โคลงนิราศฉะเชิงเทรา
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(→) |
(→) |
||
| แถว 447: | แถว 447: | ||
<sup>๖๓</sup> | <sup>๖๓</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ อ้าอรเจิมจิตหล้า เล็งฉงน |
ฤๅอัปสรสวรรค์บน แบ่งหน้า | ฤๅอัปสรสวรรค์บน แบ่งหน้า | ||
| - | เทวพิศวกรรมกล | + | เทวพิศวกรรมกล กอปรรูป มาฤๅ |
ตูรตระเดียมแดเร้า เร่งเร้ารนเห็น ฯ | ตูรตระเดียมแดเร้า เร่งเร้ารนเห็น ฯ | ||
| แถว 457: | แถว 457: | ||
ศาลเทพสิทธิศักดิ์มี มดท้าว | ศาลเทพสิทธิศักดิ์มี มดท้าว | ||
สรวมไท้เทพอารี อาราธน์ ราพ่อ | สรวมไท้เทพอารี อาราธน์ ราพ่อ | ||
| - | + | ตูบัดพลีบวงจ้าว จุ่งคุ้มภัยสมร ฯ | |
| แถว 463: | แถว 463: | ||
๏ ลุเศียรจระเข้เขต คามกาล ก่อนนา | ๏ ลุเศียรจระเข้เขต คามกาล ก่อนนา | ||
เกรียกเกียรติไกรทองชาญ เชี่ยวแกล้ว | เกรียกเกียรติไกรทองชาญ เชี่ยวแกล้ว | ||
| - | + | ตัดเศียรจระเข้ขนาน นามสืบ ไว้รา | |
ตัดดั่งตัดสวาทแคล้ว คลาดร้างแรมสมร ฯ | ตัดดั่งตัดสวาทแคล้ว คลาดร้างแรมสมร ฯ | ||
| แถว 469: | แถว 469: | ||
<sup>๖๖</sup> | <sup>๖๖</sup> | ||
๏ หอมสินศีลแม่พร้อม เพรงปาง มาฤๅ | ๏ หอมสินศีลแม่พร้อม เพรงปาง มาฤๅ | ||
| - | + | ศีลสุทธิอัษฎางค์ เดชค้ำ | |
| - | + | รังรูปสิริโสภางค์ เพ็ญลักษณ์ เลิศแฮ | |
หอมรูปหอมรสล้ำ ล่วงบ้านหอมสิน ฯ | หอมรูปหอมรสล้ำ ล่วงบ้านหอมสิน ฯ | ||
| แถว 489: | แถว 489: | ||
<sup>๖๙</sup> | <sup>๖๙</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ รอนพรรณภาณุมาศเศร้า เสื่อมแสง |
บังบ่าเมรุลับแลง โลกคลุ้ม | บังบ่าเมรุลับแลง โลกคลุ้ม | ||
| - | + | มัวทวีปทุกข์ทวีแรง เรียมลับ มาแม่ | |
เศร้าพี่เศร้าทรวงกลุ้ม กลัดอั้นอวลสมร ฯ | เศร้าพี่เศร้าทรวงกลุ้ม กลัดอั้นอวลสมร ฯ | ||
| แถว 498: | แถว 498: | ||
๏ คิดยามเยาวยั่วเย้า ยวนทรวง พี่เอย | ๏ คิดยามเยาวยั่วเย้า ยวนทรวง พี่เอย | ||
ผทับอาศน์แอบองค์ควง ควบเคล้า | ผทับอาศน์แอบองค์ควง ควบเคล้า | ||
| - | กรโอบกระพัดพวง | + | กรโอบกระพัดพวง ผทุมมาศ แม่เอย |
เบิกสะไบบงเต้า เต่งต้องตาเรียม ฯ | เบิกสะไบบงเต้า เต่งต้องตาเรียม ฯ | ||
| แถว 505: | แถว 505: | ||
๏ ยามเย็นสุริเยศคล้อย คลอเขา | ๏ ยามเย็นสุริเยศคล้อย คลอเขา | ||
ขุนสิเนรุงงำเงา แง่เงื้อม | ขุนสิเนรุงงำเงา แง่เงื้อม | ||
| - | + | นึกนาฏแน่งนุชเยาว์ เย็นเยี่ยม แกลแม่ | |
คิดแม่งามกรเอื้อม อ่อนชี้ชมดวง ฯ | คิดแม่งามกรเอื้อม อ่อนชี้ชมดวง ฯ | ||
| แถว 517: | แถว 517: | ||
<sup>๗๓</sup> | <sup>๗๓</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ ลุถึงถิ่นท่าสะอ้าน ออกนาม |
ท่ารดุกอกกะหนาม กะหนากกล้ำ | ท่ารดุกอกกะหนาม กะหนากกล้ำ | ||
| - | + | ค่อนค่อนคิดคะนึงยาม สรงสระ แม่นา | |
| - | + | ท่าสะอาดอรเลี่ยนล้ำ เล่ห์แผ้วพูนทอง ฯ | |
<sup>๗๔</sup> | <sup>๗๔</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ คะนึงยามยุพโยพเนื้อ นวลผิว พี่เอย |
ผ่องพ่างเพ็ญจันทร์ลิว ล่องฟ้า | ผ่องพ่างเพ็ญจันทร์ลิว ล่องฟ้า | ||
โศกสมรมิ่งขวัญปลิว ปลิดสวาท มาแม่ | โศกสมรมิ่งขวัญปลิว ปลิดสวาท มาแม่ | ||
| - | เมิลพระจันทร์ใช่หน้า | + | เมิลพระจันทร์ใช่หน้า นุชเมื้อนวลจันทร์ ฯ |
<sup>๗๕</sup> | <sup>๗๕</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ มาลุล่วงเข้าเขต เขาดิน |
เขาหลากแลหาหิน ห่างก้อน | เขาหลากแลหาหิน ห่างก้อน | ||
ห่างพักตร์ยุพยุพิน เพียบหนัก อกเอย | ห่างพักตร์ยุพยุพิน เพียบหนัก อกเอย | ||
| แถว 541: | แถว 541: | ||
ขุนโฆษควบพินธู ท่านเคล้า | ขุนโฆษควบพินธู ท่านเคล้า | ||
พระเอยอุปการชู เชิญช่วย ราพ่อ | พระเอยอุปการชู เชิญช่วย ราพ่อ | ||
| - | + | มาพ่อพาตูเต้า ตั่งน้องเนาถนอม ฯ | |
| แถว 548: | แถว 548: | ||
คลอคู่คูคารม เรียกร้อง | คลอคู่คูคารม เรียกร้อง | ||
คู่นกคิดนุชคม เคียงคู่ เรียมเอย | คู่นกคิดนุชคม เคียงคู่ เรียมเอย | ||
| - | โอษฐ์พี่จืดอรจ้อง | + | โอษฐ์พี่จืดอรจ้อง จัดป้อนคำสลา ฯ |
| แถว 574: | แถว 574: | ||
<sup>๘๑</sup> | <sup>๘๑</sup> | ||
๏ นางยูงยะยั่วผู้ ผกหาง | ๏ นางยูงยะยั่วผู้ ผกหาง | ||
| - | + | ผู้กระพือแพนกาง ก่งฟ้อน | |
มยุเรศมยุรนาง นกชื่น ชมแฮ | มยุเรศมยุรนาง นกชื่น ชมแฮ | ||
โศกแต่ทรวงเรียมร้อน ร่ำโอ้อายยูง ฯ | โศกแต่ทรวงเรียมร้อน ร่ำโอ้อายยูง ฯ | ||
| แถว 583: | แถว 583: | ||
สั่งโลกเลื่อนรถรอ เรี่ยฟ้า | สั่งโลกเลื่อนรถรอ เรี่ยฟ้า | ||
ดุจเรียมร่ำครือครอ ครวญเคร่า สั่งแม่ | ดุจเรียมร่ำครือครอ ครวญเคร่า สั่งแม่ | ||
| - | + | หน้าแม่เรียงรอหน้า เรี่ยน้ำตาตรอม ฯ | |
| แถว 596: | แถว 596: | ||
๏ โฉมจันทร์เจียรจากข้าง คาวี ก็ดี | ๏ โฉมจันทร์เจียรจากข้าง คาวี ก็ดี | ||
กุศราชนางประภาวดีหนี หน่ายเคล้า | กุศราชนางประภาวดีหนี หน่ายเคล้า | ||
