บทละครนà¸à¸à¹€à¸£à¸·à¹ˆà¸à¸‡à¸„าวี
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(หน้าที่ถูกสร้างด้วย '== ข้อมูลเบื้องต้น == {{เรียงลำดับ|บทละครนอกรเืองคาว…') |
(→ท้าวสันนุราชหานางผมหอม) |
||
| แถว 9: | แถว 9: | ||
===ท้าวสันนุราชหานางผมหอม=== | ===ท้าวสันนุราชหานางผมหอม=== | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
| - | ๏ | + | <sup>ช้า</sup> |
| + | ๏ มาจะกล่าวบทไป ถึงท้าวสันนุราชจอมกษัตริย์ | ||
| + | เสวยราชย์ธานีบุรีรัตน์ กรุงพทธวิสัยสวรรยา | ||
| + | ท้าวมีอัคเรศมเหษี ชื่อคันธมาลีเสนหา | ||
| + | อยู่ด้วยกันแต่หนุ่มคุ้มชรา ชันษาหกสิบสี่ปีปลาย | ||
| + | หน้าพระทนต์บนล่างห่างหัก ดวงพระพักต์เหี่ยวเห็นเส้นสาย | ||
| + | เกศาพึ่งจะประปราย รูปกายชายจะพีมีเนื้อ | ||
| + | พระเสวยมื้อละชามสามเวลา ทรงกำลังวังชาประหลาดเหลือ | ||
| + | พอใจเกี้ยวผู้หญิงริงเรือ ผูกพันฟั่นเฝือไม่เบื่อใจ | ||
| + | ราวกับหนุ่มคลุ้มคลั่งนั่งบ่น จะหางามเล่นสักคนหนึ่งให้ได้ | ||
| + | รำพึงคนึงคิดเปนนิจไป มิได้ว่างเว้นสักเวลา | ||
| + | ฯ ๑๐ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | <sup>ร่าย</sup> | ||
| + | ๏ เมื่อจะมีเหตุเภทภัย ให้เร่าร้อนฤทัยเปนหนักหนา | ||
| + | จึงชวนกำนัลกัลยา ลงมายังที่ตำหนักแพ | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ เพลง | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ ท้าวเสด็จนั่งเหนือเรือบัลลังก์ สาวสนมกรมวังเซงแซ่ | ||
| + | พระเอนอิงพิงพนักผันแปร เหลียวแลเห็นผะอบลอยมา | ||
| + | หยิบขึ้นเขม้นอยู่เปนครู่ เปิดดูก็เห็นเส้นเกศา | ||
| + | หอมกลิ่นรวยรื่นชื่นวิญญา พระนิ่งนึกตรึกตราในอารมณ์ | ||
| + | ผมนี้ดีร้ายนางสาวน้อย แกล้งลอยหาคู่สู่สม | ||
| + | ชะรอยบุญเราเคยได้เชยชม จึงพบผะอบผมกัลยา | ||
| + | ฉุนคิดเคลิ้มคลั่งขึ้นทั้งแก่ กะสันเสียวเหลียวแลชำเลืองหา | ||
| + | เห็นนางพนักงานคลานเข้ามา ยิ้มแย้มพยักหน้าว่านงลักษณ์ | ||
| + | ค่อยขยดลดองค์ลงนั่งใกล้ เห็นมิใช่ผุดลุกขึ้นกุกกัก | ||
| + | ดูนางห้ามแหนยิ่งแค้นนัก ให้ละล่ำละลักลืมองค์ | ||
| + | ท้าวกอดผะอบทองประคองไว้ มิได้ชำระสระสรง | ||
| + | ขึ้นจากเรือสุวรรณ์บรรจง เสด็จตรงมายังวังใน | ||
| + | ฯ ๑๒ คำ ฯ เชิด | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ ครั้นถึงจึงเข้าไปในห้อง ขึ้นบนแท่นทองผ่องใส | ||
| + | กอดผะอบประทับกับทรวงไว้ ถอนฤทัยครวญคร่ำรำพรรณ์ | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | <sup>โอ้ช้า</sup> | ||
