à¸à¸²à¸žà¸¢à¹Œà¹€à¸«à¹ˆà¹€à¸£à¸·à¸ พระนิพนธ์เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(→เห่ชมนก) |
ล () |
||
(การแก้ไข 10 รุ่นระหว่างรุ่นที่เปรียบเทียบไม่แสดงผล) | |||
แถว 1: | แถว 1: | ||
== ข้อมูลเบื้องต้น == | == ข้อมูลเบื้องต้น == | ||
- | {{เรียงลำดับ|กาพย์ห่เรเือ | + | {{เรียงลำดับ|กาพย์ห่เรเือ พระนิพนธ์จ้เาฟ้าธรรมธิบเศร}} |
[[หมวดหมู่:วรรณคดีไทย]] | [[หมวดหมู่:วรรณคดีไทย]] | ||
[[หมวดหมู่:วรรณคดีอยุธยา]] | [[หมวดหมู่:วรรณคดีอยุธยา]] | ||
แถว 173: | แถว 173: | ||
๏ ปักษีมีหลายพรรณ บ้างชมกันขันเพรียกไพร | ๏ ปักษีมีหลายพรรณ บ้างชมกันขันเพรียกไพร | ||
ยิ่งฟังวังเวงใจ ล้วนหลายหลากมากภาษา ฯ | ยิ่งฟังวังเวงใจ ล้วนหลายหลากมากภาษา ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | |||
+ | === เห่เรื่องกากี (ของเดิม) === | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>โคลง</sup> | ||
+ | ๏ กางกรอุ้มโอบแก้ว กากี | ||
+ | ปีกกระพือพาศรี สู่งิ้ว | ||
+ | ฉวยฉาบคาบนาคี เป็นเหยื่อ | ||
+ | หางกระหวัดรัดหิ้ว สู่ไม้รังเรียง ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>กาพย์</sup> | ||
+ | ๏ กางกรอุ้มโอบแก้ว เจ้างามแพร้วสบสรรพางค์ | ||
+ | ปีกปกอกเอวนาง พลางคลึงเคล้าเต้าจรจรัล | ||
+ | ๏ ฉวบฉาบคาบนาคา เป็นภักษาพาผกผัน | ||
+ | หางกระหวัดรึงรัดพัน ดั้นเมฆามาสิมพลี | ||
+ | ๏ ดลสถานพิมานมาศ เกลียวกลมสวาทนาฎกากี | ||
+ | เหิมหวลยวลกามี ปรีดาแนบแอบอิงองค์ | ||
+ | ๏ เริงรื่นชื่นเชยปราง พลางคลึงเคล้าเต้าบุษบง | ||
+ | กอดเกื้อเนื้อนวลหง ปลงสวาทชมสมเสพย์สมร | ||
+ | ๏ กากีแน่งน้อยนาฎ อภิวาทประนมกร | ||
+ | ก้มเกล้ากล่าวชอ้อน ซอนซบหน้าตาเมียงมัน | ||
+ | ๏ ปักษีกรีฑาชม ภิรมย์เปรมเกษมสันต์ | ||
+ | กลมเกลียวเกี่ยวกรพัน ผันยั่วเย้าเคล้าคลึงชม | ||
+ | ๏ สองสุขสองสังวาส แสนสุดสวาทสองสู่สม | ||
+ | สองสนิทนิทรารมณ์ กลมเกลียวชู้สู่สมสอง | ||
+ | ๏ แย้มยิ้มพริ้มพรักตรา สาภิรมย์สมจิตปอง | ||
+ | แสนสนุกสุขสมพอง ในห้องแก้วแพรวพรรณราย | ||
+ | ๏ ลมพัดกลัดเมฆเกลื่อน ฟ้าลั่นเลื่อนแลบแสงพราย | ||
+ | วลาหกตกโปรยปราย สายสินธุ์นองท้องธารา | ||
+ | ๏ เหราร่าเริงรื่น ว่ายเคล้าคลื่นหื่นหรรษา | ||
+ | สองสมกลมกรีฑา เปนผาสุขทุกนิรันดร์ ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | |||
+ | === เห่เรื่องกากี (ได้มาใหม่) === | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>ช้าลวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ สุบรรณแผลงเดชล้ำ บินบน | ||
+ | กางปีกบังสุริยน มืดฟ้า | ||
+ | ร่อนลงสู่ไพชยนต์ ปรางค์มาศ | ||
+ | เข้านั่งแอบนุชเคล้า แนบเนื้อนวลสมร ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ สุบรรณสำแดงฤทธิ์ ให้มืดมิดปิดอัมพร | ||
+ | ร่อนลงตรงบัญชร จรสู่น้องแก้วกากี | ||
+ | ๏ กล่าวรสพจนาท สายสุดสวาทเจริญศรี | ||
+ | ผินหน้ามาพาที พี่คือชายชาญสกา | ||
+ | ๏ ประสงค์จำนงรัก จึงลอบลักเข้ามาหา | ||
+ | หวังเชิญแก้วกานดา ไปสู่ฟ้าพิมานจันทร์ | ||
+ | ๏ เสวยรมย์สมบัติพี่ ในสิมพลีเกษมสันต์ | ||
+ | แล้วจะพาเจ้าจรจรัล เที่ยวชมชั้นพระเมรุธร | ||
+ | ๏ พี่จะชี้ชมทรายแก้ว งามพรายแพร้วเชิงสิงขร | ||
+ | แม่น้ำสีทันดร สิงขรกั้นเป็นกันกง | ||
+ | ๏ จะพาชมพิทยาธร ฝูงกินนรแลเหมหงส์ | ||
+ | เหล่าสัตว์ตระกูลวงศ์ อยู่ในดงเขาสัตตภัณฑ์ | ||
