โคลงนิราศพะเนียด
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน)
(หน้าที่ถูกสร้างด้วย '== ข้อมูลเบื้องต้น == {{เรียงลำดับ|คลโงนิราศพะนเียด}} [[…')
(หน้าที่ถูกสร้างด้วย '== ข้อมูลเบื้องต้น == {{เรียงลำดับ|คลโงนิราศพะนเียด}} [[…')
รุ่นปัจจุบันของ 02:51, 9 มิถุนายน 2553
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระนิพนธ์: เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์
บทประพันธ์
ร่าย
๏ ศรีสิทธิสยามภพ ล้ำเลิศลบไตรตรึง สมบัติพึงพูลเพียบ เทียบสุทัศน์ทัดเทียม เสียมสีมาไพศาล กฤษดาการไพโรจน์ จ้าจรรโจษทุกทิศ หมู่ปัจจามิตรยำเกรง เกรงพระเกียรติมาอ่อน ผ่อนแผ่นภพมาเติม เสริมแผ่นไผทไพบูรณ์ เศิกเสี้ยนสูญเย็นฉ่ำ ทุกเช้าค่ำเย็นกระมล ประชาชนชื่นบาน สุขสำราญเริงรื่น ดาดาษดื่นขายค้า หลายหลากหน้าต่างชาติ นาวากลาดแนวน้ำ มวลมากซ้ำปางเพรง อนึ่งครื้นเครงดนตรี ศัพท์เภรีพิณพาทย์ เกลื่อนกลากลาศฟ้อนรำ ระเบงระบำทุกเมื่อ เพื่อพระเดชบำรุง กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทราโยธยา มหาดิลกเลิศ ประเสริฐสุดแผ่นหล้า สนุกนิเพียงฟากฟ้า เพียบพื้นมณฑล แลแฮ ฯ
| ๑ | |||
| ๏ ภูวดลพิภพด้าว | แดนสวรรค์ สนุกฤๅ | ||
| สยามภพเจริญทัน | เทียบได้ | ||
| สรรพสิ่งเอนกนันต์ | นับโกฏิ กองพ่อ | ||
| มูลมั่งศฤงฆารใช้ | เรื่องไร้ฤๅมี ฯ | ||
| ๒ | |||
| ๏ ไพชยนต์ปราสาทแม้น | เมืองอินทร์ | ||
| นพเสวตรฉัตรฉิน | เชิดกั้ง | ||
| เสวยสวัสดิพ่างวัชรินทร์ | จอมเทพย์ | ||
| สาวสุรางค์นับตั้ง | แต่ร้อยคอยเสนอ ฯ | ||
| ๓ | |||
| ๏ ปราการประกอบซุ้ม | ทวารกลาง | ||
| เขื่อนเพชรเขื่อนขันท์วาง | หว่างป้อม | ||
| ตึกแถวสกลทาง | ราบรื่น เรียบเอย | ||
| สนามยุทธฝึกหัดซ้อม | โซ่เส้นเหล็กขึง ฯ | ||
| ๔ | |||
| ๏ ทรงผดุงพุทธศาสน์ซ้อง | สมบูรณ์ | ||
| สิ่งเสื่อยทรามสาปสูญ | ก่อกู้ | ||
| อาวาศวิหารมูล | ใหม่อีก เติมพ่อ | ||
| โดยแบบจารีตรู้ | ราชเกื้อการเกษม ฯ | ||
| ๕ | |||
| ๏ ร่มเย็นเป็นสุขทั้ง | ดินแดน แลแฮ | ||
| ทวยราษฎร์ไป่ขาดแคลน | ทั่วหน้า | ||
| มนตรีพระวงศ์แสน | สุขยิ่ง ยศพ่อ | ||
| สมณพราหมณ์อีกพ่อค้า | คิดเลี้ยงตนสบาย ฯ | ||
| ๖ | |||
| ๏ แถลงปางบำราศร้าง | แรมไกล | ||
| จากนุชสุดอาลัย | อกช้ำ | ||
| ตระกองกอดสายใจ | วานสั่ง นางเอย | ||
| แสนโศกฝืนโศกกล้ำ | สุดกลั้นกรรแสง ฯ | ||
| ๗ | |||
| ๏ ครานี้จักจากเจ้า | เจ็บจิต จริงเฮย | ||
