โคลงสุภาษิตประจำภาพในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น
(บันทึกครั้งที่ ๒)
แถว 18: แถว 18:
''สมรรัตน''
''สมรรัตน''
 +
 +
วันที่ ๑ เมษายน ๒๔๗๒
..........          ..........          ..........
..........          ..........          ..........
โคลงสุภาษิตประจำภาพ ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศสดาราม
โคลงสุภาษิตประจำภาพ ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศสดาราม
-
 
+
<tpoem>
-
 
+
  ''๑ หน้าเนื้อใจเสือ''
-
๑ หน้าเนื้อใจเสือ
+
  หน้า เนตรสมชื่อแม้  มฤดี
-
<poem>
+
-
หน้า เนตรสมชื่อแม้  มฤดี
+
-
 
+
เนื้อ นุ่มนวลดูดี  แต่หน้า
เนื้อ นุ่มนวลดูดี  แต่หน้า
-
 
ใจ พาลเก่งโกงมี  จิตต์ดั่ง
ใจ พาลเก่งโกงมี  จิตต์ดั่ง
-
 
เสือ ดุดันกลั่นกล้า  โกรธร้ายอย่าสมาน ฯ
เสือ ดุดันกลั่นกล้า  โกรธร้ายอย่าสมาน ฯ
 +
  ''๒ หน้าไหว้หลังหลอก''
 +
  น่า กลัวหัวหยิบย้อน  ยอกกล
 +
ไหว้ นบสบเศียนซน  ซ่อนเค้า
 +
หลัง ลับกลับยกตน  โตป่อง ปึ่งแฮ
 +
หลอก เล่ห์ลิงหลอกเจ้า  เลิดล้ำหลายขบวน ฯ
 +
  '' ๓ น้ำกลอกใบบัว''
 +
  คนกลมดั่งน้ำกลอก  ใบบัว
 +
ชำนิชำนาญตัว  กลั่นกลิ้ง
 +
ใครเสวนะพัว  พันผูก
 +
มันจักเพโททิ้ง  โทษร้ายถึงเรา ฯ
 +
  ''๔ มะกอกสามตะกร้าปาไม่ถูก''
 +
  พบพาลพูดพล่ำลิ้น  ลมไหว
 +
เพ้อพจน์สบไถล  หลอกล้น
 +
มะกอกสามตะกร้าไป  ปาเปล่า
 +
ปลูกสักผลพ้น  เล่ห์ลิ้นลมพาล ฯ
 +
  ''๕ กะลาครอบหัว''
 +
  เสือกเศียรสัญจรเข้า  เคียงคน
 +
หัวร่อริกพลิกตน  พูดจ้อ
 +
กะลาครอบหัวซน  เสอกแทรก กลางเฮย
 +
โหลเลื่อมแลบลิ้นล้อ  เลิดล้ำลิงถุง ฯ
 +
  ''๖ ไม้หลักปักมูลควาย''
 +
  จำคนใดไพล่พล้ำ  พลาดหลาย
 +
ไม้หลักปักมูลควาย  เปรียบอ้าง
 +
ผู้ใหญ่พูดกลับกลาย  โอนอ่อน เอนเอ
 +
คนมักฉินชังบ้าง  เกลียดสิ้นทวยซน ฯ
 +
  ''๗ แปดเลี่ยมแปดคม''
 +
  ชี้ช่อหมอถ้อยต่อ  แหลหลือ
 +
ลักฉกชาวบกเรือ  ซุ่มส้อง
 +
แปดคมแปดเหลี่ยมเถือ  เอาทุก ด้านเฮย
 +
ชนชนิดเช่นนี้ต้อง  เก็บเข้าคุกขัง ฯ
 +
  ''๘ เหยียบเรือสองแคม''
 +
  เหยียบเรือสองกราบเค้า  คนคด
 +
จุนโจทก์จำเลยลด  ต่ำแต้ม
 +
บอกกลอุบายปด  ปองแต่ ทรัพย์เฮย
 +
สองฝ่ายหลงแยบแย้ม  อย่างนี้บาปเหลือ ฯ
 +
  ''๙ เสี้ยมเขาควายให้ชนกัน''
 +
  แสนชั่วยั่วแหย่เย้า  ยุคน
 +
สอนนี้เสี้ยมโน่นชน  แส่ให้
 +
สองฝ่ายไม่ทรบขวน  ขวายทเลาะ กันแฮ
 +
เฉกเสี้ยมเขาควายให้  ขวิดไส้พุงพัง ฯ
 +
  ''๑๐ ไม้คดดัดได้''
 +
  ไม้คดควรดัดได้  โดยปอง
 +
เหล็กนากชินเงินทอง  ทุบได้
 +
เดียรฉานชาติลำพอง  เพียรดัด ซื่อเฮย
 +
คนคดขืนดัดได้  ซื่อสิ้นสุดเพียร ฯ
 +
</tpoem>
-
</poem>
 