+ | ๏ จะได้ชมนารีผล งามสกลดังแสร้งสรรค์ | ||
+ | อยู่ยอดเขาอัสสกรรณ ฝูงคนธรรพ์มาชมเชย | ||
+ | ๏ จะพาไปไกรลาส เฝ้าเบื้องบาทพระสยม | ||
+ | ดูเทพมาบังคม จับระบำรำผาลา | ||
+ | ๏ เทพบุตรตีวงซ้าย สาวสวรรค์ย้ายมาฝ่ายขวา | ||
+ | แทรกเปลี่ยนเวียนไปมา กรคว้าไขว่ไล่พัลวัน | ||
+ | ๏ อย่าอาไลยมนุษย์เลย ไปชมเชยพิมานสวรรค์ | ||
+ | ว่าพลางทางติดพัน ผันจุมพิตชิดชมนาง ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | |||
+ | === เห่เรื่องกากี (บทของเดิม) === | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>ช้าลวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ กากีกรป้องปัด กรครุฑ | ||
+ | ไยจึงมายื้อยุด เหนี่ยวน้อง | ||
+ | ไม่เกรงพระปิ่นมกุฏ จอมราช เลยนา | ||
+ | มาอาจออกคำพร้อง ล่อเลี้ยวเจรจา ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ กากีกรป้องปัด ต้องสัมผัสด้วยปักษา | ||
+ | เสียวซ่านดาลกรีฑา มานะใจให้อัปมาน | ||
+ | ๏ ตอบรสพจน์วาที ต้องเจ้านี้โอหังการ | ||
+ | ไม่เกรงพระภูบาล ทั้งไภยพาลในอบาย | ||
+ | ๏ ถึงเป็นชายชาญสกา ไม่เจตนาอย่างพักหมาย | ||
+ | ฝ่ายเจ้าก็เลิศชาย สายสุริย์วงศ์พงศ์เทวัญ | ||
+ | ๏ เสวยทิพย์พิมานทอง ฝูงนางน้องล้วนสาวสวรรค์ | ||
+ | ไม่ควรมาผูกพัน จะพากันตกนรกานต์ | ||
+ | ๏ ซึ่งว่าจะพาชม บรมสุขสนุกสนาน | ||
+ | ขอบรสพจมาน ไม่ควรการอย่าเจรจา | ||
+ | ๏ ครุฑฟังสายสุดสวาท ปรามาสกนิษฐา | ||
+ | เจ้าดวงทิพย์มณฑา วาจาจัดสารพัดงอน | ||
+ | ๏ พี่ประมาทอาจหาญนัก เพราะจงรักเจ้าสายสมร | ||
+ | เท่าฟ้าแผ่นดินดอน ห่อนกลัวเวรเพราะหวังใจ | ||
+ | ๏ ขอฝากไมตรีจิต กว่าชีวิตจะตักไษย | ||
+ | ว่าพลางทางคว้าไขว่ สัพยอกเย้าหยอกนาง ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | |||
+ | === เห่บทสังวาส === | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>โคลง</sup> | ||
+ | ๏ พี่ชมพี่เชยแล้ว พลางถาม | ||
+ | เจ้ามิอืออำความ ไป่พร้อง | ||
+ | เจ้าเอื้อนมิเออขาม เขินพี่ อยู่ฤา | ||
+ | ผินพักตรมาอย่าข้อง ขัดแค้นเคืองเลย ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>ช้าลวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ พี่ชมพี่เชยพลาง พี่ถามนางเจ้าไม่อือ | ||
+ | เจ้าเอื้อนอายพี่ฤา พี่ขอถามความจริงนาง | ||
+ | ๏ พิศวงทรงรวยรูป พลางกอดจูบลูบคอนาง | ||
+ | ฉุดชักสไบบาง พลางคลึงเคล้าเย้ายวนสม | ||
+ | ๏ พิศรูปก็น่ารัก พิศพักตรก็น่าชม | ||
+ | อ้อนแอ้นอรเอวกลม ชมชวัญน้องต้องตามชาย | ||
+ | ๏ ใครเห็นเป็นขวัญเนตร ลืมทุกข์เทวษเจตน์จงหมาย | ||
+ | มาดนุชสุดเสมอกาย บ่วายรักสักนาที ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ โหยหวนครวญใคร่นาง อกเพียงพ่างล้างชีวี | ||
+ | นั่งนอนห่อนฤามี สิ่งซึ่งสุขทุกเวลา | ||
+ | ๏ คิดเคยเชยชมน้อง ไม่ห่างห้องสองเสน่หา | ||
+ | เป็นสุขทุกเวลา มาจากได้ให้อาวรณ์ | ||
+ | ๏ อกเอ๋ยเคยสังวาส กรรมบำราศคลาศคลาสมร | ||
+ | นับเดือนเลื่อนปีจร ห่อนเห็นแล้วแก้วตาเรียม | ||
+ | ๏ พุ่มพวงดวงดอกฟ้า ในใต้หล้าหาไหนเทียม | ||
+ | โฉมงามทรามเสงี่ยม เรียมรักเจ้าเท่าดวงใจ ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
=== เห่ครวญ === | === เห่ครวญ === | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
- | <sup>โคลง | + | <sup>โคลง</sup> |
