บทละครขุนช้างขุนแผน พระบวรราชนิพนธ์ในกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพ

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น
(→ขุนแผนขึ้นเรือนขุนช้าง)
(→)
แถว 328: แถว 328:
อยู่บนตะพานเตรียมคอยที  ก็โจนลงนาวีพร้อมกัน
อยู่บนตะพานเตรียมคอยที  ก็โจนลงนาวีพร้อมกัน
ฯ ๒ คำ ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ
 +
</tpoem>
 +
==== ====
 +
<tpoem>
 +
สายเอยสายทอง  ชอบแต่ห้ามปรามน้องผ่อนผัน
 +
ไยจึงพากันเป็นบ้าดุดัน  นี่สำคัญอย่างไรจึงวุ่นวาย
 +
ว่าพลางกั้นกางขวางหน้า  ร้องอย่าอย่าทำมันไม่ได้
 +
เหลืออดกูไม่ลดทั้งบ่าวนาย  มิเกือบตายอย่าประมาทฝีมือกู
 +
ฯ ๔ คำ ฯ
 +
 +
 +
ไม่เอยไม่ฟัง  ปลอบก็ช่างห้ามก็ช่างอย่าพักขู่
 +
เอาวาก็รากันวิ่งพรู  บ่าวนายจู่ลู่ไล่ลาวทอง
 +
ฯ ๒ คำ ฯ
 +
 +
 +
กล้าเอยกล้าดี  จะสู้ตายที่นี่ลงเป็นสอง
 +
กอดผัวไว้ไม่วางทางร้อง  ข่มเหงน้องจริงจริงพ่อคุณ
 +
คนเดียวช่วยกันเป็นสามสี่  ราวกับฝูงยักขินีเจียวนี่วุ่น
 +
ทำอะไรก็ทำเถิดตามบุญ  โทโสหมุนกึกกักหักฮึก
 +
แม้นทำข้าไม่ได้ก็ใช่คน  ใจพรั่นปากบ่นเก่งกึก
 +
เนื้อเต้นเอ็นขึ้นคารมคึก  ครั้งนี้แลจะทำศึกกับนางยักษ์
 +
ฯ ๖ คำ ฯ
 +
 +
 +
บัดนั้น  สาวเวียงสาววันพรั่นหนัก
 +
พี่เลี้ยงคอยเคียงใจทึกทัก  เข้ามาใกล้หมายจะผลักให้ตกน้ำ
 +
ถึงสี่เราสามก็ไม่กลัว  คาดเรี่ยวแรงตัวเห็นพอปล้ำ
 +
ผิดนักย่อยยับเยินระยำ  สิ้นบุญสิ้นกรรมกันวันนี้
 +
ฯ ๔ คำ ฯ
 +
 +
 +
<sub>ศัพท์ไทย</sub>
 +
อีเอยอีลาวทอง  อย่าพักจองหองเสียดสี
 +
มึงท้ากูดี  ดีให้หนำใจ
 +
สายทองพี่เลี้ยง  ก้าวเฉียงเลี่ยงไล่
 +
สองข้างวิ่งไขว่  ที่ในนาวา
 +
กลัวคุณผู้ชาย  ตายแล้วขี้ข้า
 +
คุณนายโกรธา  พะว้าพะวัง
 +
ช่วยกันพรึบพร้อม  ล้อมหน้าล้อมหลัง
 +
ห้ามผัวไม่ฟัง  ตึงตังโลดโจน
 +
ฯ ๘ คำ ฯ
 +
 +
 +
<sub>รื้อ</sub>
 +
พิมเอยพิมพี่  ทำไมนี่จะมาเต้นเป็นเล่นโขน
 +
กั้นไว้ไล่โดน  เผ่นโผนดึงดัน
 +
ดูเอาเถิดฤา  เท้ามือเหลือคัน
 +
พลัดไปข้างนั้น  กลับหันเวียนวง
 +
เรือเกลือกเสือกพลาด  อีทาสล้มลง
 +
ขุนแผนถีบส่ง  จมพงชายเฟือย
 +
พี่เลี้ยงลาวทอง  ปัดป้องจนเหนื่อย
 +
ผ้าพลิ้วปลิวเปลือย  มึนเมื่อยทุบตี
 +
นางไทยไล่ตบ  ลาวหลบหลีกหนี
 +
ว่องไวเต็มที่  ต่างดีด้วยกัน
 +
ผัวไล่เปะปะ  ปะทะพัลวัน
 +
ผลักนี่ตีนั่น  ขยันจริงเจียว
 +
ฯ ๑๒ คำ ฯ เชิด
 +
 +
 +
<sub>รื้อ</sub>
 +
คุณเอยคุณชาย  คุณหญิงแสนร้ายตาเขียว
 +
รุมข้าข้างเดียว  กราดเกรี้ยวโกรธา
 +
ทั้งข้าทั้งไทย  มาไล่ตีด่า
 +
พาลเอาผิดข้า  ต่อหน้าพ่อคุณ
 +
ฯ ๔ คำ ฯ
 +
 +
 +
<sub>โอ้</sub>
 +
พ่อเอยพ่อเจ้า  เห็นฤาไม่ใครเล่าก่อวุ่น
 +
อย่าเข้าใครออกใครเถิดเอาบุญ  น้องก็ใช่ชาติสถุลเซซัด
 +
บิดามารดายอยกให้  ใช่เกิดในกระบอกไม้ได้สลัด
 +
ฉันมิใช่แตกตื่นเชลยพลัด  ไม่เคยพบจ้านจัดเช่นนี้เลย
 +
อยู่บ้านข้าแต่น้อยมาจนใหญ่  ไม่มีใครได้ข่มเหงกระนี้เหย
 +
จะดื้อด้านไปไม่ได้ด้วยไม่เคย  อกเอ๋ยกรรมกรรมมาจำเมือ
 +
กอดเท้าผัวโอดอ้อนฉะอ้อนไห้  นี่อะไรจะให้เนื้อมาสู่เสือ
 +
ตายจริงแล้วไม่ทันขึ้นจากเรือ  จะเป็นเหยื่อนางไทยใจยักษ์
 +
แสร้งทำกำสรดโศกา  มารยาไม่ชั่วเล่นตัวหนัก
 +
พิไรร่ำน้ำเนตรนองพักตร์  จะลาหม่อมทั้งรักแล้วจำตาย
 +
ฯ ๑๐ คำ ฯ
 +
 +
 +
วันเอยวันทอง  เอออะไรจองหองใจหาย
 +
จะพาลคิดหยิบผิดด้วยอุบาย  แยบคายหญิงร้ายแสนกล
 +
พอถึงอ้อนตะบึงตะบอนบอก  ทำย้อนยอกน้อยฤาสับสน
 +
รู้สิ้นแล้วลิ้นลาวน  สายทองมึงก็คนร่วมคิด
 +
จะป้องปิดมิดควันกระนั้นฤา  จะอึงอื้อฉอเลาะลบกลบเอาผิด
 +
ไม่ทันรู้เลยเจ้าเหล่างูพิษ  เชื่อสนิทคิดจะตอดไม่รอดตัว
 +
แหมแม้นี่แน่นางคนดี  เขี้ยวมีขนได้ทั้งก้นหัว
 +
ปลอบโดยดีไม่มีความเกรงกลัว  แกล้งเย้ายั่วผัวให้หมางใจ
 +
กูรู้เท่ามึงแล้วพิมเอ๋ย  จะให้เลยตามเลยหาผัวใหม่
 +
ลงมาค้อนตีปลาหน้าไซ  ไม่ให้ขึ้นไปฤาที่บนเรือน
 +
จักพบอ้ายขุนช้างมากางกั้น  เออกระนั้นแล้วซีอีคนเปื้อน
 +
ชอบชู้แล้วมิหนำทำบิดเบือน  ชั่วกระไรหนอช่างเหมือนกากี
 +
ตายเสียเถิดจะอยู่ดูหน้าใคร  เลี้ยงเจ้าไม่ได้แล้วบัดสี
 +
พระสมุทรเจ้าเอยลึกเต็มที่  ก็ไม่เหมือนนางนี้เลยลึกซึ้ง
 +
กว้างขวางปากอ่าวแล่นล่องเสียด  ก้าวกระเดียดสุดดิ่งจะทิ้งถึง
 +
จะฝ่าคลื่นฝืนละลอกข้ามตะบึง  กูกลัวลมเพชรหึงจะรุมร้อน
 +
โบราณว่าได้คิดไม่ผิดดอก  แต่ด้ามหอกไม่ทันพ้นรั้วก่อน
 +
หญิงชั่วน้ำกลั้วใบตองบอน  จะราร่อนคบชู้มาสู่เชย
 +
ฯ ๑๘ คำ ฯ
 +
 +
 +
หนักเอยหนักหนา  อีลาวฉะอ้อนเป็นบ้าไปแล้วเหวย
 +
พล่ามน้ำลายตะกายเปล่าเดาเลย  อกเอ๋ยไม่ชั่วเป็นตัวเป็น
 +
เจ้าลิ้นทองหกหันผูกพันพัว  ปั้นน้ำเป็นตัวใครบอกเห็น
 +
ยิ่งแค้นหนักแสนสาน้ำตากระเด็น  ว่ากันเล่นเปล่าเปล่าเจียวเจ้าพลาย
 +
รู้แล้วว่าสางจะร้างที่  ก็บอกแต่โดยดีจะหนีหน่าย
 +
เจ้าเศษราชสีห์ทำตะกาย  จะกัดหินให้ทลายถ้ำพัง
 +
แม้นพ้นมือวันทองไปไม่ช้า  หม่อมข้าจะเชิดหน้าเป็นพระงั่ง
 +
จะเป็นเอี่ยวพญาโด่งดัง  เพราะอีลาวเซซังมันชุบเลี้ยง
 +
สมน้ำหน้าหม่อมผัวหัวแดง  นางกระเหว่าระดูแล้วจะส่งเสียง
 +
วาสนาข้าสิ้นแล้วไม่ควรเคียง  เท่านั้นเถิดข้าไม่เถียงแล้วตามที
