดุดีเรา
|
สรวลเสียงกันเอาเอา | | มโนเทพรังรักษ์
|
๏ ตริใคร่จะแทนคุณ | | ณพระคุณรสายศักดิ์
|
สายสวาทผู้ใดจัก | | จะคู่องคอรกาม
|
๏ จะเอาประสบสม | | บุรณภาคยเพ็ญงาม
|
สาวสวรรคนงราม | | บรางเสมอศิศิโฉม
|
๏ ใคร่โทจะเท่าเทียม | | ทำเนียมพักตรเล้าโลม
|
เล้าลูตระโบมโสม | | รูปกฤตย์ฤดีดาย
|
๏ นางใดจะคู่ควร | | สำรวลสุขเปรมปราย
|
เปรมปรีดิชมชาย | | ชำนัลแนบตรหวนหรรษ์
|
๏ บเห็นสุดาใด | | สุดาพานเพ็ญจันทร์
|
สงวนศรีคในควร | | ภปรางทองบลอดลม
|
๏ พระภาคยเพ็ญกาม | | งามคือดาวรริบคม
|
อย่าพร้องชแม้พรหม | | มก็ดีดาลปอง
|
๏ พิศภาคยสรมสรรพ | | ยยับเกศใยยอง
|
ฟฟ่ายคือยูงทอง | | ยยับนิลนฤมล
|
๏ เลงไรคือโรมกาม | | มและกามเกลากล
|
คิ้วค้อมยรรยงยล | | คือเกาทัณฑก่งไกร
|
๏ ตาสองรริบมัน | | ยยับพรรณวาดไว
|
ขอแก้วอันขัดใส | | คือนาสาอุษาศรี
|
๏ พระกรรณใบบาง | | คือกลีบบุณฑริกขจี
|
แก้มปรางคเปรมปรีดิ์ | | จำรายโอษฐ์ยยับแยง
|
๏ พระทันตเรียงเรียบ | | คือรายรัตนใสแสง
|
คางเพลาะบิยุษถแคง | | คือดังฐานพิมพ์จันทร์
|
๏ ลำคอคือมฤคี | | และประเสริฐใสสันต์
|
พักตราพบูพรรณ | | คือดังจันทรเพ็ญพาล
|
๏ อกเสมอประเล่ห์ฐาน | | สีหราชเปรียบปาน
|
สองถันกรพุ่มกาญ | | จนแมนมาเลขา
|
๏ ดวงคือประเล่ห์ทิพ | | ยสระส้อยสโรชา
|
เอวกลมคือกามา | | มาแกล้งเกลาอนงค์ยง
|
๏ อุรุระทวยเทียม | | กัทลิศแมนผจง
|
ชงฆายยรรยง | | จิตตใครบแลลาญ
|
๏ เสาวภาคยศรีสมร | | วรลักษณเพ็ญพาล
|
ควรสองบันสมสานต์ | | และประสบประสงค์สา ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ เทพารักษ์บังนิทรา | | อนิรุทธราชา
|
บันทมในราตรีกาล
|
๏ เทพาอุ้มเอาภูบาล | | จากรถแก้วกาญจน์
|
รัศมีพพรายพัฬเหา
|
๏ ถ่อมถนอมนฤบดีเสด็จเทา | | ข้ามเศขรเขา
|
คือฝาแลตัวเตรียมกัน
|
๏ พระภาคศศิพระจันทร์ | | คือกลดกั้งพรรณ
|
แลส่องประทะรัศมี
|
๏ ผยองย่องเวลาเหริสี | | ลายังสุทธศรี
|
สำนักนิพานสุดา
|
๏ เลงแลพลล้อมหนั่นหนา | | ปราสาทมหา
|
ประเหลสวรรค์สำหรับ | |
|
๏ เทพาถ่อมท่าฟังศัพท์ | | สำเนียงเสียงขับ
|
ประกาศชื่นชมแซรง
|
๏ มองสงัดเสียงดุริยดำแคง | | ไป่เซียบชูแฝง
|
ในพรหมพักตรประเอียง
|
๏ มองสงัดสาวสวรรค์จำเรียง | | ไป่เซียบชูเคียง
|
มณีมกุฎพิมาน
|
๏ มองสงัดเสียงฆ้องแข่งขาน | | เภรียพรึงพราน
|
เสียงสรสนั่นครืนเครง
|
๏ มองสงัดพิณพาทยบรรเลง | | แน่งนางโถงเถง
|
แลจับระบำรำถวาย
|
๏ มองสงัดเสียงพลเรียบราย | | ไป่เซียบเลียบชาย
|
รวังรไวบริรักษ์
|
๏ มองสงัดเสียงพลเพรียกพรัก | | รี้พลทายทัก
|
แลดุริยนางร่อนรำ
|
๏ ครั้นสงัดเสียงศัพท์ประจำ | | เทพารักษ์นำ
|
นฤเบศรยังเจิมจอม
|
๏ ถึงถอดนพศูลถ่อมถนอม | | โอบอ้อมทรวงทอม
|
อมฤตยภาพพิมล
|
๏ ถอดปัทมกรลับเบื้องพน | | เอาองค์สอดรน
|
ในปรางสุสุทธมณี
|
๏ ชมชูพระลักษณรูจี | | วางแทบกษัตรีย์
|
อุษาสำราญไสยา
|
๏ ดุจแท่งพิมพ์ทองเทพา | | รักษเลงไปมา
|
ดำริห์คดีครวญเครียว
|
๏ ดุจรูปปฏิมามาศเดียว | | ฟั่นเฝือกลมเกลียว
|
คือวัลลดาเกลียวกรอง
|
๏ เล็งโภไคศวรรย์ลังลอง | | แกมแก้วแพร้วทอง
|
ประดับประดาดาษเดียร
|
๏ เลงทิพยอร่ามเรืองเนียร | | มลจรัสฉงัดเฉวียน
|
จำรัสบุรีมณฑล
|
๏ เทพารักษยลพระมน | | เทียรแกมแก้วกล
|
กนกนิเก้าสิงผสาน
|
๏ ผลเฉลาฉลักฉลุพิดาน | | แพร้วพร้าวพรหมาน
|
คือแมนมารังรจนา
|
๏ ยลฐานทองสองนิทรา | | มลังเมลืองอาภา
|
พิสุทธิอาสนอิงเขนย
|
๏ ยลจามรจามริ์รำเพย | | พานสลาทึกเสวย
|
สำอางสำอาดอบองค์
|
๏ ผลสีหมกรแกมหงส | | วิหคเทียบทรง
|
พระพาหนะสุดา
|
๏ ยลสัตวประดับนานา | | แง่งามแฝงฝา
|
คือจักรกรลับกวักไกว
|
๏ ยลทรึกสราเสรียวพระไทย | | เกื้อกามพิสมัย
|
สุขสร่ายเสรียวสมร
|
๏ ยลนางแน่งแนบบทจร | | กองก่ายรายนอน
|
ชรเดียดชรดั้นตากตน
|
๏ ยลสองพิมพจันทรพิมล | | ฟ้าหล้าดินบน
|
บำเทิงหฤทัยใสสันต์
|
๏ แล้วปลุกสองสมเสมอจัน | | ทราภาคพรายพรรณ
|
ภาคยรัศมีรูจี
|
๏ แล้วเหิรจากรัตนมณี | | ผาดผังยังศรี
|
สำนักนิเหล่าแหล่งไทร
|
๏ สองท้าวตื่นตริตรองใจ | | ว่ารอยพระไทร
|
พิบูลย์บันจวยสองสม
|
๏ สองสว่างนิทราชื่นชม | | ชื่นชูเสวยรมย์
|
ก็บานกมลเจษฎา
|
๏ นี่รอยเบื้องบุญสองรา | | เทียรทอดรอดมา
|
มาลุมาหล่งโดยใจ
|
๏ สองสมสองสุขเนื่องใน | | ปรางแก้วแพร้วใส
|
บัลลังกรัตนรจิต
|
๏ สองท้าวต่างคนต่างพิศ | | เพียรพักตรชมชิด
|
พระองคอรรถเอวอร
|
๏ ตฤบรสสุครธกำจร | | จรุงใจสองสมร
|
สำรวลสำราญสานเสียว
|
๏ สองท้าวแนบฟั่นเฝือเกลียว | | คือแท่งพิมพ์เดียว
|
ประกิตและชิดเศียรสม ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ สองพิศสองเพียรภาคย์ | | สองเสวยมลากสองเสวยรมย์
|
สองท้าวสองแทบชม | | ชมเชยชิดคือตรึงตรา
|
๏ สองเมียงสองม่ายเมียง | | สองประเอียงประอรกา
|
มาเสพยกรีฑา | | สุขเสวยสุไขศวรรย์
|
๏ สองสวัสดิสองสวาท | | สองสองราชหฤหรรษ์
|
สองเสพยสองศัลย์ | | ถันนาสองประสมสอง
|
๏ สองสุดสองเสน่ห์ | | สองลองเล่หลองลอง
|
ยวลใจฤดีจอง | | จิตโมหหลงใหล ฯ
|
| | |
|
|
๒๘
|
๏ สองสมสมพาส | | ลาเพพิลาส | | เล้าโลมโลมใจ
|
ชชิดชิดเชย | | ตระหวนหวนใน | | ฤดดีดีใจ
|
ประดุจดุจปาน
|
๏ ร่ำรักรักสนิท | | เชยชมชมชิด | | ประสงค์สงสาร
|
ประสบสอบกัน | | ประสมสมภาร | | ตฤบรสธาธาร
|
สุคนธารทา
|
