à¸à¸²à¸žà¸¢à¹Œà¹€à¸«à¹ˆà¹€à¸£à¸·à¸ พระนิพนธ์เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(→เห่ชมปลา) |
ล () |
||
| (การแก้ไข 12 รุ่นระหว่างรุ่นที่เปรียบเทียบไม่แสดงผล) | |||
| แถว 1: | แถว 1: | ||
== ข้อมูลเบื้องต้น == | == ข้อมูลเบื้องต้น == | ||
| - | {{เรียงลำดับ|กาพย์ห่เรเือ | + | {{เรียงลำดับ|กาพย์ห่เรเือ พระนิพนธ์จ้เาฟ้าธรรมธิบเศร}} |
[[หมวดหมู่:วรรณคดีไทย]] | [[หมวดหมู่:วรรณคดีไทย]] | ||
[[หมวดหมู่:วรรณคดีอยุธยา]] | [[หมวดหมู่:วรรณคดีอยุธยา]] | ||
| แถว 99: | แถว 99: | ||
=== เห่ชมไม้ === | === เห่ชมไม้ === | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
| - | <sup>โคลง | + | <sup>โคลง</sup> |
๏ เรือชายชมมิ่งไม้ มีพรรณ | ๏ เรือชายชมมิ่งไม้ มีพรรณ | ||
ริมท่าสาครคันธ์ กลิ่นเกลี้ยง | ริมท่าสาครคันธ์ กลิ่นเกลี้ยง | ||
| แถว 106: | แถว 106: | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
| - | <sup> | + | <sup>ช้าลวะเห่</sup> |
๏ เรือชายชมมิ่งไม้ ริมท่าไสวหลากหลายพรรณ | ๏ เรือชายชมมิ่งไม้ ริมท่าไสวหลากหลายพรรณ | ||
| - | เพล็ดดอกออกแกมกัน ส่งกลิ่นเกลี้ยงเพียงกลิ่นสมร | + | เพล็ดดอกออกแกมกัน ส่งกลิ่นเกลี้ยงเพียงกลิ่นสมร |
๏ ชมดวงพวงนางแย้ม บานแสล้มแย้มเกสร | ๏ ชมดวงพวงนางแย้ม บานแสล้มแย้มเกสร | ||
| - | คิดความยามบังอร แย้มโอษฐ์ยิ้มพริ้มพรายงาม | + | คิดความยามบังอร แย้มโอษฐ์ยิ้มพริ้มพรายงาม |
๏ จำปาหนาแน่นเนื่อง คลี่กลีบเหลืองเรืองอร่าม | ๏ จำปาหนาแน่นเนื่อง คลี่กลีบเหลืองเรืองอร่าม | ||
| - | คิดคะนึงถึงนงราม ผิวเหลืองกว่าจำปาทอง | + | คิดคะนึงถึงนงราม ผิวเหลืองกว่าจำปาทอง |
๏ ประยงค์ทรงพวงร้อย ระย้าย้อยห้อยพวงกรอง | ๏ ประยงค์ทรงพวงร้อย ระย้าย้อยห้อยพวงกรอง | ||
| - | เหมือนอุบะนวลละออง เจ้าแขวนไว้ให้เรียมชม | + | เหมือนอุบะนวลละออง เจ้าแขวนไว้ให้เรียมชม |
๏ พุดจีบกลีบแสล้ม พิกุลแกมแซมสุกรม | ๏ พุดจีบกลีบแสล้ม พิกุลแกมแซมสุกรม | ||
| - | หอมชวยรวยตามลม เหมือนกลิ่นน้องต้องติดใจ | + | หอมชวยรวยตามลม เหมือนกลิ่นน้องต้องติดใจ |
๏ สาวหยุดพุทธชาด บานเกลื่อนกลาดดาษดาไป | ๏ สาวหยุดพุทธชาด บานเกลื่อนกลาดดาษดาไป | ||
| - | นึกน้องกรองมาลัย วางให้พี่ข้างที่นอน | + | นึกน้องกรองมาลัย วางให้พี่ข้างที่นอน |
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
