à¸à¸²à¸žà¸¢à¹Œà¹€à¸«à¹ˆà¹€à¸£à¸·à¸ พระนิพนธ์เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(→เห่ครวญ) |
(→เห่บทสังวาส) |
||
แถว 179: | แถว 179: | ||
=== เห่เรื่องกากี (บทของเดิม) === | === เห่เรื่องกากี (บทของเดิม) === | ||
=== เห่บทสังวาส === | === เห่บทสังวาส === | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>โคลง</sup> | ||
+ | ๏ พี่ชมพี่เชยแล้ว พลางถาม | ||
+ | เจ้ามิอืออำความ ไป่พร้อง | ||
+ | เจ้าเอื้อนมิเออขาม เขินพี่ อยู่ฤา | ||
+ | ผินพักตรมาอย่าข้อง ขัดแค้นเคืองเลย ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>ช้าลวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ พี่ชมพี่เชยพลาง พี่ถามนางเจ้าไม่อือ | ||
+ | เจ้าเอื้อนอายพี่ฤา พี่ขอถามความจริงนาง | ||
+ | ๏ พิศวงทรงรวยรูป พลางกอดจูบลูบคอนาง | ||
+ | ฉุดชักสไบบาง พลางคลึงเคล้าเย้ายวนสม | ||
+ | ๏ พิศรูปก็น่ารัก พิศพักตรก็น่าชม | ||
+ | อ้อนแอ้นอรเอวกลม ชมชวัญน้องต้องตามชาย | ||
+ | ๏ ใครเห็นเป็นขวัญเนตร ลืมทุกข์เทวษเจตน์จงหมาย | ||
+ | มาดนุชสุดเสมอกาย บ่วายรักสักนาที ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ โหยหวนครวญใคร่นาง อกเพียงพ่างล้างชีวี | ||
+ | นั่งนอนห่อนฤามี สิ่งซึ่งสุขทุกเวลา | ||
+ | ๏ คิดเคยเชยชมน้อง ไม่ห่างห้องสองเสน่หา | ||
+ | เป็นสุขทุกเวลา มาจากได้ให้อาวรณ์ | ||
+ | ๏ อกเอ๋ยเคยสังวาส กรรมบำราศคลาศคลาสมร | ||
+ | นับเดือนเลื่อนปีจร ห่อนเห็นแล้วแก้วตาเรียม | ||
+ | ๏ พุ่มพวงดวงดอกฟ้า ในใต้หล้าหาไหนเทียม | ||
+ | โฉมงามทรามเสงี่ยม เรียมรักเจ้าเท่าดวงใจ ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
=== เห่ครวญ === | === เห่ครวญ === |
การปรับปรุง เมื่อ 16:06, 10 กรกฎาคม 2552
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระนิพนธ์: เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์
บทประพันธ์
เห่ชมเรือกระบวน
โคลง | |||
๏ ปางเสด็จประเวศด้าว | ชลาลัย | ||
ทรงรัตนพิมานชัย | กิ่งแก้ว | ||
พรั่งพร้อมพวกพลไกร | แหนแห่ | ||
เรือกระบวนต้นแพร้ว | เพริศพริ้งพายทอง ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ พระเสด็จโดยแดนชล | ทรงเรือต้นงามเฉิดฉาย | ||