| แม้นข้องราชกิจ | ห่อนร้าง | ||
| สุดรักสุดความคิด | จำพราก นาแม่ | ||
| เวรแห่งเราสองสร้าง | ส่งให้ห่างสมร ฯ | ||
| ๘ | |||
| ๏ จงเนาในแห่งห้อง | หับหน | ||
| สถิตย์อยู่แต่เบื้องบน | แท่นน้อง | ||
| อย่าฟังเล่ห์ลมคน | พาลพูด | ||
| รู้ว่าพาลอย่าพ้อง | ผ่องพ้นภัยตัว ฯ | ||
| ๙ | |||
| ๏ สั่งพลางกระหวัดเกี้ยว | เกลียวกลม | ||
| เชยชื่นรื่นอารมย์ | ยั่วเย้า | ||
| ประทะประทับสม | สังวาศ | ||
| ความรักหักความเศร้า | สร่างได้คราเดียว ฯ | ||
| ๑๐ | |||
| ๏ เสียวสวาดิบัวมาศแก้ว | สระสนาน | ||
| คลายกลีบขยับบาน | เบิกศร้อย | ||
| อุรุเคนทร์ผกพพาน | โผเผ่น | ||
| ลงแหล่งเล่นสระน้อย | ดึ่งด้นดำดาล ฯ | ||
| ๑๑ | |||
| ๏ คงคาฉ่ำชุ่มชื้น | ไหลริน | ||
| ซึบซาบเอิบอาบดิน | หย่อมหญ้า | ||
| แมลงภู่พึงเพียรบิน | เอารศ ฉมเอย | ||
| อุรุคฤทธิพิศแรงกล้า | พ่นกลุ้มกลับคืน ฯ | ||
| ๑๒ | |||
| ๏ อโนทัยโอภาสแจ้ง | แสงฉาย | ||
| ส่องสว่างน้ำค้างพราย | หมอกคลุ้ม | ||
| เจ็บใจจักไกลสาย | สวาดิพี่ | ||
| เพลิงราคกลับแรงกลุ้ม | กลัดกลั้นกลืนระกำ ฯ | ||
| ๑๓ | |||
| ๏ สายแสงสุริเยศจ้า | จวบจวน | ||
| กำศรดกำศรวลครวญ | โศกไหม้ | ||
| ทันพึงเทวศหวน | โหยสวาดิ | ||
| ทรวงผ่าสองซีกได้ | หนึ่งไว้เคียงถนอม ฯ | ||
| ๑๔ | |||
| ๏ ขวัญพี่ขอฝากน้อง | ไว้คน หนึ่งเอย | ||
| ฝากรักร่วมรักจน | ชีพม้วย | ||
| ฝากจิตร่วมใจดล | ดินแหลก ลาญแฮ | ||
| ฝากชีพคู่ชีพด้วย | คู่เคล้าเคียงสมร ฯ | ||
| ๑๕ | |||
| ๏ สงสารขวัญเนตรน้อง | อยู่เดียว | ||
| เย็นย่ำค่ำจักเหลียว | เปล่าคว้าง | ||
| พร้อมพรักรักษกลมเกลียว | กลางฟูก แม่เอย | ||
| ยามนิราแรมร้าง | ฟูกร้อนนอนเดียว ฯ | ||
| ๑๖ | |||
| ๏ ยามสายวายโศรกสู้ | อดฝืน สั่งเอย | ||
| ไปบ่นานจักคืน | อย่าเศร้า | ||
| ยามรักดั่งจักกลืน | เจียวแม่ นาแม่ | ||
| ยามทุกข์จักจากเจ้า | เจ็บช้ำระกำทรวง ฯ | ||
| ๑๗ | |||
| ๏ เสร็จสารเสร็จสั่งแล้ว | โลมลา | ||
| จำจิตจำจากคลา | สั่งซ้ำ | ||
| ไปลับกลับหลังมา | แลสั่ง อีกเอย | ||
| แลพบสพเนตรน้ำ | เนตรน้องนองพรู ฯ | ||
| ๑๘ | |||
| ๏ ลงเรือท่าพระพร้อง | พร่ำบวง สรวงเอย | ||
| พระช่วยดับแดทรวง | หม่นไหม้ | ||
| รักษาสุดาดวง | เดียวเด็จ ไว้ฮา | ||
| สิ่งทุกข์ขุกเข็ญไข้ | พระให้หายสูญ ฯ | ||
| ๑๙ | |||
| ๏ ออกเรือ ๆ เคลื่อนโอ้ | อรเอย | ||
| คิดใคร่คืนหลังเชย | ชื่นช้า | ||
| เรือเดินบกลับเลย | เร็วรวด ไปเฮย | ||