๏ พิกุลบุนนาคบาน กลิ่นหอมหวานซ่านขจร | ๏ พิกุลบุนนาคบาน กลิ่นหอมหวานซ่านขจร | ||
| - | แม้นนุชสุดสายสมร เห็นจะวอนอ้อนพี่ชาย | + | แม้นนุชสุดสายสมร เห็นจะวอนอ้อนพี่ชาย |
๏ เต็งแต้วแก้วกาหลง บานบุษบงส่งกลิ่นอาย | ๏ เต็งแต้วแก้วกาหลง บานบุษบงส่งกลิ่นอาย | ||
| - | หอมอยู่ไม่รู้หาย คล้ายกลิ่นผ้าเจ้าตาตรู | + | หอมอยู่ไม่รู้หาย คล้ายกลิ่นผ้าเจ้าตาตรู |
๏ มะลิวัลย์พันจิกจวง ดอกเป็นพวงร่วงเรณู | ๏ มะลิวัลย์พันจิกจวง ดอกเป็นพวงร่วงเรณู | ||
| - | หอมมาน่าเอ็นดู ชูชื่นจิตคิดวนิดา | + | หอมมาน่าเอ็นดู ชูชื่นจิตคิดวนิดา |
๏ ลำดวนหวนหอมตรลบ กลิ่นอายอบสบนาสา | ๏ ลำดวนหวนหอมตรลบ กลิ่นอายอบสบนาสา | ||
| - | นึกถวิลกลิ่นบุหงา รำไปเจ้าเศร้าถึงนาง | + | นึกถวิลกลิ่นบุหงา รำไปเจ้าเศร้าถึงนาง |
๏ รวยรินกลิ่นรำเพย คิดพี่เคยเชยกลิ่นปราง | ๏ รวยรินกลิ่นรำเพย คิดพี่เคยเชยกลิ่นปราง | ||
| - | นั่งแนบแอบเอวบาง ห่อนแหห่างว่างเว้นวัน | + | นั่งแนบแอบเอวบาง ห่อนแหห่างว่างเว้นวัน |
๏ ชมดวงพวงมาลี ศรีเสาวภาคย์หลากหลายพรรณ | ๏ ชมดวงพวงมาลี ศรีเสาวภาคย์หลากหลายพรรณ | ||
วนิดามาด้วยกัน จะอ้อนพี่ชี้ชมเชย ฯ | วนิดามาด้วยกัน จะอ้อนพี่ชี้ชมเชย ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
| + | |||
=== เห่ชมนก === | === เห่ชมนก === | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
| - | <sup>โคลง | + | <sup>โคลง</sup> |
๏ รอนรอนสุริยโอ้ อัสดง | ๏ รอนรอนสุริยโอ้ อัสดง | ||
เรื่อยเรื่อยลับเมรุลง ค่ำแล้ว | เรื่อยเรื่อยลับเมรุลง ค่ำแล้ว | ||
| แถว 141: | แถว 145: | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
| - | <sup> | + | <sup>ช้าลวะเห่</sup> |
๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน ทิพากรจะตกต่ำ | ๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน ทิพากรจะตกต่ำ | ||
| - | สนธยาจะใกล้ค่ำ คำนึงหน้าเจ้าตาตรู | + | สนธยาจะใกล้ค่ำ คำนึงหน้าเจ้าตาตรู |
๏ เรื่อยเรื่อยมาเรียงเรียง นกบินเฉียงไปทั้งหมู่ | ๏ เรื่อยเรื่อยมาเรียงเรียง นกบินเฉียงไปทั้งหมู่ | ||
| - | ตัวเดียวมาพลัดคู่ เหมือนพี่อยู่ผู้เดียวดาย | + | ตัวเดียวมาพลัดคู่ เหมือนพี่อยู่ผู้เดียวดาย |
๏ เห็นฝูงยูงรำฟ้อน คิดบังอรร่อนรำกราย | ๏ เห็นฝูงยูงรำฟ้อน คิดบังอรร่อนรำกราย | ||