๏ ชมชายชายโชย | | ฤดีดีโดย | | สำรวลสรวลสา
|
พิลาสพิลัย | | พิสัยไสยา | | ปานบุษป์บุษบา
|
ประสบสบกัน
|
๏ ประสานสานแด | | ผาดผงวยผงวยแผง | | ยยิ้มยิ้มยรร
|
ยแย้มแย้มยวล | | สองสรวลสรวลหรร | | ษาสาใจปัน
|
รสรสโอชา
|
๏ ตระเลาเลาทอง | | สบสบลบอง | | อนงคพะงา
|
ตรอรอรองค์ | | ตรกองกามา | | มานชกรีฑา
|
สุธารสรส
|
๏ ตรไชยไชยเชย | | ศรีสลาสลาเสวย | | กมลมลมท
|
เน้นแนบแนบสาย | | สวาทสาสาหส | | รทดรทด
|
ฤดีดีดล ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ ประสงคสงสาร | | ดูตระการตระการกล
|
กามากมลมล | | มทดึกดำบรรพ์บรรพ์
|
๏ พักตราเตรียบพักตรา | | อรอาภาคือพิมพ์จันทร์
|
กำโบลกำโบลสรร | | คประสบประสานสรวล
|
๏ ตาศรีส่องตาสมร | | โสมนัสคู่ควร
|
สองยรรสองยรรยวน | | ตฤบตฤบรสตรึงตรา
|
๏ นาสาเสียวนาสา | | ทราบคนธาสุคนธา
|
ชิวหาและชิวหา | | เสวยรสารสาสมร
|
๏ พระโอษฐพระโอษฐ | | อันเปรมปรีดิเมามร
|
กัณฐากัณฐาพร | | กรกระหวัดกระหวัดเกลียว
|
๏ แทบทรวงเทียบทรวงแทบ | | เน้นแนบแนบสำราญเสียว
|
ดวงดือคือดวงเดียว | | อรอาลึงคลังลอง
|
๏ อุรุอุรุพัทธ | | กรกระหวัดคือวัลิทอง
|
กลมเกลียวคือเกลียวกรอง | | สบลบองลเบงกาม
|
๏ นาภีแนบนาภี | | ร่วมรดีรดีสนาม
|
มลายสุขสุขมลาม | | ภุกรแหมบกรเหม่นทรวง
|
๏ ยยรรยรรสวาท | | ไสไสยาสนยวนดวง
|
แดแดรลวงลวง | | จิตโมหเมามนท์
|
๏ สมสุขสมสอง | | สบลบองลเบงกล
|
กามายยรรยล | | ระทวยทอดรทดยรร ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ ท้าวเล่นหลายครู่ผกพัน | | ว่องกามกำนัล
|
กำนัศนิท้าวนิทรา
|
๏ ในบรรจฐรณ์รัตนาภา | | สองเสวยไสยา
|
ประกิตแลชิดสมเศียร
|
๏ ดาราดารกดาษเดียร | | คล้อยตกต่ำเจียร
|
จรุ่งผกายพฤกษพราย
|
๏ ปิ้มยังยามหนึ่งยามปลาย | | เสียงนกเพรียกพราย
|
ประลองสำเนียงเสียงขาน
|
๏ เทพาตริการชอบการ | | ชอบเชิญภูบาล
|
ธมาอย่าทันสุริยสาง
|
๏ จักไว้สมสู่คู่นาง | | ชอบเรื่องรู้ทาง
|
คดีจะบังบลับ
|
๏ เกรงกรุงพานาจองจับ | | ฟ้าหล้าจักนับ
|
ว่ากูกำเลาะลืมหลง
|
๏ จรออกจากไทรโดยจง | | เหาะเหิรหาวคง
|
ในปัทธมลอดเลงรณ
|
๏ พิศเพียรสองศรีดาลฉงน | | สองเกี้ยวก่ายกล
|
ประกิตแลชิดเศียรสม
|
๏ เทพารักษ์ปราถน์ปรารมภ์ | | ใจเน่งนิษกรม
|
เจ็บจรเทินสองศรี
|
๏ กำสรวดสองสวาทกษัตรีย์ | | จักจากปรานี
|
นิราสทั้งรักรักกัน
|
๏ กำสรดสองท้าวหฤหรรษ์ | | จักจากกันกรรม์
|
แลมาบันจวยจำเป็น
|
๏ กำสรดสองตกหว่างเข็ญ | | เอ็นดูยากเย็น
|
รลุงหฤทัยตรอมตาง
|
๏ เทพารักษยืนอางขนาง | | ใจเดือดแดกลาง
|
กำสรวดเสนาะพิสมัย
|
๏ พรายพาษปธาราไร | | น้ำเนตรหลั่งไหล
|
รลุงรลวงต่างตรอม
|
๏ เทพารักษ์ค่อยถ่อมถนอม | | โอบอุ้มทรวงทอม
|
สมเด็จคือพิมพ์พระทอง
|
๏ จึงปลิดพระกรกอดกรอง | | เสียดแดสมสอง
|
บำราสทั้งรักตรึงตรา
|
๏ อุ้มพระอนิรุทธราชา | | ลอดปัทมกรลา
|
ประทับอุระเหิรหาว
|
๏ เหาะเหิรอากาศเดือนดาว | | จวนรุ่งเร่งสาว
|
ในแขก็เขจรจรด
|
๏ ในรัตนากรเรือนรถ | | จึงไปล่ปลงปลด
|
ในทรวงอันแทบทรวงมา
|
๏ วางพระอนิรุทธราชา | | เหนือแก้วอาภา
|
บัลลังกรัตนรจิต
|
๏ ท้าวไป่ติงองค์เน่งนิท | | ทราท้าวแทบชิด
|
ในหมอนมเมอใหลหลง
|
๏ พลิกไปมาฟื้นตื่นองค์ | | ในรถมาศผจง
|
ก็ตื่นตระบัดบัดใจ
|
๏ เสียงปักษาปักษีใส | | ดุจสรวลสายใจ
|
อมฤตยแข่งขานขัน
|
๏ พระตริรอยฝันใช่ฝัน | | ท้าวท่าวทรวงยรร
|
ก็คิดคำนึงเน่งนาน
|
๏ รอยเทพสังหรณ์ให้ลาญ | | ทรวงกูแทบพาน
|
ภาคยพรากพิสมัย
|
๏ กลั้นกลิ่นรสแล้วเลวไกล | | ว่ารอยพระไทร
|
มาสิงสำนักนิในสถาน
|
๏ ถ้าเทพยบอาจให้ลาญ | | ทรวงกูทราบธาร
|
สุคนธติดตนกู
|
๏ ฤารอยสาวสวรรคพธู | | พิศภาคยพบู
|
บำราสทั้งรักเรียงรมย์
|
๏ โอ้สมแล้วพรากสองสม | | ยิ่งหยาวเหน็บกรม
|
หฤทัยท้าวคราญคราง ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ โอ้เจ็บกูเร่งเจ็บ | | คือเหน็บเสี้ยนเสียดแดกลาง
|
ใจจากประจากปาง | | ประลองกามกามี
|
๏ โอ้เสียงสำเนียงสัต | | วร้องในพนาลี
|
โอ้อกกรอุชี | | วิตเพี้ยงพินาศนาศ
|
๏ โอ้แสงพระสุริย์ฉาย | | รสายเมฆอากาศ
|
โอ้เจ็บบำราศราส | | บสว่างคือคมแด ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ ท้าวท่าวทุกขแล้วท้าวแล | | ล่องใดท้าวแปร
|
บเห็นตรงองคดอมหน
|
๏ บมิเห็นท้าวเทียยพวกพล | | จากพฤนทารญ
|
ก็แกล้งกรลับทัพถอย
|
๏ ท้าวท่าวเทียบพลเล่ารอย | | จากไพรด้อมคอย
|
คิริชำเราะเซราะธาร
|
๏ ถั่นถั่นทัพถึงพระทวาร | | รพดีเบิกบาน
|
ประตูตระหล่งล่งเมือง
|
๏ เสด็จถึงพระมนทรีเรือง | | แก้วกาญจนเมลือง
|
มลักมลากเมลืองแสง
|
๏ ไปล่ปลงช้างม้าซรูแซรง | | อรอาบอิ่มแรง
|
สำราญทั้งพลพวกพล ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ เสด็จไปบังคมพระ | | นฤกฤษณถึงมน
|
ทรีทิพยไหรญ | | ญมณีมณีฉาย
|
๏ แล้วลาก็มายัง | | คฤหรัตนโพรงพราย
|
นอนแน่ชรออบอาย | | ทุกขเดือดคือไฟฟอน
|
๏ พระกฤษณได้ยิน | | ธก็เลือกสุราศร
|
แสนสาวสลอนสมร | | แลสลมสลักกาม
|
๏ มาหวังบันเทาพิส | | มคือหมานมาบ่งหนาม
|
หนองเกลศรวงชาม | | ชันชึงรสฤดีเดิม
|
๏ ใจท้าวบเอื้อเฟื้อ | | แก่สาวสวรรคโฉมเฉลิม
|
แดกรมกระอุเริม | | พรรณพิษพิสมัย ฯ
|
| | |
|
|
๑๙
|
๏ ปางนั้นพาณสุดามุขาสุทธรไร
|
เจียรจันทรอำไพ | | รุรัตน์
|
๏ บัดตื่นบัดทุกขบัดทมบรรจฐรกษัตริย์
|