| - | รามราชบำราศสี- | + | รามราชบำราศสี- ดานาฏ ก็ดี |
สามโศกผิว์ควบเข้า ค่อนเสี้ยวโศกเรียม ฯ | สามโศกผิว์ควบเข้า ค่อนเสี้ยวโศกเรียม ฯ | ||
| แถว 604: | แถว 604: | ||
ตะแบกตะบกตะเบาโอน อ่อนเทิ้ม | ตะแบกตะบกตะเบาโอน อ่อนเทิ้ม | ||
รอกแตไต่ตกโผน ผกเผ่น | รอกแตไต่ตกโผน ผกเผ่น | ||
| - | + | แดพี่รัวริกเริ้ม เร่าเร้ารัญจวน ฯ | |
<sup>๘๖</sup> | <sup>๘๖</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ ใบพฤกษ์พลัดต้นว่อน หวอหวือ |
ลมระบุโบกโบยบือ บั่นไม้ | ลมระบุโบกโบยบือ บั่นไม้ | ||
นกหกเห็จเหิรปรือ ปรึบปีก ไปนา | นกหกเห็จเหิรปรือ ปรึบปีก ไปนา | ||
| - | + | อกพี่ปั่นป่วนไส้ โศกล้ำลมโบย ฯ | |
<sup>๘๗</sup> | <sup>๘๗</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ พรรษาโซมหยาดย้อย ยังคราว คราวนา |
ยางคาบคัคณานต์ขาว ขาดน้ำ | ยางคาบคัคณานต์ขาว ขาดน้ำ | ||
เรียมโศกสุชลพราว พรำพร่ำ ลงแม่ | เรียมโศกสุชลพราว พรำพร่ำ ลงแม่ | ||
| - | เป็นไป่วายเทวษก้ำ | + | เป็นไป่วายเทวษก้ำ กึ่งเว้าวันตรอม ฯ (ฉบับ พ.ณ ประมวญมารค ว่า กึ่งเว้นวันตรอม) |
| แถว 625: | แถว 625: | ||
เมฆหลั่งเมล็ดฟูม ฟั่นน้ำ | เมฆหลั่งเมล็ดฟูม ฟั่นน้ำ | ||
อกเรียมร่ำรันตูม ตีอก โอยแม่ | อกเรียมร่ำรันตูม ตีอก โอยแม่ | ||
| - | + | สายสุชลฉ่ำซ้ำ โศกรื้อแรงครวญ ฯ | |
| แถว 636: | แถว 636: | ||
<sup>๙๐</sup> | <sup>๙๐</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ คัคณานต์บางคาบยั้ง หยาดฝน |
| - | + | บึงบ่อบางดำบล บกแห้ง | |
จากมิตรมิ่งเสมอชนม์ ชีพิต พี่เอย | จากมิตรมิ่งเสมอชนม์ ชีพิต พี่เอย | ||
เป็นไป่วายเทวษแล้ง หลั่งน้ำตาตรอม ฯ | เป็นไป่วายเทวษแล้ง หลั่งน้ำตาตรอม ฯ | ||
| แถว 643: | แถว 643: | ||
<sup>๙๑</sup> | <sup>๙๑</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ ยามดึกดุเหว่าซ้อง เสียงประสาน |
แว่วแว่ววังเวงปาน ปี่แก้ว | แว่วแว่ววังเวงปาน ปี่แก้ว | ||
ถวิลมิ่งวิมลมาลย์ มาโนช เรียมเอย | ถวิลมิ่งวิมลมาลย์ มาโนช เรียมเอย | ||
| แถว 652: | แถว 652: | ||
๏ การศัพท์ไก่แก้วแข่ง ขันขาน | ๏ การศัพท์ไก่แก้วแข่ง ขันขาน | ||
โสตเสนาะสนั่นปาน ปี่แก้ว | โสตเสนาะสนั่นปาน ปี่แก้ว | ||
| - | + | ศัพท์เสียงดุเหว่าหวาน วังเวก ใจนา | |
| - | + | หวาดว่าเสียงสมรแจ้ว แจ่มแจ้วจับใจ ฯ | |
| แถว 666: | แถว 666: | ||
๏ ค่อนรุ่งค่อนอกเร้า รัญจวน ใจนา | ๏ ค่อนรุ่งค่อนอกเร้า รัญจวน ใจนา | ||
นิทรห่างนิตยโหยหวน ห่างแก้ว | นิทรห่างนิตยโหยหวน ห่างแก้ว | ||
| - | + | กระอืดกระโอยครวญ ครางครุ่น ครวญแม่ | |
เจ็บยิ่งเจ็บจากแคล้ว คลาดน้องนอนเดียว ฯ | เจ็บยิ่งเจ็บจากแคล้ว คลาดน้องนอนเดียว ฯ | ||
| แถว 673: | แถว 673: | ||
๏ เดือนดับระดับด้วย ดวงดาว | ๏ เดือนดับระดับด้วย ดวงดาว | ||
ดาวประกายพฤกษ์พราว พร่างฟ้า | ดาวประกายพฤกษ์พราว พร่างฟ้า | ||
| - | เรื่อเรื่ออรุณขาว | + | เรื่อเรื่ออรุณขาว เขตขอบ โลกเอย |
คิดแม่ตื่นตั้งถ้า ถาดน้ำสังข์สนาน ฯ | คิดแม่ตื่นตั้งถ้า ถาดน้ำสังข์สนาน ฯ | ||
| แถว 681: | แถว 681: | ||
แย้มเยี่ยมโพยมจรูญ เรื่อเรื้อง | แย้มเยี่ยมโพยมจรูญ เรื่อเรื้อง | ||
ถนัดมุขแม่ไพบูลย์ บงแม่น ใจนา | ถนัดมุขแม่ไพบูลย์ บงแม่น ใจนา | ||
| - | ยามเมื่อแย้มม่านเยื้อง | + | ยามเมื่อแย้มม่านเยื้อง เยี่ยมชะม้อยมองเรียม ฯ |
| แถว 688: | แถว 688: | ||
ร้อนโอฆสาครคัน ขอดแล้ง | ร้อนโอฆสาครคัน ขอดแล้ง | ||
อกเรียมบำราศขวัญ ขวาเนตร กูเอย | อกเรียมบำราศขวัญ ขวาเนตร กูเอย | ||
| - | + | ร้อนกระอุกกแห้ง หากร้อนฤๅเทียม ฯ (ฉบับ พ.ณ ประมวญมารค ว่า ร้อนกระอุอกแห้ง) | |
| แถว 695: | แถว 695: | ||
ผลดกเพียงใดนาง เหนี่ยวได้ | ผลดกเพียงใดนาง เหนี่ยวได้ | ||
ผ่าเสี้ยวสระเสยสราง ศกแม่ นาแม่ | ผ่าเสี้ยวสระเสยสราง ศกแม่ นาแม่ | ||
| - | + | บางตรูดดลกรูดไม้ แม่ตั้งชานเฉลียง ฯ | |
| แถว 702: | แถว 702: | ||
ผิวแทรกสุวคนธ์อร อบฟุ้ง | ผิวแทรกสุวคนธ์อร อบฟุ้ง | ||
ต้นตรูดนึกใคร่ตอน ตัดฝาก นุชนา | ต้นตรูดนึกใคร่ตอน ตัดฝาก นุชนา | ||
| - | + | ปลูกก็กลัวเรือกบุ้ง บ่อนก้านกินใบ ฯ | |
| แถว 708: | แถว 708: | ||
๏ ลุถิ่นบางพระอ้าง อกนาม พระนา | ๏ ลุถิ่นบางพระอ้าง อกนาม พระนา | ||
พระบั่นบาปธรรมสาม เสร็จแล้ว | พระบั่นบาปธรรมสาม เสร็จแล้ว | ||
| - | + | เรียมร่ำประกัดิกาม กำหนัด ในแม่ | |
ของแห่งห้องราคแคล้ว รวบร้อยรึงสกนธ์ ฯ | ของแห่งห้องราคแคล้ว รวบร้อยรึงสกนธ์ ฯ | ||
| แถว 722: | แถว 722: | ||
๏ โสธรอรเอกสร้อย โสพิน พ่อฤๅ | ๏ โสธรอรเอกสร้อย โสพิน พ่อฤๅ | ||
พาพธูพหลลิน- ลาศผ้าย | พาพธูพหลลิน- ลาศผ้าย | ||
| - | เรียมปราศประวัติถวิล | + | เรียมปราศประวัติถวิล ไหวจิต จอดแม่ |
| - | + | เกลือกจักเกิดราพณ์ร้าย เรื่องเพี้ยงโสพิน ฯ | |