+ | ๏ รอนรอนสุริยคล้อย สายัณห์ | ||
+ | เรื่อยเรื่อยเรื่ยแสงจันทร์ ส่องฟ้า | ||
+ | รอนรอนจิตกระสัน เสียวสวาท แม่เอย | ||
+ | เรื่อยเรื่อยเรียมคอยถ้า ที่นั้นห่อนเห็น ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>กาพย์</sup> | ||
+ | ๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน สุริยาจรเข้าสายัณห์ | ||
+ | เรื่อรองส่องสีจันทร์ ส่งแสงกล้าน่าพิศวง | ||
+ | ๏ ริ่วริ่วจันทร์แจ่มฟ้า เหมือนพักตราหน้านวลผจง | ||
+ | สูงสวยรวยรูปทรง ส่งสีเจ้าเท่าสีจันทร์ | ||
+ | ๏ เอวอ่อนชะอ้อนองค์ โฉมอนงค์ทรงสาวสวรรค์ | ||
+ | หาไหนไม่เทียมทัน ขวัญเนตรพี่นี้น่ารัก | ||
+ | ๏ ขาวสุดพุดจีบจีน เจ้ามีสีนพี่มีศักดิ์ | ||
+ | ทั้งวังเขาชังนัก แต่พี่รักเจ้าคนเดียว | ||
+ | ๏ นอนนั่งตั้งอาลัย สายสุดใจไม่แลเหลียว | ||
+ | หวังชมสมกลมเกลียว ควรฤๅน้องข้องใจเคือง ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>ช้าลวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ ขาวสุดพุดซ้อนแซม เนื้อแอร่มอร่ามเหลือง | ||
+ | โฉมอ่ากว่าทั้งเมือง หนแห่งใดไม่เหมือนเลย | ||
+ | ๏ ได้น้องทองนพมาศ มาสังวาสพาดชมเชย | ||
+ | ร่วมเรือนเพื่อนพิงเขนย เคยวิงวอนอ่อนหวานคำ | ||
+ | ๏ ฝนตกยกปีกป้อง ฟ้าร้องต้องเอาตนงำ | ||
+ | ชอกเชื้อเนื้อนวลขำ อ่อนละมุนอุ่นอกเรียม | ||
+ | ๏ รักนุชสุดสายใจ ต้องหฤทัยไม่เท่าเทียม | ||
+ | ขอต้องน้องอายเหนียม เกรียมจิตเจ้าเผ้าทุกข์ทน | ||
+ | ๏ ฝนตกฝนหากตก แก้วกับแกอย่าโกรธฝน | ||
+ | ลมพัดรับขวัญบน แก้วโกมลมานอนเนา | ||
+ | ๏ ฝนตกไม่ทั่วฟ้า เย็นแหล่งหล้าในภูเขา | ||
+ | ไม่เย็นในอกเรา เพราะเพื่อนเคล้าเจ้าอยู่ไกล ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ เรียมร่ำน้ำตาตก อกร้อนรุ่มดังสุมไฟ | ||
+ | แสนคะนึงถึงสายใจ เจ้าไกลสวาทนิราศเรียม ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>โคลง</sup> | ||
๏ เสียงสรวลระรี่นี้ เสียงใด | ๏ เสียงสรวลระรี่นี้ เสียงใด | ||
เสียงนุชพี่ฤๅใคร ใคร่รู้ | เสียงนุชพี่ฤๅใคร ใคร่รู้ | ||
แถว 184: | แถว 347: | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
- | <sup> | + | <sup>มูลวะเห่</sup> |
๏ เสียงสรวลระรี่นี้ เสียงแก้วพี่หรือเสียงใคร | ๏ เสียงสรวลระรี่นี้ เสียงแก้วพี่หรือเสียงใคร | ||
- | เสียงสรวลเสียงทรามวัย สุดสายใจพี่ตามมา | + | เสียงสรวลเสียงทรามวัย สุดสายใจพี่ตามมา |
๏ ลมชวยรวยกลิ่นน้อง หอมเรื่อยต้องคลองนาสา | ๏ ลมชวยรวยกลิ่นน้อง หอมเรื่อยต้องคลองนาสา | ||
- | เคลือบเคล้นเห็นคล้ายมา เหลียวหาเจ้าเปล่าวังเวง | + | เคลือบเคล้นเห็นคล้ายมา เหลียวหาเจ้าเปล่าวังเวง |
๏ ยามสองฆ้องยามย่ำ ทุกคืนค่ำย่ำอกเอง | ๏ ยามสองฆ้องยามย่ำ ทุกคืนค่ำย่ำอกเอง | ||
- | เสียงปี่มี่ครวญเครง เหมือนเรียมคร่ำร่ำครวญนาน | + | เสียงปี่มี่ครวญเครง เหมือนเรียมคร่ำร่ำครวญนาน |
๏ ล่วงสามยามปลายแล้ว จนไก่แก้วแว่วขันขาน | ๏ ล่วงสามยามปลายแล้ว จนไก่แก้วแว่วขันขาน | ||
- | ม่อยหลับกลับบันดาล | + | ม่อยหลับกลับบันดาล ฝันเห็นน้องต้องติดต |
๏ เพรางายวายเสพรส แสนกำสรดอดโอชา | ๏ เพรางายวายเสพรส แสนกำสรดอดโอชา | ||
- | อิ่มทุกข์อิ่มชลนา อิ่มโศกาหน้านองชล | + | อิ่มทุกข์อิ่มชลนา อิ่มโศกาหน้านองชล |
๏ เวรามาทันแล้ว จึงจำแคล้วแก้วโกมล | ๏ เวรามาทันแล้ว จึงจำแคล้วแก้วโกมล | ||
- | ให้แค้นแสนสุดทน ทุกข์ถึงเจ้าเศร้าเสียดาย | + | ให้แค้นแสนสุดทน ทุกข์ถึงเจ้าเศร้าเสียดาย |