สมกษัตริยวิบัติจง | | ประจาก
|
๏ เลงแลใดก็บเห็นแลเปนทุกขลำบาก
|
โอออกจะครากจริง | | ฤฝัน
|
๏ เร่งคิดเร่งทุกขเร่งมเมอจิตตมัน
|
ปืนกามยิงยัน | | รทด
|
๏ ผาดผังยังพิจิตรเลขาก็กำสรด
|
ลาลดกำศรวญทวน | | ทุรา ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ ปางนั้นพระพี่เลี้ยง | | คือพิจิตรเลขา
|
ขอถามคดีอา | | ดุรแม่กำศรวญศัลย์
|
๏ พระโฉมอันเฉิดเฉลิม | | วรภาคคือบูรณ์จันทร์
|
ราหูมาบังพรร | | ณมาหม่นมาหมองแสง
|
๏ พระน้องอย่าได้อา | | ดุรเชิญมาเร่งแจง
|
ความโศกศรีแสดง | | อันเสียดแดกำเดาดอง
|
๏ อุษากำสรดกล่าว | | คดีโดยดั่งสมสอง
|
ชายหนึ่งมาลอบลอง | | ในราตรีตระอรอร
|
๏ กรีฑาตระโบมอง | | คอนงคสมสมร
|
ในปัทมบรรจฐรณ์ | | ก็ถ่อมถนอมตระหวนหรรษ์
|
๏ ครั้นหลับก็ลอบหนี | | มิสั่งน้องนิราสพลัน
|
ไฟโศกกรมกรรม์ | | บมิรางจะรอดปาง
|
๏ พิจิตรเลขา | | บันเอมโอชโลมนาง
|
แก้วพี่อย่าครวญคราง | | คำนึงนักบเปนกล
|
๏ รอยแก้วกูจินดา | | มาเปนฝันนิกับตน
|
อย่าทุกขกรอุรน | | ฤทัยท้าวอันท่าวครวญ
|
๏ ผิวฝันบร้างช้ำ | | ชรลื้นแก้มอันย้ำยวน
|
ทราบคนธอบอวน | | รสเศียรบหายหอม
|
๏ เชิญพี่มาเร่งแก้ | | กระอุอกอันเตรียมตรอม
|
แต่ชื่อบรู้ดอม | | แต่รูปท้าวยังติดตา
|
๏ เชิญพี่มาวาดโฉม | | ทุกท้าวเทพนานา
|
พิจิตรเลขา | | ก็รับราชเสาวณี ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ แล้วเลขาพระตรีศุลี | | ชลธรวรตรี
|
เนตรสังหารมฤตยู
|
๏ กรรฐาพระอุมาตรู | | จิตคณสรภู
|
บาลมานสิทธิโดยจง
|
๏ ขี่โคจรสุทธิยรรยง | | อุรคบดีธำรง
|
ทรงสังวาลจันทรจุฑา
|
๏ พานาสูรบุตรเมินถา | | พิจิตรจิตรยา
|
ว่าจะปานโฉมพระศรี
|
๏ เลขาพระจักรปาณี | | วิสุทธรูจี
|
พระศรีคือพระเยาวมาลย์ ฯ
|
| | |
|
|
๑๙
|
๏ นางเพี้ยนพระองคทรงจักรปรากฏโอฬาร
|
พระองคอันพาล | | แลเพญ
|
๏ อ้าใช่โฉมวรภาคยอันอนุชสรเลน
|
อ้าพี่อย่าเว้นวาน | | มาวาด
|
๏ เลขาพระสยมภูวญาณจตุพรรณเวหาส
|
เห็จหงสลีลาส | | ภิรมย์
|
๏ โฉมวรราชนั้นผู้ใดและอจะชม
|
เชิญพี่มาวาดฉม | | พระมล ฯ
|
| | |
|
|
๑๔
|
๏ เลขาพระสุนัชบดีบดี | | สุรสถิตในไพชยนต์
|
ไอยราชำนิสุจิวิมล | | ประดับเพ็ชรปาณี
|
๏ พานาสุดาก็บมิดู | | เพราะมิดุจอันสมศรี
|
ใครพบจะละนฤบดี | | ดูยากแก้ธวาดคืน
|
๏ เลขาสิชานลชำนิ | | ระมาดเพลิงตระมั่นยืน
|
ทรงศักดิอุชลบหืน | | และนางนาฏสวาหา
|
๏ เทพีอุษาก็บมิดู | | ดุรพาษปธารา
|
ธารีพิจิตรกรุณา | | มาเขียนรูปพระเอวอร
|
๏ เลขายมนาธิบดีทัณ | | ฑธำรงคทรงธร
|
มารบาปชำนิมหิศศร | | คือดังนิลภูเขา
|
๏ อุษาก็เมินบวรภาค | | ยและกามกวนเผา
|
อ้าท่านนิใช่บวรเยาว์ | | ยศพระผู้นฤเบศร์
|
๏ เลขาพระนฤบดีทรง | | คือพระขรรคทรงเดช
|
เสด็จยักษพาหนควรเห็จ | | ดูพันฦกนิเข้มแข็ง
|
๏ ลูกพานพิศบวรรูป | | บพร่ำพร้องบยลแยง
|
โฉมท้าวเอาใจใครและจะแลง | | และนะพี่มาวานวาด
|
๏ เลขาสมเด็จพระพรุณทรง | | วรนาคบ่วงบาส
|
เสด็จเหนือมหาอุรคราช | | ชก็เลิกพังพานพาล
|
๏ เทพีอุษาบมิรเมียร | | บมีพิศก็ประปราณ
|
ท้าวนั้นผู้เดียวชำนิบมาน | | เอนดูน้องมาวาดพลัน
|
๏ เลขาพระพายุธวัชอัง | | กุสศัสตรกรกรรม์
|
เสด็จเหนือมหาอัศวก็ผัน | | และรเห็จในเวหา
|
๏ นางแลก็ลานหฤทัยตรัส | | แก่พิจิตรเลขา
|
ใช่โฉมนิพี่มารจนา | | นรนาถอันผจง
|
๏ เลขาพระไพรษภมหา | | วรราชธำรงทรง
|
เสด็จเหนือมหาบุษบกหง | | สลีลาและลีลาส
|
๏ นางศรีอุษาบมิรเมียร | | เร่งคำนึงก็ลาญสวาท
|
โฉมนี้ก็ใช่พิจิตรวาด | | นฤปอันกูอาดูร
|
๏ เลขาอิศวรบดีศัก | | ดิธำรงคตรีศูล
|
เสด็จเหนือมหาพฤษภบูรณ์ | | พิริยภาพเรือฤทธิ์
|
๏ พานาธิดาก็บมิดู | | ดุรเดือดรัญจวนจิต
|
อ้าพี่มิใช่นฤบพิตร | | อันมาลอบมาโลมศรี
|
๏ เขาอนันตภุชเคน | | ทรธำรงคจักรี
|
พาหนนาคธิบดี | | ประดับดาษสังขยา
|
๏ นางพิศพบูอันบริบูร | | ณบเลงดูเลขา
|
ท้าวนี้ก็ใช่พิจิตรสา | | รทูลจะขอแปลง
|
๏ เลขาสมเด็จพระสูตรธนู | | ธนุศิลปะรวดแรง
|
จีระประภานุชสำแดง | | ผู้เป็นอรรคเทพี
|
๏ เทพีอุษาบมิรเมียร | | ดำเนียรนาฏตูมตี
|
อกอ้านี้ใช่นฤบดี | | ผู้มาเสพยสมสมร
|
๏ เลขาสุราสุรฤษี | | ยักษราชกินนร
|
คนธรรพทานพนิกร | | แลสุบรรณราชราช
|
๏ พิทยาธเรศธรณี | | สรโฉมอันโอภาส
|
นางแลก็ใช่พิจิตรวาด | | นฤปนั้นจงสระศัลย์
|
๏ เลขาสมเด็จนฤปกฤษ | | ณคือนิลพรายพรรณ
|
ทรงสังขจักรธรทัณ | | ฑธนูแลกำผลา
|
๏ เทพีอุษาปมิรเมียร | | ก็ลืมพาษปธารา
|
สี่มือมิดุจนฤปยุพา | | และแปรเพศฤดีดวน
|
๏ เลขาสมเด็จพระพลเทพ | | ยและทรงนังคัลควร
|
ทรงศักดิคืออมุสลศวร | | อธิราชปรปักษ์
|
๏ ลูกพานก็เพี้ยนพรรณรู | | ปดุจแลดลจักร
|
ท่าวลงในตักพิจิตรพักตร | | บมิติงก็เน่งนอน
|
๏ เลขาสมเด็จมกรพา | | หนะทรงธนูศร
|
เสด็จเหนือมหามกรกร | | มณีโชติชัชวาล
|
๏ นางท้าวก็ท่าวทุกขมนัส | | กำสรดโศกและประปราณ
|
ดิ้นด่าวกันโหยหฤทัยดาล | | เพราะว่าพระมิเหมือนเบา ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ จึงวาดนแน่งโฉม | | อนิรุทธราชา
|
นางเอาขดานมา | | บันทับทรวงก็ไห้โหย
|
๏ อ้านี้และรูปท้าว | | อันมาชนมาชายโชย
|
จำนองกระอืดโอย | | ทุกขทรวงรลวงกาม
|
๏ ผิวพี่เอนดูน้อง | | อัญเชิญช่วยมาดับความ
|
ร้อนเร่าคือเพลิงลาม | | ลันลุงแดกำเดาดง
|
๏ พระน้องอย่าได้โศก | | อันใดแลอันเจ้าจง
|