| - | สร้อยทองย่องเยื้องชาย เหมือนสายสวาทนาดนวยจร | + | สร้อยทองย่องเยื้องชาย เหมือนสายสวาทนาดนวยจร |
๏ สาลิกามาตามคู่ ชมกันอยู่สู่สมสมร | ๏ สาลิกามาตามคู่ ชมกันอยู่สู่สมสมร | ||
| - | แต่พี่นี้อาวรณ์ ห่อนเห็นเจ้าเศร้าใจครวญ | + | แต่พี่นี้อาวรณ์ ห่อนเห็นเจ้าเศร้าใจครวญ |
๏ นางนวลนวลน่ารัก ไม่นวลพักตร์เหมือนทรามสงวน | ๏ นางนวลนวลน่ารัก ไม่นวลพักตร์เหมือนทรามสงวน | ||
| - | แก้วพี่นี้สุดนวล ดั่งนางฟ้าหน้าใยยอง | + | แก้วพี่นี้สุดนวล ดั่งนางฟ้าหน้าใยยอง |
๏ นกแก้วแจ้วแจ่มเสียง จับไม้เรียงเคียงคู่สอง | ๏ นกแก้วแจ้วแจ่มเสียง จับไม้เรียงเคียงคู่สอง | ||
| - | เหมือนพี่นี้ประคอง | + | เหมือนพี่นี้ประคอง รับขวัญน้องต้องมือเรา ฯ |
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
๏ ไก่ฟ้ามาตัวเดียว เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่ยมเขา | ๏ ไก่ฟ้ามาตัวเดียว เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่ยมเขา | ||
| - | เหมือนพรากจากนงเยาว์ เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง | + | เหมือนพรากจากนงเยาว์ เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง |
๏ แขกเต้าเคล้าคู่เคียง เรียงจับไม้ไซ้ปีกหาง | ๏ แขกเต้าเคล้าคู่เคียง เรียงจับไม้ไซ้ปีกหาง | ||
| - | เรียมคะนึงถึงเอวบาง เคยแนบข้างร้างแรมนาน | + | เรียมคะนึงถึงเอวบาง เคยแนบข้างร้างแรมนาน |
๏ ดุเหว่าเจ่าจับร้อง สนั่นก้องซ้องเสียงหวาน | ๏ ดุเหว่าเจ่าจับร้อง สนั่นก้องซ้องเสียงหวาน | ||
| - | ไพเราะเพราะกังวาน ปานเสียงน้องร้องสั่งชาย | + | ไพเราะเพราะกังวาน ปานเสียงน้องร้องสั่งชาย |
๏ โนรีสีปานชาด เหมือนช่างฉลาดวามแต้มลาย | ๏ โนรีสีปานชาด เหมือนช่างฉลาดวามแต้มลาย | ||
| - | ไม่เท่าเจ้าโฉมฉาย ห่มตาดพรายกรายกรมา | + | ไม่เท่าเจ้าโฉมฉาย ห่มตาดพรายกรายกรมา |
๏ สัตวาน่าเอ็นดู คอยหาคู่อยู่เอกา | ๏ สัตวาน่าเอ็นดู คอยหาคู่อยู่เอกา | ||
| - | เหมือนพี่ที่จากมา ครวญหาเจ้าเศร้าเสียใจ | + | เหมือนพี่ที่จากมา ครวญหาเจ้าเศร้าเสียใจ |
๏ ปักษีมีหลายพรรณ บ้างชมกันขันเพรียกไพร | ๏ ปักษีมีหลายพรรณ บ้างชมกันขันเพรียกไพร | ||
ยิ่งฟังวังเวงใจ ล้วนหลายหลากมากภาษา ฯ | ยิ่งฟังวังเวงใจ ล้วนหลายหลากมากภาษา ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
