บทละครนà¸à¸à¹€à¸£à¸·à¹ˆà¸à¸‡à¸„าวี
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(→ท้าวสันนุราชหานางผมหอม) |
(→) |
||
| แถว 129: | แถว 129: | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
==== ==== | ==== ==== | ||
| + | <tpoem>๏ เมื่อนั้น ท้าวสันนุราชสำรวลร่า | ||
| + | ชื่นชมสมถวิลจินดา ดังได้เห็นหน้านางนงเยาว์ | ||
| + | จึงตรัสว่าถ้าสมคะเนนึก อึกกระทึกใจหายแล้วยายเถ้า | ||
| + | มั่งมีดีกว่าค้าตะเภา ทุกข์ร้อนอะไรเล่ากับเงินทอง | ||
| + | ยายจะเอาอะไรไปบ้าง ท่าทางกันดารบ้านช่อง | ||
| + | เร่งรีบคลาไคลดังใจปอง ให้ได้นางในกลองกลับมา | ||
| + | ฯ ๖ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ บัดนั้น ยายเถ้าทูลพลันด้วยหรรษา | ||
| + | จะเอาเรือเอกไชยไคลคลา ไปรับกัลยามากรุงไกร | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ เมื่อนั้น ท้าวสันนุราชเปนใหญ่ | ||
| + | ได้ฟังจึงสั่งเสนาใน จงจัดเรือเอกไชยฉับพลัน | ||
| + | เกณฑ์ยกสำรับใหญ่ใส่ให้เต็ม เลือกล้วนแต่เล่มคอนขยัน | ||
| + | เรือนำเรือตามจงครามครัน ให้ทันแต่ในเวลานี้ | ||
| + | ฯ ๔ คำ ฯ เจรจา | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ บัดนั้น เสนารับสั่งใส่เกศี | ||
| + | ออกจากวังวิ่งเปนสิงคลี จัดเรือตามมีพระบัญชา | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ เจรจา | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ บัดนั้น ยายเถ้าทำประหนึ่งกิ้งก่า | ||
| + | ขึ้นขี่แคร่คานหามคนตามมา ประตูดินตีนท่าหน้าตะพาน | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ เชิด | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ ลงนั่งยังเรือเอกไชย พลพายนายไพร่อลหม่าน | ||
| + | ออกเรือพร้อมกันมิทันนาน ร้องขานโยนยาวฉาวมา | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ เห่เรือ เชิด | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ ผ่อนพักพลพายมาหลายแห่ง น้ำเชี่ยวเรี่ยวแรงหนักหนา | ||
| + | สิบห้าวันถึงจันทบุรา ประทับท่าที่ท้ายเวียงไชย | ||
| + | จึงสั่งผู้คนพลพาย ทั้งไพร่นายอย่าเที่ยวไปข้างไหน | ||
| + | แต่ตัวของเราจะเข้าไป สมคะเนเมื่อไรจะกลับมา | ||
| + | สั่งแล้วเข้าสู่พระบูรี พรั่นตัวกลัวผีเปนหนักหนา | ||
| + | เห็นกระดูกเกลื่อนกลาดดาษดา รีบเดินภาวนาเข้าในวัง | ||
| + | ฯ ๖ คำ ฯ เชิด | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ ครั้นถึงจึงขึ้นปราสาททอง เมียงมองลับล่อแล้วถอยหลัง | ||
| + | เสียงคนพูดอยู่เงี่ยหูฟัง ทรุดนั่งแอบประตูดูท่วงที | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | <sup>ช้า</sup> | ||