๏ งามทรงวงดั่งวาด งามมารยาทนาดกรกราย | ๏ งามทรงวงดั่งวาด งามมารยาทนาดกรกราย | ||
- | งานพริ้มยิ้มแย้มพราย งามคำหวานลานใจถวิล | + | งานพริ้มยิ้มแย้มพราย งามคำหวานลานใจถวิล |
๏ แต่เช้าเท่าถึงเย็น กล้ำกลืนเข็ญเป็นอาจิณ | ๏ แต่เช้าเท่าถึงเย็น กล้ำกลืนเข็ญเป็นอาจิณ | ||
ชายใดในแผ่นดิน ไม่เหมือนพี่ที่ตรอมใจ ฯ | ชายใดในแผ่นดิน ไม่เหมือนพี่ที่ตรอมใจ ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
- | <sup>โคลง | + | <sup>โคลง</sup> |
๏ เรียมทนทุกข์แต่เช้า ถึงเย็น | ๏ เรียมทนทุกข์แต่เช้า ถึงเย็น | ||
มาสู่สุขคืนเข็ญ หม่นไหม้ | มาสู่สุขคืนเข็ญ หม่นไหม้ | ||
ชายใดจากสมรเป็น ทุกข์เท่า เรียมเลย | ชายใดจากสมรเป็น ทุกข์เท่า เรียมเลย | ||
จากคู่วันเดียวได้ ทุกข์ปิ้มปานปี ฯ | จากคู่วันเดียวได้ ทุกข์ปิ้มปานปี ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>สวะเห่</sup> | ||
+ | ๏ เห่แลเรือ เห่ละเห่เห เห่โหวเห่โห เหโหวเห่เห้ เห่เหเห่เหเห่ โอละเห่ | ||
+ | ๏ สาละวะเห่ โหเห่เห เหเห่ เหเห่เห โอละเห่ | ||
+ | ๏ ช้าลวะเห่ เหเห่ เห่เหเห่ โอละเห่ เจ้าเอยก็พาย พี่ก็พาย พายเอยลง พายลงให้เต็มพาย โอวโอวเห่ | ||
+ | ๏ ช้าลวะเห่ โหเห่เห เหเห เหเห่เห โอละเห่ มูละเหเห่เห้ โอเห้มารา โอเห้เจ้าข้า โอเห้เจ้าข้า มารา ไชโย สีเอยไชย สีไชยแก้วเอย ไชยเอยแก้ว ไชยแก้ว พ่อเอย โอวโอว ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
== เชิงอรรถ == | == เชิงอรรถ == | ||
== อ้างอิง == | == อ้างอิง == |
รุ่นปัจจุบันของ 03:55, 5 สิงหาคม 2552
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระนิพนธ์: เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์
บทประพันธ์
เห่ชมเรือกระบวน
โคลง | |||
๏ ปางเสด็จประเวศด้าว | ชลาลัย | ||
ทรงรัตนพิมานชัย | กิ่งแก้ว | ||
พรั่งพร้อมพวกพลไกร | แหนแห่ | ||
เรือกระบวนต้นแพร้ว | เพริศพริ้งพายทอง ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ พระเสด็จโดยแดนชล | ทรงเรือต้นงามเฉิดฉาย | ||
กิ่งแก้วแพร้วพรรณราย | พายอ่อนหยับจับงามงอน | ||
๏ นาวาแน่นเป็นขนัด | ล้วนรูปสัตว์แสนยากร | ||
เรือริ้วทิวธงสลอน | สาครลั่นครั่นครื้นฟอง | ||
๏ เรือครุฑยุดนาคหิ้ว | ลิ่วลอยมาพาผันผยอง | ||
พลพายกรายพายทอง | ร้องโห่เห่โอ้เห่มา | ||
๏ สรมุขมุขสี่ด้าน | เพียงพิมานผ่านเมฆา | ||
ม่านกรองทองรจนา | หลังคาแดงแย่งมังกร | ||
๏ สมรรถชัยไกรกาบแก้ว | แสงแวววับจับสาคร | ||
เรียบเรียงเคียงคู่จร | ดั่งร่อนฟ้ามาแดนดิน | ||
๏ สุวรรณหงส์ทรงพู่ห้อย | งามชดช้อยลอยหลังสินธุ์ | ||
เพียงหงส์ทรงพรหมินทร์ | ลินลาศเลื่อนเตือนตาชม | ||
๏ เรือชัยไวว่องวิ่ง | รวดเร็วจริงยิ่งอย่างลม | ||
เสียงเส้าเร้าระดม | ห่มท้ายเยิ่นเดินคู่กัน ฯ | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ คชสีห์ทีผาดเผ่น | ดูดังเป็นเห็นขบขัน | ||
ราชสีห์ที่ยืนยัน | คั่นสองคู่ดูยิ่งยง | ||
๏ เรือม้าหน้ามุ่งน้ำ | แล่นเฉื่อยฉ่ำลำระหง | ||
เพียงม้าอาชาทรง | องค์พระพายผายผันผยอง | ||
๏ เรือสิงห์วิ่งเผ่นโผน | โจนตามคลื่นฝืนฝ่าฟอง | ||
ดูยิ่งสิงห์ลำพอง | เป็นแถวท่องล่องตามกัน | ||
๏ นาคาหน้าดังเป็น | ดูเขม้นเห็นขบขัน | ||
มังกรถอนพายพัน | ทันแข่งหน้าวาสุกรี | ||
๏ เลียงผาง่าเท้าโผน | เพียงโจนไปในวารี | ||
นาวาหน้าอินทรี | มีปีกเหมือนเลื่อนลอยโพยม | ||