| + | ๏ โอ้ว่านวลน้องเจ้าของผม ถ้าได้ชมจะถนอมเปนจอมขวัญ | ||
| + | เกศาหอมฟุ้งดังปรุงจันทน์ จะทรงโฉมโนมพรรณ์ฉันใด | ||
| + | ทรวดทรงสูงต่ำดำขาว ชันษาแก่สาวสักคราวไหน | ||
| + | แม้นรู้ว่าอยู่บุรีใด พี่จะไปติดตามเจ้าทรามชม | ||
| + | ถึงจะเปนกระไรก็ไม่ว่า แต่ให้ได้เห็นหน้าเจ้าของผม | ||
| + | คิดละห้อยละเหี่ยเสียอารมณ์ ร้องไห้ร้องห่มไม่สมประดี | ||
| + | ฯ ๖ คำ ฯ โอด | ||
| + | |||
| + | |||
| + | <sup>ร่าย</sup> | ||
| + | ๏ เมื่อนั้น นางคันธมาลีมเหษี | ||
| + | เห็นพระพร่ำกำสรดโศกี จึงเข้าไปในที่บรรธม | ||
| + | แล้วนางทูลทัดภัศดา พระอย่าโศกเศร้าด้วยเผ้าผม | ||
| + | จงคิดรั้งรักหักอารมณ์ แม้นเคยคู่สู่สมไม่คลาศแคล้ว | ||
| + | หยุดยั้งตั้งสติตริตรอง ดับความมัวหมองให้ผ่องแผ้ว | ||
| + | ทรงพระชราหนักหนาแล้ว ทูลกระหม่อมเมียแก้วจงหักใจ | ||
| + | ฯ ๖ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ เมื่อนั้น ท้าวสันนุราชเคลิ้มองค์หลงไหล | ||
| + | เห็นเมียมาเซ้าซี้พิรี้พิไร ขัดใจเกรี้ยวกราดตวาดอึง | ||
| + | ดูดู๋ทำราวกับสาวแส้ ไม่เจียมตัวว่าแก่สักนิดหนึ่ง | ||
| + | แกล้งมานั่งเฝ้าพเน้าพนึง จะคอยหึงษ์หวงข้าฤๅว่าไร | ||
| + | ฉวยพระขรรค์งันงกกะปลกกะเปลี้ย พิโรธโกรธเมียดังเพลิงไหม้ | ||
| + | สดุดโดนสาวสรรค์กำนัลใน แล่นไล่ลุกล้มไม่สมประดี | ||
| + | ฯ ๖ คำ ฯ เชิด | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ เมื่อนั้น องค์อัครชายามารศรี | ||
| + | ความกลัวอาญาพระสามี วิ่งหนีไปซ่อนซอนซุก | ||
| + | เหล่าพวกสาวสรรค์กำนัลนาง วิ่งวางวนเวียนจนเจียนจุก | ||
| + | บ้างเข้าแฝงม่านคลานคลุก บ้างลุกแอบเตียงเมียงมอง | ||
| + | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ เมื่อนั้น ท้าวสันนุราชยิ่งเศร้าหมอง | ||
| + | แสนคนึงถึงเจ้าผะอบทอง เสด็จตรงออกท้องพระโรงไชย | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ เสมอ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | <sup>ช้า</sup> | ||
| + | ๏ ลดองค์ลงนั่งเหนืออาศน์ พรั่งพร้อมอำมาตย์น้อยใหญ่ | ||
| + | จึงตรัสสั่งมหาเสนาใน เร่งไปร้องป่าวชาวพารา | ||
| + | ผู้ใดใครรู้เห็นบ้าง ตำแหน่งนางผมหอมเสนหา | ||
| + | ถ้าแม้นนำไปได้นางมา เงินทองเสื้อผ้าจะรางวัล | ||
| + | ท้าเย่าเรือนไร่นาจะหาให้ ข้าไทชายหญิงทุกสิ่งสรรพ์ | ||
| + | จงเร่งรีบรัดจัดกัน ไปป่าวร้องให้ทันวันนี้ | ||
| + | ฯ ๖ คำ ฯ เจรจา | ||
| + | |||
| + | |||