| + | ๏ เมื่อนั้น โฉมนางจันท์สุดามารศรี | ||
| + | สมสู่อยู่ด้วยพระคาวี เปรมปรีดิ์ประดิพัทธ์กำหนัดใน | ||
| + | หยอกเย้ายิ้มแย้มแกมกล จะระคายผู้คนก็หาไม่ | ||
| + | สงัดเงียบเซียบเสียงทั้งเวียงไชย สำราญใจอยู่ในห้องสองคน | ||
| + | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | <sup>ร่าย</sup> | ||
| + | ๏ บัดนั้น ยายเถ้าเพ่งพิศคิดฉงน | ||
| + | ชายนี้ทีท่วงชอบกล เห็นจะไม่ใช่คนต่ำช้า | ||
| + | ใส่เครื่องประดับองค์ทรงพระขรรค์ รูปโฉมโนมพรรณ์งามหนักหนา | ||
| + | ต่อจะเปนลูกเต้าท้าวพระยา จันท์สุดาจึงปลงลงใจ | ||
| + | กูคิดไว้ไม่สมอารมณ์คิด จะลงล้างชีวิตเสียให้ได้ | ||
| + | แต่องค์กัลยาจะพาไป ทูลถวายท้าวไทเอารางวัล | ||
| + | คิดพลางทางคลานเข้าไปหา ทำทีกิริยาโศกศัลย์ | ||
| + | ก้มกราบบาทาสุดาจันท์ แล้วตีอกงกงันร่ำไร | ||
| + | ฯ ๘ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ เมื่อนั้น โฉมตรูดูยายก็จำได้ | ||
| + | เปนข้าเก่าเจ้าเคยช่วงใช้ จึงพูดจาปราไสด้วยเมตตา | ||
| + | ยายหนีนกอินทรีย์ไปช้านาน ลูกหลานอยู่ไหนไม่เห็นหน้า | ||
| + | ฤๅนกมันกินสิ้นชีวา เออตาผัวอยู่ดอกฤๅยาย | ||
| + | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ บัดนั้น ยายเถ้ากล่าวเกลี้ยงเบี่ยงบ่าย | ||
| + | ลูกหลานกระจัดพลัดพราย ท่านตาก็ตายแต่คราวนั้น | ||
| + | ข้าไปอยู่เถื่อนถ้ำลำบาก จึงพ้นปากปักษาไม่อาสัญ | ||
| + | ได้ยินเหล่าชาวป่าพูดจากัน ว่าแม่จันท์สุดาได้สามี | ||
| + | ข้าสู้ดั้นด้นมาจนถึง จะอยู่พึ่งบุญทั้งสองศรี | ||
| + | ยังพรั่นตัวกลัวแต่นกอินทรีย์ มันมานี่ฤๅไม่เยาวมาลย์ | ||
| + | ฯ ๖ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ เมื่อนั้น โฉมจันท์สุดาจึงว่าขาน | ||
| + | ผัวข้ามาล้างมันวายปราณ หายมาช้านานจนปานนี้ | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ เจรจา | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ บัดนั้น ยายเถ้าทำเปนเกษมศรี | ||
| + | จึงว่าแม่คุณบุญสิ้นที ได้สามีเรืองอิทธิฤทธา | ||
| + | งามทั้งรูปโฉมโนมพรรณ์ น่าชมสมกันหนักหนา | ||
| + | สมคิดของยายที่หมายมา จะอยู่กับกัลยาเปนข้าไท | ||
| + | แล้วทำท่วงทีกะปรี้กะเปร่า ตักน้ำตำเข้าเอาใจใส่ | ||
| + | ครั้นสองเจ้าเข้าที่บรรธรมใน ยายไปปฏิบัติพัดวี | ||
| + | ฯ ๖ คำ ฯ ตระ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ เห็นพระราชานิทราสนิท นั่งพินิจพิศดูถ้วนถี่ | ||
| + | ผิดกับกษัตราทุกธานี ขัดพระขรรค์เข้าที่บรรธมใน | ||
| + | คิดพะวงสงสัยอย่างไรอยู่ จะล่อลวงถามดูให้จงได้ | ||