| เหลียวกลับลับหน้าอ้า | อกร้อนแรมรุม ฯ | ||
| ๒๐ | |||
| ๏ เรือกลเพลิงเร่งต้ม | ชลธี | ||
| เดือดพล่านสติมมี | มากล้น | ||
| ทรวงร้อนเล่ห์อัคนี | เลือดเดือด เจียวแม่ | ||
| ร้อนรักแรงยิ่งพ้น | หม้อน้ำเรือไฟ ฯ | ||
| ๒๑ | |||
| ๏ เรือแรงเร็ววิ่งน้ำ | ทรวงโซม | ||
| คลื่นกระทบเรือโครม | เฟื่องฟุ้ง | ||
| ชลสาดคิดสาดโฉม | ตามสาด เรียมเอย | ||
| เคลิ้มจิตหวนคิดสดุ้ง | อ่อโอ้ชลกระเซ็น ฯ | ||
| ๒๒ | |||
| ๏ บางกอก ๆ โรคเรื้อ | รังนาน | ||
| โรครักหนักปิ้มปาน | ป่วยไข้ | ||
| ทรวงกรมกระอุราน | บวมบอบ แลแฮ | ||
| บางช่วยกอกโรคให้ | เหือดเศร้าโศกหาย ฯ | ||
| ๒๓ | |||
| ๏ โรงเหล้าเตากลั่นต้ม | เดือดคลั่ก คลักเอย | ||
| กลั่นเหล้าเรากลั่นรัก | เท่าแท้ | ||
| หม้อร้อนอกร้อนนัก | เดือดพลุ่ง นาพ่อ | ||
| เมารักเมาเหล้าแต้ | คลั่งเคลิ้มสติลอย ฯ | ||
| ๒๔ | |||
| ๏ สามแสนคำกล่าวอ้าง | แต่ปาง ก่อนฤๅ | ||
| แสนโศกยิ่งแสนบาง | สี่ห้า | ||
| สามแสนฉุดพระกลาง | สายสมุทร นี้เอย | ||
| แสนรักสุดแสนกล้า | ยิ่งล้ำเหลือแสน ฯ | ||
| ๒๕ | |||
| ๏ บางจากเรียมจากเจ้า | เจ็บใจ พี่เอย | ||
| จากนุชสุดอาลัย | อกช้ำ | ||
| จากแล้วจากมาไกล | เจอะจาก บางนา | ||
| จากมิตรจากบางซ้ำ | สุดแค้นจากจริง ฯ | ||
| ๒๖ | |||
| ๏ บางพลู ๆ จีบเจ้า | จีบประจง | ||
| หมากแม่เจียนจัดลง | จอกน้อย | ||
| แรมร้างห่างอนงค์ | มาเด็ด เดี่ยวเฮย | ||
| นั่งนึกน้ำตาย้อย | แค่นเคี้ยวพลูใบ ฯ | ||
| ๒๗ | |||
| ๏ บางพลัด ๆ ถิ่นบ้าน | โรเร มานา | ||
| พลัดสุดาเดียวเห | ห่างห้อง | ||
| พลัดมิตรคิดลังเล | คลุ้มคลั่ง | ||
| พลัดถิ่นพลัดบางข้อง | ชื่อพร้องพลัดนาง ฯ | ||
| ๒๘ | |||
| ๏ บางซื่อคิดซื่อเจ้า | สุดตรง แลแฮ | ||
| ซื่อเจาะจำเพาะจง | พี่นี้ | ||
| ชายอื่นนึกจำนง | นางหลีก เลี่ยงเอย | ||
| รักชื่อบางซื่อชี้ | เช่นน้องนางตรง ฯ | ||
| ๒๙ | |||
| ๏ บางซ่อน ๆ รูปน้อง | ซ่อนเป็น จริงนอ | ||
| ซ่อนมิให้ชายเห็น | เพราะรู้ | ||
| หลบซ่อนอยู่จนเย็น | ฤๅออก เลยนา | ||
| บางซ่อนเล่ห์ซ่อนชู้ | ห่อนให้เห็นตัว ฯ | ||
| ๓๐ | |||
| ๏ บางเขนความคับแค้น | แสนเข็ญ | ||
| เจียนว่าเลือดตากระเด็น | ว่าได้ | ||
| ทุกข์รักหักเล็งเห็น | สุดยาก เจียวเฮย | ||
| แม้จักเปรียบเทียบไว้ | กว่าร้อยเข็ญบาง ฯ | ||
| ๓๑ | |||
| ๏ บางขุนเทียนถิ่นบ้าน | บอกแถลง | ||
| เทียนเล่ห์เทียนขาวแสง | สว่างล้น | ||