 +
จึงว่าแก่สายทองจองจ้าน  ล้างตะพานบ้านเรือนเอาตีนสี
 +
ได้ตรวจน้ำคว่ำกะลากันวันนี้  อันจะกลับคืนดีอย่าสงกา
 +
ฯ ๑๒ คำ ฯ
 +
 +
 +
<sub>ศัพท์ไทย</sub>
 +
น้อยเอยน้อยฤา  กล้าปากกล้ามือสิเอาสิหวา
 +
ชักดาบแกว่งมา  เงื้อง่าจะฟัน
 +
ลาวทองทำกลัว  ห้ามผัวตัวสั่น
 +
เข้าขวางกางกั้น  ตัวขยันซ่อนกล
 +
ในใจไม่ละ  เอานะแยบยล
 +
ทำดีทีชน  สายสนวิงวอน
 +
ฯ ๖ คำ ฯ
 +
 +
 +
พ่อเอยพ่อคุณ  อดใจได้บุญจงงดก่อน
 +
สุภาษิตพะพาลอย่างราญรอน  สุนัขร้ายเห่าหอนจำหนีตัว
 +
สิ่งชั่วเหลวไหลอย่าไล่ราน  จะกระเด็นเซ็นซ่านระคายกลั้ว
 +
จะพลอยเปรอะเลอะละมอมตัว  น้องจะเป็นคนชั่วยุยง
 +
ถึงเธอด่าว่าไม่ถือเธอ  ด้วยเป็นคนมะเมอลุ่มหลง
 +
ถือว่าเป็นเมียเดิมเหิมทะนง  ไม่คิดเลยว่าหงส์หลงลงเลน
 +
ชิงดาบที่มือมาใส่ฝัก  เอ็นดูอย่ารั้งหยักถกเขมร
 +
เข้ายื้อแย่งเปลื้องสดปลดกระเบน  อย่าให้น้องมีเวรเวราไป
 +
ฯ ๘ คำ ฯ
 +
 +
 +
ได้เอยได้ฟัง  วันทองไม่ยั้งอดได้
 +
ยิ่งกว่าโกร่งโพลงพลุ่งดังเปลวไฟ  ร้อนกลุ้มสุมไหม้อุระรุม
 +
ร้องว่าอีเกรงเวรบำบัดบาป  มึงซ่อนหยาบมิให้ใครเข้าหลุม
 +
ชิงผัวเขาไปได้ไว้กำกุม  รอดนรกหลายขุมแล้วอีลาว
 +
ผัวมึงจะได้พลอยขึ้นสวรรค์  เหาะด้วยกันเถิดเชิดฉิ่งฉาว
 +
กูจะคอยชมบุญมึงสักคราว  ผัวอีลาวเจ้าจะเลี้ยงเป็นออกญา
 +
ได้ความชอบตีเมืองเชียงทองถวาย  ได้ย่ายายมาประดังพรั่งหน้า
 +
คิดบ้างเป็นไรแต่หลังมา  ชอบมิดปิดตาเสียแรงเรา
 +
ฯ ๘ คำ ฯ
 +
 +
 +
วาเอยวาจา  หยาบช้าน้อยฤาฟังดูเจ้า
 +
อย่าห้ามเลยตามทีเถิดทำเนา  มันแกล้งเย้าเขี่ยฝอยให้ไฟฮือ
 +
ชิงดาบมาไม่ได้จากลาวทอง  ฉวยได้ไม้ตีฆ้องขว้างดังหวือ
 +
วันทองหลบล้อล่อตบมือ  ไล่ตีกันอึงอื้อพัลวัน
 +
ฯ ๔ คำ ฯ เชิด
 +
 +
 +
หวาดเอยหวาดจิต  ร้องกรีดวิ่งหนีตัวสั่น
 +
กับสายทองโดดขึ้นจากเรือพลัน  กระทืบตะพานลั่นสนั่นไป
 +
ฯ ๒ คำ ฯ เพลง
 +
 +
 +
มาเอยมาถึง  ขึ้นเรือนรำพึงถอนใจใหญ่
 +
ทุ่มทอดตัวนอนเร่งร้อนใจ  ฉุกคิดขึ้นได้สิได้เกิน
 +
โทโสเจ้ากรรมทำแค้นเข็ญ  ไม่ควรเป็นฤาเป็นจึงค้างเขิน
 +
ผัวมาดีใจไปเชื้อเชิญ  กรรมเผอิญทำให้ตัดรอน
 +
ฯ ๔ คำ ฯ
 +
 +
 +
<sub>โอ้</sub>
 +
โอ้พ่อพลายแก้วของเมียเอ๋ย  ใครเลยจะช่วยห้ามไว้ก่อน
 +
ให้งดโกรธขอโทษวิงวอน  โอดอ่อนรำพันร่ำไร
 +
วันทองเอ๋ยทำชั่วผัวได้ห้าม  วู่วามไม่ลดอดได้
 +
จนเธอเคลือบแคลงแหนงใจ  สิ่งดีทำไว้ไพล่พลิกแพลง
 +
ไม่ชั่วก็ชั่วแล้วครั้งนี้  เหมือนจันทรอับศรีสิ้นแสง
 +
วลาหกตกสิ้นระดูแล้ง  นับวันแต่จะแห้งร้อนแรงรุม
 +
ผลไม้เคยงอกใบระบัดช่อ  ผลิผลเน่าฝ่อจะหล่นสุม
 +
สกุณชาติจตุบาทร้องประชุม  จะแย่งเหยียบจิกกลุ้มระยำเยิน
 +
แสนซื่อสุจริตไว้ท่าผัว  มิได้ปนระคนชั่วระหกระเหิน
 +
หมอทายทัดไม่ประหยัดระมัดเกิน  เพราะเผอิญใจเร็วไม่รั้งรา
 +
ถึงผัวรักก็คงเป็นเมียน้อย  ค่อยค่อยช้าช้าจะดีกว่า
 +
เหยียบเต่าให้เต็มบาทา  คั้นลูกสกุณาไว้ในมือ
 +
มิวันนี้วันโน้นจะโดนปะ  คงมีวันพระไปไหนฤา
 +
ด่านได้ทำใจฮึดฮือ  อึงอื้อรีบโกรธจะโทษใคร
 +
อึดอัดตัดรอนกันเสร็จสิ้น  จนให้มันชิงบินเอาไปได้
 +
อกเอ๋ยจะคิดฉันใด  จนใจโอ้ไห้พิไรครวญ
 +
ฯ ๑๖ คำ ฯ โอด
 +
 +
 +
<sub>ร่าย</sub>
 +
แค้นเอยแค้นจิต  สุดคิดฟูมฟองนองกำสรวล
 +
เป็นสตรีสามีร้างเรรวน  ชายจะลวนหยามย่ำระกำเยา
 +
แล้วขุนช้างจ่อร่อรออยู่นี่  จะได้ทีมันแล้วทีนี้เจ้า
 +
ท่านแม่ก็โลภมิใช่เบา  จะสมคะเนเต้นเรายงยุ
 +
เมื่อรูปทรงไม่น่าเสน่หา  ราวหนึ่งว่ากากเก้อมะเมอดุ
 +
กิริยาหยาบคายมุทะลุ  หัวหูดังสุลูกตาลยี
 +
สุ้มเสียงคลื่นไส้น่าอาเจียน  ผัวงามจะเปลี่ยนอ้ายผัวผี
 +
พิมเอ๋ยจนใจแล้วเต็มที  ตายเสียเถิดเห็นดีกว่าเป็นคน
 +
จะดูหน้าใครได้ย่านสุพรรณ  แต่เขาแลตากันแสยงขน
 +
สุดที่จะดื้อด้านทานทน  ผัวสองเปลี่ยนปนยังลืมตา
 +
จะซ่อนปิดมิดมุดไว้ที่ไหน  ปะเข้าเมื่อไรเหมือนแก้ผ้า
 +
จะได้แต่ความอายอิดระอา  โอ้ว่าพ่อพลายของเมีย
 +
แต่ถนอมกล่อมเกลี้ยงเลี้ยงน้อง  เกินน้อยมิได้พร้องสู้นิ่งเสีย
 +
ไม่ว่างสมชมเคล้าเย้าหยอกเยีย  หนักเบาไกล่เกลี่ยอดลด
 +
ครั้งนี้พิมผิดจริงจริงพ่อ  หม่อมก็รออยู่เหลือที่จะอด
 +
น้องก็ไม่นอกในน้ำใจคด  เพราะกฎกรรมซ้ำระยำแล้ว
 +
ทำไฉนผีสาวเทวดา  เชิญช่วยไปลาหม่อมพลายแก้ว
 +
จะจำตายห้อยห่วงด้วยบ่วงแร้ว  มาเผาเถิดจะแพ้วอสภคอย
 +
สุดสิ้นชีวิตแลจะเห็น  ดีร้ายตัวเป็นชั่วถ่อย
 +
ชาติโน้นอย่าขอพบกลบรอย  อ้ายขุนช้างแต่ชื่อหน่อยอย่าได้ยิน
 +
จะขอคอยพบแต่หม่อมพลายแก้ว  แสนเสน่ห์สุดแล้วไม่สูญสิ้น
 +
กว่าจะล่มแผ่นฟ้าแดนดิน  เทพเจ้าอมรินทร์เป็นพยาน
 +
แค้นคิดพยาบาทลาวทอง  ถึงตายแล้วคงจะปองมาประหาร
 +
หักคอให้ม้วยวายปราณ  โมหะดาลเดือดใจมันไส้พุง
 +
แล้วชักผ้ามาตะบิดผูกคอ  ไม่ย่อท้อถอยหลังเหมือนอย่างกุ้ง
 +
รวบรัดกระหวัดเข้ากับราวมุ้ง  กระโดดผลุงลงไปจะให้ตาย
 +
ฯ ๒๖ คำ ฯ
 +
 +
 +
<sub>เชิดฉิ่ง</sub>
 +
พลัดตกจากเตียงเสียงต้ำตึง  เงื่อนหลุดลุกทะลึ่งคะมำหงาย
 +
ผีตายโหงเข้าซ้ำประจำกาย  แทบจะตายวายวอดมอดม้วย
 +
ฯ ๒ คำ ฯ
 +
 +
 +
บัดนั้น  ลาวทองวิ่งถลาเข้ามาช่วย
 +
เห็นวันทองหอบหายใจรวย  นั่งระทวยร้องบอกกันออกอึง