| + | ครั้นรุ่งรางส่างแสงอโณทัย ยายเถ้าเข้าไปอยู่ในครัว | ||
| + | จันท์สุดามาทำเครื่องเสวย ตามเคยจัดแจงแต่งให้ผัว | ||
| + | ยายเข้าเมียงหมอบยอบตัว แล้วว่าแม่ทูลหัวอย่าไว้ใจ | ||
| + | อันองค์ภัศดาสามี เห็นทีหาซื่อต่อแม่ไม่ | ||
| + | เหน็บพระขรรค์บรรธมทุกคืนไป น่าจะแหนงแคลงฤทัยเทวี | ||
| + | แม่จงถามไถ่ให้ประจักษ์ ถ้าท้าวรักก็จะแจ้งถ้วนถี่ | ||
| + | แม้นมิบอกออกความลับลี้ นานไปจะหนีแม่มั่นคง | ||
| + | ฯ ๑๐ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ เมื่อนั้น จันท์สุดาพาซื่อลุ่มหลง | ||
| + | สำคัญมั่นหมายว่ายายตรง โฉมยงเห็นชอบก็ตอบไป | ||
| + | จริงอยู่ยายว่าข้านึกพรั่น ขัดพระขรรค์ติดองค์น่าสงสัย | ||
| + | จะทูลถามทรงศักดิ์ซักไซ้ ให้ได้ความขำสำคัญ | ||
| + | ว่าพลางนางเข้าไปในที่ ปรนนิบัติพัดวีให้ผัวขวัญ | ||
| + | ทำทีทอดสนิทติดพัน นวดฟั้นนั่งแนบแอบอิง | ||
| + | สัพยอกหยอกเย้าแย้มสรวล ชักชวนพูดจามารยาหญิง | ||
| + | ได้ช่องก็ฉะอ้อนวอนวิง ทูลถามความจริงภูวไนย | ||
| + | น้องนึกกินแหนงแคลงจิตต์ พระขรรค์ของทรงฤทธิเปนไฉน | ||
| + | มิได้ละวางให้ห่างไกล ฤๅว่าไม่ไว้ใจน้อง | ||
| + | ฯ ๑๐ คำ ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | ==== ==== | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | |||
| + | </tpoem> | ||
===ท้าวสันนุราชชุบตัว=== | ===ท้าวสันนุราชชุบตัว=== | ||
การปรับปรุง เมื่อ 07:41, 24 สิงหาคม 2552
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระราชนิพนธ์: พระบาทสมเด็จพระพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
บทประพันธ์
ท้าวสันนุราชหานางผมหอม
| ช้า | |||
| ๏ มาจะกล่าวบทไป | ถึงท้าวสันนุราชจอมกษัตริย์ | ||
| เสวยราชย์ธานีบุรีรัตน์ | กรุงพทธวิสัยสวรรยา | ||
| ท้าวมีอัคเรศมเหษี | ชื่อคันธมาลีเสนหา | ||
| อยู่ด้วยกันแต่หนุ่มคุ้มชรา | ชันษาหกสิบสี่ปีปลาย | ||
| หน้าพระทนต์บนล่างห่างหัก | ดวงพระพักต์เหี่ยวเห็นเส้นสาย | ||
| เกศาพึ่งจะประปราย | รูปกายชายจะพีมีเนื้อ | ||
| พระเสวยมื้อละชามสามเวลา | ทรงกำลังวังชาประหลาดเหลือ | ||
| พอใจเกี้ยวผู้หญิงริงเรือ | ผูกพันฟั่นเฝือไม่เบื่อใจ | ||
| ราวกับหนุ่มคลุ้มคลั่งนั่งบ่น | จะหางามเล่นสักคนหนึ่งให้ได้ | ||
| รำพึงคนึงคิดเปนนิจไป | มิได้ว่างเว้นสักเวลา | ||
| ฯ ๑๐ คำ ฯ | |||
| ร่าย | |||
| ๏ เมื่อจะมีเหตุเภทภัย | ให้เร่าร้อนฤทัยเปนหนักหนา | ||
| จึงชวนกำนัลกัลยา | ลงมายังที่ตำหนักแพ | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เพลง | |||
| ๏ ท้าวเสด็จนั่งเหนือเรือบัลลังก์ | สาวสนมกรมวังเซงแซ่ | ||