| + | |||
| + | === เห่เรื่องกากี (ของเดิม) === | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>โคลง</sup> | ||
| + | ๏ กางกรอุ้มโอบแก้ว กากี | ||
| + | ปีกกระพือพาศรี สู่งิ้ว | ||
| + | ฉวยฉาบคาบนาคี เป็นเหยื่อ | ||
| + | หางกระหวัดรัดหิ้ว สู่ไม้รังเรียง ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>กาพย์</sup> | ||
| + | ๏ กางกรอุ้มโอบแก้ว เจ้างามแพร้วสบสรรพางค์ | ||
| + | ปีกปกอกเอวนาง พลางคลึงเคล้าเต้าจรจรัล | ||
| + | ๏ ฉวบฉาบคาบนาคา เป็นภักษาพาผกผัน | ||
| + | หางกระหวัดรึงรัดพัน ดั้นเมฆามาสิมพลี | ||
| + | ๏ ดลสถานพิมานมาศ เกลียวกลมสวาทนาฎกากี | ||
| + | เหิมหวลยวลกามี ปรีดาแนบแอบอิงองค์ | ||
| + | ๏ เริงรื่นชื่นเชยปราง พลางคลึงเคล้าเต้าบุษบง | ||
| + | กอดเกื้อเนื้อนวลหง ปลงสวาทชมสมเสพย์สมร | ||
| + | ๏ กากีแน่งน้อยนาฎ อภิวาทประนมกร | ||
| + | ก้มเกล้ากล่าวชอ้อน ซอนซบหน้าตาเมียงมัน | ||
| + | ๏ ปักษีกรีฑาชม ภิรมย์เปรมเกษมสันต์ | ||
| + | กลมเกลียวเกี่ยวกรพัน ผันยั่วเย้าเคล้าคลึงชม | ||
| + | ๏ สองสุขสองสังวาส แสนสุดสวาทสองสู่สม | ||
| + | สองสนิทนิทรารมณ์ กลมเกลียวชู้สู่สมสอง | ||
| + | ๏ แย้มยิ้มพริ้มพรักตรา สาภิรมย์สมจิตปอง | ||
| + | แสนสนุกสุขสมพอง ในห้องแก้วแพรวพรรณราย | ||
| + | ๏ ลมพัดกลัดเมฆเกลื่อน ฟ้าลั่นเลื่อนแลบแสงพราย | ||
| + | วลาหกตกโปรยปราย สายสินธุ์นองท้องธารา | ||
| + | ๏ เหราร่าเริงรื่น ว่ายเคล้าคลื่นหื่นหรรษา | ||
| + | สองสมกลมกรีฑา เปนผาสุขทุกนิรันดร์ ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | |||
| + | === เห่เรื่องกากี (ได้มาใหม่) === | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>ช้าลวะเห่</sup> | ||
| + | ๏ สุบรรณแผลงเดชล้ำ บินบน | ||
| + | กางปีกบังสุริยน มืดฟ้า | ||
| + | ร่อนลงสู่ไพชยนต์ ปรางค์มาศ | ||
| + | เข้านั่งแอบนุชเคล้า แนบเนื้อนวลสมร ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
| + | ๏ สุบรรณสำแดงฤทธิ์ ให้มืดมิดปิดอัมพร | ||
| + | ร่อนลงตรงบัญชร จรสู่น้องแก้วกากี | ||
| + | ๏ กล่าวรสพจนาท สายสุดสวาทเจริญศรี | ||
| + | ผินหน้ามาพาที พี่คือชายชาญสกา | ||
| + | ๏ ประสงค์จำนงรัก จึงลอบลักเข้ามาหา | ||
| + | หวังเชิญแก้วกานดา ไปสู่ฟ้าพิมานจันทร์ | ||