๏ ดนตรีมี่อึงอล | ก้องกาหลพลแห่โหม | ||
โห่ฮึกครึกครื้นโครม | โสมนัสชื่นรื่นเริงพล | ||
๏ กรีธาหมู่นาเวศ | จากนคเรศโดยสาชล | ||
เหิมหื่นชื่นกระมล | ยลมัจฉาสารพันมี ฯ | ||
เห่ชมปลา
โคลง | |||
๏ พิศพรรณปลาว่ายเคล้า | คลึงกัน | ||
ถวิลสุดาดวงจันทร์ | แจ่มหน้า | ||
มัตสยาย่อมพัวพัน | พิศวาส | ||
ควรฤพรากน้องช้า | ชวดเคล้าคลึงชม ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ พิศพรรณปลาว่ายเคล้า | คิดถึงเจ้าเศร้าอารมณ์ | ||
มัตสยายังรู้ชม | สาสมใจไม่พามา | ||
๏ นวลจันทร์เป็นนวลจริง | เจ้างามพริ้งยิ่งนวลปลา | ||
คางเบือนเบือนหน้ามา | ไม่งามเท่าเจ้าเบือนชาย | ||
๏ เพียนทองงามดั่งทอง | ไม่เหมือนน้องห่มตาดพราย | ||
กระแหแหห่างชาย | ดั่งสายสวาทคลาดจากสม | ||
ทรงแปลง | |||
๏ แก้มช้ำช้ำใครต้อง | อันแก้มน้องช้ำเพราะชม | ||
ปลาทุกทุกข์อกกรม | เหมือนทุกข์พี่ที่จากนาง ฯ | ||
ทรงแทรก ๕ บท
มูลวะเห่ | |||
๏ น้ำเงินคือเงินยวง | ขาวพรายช่วงสีสำอาง | ||
ไม่เทียบเปรียบโฉมนาง | งามเรืองเรื่อเนื้อสองสี | ||
๏ ปลากรายว่ายเคียงคู่ | เคล้ากันอยู่ดูงามดี | ||
แต่นางห่างเหินพี่ | เห็นปลาเคล้าเศร้าใจจร | ||
๏ หางไก่ว่ายแหวกว่าย | หางไก่คล้ายไม่มีหงอน | ||
คิดอนงค์องค์เอวอร | ผมประบ่าอ่าเอี่ยมไร | ||
๏ ปลาสร้อยลอยล่องชล | ว่ายเวียนวนปนกันไป | ||
เหมือนสร้อยทรงทรามวัย | ไม่เห็นเจ้าเศร้าบ่วาย | ||
๏ เนื้ออ่อนอ่อนแต่ชื่อ | เนื้อน้องฤๅอ่อนทั้งกาย | ||
ใครต้องข้องจิตชาย | ไม่วายนึกตรึกตรึงทรวง | ||
๏ ปลาเสือเหลือที่ตา | เลื่อนแหลมกว่าปลาทั้งปวง | ||
เหมือนตาสุดาดวง | ดูแหลมล้ำขำเพราคม | ||
๏ แมลงภู่คู่เคียงว่าย | เห็นคล้ายคล้ายน่าเชยชม | ||
คิดความยามเมื่อสม | สนิทเคล้าเจ้าเอวบาง | ||
๏ หวีเกศเพศชื่อปลา | คิดสุดาอ่าองค์นาง | ||
หวีเกล้าเจ้าสระสาง | เส้นเกศสลวยรวยกลิ่นหอม | ||
๏ ชะแวงแฝงฝั่งแนบ | ชะวาดแอบแปบปนปลอม | ||
เหมือนพี่แอบแนบถนอม | จอมสวาทนาฏบังอร | ||
๏ พิศดูหมู่มัจฉา | ว่ายแหวกมาในสาคร | ||
คะนึงนุชสุดสายสมร | มาด้วยพี่จะดีใจ ฯ | ||
เห่ชมไม้
โคลง | |||
๏ เรือชายชมมิ่งไม้ | มีพรรณ | ||
ริมท่าสาครคันธ์ | กลิ่นเกลี้ยง | ||
เพล็ดดอกออกแกมกัน | ชูช่อ | ||
หอมหื่นรื่นรสเพี้ยง | กลิ่นเนื้อนวลนาง ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ เรือชายชมมิ่งไม้ | ริมท่าไสวหลากหลายพรรณ | ||
เพล็ดดอกออกแกมกัน | ส่งกลิ่นเกลี้ยงเพียงกลิ่นสมร | ||
๏ ชมดวงพวงนางแย้ม | บานแสล้มแย้มเกสร | ||
คิดความยามบังอร | แย้มโอษฐ์ยิ้มพริ้มพรายงาม | ||
๏ จำปาหนาแน่นเนื่อง | คลี่กลีบเหลืองเรืองอร่าม | ||
คิดคะนึงถึงนงราม | ผิวเหลืองกว่าจำปาทอง | ||
๏ ประยงค์ทรงพวงร้อย | ระย้าย้อยห้อยพวงกรอง | ||
เหมือนอุบะนวลละออง | เจ้าแขวนไว้ให้เรียมชม | ||
๏ พุดจีบกลีบแสล้ม | พิกุลแกมแซมสุกรม | ||
หอมชวยรวยตามลม | เหมือนกลิ่นน้องต้องติดใจ | ||
๏ สาวหยุดพุทธชาด | บานเกลื่อนกลาดดาษดาไป | ||
นึกน้องกรองมาลัย | วางให้พี่ข้างที่นอน | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ พิกุลบุนนาคบาน | กลิ่นหอมหวานซ่านขจร | ||
แม้นนุชสุดสายสมร | เห็นจะวอนอ้อนพี่ชาย | ||
๏ เต็งแต้วแก้วกาหลง | บานบุษบงส่งกลิ่นอาย | ||
หอมอยู่ไม่รู้หาย | คล้ายกลิ่นผ้าเจ้าตาตรู | ||
๏ มะลิวัลย์พันจิกจวง | ดอกเป็นพวงร่วงเรณู | ||
หอมมาน่าเอ็นดู | ชูชื่นจิตคิดวนิดา | ||
๏ ลำดวนหวนหอมตรลบ | กลิ่นอายอบสบนาสา | ||
