โคลงราชสวัสดิ์
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(หน้าที่ถูกสร้างด้วย '== ข้อมูลเบื้องต้น == {{เรียงลำดับ|คลโงราชสวัสดิ์}} [[หม…') |
(→ที่มา) |
||
| แถว 387: | แถว 387: | ||
== ที่มา == | == ที่มา == | ||
พระราชนิพนธ์โคลงครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กรมศึกษาธิการพิมพ์แจกในงานกฐินพระราชทาน ณ วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ พ.ศ. ๒๔๗๙ | พระราชนิพนธ์โคลงครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กรมศึกษาธิการพิมพ์แจกในงานกฐินพระราชทาน ณ วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ พ.ศ. ๒๔๗๙ | ||
| + | |||
| + | (ขอขอบคุณ คุณ gignoi สมาชิก kaewkao.com ผู้พิมพ์เป็นวิทยาทาน) | ||
รุ่นปัจจุบันของ 09:51, 9 ตุลาคม 2552
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระราชนิพนธ์: สมเด็จพระนารายณ์มหาราช
บทประพันธ์
| ๏ พิธูรพูนสวัสดิ์ล้ำ | โลกา | ||
| กล่าวอรรถสัตยคาถา | เทียบไว้ | ||
| มธุรังหวังแสวงหา | ประโลมโลก | ||
| ฉลองเฉลิมพิภพให้ | สัตว์ล้วนควรแสวง ฯ | ||
| ๏ บัดนั้นบันเทียบไท้ | ชินศรี | ||
| แจงจัดอรรถอันมี | เลิศล้ำ | ||
| คัมภีรังหวังแสวงตรี | คุณเลิศ | ||
| อาดูรพูนบุตรน้ำ | เนื่องเนื้อสายสมร ฯ | ||
| ๏ ในเหล่าเง่าญาติแควัน | เหลนหลาน | ||
| หมู่มิตรสนิทบริพาร | พรั่งพร้อม | ||
| เป็นทาสบาทบทมาล | นรนาถ | ||
| ถึงสถานบานจิตต์น้อม | ยศเยื้องศักดิ์สูง ฯ | ||
| ๏ บำเรอเชอชาติเชื้อ | ใจสาร | ||
| ในองค์อัครจักรพาล | เลิศแล้ว | ||
| เมื่อเยื้อนเอื้อนโองการ | สิงหนาท | ||
| นบนอบกอปรการแผ้ว | ผ่องน้ำในเสมอ ฯ | ||
| ๏ หนึ่งในใฝ่เฟ่าท้าว | สถิตสถาน | ||
| โรงราชอาสน์จงมาน | ชื่นช้อย | ||
| โดยคุณสุนทรปาน | ปราโมทย์ | ||
| สงบเสงี่ยมเจียมอาตม์ร้อย | เรียบรู้อิริยา ฯ | ||
| ๏ หนึ่งให้ใจฉลาดรู้ | เรื่องการ | ||
| จงพินิจพิจารณ์ | ถี่ถ้วน | ||
| รู้จักลักษณะขลาดหาญ | ทานเทียบ | ||
| สมปรดิมีจงล้วน | อย่าเลี้ยวพูนสกนธ์ ฯ | ||
| ๏ หนึ่งไว้ในมิตรไม้ | ตรีตรง | ||