-
วันที่ ๑ เมษายน ๒๔๗๒
 
== เชิงอรรถ ==
== เชิงอรรถ ==

การปรับปรุง เมื่อ 06:36, 9 ตุลาคม 2553

ข้อมูลเบื้องต้น

อธิบาย

โคลงสุภาษิตไทยที่พิมพ์ในสมุดเล่มนี้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้จารึกแผ่นศิลาติดไว้ใต้รูปภาพซึ่งโปรดฯ ให้พระอาจารย์อินโข่ง วัดราชบูรณะเขียนไว้ที่ผนังกรอบประตูและหน้าต่างพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

สุภาษิตที่เอามาเขียนภาพและแต่งโคลงเหล่านี้ เป็นสุภาษิตไทยมีมาแต่โบราณ มักชอบอ้างและกล่าวเป็นอุปมากันในพื้นเมือง รู้กันมากบ้างน้อยบ้างแพร่หลาย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้รวมสุภาษิตไทยเหล่านี้มาเขียนรูปภาพไว้ที่ท้องฉนวนที่ทรงบาตรในบริเวณพระอภิเนาวนิเวศน์แห่ง ๑ ก่อน ครั้นทรงปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม จึงโปรดฯ ให้อาจารย์อินโข่งเขียนที่ผนังกรอบประตูหน้าต่างพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม แต่โคลงนั้นจะโปรดฯ ให้ใครแต่งหาทราบไม่.

ดำรง

คำอุทิศ

ขออำนาจคุณพระรัตนตรัย และผลอันเกิดแต่เชฏฐาปจายนกรรม จงประสิทธิมนุญผลแด่ท่านทั้งหลายทุกเมื่อเทอญ

สมรรัตน

วันที่ ๑ เมษายน ๒๔๗๒

.......... .......... ..........