กิ่งแก้วแพร้วพรรณราย | พายอ่อนหยับจับงามงอน | ||
๏ นาวาแน่นเป็นขนัด | ล้วนรูปสัตว์แสนยากร | ||
เรือริ้วทิวธงสลอน | สาครลั่นครั่นครื้นฟอง | ||
๏ เรือครุฑยุดนาคหิ้ว | ลิ่วลอยมาพาผันผยอง | ||
พลพายกรายพายทอง | ร้องโห่เห่โอ้เห่มา | ||
๏ สรมุขมุขสี่ด้าน | เพียงพิมานผ่านเมฆา | ||
ม่านกรองทองรจนา | หลังคาแดงแย่งมังกร | ||
๏ สมรรถชัยไกรกาบแก้ว | แสงแวววับจับสาคร | ||
เรียบเรียงเคียงคู่จร | ดั่งร่อนฟ้ามาแดนดิน | ||
๏ สุวรรณหงส์ทรงพู่ห้อย | งามชดช้อยลอยหลังสินธุ์ | ||
เพียงหงส์ทรงพรหมินทร์ | ลินลาศเลื่อนเตือนตาชม | ||
๏ เรือชัยไวว่องวิ่ง | รวดเร็วจริงยิ่งอย่างลม | ||
เสียงเส้าเร้าระดม | ห่มท้ายเยิ่นเดินคู่กัน ฯ | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ คชสีห์ทีผาดเผ่น | ดูดังเป็นเห็นขบขัน | ||
ราชสีห์ที่ยืนยัน | คั่นสองคู่ดูยิ่งยง | ||
๏ เรือม้าหน้ามุ่งน้ำ | แล่นเฉื่อยฉ่ำลำระหง | ||
เพียงม้าอาชาทรง | องค์พระพายผายผันผยอง | ||
๏ เรือสิงห์วิ่งเผ่นโผน | โจนตามคลื่นฝืนฝ่าฟอง | ||
ดูยิ่งสิงห์ลำพอง | เป็นแถวท่องล่องตามกัน | ||
๏ นาคาหน้าดังเป็น | ดูเขม้นเห็นขบขัน | ||
มังกรถอนพายพัน | ทันแข่งหน้าวาสุกรี | ||
๏ เลียงผาง่าเท้าโผน | เพียงโจนไปในวารี | ||
นาวาหน้าอินทรี | มีปีกเหมือนเลื่อนลอยโพยม | ||
๏ ดนตรีมี่อึงอล | ก้องกาหลพลแห่โหม | ||
โห่ฮึกครึกครื้นโครม | โสมนัสชื่นรื่นเริงพล | ||
๏ กรีธาหมู่นาเวศ | จากนคเรศโดยสาชล | ||
เหิมหื่นชื่นกระมล | ยลมัจฉาสารพันมี ฯ | ||
เห่ชมปลา
โคลง | |||
๏ พิศพรรณปลาว่ายเคล้า | คลึงกัน | ||
ถวิลสุดาดวงจันทร์ | แจ่มหน้า | ||
มัตสยาย่อมพัวพัน | พิศวาส | ||
ควรฤพรากน้องช้า | ชวดเคล้าคลึงชม ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ พิศพรรณปลาว่ายเคล้า | คิดถึงเจ้าเศร้าอารมณ์ | ||
มัตสยายังรู้ชม | สาสมใจไม่พามา | ||
๏ นวลจันทร์เป็นนวลจริง | เจ้างามพริ้งยิ่งนวลปลา | ||
คางเบือนเบือนหน้ามา | ไม่งามเท่าเจ้าเบือนชาย | ||
๏ เพียนทองงามดั่งทอง | ไม่เหมือนน้องห่มตาดพราย | ||
กระแหแหห่างชาย | ดั่งสายสวาทคลาดจากสม | ||
ทรงแปลง | |||
๏ แก้มช้ำช้ำใครต้อง | อันแก้มน้องช้ำเพราะชม | ||
ปลาทุกทุกข์อกกรม | เหมือนทุกข์พี่ที่จากนาง ฯ | ||
ทรงแทรก ๕ บท
มูลวะเห่ | |||
๏ น้ำเงินคือเงินยวง | ขาวพรายช่วงสีสำอาง | ||