| + | <sup>ร่าย</sup> | ||
| + | ๏ บัดนั้น อำมาตย์รับสั่งใส่เกศี | ||
| + | ออกมาเกณฑ์กันทันที เสนีตีฆ้องร้องป่าวไป | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ เจรจา | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ บัดนั้น ฝ่ายเถ้าทัศประสาทชาติไพร่ | ||
| + | ฟังเสียงร้องป่าวก็เข้าใจ นึกได้ลูกสาวของเจ้านาย | ||
| + | ผมหอมปรากฏรสเร้า จะนำเขาไปพามาถวาย | ||
| + | กูจะได้พึ่งบุญเปนคุณยาย คิดแล้วเดินชายมาถามทัก | ||
| + | ท่านขามานี่จะบอกเล่า นางผมหอมข้าเจ้านี้รู้จัก | ||
| + | รูปโฉมโนมพรรณ์ขยันนัก จะอาสาทรงศักดิ์ไปพามา | ||
| + | ฯ ๖ คำ ฯ เจรจา | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ บัดนั้น เสนีถามซักเปนหนักหนา | ||
| + | เห็นถ้อยยำคำมั่นสัญญา ก็รีบพายายเถ้าเข้าวังใน | ||
| + | ฯ ๒ คำ ฯ เชิด | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ๏ ครั้นถึงจึงคลานเข้าไปเฝ้า ก้มเกล้าทูลแจ้งแถลงไข | ||
| + | ยายเถ้ารับคำจะนำไป ว่าได้รู้จักนางเทวี | ||
| + | เปนลูกสาวท่านท้าวพรหมจักร ปิ่นปักจันทราบุริศรี | ||
| + | แต่เมืองนั้นพลไพร่ไม่มี นกอินทรีย์กินตายเสียก่ายกอง | ||
| + | ที่ในวังยังแต่นางผมหอม งามพร้อมสารพัดไม่ขัดข้อง | ||
| + | บิดาซ่อนนางไว้ที่ในกลอง จงทราบลอองพระบาทา | ||
| + | ฯ ๖ คำ ฯ เจรจา | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
| + | ==== ==== | ||
| + | |||
===ท้าวสันนุราชชุบตัว=== | ===ท้าวสันนุราชชุบตัว=== | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
การปรับปรุง เมื่อ 07:39, 24 สิงหาคม 2552
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระราชนิพนธ์: พระบาทสมเด็จพระพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
บทประพันธ์
ท้าวสันนุราชหานางผมหอม
| ช้า | |||
| ๏ มาจะกล่าวบทไป | ถึงท้าวสันนุราชจอมกษัตริย์ | ||
| เสวยราชย์ธานีบุรีรัตน์ | กรุงพทธวิสัยสวรรยา | ||
| ท้าวมีอัคเรศมเหษี | ชื่อคันธมาลีเสนหา | ||
| อยู่ด้วยกันแต่หนุ่มคุ้มชรา | ชันษาหกสิบสี่ปีปลาย | ||
| หน้าพระทนต์บนล่างห่างหัก | ดวงพระพักต์เหี่ยวเห็นเส้นสาย | ||
| เกศาพึ่งจะประปราย | รูปกายชายจะพีมีเนื้อ | ||
| พระเสวยมื้อละชามสามเวลา | ทรงกำลังวังชาประหลาดเหลือ | ||
| พอใจเกี้ยวผู้หญิงริงเรือ | ผูกพันฟั่นเฝือไม่เบื่อใจ | ||
| ราวกับหนุ่มคลุ้มคลั่งนั่งบ่น | จะหางามเล่นสักคนหนึ่งให้ได้ | ||
| รำพึงคนึงคิดเปนนิจไป | มิได้ว่างเว้นสักเวลา | ||
| ฯ ๑๐ คำ ฯ | |||
| ร่าย | |||