<sup>๑๐๓</sup> | <sup>๑๐๓</sup> | ||
๏ โสธรถิ่นชื่อบ้าน บงฉงน ใจเอย | ๏ โสธรถิ่นชื่อบ้าน บงฉงน ใจเอย | ||
| - | + | ฤๅว่าโสพินดล แด่นนี้ | |
| - | + | ลักอนุชพระพหล หวลนึก คนึงแม่ | |
กูจากเกรงราพณ์ลี้ ลอบเพี้ยงโสพิน ฯ | กูจากเกรงราพณ์ลี้ ลอบเพี้ยงโสพิน ฯ | ||
<sup>๑๐๔</sup> | <sup>๑๐๔</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ สำปะทวนทวนจิตรั้ง รอคอย แม่เอย |
เรือล่องตามชลาลอย แล่นลุ้ย | เรือล่องตามชลาลอย แล่นลุ้ย | ||
ไป่ทันทอดเรือถอย ทวนเท่า นุชนา | ไป่ทันทอดเรือถอย ทวนเท่า นุชนา | ||
| แถว 751: | แถว 751: | ||
ถวิลว่าสาวสวัสดิ์งาม เงื่อนเจ้า | ถวิลว่าสาวสวัสดิ์งาม เงื่อนเจ้า | ||
คิดแม่เยี่ยมยลยาม ยืนช่อง แกลนา | คิดแม่เยี่ยมยลยาม ยืนช่อง แกลนา | ||
| - | + | จากแม่จักเยี่ยมเย้า อยู่พู้นภายหลัง ฯ | |
| แถว 764: | แถว 764: | ||
๏ ดลบุรินแปดริ้วร่ำ แรมสาย สวาทนา | ๏ ดลบุรินแปดริ้วร่ำ แรมสาย สวาทนา | ||
เปลี่ยวจิตต์เปล่าใจหาย เหี่ยวหิ้ว | เปลี่ยวจิตต์เปล่าใจหาย เหี่ยวหิ้ว | ||
| - | + | ระเมียรหมู่แม่ค้าหลาย ลับแม่ นะแม่ | |
ใจจะขาดร้อยริ้ว ระริกริ้วระบายลม ฯ | ใจจะขาดร้อยริ้ว ระริกริ้วระบายลม ฯ | ||
| แถว 776: | แถว 776: | ||
<sup>๑๑๐</sup> | <sup>๑๑๐</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ ประจำรังระบุบ้าน ระบมทรวง โศกเอย |
| - | + | ครวญแม่เมิลสุรีย์ดวง ดับคล้อย | |
คณะนกประจำรวง รังร่วม คู่รา | คณะนกประจำรวง รังร่วม คู่รา | ||
กูจากเจ็บใจละห้อย ห่อนได้ประจำเรือน ฯ | กูจากเจ็บใจละห้อย ห่อนได้ประจำเรือน ฯ | ||
| แถว 785: | แถว 785: | ||
๏ บางขนากขนากแก้ว กกศร รามฤๅ | ๏ บางขนากขนากแก้ว กกศร รามฤๅ | ||
แผลงแทตย์ถ้ำทรวงธร ทบเท้า | แผลงแทตย์ถ้ำทรวงธร ทบเท้า | ||
| - | + | ขนากกกไก่ขันถอน ถอยเคลื่อน บ้างแม่ | |
ศรโศกเสียบทรวงเร้า ราคร้อยฤๅถอน ฯ | ศรโศกเสียบทรวงเร้า ราคร้อยฤๅถอน ฯ | ||
| แถว 791: | แถว 791: | ||
<sup>๑๑๒</sup> | <sup>๑๑๒</sup> | ||
๏ ไทรมูลไทรเทพยเจ้า จอมนิคม นี้ฤๅ | ๏ ไทรมูลไทรเทพยเจ้า จอมนิคม นี้ฤๅ | ||
| - | + | เพลงพระพาสองสม สุขสร้อย | |
เอาอนิรุทธผทม ผทับอุ- ษานา | เอาอนิรุทธผทม ผทับอุ- ษานา | ||
เชิญช่วยอุ้มข้อยน้อย แนบเนื้อนวลศรี ฯ | เชิญช่วยอุ้มข้อยน้อย แนบเนื้อนวลศรี ฯ | ||
| แถว 804: | แถว 804: | ||
<sup>๑๑๔</sup> | <sup>๑๑๔</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ โยทะกาแนวน้ำใหญ่ แยกสาม แควนา |
ใจเตร่ตริสามตาม แตกด้วย | ใจเตร่ตริสามตาม แตกด้วย | ||
| - | หนึ่งไปหนึ่งคืนคาม | + | หนึ่งไปหนึ่งคืนคาม เขตควบ แม่เอย |
| - | หนึ่งจะโจนน้ำม้วย | + | หนึ่งจะโจนน้ำม้วย แม่น้ำโยทะกา ฯ |
<sup>๑๑๕</sup> | <sup>๑๑๕</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ ชายพนัสแนวทุ่งท้อง ทางเกวียน |
พุ่มไผ่เช่นฉากเขียน คั่นห้อง | พุ่มไผ่เช่นฉากเขียน คั่นห้อง | ||
| - | + | คิดอรแอบองค์ระเมียร เมียงฉาก อยู่แฮ | |
ฤๅแม่เมียงไม้ป้อง ป่ากั้นกีดโฉม ฯ | ฤๅแม่เมียงไม้ป้อง ป่ากั้นกีดโฉม ฯ | ||
<sup>๑๑๖</sup> | <sup>๑๑๖</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ หวั่นหวั่นวาบจิตละห้อย หวนโหย |
เฉื่อยเฉื่อยชะนีโหวย โหว่ยเจื้อย | เฉื่อยเฉื่อยชะนีโหวย โหว่ยเจื้อย | ||
หวาดว่ายุพเดียวโดย เดิรเรียก พี่รา | หวาดว่ายุพเดียวโดย เดิรเรียก พี่รา | ||
| แถว 825: | แถว 825: | ||
<sup>๑๑๗</sup> | <sup>๑๑๗</sup> | ||
| - | ๏ | + | ๏ รังสฤษดิ์นิราศสร้อย สายสมร |
อนุชไท้ทินกร ผกอบร้อย | อนุชไท้ทินกร ผกอบร้อย | ||
เพี้ยนพากย์เอกโทกลอน ปราชญ์แต่ง เติมพ่อ | เพี้ยนพากย์เอกโทกลอน ปราชญ์แต่ง เติมพ่อ | ||
เล่ห์สลาบนกน้อย นุ่มเย้ายอนกรรณ ฯ | เล่ห์สลาบนกน้อย นุ่มเย้ายอนกรรณ ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
| + | |||
== เชิงอรรถ == | == เชิงอรรถ == | ||
== ที่มา == | == ที่มา == | ||
ประชุมนิราศคำโคลง รวบรวมโดย พ. ณ. ประมวลมารค พิมพ์ครั้งแรก กันยายน ๒๕๑๓ แพร่พิทยา | ประชุมนิราศคำโคลง รวบรวมโดย พ. ณ. ประมวลมารค พิมพ์ครั้งแรก กันยายน ๒๕๑๓ แพร่พิทยา | ||
การปรับปรุง เมื่อ 09:53, 8 ธันวาคม 2552
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระนิพนธ์: พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทินกร กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์
บทประพันธ์
| ๑ | |||
| ๏ อยุธยายศแผ่พ้น | พันแสง | ||
| เรืองรัตน์รสธรรมแจง | แจกหล้า | ||
| สุทัศน์เทพถ่ายแผลง | ผลัดโลก ลงฤๅ | ||
| ทั่วทวีปเวียงใต้ฟ้า | ควบร้อยฤๅเทียม ฯ | ||
| ๒ | |||
| ๏ สมภารสมโพธิเจ้า | จักรพาฬ | ||
| สมบัติสมบูรณ์ปาน | ปิ่นฟ้า | ||
| พระฤทธิ์พระรามผลาญ | แผลงราพณ์ เพียงพ่อ | ||
| พระเดชพระดัดหล้า | โลกล้ำฦๅแสยง ฯ | ||
| ๓ | |||
| ๏ แจ่มบุญบพิตรไท้ | เทียมสูริย์ | ||