ไม่เทียบเปรียบโฉมนาง | งามเรืองเรื่อเนื้อสองสี | ||
๏ ปลากรายว่ายเคียงคู่ | เคล้ากันอยู่ดูงามดี | ||
แต่นางห่างเหินพี่ | เห็นปลาเคล้าเศร้าใจจร | ||
๏ หางไก่ว่ายแหวกว่าย | หางไก่คล้ายไม่มีหงอน | ||
คิดอนงค์องค์เอวอร | ผมประบ่าอ่าเอี่ยมไร | ||
๏ ปลาสร้อยลอยล่องชล | ว่ายเวียนวนปนกันไป | ||
เหมือนสร้อยทรงทรามวัย | ไม่เห็นเจ้าเศร้าบ่วาย | ||
๏ เนื้ออ่อนอ่อนแต่ชื่อ | เนื้อน้องฤๅอ่อนทั้งกาย | ||
ใครต้องข้องจิตชาย | ไม่วายนึกตรึกตรึงทรวง | ||
๏ ปลาเสือเหลือที่ตา | เลื่อนแหลมกว่าปลาทั้งปวง | ||
เหมือนตาสุดาดวง | ดูแหลมล้ำขำเพราคม | ||
๏ แมลงภู่คู่เคียงว่าย | เห็นคล้ายคล้ายน่าเชยชม | ||
คิดความยามเมื่อสม | สนิทเคล้าเจ้าเอวบาง | ||
๏ หวีเกศเพศชื่อปลา | คิดสุดาอ่าองค์นาง | ||
หวีเกล้าเจ้าสระสาง | เส้นเกศสลวยรวยกลิ่นหอม | ||
๏ ชะแวงแฝงฝั่งแนบ | ชะวาดแอบแปบปนปลอม | ||
เหมือนพี่แอบแนบถนอม | จอมสวาทนาฏบังอร | ||
๏ พิศดูหมู่มัจฉา | ว่ายแหวกมาในสาคร | ||
คะนึงนุชสุดสายสมร | มาด้วยพี่จะดีใจ ฯ | ||
เห่ชมไม้
โคลง | |||
๏ เรือชายชมมิ่งไม้ | มีพรรณ | ||
ริมท่าสาครคันธ์ | กลิ่นเกลี้ยง | ||
เพล็ดดอกออกแกมกัน | ชูช่อ | ||
หอมหื่นรื่นรสเพี้ยง | กลิ่นเนื้อนวลนาง ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ เรือชายชมมิ่งไม้ | ริมท่าไสวหลากหลายพรรณ | ||
เพล็ดดอกออกแกมกัน | ส่งกลิ่นเกลี้ยงเพียงกลิ่นสมร | ||
๏ ชมดวงพวงนางแย้ม | บานแสล้มแย้มเกสร | ||
คิดความยามบังอร | แย้มโอษฐ์ยิ้มพริ้มพรายงาม | ||
๏ จำปาหนาแน่นเนื่อง | คลี่กลีบเหลืองเรืองอร่าม | ||
คิดคะนึงถึงนงราม | ผิวเหลืองกว่าจำปาทอง | ||
๏ ประยงค์ทรงพวงร้อย | ระย้าย้อยห้อยพวงกรอง | ||
เหมือนอุบะนวลละออง | เจ้าแขวนไว้ให้เรียมชม | ||
๏ พุดจีบกลีบแสล้ม | พิกุลแกมแซมสุกรม | ||
หอมชวยรวยตามลม | เหมือนกลิ่นน้องต้องติดใจ | ||
๏ สาวหยุดพุทธชาด | บานเกลื่อนกลาดดาษดาไป | ||
นึกน้องกรองมาลัย | วางให้พี่ข้างที่นอน | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ พิกุลบุนนาคบาน | กลิ่นหอมหวานซ่านขจร | ||
แม้นนุชสุดสายสมร | เห็นจะวอนอ้อนพี่ชาย | ||
๏ เต็งแต้วแก้วกาหลง | บานบุษบงส่งกลิ่นอาย | ||
หอมอยู่ไม่รู้หาย | คล้ายกลิ่นผ้าเจ้าตาตรู | ||
๏ มะลิวัลย์พันจิกจวง | ดอกเป็นพวงร่วงเรณู | ||