| ๏ เมื่อจะมีเหตุเภทภัย | ให้เร่าร้อนฤทัยเปนหนักหนา | ||
| จึงชวนกำนัลกัลยา | ลงมายังที่ตำหนักแพ | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เพลง | |||
| ๏ ท้าวเสด็จนั่งเหนือเรือบัลลังก์ | สาวสนมกรมวังเซงแซ่ | ||
| พระเอนอิงพิงพนักผันแปร | เหลียวแลเห็นผะอบลอยมา | ||
| หยิบขึ้นเขม้นอยู่เปนครู่ | เปิดดูก็เห็นเส้นเกศา | ||
| หอมกลิ่นรวยรื่นชื่นวิญญา | พระนิ่งนึกตรึกตราในอารมณ์ | ||
| ผมนี้ดีร้ายนางสาวน้อย | แกล้งลอยหาคู่สู่สม | ||
| ชะรอยบุญเราเคยได้เชยชม | จึงพบผะอบผมกัลยา | ||
| ฉุนคิดเคลิ้มคลั่งขึ้นทั้งแก่ | กะสันเสียวเหลียวแลชำเลืองหา | ||
| เห็นนางพนักงานคลานเข้ามา | ยิ้มแย้มพยักหน้าว่านงลักษณ์ | ||
| ค่อยขยดลดองค์ลงนั่งใกล้ | เห็นมิใช่ผุดลุกขึ้นกุกกัก | ||
| ดูนางห้ามแหนยิ่งแค้นนัก | ให้ละล่ำละลักลืมองค์ | ||
| ท้าวกอดผะอบทองประคองไว้ | มิได้ชำระสระสรง | ||
| ขึ้นจากเรือสุวรรณ์บรรจง | เสด็จตรงมายังวังใน | ||
| ฯ ๑๒ คำ ฯ เชิด | |||
| ๏ ครั้นถึงจึงเข้าไปในห้อง | ขึ้นบนแท่นทองผ่องใส | ||
| กอดผะอบประทับกับทรวงไว้ | ถอนฤทัยครวญคร่ำรำพรรณ์ | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ | |||
| โอ้ช้า | |||
| ๏ โอ้ว่านวลน้องเจ้าของผม | ถ้าได้ชมจะถนอมเปนจอมขวัญ | ||
| เกศาหอมฟุ้งดังปรุงจันทน์ | จะทรงโฉมโนมพรรณ์ฉันใด | ||
| ทรวดทรงสูงต่ำดำขาว | ชันษาแก่สาวสักคราวไหน | ||
| แม้นรู้ว่าอยู่บุรีใด | พี่จะไปติดตามเจ้าทรามชม | ||
| ถึงจะเปนกระไรก็ไม่ว่า | แต่ให้ได้เห็นหน้าเจ้าของผม | ||
| คิดละห้อยละเหี่ยเสียอารมณ์ | ร้องไห้ร้องห่มไม่สมประดี | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ โอด | |||
| ร่าย | |||
| ๏ เมื่อนั้น | นางคันธมาลีมเหษี | ||
| เห็นพระพร่ำกำสรดโศกี | จึงเข้าไปในที่บรรธม | ||
| แล้วนางทูลทัดภัศดา | พระอย่าโศกเศร้าด้วยเผ้าผม | ||
| จงคิดรั้งรักหักอารมณ์ | แม้นเคยคู่สู่สมไม่คลาศแคล้ว | ||
| หยุดยั้งตั้งสติตริตรอง | ดับความมัวหมองให้ผ่องแผ้ว | ||
| ทรงพระชราหนักหนาแล้ว | ทูลกระหม่อมเมียแก้วจงหักใจ | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ | |||
| ๏ เมื่อนั้น | ท้าวสันนุราชเคลิ้มองค์หลงไหล | ||
| เห็นเมียมาเซ้าซี้พิรี้พิไร | ขัดใจเกรี้ยวกราดตวาดอึง | ||
| ดูดู๋ทำราวกับสาวแส้ | ไม่เจียมตัวว่าแก่สักนิดหนึ่ง | ||
| แกล้งมานั่งเฝ้าพเน้าพนึง | จะคอยหึงษ์หวงข้าฤๅว่าไร | ||
| ฉวยพระขรรค์งันงกกะปลกกะเปลี้ย | พิโรธโกรธเมียดังเพลิงไหม้ | ||