 +
บ่าวไพร่ตกใจไขว่นักหนา  วางวิ่งวุ่นมาโดนฝาผึง
 +
ตกล่องล้มปะทะกันดังตึง  ใครถึงขยำขยับจับเทพจร
 +
ฯ ๔ คำ ฯ
 +
 +
 +
เมื่อนั้น  ศรีประจันนอนสายไม่ตื่นก่อน
 +
เสียงอึงทะลึ่งมาถอดกลอน  มัวนอนหัวหกตกกระได
 +
เมื่อยมึนขัดขาหน้าตะโพก  ยืนโขยกขืนเขย่งไปไม่ได้
 +
เก่นตะโกนโวยเหวยมันทำไม  ลูกกูเป็นไรเร่งบอกมา
 +
ฯ ๔ คำ ฯ
 +
 +
 +
เมื่อนั้น  ขุนช้างนอนหอรอคอยท่า
 +
กลางคืนรื่นรมย์ชมนึกมา  หลายราตรีตากตาแก้วตาแพรว
 +
คืนวันจวนรุ่งเคลิ้มหลับใหล  จนตะวันโด่งไกลเขาฉ่าฉาว
 +
ตกใจตื่นไม่รู้เรื่องราว  โดดจากหอพุ่งยาวลงมาดิน
 +
ประจวบคร่อมเท้าศรีประจัน  หกหันกลับหงายพลิกกายผิน
 +
ขอโทษแม่เถิดกลัวผีพลอยกิน  จึงชิงบินข้ามเสียให้สิ้นแคลง
 +
จะลุกต่อไปอีกก็ไม่ได้  ขัดสะบักยอกไหล่ตัวแข็ง
 +
ทำช่วยนวดศรีประจันฟั้นแรงแรง  แม่ด่าว่าเกินแกงไปแล้ววะ
 +
ขุนช้างว่าฉันตะบันฟั้นหาเส้น  ปะแต่เอ็นกับกระดูกเกะกะ
 +
เส้นจมเสียหมดหดเคะคะ  ขยำกันเปะปะอยู่สองคน
 +
ฯ ๑๐ คำ ฯ
 +
 +
 +
บัดนั้น  สายทองแยบคายสายสน
 +
แก้วันทองน้องคลายไม่วายชนม์  วิ่งด้นรีบมาที่ท่าน้ำ
 +
ฯ ๒ คำ ฯ
 +
 +
 +
<sub>ชุบ</sub>
 +
ถึงเอยถึงท่า  มายาแกล้งพิไรร้องร่ำ
 +
จะลงไปในเรือกลัวระยำ  หม่อมพลายจะตีซ้ำหวั่นหวาดใจ
 +
อยู่แต่บนตะพานร้องว่า  ใครอยู่หน้ากัญญาเรียนให้ได้
 +
ว่าแม่วันทองจะบรรลัย  กลับขึ้นไปบนเรือนผูกคอตาย
 +
อุตลุดพัลวันช่วยกันแก้  นิ่งแน่นวดฟั้นยังไม่หาย
 +
ไปดูใจน้องน้อยเถิดคุณชาย  จะวอดวายเสียแล้วครั้งนี้
 +
ฯ ๖ คำ ฯ
 +
 +
 +
เมื่อนั้น  ขุนแผนแว่วสดับตรับถ้วนถี่
 +
จำเสียงได้สายทองมันตัวดี  เอ๊ะอีนี่มารยาฤาว่าจริง
 +
ยังอาลัยถอนใจรื้อดาลโกรธ  รุมพิโรธตริตรึกนึกนิ่ง
 +
เปลี่ยนใจไปมาหวั่นประวิง  ดีก็มีหลายสิ่งน้ำตาเล็ด
 +
ฯ ๔ คำ ฯ
 +
 +
 +
เมื่อนั้น  ลาวทองร้องว่าฉาไม่เข็ด
 +
หม่อมร้องไห้ฤาไรเอามือเช็ด  จะกลับกินบอระเพ็ดฤาคุณชาย
 +
ขมสะเดามะระพอกลืนบ้าง  บอระเพ็ดพุงช้างขมฉิบหาย
 +
หม่อมจะขืนเลี้ยงคนแสนร้าย  ข้อยจะโดดน้ำตายเสียแล้วคะ
 +
ฯ ๔ คำ ฯ
 +
 +
 +
เมื่อนั้น  ขุนแผนพริบไหวไม่ดอกหนะ
 +
ผงเข้าตาระคายเคืองจริงวะ  นี่ขยะอะไรปลิวมา
 +
ชิชะจะโดดน้ำตาย  ไม่วอดวายกลับคืนมาหาข้า
 +
แล้วจึงค่อยทำใหม่ให้เต็มประดา  เมื่อไรเล่าจะท้ากูดำน้ำ
 +
แล้วร้องว่าแน่ะนางสายทอง  หญิงชั่วกูไม่ปองอย่าพักร่ำ
 +
ช่างใครตามบุญตามกรรม  มันตัดรอนตรวจน้ำคว่ำกะลา
 +
มาบอกกูไยอีคนพล่อย  น้อยฤาเมื่อตะกี้ไยมิว่า
 +
แต่เดิมเสริมส่งกันลงมา  ฝูงอีกาดำปลอดตลอดใจ
 +
ฯ ๘ คำ ฯ
 +
 +
 +
ว่าเอยว่าแล้ว  พลายแก้วจึงสั่งบ่าวไพร่
 +
ผูกช้างมาเร็วเร็วกูจะไป  บ้านเขาชนไก่ประเดี๋ยวนี้
 +
ฯ ๒ คำ ฯ
 +
 +
 +
บัดนั้น  นายหมวดบ่าวไพร่อึงมี่
 +
ผูกช้างม้าวุ่นวิ่งเป็นสิงคลี  ของดีดีบรรทุกสัปคับ
 +
ที่คอนหาบใส่หาบจัดยุ่ง  ไถ้ถุงคาดเอวเสร็จสรรพ
 +
เตือนกันว่าอย่าให้อะไรยับ  ได้มาแต่ทัพฝากภรรยา
 +
ฯ ๔ คำ ฯ
 +
 +
 +
เมื่อนั้น  ขุนแผนแสร้งชื่นฝืนหรรษา
 +
ชวนลาวทองให้เสพโภชนา  แล้วชำระกายาเยือกเย็นใจ
 +
ฯ ๒ คำ ฯ
 +
 +
 +
<sub>ชมตลาด</sub>
 +
ขุนแผนนุ่งยกทองเจ็ดสี  พื้นเขียวอย่างดีระกำไหม
 +
ลาวทองนุ่งหิ่งห้อยชมไพร  แต่งตัวอย่างไทยวิไลวรรณ
 +
ขุนแผนรัดรัดประคดหนามขนุน  คาดเข็มขัดลายดุนดวงกุดั่น
 +
ลาวทองใส่เสื้อหงอนไก่งามครัน  ขลิบคั่นสีฟ้าดวงพุดตาน
 +
ขุนแผนใส่เสื้อเข้มขาบอย่างดี  พื้นแดงเกล็ดถี่เกี้ยวส่าน
 +
ดิ่งตะกรุดประคำทองของประทาน  ใส่อวดชาวบ้านโพกขลิบครุย
 +
ลาวทองห่มแพรสีน้ำเงินเพลาะ  ดวงเหมาะหลินปากเถาดูพราวฉุย
 +
มุ่นมวยห้อยพวงดอกไม้กรุย  ปักปิ่นกันลุ่ยเรือนรังแตน
 +
ช้องหูลานคำสำหรับใส่  สอดกำไลเกลียวสุวรรณพันปลายแขน
 +
มิเสียทีพามาแต่ต่างแดน  เมขลาก็จะแม้นละกลกัน
 +
ฯ ๑๐ คำ ฯ
</tpoem>
</tpoem>
==== ====
==== ====

การปรับปรุง เมื่อ 10:44, 26 สิงหาคม 2553

เนื้อหา

ข้อมูลเบื้องต้น

แม่แบบ:เรียงลำดับ พระบวรราชนิพนธ์: กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพ

บทประพันธ์

ตอน ๑ ตั้งแต่ขุนแผนกลับจากการทัพมาบ้านนางวันทอง นางวันทองกับนางลาวทองหึงกัน จนขุนแผนกลับบ้านเดิม

ช้า
เมื่อนั้นขุนแผนเชี่ยวชาญหาญกล้า
ตีเชียงทองได้แล้วกลับมาเฝ้าจอมอิศราปิ่มโมลี
ได้พระราชทานรางวัลครันเกษมสันต์ผ่องพักตร์เป็นศักดิ์ศรี
จะกลับไปสุพรรณบุรีลงนาวีใหญ่ไร่เพียบพราย
ฯ ๔ คำ ฯ โล้
จำปาทองเทศ
ขุนแผนคลอเคล้าลาวทองพี่เลี้ยงสองชม้อยเมียงม่าย
หม่อมขุนเย้าหยอกตามสบายลาวทองร้องไฮ้อายชาวเรือ
ขุนแผนว่าเมียใครที่ไหนมาเสน่หาเต็มทนจนล้นเหลือ
ต้องนอกผ้าดังว่าเขาถูกเนื้อร้องเผื่อเสียก่อนว่างอนจริง
หยอกแหย่แอ๋แหน้อยฤาน้อยเชิงชั้นเกือบจะเป็นท่านผู้หญิง
สะดุ้งพดสามคดระทวยทิ้งมันเพราพริ้งยิ่งชื่อฤาลาวตาย
ฯ ๖ คำ ฯ
ร่าย
เมื่อนั้นลาวทองขวยเขินสะเทินม่าย
เหตุว่าหม่อมขุนเป็นผู้ชายไม่มีอายทำได้ก็ทำเอา
ลาวไทยถ้าเป็นหญิงก็เหมือนกันอย่าเสกสรรรำพันเพ้อเลยพ่อเจ้า
เผอิญหม่อมเห็นว่าข้าพริ้งเพราบุญเราจะได้เป็นหม่อมแม่เรือน
ฯ ๔ คำ ฯ
ร่าย
เมื่อนั้นขุนแผนสรวลเสชวนกลบเกลื่อน
ไม่สะบิ้งสะบัดแชเชือนอย่าพักเตือนเลยจะเลี้ยงให้เต็มโต