| + | ๏ เสวยรมย์สมบัติพี่ ในสิมพลีเกษมสันต์ | ||
| + | แล้วจะพาเจ้าจรจรัล เที่ยวชมชั้นพระเมรุธร | ||
| + | ๏ พี่จะชี้ชมทรายแก้ว งามพรายแพร้วเชิงสิงขร | ||
| + | แม่น้ำสีทันดร สิงขรกั้นเป็นกันกง | ||
| + | ๏ จะพาชมพิทยาธร ฝูงกินนรแลเหมหงส์ | ||
| + | เหล่าสัตว์ตระกูลวงศ์ อยู่ในดงเขาสัตตภัณฑ์ | ||
| + | ๏ จะได้ชมนารีผล งามสกลดังแสร้งสรรค์ | ||
| + | อยู่ยอดเขาอัสสกรรณ ฝูงคนธรรพ์มาชมเชย | ||
| + | ๏ จะพาไปไกรลาส เฝ้าเบื้องบาทพระสยม | ||
| + | ดูเทพมาบังคม จับระบำรำผาลา | ||
| + | ๏ เทพบุตรตีวงซ้าย สาวสวรรค์ย้ายมาฝ่ายขวา | ||
| + | แทรกเปลี่ยนเวียนไปมา กรคว้าไขว่ไล่พัลวัน | ||
| + | ๏ อย่าอาไลยมนุษย์เลย ไปชมเชยพิมานสวรรค์ | ||
| + | ว่าพลางทางติดพัน ผันจุมพิตชิดชมนาง ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | |||
| + | === เห่เรื่องกากี (บทของเดิม) === | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>ช้าลวะเห่</sup> | ||
| + | ๏ กากีกรป้องปัด กรครุฑ | ||
| + | ไยจึงมายื้อยุด เหนี่ยวน้อง | ||
| + | ไม่เกรงพระปิ่นมกุฏ จอมราช เลยนา | ||
| + | มาอาจออกคำพร้อง ล่อเลี้ยวเจรจา ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
| + | ๏ กากีกรป้องปัด ต้องสัมผัสด้วยปักษา | ||
| + | เสียวซ่านดาลกรีฑา มานะใจให้อัปมาน | ||
| + | ๏ ตอบรสพจน์วาที ต้องเจ้านี้โอหังการ | ||
| + | ไม่เกรงพระภูบาล ทั้งไภยพาลในอบาย | ||
| + | ๏ ถึงเป็นชายชาญสกา ไม่เจตนาอย่างพักหมาย | ||
| + | ฝ่ายเจ้าก็เลิศชาย สายสุริย์วงศ์พงศ์เทวัญ | ||
| + | ๏ เสวยทิพย์พิมานทอง ฝูงนางน้องล้วนสาวสวรรค์ | ||
| + | ไม่ควรมาผูกพัน จะพากันตกนรกานต์ | ||
| + | ๏ ซึ่งว่าจะพาชม บรมสุขสนุกสนาน | ||
| + | ขอบรสพจมาน ไม่ควรการอย่าเจรจา | ||
| + | ๏ ครุฑฟังสายสุดสวาท ปรามาสกนิษฐา | ||
| + | เจ้าดวงทิพย์มณฑา วาจาจัดสารพัดงอน | ||
| + | ๏ พี่ประมาทอาจหาญนัก เพราะจงรักเจ้าสายสมร | ||
| + | เท่าฟ้าแผ่นดินดอน ห่อนกลัวเวรเพราะหวังใจ | ||
| + | ๏ ขอฝากไมตรีจิต กว่าชีวิตจะตักไษย | ||
| + | ว่าพลางทางคว้าไขว่ สัพยอกเย้าหยอกนาง ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | |||
| + | === เห่บทสังวาส === | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>โคลง</sup> | ||
| + | ๏ พี่ชมพี่เชยแล้ว พลางถาม | ||