| วัจนาปรารภยง | ยิ่งผู้ | ||
| ที่คับจับการจง | สละเสลข | ||
| ดำรงผจงธรรมรู้ | เรื่องลิ้นตราชู ฯ | ||
| ๏ รู้รอบประกอบเนื้อ | สบสรรพ์ | ||
| ปิดป้องประคองขอบขัณฑ์ | เขตต์แคว้น | ||
| ทั้งอาณาประชาพรรณ | สบสัตว | ||
| ปรีญาณสารสิทธิแหม้น | อย่าให้ใครเสมอ ฯ | ||
| ๏ เห็นกิจผิดชอบชั้น | แสวงหา | ||
| กิจการประมาณเสนา | พรั่งพร้อม | ||
| เมื่อไปในสถานคลา | คืนค่ำ | ||
| อย่าได้ไหวหวั่นน้อม | เขตต์แคว้นไพริน ฯ | ||
| ๏ เวียนวงกงนอกนั้น | กงใน | ||
| สิ่งสรรพมรรคาลัย | ไต่เต้า | ||
| กำชับกับภูวไนย | ไคลคลา | ||
| บมิควรสวนเทียวเท้า | แล่นเลี้ยวปลวล ฯ | ||
| ๏ อย่าผจงทรงทัดทั้ง | บุษบัน | ||
| พะเยียสุคนธรสสรรพ์ | ลูบไล้ | ||
| อย่าแสวงแกล้งเกลาคันธ์ | ลอยกลิ่น | ||
| ประดับประดาอาภรณไท้ | เฟื่องฟุ้งอย่าหวัง ฯ | ||
| ๏ หนึ่งใดอย่าได้สิ่ง | สังวร | ||
| สำเนียงเสียงศัพทอร | อื่นอ้าง | ||
| ทำเนียบระเบียบเกลากลอน | วัจนารถ | ||
| พึงมีอิริยาพ้าง | ภาพเพี้ยงพึงใจ ฯ | ||
| ๏ หนึ่งสนมบรมราชทั้ง | นางใน | ||
| พึงผายบ่ายเบือนไกล | อย่าใกล้ | ||
| บมิควรสวนเสนอใจ | มิตรภาพ | ||
| อย่าเฉลือเผื่อจิตต์ไว้ | มุ่งม้วยเสียสกนธ์ ฯ | ||
| ๏ พึงระงับดับเบื้องบ่าย | อินทรีย์ | ||
| เสงี่ยมสงบสบสรรพมี | ถี่ถ้วน | ||
| สุจริตประดิษฐ์ประดมตรี | คุณเลิศ | ||
| ผจงดำรงอาตมล้วน | เลิศไว้ในผล ฯ | ||
| ๏ อย่าใฝ่ในส้องเสพ | สุราบาน | ||
| มิตรมนท์อนธการพาล | เรื่องร้าย | ||
| ติเตียนตำเนียรสถาน | ทุกประเทศ | ||
| พึงแสวงแห่งโอชบ้าย | มุ่งแม้นมฤธุรัง ฯ | ||
| ๏ หนึ่งอย่ามาลับลี้ | นอนนิทร | ||
| ควรแสวงแห่งกลกิจ | ใฝ่เฝ้า | ||
| พึงภักดีอัครบรมอิศ | วรราช | ||
| เป็นนิรันตร์สรรพสิทธิเช้า | ค่ำคลุ้มนิจกาล ฯ | ||
| ๏ หนึ่งทรัพย์นับเนื่องไว้ | ในคลัง | ||
| อย่าประสงคจำนงหวัง | หวั่งได้ | ||
| อย่าคิดจิตต์เบือนบัง | แสวงโลภ | ||
| อย่าแบ่งแมลงลักให้ | ประโยชน์เบื้องอาตมางค์ ฯ | ||
| ๏ สิ่งไว้หว่างโทษ | สรรพา | ||
| ทั้งส่วยสัตพัทธยา | ถี่ถ้วน | ||
| เว้นอภัยในสัตวคณา | ทุกที่ | ||
| อย่าคิดจิตต์จงม้วน | พิฆาฏให้จำตาย ฯ | ||