จิตโดยประสงค์สง | | เคราะหโดยประสงค์ศรี
|
๏ พิจิตรเลขา | | ก็เขจรในราตรี
|
ดลทวราพดีนี | | รัชเรืองทั้งหาวหน
|
๏ ถับถึงพิมานสถาน | | ก็อ่านวิทยมนต์
|
นิทราทั้งรี้พล | | ก็เน่งนิทรนิทรา
|
๏ มองสงัดกลับบัททม | | กรลับกรลอกหา
|
เห็นทิพยไสยา | | ก็ย่องยังสมเด็จเสด็จ
|
๏ โอบอุ้มเอาพระศรี | | อนิรุทธเหิรเห็จ
|
เหิรหาวตรดวดเด็ด | | ดลโสนิบูณบูรพ์
|
๏ ถ่อมอนอมสมเด็จเข้า | | ในยอดปรางลุสูงศูล
|
วางสมอุษาดูร | | คือศศีศศีสม ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ วางท้าวแทบท้าวเทียมผทม | | เสวยสุขภีรม
|
ยร่วมฤทัยใสสานต์
|
๏ จึงเอื้อนอมฤตย์โองการ | | แก่น้องนงพาล
|
ภาคยปรับทุกขทน
|
๏ แต่เรียมจากแก้วกับตน | | ไปล่ประรสคน
|
ธคิดคำนึงวันคืน
|
๏ รสเข้าบกล้ำแกกลืน | | รสน้ำหายหืน
|
ครหิวครโหยโหยหา
|
๏ แสนสาวอัปสรโสภา | | บมิจงจินดา
|
จรคล้ายจรเคลิ้มเกลียดกลาย
|
๏ ตั้งใจจงแต่ดวงสาย | | สวาทร่วมดั่งตาย
|
บคิดคำนึงแกลนกลัว
|
๏ ใจข้าเจ็บยิ่งอยู่หัว | | ตื่นมาแต่ตัว
|
กำศรวญกำสรดแสนทวี
|
๏ เพราะเพื่อพี่เลี้ยงปรานี | | ข้าจึงรอดชี
|
วเพราะพระพี่มาสม
|
๏ แต่นี้สระโศการมณ์ | | สองท้าวชื่นชม
|
ประเล้าประโลมฤาดี
|
๏ สองท้าวกรีฑากามี | | กามาสองศรี
|
สำรวลสำราญบานใจ
|
๏ สนุกนิสุขสานต์นองใน | | บมิกลัวเกรงใคร
|
ก็เล่นระรี้ฉี่ฉาว
|
๏ ข้าสาวชาวแม่แสนสาว | | ลอบล้อมคือดาว
|
ระไวพิทักษรักษา
|
๏ ไตรตราหาหน้าตรวจตรา | | หญิงชายชายหา
|
ก็รู้ระบิตริตรอง ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ รู้แท้ว่าพระศรี | | อนิรุทธลอบอลง
|
สกิดกันทั้งเรือนทอง | | ก็กระซาบกระซิบถาม
|
๏ คดีนี้บดี | | นฤบดีบิดาปราม
|
ควันความมิใช่ความ | | ฤจะปิดจะป้องคง
|
๏ นางเดียวบิดาสงวน | | มิให้แปมธุลีผง
|
ลมฝนบต้ององค์ | | ยะใยยองบแผ้วพาน
|
๏ ผิเราบรางทูล | | ชีวิตเราบรางมาน
|
ตระบัดก็ยังพาน | | สุวเรศวเรสูร ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ สาวใช้ชาญกลแทบทูล | | แต่พาราสูร
|
มกุฏเกล้าอสุรา
|
๏ ลูกท้าวทีนี้มาสมา | | คมด้วยราชา
|
ผู้หนึ่งชำนาญชาญสนาม
|
๏ มาสู่พระลูกลืมกาม | | บมิอาจเข็ดขาม
|
พระบาทผู้เกรียงไกร
|
๏ ดุจตักแกนเต้นเห็นไฟ | | บมิใฝ่หนีไกล
|
กำเลากำเลาะหวังเขญ ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ กรุงพานครั้งได้ฟัง | | ทั้งสองตาก็เปล่งเปน
|
ไฟลุกประปลาบเอน | | รด่าวตึงกระเบงแขน
|
๏ สามโลกยนี้ใคร | | และจะอาจมาดูแคลน
|
ใคร่สรวลแก่ตักแตน | | มาวิ่งไฟบกลัวเกรง
|
๏ ตระบัดก็ให้เท้ง | | กระทุ่มเภรียครืนเครง
|
กึงก้องบันลือเลวง | | ทั้งเมืองพานสยบแสยง
|
๏ เรียบพยุหเสนา | | จัตุรงคซรูแซรง
|
แกล้วกล้ากำแหงแรง | | รยืนยักษยักษา
|
๏ นายกชื่อกา | | ลพิไชยกาลา
|
กรลึงกรลอกเอา | | วุธวิริยไชยไชย
|
๏ อเนกโยธา | | อนาวุธเกรียงไกร
|
ขบฟันคเครียดไหม้ | | อยู่คครื้นคำรามรณ
|
๏ โห่ห้อมก็ล้อมรอบ | | ทั้งปราสาทโจษจล
|
สามรอบทั้งดินบน | | คบดบังทิฑัมพร
|
๏ ว่าใครแลข้ามครัว | | ผู้มือไฟและไฟฟอน
|
มาร่วมมาเรียงหมอน | | ตระอรกามกามี
|
๏ ต่างโกรธก็ต่างแผลง | | ศรจักรศุลี
|
สพราศสพรึบพี | | ริยพร้อมสพรั่งแผลง
|
๏ ศรสารทสาตรา | | วุธโซรมรโรมแทง
|
รเร่งเรเร้งแรง | | ศักดิท้าวก็ท่าวคืน
|
๏ พระองคคือเพ็ชร | | ชรภาพยั้งยืน
|
บลื้นบลอกปืน | | ประดุจเอื้องอันพุ่งผา
|
๏ นานาคณานา | | ยกพาหนโยธา
|
อเนกเทพา | | สุรเสมอมหาสมุทร์
|
๏ บัดนั้นสมเด็จศรี | | อนิรุทธคืออุตม์
|
แกว่งกลอนยรรยงยุท | | ธคือเพ็ชรเพ็ชรี
|
๏ ไกวแกว่งก็วัดวาย | | ครวีวีริยราชี
|
คือจักรจักรี | | จักรจักรกำจายศร
|
๏ กำจัดขจัดจาย | | พลมารมากมรณ์
|
กลากลาดคือพลขร | | และพระรามแผลงผลาญ
|
๏ กรุงพานธครั้นเห็น | | พลพิรียมากมาร
|
สรลมสรลอนลาญ | | สรเลิศสรลักแด
|
๏ ผาดเผงรเร่งเรียบ | | พหลพยูหจรัลแจ
|
ว่าครานี้ใครแปร | | ประลองยุทธแผ้วพาน
|
๏ จะฆ่าทั้งพวกพรรค | | และทั้งโคตรสันดาน
|
ใครมีบำเหน็จผลาญ | | อริราชรางวัลครัน
|
๏ กลิ้งทองกันโถงทอง | | ลังลองอาสนไอศวรรย์
|
ศรีสาวตระกูลพรร | | ณสุพรรณมาลา ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ เสด็จเรียบเทียบพลโยธา | | แสนส่ำแสนสา
|
อเนกแสนยากร
|
๏ หอกดาบแพนดั้งโตมร | | สน่าวส่ำศร
|
กุทัณฑกำศรแสลง
|
๏ คชรถพลหัยซรูแซรง | | ซ้ายขวาไขว่แขวง
|
คือสายสมุทรลอก
|
๏ เรียบพลอาจอึดอึงออก | | เสมอสมุทรกระฉอก
|
ฉะฉานฉะฉ่าผกาแจรง
|
๏ พลโห่อัศวโมหสำแดง | | ชัยชัยรันแซรง
|
ซรรแซะรันแซรงชัยเชวง
|
๏ ฆ้องกลองแตรสังขบันเลง | | ครื้นครื้นเครงเครง
|
สท้านเสทือนพสุธา
|
๏ ฉวัดเฉวียนปราสาทอุษา | | รอบคอบคณนา
|
บรู้กี่ส่ำเพียงโพยม
|
๏ โชรมป่ายโชรมปืนโชรมโจม | | โชรมรุกโชรชโรม
|
รเร่งรโรมโรมรุม
|
๏ ชุมช้างชุมม้ารถชุม | | ชุมพลคล้ำคลุ้ม
|
คเคลือบคคล้ายตาวมัว
|
๏ พระศรีอนิรุทธชมชัว | | จักยุทธบกลัว
|
บแกลนบเกรงกรุงพาน ฯ
|
| | |
|
|
๑๔
|
๏ ปางนั้นอุษาสมรกำสรด | | ระทดทรวงระลวงลาญ
|
ก้มเกล้าบังคมบทคือมาลย | | สโรชรัตนาอือ
|
๏ ว่าพระอย่าพานนฤบดีพาน | | คือเพลิงสมรรถพระคือ
|
พรกามมุขบทมอือ | | และบควรประทะพัน
|
๏ อาเจ้าอย่าแคลงหฤทัยพี่ | | นี้ว่าพี่ขยาดขยั้น
|
เกรียงไกรกำเลาะพลก็พัน | | รณฤทธิพลภาพ
|
๏ พี่คือพระองค์พิษณุบดี | | ตรีศักดิรอญราพณ์