หอมมาน่าเอ็นดู | ชูชื่นจิตคิดวนิดา | ||
๏ ลำดวนหวนหอมตรลบ | กลิ่นอายอบสบนาสา | ||
นึกถวิลกลิ่นบุหงา | รำไปเจ้าเศร้าถึงนาง | ||
๏ รวยรินกลิ่นรำเพย | คิดพี่เคยเชยกลิ่นปราง | ||
นั่งแนบแอบเอวบาง | ห่อนแหห่างว่างเว้นวัน | ||
๏ ชมดวงพวงมาลี | ศรีเสาวภาคย์หลากหลายพรรณ | ||
วนิดามาด้วยกัน | จะอ้อนพี่ชี้ชมเชย ฯ | ||
เห่ชมนก
โคลง | |||
๏ รอนรอนสุริยโอ้ | อัสดง | ||
เรื่อยเรื่อยลับเมรุลง | ค่ำแล้ว | ||
รอนรอนจิตจำนง | นุชพี่ เพียงแม่ | ||
เรื่อยเรื่อยเรียมคอยแก้ว | คลับคล้ายเรียมเหลียว ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน | ทิพากรจะตกต่ำ | ||
สนธยาจะใกล้ค่ำ | คำนึงหน้าเจ้าตาตรู | ||
๏ เรื่อยเรื่อยมาเรียงเรียง | นกบินเฉียงไปทั้งหมู่ | ||
ตัวเดียวมาพลัดคู่ | เหมือนพี่อยู่ผู้เดียวดาย | ||
๏ เห็นฝูงยูงรำฟ้อน | คิดบังอรร่อนรำกราย | ||
สร้อยทองย่องเยื้องชาย | เหมือนสายสวาทนาดนวยจร | ||
๏ สาลิกามาตามคู่ | ชมกันอยู่สู่สมสมร | ||
แต่พี่นี้อาวรณ์ | ห่อนเห็นเจ้าเศร้าใจครวญ | ||
๏ นางนวลนวลน่ารัก | ไม่นวลพักตร์เหมือนทรามสงวน | ||
แก้วพี่นี้สุดนวล | ดั่งนางฟ้าหน้าใยยอง | ||
๏ นกแก้วแจ้วแจ่มเสียง | จับไม้เรียงเคียงคู่สอง | ||
เหมือนพี่นี้ประคอง | รับขวัญน้องต้องมือเรา ฯ | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ ไก่ฟ้ามาตัวเดียว | เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่ยมเขา | ||
เหมือนพรากจากนงเยาว์ | เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง | ||
๏ แขกเต้าเคล้าคู่เคียง | เรียงจับไม้ไซ้ปีกหาง | ||
เรียมคะนึงถึงเอวบาง | เคยแนบข้างร้างแรมนาน | ||
๏ ดุเหว่าเจ่าจับร้อง | สนั่นก้องซ้องเสียงหวาน | ||
ไพเราะเพราะกังวาน | ปานเสียงน้องร้องสั่งชาย | ||
๏ โนรีสีปานชาด | เหมือนช่างฉลาดวามแต้มลาย | ||
ไม่เท่าเจ้าโฉมฉาย | ห่มตาดพรายกรายกรมา | ||
๏ สัตวาน่าเอ็นดู | คอยหาคู่อยู่เอกา | ||
เหมือนพี่ที่จากมา | ครวญหาเจ้าเศร้าเสียใจ | ||
๏ ปักษีมีหลายพรรณ | บ้างชมกันขันเพรียกไพร | ||
ยิ่งฟังวังเวงใจ | ล้วนหลายหลากมากภาษา ฯ | ||
เห่เรื่องกากี (ของเดิม)
เห่เรื่องกากี (ได้มาใหม่)
เห่เรื่องกากี (บทของเดิม)
เห่บทสังวาส
โคลง | ||||
๏ พี่ชมพี่เชยแล้ว | พลางถาม | |||