| ยามชื่นอยู่เรือนแฝง | แอบซ่อน เรียมเอย | ||
| เทียนพี่จุดเที่ยวค้น | ส่องห้องเห็นนาง ฯ | ||
| ๓๒ | |||
| ๏ บางขวางคิดเคียดแค้น | นามบาง | ||
| ขวางเล่ห์รักแรมนาง | เนิ่นช้า | ||
| บางขวางเกิดการขวาง | จำพราก มานา | ||
| การฤกีดขวางหน้า | อยู่เคล้าถนอมโฉม ฯ | ||
| ๓๓ | |||
| ๏ ตลาดขวัญ ๆ เนตร | เนาเรือน | ||
| ยามค่ำใครจักเตือน | หับห้อง | ||
| ขวัญเอยอย่าแชเชือน | อยู่สมัคร สมรนา | ||
| ขวัญอ่อนฟังเรียมพร้อง | เรียกร้องเชิญขวัญ ฯ | ||
| ๓๔ | |||
| ๏ ชมพฤกษ์นึกหน้านิ่ม | นวลนาง | ||
| ปรางเปรียบเทียบนวลปราง | เปล่งเปลื้อง | ||
| นมสวรรค์สไบบาง | บังปิด ถันเอย | ||
| ลางสาดเล่ห์ลาดเยื้อง | ยักย้ายกระบวนชวน ฯ | ||
| ๓๕ | |||
| ๏ กอรกำกำศรดสู้ | กลืนรกำ | ||
| สะละสะละจำ | จากไร้ | ||
| รักน้ำรักน้ำคำ | วรสั่ง พี่เฮย | ||
| โศกยิ่งแสนโศกไหม้ | สุดกลั้นทรวงตรอม ฯ | ||
| ๓๖ | |||
| ๏ ชมเฌองามช่อช้อย | ดวงมาลย์ | ||
| เผยผกาเบิกบาน | ส่งสร้อย | ||
| ใจเรียมกรอบเกรียมปาน | ผิงถ่าน เพลิงพ่อ | ||
| ชมพฤกษนึกหวนละห้อย | ห่างน้องเบื่อชม ฯ | ||
| ๓๗ | |||
| ๏ ลันลุงลาญเทวศโอ้ | อาวร | ||
| เรียมนิราแรมจร | จากน้อง | ||
| เลี้ยวแหลมคิดแหลมศร | เนตรเสียบ ทรวงเอย | ||
| หวนว่าเห็นแห่งห้อง | ติดต้องแลหาย ฯ | ||
| ๓๘ | |||
| ๏ ปากเตร็จเรือเลี้ยวช่อง | คลองลัด | ||
| เรือลูกค้าเยียดยัด | ด่านค้น | ||
| เรือเรียมเรื่อยผ่านตัด | หน้าด่าน ไปนา | ||
| บันทุกทุกข์เพียบล้น | ด่านจ้องมองดู ฯ | ||
| ๓๙ | |||
| ๏ ออกอ่าวแลโว่งว้าง | ขวัญหาย | ||
| ตั้งแต่จะไกลสาย | สวาทว้า | ||
| นั่งนิ่งนึกเสียดาย | ดวงเนตร เรียมเอย | ||
| เคลิ้มจิตคิดเห็นหน้า | นึกหน้านางหาย ฯ | ||
| ๔๐ | |||
| ๏ บางพูดเกิดหาดตื้น | กลางชล | ||
| พูดสั่งเป็นกังวล | อกตื้น | ||
| เรียมพูดปลอบอยู่จน | จวนรุ่ง นาพ่อ | ||
| พูดอ่อยม่อยหลับฟื้น | พูดซ้ำลามา ฯ | ||
| ๔๑ | |||
| ๏ บ้านใหม่ใจเจ็บช้ำ | กำสรด เสียวเฮย | ||
| รักใหม่ไม่ควรปลด | ปลิดทิ้ง | ||
| ชื่นชมภิรมย์รศ | ฤๅหน่าย เลยพ่อ | ||
| เด็ดสวาดิขาดรักกลิ้ง | กลัดกลุ้มกลางทรวง ฯ | ||
| ๔๒ | |||
| ๏ บางพังชังชื่อบ้าน | เหลือพัง นักเอย | ||
| แกล้งเรียกให้ใครฟัง | ชื่อนี้ | ||
| เห็นทุกข์แทบทรวงพัง | เรียกเยาะ เรียมนา | ||
| พังก็พังอย่าชี้ | ชื่อแค้นเคืองใจ ฯ | ||
| ๔๓ | |||
| ๏ บางหลวงมีชื่อท้าย | ไหว้พระ | ||
| พระวัดไหนแม้นปะ | จะไหว้ | ||