|
ท้าวทั่วทั้งไตรภพรอาบ | | รอาเดชเดชะ
|
๏ ศักดิสีหนาทบมิเกรง | | อสุเรนทรพานพะ
|
พิริยภาพก็ประทะ | | และประทับประเทิดทัน ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ พวกพลหัวหน้าแขงขัน | | ตรวจเตรียมแต่งกัน
|
แลส่ำแลส่ำสามารรถ
|
๏ พลเขนจงจรดเขนขัด | | รำพายฉวายฉวัด
|
ปรกอบปรกอบยุทธยุทธ
|
๏ เพรียมเพรี้ยมพรายพรายอาวุธ | | ประดุจพิทยุต
|
จำรัสจำรูญเวหา
|
๏ นานานายกโยธา | | นานาเสนา
|
ประชุมประชิชุรชุก
|
๏ ปรดิพหุดุลยปรดิมุข | | หุลดุลยอุกกลุก
|
ก็เกริกกระเบิกหาวหบ ฯ
|
| | |
|
|
๒๘
|
๏ กูนี้ขุนเขน | | กูแกว่นกระเวน | | ทหารห้าวรบ
|
กูปราบอริน | | ทั้งแผ่นดินจบ | | ศัตรูแสยงสยบ
|
บอาจหาญฤา
|
๏ ดาอบเขนแขงขัน | | กูฟาดกูฟัน | | พินาศเนืองคือ
|
ใครเหวยว่ากล้า | | บห่อนให้หือ | | แต่ตายกับมือ
|
ตาวตัดหัวหวาม ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ กล่าวแล้วก็แคล้วคลา | | คค้าเข้าบเข็ดขาม
|
สู้ท้าวในกลางสนาม | | ก็แกว่งสลักสลมสลอน ฯ
|
| | |
|
|
๒๘
|
๏ กูขุนธนู | | กูผลาญศัตรู | | ด้วยกำซราบรอน
|
เลือนลาวลาญปาน | | กราบกรานซรอกซรอน | | ตายคือลูกมรณ์
|
ข้อนไร่สนุนสนับ
|
๏ ปืนยากูยำ | | แตระคือแกล้งกำ | | กำซราบเฉียวฉับ
|
ดิ้นด่าวท่าวตาย | | บทันพร้องพรับ | | รนาบรนับ
|
รลมรลาย ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ พลันขุนธนูจับ | | ลูกธนูขึ้นพาดสาย
|
แผลงท้าวบห่อนคลาย | | กรชีผัดกลอนลาวลาม ฯ
|
| | |
|
|
๒๘
|
๏ กูขุนเสโลห์ | | กูแกว่นการโมห์ | | ในศึกสงคราม
|
กูแทงท่าวล้ม | | ชรเดือดเลือดลาม | | คนใดบขาม
|
ขวัญเกี่ยงกินเผือน
|
๏ ทวนทองกูแทง | | ใครเหวยว่าแขง | | จะให้ลาญเลือน
|
กรันหัวหวะ | | บทันบ่ายเบือน | | ฟฟั่นฟเฟือน
|
แก่ฝีมือเพ็ชร ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ คค้าก็คำราม | | ปะทะด้วยสมเด็จเสด็จ
|
คุกคามบขามเข็ด | | สำแดงเดชชิงไชย ฯ
|
| | |
|
|
๒๘
|
๏ กูนี้ขุนพราน | | พพวกพลหาญ | | พนอมดอมไพร
|
หน้าไม้ชาญชิด | | ปืนพิษพิษไฟ | | ใครเหวยชิงไชย
|
จักให้แหงนหงาย
|
๏ ปืนยากูยำ | | กูแม่นฉมวยฉมำ | | บัดต้องบัดตาย
|
ใครเหวยตั้งต่อ | | จะให้โหงหาย | | เลือนล้มวอดวาย
|
บทันพรับตา ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ ครั้นกล่าวแกล้งเข้าหา | | เยื้องยิงราชา
|
ธิราชตั้งต่อรับ
|
๏ พระแกว่งด้วยกลอนสลักสลับ | | เตงตายย่อยยับ
|
รนับรนาดเนืองนอง ฯ
|
| | |
|
|
๒๘
|
๏ กูนี้ขุนขัณฑ์ | | เปนพวกพลขันธ์ | | คทาตลบอง
|
กูห้าวกูหาญ | | บมีถึงสอง | | หินผากูลอง
|
ก็แหลกเปนผง
|
๏ ตลบองกูตี | | กูวัดแลที | | ก็ท่าวล้มลง
|
ใครเหวยว่ากล้า | | มากั้งกลางณรงค | | บห่อนยืนตรง
|
แก่ฝีมือมาร ฯ
|
| | |
|
|
๑๙
|
๏ ครั้นกล่าวแล้ประทะเทียบนฤนารถชำนาญ
|
พระแกว่งด้วยกลอนผลาญ | | ก็กลาด ฯ
|
| | |
|
|
๒๘
|
๏ กูขุนผาลา | | กูตั้งอาสา | | ด้วยใจถึงขนาด
|
กรกลับกลอกแทง | | ด้วยแรงองอาจ | | เฟื่องฟุ้งไหวหวาด
|
หวะหวั่นปั่นหนี
|
๏ ตรีทองกูแทง | | ใครมาต่อแย้ง | | กูเสื้องแลที
|
ฉฉุบฉฉับ | | กูรับด้วยตรี | | กลิ้งตายดีหลี
|
แหนงหลีกจงไกล ฯ
|
| | |
|
|
๑๙
|
๏ คำรามแล้วก็เต้นต่ออนิรุทธชมไชย
|
ไกรสีหไกรไก | | สรเลือน ฯ
|
| | |
|
|
๒๘
|
๏ กูนี้ขุนแพน | | บห่อนกลัวแกลน | | ในศึกแฟวเฟือน
|
ใครเหวยว่าแกล้ว | | ขวัญเกี่ยงกินเผือน | | จะให้สเทือน
|
สท้านทัพถอย ฯ
|
๏ ทวนทองกูแทง | | จักให้แอ้งแม้ง | | ชรเดือดดั้นดอย
|
อยู่สูงสุดมือ | | กูเสื้องกูสอย | | บัดตกตามรอย
|
ฝีทวนกูแทง ฯ
|
| | |
|
|
๑๙
|
๏ ครั้นกล่าวแล้วก็ผาดผังยังสมเด็จเสด็จแสดง
|
เดชสลักแสลง | | ศรผลาญ ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ พระไล่รุกร้นพลมาร | | ดุจดังพระกาล
|
จะผลาญชีวิตนรชน
|
๏ พ่ายพังหลังหน้าจรายจรน | | แล่นซรอนซรอกซน
|
ก็ตกกระหม่าบ้าใจ
|
๏ ลีลาตาเหลือกหลงใหล | | ถอยถึงพลใน
|
ก็แล่นแลเร้นซรอกซรอน
|
๏ ธุมดับกับแก้มารมรณ์ | | เพื่อพระราญรอน
|
ก็ตายซรอนซรับตับแหง
|
๏ ลำบากยากใจลำเคง | | กรุงพานแลเลง
|
ก็ดูทรม่าวข่าวขยัน
|
๏ หอกดาบอาวุธโจษจรร | | บเป็นการกรร
|
แลกรรมใดมาบันดาล
|
๏ พานาสูรเร่งกุมภาณฑ์ | | อันมีไชยชาญ
|
คือกุมภกุมภนิกุมภ์
|
๏ บัดทอดศรพนธประชุม | | ประชิดรวดรุม
|
ก็รัดพระองคอนาถ
|
๏ พลโห่ล้อมรอบกลากลาด | | คร่องคร่าพระบาท
|
มายังพระลานเลือนพล
|
๏ กรุงพานก็โกรธานนต | | ชายเดียวเดียวดล
|
มารุกมาราญราวี
|
๏ พลเราตายเต็มธรณี | | บควรไว้ชี
|
วชายผู้เดียวดูแคลน
|
๏ กรุงพานก็กล่าวแจนแจน | | เรามัดฤาแคลน
|
ก็อยู่ลำดับกับมือ
|
๏ ฆ่าฝีดาบเดียวฤาหือ | | ไว้ให้เลื่องลือ
|
ว่าชายเชลยลือยศ
|
๏ พึงถามให้เห็นปรากฏ | | พงศาสมมต
|
ฤาชาติชายสามาญ
|
๏ บัดกล่าวแก่อรรถจำราญ | | ให้รอบขอบสถาน
|
เจ็ดชั้นจำนรรจรรจวน ฯ
|
| | |
|
|
๑๙
|
๏ เทพีพานสุดาทุกขานลกำศรวญ
|
ท่าวทวนรัญจวนใจ | | กำสรด
|
๏ มือเท้งทรวงก็รลวงรลุงจิตสลด
|
ลาญสมรรันทดจัก | | ษุชล
|
๏ บาปใดพระแลมาพบพิบากทุกขทน
|
พักเตรศกมล | | มุลทิน
|
๏ ข้าห้ามพระพี่แลพระบมิหยุดยิน
|
หร่างกำเดาดินดวง | | ในแด
|
๏ สองเคยเสวยรสคือสุธารสมาแปร
|
เปนพิษลันแดลุง | | มลัก
|
๏ หวังช่วยช่วยมิได้มาได้ทุกขอันหนัก
|