เจ้ามิอืออำความ | ไป่พร้อง | |||
เจ้าเอื้อนมิเออขาม | เขินพี่ | อยู่ฤา | ||
ผินพักตรมาอย่าข้อง | ขัดแค้นเคืองเลย ฯ | |||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ พี่ชมพี่เชยพลาง | พี่ถามนางเจ้าไม่อือ | ||
เจ้าเอื้อนอายพี่ฤา | พี่ขอถามความจริงนาง | ||
๏ พิศวงทรงรวยรูป | พลางกอดจูบลูบคอนาง | ||
ฉุดชักสไบบาง | พลางคลึงเคล้าเย้ายวนสม | ||
๏ พิศรูปก็น่ารัก | พิศพักตรก็น่าชม | ||
อ้อนแอ้นอรเอวกลม | ชมชวัญน้องต้องตามชาย | ||
๏ ใครเห็นเป็นขวัญเนตร | ลืมทุกข์เทวษเจตน์จงหมาย | ||
มาดนุชสุดเสมอกาย | บ่วายรักสักนาที ฯ | ||
มูลวะเห่ | ||||
๏ โหยหวนครวญใคร่นาง | อกเพียงพ่างล้างชีวี | |||
นั่งนอนห่อนฤามี | สิ่งซึ่งสุขทุกเวลา | |||
๏ คิดเคยเชยชมน้อง | ไม่ห่างห้องสองเสน่หา | |||
เป็นสุขทุกเวลา | มาจากได้ให้อาวรณ์ | |||
๏ อกเอ๋ยเคยสังวาส | กรรมบำราศคลาศคลาสมร | |||
นับเดือนเลื่อนปีจร | ห่อนเห็นแล้วแก้วตาเรียม | |||
๏ พุ่มพวงดวงดอกฟ้า | ในใต้หล้าหาไหนเทียม | |||
โฉมงามทรามเสงี่ยม | เรียมรักเจ้าเท่าดวงใจ ฯ | |||
เห่ครวญ
โคลง | |||
๏ รอนรอนสุริยคล้อย | สายัณห์ | ||
เรื่อยเรื่อยเรื่ยแสงจันทร์ | ส่องฟ้า | ||
รอนรอนจิตกระสัน | เสียวสวาท แม่เอย | ||
เรื่อยเรื่อยเรียมคอยถ้า | ที่นั้นห่อนเห็น ฯ | ||
กาพย์ | |||
๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน | สุริยาจรเข้าสายัณห์ | ||
เรื่อรองส่องสีจันทร์ | ส่งแสงกล้าน่าพิศวง | ||
๏ ริ่วริ่วจันทร์แจ่มฟ้า | เหมือนพักตราหน้านวลผจง | ||
สูงสวยรวยรูปทรง | ส่งสีเจ้าเท่าสีจันทร์ | ||
๏ เอวอ่อนชะอ้อนองค์ | โฉมอนงค์ทรงสาวสวรรค์ | ||
หาไหนไม่เทียมทัน | ขวัญเนตรพี่นี้น่ารัก | ||
๏ ขาวสุดพุดจีบจีน | เจ้ามีสีนพี่มีศักดิ์ | ||
ทั้งวังเขาชังนัก | แต่พี่รักเจ้าคนเดียว | ||
๏ นอนนั่งตั้งอาลัย | สายสุดใจไม่แลเหลียว | ||
หวังชมสมกลมเกลียว | ควรฤๅน้องข้องใจเคือง ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ ขาวสุดพุดซ้อนแซม | เนื้อแอร่มอร่ามเหลือง | ||
โฉมอ่ากว่าทั้งเมือง | หนแห่งใดไม่เหมือนเลย | ||
๏ ได้น้องทองนพมาศ | มาสังวาสพาดชมเชย | ||
ร่วมเรือนเพื่อนพิงเขนย | เคยวิงวอนอ่อนหวานคำ | ||
๏ ฝนตกยกปีกป้อง | ฟ้าร้องต้องเอาตนงำ | ||
ชอกเชื้อเนื้อนวลขำ | อ่อนละมุนอุ่นอกเรียม | ||