พลพายพายระดมรีบรัดสามเล่มจัดร่ายราวกราวโห่
เมียผัวตัวขย้อนคลอนยอกโย้พลาดขยับร้องโอ๋ซวดเซทับ
ฯ ๔ คำ ฯ
ช้าปี่
สิ้นเอยสิ้นแสงจรูญแจรงเมฆเกลื้อนเลื่อนสลับ
รวิวรรณผายผันโพยมพยับไถงดับอับแสงรวิวร
บุหลันเลื่อนล่องฟ้าโพยมมาศโอภาสแจ่มจำรัสประภัสสร
แผ้วหล้าดาดาษศศิธรพิศเดือนเหมือนจะวอนให้อ่อนใจ
แส้งตรัจปรัดผิวลาวทองน้อยงามขม้อยนวลหน้าหน้าแข่งไข
สัพยอกหยอกเยียเคลียกันไปตามแนวในชลมารคไม่คลาศคลา
เพลาดึกลมพัดมาเย็นเฉื่อยหนาวเรื่อยน้ำฟ้าต้องหน้า
ชื่นชุ่มเยือกเย็นทั่วกายาสะพักผ้าไม่อุ่นเหมือนเบียดกัน
มืดราตรีผินข้างนี้เถิดนะเจ้ามาคลึงเคล้าเสียให้หายคลางคางสั่น
ทำเอนอิงพิงพาดพัวพันพูดล้อเล่นขันขันมากลางเรือ
ฯ ๑๐ คำ ฯ โอ้
แล้วถอนจิตคิดถวิลถึงพิมพี่โอ้ป่านนี้จะละห้อยคอยเหลือ
เพลานอนจะโอดอ่อนน้ำตาเจือเออน่าเบื่อเรือพายไม่ไหวเลย
เขม่นตาข้างขวาให้หวั่นหวาดเอ๊ะประหลาดผิดใจอะไรเหวย
เมียงามละไว้ให้ห่างเชยอกเอ๋ยนานหนักมักมีภัย
ฝากไว้กับแม่ยายแก่ชายเปื้อนทำอะไรไหลเลื่อนไม่เอาได้
อ้ายขุนช้างทุจริตอิจฉาใจมันคิดปลงอยู่มิได้วายวัน
คะนึงพลางทางเร่งนาวาคลาพอเรื่อฟ้าจวนแจ้งแสงฉัน
ภาณุมาศโอภาสรพีพรรณกับบุหลันเด่นดวงอรุโณทัย
ถึงสุพรรณพลันประทับกับหน้าบ้านยิ่งรำคาญร้อนรนหม่นไหม้
ยลบ้านพิศเรือนนี่เรือนใครหวั่นใจทวีทุเรศอารมณ์รัว
ฯ ๑๐ คำ ฯ
ร่าย
บัดนั้นสายทองพี่เลี้ยงตื่นขมุกขมัว
ลงมาท่าน้ำชำระตัวหมอกมัวเห็นเรือใครรอรา
ดูดูรู้ว่าเรือขุนแผนก็กลับแล่นคืนขึ้นบนเคหา
บอกวันทองพลันว่าหม่อมมาจอดอยู่หน้าท่าถึงเดี๋ยวนี้
ฯ ๔ คำ ฯ
ร่าย
เมื่อนั้นวันทองมัวหมองไม่ใสศรี
แจ้งว่าผัวมาก็ยินดีแย้มหน้าต่างม่านมู่ลี่แลดู
เห็นเรือจอดอยู่หน้าตะพานใหญ่มีความใคร่มิได้อดสู
ยินดีปรีดาน้ำตาพรูวางวู่วิ่งสลดกำสรดจร
ฯ ๔ คำ ฯ เพลง
ถึงเอยถึงท่าระอาหน้าร้อนรุ่มดั่งสุมขอน
ย่างยาวก้าวลงเรือที่นอนสะท้อนถอนซบพักตร์โศกาลัย
ฯ ๒ คำ ฯ โอด
ร่าย
เมื่อนั้นขุนแผนเห็นพิมน้องหมองไหม้
กำสรดโศกวิโยคยิ่งสิ่งใดเป็นไฉนฉะนี้นะน้องรัก
ผิวช้ำคล้ำกลั้วมัวมลทินผันผินมาบอกพี่ให้ตระหนัก
ผัวมาชอบแต่ว่าจะทายทักซบพักตร์ร้องร่ำทำไมน้อง
ฤาอาดูรพูนเทวษโรคาไข้เจ็บช้ำน้ำใจหม่นหมอง
พิมเอ๋ยไยฟูมหน้าน้ำตานองเข้าประคองปลอบเช็ดชลนา
ฯ ๖ คำ ฯ
ร่าย
เมื่อนั้นวันทองโศกแสนสหัสา
กราบลงแทบเท้าภัสดามิใคร่จะเงยพักตราระทมใจ
อึดอัดสะอื้นจะออกความคิดขามอิดเอื้อนไม่บอกได้
ตั้งแต่หม่อนบำราศคลาศไปรักษาตัวกลัวภัยเป็นพ้นคิด
อกุศลตามผลาญประหารพลันขุนช้างมันคิดคดทุจริต
มารดาข้าถือว่าเป็นมิตรเชื่อสนิทมิได้คิดสงกา
เอากระดูกห่อผ้ามาให้ว่าหม่อมม้วยบรรลัยสิ้นสังขาร์
เสียทัพยับย่อยชัยปราลาวฆ่าแทงตายวายชีวัน
บอกมาแต่งเมืองกำแพงเพชรคดีทูลสิ้นเสร็จเป็นคำมั่น
มันทำร่ำร้องไห้รำพันข้างบ้านสำคัญว่าความจริง
ชวนกันร่ำระงมซมทั้งเรือนกลาดเกลื่อนสิ้นเสือกเกลือกกลิ้ง
น้องก็เขลาไม่ระแวงแคลงประวิงร้องให้นิ่งจนสลบซบซอน
มิได้วายว่างเว้นเทวษกับสายทองนองเนตรสยดสยอน
ราตรีนองน้ำสุชลนอนระบมค่อนอกช้ำระยำทรวง
จึงพากันไปดูโพธิ์สามต้นก็เหลืองหล่นใบกลาดดาษร่วง
ยิ่งทวีทุกข์เพิ่มเติมตวงมาหลงกลเขาลวงนี้เนื้อกรรม
ก็ตั้งใจแต่สร้างการกุศลแผ่ผลไปให้หม่อมทุกเช้าค่ำ
บุญใดที่มิได้เคยทำทำแล้วตรวจน้ำอุทิศไป
เสพอาหารตรวจน้ำทุกค่ำเช้าจะนอนเล่าก็ไม่หลับใหล
จนไผ่ผอมตรอมซูบระยำใจน้องล้มไข้ปาปิ้มจะวายปราณ
ท่านมารดาหาแพทย์มารักษาหมอใดมาว่าโรคนี้หนักท่าน
เหลือมือจะเยียวยาแล้วอาการได้แต่หมอกลางบ้านประทังมา
ฯ ๒๒ คำ ฯ
ร่าย
จึงไปนิมนต์ท่านวัดป่าเลไลยก์ดูเคราะห์ว่าฆาตใหญ่ไขว่นักหนา
มิจากผัวตัวจะตายวายชีวาเธอจึงเปลี่ยนชื่อข้าเรียกวันทอง
ให้นามต้องชาตาจะซาเคราะห์จะค่อยเลาะกว่าเก่าจากเศร้าหมอง
อยู่มินานมีพระกาลประหารน้องอ้ายขุนช้างจองหองบังอาจใจ
แต่งเถ้าแก่มาขอต่อมารดรพูดจาหลอกหลอนตะคอกใหญ่
ว่ากฎหมายผัวตายณรงค์ชัยกรมวังท่านจะให้ตำรวจมา
เก็บเอาภรรยาเป็นม่ายหลวงตามกระทรวงพระสุรัสซ้ายขวา
แม่แก่ตกใจไม่ไตร่ตราเขาขอข้ายอมยกให้ขุนช้าง
เร่งรัดมัดให้มาปลูกหอไม่รั้งรอหารือน้อยหนึ่งบ้าง
รื้อหอเก่าไปปลูกเสียวัดกลางปลูกหอใหม่ไม่ระคางคร่อมลง
บ่ายหน่อยขันหมากมาถึงบ้านทั้งสมภารมากลุ้มประชุมสงฆ์
อ้ายหัวล้านป๋อหลอออทะนงกับเผ่าพงศ์เพื่อนบ่าวมาหลายลำ
ทุนสินสอดผ้าไหว้มากหนักหนาแม่ข้าโลภเผลอพูดเพ้อพร่ำ
จะให้ข้าแต่งตัวไปซัดน้ำฉุดปล้ำลากข้าไม่ปรานี
น้องขืนขัดมิได้ไคลคลาแม่ข้าต่อยตบน่าบัดสี
อยู่มาอีกเจ็ดราตรีจะส่งตัวให้อ้ายผีเข้าหอกัน
น้องไม่ลงปลงใจแข็งขัดแม่ผูกมัดเฆี่ยนตีไม่ผ่อนผัน
ขอดค่อนด่าว่าไม่เว้นวันไม่เสกสรรความจริงยิ่งเหลือทน
หม่อมมิเชื่อเมียว่าแกล้งว่าเลิกผ้าให้ดูแผลแน่ปี้ป่น
ไม่สิ้นแหนงระแวงน้องต้องจำจนไม่เป็นคนสู่สู้เวราไป
คิดคิดจะใคร่ตายเสียดีกว่าจะดูหน้าต่อตาผู้ใดได้
กอดเท้าหม่อมขุนเข้าร่ำไรสะอื้นไห้จะสิ้นสมประดี
ฯ ๒๒ คำ ฯ โอด
โลม
เมียเอยเมียรักอย่าร่ำนักผิวพักตร์จะหมองศรี
เดือดอึดอัดฮึดฮัดเต็มที่ดังอัคคีจุดจ่อรื้อรอคิด
ประโลมปลอบเอาใจภรรยานี่หากว่าเจ้าเป็นคนสุจริต
แม้นชั่วไม่รักผัวมัวมืดมิดจะเชยชิดชอบชู้สำราญครัน
หนึ่งว่าน้อยฤาแน่แม่สหายไม่ทันตายฤามาแสร้งแซงสรร