| พระเอนอิงพิงพนักผันแปร | เหลียวแลเห็นผะอบลอยมา | ||
| หยิบขึ้นเขม้นอยู่เปนครู่ | เปิดดูก็เห็นเส้นเกศา | ||
| หอมกลิ่นรวยรื่นชื่นวิญญา | พระนิ่งนึกตรึกตราในอารมณ์ | ||
| ผมนี้ดีร้ายนางสาวน้อย | แกล้งลอยหาคู่สู่สม | ||
| ชะรอยบุญเราเคยได้เชยชม | จึงพบผะอบผมกัลยา | ||
| ฉุนคิดเคลิ้มคลั่งขึ้นทั้งแก่ | กะสันเสียวเหลียวแลชำเลืองหา | ||
| เห็นนางพนักงานคลานเข้ามา | ยิ้มแย้มพยักหน้าว่านงลักษณ์ | ||
| ค่อยขยดลดองค์ลงนั่งใกล้ | เห็นมิใช่ผุดลุกขึ้นกุกกัก | ||
| ดูนางห้ามแหนยิ่งแค้นนัก | ให้ละล่ำละลักลืมองค์ | ||
| ท้าวกอดผะอบทองประคองไว้ | มิได้ชำระสระสรง | ||
| ขึ้นจากเรือสุวรรณ์บรรจง | เสด็จตรงมายังวังใน | ||
| ฯ ๑๒ คำ ฯ เชิด | |||
| ๏ ครั้นถึงจึงเข้าไปในห้อง | ขึ้นบนแท่นทองผ่องใส | ||
| กอดผะอบประทับกับทรวงไว้ | ถอนฤทัยครวญคร่ำรำพรรณ์ | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ | |||
| โอ้ช้า | |||
| ๏ โอ้ว่านวลน้องเจ้าของผม | ถ้าได้ชมจะถนอมเปนจอมขวัญ | ||
| เกศาหอมฟุ้งดังปรุงจันทน์ | จะทรงโฉมโนมพรรณ์ฉันใด | ||
| ทรวดทรงสูงต่ำดำขาว | ชันษาแก่สาวสักคราวไหน | ||
| แม้นรู้ว่าอยู่บุรีใด | พี่จะไปติดตามเจ้าทรามชม | ||
| ถึงจะเปนกระไรก็ไม่ว่า | แต่ให้ได้เห็นหน้าเจ้าของผม | ||
| คิดละห้อยละเหี่ยเสียอารมณ์ | ร้องไห้ร้องห่มไม่สมประดี | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ โอด | |||
| ร่าย | |||
| ๏ เมื่อนั้น | นางคันธมาลีมเหษี | ||
| เห็นพระพร่ำกำสรดโศกี | จึงเข้าไปในที่บรรธม | ||
| แล้วนางทูลทัดภัศดา | พระอย่าโศกเศร้าด้วยเผ้าผม | ||
| จงคิดรั้งรักหักอารมณ์ | แม้นเคยคู่สู่สมไม่คลาศแคล้ว | ||
| หยุดยั้งตั้งสติตริตรอง | ดับความมัวหมองให้ผ่องแผ้ว | ||
| ทรงพระชราหนักหนาแล้ว | ทูลกระหม่อมเมียแก้วจงหักใจ | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ | |||
| ๏ เมื่อนั้น | ท้าวสันนุราชเคลิ้มองค์หลงไหล | ||
| เห็นเมียมาเซ้าซี้พิรี้พิไร | ขัดใจเกรี้ยวกราดตวาดอึง | ||
| ดูดู๋ทำราวกับสาวแส้ | ไม่เจียมตัวว่าแก่สักนิดหนึ่ง | ||
| แกล้งมานั่งเฝ้าพเน้าพนึง | จะคอยหึงษ์หวงข้าฤๅว่าไร | ||
| ฉวยพระขรรค์งันงกกะปลกกะเปลี้ย | พิโรธโกรธเมียดังเพลิงไหม้ | ||
| สดุดโดนสาวสรรค์กำนัลใน | แล่นไล่ลุกล้มไม่สมประดี | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ เชิด | |||
| ๏ เมื่อนั้น | องค์อัครชายามารศรี | ||
| ความกลัวอาญาพระสามี | วิ่งหนีไปซ่อนซอนซุก | ||
| เหล่าพวกสาวสรรค์กำนัลนาง | วิ่งวางวนเวียนจนเจียนจุก | ||
| บ้างเข้าแฝงม่านคลานคลุก | บ้างลุกแอบเตียงเมียงมอง | ||