ตายตกทะเลดักลึก | | ฤรอด
|
๏ ใครคือรัตนสำเภาจะเอานฤบดีจอด
|
ฝั่งทั้งสองรอดก็ | | สำราญ
|
๏ ปางนั้นนารทบันดาล | | ดีดพิณเหาะทยาน
|
มาโดยทิฆัมพรพราย
|
๏ บัดเหาะเหิรมาใกล้กราย | | เมืองพานเฉิดฉาย
|
คือโสนิบูรบุรี
|
๏ เลงเห็นหลานพระจักรี | | ต้องศรไกรสีห์
|
จำนำจำนองจองจำ
|
๏ ดุจวัลดาเกี้ยวกิ่งลำ | | ไม้ทองงามงำ
|
คือเมฆบังทินกร
|
๏ เหาะเหิรจากโสนินคร | | ข้ามเขจรจร
|
ก็จรดในเมืองจักรี
|
๏ เสด็จดลพระมนเทียรศรี | | พระกฤษณบดี
|
สกลจรูญทูลถวาย
|
๏ แถลงโดยได้เห็นบรรยาย | | หลานท้าวท่าวตาย
|
ก็กลิ้งในกลางพระพลาน
|
๏ เพราะเพื่อไปพานพวกพาล | | พานาสูรดาล
|
อสุรทอดศรพล
|
๏ พระกฤษณครั้นฟังยินฉงน | | เกรี้ยวโกรธานนต์
|
พิกลพิการพักตระ
|
๏ บัดหาพระปรัทธยุมพระ | | พลเทพดะระ
|
ดรงคฤทธิคือสึงห์
|
๏ บัดพระจึงควรคิดถึง | | ครุฑราชบหึง
|
ก็เหิรมาดลโดยปอง
|
๏ สามกษัตริย์เสด็จครุฑผาดผยอง | | ฟ้าหล้าเรืองรอง
|
จำรูญจำรัสชัชวาล
|
๏ ฤทธิครุฑคือเพลิงเผาผลาญ | | ครุฑราชประหาร
|
ประหับประเหิรพกพัน
|
๏ แสงเพลิงเปล่งแสงรอบรัน | | พ่างเพียงเพลิงกัลป์
|
ก็ร้อนระงมดินบน
|
๏ เผาผลาญนาคราชทบทน | | บได้เกรงผจญ
|
ก็วางยังสร้อยสระศรี
|
๏ ชุบสลาบสิ้นสุคนธี | | ปักษาธิบดี
|
ก็คืนตระบัดบัดใจ
|
๏ บดฟ้าบดดินบังใบ | | ปีกเร่ร่อนใน
|
นภนภัสดลสถาน
|
๏ บัดบัดตรีฉ่าฉาวฉาน | | ฉฉาวฉาบผลาญ
|
ด้วยเดชเดชะดล
|
๏ เดชครุฑราชทบทน | | ปีกป้องปกรณ
|
ปะทะศิขานลนาศ
|
๏ พระเพลิงขี่แรดผันผาด | | ผังยังครุฑราช
|
ก็ราญดะระณรงค์
|
๏ สองเข้าคลุกรุกผลาญผลง | | สองยงต่อยง
|
ยรรยงในกลางเวหา
|
๏ สองแรงต่อแรงสหสา | | สองท้าวมหึมา
|
นุภาพพิริยประกาศ
|
๏ บัดพระเพลิงแผลงศรศาสตร์ | | ศรอัคนิวาต
|
ยังพระครุฑชาญไชย
|
๏ นารายณ์ก็แผลงศรไป | | นารายณไกร
|
ปะทะศิขานลนาศ
|
๏ บัดพระจักรีตามตวาด | | จักแผลงผลาญผาด
|
จะซัดด้วยจักรจักรี
|
๏ บัดนั้นจึงพระอังคี | | รัสเร่งรถพี
|
ริยภาพออกกลัดกรร
|
๏ พระกฤษณก็ร้องผาดผัน | | แผลงศรพกพัน
|
ตระหลยตระเลิดคัคณานต์
|
๏ บัดพระสามองค์บรรหาร | | รุกโรมโซรมผลาญ
|
สมเด็จพระกฤษณจอมจักร
|
๏ จอมจักรจักผลาญแผลงผลัก | | พระเพลิงสรวมศักดิ์
|
ศุภัศมดับโดยดล
|
๏ ทุกเทพธราดินบน | | ถวายบุษปสุคน
|
ธแด่สมเด็จจักรี
|
๏ แสนดุริยดำแคงดนตรี | | อวยพรพระพี
|
ริยพระผู้เลิศลือไชย ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ ปางนั้นฤษีสา | | ธุทั้งหลายอันเลิศไกร
|
ก้มเกล้าอัญเชิญไตร | | ภพนาถเสด็จพลัน
|
๏ จงพระบำบุษบง | | กชอเนกโจษจรร
|
ให้นาศทั้งพวกพรร | | คติบัติบัดเดี๋ยว
|
๏ พระกฤษณเสด็จเหนือ | | ครุฑราชฉับเฉียว
|
ปีกกวักกรลับเสียว | | สเทื้อนท้องธราดล
|
๏ ถับถึงนสรพาง | | คสุเรนทรมณฑล
|
ตระหลบตระเลิดบน | | ชรอ่ำอับทั้งแสงพรรณ ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ พานาสูรเรียบพลขันธ์ | | หน้าหลังโจษจรร
|
คือแถวสมุทรสามรรถ
|
๏ สรรพสรรพาวุธธงฉัตร | | หาญห้าวเทิดทัด
|
กำเลาะกำลังแสนแสะ
|
๏ หมู่หนึ่งเรืองรดับรันแทะ | | เทียมด้วยแกะแพะ
|
แลพลสอยดาษดา
|
๏ หมู่หนึ่งขี่อูฐคณา | | พลแซงซ้ายขวา
|
กำลังรยังยงยุทธ
|
๏ หมู่หนึ่งแกว่นแกล้วสิทธิอุด | | ดมเดชปรทุษฐ
|
เทียรทหารห้อมล้อมแหน
|
๏ หมู่หนึ่งขี่เสือเหลือแสน | | พวกพลบมิแคลน
|
สรดื้นสรดักตักตน ฯ
|
| | |
|
|
๑๕
|
๏ แสนส่ำพลคชชาญชน | | ทนแก่ปืนยืน | | แก่หอกหาญ
|
๏ แสนส่ำพลคชเชี่ยวชาญ | | ราญดรงค์รง | | คชิงชัย
|
๏ แสนส่ำพลคชเศิกกษัย | | ไพรีราบปราบชัย | | อริฤทธิ์
|
๏ แสนส่ำพลคชเชี่ยวชิต | | ขวิดสุเมรุอิศ | | รโทรมทรุด
|
๏ ส่ำนายพลคชยงยุทธ | | วิริยวัยวุฒิ | | ชำนาญชาญ
|
๏ ส่ำนายพลคชรรอญราญ | | มารวิชัยชาญ | | ชเยศรอญ
|
๏ ส่ำนายพลคชบุกบร | | กรกระลึงศร | | กำลังยง
|
๏ ส่ำนายพลคชราญรงค | | ทรงกุทัณฑคง | | กำยำแผลง
|
๏ ส่ำนายพลคลเริงแรง | | แผลงกำซราบศร | | บำบัดภัศม์
|
๏ ส่ำนายพลพลขนัดขนัด | | ซัดทั้งหอกซัด | | ขจัดขจาย ฯ
|
| | |
|
|
ร่าย
|
๏ ดุจขวิดเมรุให้ทลาย | | โจมจำรายขจายอรินาศ
|
ก็หวาดไหวธรณี | | กรกระวีอังกีส
|
ได้ด้วยดีดมือเดียว | | ดูเฉียวฉับกลับกลอก
|
ง่าง้าวหอกสว่างไสว | | ประดับรไรเรืองแสง
|
แผลงกำซราบสรดักดาษดาว | | ดุจฉ่าฉาวห่าฝน
|
ทั้งดินบนตระหลบอากาศ | | แพร้วพนาศชนักแร่ง
|
แย่งสุพรรณอานเอก | | รจเรขแก้วเก้าสิ่ง
|
ยิ่งสุริยรัศมี | | มีตาบหน้าสลาบครุฑ
|
เพื่อจะยุทธสุบรรณ | | ฤทธิชำนัลแกว่นกล
|
พลตีนช้างแสส้าว | | ห้าวก็ห้าวเหลือหาญ
|
ชาญก็ชาญเหลือเชี่ยว | | เรี่ยวก็เรี่ยงแรงก็แรง
|
แผลงศรศิลปะเฉียวฉับ | | จับเสโลห์ทวนทอด
|
ผ้าชั้นสอดสำลีเลิศ | | หมวกพรายเพริศประดับประดา
|
หนซ้ายขวาหน้าหลัง | | โจมจำบังปรปักษ์
|
ย่อมพลยักษาธิปะ | | ดุจหยิบตระวันมามือ
|
คือใครขวางม้วยไหม้ | | เปล่งเป็นไฟทั้งสองตาปปลาบ
|
เพียงพลราพณาสูรศักดิ์ ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ หัวหน้าสุราชสรดัก | | สรดื้นย่อมยัก
|
ษราชอันมหึมา
|
๏ เขาจงใจจักพาธา | | สีหนาทนรา
|
ธิเบศรเดโชไชย
|
๏ เรียบพลแสะสินธพไสว | | อาวุธเกรียงไกร
|
ประเกิดประกอบสรรพเสร็จ ฯ
|
| | |
|
|
ร่าย
|
๏ ส่ำแสะเหิรหาวเห็จ | | ส่ำแสะเตร็จไตรจักร
|
กวักไกวกวักไกวโพยม | | จู่โจมกลางรณมุข
|
ส่ำแสะอุครไล่เลี้ยว | | เสิศฉับเฉียวแล่นปลิว