เมียกูรู้อยู่สิ้นทั้งสุพรรณเหลือที่กลั้นสุดอดจะลดรา
ฯ ๖ คำ ฯ
ร่าย
อ้ายหัวล้านเล่นกันเถิดวันนี้อีเถ้าแก่แม่พี่ที่ปรึกษา
บรรดาคนสนิทคิดกันมาห้ำหั่นบั่นฆ่าให้ม้วยมุด
เจ้านายไม่เลี้ยงก็สู้ตายถึงแม่ยายก็ฟันเสียให้สิ้นสุด
จับฟ้าฟื้นกวัดแกว่งแต่งตัวยุทธ์เรียกบ่าวไพร่อุตลุดอึงคะนึง
แต่ต้นโพธิ์ปลูกไว้เสี่ยงทายตัดรากทำอุบายใครรู้ถึง
ค้นอาวุธในท้องเรือดังตังตึงบอกกันอึงนายให้ไปล้อมเรือน
ฯ ๖ คำ ฯ
ร่าย
เมื่อนั้นลาวทองร้องห้ามความจะเปื้อน
อย่ามุมุ่นหุนหันฟั่นเฟือนไม่เหมือนกลางป่าค่าไม้
หม่อมขาฟังเมียก่อนพ่อเจ้าถ้อยความมันจะเน่าไปไหน
เมืองมีขื่ออย่างถือชะล่าใจฟังข้าวเดียวยังกระไรฤาหม่อมพลาย
ใช่คอเขาเป็นทั่งสันหลังเหล็กไม่ใช่เด็กเขาจะทำเอาแต่ด้าย
จะกระไรบ้างกระมังข้างเรานายบุราณว่าหญิงร้ายชายทรชน
ท่านแม่ยายมิปลงใจไฉนฤาเขาจึงรื้อหอห้างเสียจนป่น
หม่อมมีความชอบมาเหลือล้นทูลยุบลแล้วแต่จะโปรดปราน
ฯ ๘ คำ ฯ
ร่าย
เมื่อนั้นวันทองยินคำร่ำขาน
เหลียวดูวู่โกรธพิโรธดาลดั่งประหารสับเสี่ยงเยี่ยงกัน
นี่เมียหม่อมฤาใครที่ไหนมาจึ่งลอยหน้าห้ามผัวจนตัวสั่น
เท็จจริงสิ่งรู้สารพันชะช่างกลั่นรูปคารมสมเชลย
แน่ะนางลาวอย่าน้าววาจาคมข้ากับเจ้ามันไม่สมกันแม่เอ๋ย
เซซัดหัวพลัดข้าไม่เคยรู้ว่าเหวยว่าหลงเข้าดงรัก
ก็ตามทีชอบอยู่ประสีประสาความเขาว่าการอะไรมาสลัก
มาจ่อไต้ตำตอเข้าต้ำฮักชอบฤาหม่อมไม่ทันทักนางเมียงาม
ฯ ๘ คำ ฯ
โลม
เมื่อนั้นขุนแผนร้องฮาฟังพี่ห้าม
อย่าโมโหโยก่อนจะเล่าความไม่ไต่ถามเลยอะไรมาอึงคะนึง
นางคนนี้ลูกเจ้าเมืองจอมทองปึกแผ่นพวกพ้องก็เกือบขึง
ทำคุณกับบิดาเขาพอพึงเขาจึงยกลาวทองให้มาเป็นเมีย
พี่พามาหวังจะให้คำนับเจ้าอะไรเล่าพอจ่อจอดเรือจะเสีย
ยังฟังความเมียข้างบ้านอยู่ปัวเปียไม่ทันเล่าเรื่องเมียใหม่ได้มา
เท่านั้นเถิดน้องพี่อย่าวีวุ่นรกคนเป็นทุกดีกว่ารกหญ้า
หนึ่งก่อนสองตามลำดับมาลาวทองอย่าช้าไว้วันทอง
วันทองเล่าเจ้าหวงหึงโกรธขึ้งขอเถิดเจ้าทั้งสอง
จงสมัครสมานปรองดองมาตรึกตรองเรื่องความมันหยามเรา
ฯ ๑๐ คำ ฯ
โลม
ร้องเอยร้องว่ามันไม่น่าแล้วอย่าเลยเจ้า
ชั่วดีช่างข้าเถิดทำเนานางเมียเบ่าแล้วฤาน้อยฤาแน
จริงอยู่แต่พอจอดทั้งตอดขบชวนกันเกลื่อนเลื่อนกลบลบแผล
ย่อมว่าผัวเป็นประทัดซื่อสัตย์แท้ทีนี้มันแปรเป็นธนูชะดูตรง
ไม่พักพร้องว่าพวกพ้องมั่งคั่งถึงเซซังไม่สูญประยูรหงส์
ข้าดอกคะมันประดาษชาติเผ่าพงศ์จึงได้หลงตามหม่อมสู้เสียตัว
ฯ ๖ คำ ฯ
โลม
วันเอยวันทองให้ปรองดองเอออะไรไม่ฟังผัว
ก่อนไม่เคยเลยว่ารู้เกรงกลัวฤาแกล้งยั่วจะให้โกรธา
เอ็นดูข้าหน่อยเถิดแม่คุณถึงไม่คิดบาปบุญเห็นแก่หน้า
เออยิ่งห้ามฤายิ่งหยามไม่ลดราอย่าจัดจ้าไปเลยนักจะหักค้าน
ธรรมดากระเบื้องร้อนจะรานร้าวมันจะฉาวอึงอายเขาชาวบ้าน
ลุกยืนเผลไผล้ไม่เป็นการจะรำคาญสองซ้ำระยำมัว
ฯ ๖ คำ ฯ
ร่าย
เมื่อนั้นลาวทองร้อนเร่านั่งเกาหัว
นึกในใจกูจะให้มันสั่นรัวสบตาผัวทำกลัวชำเลืองแล
ผัวเมินปากขยิบกระซิบด่าไว้กิริยาว่าผัวรักขึ้นเคียงแค่
แอบหลังผัวเล่นตัวระทวยแท้ทำปากแบ้ยั่ววันทองค้อนควัก
ฯ ๔ คำ ฯ
ร่าย
ดูเอยดูดู๋ยิ่งกว่าใครไม่รู้เลยทำหนัก
สมแล้วหม่อมพร้อมเพรียงจะเคียงพักตร์มันค้อนควักอยู่ข้างหวังนั่งด่า
รู้ฤาไม่แอบกระซิบพิไรบ่นหม่อมเคยทนอย่าให้ล่วงมาถึงข้า
ว่าให้เมียไหว้แต่วาจามันเล่นหน้าเล่นตัวรู้กลัวใคร
ชกศีรษะแล้วจะให้มาลูบหลังพี่น้องเอยใครชั่งจะอดได้
ไม่หย่อนหยุดกระซิบว่าฤาด่าใครเป็นอะไรก็เป็นไปเถิดวันทอง
ถึงจะไหว้กูก็ไม่ปรารถนาพามาคุมเหงถึงบ้านช่อง
หม่อมขาหม่อมถึงจะไม่เลี้ยงน้องฆ่าเสียเถิดอย่าให้ต้องกินระกำ
ทีนี้อีลาวนุ่งซิ่นจะบินร่อนหม่อมเตว็ดลงนอนให้เหยียบย่ำ
นิ่งอยู่ไยมิเล่นเต้นรำมายืนก้มหน้าคว่ำอยู่ทำไม
ฯ ๑๐ คำ ฯ
ร่าย
สุดเอยสุดกลั้นลาวทองเคี้ยวฟันหมั่นไส้
มารยาบีบน้ำตาต่อไปข้าเป็นลาวชาวไพรดอกแม่คุณ
ไม่ได้ว่าอะไรหน่อยหนึ่งเลยอกเอ๋ยเธอเป็นใครจึงเฉียวฉุน
พลอยว่าข้าน้อยคิดจะเอาบุญเห็นหม่อมหมุนมุโกรธวุ่นวาย
จะไปรอนฟอนฟันเขาทั้งบ้านใช่การจะพากันฉิบหาย
อย่างอื่นไหนคุณใหญ่ท่านแม่ยายรอดตายเพราะใครห้ามไม่ลามปาม
คิดอยู่จะฝากตัวคุณเมียหลวงมิใช่จะจ้วงล่วงเกินไม่เข็ดขาม
ไม่พอที่เลยจะก่อข้อความไหว้ไม่เอาก็ตามเถิดเจ้าคะ
ฉันมิได้ถือเนื้อถือตัวสุดแต่จอมหม่อมผัวไม่เกะกะ
ไม่รู้ว่าจะไขว้ไล่รานระเหยียบย่ำผัวเปะปะพันธุ์ไม่เคย
แม้นรู้กระนั้นจะสรรหาไม้ขอนสักนองามาแม่เอ๋ย
มากำนัลกันไขว้ให้เสบยไม่มีสิ่งใดเลยติดมือมา
เมื่อหม่อมผัวจะพาข้ามานี้ไม่บอกว่าเมียมีคุณเจ้าขา
ชอบผิดจงคิดกรุณาไม่เมตตาสักคราวลาวชาวดง
ฯ ๑๔ คำ ฯ
ร่าย
ถ้อยเอยถ้อยคำซ่อนเงื่อนเกลื่อนทำให้ผัวหลง
ต้องเสน่ห์ถูกสนัดแล้วมั่นคงจึงงวยงงงมงายว่ากันดี
ผัวข้าฝ้าขึ้นเห็นฤาไม่นวลที่หน้านี้มิใช่ฤาหม่อมพี่
แต่กลับทัพก็ยับมาเต็มทีน่าบัดสีมันให้กินสิ้นแล้วเคอะ
ให้อีลาวชาวดอนมาร่อนร่าเชิดชูหน้าราคีเปื้อนเปรอะ
เอียงคว่ำไปแล้วเจ้าจอมเลอะเท่านั้นเถอะพอรู้เท่าทัน
เหม่อีลาวปากยาวว่าเมื่อกี้แสร้งเสกสีนองาสูงสรร
เมื่อไรเล่าจึงจะเอามากำนัลกู่จะกลั่นช้างงาไปร่ารับ
โฉมนางวางมาแต่จอมทองกว้างขวางพวกพ้องให้ขึ้นขับ
คดคมคารมเชลยทัพรู้แล้วเจ้าเขานับว่าใจบุญ
ถ้าไม่ห้ามผัวไหนจะหยุดโยจะเที่ยวพาโลแกว่งหอกออกวุ่น