| บุญเพียบบุรพพูน | เพิ่มล้ำ | ||
| ปรางค์รัตน์รุจิเรขปูน | ราชปะ- นาทนา | ||
| โตรกตระหง่านเงื้อมค้ำ | แข่งต้านโตกไถง ฯ | ||
| ๔ | |||
| ๏ พลพฤนท์พิริย์เชี่ยวก้อง | การณรงค์ | ||
| อัศวรถนาวายง | ยิ่งอ้าง | ||
| สารเศวตสวัสดิมง | คลคู่ เมืองนา | ||
| ปราบศึกใต้หล้ามล้าง | ล่มล้มทุกแดน ฯ | ||
| ๕ | |||
| ๏ แถลงยามพิโยคแก้ว | กำศรวญ | ||
| โซมโศกสุชลครวญ | คร่ำแก้ม | ||
| สองสะอึกสอื้นอวร | อัดอก อยู่นา | ||
| ต่างจักออกโอษฐ์แย้ม | ยิ่งอั้นอาดูร ฯ | ||
| ๖ | |||
| ๏ ฝืนอกออกโอษฐ์โอ้ | อรเดียว พี่เอย | ||
| กรโอบแอบองค์เพรียว | พร่ำไห้ | ||
| ห่อนวางวลิภาคเกลียว | กลมสวาท | ||
| ฤๅจักเว้นสวาทไว้ | ว่างร้างแรมเวร ฯ | ||
| ๗ | |||
| ๏ อรเดียวดินฟ้าชื่น | โฉมหอม แม่เอย | ||
| แม้ว่าขุนเขาจอม | จดใกล้ | ||
| เจาะเมรุแมกนุชถนอม | ในศิข- รินท์นา | ||
| เขาไป่ย่อยอดให้ | แห่งน้องเนาหน ฯ | ||
| ๘ | |||
| ๏ เจาะจอมเมรุแมกน้อง | นงพาล เล่านา | ||
| กริ่งตรึกไตรเนตรชาญ | เชี่ยวรู้ | ||
| เอาศรีแทรกบาดาล | ดลซ่อน ไว้แม่ | ||
| เกรงพิษภุชคินท์ผู้ | พ่นพ้องพานโฉม ฯ | ||
| ๙ | |||
| ๏ โฉมนุชเนาสะดวกได้ | แดนดล ใดนา | ||
| โสฬสกมลาสน์หน | หกฟ้า | ||
| จักรพาฬพนัสจน | จบทวีป ไว้แม่ | ||
| จตุรพักตร์พิทยถ้า | เทพกล้ำกลายโฉม ฯ | ||
| ๑๐ | |||
| ๏ นึกหนึ่งรัตนเนตรน้อง | เนาเรือน แลนา | ||
| อยู่อื่นอยู่ห่อนเหมือน | อยู่ห้อง | ||
| ผิว์ไข้เผ่าพงศ์เยือน | ญาติเยี่ยม แลนา | ||
| บุญธิราชร่มป้อง | ปกคุ้มภัยพาล ฯ | ||
| ๑๑ | |||
| ๏ ศัลย์เสียงสองมี่ห้อง | กระหึม โหยนา | ||
| พ่างพิลึกเผลียงครึม | คร่ำน้ำ | ||
| พักตร์อาบอัสสุซึม | ซกเนตร นองเอย | ||
| ห่อนไป่เหือดโศกก้ำ | กึ่งน้อยนาที ฯ | ||
| ๑๒ | |||
| ๏ ศรีศรีสิทธิฤกษ์แผ้ว | ภุมวาร | ||
| มารุตคล่องคลองฆาน | คู่พร้อม | ||
| ลาเขตคฤหาสถาน | สถิตย์อาสน์ เรือเอย | ||
| เมือบหมู่พลพายน้อม | เหนี่ยวน้ำเรือปลิว ฯ | ||
| ๑๓ | |||
| ๏ หลัดหลัดเหลียวลับละห้อย | หวนหิว ใจเอย | ||
| เรือชื่อทิวลมลิว | แล่นน้ำ | ||
| อกพี่วาบไหวหวิว | วางสวาท มาแม่ | ||
| แดจักเด็ดวิ่นว้ำ | หวาดหน้าคะนึงหลัง ฯ | ||
| ๑๔ | |||
| ๏ พระฉนวนโสภิตเพี้ยง | พิชยันต์ | ||
| เทววัฒกีสรร | เสกล้ำ | ||
| นึกฤๅรัตนเนตรผัน | ผาดช่อง ฉนวนฤๅ | ||
| พิศไป่พานพักตร์น้ำ | เนตรกลั้นเต็มกลืน ฯ | ||
| ๑๕ | |||
| ๏ ยลป้อมจักรเพชรท้าย | ธานินทร์ | ||
| จักรพ่างจักรวัชรินทร์ | ร่อนฟ้า | ||
| รอนไพจิตราลิน | ลาศละ เมรุแฮ | ||
| จักราชรอนเรียมร้า | ราศร้างแรมสมร ฯ | ||
| ๑๖ | |||
| ๏ บพิตรพิมุขอ้าง | อาราม ราชเอย | ||
| มุขโบสถ์พิบูลย์จาม | แจ่มพร้อย | ||
| ถวลมุขยุพโยพยาม | หยัดเยี่ยม แกลเอย | ||
| เปล่งดั่งจันทร์จักย้อย | หยดห้องหาวโพยม ฯ | ||
| ๑๗ | |||
| ๏ สามปลื้มปลื้มจิตเปลื้อง | ปลิดไกล มาแม่ | ||
| ปลื้มกลับเปลี่ยนเปลี่ยวใจ | จากเจ้า | ||
| ปลื้มสามสิ่งสามไฉน | ศักดิ์หนึ่ง น้อยรา | ||
| สองปลีกเปล่าทรวงเศร้า | สิ่งปลื้มฤๅมี ฯ | ||
| ๑๘ | |||
| ๏ สามเพ็งเพ็ญพักตร์แผ้ว | ผิวขวัญ แม่เอย | ||
| เพ็ญพักตร์พิบูลย์จันทร์ | แจ่มฟ้า | ||
| สามภพพี่เล็งสรร | แสนพักตร์ ก็ดี | ||
| พิศบ่เพ็ญบูรณ์หน้า | หนึ่งหน้านางเดียว ฯ | ||
| ๑๙ | |||
| ๏ สามเพ็งเพ็ญพักตร์น้อง | นวลผจง | ||
| เพ็งยิ่งเพ็ญจันทร์วง | วาดแต้ม | ||
| โอ้ศรีสวัสดิทรง | สรรพลักษณ์ กูเอย | ||
| เพ็ญพักตร์พิมลแย้ม | ยั่วยิ้มยวนใจ ฯ | ||
| ๒๐ | |||
| ๏ วัดทองทองปลั่งเบื้อง | บันบน โบสถ์เอย | ||
| พร่างพร่างพรายตายล | ยาบฟ้า | ||
| เทศทองเล่ห์ทองระคน | คันธรส รังค์แม่ | ||
| หวนว่าอรอ่องหน้า | นุชเต้าตามเรียม ฯ | ||
| ๒๑ | |||
| ๏ อรเอยย่าโอษฐ์อ้อน | อาดูร นักแม่ | ||
| ไข้จักไข้ใจพูน | เพิ่มเศร้า | ||
| ดับการกำสรดสูญ | โศกเสื่อม บ้างรา | ||
| ขวัญอ่อนขวัญอยู่เย้า | อย่าไข้ใจตรอม ฯ | ||
| ๒๒ | |||
| ๏ เจิมใจแจ่มพักตร์แผ้ว | พิมพ์แข | ||
| ผิว์พี่ผ่าทรวงแบ | แบะได้ | ||
| เอาอรแอบดวงดวงแด | เดียวร่วม ใจเอย | ||
| สุดจะแหวกทรวงไซ้ | แทรกน้องในแด ฯ | ||
| ๒๓ | |||
| ๏ ไตรตรึงส์ตรีเทพแสร้ง | สรรสมร มาฤๅ | ||
| เบญจลักษณ์วิไลอร | โอ่หล้า | ||
| เสียงกลกรวิกวอน | หวานจับ ใจเอย | ||
| จากแม่ส่ำสายฟ้า | ฟาดซ้้ำแสนหน ฯ | ||
| ๒๔ | |||
| ๏ เรียมมาบำราศสร้อย | ศรีสงวน กูนา | ||
| ลุถิ่นบางรักครวญ | ครุ่นน้อง | ||
| รักเรียมรักยุพยวร | ยวนยั่ว รักเอย | ||
| บางรักฤๅร้างห้อง | ห่างแก้วกูไกล ฯ | ||
| ๒๕ | |||
| ๏ ถั่นถึงเขตคุ้งคอก | ขังควาย | ||
| ใดไป่ยลคอกราย | รอบล้อม | ||
| อกเรียมดอกรักสาย | สวาทแม่ กูเอย | ||
| ไยอยู่ขังคุ้มห้อม | แห่งน้องเนาสถาน ฯ | ||
| ๒๖ | |||
| ๏ คอกควายแควเขตคุ้ง | ใครขนาน นามนา | ||
| ไยบ่ขังควายปาน | ปากพร้อง | ||