|
ส่ำแสะฉิวเฉกลม | | ชมพูนทพรายเพริศ
|
เฉิดศรีสยามพรายเพรา | | แสงสันเทาเทียมเมฆ
|
มโนเวกไววิริย์ | | พิริยพลกำเลาะ
|
เหาะหักรณจำบัง | | แสะศรีสังขใสสุทธิ์
|
แสะพิทยุตมลังเมลือง | | แสะสีเหลืองมลาก
|
ถ้วนทุกภาคนานา | | แสนสังขยาอสงไขย
|
เชี่ยวชาญไชยห้าวฮิ | | ชำนิแสะห้าวหาญ
|
ชำนาญแสะห้าวหื่น | | ชื่นชมรณห้าวหับ
|
สำหรับสงครามพิฆาฏ | | นายเผ่นผาดผันผยอง
|
ถือทวนทองแส่ฟ้า | | ดาบดั้งกล้าฟันฟาด
|
นายหมู่มาศเกราะไกร | | โห่เอาไชยไชยลาภ
|
สวนลูกเกรียงกรู | | อนทรธนูผลงแผลง
|
กุมศรแสลงพิษภัศม์ | | ตัดตนขาดขจัดขนาย
|
นายแสะสุรสีหนาท | | ร้องตระหวาดไกรเกรียง
|
เสียงสันทับทุกด้าน | | เสียงสท้านทุกแดน
|
แสนธนูยิงแย้ง | | โจมบั่นแทงในรณ
|
จรดดินบนจบจักร | | ชักกุทัณฑกำซาบ
|
ด้วยลูกจาปแล่นลิ่ว | | ฉิวเสมอลมแล่นเลี้ยว
|
ฉับเฉียวฉุนจำบัง | | ทังซ้ายขวาแกว่งไกว
|
ยัวเยาไยโห่หาวหบ | | รบเร็วรวดตรวจกัน
|
แลสำคัญสังขยา | | หน้าหลังชรอื้ออับทิศ
|
ดุจปิดป้องตระวัน | | แข่งเขี้ยวขันยืนรยัด
|
หวังบำบัดสมเด็จจักรี ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ เขาเร่งรับเช้าบมิหนี | | หวังสู้นฤบดี
|
บดินทรศรีสังกร
|
๏ ตระบัดแผลงศรเหลือศร | | สองยังภูธร
|
สมเด็จนราธิบดี
|
๏ ทีนั้นพระกฤษณภูมี | | เดชะศรสี
|
หนาทผาดแผลงแสดง
|
๏ พลมารโรมพุ่งโรมแทง | | โรมโรมผลาญแผลง
|
สพรั่งสพร้อมอลาญผลง
|
๏ เข้าตั้งต่อพิษณุองค์ | | จักราธิปทรง
|
จัตุรสัตวพิไชย ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ ปางนั้นพระพลเทพ | | ก็เล็งศัตรูไตร
|
สว่างไสวไหว | | พลพีริยโจษจรร
|
๏ ทูลแด่สมเด็จพระ | | กฤษณจะอาจกรร
|
มล้างมารพ่ายผัน | | พินาศในณศาดล
|
๏ จึ่งใช้สมเด็จพระ | | พลเทพชาญกล
|
แกว่นยืนในกลางรณ | | ดำเกิงกรกระลึงไถ ฯ
|
| | |
|
|
๑๖
|
๏ ปางนั้นหมู่พวกพลไพ | | รีแผลงศรไป
|
คือฝนชะแซร่แพร่เพรง
|
๏ จักรีเป่าสังขระเรง | | เสียงศัพทคเครง
|
คครื้นคือฟ้าฟื้นกรัง
|
๏ เร่งพระพลเทพจำบัง | | บุกบั่นพ่ายพัง
|
ก็เกริกด้วยภัยจรัลจราย
|
๏ บ้างหัวขาดบ้างตัวตาย | | ไส้พุงทลักทลาย
|
กำจายกระดูกแหลกลาญ
|
๏ เลือดไหลคือโชรเชราะธาร | | ยักษาพลพาน
|
โซรมก็ผาดผลาญผลง
|
๏ พระพลเทพาองค์ | | ศัตรูผุยผง
|
ก็แหลกคือจุณธุลี
|
๏ จับช้างซัดช้างยับยี | | จับสีหาซัดสีห์
|
รยับรยับย่อยยับ
|
๏ จับม้าซัดม้าเตงตับ | | พระพลเทพรับ
|
ทั้งพลพลพินาศ
|
๏ ทัพพลพ่ายพังยังราช | | พานาสูรขยาด
|
ก็ผังยังพระอิศวร
|
๏ ปรับความคือร้อนรัญจวน | | ก้มเกล้าท่าวทวน
|
ทำนูญบำบวงสรวงเสร
|
๏ พระกฤษณพระพลเท | | พาภาคยมเห
|
สุเรนทรศักดิรำบาล
|
๏ พระผลาญพลมารแหลกลาญ | | ขอเชิญภูบาล
|
พระบาทไปช่วยเร่งรณ
|
๏ จึ่งใช้ศิพชวนแกว่นกล | | แกว่นแกล้วกลางพล
|
ณภาพทรงธนูศร
|
๏ หาวเหาะเหิรมาแห่งสมร | | แกว่งศรไกวศร
|
คือสีหกล่าวเกรียงไกร
|
๏ นิฤมิตไตรมุขมุขใคร | | นัยนเปล่งเปลวไฟ
|
จำรูญจำรัสเรืองแสง
|
๏ บัดพระพลเทพสำแดง | | ชัยชัยผลาญแผลง
|
ประทะศิพชวนชิงไชย
|
๏ ศิพชวนก็แผลงศรไป | | ด้วยฤทธิเกรียงไกร
|
พันลึกพันลือเลิศลือ
|
๏ ต้องพระพลเทพบอือ | | ไถตกจากมือ
|
ตระบัดก็สิ้นพิศวง
|
๏ ท่าวล้มในแผ่นบมิตรง | | บัดจักรีทรง
|
พระจักรจักรชลา
|
๏ ลูบองคพระพลเทพา | | เพียงทิพยสุธา
|
มาโสรจมาสรงทุกขทน
|
๏ ศิพชวนก็โกรธานนต์ | | เข้าในบัดดล
|
ในองคพระจักรี
|
๏ จักราธิปพิษณุบดี | | ด้วยเดชะพี
|
ริยภาพศักดิ์อนันต์
|
๏ ศิพชวนชัยเข้าด้วยพลัน | | ในพระองคคัน
|
จะจองศิพชวนชิด
|
๏ เอาออกมาได้ด้วยฤท | | ธานนตพระพิษ
|
ณุจักรจักมาเผาผลาญ
|
๏ อากาศภาคห้ามบมินาน | | ขอพระโปรดปราน
|
ประทานชีพศิพชวน
|
๏ จึ่งพระยั้งหยุดบมิจวน | | ด้วยจักรรอญรวน
|
ก็ไปยังพระศุลี
|
๏ ในกษณนั้นจึงพระอี | | ศวรเจ้าเรียบพี
|
ริยภูตปีศาจนานา
|
๏ เทพฤาษีสิทธิพิทยา | | ธรครุฑคณา
|
อเนกอึงอัมพร
|
๏ ต่างต่างเขจรภูธร | | คือดารากร
|
ประดับประดาษดวงจันทร์
|
๏ พระรัศมีพระฉายฉัน | | คือเดือนด้วยพัน
|
ตรวันด้วยหมื่นรัศมี
|
๏ พระเสด็จพฤษภพระศรี | | ใสสังขรูจี
|
จำรูญจำรัสจักรพาฬ
|
๏ หัวหน้าพระนนทิการ | | ทักษิณฝูงมาร
|
ยักษภูตปีศาจ
|
๏ โดยประจิมรากษสชาติ์ | | อุตระยุพราช
|
พระชันทกุมารพิไชย
|
๏ วิฆเนศวรวิฆนประไลย | | ถืออาวุธไกร
|
กำลังกำเลาะแสนสาร
|
๏ ย่อมพวกพลหมู่แมนมาร | | ย่อมหาญเหลือหาญ
|
ประยุทธชิงเร็วราญ
|
๏ บ้างเขียวขาวดำดูผสาน | | ยอมมารประมาณ
|
พรรณอินทรธนู
|
๏ เอามาห้อมล้อมพระศู | | ลีลากันกรู
|
ยังรงครงคประทะ
|
๏ พระกุมารผู้ฤทธิเดชะ | | เดโชชาญชนะ
|
มุยรพาหนะบันลือ
|
๏ หกหน้าทวาทศถ้วนมือ | | ศัสตราวุธถือ
|
ถเถือกคือแสงพิทยุต
|
๏ สองตั้งต่อกันบมิหยุด | | กลแก้กลยุทธ
|
อเนกกลแก้กล
|
๏ สาดศรไปมาเสียดสน | | เพียงฉ่าฉาวฝน
|
คือจักรพาฬจะพก
|
๏ เทพาสุรคณดาลตก | | ใจสยบแสยงอก
|
กระหม่าและบ้าใจหาย
|
๏ จักรีขับจักรวัดวาย | | พระอิศวรก็ผาย
|
พระโอษฐห้ามคืนคง
|
๏ พระกุมารถอยจากณรงค์ | | พระอิศวรก็ทรง
|
ธนูแลน้าวเมรุทอง
|
๏ เข้าต่อพระกฤษณประลอง | | ศรสองส่องสอง
|
ประลองตระหลบสหสา
|
๏ พระแผลงศรอัคนิมา | | เอาอัคนิผลา
|
ก็ผาดประทะทบทน
|
๏ พระแผลงเพ็ชราสตรประชน | | เพโชรระดมดล
|
แลเพ็ชรรับเพชรี
|
๏ พระแผลงพายุวาตพระศรี | | แผลงศรศรสี