| ฯ ๔ คำ ฯ | |||
| ๏ เมื่อนั้น | ท้าวสันนุราชยิ่งเศร้าหมอง | ||
| แสนคนึงถึงเจ้าผะอบทอง | เสด็จตรงออกท้องพระโรงไชย | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เสมอ | |||
| ช้า | |||
| ๏ ลดองค์ลงนั่งเหนืออาศน์ | พรั่งพร้อมอำมาตย์น้อยใหญ่ | ||
| จึงตรัสสั่งมหาเสนาใน | เร่งไปร้องป่าวชาวพารา | ||
| ผู้ใดใครรู้เห็นบ้าง | ตำแหน่งนางผมหอมเสนหา | ||
| ถ้าแม้นนำไปได้นางมา | เงินทองเสื้อผ้าจะรางวัล | ||
| ท้าเย่าเรือนไร่นาจะหาให้ | ข้าไทชายหญิงทุกสิ่งสรรพ์ | ||
| จงเร่งรีบรัดจัดกัน | ไปป่าวร้องให้ทันวันนี้ | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ เจรจา | |||
| ร่าย | |||
| ๏ บัดนั้น | อำมาตย์รับสั่งใส่เกศี | ||
| ออกมาเกณฑ์กันทันที | เสนีตีฆ้องร้องป่าวไป | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เจรจา | |||
| ๏ บัดนั้น | ฝ่ายเถ้าทัศประสาทชาติไพร่ | ||
| ฟังเสียงร้องป่าวก็เข้าใจ | นึกได้ลูกสาวของเจ้านาย | ||
| ผมหอมปรากฏรสเร้า | จะนำเขาไปพามาถวาย | ||
| กูจะได้พึ่งบุญเปนคุณยาย | คิดแล้วเดินชายมาถามทัก | ||
| ท่านขามานี่จะบอกเล่า | นางผมหอมข้าเจ้านี้รู้จัก | ||
| รูปโฉมโนมพรรณ์ขยันนัก | จะอาสาทรงศักดิ์ไปพามา | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ เจรจา | |||
| ๏ บัดนั้น | เสนีถามซักเปนหนักหนา | ||
| เห็นถ้อยยำคำมั่นสัญญา | ก็รีบพายายเถ้าเข้าวังใน | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เชิด | |||
| ๏ ครั้นถึงจึงคลานเข้าไปเฝ้า | ก้มเกล้าทูลแจ้งแถลงไข | ||
| ยายเถ้ารับคำจะนำไป | ว่าได้รู้จักนางเทวี | ||
| เปนลูกสาวท่านท้าวพรหมจักร | ปิ่นปักจันทราบุริศรี | ||
| แต่เมืองนั้นพลไพร่ไม่มี | นกอินทรีย์กินตายเสียก่ายกอง | ||
| ที่ในวังยังแต่นางผมหอม | งามพร้อมสารพัดไม่ขัดข้อง | ||
| บิดาซ่อนนางไว้ที่ในกลอง | จงทราบลอองพระบาทา | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ เจรจา | |||
| ๏ เมื่อนั้น | ท้าวสันนุราชสำรวลร่า | ||
| ชื่นชมสมถวิลจินดา | ดังได้เห็นหน้านางนงเยาว์ | ||
| จึงตรัสว่าถ้าสมคะเนนึก | อึกกระทึกใจหายแล้วยายเถ้า | ||
| มั่งมีดีกว่าค้าตะเภา | ทุกข์ร้อนอะไรเล่ากับเงินทอง | ||
| ยายจะเอาอะไรไปบ้าง | ท่าทางกันดารบ้านช่อง | ||
| เร่งรีบคลาไคลดังใจปอง | ให้ได้นางในกลองกลับมา | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ | |||
| ๏ บัดนั้น | ยายเถ้าทูลพลันด้วยหรรษา | ||
| จะเอาเรือเอกไชยไคลคลา | ไปรับกัลยามากรุงไกร | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ | |||
| ๏ เมื่อนั้น | ท้าวสันนุราชเปนใหญ่ | ||