| โอ้อนุชเนาสถาน | สถิตเย่า | ||
| ใจพี่ล้อมคอกน้อง | แน่นคุ้มขังสมร ฯ | ||
| ๒๗ | |||
| ๏ จากมากระเหม่นไส้ | เสียวสมร | ||
| ขัดคั่งฆานปราณจร | เจ็บแคล้ว | ||
| จำใจจากเจียรอร | อัดอก อยู่แม่ | ||
| ตายจักตายร้อยแล้ว | เล่ห์ดิ้นเด็ดแด ฯ | ||
| ๒๘ | |||
| ๏ อาวาสเศวตฉัตรเบื้อง | โบสถ์สูง โสดเอย | ||
| เพียงพิมานอมรฝูง | ฝ่ายฟ้า | ||
| เฉลิมเศียรสัตวจูง | ใจโลก แลพ่อ | ||
| วัดจุ่งแจ้งจากข้า | ช่วยกั้งเกศสมร ฯ | ||
| ๒๙ | |||
| ๏ ลำพูพุ่มชชัฏเชื้อ | ชายแหลม หลากนา | ||
| ใดประดับดับเดือนแรม | เร่งพร้อย | ||
| หึงเห็นหิ่งห้อยแวม | หวาดหวาบ อกเอย | ||
| คิดพ่างพวงเพชรห้อย | ห่วงห้วงกรรณนาง ฯ | ||
| ๓๐ | |||
| ๏ ลำพูหิ่งห้อยพร่าง | พราวพราย | ||
| ถวิลว่าแหวนวัชรินทรราย | รอบก้อย | ||
| จรจากพี่คะนึงหมาย | หมายมุ่ง มาแม่ | ||
| เห็นแต่หิ่งห้อยย้อย | ยาบไม้เหมือนแหวน ฯ | ||
| ๓๑ | |||
| ๏ วาววาวหิ่งห้อยโบก | บินบน | ||
| พราวพร่างลำภูยล | ยิ่งแก้ว | ||
| แสงส่องสว่างชล | ฉุนคิด คะนึงแม่ | ||
| ฉุกว่าพวงเพชรแพร้ว | เพริศพร้อยพรายกรรณ ฯ | ||
| ๓๒ | |||
| ๏ วาบวาบสว่างฟ้า | เฟือนดาว | ||
| แสงหิ่งห้อยแวมวาว | วาบไม้ | ||
| ลำพูพุ่มพฤกษพราว | พรายเนตร เรียมเอย | ||
| พิศพ่างเพชรพี่ให้ | ห่วงห้อยกรรณนาง ฯ | ||
| ๓๓ | |||
| ๏ คิดศรีเสาวภาคพร้อง | พจมาน แม่เอย | ||
| สารสั่งสุดสงสาร | สั่งแก้ว | ||
| ฤๅห่อนจากจรนาน | นับทุ่ม โมงแม่ | ||
| วันหนึ่งเว้นสวาทแคล้ว | คลาดเพี้ยงพันวัน ฯ | ||
| ๓๔ | |||
| ๏ รวยรวยวายุเรื่อยริ้ว | รัญจวน ใจนา | ||
| หวนกระหายหานวล | นึกน้อง | ||
| รื่นรสพัสตราอวล | อรอบ อวยพี่ | ||
| รอยแม่ห่มหุ้มป้อง | ปกเต้าติดหอม ฯ | ||
| ๓๕ | |||
| ๏ ดาวคนองดาวฤกษ์นั้น | เนาคาม นี้ฤๅ | ||
| ใดบ่เด่นดวงงาม | แจ่มฟ้า | ||
| อ้านุชแน่งนงทราม | เสาวภาค พี่เอย | ||
| โฉมแม่เด่นดินฟ้า | ผ่องพ้นพันดาว ฯ | ||
| ๓๖ | |||
| ๏ คอแหลมเล็งลับละห้อย | หวนโหย ใจเอย | ||
| เจ็บอกจากอรโอย | โอษฐ์อ้อน | ||
| คอแหลมล่วงแหลมโดย | ดูมืด แล้วแม่ | ||
| แหลมเล่ห์เหล็กแหลมย้อน | ยอกต้องตนเรียม ฯ | ||
| ๓๗ | |||
| ๏ ลิ่วลิ่วล่วงลุคุ้ง | เขตบาง | ||
| ชัดชื่อพร้องเพรงปาง | ปะแก้ว | ||
| เฉกโฉมมณีนาง | นุชภพน์ พี่ฤๅ | ||
| ฤๅไป่ปะแก้วแคล้ว | เคลือบล้อลวงตรอม ฯ | ||
| ๓๘ | |||
| ๏ ถึงวัดดอกไม้มุ่ง | หมายดวง ดอกนา | ||
| เล่ห์มะลิมาลัยพวง | เพื่อนเคล้า | ||
| จรุงรสกระแจะจวง | จงจิตต์ อวยพี่ | ||
| วัดใช่ดอกไม้เจ้า | จากไห้หาหอม ฯ | ||
| ๓๙ | |||
| ๏ ถึงวัดดอกไม้มุ่ง | หมายมอง หานา | ||
| เคยแม่เด็ดดวงกรอง | กรีดก้อย | ||
| ปรุงประสุคนธ์ลออง | อวลอบ อวยพี่ | ||
| คิดดอกไม้แม่ร้อย | เรียบให้เรียมชม ฯ | ||
| ๔๐ | |||
| ๏ บางขมิ้นคิดขมิ้นเช่น | ฉาบโฉม แม่นา | ||
| ผิวพ่างสุพรรณโซม | แทรกเนื้อ | ||
| เจียรเจ็บจระเทินโทม | นัสเปลี่ยว อกเอย | ||
| โศกแม่ขาดขมิ้นเกื้อ | เก็บเมี้ยนหมองผิว ฯ | ||
| ๔๑ | |||
| ๏ นกขมิ้นมองหลากล้ำ | เหลืองเอง | ||
| โฉมแม่เทียมทองละเลง | เลี่ยนไล้ | ||
| คลิงโคลงเกาะกิ่งเขลง | คลอคู่ | ||
| ดังพี่คลอเคล้นไคล้ | คู่เคล้าคลึงเคลีย ฯ | ||
| ๔๒ | |||
| ๏ ปากลัดระลึกเพี้ยน | พิศวง | ||
| หวาดว่าลัดหลังหลง | แหล่งบ้าน | ||
| ลัดกลับลัดล่องลง | เลยห่าง อรเอย | ||
| เจ็บกระอุอกผล้าน | พลุ่งเพี้ยงเพลิงเผา ฯ | ||
| ๔๓ | |||
| ๏ ปางหน่อนัคเรศแก้ว | กุเร ปันเอย | ||
| จากนุชดาหาเห | เห็จฟ้า | ||
| สองร้างเรื่องบุรเพ | เพียรพบ กันแฮ | ||
| โอ้พี่เออรช้า | ชิดชู้ปางใด ฯ | ||
| ๔๔ | |||
| ๏ มาดลด่านด้าวเขื่อน | ขันธ์ขนอน แลนา | ||
| ไกรตระเวนเรือจร | จอดค้น | ||
| ขุนเอยช่วยระไวสมร | เสมอชีพ กูนา | ||
| กูนิราศนุชพ้น | พึ่งน้อยวานระวัง ฯ | ||
| ๔๕ | |||
| ๏ บางยอยอยกอ้าง | ออกคาม นี้ฤๅ | ||
| ใดสักสิ่งสมนาม | หนึ่งชี้ | ||
| สมศรีสุมาลย์งาม | งามแง่ กูเอย | ||
| ยอชอบยอยกลี้ | ลาศฟ้าดินฤๅ ฯ | ||
| ๔๖ | |||
| ๏ ถั่นถึงที่สถิตไท้ | ธมเห ศักข์นา | ||
| นามเทพผะแดงเด | ชะก้อง | ||
| ข้อยน้อนนิราเอ | อรนุช นาพ่อ | ||
| สรวมสุรารักษ์ป้อง | ปกแก้วกันภัย ฯ | ||
| ๔๗ | |||
| ๏ พระขนงนึกนาฏน้อง | ขนงงาม | ||
| ทันก่งกุทัณฑ์ราม | ราชน้าว | ||
| กันตูรตระลึงกาม | กมเลศ | ||
| ขนงแม่ลบขนงด้าว | เด่นพื้นภูวดล ฯ | ||
| ๔๘ | |||
| ๏ รื่นรื่นรวยรสเร้า | เรณู มาลย์เอย | ||
| ถวิลกลิ่นอรพธู | พี่เย้า | ||
| เฉื่อยเฉื่อยพระพายชู | ชวนคิด คนึงแม่ | ||
| ฤๅว่ากลิ่นอรเต้า | ไต่ฟ้ามาตาม ฯ | ||
| ๔๙ | |||
| ๏ ดึกเดือนจะดับคล้อย | คลอดาว | ||
| ยามวิโยคนุชหนาว | เหน็บเนื้อ | ||
| เหมันต์หมอกมัวพราว | พรำพร่ำ ลงแฮ | ||
| เคยพี่กอดอรเกื้อ | กกเคล้าคลายเย็น ฯ | ||
| ๕๐ | |||
| ๏ บางงัวงัวอุศุภล้ำ | ลอยสวรรค์ ลงฤๅ | ||
| พาหนะมเหศรอัน | เอกหล้า | ||