| แลตามตลิ่งระ | ฤๅสบ พระเอย | ||
| บางยอกชื่อหลอกให้ | พี่ค้นจนเกิน ฯ | ||
| ๔๔ | |||
| ๏ อาลัยใจป่วนปิ้ม | ทรงสลาย | ||
| ถึงถิ่นทองหลางราย | โรคซ้ำ | ||
| เสียวสวาดิบาดระคาย | เคืองยอก อกเอย | ||
| หนามเหน็บเจ็บจากช้ำ | ยิ่งล้ำหนามทอง ฯ | ||
| ๔๕ | |||
| ๏ เชิงราคร้อนราคกลุ้ม | กลางแด | ||
| กรรมวิบากดลแห | ห่างห้อง | ||
| คิดโฉมวิลัยแล | ลาญเทวศ | ||
| ร้อนราคจากนวลน้อง | ยิ่งพ้นนามบาง ฯ | ||
| ๔๖ | |||
| ๏ รพีพรรณจรัสร้อน | ระงมกาย | ||
| ร้อนแดดลมพัดชาย | ชื่นบ้าง | ||
| ร้อนรักจักหักหาย | แสนยาก | ||
| จิจิตจำจากร้าง | เร่งร้อนสุดระทม ฯ | ||
| ๔๗ | |||
| ๏ เห็นนกบินร่อนย้อน | ไปหลัง | ||
| วานนกไปแวะวัง | สั่งถ้อย | ||
| เรียมทุกข์แทบทรวงพัง | พูลเทวศ | ||
| นกช่วยบอกน้องน้อย | สั่งแล้วเลยจร ฯ | ||
| ๔๘ | |||
| ๏ สามโคกคิดโคกน้อย | นงพาล พี่เอย | ||
| สามโคกจักเปรียบปาน | หนึ่งได้ | ||
| ยามค่ำสุขสำราญ | เนาโคก น้องนา | ||
| เวรซัดกำจัดไร้ | โคกร้างห่างเรือน ฯ | ||
| ๔๙ | |||
| ๏ สามโคกโคกหนึ่งนั้น | ระรก | ||
| ล้วนแต่แขมคากก | กนากคลุ้ม | ||
| ชายโคกประปรกปก | ยิ่งโคก อื่นเอย | ||
| คิดโคกเคืองโคกกลุ้ม | เกลียดแกล้งเลยเมิน ฯ | ||
| ๕๐ | |||
| ๏ สามโคกกลางโคกนั้น | เหมาะเจาะ | ||
| ดูเด่นเห็นจำเพาะ | เช่นชี้ | ||
| อกเอยตกคราวเคราะห์ | ต้องจาก โคกนา | ||
| ถึงโคกคิดโคกกี้ | โคกแก้วควรสงวน ฯ | ||
| ๕๑ | |||
| ๏ มวลมอญมีมากล้น | แลหลาย | ||
| กลากลาดทั้งหญิงชาย | มากหน้า | ||
| เรียมดูหมู่มอญราย | บ้านทั่ว แล้วเอย | ||
| เทียมแต่เพียงข้อยข้า | ช่วงใช้ในเรือน ฯ | ||
| ๕๒ | |||
| ๏ ตะวันบ่ายชายคล้อยเคลื่อน | ลมกระพือ | ||
| ลุย่านบ้านบางกระบือ | ทุ่งกว้าง | ||
| ใจเรียมเล่ห์เพลิงฮือ | ร้อนยิ่ง นักแม่ | ||
| แสนโศกสุดที่อ้าง | อกร้าวฤๅเสบย ฯ | ||
| ๕๓ | |||
| ๏ เกาะใหญ่มีชื่อชี้ | ราชคราม | ||
| เกาะเช่นเกาะโฉมงาม | แนบเคล้า | ||
| คิดอรออกเรือตาม | เกาะพี่ มานา | ||
| เหลียวบเห็นแสนเศร้า | สุดอ้างโอฐแถลง ฯ | ||
| ๕๔ | |||
| ๏ ลานเทเทออกอ้าง | ความทุกข์ | ||
| แลบเห็นการสนุก | สักน้อย | ||
| จากนางสร่างสิ่งสุข | แสนเทวศ | ||
| ลานใหญ่ดูเล็กจ้อย | ทุกข์ล้นเหลือลาน ฯ | ||
| ๕๕ | |||
| ๏ ลานเทเททุกข์ตั้ง | เต็มลาน | ||
| สองฝั่งพ้นประมาณ | ใหญ่กว้าง | ||
| ทุกข์พรากจากสถาน | ทนเทวศ นักพ่อ | ||
| เต็มทุ่งเต็มลานอ้าง | อกนั้นยังเต็ม ฯ | ||