| ได้ฟังจึงสั่งเสนาใน | จงจัดเรือเอกไชยฉับพลัน | ||
| เกณฑ์ยกสำรับใหญ่ใส่ให้เต็ม | เลือกล้วนแต่เล่มคอนขยัน | ||
| เรือนำเรือตามจงครามครัน | ให้ทันแต่ในเวลานี้ | ||
| ฯ ๔ คำ ฯ เจรจา | |||
| ๏ บัดนั้น | เสนารับสั่งใส่เกศี | ||
| ออกจากวังวิ่งเปนสิงคลี | จัดเรือตามมีพระบัญชา | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เจรจา | |||
| ๏ บัดนั้น | ยายเถ้าทำประหนึ่งกิ้งก่า | ||
| ขึ้นขี่แคร่คานหามคนตามมา | ประตูดินตีนท่าหน้าตะพาน | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เชิด | |||
| ๏ ลงนั่งยังเรือเอกไชย | พลพายนายไพร่อลหม่าน | ||
| ออกเรือพร้อมกันมิทันนาน | ร้องขานโยนยาวฉาวมา | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เห่เรือ เชิด | |||
| ๏ ผ่อนพักพลพายมาหลายแห่ง | น้ำเชี่ยวเรี่ยวแรงหนักหนา | ||
| สิบห้าวันถึงจันทบุรา | ประทับท่าที่ท้ายเวียงไชย | ||
| จึงสั่งผู้คนพลพาย | ทั้งไพร่นายอย่าเที่ยวไปข้างไหน | ||
| แต่ตัวของเราจะเข้าไป | สมคะเนเมื่อไรจะกลับมา | ||
| สั่งแล้วเข้าสู่พระบูรี | พรั่นตัวกลัวผีเปนหนักหนา | ||
| เห็นกระดูกเกลื่อนกลาดดาษดา | รีบเดินภาวนาเข้าในวัง | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ เชิด | |||
| ๏ ครั้นถึงจึงขึ้นปราสาททอง | เมียงมองลับล่อแล้วถอยหลัง | ||
| เสียงคนพูดอยู่เงี่ยหูฟัง | ทรุดนั่งแอบประตูดูท่วงที | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ | |||
| ช้า | |||
| ๏ เมื่อนั้น | โฉมนางจันท์สุดามารศรี | ||
| สมสู่อยู่ด้วยพระคาวี | เปรมปรีดิ์ประดิพัทธ์กำหนัดใน | ||
| หยอกเย้ายิ้มแย้มแกมกล | จะระคายผู้คนก็หาไม่ | ||
| สงัดเงียบเซียบเสียงทั้งเวียงไชย | สำราญใจอยู่ในห้องสองคน | ||
| ฯ ๔ คำ ฯ | |||
| ร่าย | |||
| ๏ บัดนั้น | ยายเถ้าเพ่งพิศคิดฉงน | ||
| ชายนี้ทีท่วงชอบกล | เห็นจะไม่ใช่คนต่ำช้า | ||
| ใส่เครื่องประดับองค์ทรงพระขรรค์ | รูปโฉมโนมพรรณ์งามหนักหนา | ||
| ต่อจะเปนลูกเต้าท้าวพระยา | จันท์สุดาจึงปลงลงใจ | ||
| กูคิดไว้ไม่สมอารมณ์คิด | จะลงล้างชีวิตเสียให้ได้ | ||
| แต่องค์กัลยาจะพาไป | ทูลถวายท้าวไทเอารางวัล | ||
| คิดพลางทางคลานเข้าไปหา | ทำทีกิริยาโศกศัลย์ | ||
| ก้มกราบบาทาสุดาจันท์ | แล้วตีอกงกงันร่ำไร | ||
| ฯ ๘ คำ ฯ | |||
| ๏ เมื่อนั้น | โฉมตรูดูยายก็จำได้ | ||
| เปนข้าเก่าเจ้าเคยช่วงใช้ | จึงพูดจาปราไสด้วยเมตตา | ||
| ยายหนีนกอินทรีย์ไปช้านาน | ลูกหลานอยู่ไหนไม่เห็นหน้า | ||
| ฤๅนกมันกินสิ้นชีวา | เออตาผัวอยู่ดอกฤๅยาย | ||
| ฯ ๔ คำ ฯ | |||
| ๏ บัดนั้น | ยายเถ้ากล่าวเกลี้ยงเบี่ยงบ่าย | ||
| ลูกหลานกระจัดพลัดพราย | ท่านตาก็ตายแต่คราวนั้น | ||