| เชิญทรงอุศุภผัน | พานุช มาพ่อ | ||
| พระช่วยควบสองข้า | คู่คุ้งวันวาย ฯ | ||
| ๕๑ | |||
| ๏ บางกะบัวบัวอื่นอ้าง | แอบลวง แล้วแฮ | ||
| คิดปทุมพธูดวง | เด่นตั้ง | ||
| ในฐานทิพย์สระทรวง | กุสุเมศ แม่เอย | ||
| บางดั่งบางสะไบกั้ง | กีดกั้นตาเรียม ฯ | ||
| ๕๒ | |||
| ๏ คิดเคยแนบขนิษฐ์น้อย | นอนเพลา พี่เอย | ||
| หัตถ์พี่โอบอรเยาว์ | หยิกห้าม | ||
| เยื้อนยิ้มประยวนเพรา | พลางเงื่อน งามแม่ | ||
| เห็นแต่รอยเล็บว้าม | วาบไส้เสียวสมร ฯ | ||
| ๕๓ | |||
| ๏ บางนานาเนื่องเข้า | เขียวสลอน | ||
| โภชนสุกอรชร | เชิดต้น | ||
| ถวิลโฉมแม่เคยจร | จวบสารท | ||
| เกี่ยวกอบยาคูข้น | คู่น้อมถวายสงฆ์ | ||
| ๕๔ | |||
| ๏ บางนานานิเทศคุ้ง | เขตคาม | ||
| สูงสดส่งรวงทราม | สุกค้อม | ||
| ชุมคนแขกลงหลาม | ลานทุ่ง นาแฮ | ||
| ตรวจแต่หน้าแขกพร้อม | พลัดหน้านางเดียว ฯ | ||
| ๕๕ | |||
| ๏ สำโรงเรือลุเลี้ยว | ระลึกขวัญ เนตรเอย | ||
| โรงเล่ห์หลงโรงกัน | เกี่ยวก้อย | ||
| สองร่วมร่วมสินสรรพ์ | สมรส ระคนนา | ||
| อยู่ไป่ยืนเยียวคล้อย | คลาดห้องหอโรง ฯ | ||
| ๕๖ | |||
| ๏ สำโรงยลแยบแม้น | เมินเหนียม ใจนา | ||
| ผักกระแหน่แนวเทียม | เทียบคล้าย | ||
| ชื่อโรงเล่ห์โรงเรียม | ลงร่วม โรงแม่ | ||
| จากแม่เมิลไม้ละม้าย | มุ่งไม้สำโรง ฯ | ||
| ๕๗ | |||
| ๏ สามสิบสองโคกเบื้อง | เบาราณ มานา | ||
| ยลไป่เป็นเรือนชาน | ชัฎไม้ | ||
| คิดโคกคฤหาดาล | แดสวาท แม่เอย | ||
| สนุกนิแผ้วเพียงไล้ | แหล่งน้อยนางสงวน ฯ | ||
| ๕๘ | |||
| ๏ สามสิบสองโคกล้วน | แลดิน ดอกฤๅ | ||
| คำว่าโคกควรยิน | ย่านบ้าน | ||
| จรจากพี่จำถวิล | หวาดคิด คนึงแม่ | ||
| คิดพี่คิดโคกสอ้าน | อกโอ้อายใจ ฯ | ||
| ๕๙ | |||
| ๏ เทียวทางทุกข์เนตรน้ำ | นางคลอ ตานา | ||
| ดลถนัดตะเคียนตอ | ตัดตั้ง | ||
| ตัดสวาทโศกพูนพอ | เพียบอก อกเอย | ||
| แดจักเด็ดดั่งบั้ง | บั้นต้นตอตะเคียน ฯ | ||
| ๖๐ | |||
| ๏ ทับนางนิเทศบ้าน | บอกจริง ใจนา | ||
| คิดพี่ทับอรอิง | อ่อนพลิ้ว | ||
| เดาะพวงผะผ่าวผิว | พานปรัศว์ พี่เอย | ||
| ค้อนแม่ข่วนเรียมริ้ว | อุ่ยโอ้ทับนาง ฯ | ||
| ๖๑ | ||||
| ๏ ทับนางนึกผทับน้อง | นางนอน | |||
| อกพี่ทับปิโยทร | แท่งเกื้อ | |||
| พุ่มทิพย์ยอดยันยอน | ยวนอก อกเอย | |||
| มาพิโยคยุพเนื้อ | เน่งถ้าทับนาง ฯ | |||
| ๖๒ | ||||
| ๏ ทับลานเล่ห์ทัพมล้าง | ลาวเวียง นี้นา | |||
| ตรีพยุห์พลพฤนท์เพรียง | พรั่งพร้อม | |||
| พาหิรริปูเกรียง | ไกรสิทธิ์ ก็ดี | |||
| ไป่เท่าศึกเสน่ห์น้อม | หนักน้ำใจเรียม ฯ | |||
| ๖๓ | ||||
| ๏ อ้าอรเจิมจิตหล้า | เล็งฉงน | |||
| ฤๅอัปสรสวรรค์บน | แบ่งหน้า | |||
| เทวพิศวกรรมกล | กอปรรูป มาฤๅ | |||
| ตูรตระเดียมแดเร้า | เร่งเร้ารนเห็น ฯ | |||
| ๖๔ | ||||
| ๏ ลิ่วลิ่วลุล่วงบ้าน | บางพลี | |||
| ศาลเทพสิทธิศักดิ์มี | มดท้าว | |||
| สรวมไท้เทพอารี | อาราธน์ ราพ่อ | |||
| ตูบัดพลีบวงจ้าว | จุ่งคุ้มภัยสมร ฯ | |||
| ๖๕ | ||||
| ๏ ลุเศียรจระเข้เขต | คามกาล ก่อนนา | |||
| เกรียกเกียรติไกรทองชาญ | เชี่ยวแกล้ว | |||
| ตัดเศียรจระเข้ขนาน | นามสืบ ไว้รา | |||
| ตัดดั่งตัดสวาทแคล้ว | คลาดร้างแรมสมร ฯ | |||
| ๖๖ | ||||
| ๏ หอมสินศีลแม่พร้อม | เพรงปาง มาฤๅ | |||
| ศีลสุทธิอัษฎางค์ | เดชค้ำ | |||
| รังรูปสิริโสภางค์ | เพ็ญลักษณ์ เลิศแฮ | |||
| หอมรูปหอมรสล้ำ | ล่วงบ้านหอมสิน ฯ | |||
| ๖๗ | ||||
| ๏ ปากตะครองครวญคิดครั้ง | คราวสม แม่เอย | |||
| ครองพี่ครองนุชชม | ชื่นช้อย | |||
| โททาบอุทรกลม | เกลียวสวาท | |||
| เยียวพิโยคยุพคล้อย | คลาดแคล้วใครครอง ฯ | |||
| ๖๘ | ||||
| ๏ บ้านพร้าวดลพร้าวเมี่ยง | ยุพมาลย์ แม่เอย | |||
| เมี่ยงแม่ปรุงประจงนาน | จัดตั้ง | |||
| อรรังรสหัตถ์ปาน | ปนทิพ รจนา | |||
| พบชื่อพร้าวนึกครั้ง | เมี่ยงน้องนางปรุง ฯ | |||
| ๖๙ | ||||
| ๏ รอนพรรณภาณุมาศเศร้า | เสื่อมแสง | |||
| บังบ่าเมรุลับแลง | โลกคลุ้ม | |||
| มัวทวีปทุกข์ทวีแรง | เรียมลับ มาแม่ | |||
| เศร้าพี่เศร้าทรวงกลุ้ม | กลัดอั้นอวลสมร ฯ | |||
| ๗๐ | ||||
| ๏ คิดยามเยาวยั่วเย้า | ยวนทรวง พี่เอย | |||
| ผทับอาศน์แอบองค์ควง | ควบเคล้า | |||
| กรโอบกระพัดพวง | ผทุมมาศ แม่เอย | |||
| เบิกสะไบบงเต้า | เต่งต้องตาเรียม ฯ | |||
| ๗๑ | ||||
| ๏ ยามเย็นสุริเยศคล้อย | คลอเขา | |||
| ขุนสิเนรุงงำเงา | แง่เงื้อม | |||
| นึกนาฏแน่งนุชเยาว์ | เย็นเยี่ยม แกลแม่ | |||
| คิดแม่งามกรเอื้อม | อ่อนชี้ชมดวง ฯ | |||
| ๗๒ | ||||
| ๏ บางผึ้งผึ้งพวกมิ้ม | ฤๅหลวง เล่านา | |||
| เมิลไป่พานผึ้งรวง | เร่งเศร้า | |||
| หวั่นแดเด็ดสวาททรวง | เดียวบุษบ์ มาลย์แม่ | |||
| หวาดว่าผึ้งผ่ายเคล้า | ดอกแก้วกูสงวน ฯ | |||
| ๗๓ | ||||
| ๏ ลุถึงถิ่นท่าสะอ้าน | ออกนาม | |||
| ท่ารดุกอกกะหนาม | กะหนากกล้ำ | |||