| ๕๖ | |||
| ๏ บางไทรด่านตั้งฝั่ง | บูรพา | ||
| คอยเรียกเรือไปมา | แวะค้น | ||
| เรียมบำราศแรมคลา | ทุกข์หนัก ทรวงแฮ | ||
| บันทุกเรือเหลือล้น | เพียบแต่ด่านเมิน ฯ | ||
| ๕๗ | |||
| ๏ บ้านแป้งคิดแป้งร่ำ | จัดผจง | ||
| ปรุงประอุระทรง | กลิ่นเร้า | ||
| ยามยากจากอนงค์ | อนาถนัก นาแม่ | ||
| มอมหมักเหงื่อไคลเศร้า | ขาดแป้งเคยทา ฯ | ||
| ๕๘ | |||
| ๏ วายุพัดพัดเฉื่อยช้า | ฉิวฉิว | ||
| เจียนจักพักเรียมปลิว | กลับย้อน | ||
| ลมขึ้นจิตคิดหวิว | เวียนกลับ หลังเอย | ||
| ลมบเย็นยิ่งร้อน | เร่งร้อนรึงทรวง ฯ | ||
| ๕๙ | |||
| ๏ จากนางร้างรักไร้ | เต็มแกน | ||
| ชมแต่ฝูงโคแทน | สร่างเศร้า | ||
| นางโคหมู่โคแหน | หวงสวาดิ โคเอย | ||
| คิดเช่นเรียมหวงเจ้า | เล่ห์เจ้าตามหวง ฯ | ||
| ๖๐ | |||
| ๏ เกาะเกิดเกิดเกาะขึ้น | กลางชล | ||
| เกาะเช่นกรรมเกิดดล | เด็ดร้าง | ||
| เกาะเกิดเกิดกังวล | หวงสวาดิ | ||
| เกาะจิตคิดเกาะอ้าง | เกาะน้องเนานอน ฯ | ||
| ๖๑ | |||
| ๏ ยามเย็นพิโยคไร้ | แรมเรือน | ||
| ดูวิหคคู่เตือน | จิตเศร้า | ||
| นกคู่จับคู่เหมือน | เรียมจับ คู่นา | ||
| เคียงพลอดพลางพลอดเคล้า | นึกแค้นคนึงนาง ฯ | ||
| ๖๒ | |||
| ๏ นกเอ๋ยเคียงคู่เคล้า | เราดู นกนา | ||
| แค้นจิตคิดอดสู | นกน้อย | ||
| เรียมจากนกจับคู | ขันเยาะ เรียมเอย | ||
| แม้นพธูติดต้อย | นกนี้แหนงอาย ฯ | ||
| ๖๓ | |||
| ๏ บางปอินเอกเอี่ยมอ้าง | ไอศวรรย์ | ||
| ทิพยอาศน์ราชรังสรร | ใหม่แท้ | ||
| ผิดเพี้ยนเปลี่ยนแบบบรรพ์ | หลากเลิศ แลแฮ | ||
| ทรงเริ่มดำริแก้ | แม่นแม้นยุรเบียน ฯ | ||
| ๖๔ | |||
| ๏ พื้นปราบราบรื่นท้อง | รัฐยา | ||
| ร่มรุกขอำภา | มากต้น | ||
| มีสพังคั่งคงคา | ใสสะอาด | ||
| ปราสาทประเสริฐล้น | เลิศล้วนรังผจง ฯ | ||
| ๖๕ | |||
| ๏ ตึกตำหนักก่อสร้างสุด | แสนสบาย | ||
| สำหรับรับเจ้านาย | เสด็จยั้ง | ||
| ฝ่ายหน้าฝ่ายในราย | เรียงรอบ | ||
| ทั้งที่ทหารตั้ง | ตึกไว้อยู่ประจำ ฯ | ||
| ๖๖ | |||
| ๏ พระดำเนินประทับยั้ง | ปางใด | ||
| ทรงประพาสชลาลัย | ทุ่งกว้าง | ||
| สำราญราชหฤทัย | ทุกเมื่อ | ||
| เพียงพิมานทิพย์อ้าง | สุขแม้นแมนเมือง ฯ | ||
| ๖๗ | |||
| ๏ คิดเดือนกรรดึกตั้ง | เฉลิมฉลอง | ||
| งามประทีปเรืองรอง | รุ่งฟ้า | ||
| ราตรีมี่เสียงกลอง | หนักครึก ครื้นเฮย | ||
| ละครใหญ่เล่นสู้กล้า | รับงิ้วงานประชัน ฯ | ||
| ๖๘ | |||