๏ รักนุชสุดสายใจ | ต้องหฤทัยไม่เท่าเทียม | ||
ขอต้องน้องอายเหนียม | เกรียมจิตเจ้าเผ้าทุกข์ทน | ||
๏ ฝนตกฝนหากตก | แก้วกับแกอย่าโกรธฝน | ||
ลมพัดรับขวัญบน | แก้วโกมลมานอนเนา | ||
๏ ฝนตกไม่ทั่วฟ้า | เย็นแหล่งหล้าในภูเขา | ||
ไม่เย็นในอกเรา | เพราะเพื่อนเคล้าเจ้าอยู่ไกล ฯ | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ เรียมร่ำน้ำตาตก | อกร้อนรุ่มดังสุมไฟ | ||
แสนคะนึงถึงสายใจ | เจ้าไกลสวาทนิราศเรียม ฯ | ||
โคลง | |||
๏ เสียงสรวลระรี่นี้ | เสียงใด | ||
เสียงนุชพี่ฤๅใคร | ใคร่รู้ | ||
เสียงสรวลเสียงทรามวัย | นุชพี่ มาแม่ | ||
เสียงบังอรสมรผู้ | อื่นนั้นฤๅมี ฯ | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ เสียงสรวลระรี่นี้ | เสียงแก้วพี่หรือเสียงใคร | ||
เสียงสรวลเสียงทรามวัย | สุดสายใจพี่ตามมา | ||
๏ ลมชวยรวยกลิ่นน้อง | หอมเรื่อยต้องคลองนาสา | ||
เคลือบเคล้นเห็นคล้ายมา | เหลียวหาเจ้าเปล่าวังเวง | ||
๏ ยามสองฆ้องยามย่ำ | ทุกคืนค่ำย่ำอกเอง | ||
เสียงปี่มี่ครวญเครง | เหมือนเรียมคร่ำร่ำครวญนาน | ||
๏ ล่วงสามยามปลายแล้ว | จนไก่แก้วแว่วขันขาน | ||
ม่อยหลับกลับบันดาล | ฝันเห็นน้องต้องติดต | ||
๏ เพรางายวายเสพรส | แสนกำสรดอดโอชา | ||
อิ่มทุกข์อิ่มชลนา | อิ่มโศกาหน้านองชล | ||
๏ เวรามาทันแล้ว | จึงจำแคล้วแก้วโกมล | ||
ให้แค้นแสนสุดทน | ทุกข์ถึงเจ้าเศร้าเสียดาย | ||
๏ งามทรงวงดั่งวาด | งามมารยาทนาดกรกราย | ||
งานพริ้มยิ้มแย้มพราย | งามคำหวานลานใจถวิล | ||
๏ แต่เช้าเท่าถึงเย็น | กล้ำกลืนเข็ญเป็นอาจิณ | ||
ชายใดในแผ่นดิน | ไม่เหมือนพี่ที่ตรอมใจ ฯ | ||
โคลง | |||
๏ เรียมทนทุกข์แต่เช้า | ถึงเย็น | ||
มาสู่สุขคืนเข็ญ | หม่นไหม้ | ||
ชายใดจากสมรเป็น | ทุกข์เท่า เรียมเลย | ||
จากคู่วันเดียวได้ | ทุกข์ปิ้มปานปี ฯ | ||
สวะเห่ | |||
๏ เห่แลเรือ เห่ละเห่เห เห่โหวเห่โห เหโหวเห่เห้ เห่เหเห่เหเห่ โอละเห่ | |||
๏ สาละวะเห่ โหเห่เห เหเห่ เหเห่เห โอละเห่ | |||
๏ ช้าลวะเห่ เหเห่ เห่เหเห่ โอละเห่ เจ้าเอยก็พาย พี่ก็พาย พายเอยลง พายลงให้เต็มพาย โอวโอวเห่ | |||
๏ ช้าลวะเห่ โหเห่เห เหเห เหเห่เห โอละเห่ มูละเหเห่เห้ โอเห้มารา โอเห้เจ้าข้า โอเห้เจ้าข้า มารา ไชโย สีเอยไชย สีไชยแก้วเอย ไชยเอยแก้ว ไชยแก้ว พ่อเอย โอวโอว ฯ | |||