นึกถวิลกลิ่นบุหงา | รำไปเจ้าเศร้าถึงนาง | ||
๏ รวยรินกลิ่นรำเพย | คิดพี่เคยเชยกลิ่นปราง | ||
นั่งแนบแอบเอวบาง | ห่อนแหห่างว่างเว้นวัน | ||
๏ ชมดวงพวงมาลี | ศรีเสาวภาคย์หลากหลายพรรณ | ||
วนิดามาด้วยกัน | จะอ้อนพี่ชี้ชมเชย ฯ | ||
เห่ชมนก
โคลง | |||
๏ รอนรอนสุริยโอ้ | อัสดง | ||
เรื่อยเรื่อยลับเมรุลง | ค่ำแล้ว | ||
รอนรอนจิตจำนง | นุชพี่ เพียงแม่ | ||
เรื่อยเรื่อยเรียมคอยแก้ว | คลับคล้ายเรียมเหลียว ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน | ทิพากรจะตกต่ำ | ||
สนธยาจะใกล้ค่ำ | คำนึงหน้าเจ้าตาตรู | ||
๏ เรื่อยเรื่อยมาเรียงเรียง | นกบินเฉียงไปทั้งหมู่ | ||
ตัวเดียวมาพลัดคู่ | เหมือนพี่อยู่ผู้เดียวดาย | ||
๏ เห็นฝูงยูงรำฟ้อน | คิดบังอรร่อนรำกราย | ||
สร้อยทองย่องเยื้องชาย | เหมือนสายสวาทนาดนวยจร | ||
๏ สาลิกามาตามคู่ | ชมกันอยู่สู่สมสมร | ||
แต่พี่นี้อาวรณ์ | ห่อนเห็นเจ้าเศร้าใจครวญ | ||
๏ นางนวลนวลน่ารัก | ไม่นวลพักตร์เหมือนทรามสงวน | ||
แก้วพี่นี้สุดนวล | ดั่งนางฟ้าหน้าใยยอง | ||
๏ นกแก้วแจ้วแจ่มเสียง | จับไม้เรียงเคียงคู่สอง | ||
เหมือนพี่นี้ประคอง | รับขวัญน้องต้องมือเรา ฯ | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ ไก่ฟ้ามาตัวเดียว | เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่ยมเขา | ||
เหมือนพรากจากนงเยาว์ | เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง | ||
๏ แขกเต้าเคล้าคู่เคียง | เรียงจับไม้ไซ้ปีกหาง | ||
เรียมคะนึงถึงเอวบาง | เคยแนบข้างร้างแรมนาน | ||
๏ ดุเหว่าเจ่าจับร้อง | สนั่นก้องซ้องเสียงหวาน | ||
ไพเราะเพราะกังวาน | ปานเสียงน้องร้องสั่งชาย | ||
๏ โนรีสีปานชาด | เหมือนช่างฉลาดวามแต้มลาย | ||
ไม่เท่าเจ้าโฉมฉาย | ห่มตาดพรายกรายกรมา | ||
๏ สัตวาน่าเอ็นดู | คอยหาคู่อยู่เอกา | ||
เหมือนพี่ที่จากมา | ครวญหาเจ้าเศร้าเสียใจ | ||
๏ ปักษีมีหลายพรรณ | บ้างชมกันขันเพรียกไพร | ||
ยิ่งฟังวังเวงใจ | ล้วนหลายหลากมากภาษา ฯ | ||
เห่เรื่องกากี (ของเดิม)
โคลง | |||
๏ กางกรอุ้มโอบแก้ว | กากี | ||
ปีกกระพือพาศรี | สู่งิ้ว | ||
ฉวยฉาบคาบนาคี | เป็นเหยื่อ | ||
หางกระหวัดรัดหิ้ว | สู่ไม้รังเรียง ฯ | ||
กาพย์ | |||
๏ กางกรอุ้มโอบแก้ว | เจ้างามแพร้วสบสรรพางค์ | ||
ปีกปกอกเอวนาง | พลางคลึงเคล้าเต้าจรจรัล | ||
๏ ฉวบฉาบคาบนาคา | เป็นภักษาพาผกผัน | ||
หางกระหวัดรึงรัดพัน | ดั้นเมฆามาสิมพลี | ||
๏ ดลสถานพิมานมาศ | เกลียวกลมสวาทนาฎกากี | ||
เหิมหวลยวลกามี | ปรีดาแนบแอบอิงองค์ | ||
๏ เริงรื่นชื่นเชยปราง | พลางคลึงเคล้าเต้าบุษบง | ||
กอดเกื้อเนื้อนวลหง | ปลงสวาทชมสมเสพย์สมร | ||
๏ กากีแน่งน้อยนาฎ | อภิวาทประนมกร | ||
ก้มเกล้ากล่าวชอ้อน | ซอนซบหน้าตาเมียงมัน | ||
๏ ปักษีกรีฑาชม | ภิรมย์เปรมเกษมสันต์ | ||
กลมเกลียวเกี่ยวกรพัน | ผันยั่วเย้าเคล้าคลึงชม | ||
๏ สองสุขสองสังวาส | แสนสุดสวาทสองสู่สม | ||
สองสนิทนิทรารมณ์ | กลมเกลียวชู้สู่สมสอง | ||
๏ แย้มยิ้มพริ้มพรักตรา | สาภิรมย์สมจิตปอง | ||
แสนสนุกสุขสมพอง | ในห้องแก้วแพรวพรรณราย | ||
๏ ลมพัดกลัดเมฆเกลื่อน | ฟ้าลั่นเลื่อนแลบแสงพราย | ||
วลาหกตกโปรยปราย | สายสินธุ์นองท้องธารา | ||
๏ เหราร่าเริงรื่น | ว่ายเคล้าคลื่นหื่นหรรษา | ||
สองสมกลมกรีฑา | เปนผาสุขทุกนิรันดร์ ฯ | ||
เห่เรื่องกากี (ได้มาใหม่)
ช้าลวะเห่ | |||
๏ สุบรรณแผลงเดชล้ำ | บินบน | ||
กางปีกบังสุริยน | มืดฟ้า | ||