| ๏ เตียงตั่งตั้งไว้อย่า | เถลิงกาย | ||
| แท่นทองผองพรรณราย | เพริดแพร้ว | ||
| ขององค์พวศสุทธสาย | กษิรโลก | ||
| อย่านั่งจังไรแล้ว | เสนียดร้ายรังแสลง ฯ | ||
| ๏ อาสน์นั้นสรรพเลิศล้ำ | สกลไกร | ||
| ควรสการสารมาลัย | ชอบเช้า | ||
| ยำเยงเกรงศักดิไตร | ภูวนาถ | ||
| ชรูนแชรงแต่งผดุงเท้า | ชีพม้วยบวงสรวง ฯ | ||
| ๏ หนึ่งนัยใฝ่เฟ่าเจ้า | จักรพาล | ||
| ไกลใกล้ในเสถียรสถาน | เทียบแท้ | ||
| เอากิจคิดประมาณการ | พึงผ่อน | ||
| จิตต์จำนงจงแหน้ | แต่คล้ายคลึงคะนึง ฯ | ||
| ๏ นั่งจงตรงทฤษฎิท้าว | บังควร | ||
| อย่าเหลือบแลแปรปรวน | เบี่ยงเบี้ยว | ||
| อย่าคิดกิจทำทวน | นัยน์เนตร | ||
| ระวังระไวให้แลเลี้ยว | ธิราชให้แสนแสวง ฯ | ||
| ๏ จงจิตต์สถิตตั้งต่อ | ทรงธาร | ||
| หูสู่บทพจมาน | ท่านไท้ | ||
| คอยในใฝ่แสวงสาร | สูรนาท | ||
| อย่าประมาทประมาณการให้ | โมหเคลิ้มขละเขลา ฯ | ||
| ๏ ปรีชาปรากฏซ้อง | ฉับชาญ | ||
| ทั้งวัจโนโวหาร | กล่าวเกลี้ยง | ||
| แสวงชอบกอบการสถาน | ทุกประเทศ | ||
| ให้ต้องบทพจนเพี้ยง | ภาคแคว้นกระทงความ ฯ | ||
| ๏ อย่าแถลงแสดงอรรถให้ | ลวนลาม | ||
| คุมเคียดเสียดสกลตาม | แต่งตั้ง | ||
| อย่าทุจริตผิดผลความ | เควียนโทษ | ||
| ไปล่เปลื้องประเทืองยับยั้ง | เรื่องร้ายสลายแสลง ฯ | ||
| ๏ หนึ่งเข้าออกนอกนั้น | ควรคิด | ||
| อย่าใฝ่ในกลกิจ | แต่งตั้ง | ||
| อย่าแสวงแห่งการผิด | แกมเลศ | ||
| ทรนงทรนุกขุกพลั้ง | เพลี่ยงร้ายสลายคุณ ฯ | ||
| ๏ เมื่อไทใฝ่ให้แห่ง | บังคับ | ||
| ปรับปรุงผดุงการสรรพ | สิ่งถ้วน | ||
| เบิกไขไตรตราสดับ | สะเดียนก่อน | ||
| ตริตรองต้องขบวนล้วน | รอบรู้สกลการ ฯ | ||
| ๏ รำพึงคะนึงอรรถอ้อม | พิจารณ์ | ||
| เป็นนิตย์กิจการวาน | อย่าเว้น | ||
| ตริไตรที่ในสถาน | ทานเทียบ | ||
| ขืนข่มสมฤดีเน้น | อย่าได้สืบสกล ฯ | ||
| ๏ ประมาณการมุ่งแม้น | อัคนี | ||
| ใกล้ไกลในสถานที | ดั่งนั้น | ||
| บันดาลประมาณมี | ประมวลเทียบ | ||
| จิตต์บ่ายขยายโดยดั้น | ดั่งเนื้องมโนใน ฯ | ||
| ๏ เมื่อไทให้แห่งราช | พัทธยา | ||