| + | เจ้ามิอืออำความ ไป่พร้อง | ||
| + | เจ้าเอื้อนมิเออขาม เขินพี่ อยู่ฤา | ||
| + | ผินพักตรมาอย่าข้อง ขัดแค้นเคืองเลย ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>ช้าลวะเห่</sup> | ||
| + | ๏ พี่ชมพี่เชยพลาง พี่ถามนางเจ้าไม่อือ | ||
| + | เจ้าเอื้อนอายพี่ฤา พี่ขอถามความจริงนาง | ||
| + | ๏ พิศวงทรงรวยรูป พลางกอดจูบลูบคอนาง | ||
| + | ฉุดชักสไบบาง พลางคลึงเคล้าเย้ายวนสม | ||
| + | ๏ พิศรูปก็น่ารัก พิศพักตรก็น่าชม | ||
| + | อ้อนแอ้นอรเอวกลม ชมชวัญน้องต้องตามชาย | ||
| + | ๏ ใครเห็นเป็นขวัญเนตร ลืมทุกข์เทวษเจตน์จงหมาย | ||
| + | มาดนุชสุดเสมอกาย บ่วายรักสักนาที ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
| + | ๏ โหยหวนครวญใคร่นาง อกเพียงพ่างล้างชีวี | ||
| + | นั่งนอนห่อนฤามี สิ่งซึ่งสุขทุกเวลา | ||
| + | ๏ คิดเคยเชยชมน้อง ไม่ห่างห้องสองเสน่หา | ||
| + | เป็นสุขทุกเวลา มาจากได้ให้อาวรณ์ | ||
| + | ๏ อกเอ๋ยเคยสังวาส กรรมบำราศคลาศคลาสมร | ||
| + | นับเดือนเลื่อนปีจร ห่อนเห็นแล้วแก้วตาเรียม | ||
| + | ๏ พุ่มพวงดวงดอกฟ้า ในใต้หล้าหาไหนเทียม | ||
| + | โฉมงามทรามเสงี่ยม เรียมรักเจ้าเท่าดวงใจ ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | |||
=== เห่ครวญ === | === เห่ครวญ === | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
| - | <sup>โคลง | + | <sup>โคลง</sup> |
| + | ๏ รอนรอนสุริยคล้อย สายัณห์ | ||
| + | เรื่อยเรื่อยเรื่ยแสงจันทร์ ส่องฟ้า | ||
| + | รอนรอนจิตกระสัน เสียวสวาท แม่เอย | ||
| + | เรื่อยเรื่อยเรียมคอยถ้า ที่นั้นห่อนเห็น ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>กาพย์</sup> | ||
| + | ๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน สุริยาจรเข้าสายัณห์ | ||
| + | เรื่อรองส่องสีจันทร์ ส่งแสงกล้าน่าพิศวง | ||
| + | ๏ ริ่วริ่วจันทร์แจ่มฟ้า เหมือนพักตราหน้านวลผจง | ||
| + | สูงสวยรวยรูปทรง ส่งสีเจ้าเท่าสีจันทร์ | ||
| + | ๏ เอวอ่อนชะอ้อนองค์ โฉมอนงค์ทรงสาวสวรรค์ | ||
| + | หาไหนไม่เทียมทัน ขวัญเนตรพี่นี้น่ารัก | ||
| + | ๏ ขาวสุดพุดจีบจีน เจ้ามีสีนพี่มีศักดิ์ | ||
| + | ทั้งวังเขาชังนัก แต่พี่รักเจ้าคนเดียว | ||
| + | ๏ นอนนั่งตั้งอาลัย สายสุดใจไม่แลเหลียว | ||