ร่อนลงสู่ไพชยนต์ | ปรางค์มาศ | ||
เข้านั่งแอบนุชเคล้า | แนบเนื้อนวลสมร ฯ | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ สุบรรณสำแดงฤทธิ์ | ให้มืดมิดปิดอัมพร | ||
ร่อนลงตรงบัญชร | จรสู่น้องแก้วกากี | ||
๏ กล่าวรสพจนาท | สายสุดสวาทเจริญศรี | ||
ผินหน้ามาพาที | พี่คือชายชาญสกา | ||
๏ ประสงค์จำนงรัก | จึงลอบลักเข้ามาหา | ||
หวังเชิญแก้วกานดา | ไปสู่ฟ้าพิมานจันทร์ | ||
๏ เสวยรมย์สมบัติพี่ | ในสิมพลีเกษมสันต์ | ||
แล้วจะพาเจ้าจรจรัล | เที่ยวชมชั้นพระเมรุธร | ||
๏ พี่จะชี้ชมทรายแก้ว | งามพรายแพร้วเชิงสิงขร | ||
แม่น้ำสีทันดร | สิงขรกั้นเป็นกันกง | ||
๏ จะพาชมพิทยาธร | ฝูงกินนรแลเหมหงส์ | ||
เหล่าสัตว์ตระกูลวงศ์ | อยู่ในดงเขาสัตตภัณฑ์ | ||
๏ จะได้ชมนารีผล | งามสกลดังแสร้งสรรค์ | ||
อยู่ยอดเขาอัสสกรรณ | ฝูงคนธรรพ์มาชมเชย | ||
๏ จะพาไปไกรลาส | เฝ้าเบื้องบาทพระสยม | ||
ดูเทพมาบังคม | จับระบำรำผาลา | ||
๏ เทพบุตรตีวงซ้าย | สาวสวรรค์ย้ายมาฝ่ายขวา | ||
แทรกเปลี่ยนเวียนไปมา | กรคว้าไขว่ไล่พัลวัน | ||
๏ อย่าอาไลยมนุษย์เลย | ไปชมเชยพิมานสวรรค์ | ||
ว่าพลางทางติดพัน | ผันจุมพิตชิดชมนาง ฯ | ||
เห่เรื่องกากี (บทของเดิม)
ช้าลวะเห่ | |||
๏ กากีกรป้องปัด | กรครุฑ | ||
ไยจึงมายื้อยุด | เหนี่ยวน้อง | ||
ไม่เกรงพระปิ่นมกุฏ | จอมราช เลยนา | ||
มาอาจออกคำพร้อง | ล่อเลี้ยวเจรจา ฯ | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ กากีกรป้องปัด | ต้องสัมผัสด้วยปักษา | ||
เสียวซ่านดาลกรีฑา | มานะใจให้อัปมาน | ||
๏ ตอบรสพจน์วาที | ต้องเจ้านี้โอหังการ | ||
ไม่เกรงพระภูบาล | ทั้งไภยพาลในอบาย | ||
๏ ถึงเป็นชายชาญสกา | ไม่เจตนาอย่างพักหมาย | ||
ฝ่ายเจ้าก็เลิศชาย | สายสุริย์วงศ์พงศ์เทวัญ | ||
๏ เสวยทิพย์พิมานทอง | ฝูงนางน้องล้วนสาวสวรรค์ | ||
ไม่ควรมาผูกพัน | จะพากันตกนรกานต์ | ||
๏ ซึ่งว่าจะพาชม | บรมสุขสนุกสนาน | ||
ขอบรสพจมาน | ไม่ควรการอย่าเจรจา | ||
๏ ครุฑฟังสายสุดสวาท | ปรามาสกนิษฐา | ||
เจ้าดวงทิพย์มณฑา | วาจาจัดสารพัดงอน | ||
๏ พี่ประมาทอาจหาญนัก | เพราะจงรักเจ้าสายสมร | ||
เท่าฟ้าแผ่นดินดอน | ห่อนกลัวเวรเพราะหวังใจ | ||
๏ ขอฝากไมตรีจิต | กว่าชีวิตจะตักไษย | ||
ว่าพลางทางคว้าไขว่ | สัพยอกเย้าหยอกนาง ฯ | ||
เห่บทสังวาส
โคลง | |||
๏ พี่ชมพี่เชยแล้ว | พลางถาม | ||
เจ้ามิอืออำความ | ไป่พร้อง | ||
เจ้าเอื้อนมิเออขาม | เขินพี่ อยู่ฤา | ||
ผินพักตรมาอย่าข้อง | ขัดแค้นเคืองเลย ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ พี่ชมพี่เชยพลาง | พี่ถามนางเจ้าไม่อือ | ||
เจ้าเอื้อนอายพี่ฤา | พี่ขอถามความจริงนาง | ||
๏ พิศวงทรงรวยรูป | พลางกอดจูบลูบคอนาง | ||
ฉุดชักสไบบาง | พลางคลึงเคล้าเย้ายวนสม | ||
๏ พิศรูปก็น่ารัก | พิศพักตรก็น่าชม | ||
อ้อนแอ้นอรเอวกลม | ชมชวัญน้องต้องตามชาย | ||
๏ ใครเห็นเป็นขวัญเนตร | ลืมทุกข์เทวษเจตน์จงหมาย | ||
มาดนุชสุดเสมอกาย | บ่วายรักสักนาที ฯ | ||
มูลวะเห่ | ||||
๏ โหยหวนครวญใคร่นาง | อกเพียงพ่างล้างชีวี | |||
นั่งนอนห่อนฤามี | สิ่งซึ่งสุขทุกเวลา | |||
๏ คิดเคยเชยชมน้อง | ไม่ห่างห้องสองเสน่หา | |||
เป็นสุขทุกเวลา | มาจากได้ให้อาวรณ์ | |||
๏ อกเอ๋ยเคยสังวาส | กรรมบำราศคลาศคลาสมร | |||
นับเดือนเลื่อนปีจร | ห่อนเห็นแล้วแก้วตาเรียม | |||
๏ พุ่มพวงดวงดอกฟ้า | ในใต้หล้าหาไหนเทียม | |||
โฉมงามทรามเสงี่ยม | เรียมรักเจ้าเท่าดวงใจ ฯ | |||
เห่ครวญ