| รางวัลสรรพเสนา | เลิศล้ำ | ||
| ผู้ชอบประกอบแสวงหา | คุณเลิศ | ||
| จงนบสงบเสงี่ยมน้ำ | จิตต์เชื้อสุทธิสาร ฯ | ||
| ๏ หนึ่งไซร้อย่าใฝ่ฟุ้ง | กระยาหาร | ||
| โลภลุดูอาการ | ที่ท้อง | ||
| อย่ากินพ้นประมาณวาน | ประมวลก่อน | ||
| ดูแล่งแสงศรซ้อง | โลกแกล้งเกลาเฉลา ฯ | ||
| ๏ มีพจนบทบั้นแบ่ง | วาจา | ||
| เอมอรรถวัจนกถา | ถี่ถ้วน | ||
| ไพเราะเสนาะเสน่หา | มฤธรส | ||
| ภิรมย์โสมนัสล้วน | รับพื้นพจบาล ฯ | ||
| ๏ จงภักดีลักลอบเลี้ยว | กราบกราน | ||
| พระสยมภูวญาณการ | ก่ายเกล้า | ||
| เสมอวาตะพะพาน | รุกขชาติ | ||
| แปล้ไปล่ในลมเคล้า | อ่อนน้อมระเนนเอน ฯ | ||
| ๏ หนึ่งโสดโทษร้ายเรื่อง | มนทกาม | ||
| เกลศกล้ำยำยามตาม | เรื่องร้อน | ||
| ดำฤษณอืดฮือลาม | ล้วนโลภ | ||
| หนีหน่ายขะจายเจียรย้อม | หลีกร้ายผายผัน ฯ | ||
| ๏ อันหนึ่งพึงต่อตั้ง | ไมตรี | ||
| อย่าใฝ่ในไพรี | เพื่อนพร้อง | ||
| โกรธังรังแสลงมี | พึ่งผ่อน | ||
| เปลื้องปลดสะกดการต้อง | ปลิดร้ายขะจายหนี ฯ | ||
| ๏ อันหนึ่งพร้องสิ่งซึ่ง | คำคง | ||
| บรรทัดดัดผจงตรง | ลิ่วแล้ว | ||
| ถ้อยคำอัมฤตยง | ยืนขนาด | ||
| สัตยังตั้งตรึงแผ้ว | ผ่อนชั้นเสมอสมาน ฯ | ||
| ๏ อย่ากลั้วกลัวเกลียดเบื้อง | อับอาย | ||
| บาปบั่นธรรมแสลงสลาย | เรื่องร้อน | ||
| กฤษติยุคปลุกปลงหมาย | ขะจายโทษ | ||
| อย่าเคลิ้มผะเดิมผดุงข้อน | เขตต์ร้ายกลางสถาน ฯ | ||
| ๏ ดูบทพจนเสร็จสิ้น | ทุกประการ | ||
| ศิลปะศาสตร์อาทิอาจารย์ | แต่งไว้ | ||
| โดยกิจสิทธิประมาณการ | ประเมินมุ่ง | ||
| โดยวิสัยไว้วานให้ | โลกรู้เรือนเสนอ ฯ | ||
| ๏ จงเฉลียวฉลาดชาตินั้น | ปัญญา | ||
| แจงจัดอรรถฑูตา | ไต่เต้า | ||
| สืบสารผ่านแสวงหา | คดีโลก | ||
| ในบทพจนมาลเท้า | เที่ยงแท้ทางธรรม ฯ | ||
| ๏ อย่าได้ไปเพื่อพร้อง | พบพาน | ||
| ทูตทำจำทูลสาร | ไต่เต้า | ||
| ทางประเทสเหตุรำคาญ | ทานเทิด | ||
| อย่าคุ้นถลุนถลันเข้า | นบเค้าสนิทสนม ฯ | ||
| ๏ พึงพิศกิจรอบรู้ | อัชฌาสัย | ||
| ที่สถานการมีชัย | ชื่นช้อย | ||
| ศรีสวัสดิพิพัฒน์ใน | ชนชาติ | ||
| ฦาลบจบสกลร้อย | รอบแคว้นแดนสกล ฯ | ||
