สุขุมาลนิพนธ์

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

การปรับปรุง เมื่อ 17:40, 17 พฤศจิกายน 2552 (ดูโค้ด) CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน) (→โคลงตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ) ← แตกต่างก่อนหน้า		การปรับปรุง เมื่อ 17:42, 17 พฤศจิกายน 2552 (ดูโค้ด) CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน) (→กาพย์ตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ) แตกต่างถัดไป →
แถว 341:		แถว 341:
	===กาพย์ตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ===		===กาพย์ตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ===
	ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๓		ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๓
		+
		+
		+	'''กาพย์กรมพระยาดำรงราชานุภาพ'''
		+	<tpoem>
		+	<sub>๑๖</sub>
		+	๏ สถิติสถานบ้านแป้งแหล่งตำบล  จวบกันยายน
		+	สิบสี่ประสบครบดิถี
		+	๏ เฉลิมชนม์พระเชฏฐภคินี  สมเด็จกษัตรี
		+	ศรีรัตนโกสินทร์สมร
		+	๏ อยู่ไกลใคร่จะถวายพร  จึงเพียรเขียนกลอน
		+	จำทูลถวายอย่างต่างตน
		+	๏ ลูกหลานว่านเครือหลายคน  ก็บอกยุบล
		+	ให้กราบบาทมูลทูลผสม
		+	๏ ร่วมใจปรีดาสารภิรมย์  ยอกรบังคม
		+	ถวายพรพิพัฒน์สวัสดี
		+	๏ ให้ทรงสุขเกษมเปรมปรีดิ์  ทุกทิวาราตรี
		+	อย่ารู้นิราสคลาดคลาย
		+	๏ ผ่องพระฉวีพรรณราย  ดุจเดือนเด่นฉาย
		+	มลทินพยาธิขาดสูญ
		+	๏ เจริญพละพระกำลังเพิ่มพูน  สมบุรณบริบูรณ
		+	ทุกสิ่งทรงมาทปรารถนา
		+	๏ ขอให้เจริญพระชันษา  ยั่งยืนวัฒนา
		+	การเกิดประโยชน์โพธิผล
		+	๏ ได้ทรงสมาทานการกุศล  ปรฏิบัติพระชน
		+	นีแลเลี้ยงเหล่าประยูร
		+	๏ อุปการ์ข้าไทเอาธูร  โอบเอื้อเกื้อกูล
		+	ตลอดจนเหล่าชาวประชา
		+	๏ จิรฐิติกาลนานช้า  เรือนร้อยพรรษา
		+	ให้สมดังสัจอธิฐาน ฯ
		+	</tpoem>
		+	'''ทรงตอบแทนทูลกระหม่อมหญิง'''
		+	<tpoem>
		+	<sub>๑๖</sub>
		+	๏ จวบวันอุบัติกาล  ณวารที่สิบสี่กันย์
		+	ได้รับลายพระหัตถ์อัน  ไพเราะห์พจนพาที
		+	๏ ข้อยมีมนัสนึก  รฦกในพระอารี
		+	แก่ภาคินัยมี  ประจำมั่นนิรันดร
		+	๏ ขอโอนศิโรดม  บังคมรับบวรพร
		+	ด้วยกาพย์ลำเนากลอน  อันแต่งโดยพระมารดา
		+	๏ อนึ่งปวงประยูรวงศ์  ทุกองค์ร่วมพระหัทยา
		+	แด่ปิตุลปิตา  อำนวยศุภมงคล
		+	๏ ขอเธอทั้งหลายจง  ธำรงสุขสถาผล
		+	โรคภัยอันใดดล  พลันบำราศประลาตไกล
		+	๏ สรวมพรชมัยพร  จงประสิทธิ์ทุกสิ่งไกษย
		+	อำนาจสัจวจีใจ  ประจวบปองสนองเสนอ ฯ
		+	</tpoem>
	===โคลงแลกลอนสำหรับสอดในชักเปี๊ยะพร้อมกับแหวน===		===โคลงแลกลอนสำหรับสอดในชักเปี๊ยะพร้อมกับแหวน===