| ค่อนค่อนคิดคะนึงยาม | สรงสระ แม่นา | |||
| ท่าสะอาดอรเลี่ยนล้ำ | เล่ห์แผ้วพูนทอง ฯ | |||
| ๗๔ | ||||
| ๏ คะนึงยามยุพโยพเนื้อ | นวลผิว พี่เอย | |||
| ผ่องพ่างเพ็ญจันทร์ลิว | ล่องฟ้า | |||
| โศกสมรมิ่งขวัญปลิว | ปลิดสวาท มาแม่ | |||
| เมิลพระจันทร์ใช่หน้า | นุชเมื้อนวลจันทร์ ฯ | |||
| ๗๕ | ||||
| ๏ มาลุล่วงเข้าเขต | เขาดิน | |||
| เขาหลากแลหาหิน | ห่างก้อน | |||
| ห่างพักตร์ยุพยุพิน | เพียบหนัก อกเอย | |||
| หนักเล่ห์โขดเขาซ้อน | สอบซ้อนแสนเขา ฯ | |||
| ๗๖ | ||||
| ๏ ทุ่งโพโพเทพอุ้ม | เอาภู- ธรฤๅ | |||
| ขุนโฆษควบพินธู | ท่านเคล้า | |||
| พระเอยอุปการชู | เชิญช่วย ราพ่อ | |||
| มาพ่อพาตูเต้า | ตั่งน้องเนาถนอม ฯ | |||
| ๗๗ | ||||
| ๏ นกเขาเคียงคาบป้อน | ปากผสม | |||
| คลอคู่คูคารม | เรียกร้อง | |||
| คู่นกคิดนุชคม | เคียงคู่ เรียมเอย | |||
| โอษฐ์พี่จืดอรจ้อง | จัดป้อนคำสลา ฯ | |||
| ๗๘ | ||||
| ๏ แอ่นเคล้าเคล้าคู่เคล้า | คลอเคลีย | |||
| ผู้ไต่เต้นตามเมีย | แมกไม้ | |||
| คูเดียวเด็ดสวาทเสีย | สายสวาท พี่เอย | |||
| นกบ่ไร้เรียมไร้ | คู่ร้างแรมโรย ฯ | |||
| ๗๙ | ||||
| ๏ เรือดลสามภูดาษด้าว | แดนคาม | |||
| แสดงโศกภูดาษสาม | สดับถ้อย | |||
| จดระบบระบิลความ | ทุกข์เทวษ เรียมรา | |||
| วานช่วยสื่อสารสร้อย | โศกน้องนางฟัง ฯ | |||
| ๘๐ | ||||
| ๏ ยามเย็นเย็นยะเยียบเศร้า | ทรวงซึม | |||
| หม้าโขมดผีพงพึม | ผิ่วก้อง | |||
| นางพฤกษเพรียกไพรครึม | ครางคร่ำ ครวญนา | |||
| เรียมก็เครงครวญร้อง | ร่ำไห้โหยสมร ฯ | |||
| ๘๑ | ||||
| ๏ นางยูงยะยั่วผู้ | ผกหาง | |||
| ผู้กระพือแพนกาง | ก่งฟ้อน | |||
| มยุเรศมยุรนาง | นกชื่น ชมแฮ | |||
| โศกแต่ทรวงเรียมร้อน | ร่ำโอ้อายยูง ฯ | |||
| ๘๒ | ||||
| ๏ ดูดวงใดบ่คล้อย | คลาคลอ โลกเอย | |||
| สั่งโลกเลื่อนรถรอ | เรี่ยฟ้า | |||
| ดุจเรียมร่ำครือครอ | ครวญเคร่า สั่งแม่ | |||
| หน้าแม่เรียงรอหน้า | เรี่ยน้ำตาตรอม ฯ | |||
| ๘๓ | ||||
| ๏ ส่ำส่ำสาโรชเร้า | รำเพย | |||
| เฉื่อยเฉื่อยวายุชายเชย | ชื่นช้อย | |||
| คิดคิดรสฆานเคย | คนธกลิ่น กลาแม่ | |||
| หลัดหลัดลับแม่คล้อย | คลาดคลุ้มแดดาล ฯ | |||
| ๘๔ | ||||
| ๏ โฉมจันทร์เจียรจากข้าง | คาวี ก็ดี | |||
| กุศราชนางประภาวดีหนี | หน่ายเคล้า | |||
| รามราชบำราศสี- | ดานาฏ ก็ดี | |||
| สามโศกผิว์ควบเข้า | ค่อนเสี้ยวโศกเรียม ฯ | |||
| ๘๕ | ||||
| ๏ พยับพะโยมพยุย้อนโย้ | ยางโยน | |||
| ตะแบกตะบกตะเบาโอน | อ่อนเทิ้ม | |||
| รอกแตไต่ตกโผน | ผกเผ่น | |||
| แดพี่รัวริกเริ้ม | เร่าเร้ารัญจวน ฯ | |||
| ๘๖ | ||||
| ๏ ใบพฤกษ์พลัดต้นว่อน | หวอหวือ | |||
| ลมระบุโบกโบยบือ | บั่นไม้ | |||
| นกหกเห็จเหิรปรือ | ปรึบปีก ไปนา | |||
| อกพี่ปั่นป่วนไส้ | โศกล้ำลมโบย ฯ | |||
| ๘๗ | ||||
| ๏ พรรษาโซมหยาดย้อย | ยังคราว คราวนา | |||
| ยางคาบคัคณานต์ขาว | ขาดน้ำ | |||
| เรียมโศกสุชลพราว | พรำพร่ำ ลงแม่ | |||
| เป็นไป่วายเทวษก้ำ | กึ่งเว้าวันตรอม ฯ | (ฉบับ พ.ณ ประมวญมารค ว่า กึ่งเว้นวันตรอม) | ||
| ๘๘ | ||||
| ๏ ฟ้าเครงครวญคร่ำครื้น | คระฮูม ฮูมนา | |||
| เมฆหลั่งเมล็ดฟูม | ฟั่นน้ำ | |||
| อกเรียมร่ำรันตูม | ตีอก โอยแม่ | |||
| สายสุชลฉ่ำซ้ำ | โศกรื้อแรงครวญ ฯ | |||
| ๘๙ | ||||
| ๏ พรรษาธารถั่นท่อฟ้า | ฝอยทอง | |||
| คิดโศกวสันต์สอง | เสียดเนื้อ | |||
| ไกลอนุชอนาถสยอง | สยดเยือก อกเอย | |||
| เย็นยิ่งลมไข้เรื้อ | เร่งเริ้มรัวสกนธ์ ฯ | |||
| ๙๐ | ||||
| ๏ คัคณานต์บางคาบยั้ง | หยาดฝน | |||
| บึงบ่อบางดำบล | บกแห้ง | |||
| จากมิตรมิ่งเสมอชนม์ | ชีพิต พี่เอย | |||
| เป็นไป่วายเทวษแล้ง | หลั่งน้ำตาตรอม ฯ | |||
| ๙๑ | ||||
| ๏ ยามดึกดุเหว่าซ้อง | เสียงประสาน | |||
| แว่วแว่ววังเวงปาน | ปี่แก้ว | |||
| ถวิลมิ่งวิมลมาลย์ | มาโนช เรียมเอย | |||
| เสียงแม่จับใจแจ้ว | จากเจ้าเจ็บใจ ฯ | |||
| ๙๒ | ||||
| ๏ การศัพท์ไก่แก้วแข่ง | ขันขาน | |||
| โสตเสนาะสนั่นปาน | ปี่แก้ว | |||
| ศัพท์เสียงดุเหว่าหวาน | วังเวก ใจนา | |||
| หวาดว่าเสียงสมรแจ้ว | แจ่มแจ้วจับใจ ฯ | |||
| ๙๓ | ||||
| ๏ แสงโสมส่องสว่างว้าง | วายเผลียง | |||
| ดวงเคราะห์พฤหัสบดิ์เคียง | คู่ใกล้ | |||
| นึกเนาคฤหาเรียง | รสร่วม เรียมแม่ | |||
| หลงตระกองกรไล้ | ลูบค้างเขินกร ฯ | |||
| ๙๔ | ||||
| ๏ ค่อนรุ่งค่อนอกเร้า | รัญจวน ใจนา | |||
| นิทรห่างนิตยโหยหวน | ห่างแก้ว | |||
| กระอืดกระโอยครวญ | ครางครุ่น ครวญแม่ | |||
| เจ็บยิ่งเจ็บจากแคล้ว | คลาดน้องนอนเดียว ฯ | |||
| ๙๕ | ||||
| ๏ เดือนดับระดับด้วย | ดวงดาว | |||
| ดาวประกายพฤกษ์พราว | พร่างฟ้า | |||
| เรื่อเรื่ออรุณขาว | เขตขอบ โลกเอย | |||
| คิดแม่ตื่นตั้งถ้า | ถาดน้ำสังข์สนาน ฯ | |||
| ๙๖ | ||||
| ๏ รางรางรุจิเรกด้วย | ดวงสูริย์ | |||