| ๏ หนึ่งไซร้ใฝ่เพื่อเลี้ยง | รักษา | ||
| บิดุรงคมาดา | ก่อเกล้า | ||
| ญาติมิตรสิทธิพฤฒา | วาจน | ||
| พูนสวัสดิพิพัฒน์เช้า | ค่ำแคว้นแสนเกษม ฯ | ||
| ๏ หนึ่งจงปลงปลูกไว้ | ใจอารย์ | ||
| ศรัทธาปราโมทย์สถาน | แก่นเกื้อ | ||
| ศรีสวัสดิปฏิบัติสาร | สุขภาพ | ||
| จงใจใสสุทธิเชื้อ | ชาติเว้นอเวรัง ฯ | ||
| ๏ อวยทานหว่านพืชผู้ | ทุรพล | ||
| เนืองนิตย์จิตต์แสวงผล | ชื่นช้วย | ||
| ธนทรัพย์สนับสนูนจน | ปรโลก | ||
| ปรารถนาปรารภร้วย | สิ่งแกล้งแสวงสวรรค์ ฯ | ||
| ๏ จงมีปรีญาศเยื้อง | ฦาชา | ||
| รู้รอบกอบพิจารณา | ถี่ถ้อง | ||
| ชอบสถานสารแสวงหา | สุขภาพ | ||
| กาลนี้ที่ควรร้อง | เรียกให้ไทยทาน ฯ | ||
| ๏ กาลนี้ที่ชอบใช้ | ในสนาม | ||
| อโบสถรสศีลสาร | แก่นเกื้อ | ||
| กาลนี้ที่ในสถาน | ธรรมเทศ | ||
| กาลนี้ที่ชนเชื้อ | จะปลูกไม้มีผล ฯ | ||
| ๏ กาลนี้ที่เลี้ยงเหล้า | โยธา | ||
| กาลนี้ที่แสวงหา | สิ่งสร้าง | ||
| กาลนี้ที่เปรมปรา | อาณาราษฎร์ | ||
| ถากไร่ได้ผลมล้าง | สืบไว้ในคุณ ฯ | ||
| ๏ กาลนี้ที่ไท้ใฝ่ | รักษา | ||
| ป้องกันขัณฑเสมา | เขตต์ขั้น | ||
| ศัตรูหมู่แสวงหา | ทุษโทษ | ||
| ภูมิมณฑลสกลขั้น | ประเทศแคว้นแดนกรุง ฯ | ||
| ๏ กาลนี้ควรที่ต้อง | ทางชน | ||
| กาลนี้ที่ทางสถล | ไต่เต้า | ||
| ภูวไนยใฝ่แสวงดน | แดนประเทส | ||
| เสด็จดำเนินเดินเท้า | ธิราชให้ไตรตรา ฯ | ||
| ๏ ทังหลายหมายมุ่งไว้ | ประเมืองเมิล | ||
| ในสวัสดิจำเริญ | ถี่ถ้วน | ||
| พยาบาลสารสิทธิเจริญ | ใจราษฎร์ | ||
| กาลกิจสัมฤทธิ์ล้วน | ชอบใช้ในผล ฯ | ||
| ๏ นี้ใส่ในเผ่าพื้น | พงศา | ||
| พี่น้องพร้องพันธุมา | เนื่องเนื้อ | ||
| ทั้งบุตรอุบัตินัดา | คณาญาติ | ||
| ร่วมท้องสนองนิจเชื้อ | ดั่งนั้นพรรณนา ฯ | ||
| ๏ ครั้นใจบมิได้สมัคร | สโมสร | ||
| ศีลใฝ่ในสังวร | ผ่องแผ้ว | ||
| เป็นพาลพ่านแสวงรอญ | แรงโทษ | ||
| บพึงถึงสถานแล้ว | เฝ้าไท้บดินทร ฯ | ||
| ๏ ผู้ใดใจซื้อซ้อม | ประนิทิน | ||
| ผะดุงรักษาฝักฟูมถวิล | ใฝ่เฝ้า | ||
| จงใจในนรินทร์ปิ่น | นรนาถ | ||