โคลงสุภาษิตประจำภาพ ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศสดาราม

      ๑ หน้าเนื้อใจเสือ
      หน้า เนตรสมชื่อแม้มฤดี
เนื้อ นุ่มนวลดูดีแต่หน้า
ใจ พาลเก่งโกงมีจิตต์ดั่ง
เสือ ดุดันกลั่นกล้าโกรธร้ายอย่าสมาน ฯ
      ๒ หน้าไหว้หลังหลอก
      น่า กลัวหัวหยิบย้อนยอกกล
ไหว้ นบสบเศียนซนซ่อนเค้า
หลัง ลับกลับยกตนโตป่อง ปึ่งแฮ
หลอก เล่ห์ลิงหลอกเจ้าเลิดล้ำหลายขบวน ฯ
       ๓ น้ำกลอกใบบัว
      คนกลมดั่งน้ำกลอกใบบัว
ชำนิชำนาญตัวกลั่นกลิ้ง
ใครเสวนะพัวพันผูก
มันจักเพโททิ้งโทษร้ายถึงเรา ฯ
      ๔ มะกอกสามตะกร้าปาไม่ถูก
      พบพาลพูดพล่ำลิ้นลมไหว
เพ้อพจน์สบไถลหลอกล้น
มะกอกสามตะกร้าไปปาเปล่า
ปลูกสักผลพ้นเล่ห์ลิ้นลมพาล ฯ
      ๕ กะลาครอบหัว
      เสือกเศียรสัญจรเข้าเคียงคน
หัวร่อริกพลิกตนพูดจ้อ
กะลาครอบหัวซนเสอกแทรก กลางเฮย
โหลเลื่อมแลบลิ้นล้อเลิดล้ำลิงถุง ฯ
      ๖ ไม้หลักปักมูลควาย
      จำคนใดไพล่พล้ำพลาดหลาย
ไม้หลักปักมูลควายเปรียบอ้าง
ผู้ใหญ่พูดกลับกลายโอนอ่อน เอนเอ
คนมักฉินชังบ้างเกลียดสิ้นทวยซน ฯ
      ๗ แปดเลี่ยมแปดคม
      ชี้ช่อหมอถ้อยต่อแหลหลือ
ลักฉกชาวบกเรือซุ่มส้อง
แปดคมแปดเหลี่ยมเถือเอาทุก ด้านเฮย
ชนชนิดเช่นนี้ต้องเก็บเข้าคุกขัง ฯ
      ๘ เหยียบเรือสองแคม
      เหยียบเรือสองกราบเค้าคนคด
จุนโจทก์จำเลยลดต่ำแต้ม
บอกกลอุบายปดปองแต่ ทรัพย์เฮย
สองฝ่ายหลงแยบแย้มอย่างนี้บาปเหลือ ฯ
      ๙ เสี้ยมเขาควายให้ชนกัน
      แสนชั่วยั่วแหย่เย้ายุคน
สอนนี้เสี้ยมโน่นชนแส่ให้
สองฝ่ายไม่ทรบขวนขวายทเลาะ กันแฮ
เฉกเสี้ยมเขาควายให้ขวิดไส้พุงพัง ฯ
      ๑๐ ไม้คดดัดได้
      ไม้คดควรดัดได้โดยปอง
เหล็กนากชินเงินทองทุบได้
เดียรฉานชาติลำพองเพียรดัด ซื่อเฮย
คนคดขืนดัดได้ซื่อสิ้นสุดเพียร ฯ
             



เชิงอรรถ

ที่มา

ต้นฉบับ - หนังสือโคลงสุภาษิตประจำภาพ ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

พระเจ้าบรมวงศเธอ กรมหลวงสมรรัตนศิริเชษฐ โปรดให้พิมพ์เป็นมิตรพลีขึ้นปีใหม่ พ.ศ. ๒๔๗๒

พิมพ์ที่โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร

รับข้อมูลจาก "https://www.reurnthai.com/wiki/%C3%A0%C2%B9%E2%80%9A%C3%A0%C2%B8%E2%80%9E%C3%A0%C2%B8%C2%A5%C3%A0%C2%B8%E2%80%A1%C3%A0%C2%B8%C2%AA%C3%A0%C2%B8%C2%B8%C3%A0%C2%B8%C2%A0%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%C2%A9%C3%A0%C2%B8%C2%B4%C3%A0%C2%B8%E2%80%A2%C3%A0%C2%B8%E2%80%BA%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B0%C3%A0%C2%B8%CB%86%C3%A0%C2%B8%C2%B3%C3%A0%C2%B8%C2%A0%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%C5%BE%C3%A0%C2%B9%C6%92%C3%A0%C2%B8%E2%84%A2%C3%A0%C2%B8%C5%BE%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B0%C3%A0%C2%B8%C2%AD%C3%A0%C2%B8%C2%B8%C3%A0%C2%B9%E2%80%9A%C3%A0%C2%B8%C5%A1%C3%A0%C2%B8%C2%AA%C3%A0%C2%B8%E2%80%93%C3%A0%C2%B8%C2%A7%C3%A0%C2%B8%C2%B1%C3%A0%C2%B8%E2%80%9D%C3%A0%C2%B8%C5%BE%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B0%C3%A0%C2%B8%C2%A8%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B5%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B1%C3%A0%C2%B8%E2%80%A2%C3%A0%C2%B8%E2%84%A2%C3%A0%C2%B8%C2%A8%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%C2%AA%C3%A0%C2%B8%E2%80%9D%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%C2%A3%C3%A0%C2%B8%C2%B2%C3%A0%C2%B8%C2%A1"
เครื่องมือส่วนตัว