|
หศรพายุปะทะ
|
๏ แผลงศรครุฑาบัตระ | | พระเดชเดชะ
|
ก็แผลงครุฑราชประชน
|
๏ แผลงศรศรเปนห่าฝน | | ห่าฝนศรสน
|
จำรายจำรัสแผลงผลง
|
๏ พระแผลงไนยมาตยรรยง | | ฤทธิรุตม์ราญรงค
|
รงคพิษณุก็รบ
|
๏ สองก้ำกึ่งกันทานทบ | | แผลงศรตรหลบ
|
ตรเลิดพันลึกนิดินบน
|
๏ แผลงศรพลดรณวิมล | | ศิวพัสดุระพหล
|
แลอัษฎภาพบรรหาร
|
๏ เป่าสังข์เสียงสังข์สำราญ | | ชมชาญชื่นบาน
|
ชไมยพายุประกาศ
|
๏ พระอิศวรจักแผลงผลาด | | เดโชไนยนารถ
|
ก็ให้พินาศพระพิทธ
|
๏ บัดนั้นเทพฤษีสิทธิ์ | | ขอพระสรวมฤท
|
ธิอย่าบรรหารเตาไฟ
|
๏ เกรงภพมณฑลจะประไลย | | ศุลีภูวไนย
|
ก็โดยสรณฤาษีสาร
|
๏ เห็นสองมือสองสังหาร | | พานาสูรดาล
|
รลวงฤไทยรันทด
|
๏ คิดว่าถ้าตายไว้ยศ | | ในรณปรากฏ
|
พระเกียรติล้ำฤาแคลน
|
๏ เรียงเรียบรี้พลดั้งแพน | | โตมรเหลือแสน
|
สมุทระลอกอึกอึง
|
๏ หัวหน้าทศขรรคกระลึง | | อาวุธประคึง
|
ประดับประดาดาษดา
|
๏ ขี่เสือโคร่งขี่เสียงผา | | ขี่แรดขี่จาก
|
มรีนิกรแสะสีห์
|
๏ ขี่โตขี่ยักษโภคี | | หัวหน้าพลพี
|
ริยเครื่องดำกับกับมือ
|
๏ บัดนั้นกรุงพานธก็ถือ | | ศรพันบันฦา
|
พันฦกนิเดโชไชย
|
๏ ขนัดยักษ์รากษสเกรียงไกร | | ขนัดมารไสว
|
สว่างทั้งช้างม้ารถ
|
๏ ขนัดแทตยนิกรปรากฏ | | ฝูงพวกพลพต
|
พาลพานสุรสุเรนทร์
|
๏ เข้าต่อพระกฤษณนฤเบน | | ทราธิปเพียงเมรุ
|
เมทนินิศจล
|
๏ พระปรัทธยุมต่อพวกพล | | ขาดขรรคจำรณ
|
จำรายจรายขจายขจัด
|
๏ บัดพระพลเทพบำบัด | | ถือไถแถกตัด
|
อุรุอุระแหล่หลาย
|
๏ ฝูงพวกพลมารขจัดขจาย | | หัวหน้าแตกตาย
|
พินาศกลางสมรภู
|
๏ พระปรัทธยุมเกรียงกรู | | ต่อแทตยาสู
|
รศักดิแลลาญทัก
|
๏ บัดพานาสูรพระจัก | | กรีแกว่งตรีจักร
|
แลจักรจักรรันทำ
|
๏ พานาสูรแกว่งขรรค์กำ | | ซราบสารแสนส่ำ
|
อเนกดูโพรงพราย
|
๏ อึกอึงอากาศขจัดขจาย | | ไม้ไหล้แหลกหลาย
|
ละลอกกระฉอกชลยุทธ
|
๏ ว่าเหวยท้าวใดล้ำอุตม์ | | แกล้วกล้าอย่าหยุด
|
จงมาประทะในสมร
|
๏ จักรีแกล้วกล้าบมิหยอน | | ไทสีหบวร
|
สรทัพสรเทื้อนภพไตร
|
๏ ว่าเหวยมึงมาชิงไชย | | ดุจฝอยทอดไฟ
|
จะไหม้พินาศบมินาน
|
๏ มึงเฉกจิ้งจอกสามาญ | | หวังจักพพาน
|
ด้วยสีหราชบขาม
|
๏ ฝีมือกูใช่คนทราม | | ในแผ่นภพสาม
|
สรเทือนสรท้านหวาดไหว
|
๏ ดีหลีแหนงหลีกแต่ไกล | | ดีกว่าตนกษัย
|
พินาศในรณรงค์
|
๏ จักแหลกแฝกเป็นผุยผง | | จ่อมโจมกลางณรงค
|
ฤาว่าจะรอดปางเปน
|
๏ มึงมาต่อเข็ญเกี่ยงเข็ญ | | จักถึงมึงเห็น
|
บรอดชีวิตปางเดียว
|
๏ สองท้าวเร่งรณฉับเฉียว | | สองเลียวล่าวเลียว
|
ประทะปรทบไปมา
|
๏ ไหวไหวหวาดหวาดพสุธา | | ไหวเมรุคลาศคลา
|
จะพกจะพลวกภูวดล
|
๏ สาดศรไปมาเสียดสน | | เพียงฉ่าฉาวฝน
|
เพียงจักรพาฬจะพก
|
๏ เทพาสุรคณดาลตก | | ใจสยบแสยงอก
|
กรหม่าก็บ้าใจหาย
|
๏ จักรีจักรจักรวัดวาย | | พระอิศวรผาย
|
พระโอษฐห้ามด้วยดี
|
๏ คึกคึกเครงเครงธาษตรี | | คือสีหสู้สี
|
หสีหนาทสรรทับ | |
|
๏ บัดพระจักรีก็กลับ | | แกว่งไกวจักรฉับ
|
ก็ต้องฉฉาดฉาดฉัน
|
๏ ขุกขาดมือมารทั้งพัน | | เหลือกรสองอัน
|
ก็จักพินาศในสมร
|
๏ จักรีจักรอญให้มรณ | | พฤษภภูธร
|
ก็ขอชีวิตคงคืน
|
๏ ไว้เปนมนทรียั้งยืน | | เฝ้าทวารบหืน
|
บให้พินาศในสนาม ฯ
|
| | |
|
|
๑๔
|
๏ เสร็จมล้างสุราสุรสุเรน | | ทรอเนกเหลือหลาม
|
เดชะตระบะนฤบดีสาม | | ภพโลกยโมลี
|
๏ ปางนั้นสมเด็จนฤปกฤษ | | ณมหาธิเบศรศรี
|
ปรัทธยุมพานสุตนี | | อนิรุทธเรืองราช
|
๏ เสด็จเหนือมหาครุฑอัน | | อุดมเดชลีลาส
|
ลีลายังอัมพรพิกาศ | | สสหัสรัศมี
|
๏ เทพาสุราสุรสุเรศ | | สุรัสวดีตรี
|
โดยเสด็จสมเด็จสุรบดี | | ทศทิศโจษจล
|
๏ ถับถึงมหานครไล | | ยบุรีคือเมืองบน
|
สามนตอมาตยรี้พล | | ทั้งมณฑลจักรพาฬ
|
๏ ชมเดชพระศรีอนิรุท | | ธอุษาคือเยาวมาลย์
|
เสวยสุขแสนสุรสำราญ | | สุขเสพยสมสอง
|
๏ เกษมกษัตริย์เกษมพิภพเรือง | | เกษมสุขเปรมปอง
|
เปรมปรีดิ์นฤบดีตระกอง | | กรกชปืนกาม
|
๏ ตราบตั้งมหรรณพมหา | | มหิทธิโลกยสรบสาม
|
พระเกียรดินฤบดีคือราม | | มนเรนทรคงตรง ฯ
|
| | |
|
|
๑๑
|
๏ ด้วยเดชะบุญญา | | ธิการาอันสมพงศ์
|
ผูกฉันทสนององค์ | | คุณท่านอันสุนทร
|
๏ จวงจัดอันมั่นหมาย | | บวางวายคำนึงกลอน
|
บเห็นแก่หลับนอน | | ดำริหตริบเว้นเวียน
|
๏ ครั้นคำฉันท์ก็เสร็จ | | แลสำเร็จก็เร่งเขียน
|
จึ่งเสร็จสำเร็จเพียร | | จำนงจิตตจินดา
|
๏ ขอจงอุปถัมภก | | กการซึ่งอันปรารถนา
|
อสังขัตยาธรรมา | | จงตรัสแจ้งมโนใน
|
๏ จงเผด็จเกลศรา | | คธิกสาลจงกษัย
|
นฤพยาธินฤภัย | | นิราลัยนิรันดร
|
๏ นฤทุกขนฤโศก | | นฤโรคอาวรณ์
|
เปนสวัสดิสุนทร | | มิศศกโสภา
|
๏ แม้นไปบได้ดล | | อสังขัตยธรรมา
|
บุญญาธิการา | | ขออุดหนุนในสันดาน
|
๏ ขอสถิตในสัจ | | จพิพัฒนโอฬาร
|
นั้นข้าจงใสสานต์ | | ในคุณศีลทานา
|
๏ ขอจงเจริญสวัส | | ดิพิพัฒนเมธา
|
ขอจงเจริญอา | | ยุสมอาตมยืนยง
|
๏ อรอรรถอาคม | | กิจใดอันใจจง
|
ขอธารจำนง | | สิทธิตราบนฤพาน ฯ
|
| | |
|
ในสมุดไทยดำชุบรงค์ ๑๙/ง มีผู้เขียนโคลงไว้ว่า
|
๏ จบอนิรุทเรื่องเรื้อง | | รณรงค
|
ศรีปราชปัญายง | | แต่งไว้
|
ใครจแต่งปรสง | | เอาหย่าง นี้นา
|
จักเฟื่องฟูเกียรติให้ | | เลื่องล้ำลาญผล ฯ
|
| | |
|
เชิงอรรถ
ที่มา
วรรณกรรมสมัยอยุธยา เล่ม 2 กรมศิลปากร
(ขอขอบคุณ คุณ gignoi สมาชิก kaewkao.com ผู้พิมพ์เป็นวิทยาทาน)