---

การปรับปรุง เมื่อ 17:42, 17 พฤศจิกายน 2552

เนื้อหา 1 ข้อมูลเบื้องต้น 2 บทประพันธ์ 2.1 โคลงดั้นสุภาสิตวชิรญาณ 2.2 โคลงสุภาสิต 2.3 โคลงทรงตอบพระราชนิพนธ์ เมื่อสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงประชวร 2.4 โคลงสุภาสิตเบ็ดเตล็ด 2.5 โคลงสุภาสิต ทรงถอดความจากวชิรญาณสุภาสิต 2.6 โคลงสุภาสิตทรงแต่งเล่นกับเจ้านายผู้หญิง 2.7 ร่ายประทานพระพรกรมพระดำรงในวันประสูติ 2.8 โคลงตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ 2.9 กาพย์ตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ 2.10 โคลงแลกลอนสำหรับสอดในชักเปี๊ยะพร้อมกับแหวน 2.11 โคลงสุภาสิต 2.12 เพลงยาวกลบท 2.13 พระโอวาทประทานทูลกระหม่อมพระองค์ชาย เมื่อจะเสด็จไปทรงศึกษาในยุโรป 2.14 พระนิพนธ์ที่สุด ลายพระหัตถ์ประทานพระพรในวันประสูติกรมพระยาดำราชานุภาพ 3 เชิงอรรถ 4 ที่มา

ข้อมูลเบื้องต้น

พระนิพนธ์: สมเด็จพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี

บทประพันธ์

โคลงดั้นสุภาสิตวชิรญาณ

ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๑

โคลงสุภาสิต

เริ่มทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๑

คำอธิบาย

โคลงสุภาษิตนี้ทรงแต่งตามเค้าโครงสุภาสิตใหม่ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์กับเจ้านายที่บางปอิน เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๐ (ฉบับพิมพ์เรียกว่า “โคลงสุภาษิตใหม่” ) สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าฯ ทรงพระนิพนธ์โคลงสุภาสิตนี้ทรงกับเจ้านายผู้หญิงอีกหลายพระองค์ด้วยกัน คัดเอามาพิมพ์ในสมุดนี้แต่โคลงพระนิพนธ์ของสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า ฯ

ความรัก ความชัง ความกล้า ความกลัว ความเพียร ความเกียจคร้าน ความซื่อ ความโกง ความอาลัย ความเบื่อ ความโสมนัส ความโทมนัส ความริษยา^{(๑) ในโคลงบทนี้ทรงใช้ศัพท์แผลง ซึ่งชอบพูดกันในสมัยนั้นหลายศัพท์ คือ “ทัก” หมายความ ว่าปราสัยเปนคำทารุณ “พื้น” หมายความว่าสำผัสใจ “เก่า” หมายความว่าเกิดโทษะ “ใหม่” หมายความว่าสิ้นโทษะ}

ความพยาบาท ความปรารถนา ความหยิ่ง

โคลงทรงตอบพระราชนิพนธ์ เมื่อสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงประชวร

ในระหว่าง พ.ศ. ๒๔๓๖ กับ พ.ศ. ๒๔๓๗

'โคลงพระราชนิพนธ์ โคลงตอบ

โคลงสุภาสิตเบ็ดเตล็ด

ความลอาย ความงาม ความสรรเสริญ^{(๑) อุด เปนคำแผลง หมายความว่าอยู่แต่ในที่อันเดียว}

โคลงสุภาสิต ทรงถอดความจากวชิรญาณสุภาสิต

โคลงสุภาสิตทรงแต่งเล่นกับเจ้านายผู้หญิง

เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๓

ความเพลิน ความรำคาญ ความปรารถนา

ร่ายประทานพระพรกรมพระดำรงในวันประสูติ

ทรงนิพนธ์เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๒

โคลงตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ

ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๒

โคลงของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ

โคลงทรงตอบแทนทูลกระหม่อมหญิง

กาพย์ตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ

ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๓

กาพย์กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

ทรงตอบแทนทูลกระหม่อมหญิง

โคลงแลกลอนสำหรับสอดในชักเปี๊ยะพร้อมกับแหวน

ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๔

โคลงสุภาสิต

ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๗ และ ๒๔๖๘

เพลงยาวกลบท

พระโอวาทประทานทูลกระหม่อมพระองค์ชาย เมื่อจะเสด็จไปทรงศึกษาในยุโรป

เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๗

พระนิพนธ์ที่สุด ลายพระหัตถ์ประทานพระพรในวันประสูติกรมพระยาดำราชานุภาพ

เชิงอรรถ

ที่มา

สุขุมาลนิพนธ์ พระนิพนธ์กาพย์กลอนแลร้อยแก้วของ สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต โปรดให้พิมพ์เนื่องในการทรงบำเพ็ญพระกุศลสนองพระคุณสมเด็จพระชนนี เมื่อพระศพครบปัญญาสมวาร ณ วันที่ ๒๗ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๗๐ โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร

(ขอขอบคุณ คุณพิกุลแก้ว สมาชิก kaewkao.com ผู้พิมพ์เป็นวิทยาทาน)