ไล่แยงแทงทิ่มจิ้มเป็นจุณนี่ไม่หมุนไปได้เงือดงด
มารดาจึงได้รอดวอดวายเพราะนางลาวระงับพลายหายหด
ชนะผัวผัวกลัวจึ่งละลดเคยข่มกดกันมาถูกท่าทาง
ดีจริงยิ่งหญิงในแผ่นภพจะเชิดชื่อลือจบว่าคู่สร้าง
หม่อมผัวกอดไว้อย่าได้วางมันยอดนางใต้หล้าไม่มีใคร
ฯ ๑๖ คำ ฯ
ร่าย
หม่อมเอยหม่อมขาได้ยินคุณภรรยาฤาหาไม่
ยืนลืมตากะปริบพริบอยู่ไยทนไม่ได้แล้วคะไม่ละกัน
เอออะไรกระนี้ท่านผู้หญิงขยันยิ่งสั่นรัวตัวสั่น
เห็นอดอ่อนยิ่งรอนศีรษะชันปากคันคอยอยู่กี่เวลา
พอผัวถึงกระทั่งปึ่งตะบึงบอนข้าฉะอ้อนบรรยายขายน้ำหน้า
ทำเคละคละปะเปอะเปรอะราไว้คอยท่าท่านผัวไม่มีอาย
ชอบแต่ล้างบ้านเรือนหายเปื้อนก่อนจึงขอดค่อนคนอื่นนางตื่นม่าย
ผัวไปทัพไม่ทันกลับรู้ข่าวตายช่างเชื่อง่ายปักเลนโอนเอนรัว
กลับว่าข้อนี้นี่กว้างขวางจริงคะเลี้ยงช้างไว้ท่าผัว
ช้างคนช้างพลายมากหลายตัวจึ่งรื้อเรือนทลายรั้วแคบไม่พอ
ขอบใจพี่จะให้ไปรับข้าสุดปัญญาที่จะขี่ไม่มีขอ
อย่าให้ไปเลยเอาไว้กันตอเตาหม้อทอถอนไม่สิ้นปักดินลึก
ต้องเสนียดถูกสนัดกลัดมันดีฉันจึงทำเสน่ห์มากลางศึก
ป่วยไข้ไผ่ผอมแต่ลำนึกจริงอยู่คะยิ่งกว่าหมึกเขม่ามอม
จะขยำน้ำแช่ก็ไม่หายถึงส่ายน้ำดอกไม้ก็ไม่หอม
สบู่ฟอกปอกเปื้อนเปรอะปอมอย่าพักย้อมเลยยังมัวกลั้วมลทิน
ชามแตกบัดกรีไม่สนิทต่อไม่ติดแล้วแผลไม่อยากสิ้น
ซ้ำว่าข้าเอาสิ่งชั่วให้ผัวกินยังแต่จะบินขี้คร้านตบมือ
หมอทายว่าเคราะห์ร้ายไม่ยั้งหยุดเสาร์อุจลัคน์จมไม่รู้ฤา
ทั้งสุพรรณมันสนั่นออกระบืออย่าพักอื้อมันไม่กลบลบรอย
ฯ ๒๐ คำ ฯ
แค้นเอยแค้นนักอีผัวรักน้อยฤาไม่ราถอย
เข้าแฝงหลังเมียงเคียงตะบอยคารมราวกับทองย้อยเจียวขันคู
ดีแล้วจะได้เห็นฝีมือกันเรียกสายทองอี่จันอี่ปอยหนู
นิ่งไยลงมาหวามาช่วยกูตบให้รู้จักสำเหนียกมันฮึกดี
ฯ ๔ คำ ฯ
บัดนั้นสายทองพี่เลี้ยงกับทาสี
อยู่บนตะพานเตรียมคอยทีก็โจนลงนาวีพร้อมกัน
ฯ ๒ คำ ฯ
             

สายเอยสายทองชอบแต่ห้ามปรามน้องผ่อนผัน
ไยจึงพากันเป็นบ้าดุดันนี่สำคัญอย่างไรจึงวุ่นวาย
ว่าพลางกั้นกางขวางหน้าร้องอย่าอย่าทำมันไม่ได้
เหลืออดกูไม่ลดทั้งบ่าวนายมิเกือบตายอย่าประมาทฝีมือกู
ฯ ๔ คำ ฯ
ไม่เอยไม่ฟังปลอบก็ช่างห้ามก็ช่างอย่าพักขู่
เอาวาก็รากันวิ่งพรูบ่าวนายจู่ลู่ไล่ลาวทอง
ฯ ๒ คำ ฯ
กล้าเอยกล้าดีจะสู้ตายที่นี่ลงเป็นสอง
กอดผัวไว้ไม่วางทางร้องข่มเหงน้องจริงจริงพ่อคุณ
คนเดียวช่วยกันเป็นสามสี่ราวกับฝูงยักขินีเจียวนี่วุ่น
ทำอะไรก็ทำเถิดตามบุญโทโสหมุนกึกกักหักฮึก
แม้นทำข้าไม่ได้ก็ใช่คนใจพรั่นปากบ่นเก่งกึก
เนื้อเต้นเอ็นขึ้นคารมคึกครั้งนี้แลจะทำศึกกับนางยักษ์
ฯ ๖ คำ ฯ
บัดนั้นสาวเวียงสาววันพรั่นหนัก
พี่เลี้ยงคอยเคียงใจทึกทักเข้ามาใกล้หมายจะผลักให้ตกน้ำ
ถึงสี่เราสามก็ไม่กลัวคาดเรี่ยวแรงตัวเห็นพอปล้ำ
ผิดนักย่อยยับเยินระยำสิ้นบุญสิ้นกรรมกันวันนี้
ฯ ๔ คำ ฯ
ศัพท์ไทย
อีเอยอีลาวทองอย่าพักจองหองเสียดสี
มึงท้ากูดีดีให้หนำใจ
สายทองพี่เลี้ยงก้าวเฉียงเลี่ยงไล่
สองข้างวิ่งไขว่ที่ในนาวา
กลัวคุณผู้ชายตายแล้วขี้ข้า
คุณนายโกรธาพะว้าพะวัง
ช่วยกันพรึบพร้อมล้อมหน้าล้อมหลัง
ห้ามผัวไม่ฟังตึงตังโลดโจน
ฯ ๘ คำ ฯ
รื้อ
พิมเอยพิมพี่ทำไมนี่จะมาเต้นเป็นเล่นโขน
กั้นไว้ไล่โดนเผ่นโผนดึงดัน
ดูเอาเถิดฤาเท้ามือเหลือคัน
พลัดไปข้างนั้นกลับหันเวียนวง
เรือเกลือกเสือกพลาดอีทาสล้มลง
ขุนแผนถีบส่งจมพงชายเฟือย
พี่เลี้ยงลาวทองปัดป้องจนเหนื่อย
ผ้าพลิ้วปลิวเปลือยมึนเมื่อยทุบตี
นางไทยไล่ตบลาวหลบหลีกหนี
ว่องไวเต็มที่ต่างดีด้วยกัน
ผัวไล่เปะปะปะทะพัลวัน
ผลักนี่ตีนั่นขยันจริงเจียว
ฯ ๑๒ คำ ฯ เชิด
รื้อ
คุณเอยคุณชายคุณหญิงแสนร้ายตาเขียว
รุมข้าข้างเดียวกราดเกรี้ยวโกรธา
ทั้งข้าทั้งไทยมาไล่ตีด่า
พาลเอาผิดข้าต่อหน้าพ่อคุณ
ฯ ๔ คำ ฯ
โอ้
พ่อเอยพ่อเจ้าเห็นฤาไม่ใครเล่าก่อวุ่น
อย่าเข้าใครออกใครเถิดเอาบุญน้องก็ใช่ชาติสถุลเซซัด
บิดามารดายอยกให้ใช่เกิดในกระบอกไม้ได้สลัด
ฉันมิใช่แตกตื่นเชลยพลัดไม่เคยพบจ้านจัดเช่นนี้เลย
อยู่บ้านข้าแต่น้อยมาจนใหญ่ไม่มีใครได้ข่มเหงกระนี้เหย
จะดื้อด้านไปไม่ได้ด้วยไม่เคยอกเอ๋ยกรรมกรรมมาจำเมือ
กอดเท้าผัวโอดอ้อนฉะอ้อนไห้นี่อะไรจะให้เนื้อมาสู่เสือ
ตายจริงแล้วไม่ทันขึ้นจากเรือจะเป็นเหยื่อนางไทยใจยักษ์
แสร้งทำกำสรดโศกามารยาไม่ชั่วเล่นตัวหนัก
พิไรร่ำน้ำเนตรนองพักตร์จะลาหม่อมทั้งรักแล้วจำตาย
ฯ ๑๐ คำ ฯ
วันเอยวันทองเอออะไรจองหองใจหาย
จะพาลคิดหยิบผิดด้วยอุบายแยบคายหญิงร้ายแสนกล
พอถึงอ้อนตะบึงตะบอนบอกทำย้อนยอกน้อยฤาสับสน
รู้สิ้นแล้วลิ้นลาวนสายทองมึงก็คนร่วมคิด
จะป้องปิดมิดควันกระนั้นฤาจะอึงอื้อฉอเลาะลบกลบเอาผิด
ไม่ทันรู้เลยเจ้าเหล่างูพิษเชื่อสนิทคิดจะตอดไม่รอดตัว
แหมแม้นี่แน่นางคนดีเขี้ยวมีขนได้ทั้งก้นหัว
ปลอบโดยดีไม่มีความเกรงกลัวแกล้งเย้ายั่วผัวให้หมางใจ
กูรู้เท่ามึงแล้วพิมเอ๋ยจะให้เลยตามเลยหาผัวใหม่
ลงมาค้อนตีปลาหน้าไซไม่ให้ขึ้นไปฤาที่บนเรือน
จักพบอ้ายขุนช้างมากางกั้นเออกระนั้นแล้วซีอีคนเปื้อน
ชอบชู้แล้วมิหนำทำบิดเบือนชั่วกระไรหนอช่างเหมือนกากี
ตายเสียเถิดจะอยู่ดูหน้าใครเลี้ยงเจ้าไม่ได้แล้วบัดสี
พระสมุทรเจ้าเอยลึกเต็มที่ก็ไม่เหมือนนางนี้เลยลึกซึ้ง
กว้างขวางปากอ่าวแล่นล่องเสียดก้าวกระเดียดสุดดิ่งจะทิ้งถึง