| ๏ ชุมชนชาวบ้านนอก | มาดู งานเอย | ||
| ดาษดื่นตื่นเกรียวกรู | ใช่น้อย | ||
| สาวบ่าวเบิกบานชู | ใจชื่น ชมนา | ||
| งานใหญ่นานนับร้อย | หนึ่งครั้งเดียวมี ฯ | ||
| ๖๙ | |||
| ๏ พระเกียรติปรากฏทั้ง | ภวดล | ||
| ชุ่มชื่นชอบใจชน | สนุกล้วน | ||
| บริจาคแจกคนจน | ฉลากหลาก หลากเฮย | ||
| กำหนดห้าพันถ้วน | ทั่วหน้าเสมอสมาน ฯ | ||
| ๗๐ | |||
| ๏ ชมพลางพลางคิดโอ้ | อาลัย | ||
| มาเปลี่ยวเดียวเด็ดไกล | นิ่มน้อง | ||
| แม้สมรมิ่งมาใน | เรือพี่ แล้วเอย | ||
| ปางพี่ชมนางพร้อง | พี่พร้องนางชม ฯ | ||
| ๗๑ | |||
| ๏ ใจวลเรือวิ่งร้อน | เร็วจี๋ | ||
| ถึงที่เกาะพระมี | ชื่ออ้าง | ||
| พระคนฤๅพระผี | อยู่เกาะ นี้นา | ||
| พระช่วยดับโศกบ้าง | สุดร้อนเหลือตรอม ฯ | ||
| ๗๒ | |||
| ๏ คุ้งหนึ่งยินเล่าอ้าง | มานม นานนา | ||
| ว่าสะเภาล่มจม | ที่นี้ | ||
| อกเรียมทุกข์ทับถม | เต็มเพียบ | ||
| เรือที่ล่มก่อนกี้ | เพียบแม้นทรวงเรียม ฯ | ||
| ๗๓ | |||
| ๏ บันลุอาวาศพร้อง | โปรดสัตว์ | ||
| พระโปรดช่วยบำบัด | โศกไหม้ | ||
| จากถิ่นทุกข์โทมนัศ | ทนเทวศ | ||
| ขอพระโปรดข้าได้ | กลับบ้านคืนเรือน ฯ | ||
| ๗๔ | |||
| ๏ เกาะเรียน ๆ รักตั้ง | ความเพียร | ||
| รักที่ร้างแรกเรียน | แรกรู้ | ||
| รู้รสรักร้างเจียน | ใจขาด เจียวแม่ | ||
| เรียนรักเรียนร้างชู้ | เข็ดแล้วเบื่อเรียน ฯ | ||
| ๗๕ | |||
| ๏ เกาะเรียน ๆ รักได้ | ดังหมาย | ||
| รักไม่ทันเคลื่อนคลาย | คราดร้าง | ||
| คนึงนุชสุดเสียดาย | เรียนยาก นักเอย | ||
| ดังเริ่มเรียนก่อสร้าง | แรกรู้เชิงเรียน ฯ | ||
| ๗๖ | |||
| ๏ เกาะเรียน ๆ รักรู้ | เรียนกลอน | ||
| เรียนรินิราศจร | จากน้อง | ||
| เรียนกลลักษณะอักษร | โคลงกาพย์ | ||
| เรียนร่ำพร่ำสั่งห้อง | เสร็จสิ้นเชิงเรียน ฯ | ||
| ๗๗ | |||
| ๏ ตึกตเกี่ยแต่ก่อนโพ้น | เลื่องลือ | ||
| เหล่าคุหร่านนับถือ | กราบไหว้ | ||
| คำเรียกว่าตเกี่ยคือ | ผู้วิเศษ แขกเอย | ||
| มีทุกข์คับแค้นไข้ | พร่ำพร้องบวงบน ฯ | ||
| ๗๘ | |||
| ๏ เรียมทนทุกข์เทวศร้อน | ฤๅเสบย | ||
| อกอนาถขาดพี่เชย | ชื่นร้าง | ||
| ขอตเกี่ยชักที่เคย | มาสบ สมเฮย | ||
| จงเสร็จสำเร็จค้าง | ลุแล้วยอมถวาย ฯ | ||
| ๗๙ | |||
| ๏ เห็นวิหคบินร่อนร้า | มาหลาย นกเอย | ||
| หมู่นกยามเย็นหมาย | ป่าไม้ | ||
| นกฝูงย่อมขวนขวาย | รังอยู่ คู่นา | ||
| เรียมนิราแรมไร้ | เริศร้างรังเรือน ฯ | ||
| ๘๐ | |||
| ๏ วิเวกดุเหว่าร้อง | เสียงใส | ||