โคลง | |||
๏ รอนรอนสุริยคล้อย | สายัณห์ | ||
เรื่อยเรื่อยเรื่ยแสงจันทร์ | ส่องฟ้า | ||
รอนรอนจิตกระสัน | เสียวสวาท แม่เอย | ||
เรื่อยเรื่อยเรียมคอยถ้า | ที่นั้นห่อนเห็น ฯ | ||
กาพย์ | |||
๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน | สุริยาจรเข้าสายัณห์ | ||
เรื่อรองส่องสีจันทร์ | ส่งแสงกล้าน่าพิศวง | ||
๏ ริ่วริ่วจันทร์แจ่มฟ้า | เหมือนพักตราหน้านวลผจง | ||
สูงสวยรวยรูปทรง | ส่งสีเจ้าเท่าสีจันทร์ | ||
๏ เอวอ่อนชะอ้อนองค์ | โฉมอนงค์ทรงสาวสวรรค์ | ||
หาไหนไม่เทียมทัน | ขวัญเนตรพี่นี้น่ารัก | ||
๏ ขาวสุดพุดจีบจีน | เจ้ามีสีนพี่มีศักดิ์ | ||
ทั้งวังเขาชังนัก | แต่พี่รักเจ้าคนเดียว | ||
๏ นอนนั่งตั้งอาลัย | สายสุดใจไม่แลเหลียว | ||
หวังชมสมกลมเกลียว | ควรฤๅน้องข้องใจเคือง ฯ | ||
ช้าลวะเห่ | |||
๏ ขาวสุดพุดซ้อนแซม | เนื้อแอร่มอร่ามเหลือง | ||
โฉมอ่ากว่าทั้งเมือง | หนแห่งใดไม่เหมือนเลย | ||
๏ ได้น้องทองนพมาศ | มาสังวาสพาดชมเชย | ||
ร่วมเรือนเพื่อนพิงเขนย | เคยวิงวอนอ่อนหวานคำ | ||
๏ ฝนตกยกปีกป้อง | ฟ้าร้องต้องเอาตนงำ | ||
ชอกเชื้อเนื้อนวลขำ | อ่อนละมุนอุ่นอกเรียม | ||
๏ รักนุชสุดสายใจ | ต้องหฤทัยไม่เท่าเทียม | ||
ขอต้องน้องอายเหนียม | เกรียมจิตเจ้าเผ้าทุกข์ทน | ||
๏ ฝนตกฝนหากตก | แก้วกับแกอย่าโกรธฝน | ||
ลมพัดรับขวัญบน | แก้วโกมลมานอนเนา | ||
๏ ฝนตกไม่ทั่วฟ้า | เย็นแหล่งหล้าในภูเขา | ||
ไม่เย็นในอกเรา | เพราะเพื่อนเคล้าเจ้าอยู่ไกล ฯ | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ เรียมร่ำน้ำตาตก | อกร้อนรุ่มดังสุมไฟ | ||
แสนคะนึงถึงสายใจ | เจ้าไกลสวาทนิราศเรียม ฯ | ||
โคลง | |||
๏ เสียงสรวลระรี่นี้ | เสียงใด | ||
เสียงนุชพี่ฤๅใคร | ใคร่รู้ | ||
เสียงสรวลเสียงทรามวัย | นุชพี่ มาแม่ | ||
เสียงบังอรสมรผู้ | อื่นนั้นฤๅมี ฯ | ||
มูลวะเห่ | |||
๏ เสียงสรวลระรี่นี้ | เสียงแก้วพี่หรือเสียงใคร | ||
เสียงสรวลเสียงทรามวัย | สุดสายใจพี่ตามมา | ||
๏ ลมชวยรวยกลิ่นน้อง | หอมเรื่อยต้องคลองนาสา | ||
เคลือบเคล้นเห็นคล้ายมา | เหลียวหาเจ้าเปล่าวังเวง | ||
๏ ยามสองฆ้องยามย่ำ | ทุกคืนค่ำย่ำอกเอง | ||
เสียงปี่มี่ครวญเครง | เหมือนเรียมคร่ำร่ำครวญนาน | ||
๏ ล่วงสามยามปลายแล้ว | จนไก่แก้วแว่วขันขาน | ||
ม่อยหลับกลับบันดาล | ฝันเห็นน้องต้องติดต | ||
๏ เพรางายวายเสพรส | แสนกำสรดอดโอชา | ||
อิ่มทุกข์อิ่มชลนา | อิ่มโศกาหน้านองชล | ||
๏ เวรามาทันแล้ว | จึงจำแคล้วแก้วโกมล | ||
ให้แค้นแสนสุดทน | ทุกข์ถึงเจ้าเศร้าเสียดาย | ||
๏ งามทรงวงดั่งวาด | งามมารยาทนาดกรกราย | ||
งานพริ้มยิ้มแย้มพราย | งามคำหวานลานใจถวิล | ||
๏ แต่เช้าเท่าถึงเย็น | กล้ำกลืนเข็ญเป็นอาจิณ | ||
ชายใดในแผ่นดิน | ไม่เหมือนพี่ที่ตรอมใจ ฯ | ||
โคลง | |||
๏ เรียมทนทุกข์แต่เช้า | ถึงเย็น | ||
มาสู่สุขคืนเข็ญ | หม่นไหม้ | ||
ชายใดจากสมรเป็น | ทุกข์เท่า เรียมเลย | ||
จากคู่วันเดียวได้ | ทุกข์ปิ้มปานปี ฯ | ||
สวะเห่ | |||
๏ เห่แลเรือ เห่ละเห่เห เห่โหวเห่โห เหโหวเห่เห้ เห่เหเห่เหเห่ โอละเห่ | |||
๏ สาละวะเห่ โหเห่เห เหเห่ เหเห่เห โอละเห่ | |||
๏ ช้าลวะเห่ เหเห่ เห่เหเห่ โอละเห่ เจ้าเอยก็พาย พี่ก็พาย พายเอยลง พายลงให้เต็มพาย โอวโอวเห่ | |||
๏ ช้าลวะเห่ โหเห่เห เหเห เหเห่เห โอละเห่ มูละเหเห่เห้ โอเห้มารา โอเห้เจ้าข้า โอเห้เจ้าข้า มารา ไชโย สีเอยไชย สีไชยแก้วเอย ไชยเอยแก้ว ไชยแก้ว พ่อเอย โอวโอว ฯ | |||