จะฝ่าคลื่นฝืนละลอกข้ามตะบึงกูกลัวลมเพชรหึงจะรุมร้อน
โบราณว่าได้คิดไม่ผิดดอกแต่ด้ามหอกไม่ทันพ้นรั้วก่อน
หญิงชั่วน้ำกลั้วใบตองบอนจะราร่อนคบชู้มาสู่เชย
ฯ ๑๘ คำ ฯ
หนักเอยหนักหนาอีลาวฉะอ้อนเป็นบ้าไปแล้วเหวย
พล่ามน้ำลายตะกายเปล่าเดาเลยอกเอ๋ยไม่ชั่วเป็นตัวเป็น
เจ้าลิ้นทองหกหันผูกพันพัวปั้นน้ำเป็นตัวใครบอกเห็น
ยิ่งแค้นหนักแสนสาน้ำตากระเด็นว่ากันเล่นเปล่าเปล่าเจียวเจ้าพลาย
รู้แล้วว่าสางจะร้างที่ก็บอกแต่โดยดีจะหนีหน่าย
เจ้าเศษราชสีห์ทำตะกายจะกัดหินให้ทลายถ้ำพัง
แม้นพ้นมือวันทองไปไม่ช้าหม่อมข้าจะเชิดหน้าเป็นพระงั่ง
จะเป็นเอี่ยวพญาโด่งดังเพราะอีลาวเซซังมันชุบเลี้ยง
สมน้ำหน้าหม่อมผัวหัวแดงนางกระเหว่าระดูแล้วจะส่งเสียง
วาสนาข้าสิ้นแล้วไม่ควรเคียงเท่านั้นเถิดข้าไม่เถียงแล้วตามที
จึงว่าแก่สายทองจองจ้านล้างตะพานบ้านเรือนเอาตีนสี
ได้ตรวจน้ำคว่ำกะลากันวันนี้อันจะกลับคืนดีอย่าสงกา
ฯ ๑๒ คำ ฯ
ศัพท์ไทย
น้อยเอยน้อยฤากล้าปากกล้ามือสิเอาสิหวา
ชักดาบแกว่งมาเงื้อง่าจะฟัน
ลาวทองทำกลัวห้ามผัวตัวสั่น
เข้าขวางกางกั้นตัวขยันซ่อนกล
ในใจไม่ละเอานะแยบยล
ทำดีทีชนสายสนวิงวอน
ฯ ๖ คำ ฯ
พ่อเอยพ่อคุณอดใจได้บุญจงงดก่อน
สุภาษิตพะพาลอย่างราญรอนสุนัขร้ายเห่าหอนจำหนีตัว
สิ่งชั่วเหลวไหลอย่าไล่รานจะกระเด็นเซ็นซ่านระคายกลั้ว
จะพลอยเปรอะเลอะละมอมตัวน้องจะเป็นคนชั่วยุยง
ถึงเธอด่าว่าไม่ถือเธอด้วยเป็นคนมะเมอลุ่มหลง
ถือว่าเป็นเมียเดิมเหิมทะนงไม่คิดเลยว่าหงส์หลงลงเลน
ชิงดาบที่มือมาใส่ฝักเอ็นดูอย่ารั้งหยักถกเขมร
เข้ายื้อแย่งเปลื้องสดปลดกระเบนอย่าให้น้องมีเวรเวราไป
ฯ ๘ คำ ฯ
ได้เอยได้ฟังวันทองไม่ยั้งอดได้
ยิ่งกว่าโกร่งโพลงพลุ่งดังเปลวไฟร้อนกลุ้มสุมไหม้อุระรุม
ร้องว่าอีเกรงเวรบำบัดบาปมึงซ่อนหยาบมิให้ใครเข้าหลุม
ชิงผัวเขาไปได้ไว้กำกุมรอดนรกหลายขุมแล้วอีลาว
ผัวมึงจะได้พลอยขึ้นสวรรค์เหาะด้วยกันเถิดเชิดฉิ่งฉาว
กูจะคอยชมบุญมึงสักคราวผัวอีลาวเจ้าจะเลี้ยงเป็นออกญา
ได้ความชอบตีเมืองเชียงทองถวายได้ย่ายายมาประดังพรั่งหน้า
คิดบ้างเป็นไรแต่หลังมาชอบมิดปิดตาเสียแรงเรา
ฯ ๘ คำ ฯ
วาเอยวาจาหยาบช้าน้อยฤาฟังดูเจ้า
อย่าห้ามเลยตามทีเถิดทำเนามันแกล้งเย้าเขี่ยฝอยให้ไฟฮือ
ชิงดาบมาไม่ได้จากลาวทองฉวยได้ไม้ตีฆ้องขว้างดังหวือ
วันทองหลบล้อล่อตบมือไล่ตีกันอึงอื้อพัลวัน
ฯ ๔ คำ ฯ เชิด
หวาดเอยหวาดจิตร้องกรีดวิ่งหนีตัวสั่น
กับสายทองโดดขึ้นจากเรือพลันกระทืบตะพานลั่นสนั่นไป
ฯ ๒ คำ ฯ เพลง
มาเอยมาถึงขึ้นเรือนรำพึงถอนใจใหญ่
ทุ่มทอดตัวนอนเร่งร้อนใจฉุกคิดขึ้นได้สิได้เกิน
โทโสเจ้ากรรมทำแค้นเข็ญไม่ควรเป็นฤาเป็นจึงค้างเขิน
ผัวมาดีใจไปเชื้อเชิญกรรมเผอิญทำให้ตัดรอน
ฯ ๔ คำ ฯ
โอ้
โอ้พ่อพลายแก้วของเมียเอ๋ยใครเลยจะช่วยห้ามไว้ก่อน
ให้งดโกรธขอโทษวิงวอนโอดอ่อนรำพันร่ำไร
วันทองเอ๋ยทำชั่วผัวได้ห้ามวู่วามไม่ลดอดได้
จนเธอเคลือบแคลงแหนงใจสิ่งดีทำไว้ไพล่พลิกแพลง
ไม่ชั่วก็ชั่วแล้วครั้งนี้เหมือนจันทรอับศรีสิ้นแสง
วลาหกตกสิ้นระดูแล้งนับวันแต่จะแห้งร้อนแรงรุม
ผลไม้เคยงอกใบระบัดช่อผลิผลเน่าฝ่อจะหล่นสุม
สกุณชาติจตุบาทร้องประชุมจะแย่งเหยียบจิกกลุ้มระยำเยิน
แสนซื่อสุจริตไว้ท่าผัวมิได้ปนระคนชั่วระหกระเหิน
หมอทายทัดไม่ประหยัดระมัดเกินเพราะเผอิญใจเร็วไม่รั้งรา
ถึงผัวรักก็คงเป็นเมียน้อยค่อยค่อยช้าช้าจะดีกว่า
เหยียบเต่าให้เต็มบาทาคั้นลูกสกุณาไว้ในมือ
มิวันนี้วันโน้นจะโดนปะคงมีวันพระไปไหนฤา
ด่านได้ทำใจฮึดฮืออึงอื้อรีบโกรธจะโทษใคร
อึดอัดตัดรอนกันเสร็จสิ้นจนให้มันชิงบินเอาไปได้
อกเอ๋ยจะคิดฉันใดจนใจโอ้ไห้พิไรครวญ
ฯ ๑๖ คำ ฯ โอด
ร่าย
แค้นเอยแค้นจิตสุดคิดฟูมฟองนองกำสรวล
เป็นสตรีสามีร้างเรรวนชายจะลวนหยามย่ำระกำเยา
แล้วขุนช้างจ่อร่อรออยู่นี่จะได้ทีมันแล้วทีนี้เจ้า
ท่านแม่ก็โลภมิใช่เบาจะสมคะเนเต้นเรายงยุ
เมื่อรูปทรงไม่น่าเสน่หาราวหนึ่งว่ากากเก้อมะเมอดุ
กิริยาหยาบคายมุทะลุหัวหูดังสุลูกตาลยี
สุ้มเสียงคลื่นไส้น่าอาเจียนผัวงามจะเปลี่ยนอ้ายผัวผี
พิมเอ๋ยจนใจแล้วเต็มทีตายเสียเถิดเห็นดีกว่าเป็นคน
จะดูหน้าใครได้ย่านสุพรรณแต่เขาแลตากันแสยงขน
สุดที่จะดื้อด้านทานทนผัวสองเปลี่ยนปนยังลืมตา
จะซ่อนปิดมิดมุดไว้ที่ไหนปะเข้าเมื่อไรเหมือนแก้ผ้า
จะได้แต่ความอายอิดระอาโอ้ว่าพ่อพลายของเมีย
แต่ถนอมกล่อมเกลี้ยงเลี้ยงน้องเกินน้อยมิได้พร้องสู้นิ่งเสีย
ไม่ว่างสมชมเคล้าเย้าหยอกเยียหนักเบาไกล่เกลี่ยอดลด
ครั้งนี้พิมผิดจริงจริงพ่อหม่อมก็รออยู่เหลือที่จะอด
น้องก็ไม่นอกในน้ำใจคดเพราะกฎกรรมซ้ำระยำแล้ว
ทำไฉนผีสาวเทวดาเชิญช่วยไปลาหม่อมพลายแก้ว
จะจำตายห้อยห่วงด้วยบ่วงแร้วมาเผาเถิดจะแพ้วอสภคอย
สุดสิ้นชีวิตแลจะเห็นดีร้ายตัวเป็นชั่วถ่อย
ชาติโน้นอย่าขอพบกลบรอยอ้ายขุนช้างแต่ชื่อหน่อยอย่าได้ยิน
จะขอคอยพบแต่หม่อมพลายแก้วแสนเสน่ห์สุดแล้วไม่สูญสิ้น
กว่าจะล่มแผ่นฟ้าแดนดินเทพเจ้าอมรินทร์เป็นพยาน
แค้นคิดพยาบาทลาวทองถึงตายแล้วคงจะปองมาประหาร
หักคอให้ม้วยวายปราณโมหะดาลเดือดใจมันไส้พุง
แล้วชักผ้ามาตะบิดผูกคอไม่ย่อท้อถอยหลังเหมือนอย่างกุ้ง
รวบรัดกระหวัดเข้ากับราวมุ้งกระโดดผลุงลงไปจะให้ตาย
ฯ ๒๖ คำ ฯ
เชิดฉิ่ง
พลัดตกจากเตียงเสียงต้ำตึงเงื่อนหลุดลุกทะลึ่งคะมำหงาย
ผีตายโหงเข้าซ้ำประจำกายแทบจะตายวายวอดมอดม้วย