| แย้มเยี่ยมโพยมจรูญ | เรื่อเรื้อง | |||
| ถนัดมุขแม่ไพบูลย์ | บงแม่น ใจนา | |||
| ยามเมื่อแย้มม่านเยื้อง | เยี่ยมชะม้อยมองเรียม ฯ | |||
| ๙๗ | ||||
| ๏ รำไพผ่องภพแผ้ว | แผงสวรรค์ | |||
| ร้อนโอฆสาครคัน | ขอดแล้ง | |||
| อกเรียมบำราศขวัญ | ขวาเนตร กูเอย | |||
| ร้อนกระอุกกแห้ง | หากร้อนฤๅเทียม ฯ | (ฉบับ พ.ณ ประมวญมารค ว่า ร้อนกระอุอกแห้ง) | ||
| ๙๘ | ||||
| ๏ บางตรูดนึกกรูดต้น | ตามกระถาง แถวนา | |||
| ผลดกเพียงใดนาง | เหนี่ยวได้ | |||
| ผ่าเสี้ยวสระเสยสราง | ศกแม่ นาแม่ | |||
| บางตรูดดลกรูดไม้ | แม่ตั้งชานเฉลียง ฯ | |||
| ๙๙ | ||||
| ๏ บางตรูดกรูดสระเส้น | ศกสมร แม่ฤๅ | |||
| ผิวแทรกสุวคนธ์อร | อบฟุ้ง | |||
| ต้นตรูดนึกใคร่ตอน | ตัดฝาก นุชนา | |||
| ปลูกก็กลัวเรือกบุ้ง | บ่อนก้านกินใบ ฯ | |||
| ๑๐๐ | ||||
| ๏ ลุถิ่นบางพระอ้าง | อกนาม พระนา | |||
| พระบั่นบาปธรรมสาม | เสร็จแล้ว | |||
| เรียมร่ำประกัดิกาม | กำหนัด ในแม่ | |||
| ของแห่งห้องราคแคล้ว | รวบร้อยรึงสกนธ์ ฯ | |||
| ๑๐๑ | ||||
| ๏ บางปรงปรงไข่ขึ้น | ขอบเฉนียน นี้ฮา | |||
| คิดแม่เก็บปรงเจียน | จุ่มแป้ง | |||
| ทอดเทียบสิ่งสุปเพียญน์ | พูนภาช- นะเอย | |||
| จัดประจงแต่งแสร้ง | เสพล้ำลืมกลืน ฯ | |||
| ๑๐๒ | ||||
| ๏ โสธรอรเอกสร้อย | โสพิน พ่อฤๅ | |||
| พาพธูพหลลิน- | ลาศผ้าย | |||
| เรียมปราศประวัติถวิล | ไหวจิต จอดแม่ | |||
| เกลือกจักเกิดราพณ์ร้าย | เรื่องเพี้ยงโสพิน ฯ | |||
| ๑๐๓ | ||||
| ๏ โสธรถิ่นชื่อบ้าน | บงฉงน ใจเอย | |||
| ฤๅว่าโสพินดล | แด่นนี้ | |||
| ลักอนุชพระพหล | หวลนึก คนึงแม่ | |||
| กูจากเกรงราพณ์ลี้ | ลอบเพี้ยงโสพิน ฯ | |||
| ๑๐๔ | ||||
| ๏ สำปะทวนทวนจิตรั้ง | รอคอย แม่เอย | |||
| เรือล่องตามชลาลอย | แล่นลุ้ย | |||
| ไป่ทันทอดเรือถอย | ทวนเท่า นุชนา | |||
| หยับโยคพลยายพุ้ย | พี่จ้องใจทวน ฯ | |||
| ๑๐๕ | ||||
| ๏ ถึงถิ่นสาวชะโงก | บอกนาม นี้แฮ | |||
| ไยบ่ยลสาวงาม | ชะโงกหน้า | |||
| ถวิลว่าเยี่ยมแกลตาม | เตือนสั่ง พี่เอย | |||
| จากนุชจักชะโงกถ้า | ที่เย้าคอยเรียม ฯ | |||
| ๑๐๖ | ||||
| ๏ ถับถึงสาวชะโงกอ้าง | อวดนาม นี้เอย | |||
| ถวิลว่าสาวสวัสดิ์งาม | เงื่อนเจ้า | |||
| คิดแม่เยี่ยมยลยาม | ยืนช่อง แกลนา | |||
| จากแม่จักเยี่ยมเย้า | อยู่พู้นภายหลัง ฯ | |||
| ๑๐๗ | ||||
| ๏ ยลคามสามร่มร้อน | ฤๅสม นามนา | |||
| สาวบ่าวกรำแดดลม | หลากแล้ว | |||
| โอ้อรแจ่มผิวผงม | สงวนแง่ งามเลย | |||
| แดดไป่พานลมแผ้ว | ผ่องเนื้อนวลผิว ฯ | |||
| ๑๐๘ | ||||
| ๏ ดลบุรินแปดริ้วร่ำ | แรมสาย สวาทนา | |||
| เปลี่ยวจิตต์เปล่าใจหาย | เหี่ยวหิ้ว | |||
| ระเมียรหมู่แม่ค้าหลาย | ลับแม่ นะแม่ | |||
| ใจจะขาดร้อยริ้ว | ระริกริ้วระบายลม ฯ | |||
| ๑๐๙ | ||||
| ๏ ลับแหลมลุคุ้งย่าน | พญาพาย เรือเอย | |||
| แลจรหลิ่งหลากทรายลาย | เล่ห์แก้ว | |||
| แหล่งสระน่านสนุกสาย | เสน่ห์แม่ มารา | |||
| เจ้าจักลงเรือแล้ว | เล่นคุ้งพญาพาย ฯ | |||
| ๑๑๐ | ||||
| ๏ ประจำรังระบุบ้าน | ระบมทรวง โศกเอย | |||
| ครวญแม่เมิลสุรีย์ดวง | ดับคล้อย | |||
| คณะนกประจำรวง | รังร่วม คู่รา | |||
| กูจากเจ็บใจละห้อย | ห่อนได้ประจำเรือน ฯ | |||
| ๑๑๑ | ||||
| ๏ บางขนากขนากแก้ว | กกศร รามฤๅ | |||
| แผลงแทตย์ถ้ำทรวงธร | ทบเท้า | |||
| ขนากกกไก่ขันถอน | ถอยเคลื่อน บ้างแม่ | |||
| ศรโศกเสียบทรวงเร้า | ราคร้อยฤๅถอน ฯ | |||
| ๑๑๒ | ||||
| ๏ ไทรมูลไทรเทพยเจ้า | จอมนิคม นี้ฤๅ | |||
| เพลงพระพาสองสม | สุขสร้อย | |||
| เอาอนิรุทธผทม | ผทับอุ- ษานา | |||
| เชิญช่วยอุ้มข้อยน้อย | แนบเนื้อนวลศรี ฯ | |||
| ๑๑๓ | ||||
| ๏ โดยดลชนบทบ้าน | บางแตน | |||
| หวาดว่ารังแตนแหวน | สวาทเจ้า | |||
| ตัวแตนไต่ตอมแหน | หวงห่วง รังรา | |||
| ตัวที่หวงห่วงเคล้า | คลาดห้องโหยสมร ฯ | |||
| ๑๑๔ | ||||
| ๏ โยทะกาแนวน้ำใหญ่ | แยกสาม แควนา | |||
| ใจเตร่ตริสามตาม | แตกด้วย | |||
| หนึ่งไปหนึ่งคืนคาม | เขตควบ แม่เอย | |||
| หนึ่งจะโจนน้ำม้วย | แม่น้ำโยทะกา ฯ | |||
| ๑๑๕ | ||||
| ๏ ชายพนัสแนวทุ่งท้อง | ทางเกวียน | |||
| พุ่มไผ่เช่นฉากเขียน | คั่นห้อง | |||
| คิดอรแอบองค์ระเมียร | เมียงฉาก อยู่แฮ | |||
| ฤๅแม่เมียงไม้ป้อง | ป่ากั้นกีดโฉม ฯ | |||
| ๑๑๖ | ||||
| ๏ หวั่นหวั่นวาบจิตละห้อย | หวนโหย | |||
| เฉื่อยเฉื่อยชะนีโหวย | โหว่ยเจื้อย | |||
| หวาดว่ายุพเดียวโดย | เดิรเรียก พี่รา | |||
| ฟังเล่ห์เสียงนุชเรื้อย | เรียกร้องเรียมขาน ฯ | |||
| ๑๑๗ | ||||
| ๏ รังสฤษดิ์นิราศสร้อย | สายสมร | |||
| อนุชไท้ทินกร | ผกอบร้อย | |||
| เพี้ยนพากย์เอกโทกลอน | ปราชญ์แต่ง เติมพ่อ | |||
| เล่ห์สลาบนกน้อย | นุ่มเย้ายอนกรรณ ฯ | |||
เชิงอรรถ
ที่มา
ประชุมนิราศคำโคลง รวบรวมโดย พ. ณ. ประมวลมารค พิมพ์ครั้งแรก กันยายน ๒๕๑๓ แพร่พิทยา