| ดำริตริการเช้า | ค่ำคลุ้มแสวงผล ฯ | ||
| ๏ บมิโลภโอบอ้อมแจ่ม | ใจปอง | ||
| โกรธสะบัดสลัดจำนอง | หย่อนยั้ง | ||
| ใจตรงจำนงสนอง | เสนอบาท | ||
| ในยุกติปลุกสกลตั้ง | แต่งไว้ในสถาน ฯ | ||
| ๏ ควรหวังตั้งแต่งไว้ | เสนา | ||
| มนตรีพีริยไตรตรา | ชอบใช้ | ||
| บริบาลสารแสวงหา | ภูวนาถ | ||
| บริรักษ์จักสนองให้ | เฝ่าท้าวนิจกาล ฯ | ||
| ๏ ผู้ใดใฝ่เฝ้าภักดิ์ | บมิไกล | ||
| จักมูลพูนโภไค | เกือบกั้น | ||
| พิพัฒน์มหัตสุไข | ศวรรย์เล่า | ||
| สรรพจำเริญเจริญนั้น | ชอบใช้ไพบูลย์ ฯ | ||
| ๏ แต่งองค์กองโกฏิแก้ว | นับอนันต์ | ||
| ยศยิ่งสิ่งพรายพรรณ | เพริศพร้อม | ||
| พัสดุครุภัณฑ์สรรพ์ | สบสิ่ง | ||
| ศฤงคารบริวารน้อม | นอบเนื้อสลับสลอน ฯ | ||
| ๏ คือเมฆอันครรชิตคร้าน | สรัทธกาล | ||
| ห่าฝนชลแถวธาร | น่านน้ำ | ||
| ในพรรษามาเนืองนาน | ประมาณทั่ว | ||
| เพ็ญแผ่นแด่นสกลล้ำ | ชุ่มชื้นพฤกษา ฯ | ||
| ๏ ชาวเจ้าเหล่าญาติพื้น | พงศ์พันธุ์ | ||
| คือบุตรอุดมสรรพ์ | เสร็จนี้ | ||
| ธรรมบาลผ่านพึงถลัน | โอวาท | ||
| โอรสพจนพึงชี้ | ชอบไว้วานสงวน ฯ | ||
| ๏ จงจำคำซึ่งให้ | วัจนัง | ||
| สานุศาสนอาทิอันหวัง | แหวกไว้ | ||
| นิพนธ์สนธ์ศัพท์ประมัง | ประมาณชีพ | ||
| จำอรรถสัจแสดงให้ | เสร็จสิ้นทุกประการ ฯ | ||
| ๏ จำเริญสวาดิ์ให้ | สถาวร | ||
| ศรีสวัสดิพิพัฒนพร | เพิ่มไว้ | ||
| ราชวัตรสัตยแสดงกลอน | เกษมราษฎร์ | ||
| หมั่นหมายกระสายธรรมให้ | เฟื่องฟ้านรากร ฯ | ||
| ๏ พิธูรพูนสวัสดิล้ำ | คำสอน | ||
| ในบุตรอุดมสมร | มุ่งไว้ | ||
| ฟังประชานรากร | นรนาท | ||
| จำบทพจนไว้ให้ | โลกล้วนสรรเสริญ ฯ | ||
| ๏ โพธิสัตว์อรรถอ่อนพ้น | สกลไกร | ||
| หน่อนาถศาสดาไข | พร่ำพร้อง | ||
| กล่าวอรรถสัจคดีนัย | โอวาท | ||
| อัมฤตรสพจน์ต้อง | แต่งไว้ควรครู ฯ | ||
เชิงอรรถ
ที่มา
พระราชนิพนธ์โคลงครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช กรมศึกษาธิการพิมพ์แจกในงานกฐินพระราชทาน ณ วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ พ.ศ. ๒๔๗๙
(ขอขอบคุณ คุณ gignoi สมาชิก kaewkao.com ผู้พิมพ์เป็นวิทยาทาน)