| สดุดโดนสาวสรรค์กำนัลใน | แล่นไล่ลุกล้มไม่สมประดี | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ เชิด | |||
| ๏ เมื่อนั้น | องค์อัครชายามารศรี | ||
| ความกลัวอาญาพระสามี | วิ่งหนีไปซ่อนซอนซุก | ||
| เหล่าพวกสาวสรรค์กำนัลนาง | วิ่งวางวนเวียนจนเจียนจุก | ||
| บ้างเข้าแฝงม่านคลานคลุก | บ้างลุกแอบเตียงเมียงมอง | ||
| ฯ ๔ คำ ฯ | |||
| ๏ เมื่อนั้น | ท้าวสันนุราชยิ่งเศร้าหมอง | ||
| แสนคนึงถึงเจ้าผะอบทอง | เสด็จตรงออกท้องพระโรงไชย | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เสมอ | |||
| ช้า | |||
| ๏ ลดองค์ลงนั่งเหนืออาศน์ | พรั่งพร้อมอำมาตย์น้อยใหญ่ | ||
| จึงตรัสสั่งมหาเสนาใน | เร่งไปร้องป่าวชาวพารา | ||
| ผู้ใดใครรู้เห็นบ้าง | ตำแหน่งนางผมหอมเสนหา | ||
| ถ้าแม้นนำไปได้นางมา | เงินทองเสื้อผ้าจะรางวัล | ||
| ท้าเย่าเรือนไร่นาจะหาให้ | ข้าไทชายหญิงทุกสิ่งสรรพ์ | ||
| จงเร่งรีบรัดจัดกัน | ไปป่าวร้องให้ทันวันนี้ | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ เจรจา | |||
| ร่าย | |||
| ๏ บัดนั้น อำมาตย์รับสั่งใส่เกศี | |||
| ออกมาเกณฑ์กันทันที | เสนีตีฆ้องร้องป่าวไป | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เจรจา | |||
| ๏ บัดนั้น | ฝ่ายเถ้าทัศประสาทชาติไพร่ | ||
| ฟังเสียงร้องป่าวก็เข้าใจ | นึกได้ลูกสาวของเจ้านาย | ||
| ผมหอมปรากฏรสเร้า | จะนำเขาไปพามาถวาย | ||
| กูจะได้พึ่งบุญเปนคุณยาย | คิดแล้วเดินชายมาถามทัก | ||
| ท่านขามานี่จะบอกเล่า | นางผมหอมข้าเจ้านี้รู้จัก | ||
| รูปโฉมโนมพรรณ์ขยันนัก | จะอาสาทรงศักดิ์ไปพามา | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ เจรจา | |||
| ๏ บัดนั้น | เสนีถามซักเปนหนักหนา | ||
| เห็นถ้อยยำคำมั่นสัญญา | ก็รีบพายายเถ้าเข้าวังใน | ||
| ฯ ๒ คำ ฯ เชิด | |||
| ๏ ครั้นถึงจึงคลานเข้าไปเฝ้า | ก้มเกล้าทูลแจ้งแถลงไข | ||
| ยายเถ้ารับคำจะนำไป | ว่าได้รู้จักนางเทวี | ||
| เปนลูกสาวท่านท้าวพรหมจักร | ปิ่นปักจันทราบุริศรี | ||
| แต่เมืองนั้นพลไพร่ไม่มี | นกอินทรีย์กินตายเสียก่ายกอง | ||
| ที่ในวังยังแต่นางผมหอม | งามพร้อมสารพัดไม่ขัดข้อง | ||
| บิดาซ่อนนางไว้ที่ในกลอง | จงทราบลอองพระบาทา | ||
| ฯ ๖ คำ ฯ เจรจา | |||
ท้าวสันนุราชชุบตัว
| ๏ | |||
นางคันธมาลีขึ้นเฝ้า
| ๏ | |||
พระคาวีรบกับไวยทัต
| ๏ | |||
เพลงยาวชมพระราชนิพนธ์
| ๏ | |||
เชิงอรรถ
ที่มา
บทละครนอกเรื่อง คาวี สถาบันภาษาไทย กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ ๒๕๔๐
( ขอขอบคุณ คุณโอม สมาชิก kaewkao.com ผู้พิมพ์เป็นวิทยาทาน )