ฯ ๒ คำ ฯ
บัดนั้นลาวทองวิ่งถลาเข้ามาช่วย
เห็นวันทองหอบหายใจรวยนั่งระทวยร้องบอกกันออกอึง
บ่าวไพร่ตกใจไขว่นักหนาวางวิ่งวุ่นมาโดนฝาผึง
ตกล่องล้มปะทะกันดังตึงใครถึงขยำขยับจับเทพจร
ฯ ๔ คำ ฯ
เมื่อนั้นศรีประจันนอนสายไม่ตื่นก่อน
เสียงอึงทะลึ่งมาถอดกลอนมัวนอนหัวหกตกกระได
เมื่อยมึนขัดขาหน้าตะโพกยืนโขยกขืนเขย่งไปไม่ได้
เก่นตะโกนโวยเหวยมันทำไมลูกกูเป็นไรเร่งบอกมา
ฯ ๔ คำ ฯ
เมื่อนั้นขุนช้างนอนหอรอคอยท่า
กลางคืนรื่นรมย์ชมนึกมาหลายราตรีตากตาแก้วตาแพรว
คืนวันจวนรุ่งเคลิ้มหลับใหลจนตะวันโด่งไกลเขาฉ่าฉาว
ตกใจตื่นไม่รู้เรื่องราวโดดจากหอพุ่งยาวลงมาดิน
ประจวบคร่อมเท้าศรีประจันหกหันกลับหงายพลิกกายผิน
ขอโทษแม่เถิดกลัวผีพลอยกินจึงชิงบินข้ามเสียให้สิ้นแคลง
จะลุกต่อไปอีกก็ไม่ได้ขัดสะบักยอกไหล่ตัวแข็ง
ทำช่วยนวดศรีประจันฟั้นแรงแรงแม่ด่าว่าเกินแกงไปแล้ววะ
ขุนช้างว่าฉันตะบันฟั้นหาเส้นปะแต่เอ็นกับกระดูกเกะกะ
เส้นจมเสียหมดหดเคะคะขยำกันเปะปะอยู่สองคน
ฯ ๑๐ คำ ฯ
บัดนั้นสายทองแยบคายสายสน
แก้วันทองน้องคลายไม่วายชนม์วิ่งด้นรีบมาที่ท่าน้ำ
ฯ ๒ คำ ฯ
ชุบ
ถึงเอยถึงท่ามายาแกล้งพิไรร้องร่ำ
จะลงไปในเรือกลัวระยำหม่อมพลายจะตีซ้ำหวั่นหวาดใจ
อยู่แต่บนตะพานร้องว่าใครอยู่หน้ากัญญาเรียนให้ได้
ว่าแม่วันทองจะบรรลัยกลับขึ้นไปบนเรือนผูกคอตาย
อุตลุดพัลวันช่วยกันแก้นิ่งแน่นวดฟั้นยังไม่หาย
ไปดูใจน้องน้อยเถิดคุณชายจะวอดวายเสียแล้วครั้งนี้
ฯ ๖ คำ ฯ
เมื่อนั้นขุนแผนแว่วสดับตรับถ้วนถี่
จำเสียงได้สายทองมันตัวดีเอ๊ะอีนี่มารยาฤาว่าจริง
ยังอาลัยถอนใจรื้อดาลโกรธรุมพิโรธตริตรึกนึกนิ่ง
เปลี่ยนใจไปมาหวั่นประวิงดีก็มีหลายสิ่งน้ำตาเล็ด
ฯ ๔ คำ ฯ
เมื่อนั้นลาวทองร้องว่าฉาไม่เข็ด
หม่อมร้องไห้ฤาไรเอามือเช็ดจะกลับกินบอระเพ็ดฤาคุณชาย
ขมสะเดามะระพอกลืนบ้างบอระเพ็ดพุงช้างขมฉิบหาย
หม่อมจะขืนเลี้ยงคนแสนร้ายข้อยจะโดดน้ำตายเสียแล้วคะ
ฯ ๔ คำ ฯ
เมื่อนั้นขุนแผนพริบไหวไม่ดอกหนะ
ผงเข้าตาระคายเคืองจริงวะนี่ขยะอะไรปลิวมา
ชิชะจะโดดน้ำตายไม่วอดวายกลับคืนมาหาข้า
แล้วจึงค่อยทำใหม่ให้เต็มประดาเมื่อไรเล่าจะท้ากูดำน้ำ
แล้วร้องว่าแน่ะนางสายทองหญิงชั่วกูไม่ปองอย่าพักร่ำ
ช่างใครตามบุญตามกรรมมันตัดรอนตรวจน้ำคว่ำกะลา
มาบอกกูไยอีคนพล่อยน้อยฤาเมื่อตะกี้ไยมิว่า
แต่เดิมเสริมส่งกันลงมาฝูงอีกาดำปลอดตลอดใจ
ฯ ๘ คำ ฯ
ว่าเอยว่าแล้วพลายแก้วจึงสั่งบ่าวไพร่
ผูกช้างมาเร็วเร็วกูจะไปบ้านเขาชนไก่ประเดี๋ยวนี้
ฯ ๒ คำ ฯ
บัดนั้นนายหมวดบ่าวไพร่อึงมี่
ผูกช้างม้าวุ่นวิ่งเป็นสิงคลีของดีดีบรรทุกสัปคับ
ที่คอนหาบใส่หาบจัดยุ่งไถ้ถุงคาดเอวเสร็จสรรพ
เตือนกันว่าอย่าให้อะไรยับได้มาแต่ทัพฝากภรรยา
ฯ ๔ คำ ฯ
เมื่อนั้นขุนแผนแสร้งชื่นฝืนหรรษา
ชวนลาวทองให้เสพโภชนาแล้วชำระกายาเยือกเย็นใจ
ฯ ๒ คำ ฯ
ชมตลาด
ขุนแผนนุ่งยกทองเจ็ดสีพื้นเขียวอย่างดีระกำไหม
ลาวทองนุ่งหิ่งห้อยชมไพรแต่งตัวอย่างไทยวิไลวรรณ
ขุนแผนรัดรัดประคดหนามขนุนคาดเข็มขัดลายดุนดวงกุดั่น
ลาวทองใส่เสื้อหงอนไก่งามครันขลิบคั่นสีฟ้าดวงพุดตาน
ขุนแผนใส่เสื้อเข้มขาบอย่างดีพื้นแดงเกล็ดถี่เกี้ยวส่าน
ดิ่งตะกรุดประคำทองของประทานใส่อวดชาวบ้านโพกขลิบครุย
ลาวทองห่มแพรสีน้ำเงินเพลาะดวงเหมาะหลินปากเถาดูพราวฉุย
มุ่นมวยห้อยพวงดอกไม้กรุยปักปิ่นกันลุ่ยเรือนรังแตน
ช้องหูลานคำสำหรับใส่สอดกำไลเกลียวสุวรรณพันปลายแขน
มิเสียทีพามาแต่ต่างแดนเมขลาก็จะแม้นละกลกัน
ฯ ๑๐ คำ ฯ
             

เชิงอรรถ

ที่มา

รับข้อมูลจาก "https://www.reurnthai.com/wiki/%C3%A0%C2%B8%C5%A1%C3%A0%C2%B8%E2%80%94%C3%A0%C2%B8%C2%A5%C3%A0%C2%B8%C2%B0%C3%A0%C2%B8%E2%80%9E%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%E2%80%9A%C3%A0%C2%B8%C2%B8%C3%A0%C2%B8%E2%84%A2%C3%A0%C2%B8%C5%A0%C3%A0%C2%B9%E2%80%B0%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%E2%80%A1%C3%A0%C2%B8%E2%80%9A%C3%A0%C2%B8%C2%B8%C3%A0%C2%B8%E2%84%A2%C3%A0%C2%B9%C2%81%C3%A0%C2%B8%C5%93%C3%A0%C2%B8%E2%84%A2_%C3%A0%C2%B8%C5%BE%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B0%C3%A0%C2%B8%C5%A1%C3%A0%C2%B8%C2%A7%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%C5%A0%C3%A0%C2%B8%E2%84%A2%C3%A0%C2%B8%C2%B4%C3%A0%C2%B8%C5%BE%C3%A0%C2%B8%E2%84%A2%C3%A0%C2%B8%CB%9C%C3%A0%C2%B9%C5%92%C3%A0%C2%B9%C6%92%C3%A0%C2%B8%E2%84%A2%C3%A0%C2%B8%C2%81%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%A1%C3%A0%C2%B8%C5%BE%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B0%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%C5%A0%C3%A0%C2%B8%C2%A7%C3%A0%C2%B8%C2%B1%C3%A0%C2%B8%E2%80%A1%C3%A0%C2%B8%C5%A1%C3%A0%C2%B8%C2%A7%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%A1%C3%A0%C2%B8%C2%AB%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%C2%A8%C3%A0%C2%B8%C2%B1%C3%A0%C2%B8%C2%81%C3%A0%C2%B8%E2%80%9D%C3%A0%C2%B8%C2%B4%C3%A0%C2%B8%C5%BE%C3%A0%C2%B8%C2%A5%C3%A0%C2%B9%E2%82%AC%C3%A0%C2%B8%C2%AA%C3%A0%C2%B8%C5%BE"
เครื่องมือส่วนตัว