| เสียงดุเหว่านิกระไร | เพราะพร้อง | ||
| ฟังนกคิดสายใจ | เสียงจับ จิตเอย | ||
| แสนเสนาะนกจับร้อง | ยอดไม้เวฬู ฯ | ||
| ๘๑ | |||
| ๏ น้ำวลหน้าป้อมเพชร | ไปดล | ||
| หวาดว่าย่านน้ำวล | ถิ่นบ้าน | ||
| ขวัญใจพี่อยู่บล | คฤหาส แลฤๅ | ||
| อ่อใช่น้ำวลย่าน | คิดแล้วนึกอาย ฯ | ||
| ๘๒ | |||
| ๏ วัดเชิงวัดแต่เบื้อง | โบราณ มานา | ||
| ปฏิมามหาวิหาร | ใหญ่แท้ | ||
| ยกหัตถนมัสการ | วอนกล่าว | ||
| ขอพระคุณพระแก้ | โศกข้าคืนเกษม ฯ | ||
| ๘๓ | |||
| ๏ สวนพลูคลองน้อยนั่ง | แลดู | ||
| คิดว่าเช่นพลูชู | ชื่นช้อย | ||
| สวนพลูบมีพลู | ยินชื่อ พลูเอย | ||
| รำลึกพลูใบน้อย | จากช้าราโรย ฯ | ||
| ๘๔ | |||
| ๏ ชาวเรือเที่ยวขึ้นล่อง | แลหลาย | ||
| บันทุกสินค้าขาย | แลกล้ำ | ||
| ทรวงเรียมทุกข์บคลาย | เต็มเพียบ | ||
| คิดใคร่จ่ายขายช้ำ | แลกล้ำใครดี ฯ | ||
| ๘๕ | |||
| ๏ คลองทราย ๆ เกิดขึ้น | มูลมอง | ||
| ทางแยกเป็นสองคลอง | ลัดด้น | ||
| ขาดทุกข์เกิดสุขกอง | หนักยิ่ง ทรายเอย | ||
| แลตลิ่งเลยพ้น | ปากน้ำคลองทราย ฯ | ||
| ๘๖ | |||
| ๏ ชาวเมืองตั้งรั้วเรียก | ริมเฉนียน | ||
| สองฟากที่ว่างเตียน | หมู่บ้าน | ||
| แลหลิ่งหลากอาเกียร | เรือนทับ กระท่อมเฮย | ||
| จึงปลูกโรงตั้งร้าน | เช่าช้ำทำกิน ฯ | ||
| ๘๗ | |||
| ๏ ทำสีตีมีดพร้า | ค้าขาย | ||
| ทำแต่ลำพังกาย | แทะไท้ | ||
| หากินกอบการหลาย | อย่างต่าง ต่างนา | ||
| พอประโยชน์ได้ใช้ | มากน้อยตามควร ฯ | ||
| ๘๘ | |||
| ๏ หัวรอแพแม่ค้า | ขายของ | ||
| เนืองเนืองแนวฝั่งสอง | ฟากน้ำ | ||
| เยียดยัดอัดปากคลอง | บางขวด เจียวพ่อ | ||
| ครบสิ่งเครื่องใช้ล้ำ | แต่งตั้งเต็มแพ ฯ | ||
| ๘๙ | |||
| ๏ ทางแยกเรือขึ้นช่อง | ทางกลาง | ||
| ท้ายเกาะเกิดหาดขวาง | ร่องน้ำ | ||
| แค้นเกาะคิดเกาะนาง | แนบเกาะ อกเอย | ||
| หาดบ่กีดพายจ้ำ | ร่องน้ำเดินสบาย ฯ | ||
| ๙๐ | |||
| ๏ ถึงพะเนียดพอได้สี่ | โมงเย็น | ||
| เห็นท่าเห็นที่เห็น | ทุ่งกว้าง | ||
| เคยพักทุกคราวเป็น | สุขสร่าง ใจนา | ||
| คิดเมื่อรวมโขลงช้าง | แขกคล้องพลายเพรียว ฯ | ||
| ๙๑ | |||
| ๏ ขึ้นพักตำหนักตั้ง | ฝั่งหน พะเนียดเอย | ||
| ต่างเร่งจักของขน | พรักพร้อม | ||
| ทับทิมกระท่อมพล | รายรอบ | ||
| มวญหมวดพาเหียรห้อม | แห่งนั้นหนแหน ฯ | ||
เชิงอรรถ
ที่มา
ประชุมนิราศคำโคลง รวบรวมโดย พ. ณ. ประมวลมารค พิมพ์ครั้งแรก กันยายน ๒๕๑๓ แพร่พิทยา