| ข้าไปอยู่เถื่อนถ้ำลำบาก | จึงพ้นปากปักษาไม่อาสัญ | ||
| ได้ยินเหล่าชาวป่าพูดจากัน | ว่าแม่จันท์สุดาได้สามี | ||
| ข้าสู้ดั้นด้นมาจนถึง | จะอยู่พึ่งบุญทั้งสองศรี | ||
| ยังพรั่นตัวกลัวแต่นกอินทรีย์ | มันมานี่ฤๅไม่เยาวมาลย์ | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ | |||
| ๏ เมื่อนั้น | โฉมจันท์สุดาจึงว่าขาน | ||
| ผัวข้ามาล้างมันวายปราณ | หายมาช้านานจนปานนี้ | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เจรจา | |||
| ๏ บัดนั้น | ยายเถ้าทำเปนเกษมศรี | ||
| จึงว่าแม่คุณบุญสิ้นที | ได้สามีเรืองอิทธิฤทธา | ||
| งามทั้งรูปโฉมโนมพรรณ์ | น่าชมสมกันหนักหนา | ||
| สมคิดของยายที่หมายมา | จะอยู่กับกัลยาเปนข้าไท | ||
| แล้วทำท่วงทีกะปรี้กะเปร่า | ตักน้ำตำเข้าเอาใจใส่ | ||
| ครั้นสองเจ้าเข้าที่บรรธรมใน | ยายไปปฏิบัติพัดวี | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ ตระ | |||
| ๏ เห็นพระราชานิทราสนิท | นั่งพินิจพิศดูถ้วนถี่ | ||
| ผิดกับกษัตราทุกธานี | ขัดพระขรรค์เข้าที่บรรธมใน | ||
| คิดพะวงสงสัยอย่างไรอยู่ | จะล่อลวงถามดูให้จงได้ | ||
| ครั้นรุ่งรางส่างแสงอโณทัย | ยายเถ้าเข้าไปอยู่ในครัว | ||
| จันท์สุดามาทำเครื่องเสวย | ตามเคยจัดแจงแต่งให้ผัว | ||
| ยายเข้าเมียงหมอบยอบตัว | แล้วว่าแม่ทูลหัวอย่าไว้ใจ | ||
| อันองค์ภัศดาสามี | เห็นทีหาซื่อต่อแม่ไม่ | ||
| เหน็บพระขรรค์บรรธมทุกคืนไป | น่าจะแหนงแคลงฤทัยเทวี | ||
| แม่จงถามไถ่ให้ประจักษ์ | ถ้าท้าวรักก็จะแจ้งถ้วนถี่ | ||
| แม้นมิบอกออกความลับลี้ | นานไปจะหนีแม่มั่นคง | ||
| ฯ ๑๐ คำ ฯ | |||
| ๏ เมื่อนั้น | จันท์สุดาพาซื่อลุ่มหลง | ||
| สำคัญมั่นหมายว่ายายตรง | โฉมยงเห็นชอบก็ตอบไป | ||
| จริงอยู่ยายว่าข้านึกพรั่น | ขัดพระขรรค์ติดองค์น่าสงสัย | ||
| จะทูลถามทรงศักดิ์ซักไซ้ | ให้ได้ความขำสำคัญ | ||
| ว่าพลางนางเข้าไปในที่ | ปรนนิบัติพัดวีให้ผัวขวัญ | ||
| ทำทีทอดสนิทติดพัน | นวดฟั้นนั่งแนบแอบอิง | ||
| สัพยอกหยอกเย้าแย้มสรวล | ชักชวนพูดจามารยาหญิง | ||
| ได้ช่องก็ฉะอ้อนวอนวิง | ทูลถามความจริงภูวไนย | ||
| น้องนึกกินแหนงแคลงจิตต์ | พระขรรค์ของทรงฤทธิเปนไฉน | ||
| มิได้ละวางให้ห่างไกล | ฤๅว่าไม่ไว้ใจน้อง | ||
| ฯ ๑๐ คำ ฯ | |||
ท้าวสันนุราชชุบตัว
| ๏ | |||
นางคันธมาลีขึ้นเฝ้า
| ๏ | |||
พระคาวีรบกับไวยทัต
| ๏ | |||
เพลงยาวชมพระราชนิพนธ์
| ๏ | |||
เชิงอรรถ
ที่มา
บทละครนอกเรื่อง คาวี สถาบันภาษาไทย กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ ๒๕๔๐
( ขอขอบคุณ คุณโอม สมาชิก kaewkao.com ผู้พิมพ์เป็นวิทยาทาน )