| + | หวังชมสมกลมเกลียว ควรฤๅน้องข้องใจเคือง ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>ช้าลวะเห่</sup> | ||
| + | ๏ ขาวสุดพุดซ้อนแซม เนื้อแอร่มอร่ามเหลือง | ||
| + | โฉมอ่ากว่าทั้งเมือง หนแห่งใดไม่เหมือนเลย | ||
| + | ๏ ได้น้องทองนพมาศ มาสังวาสพาดชมเชย | ||
| + | ร่วมเรือนเพื่อนพิงเขนย เคยวิงวอนอ่อนหวานคำ | ||
| + | ๏ ฝนตกยกปีกป้อง ฟ้าร้องต้องเอาตนงำ | ||
| + | ชอกเชื้อเนื้อนวลขำ อ่อนละมุนอุ่นอกเรียม | ||
| + | ๏ รักนุชสุดสายใจ ต้องหฤทัยไม่เท่าเทียม | ||
| + | ขอต้องน้องอายเหนียม เกรียมจิตเจ้าเผ้าทุกข์ทน | ||
| + | ๏ ฝนตกฝนหากตก แก้วกับแกอย่าโกรธฝน | ||
| + | ลมพัดรับขวัญบน แก้วโกมลมานอนเนา | ||
| + | ๏ ฝนตกไม่ทั่วฟ้า เย็นแหล่งหล้าในภูเขา | ||
| + | ไม่เย็นในอกเรา เพราะเพื่อนเคล้าเจ้าอยู่ไกล ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>มูลวะเห่</sup> | ||
| + | ๏ เรียมร่ำน้ำตาตก อกร้อนรุ่มดังสุมไฟ | ||
| + | แสนคะนึงถึงสายใจ เจ้าไกลสวาทนิราศเรียม ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>โคลง</sup> | ||
๏ เสียงสรวลระรี่นี้ เสียงใด | ๏ เสียงสรวลระรี่นี้ เสียงใด | ||
เสียงนุชพี่ฤๅใคร ใคร่รู้ | เสียงนุชพี่ฤๅใคร ใคร่รู้ | ||
| แถว 176: | แถว 347: | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
| - | <sup> | + | <sup>มูลวะเห่</sup> |
๏ เสียงสรวลระรี่นี้ เสียงแก้วพี่หรือเสียงใคร | ๏ เสียงสรวลระรี่นี้ เสียงแก้วพี่หรือเสียงใคร | ||
| - | เสียงสรวลเสียงทรามวัย สุดสายใจพี่ตามมา | + | เสียงสรวลเสียงทรามวัย สุดสายใจพี่ตามมา |
๏ ลมชวยรวยกลิ่นน้อง หอมเรื่อยต้องคลองนาสา | ๏ ลมชวยรวยกลิ่นน้อง หอมเรื่อยต้องคลองนาสา | ||
| - | เคลือบเคล้นเห็นคล้ายมา เหลียวหาเจ้าเปล่าวังเวง | + | เคลือบเคล้นเห็นคล้ายมา เหลียวหาเจ้าเปล่าวังเวง |
๏ ยามสองฆ้องยามย่ำ ทุกคืนค่ำย่ำอกเอง | ๏ ยามสองฆ้องยามย่ำ ทุกคืนค่ำย่ำอกเอง | ||
| - | เสียงปี่มี่ครวญเครง เหมือนเรียมคร่ำร่ำครวญนาน | + | เสียงปี่มี่ครวญเครง เหมือนเรียมคร่ำร่ำครวญนาน |
๏ ล่วงสามยามปลายแล้ว จนไก่แก้วแว่วขันขาน | ๏ ล่วงสามยามปลายแล้ว จนไก่แก้วแว่วขันขาน | ||
| - | ม่อยหลับกลับบันดาล | + | ม่อยหลับกลับบันดาล ฝันเห็นน้องต้องติดต |
๏ เพรางายวายเสพรส แสนกำสรดอดโอชา | ๏ เพรางายวายเสพรส แสนกำสรดอดโอชา | ||
| - | อิ่มทุกข์อิ่มชลนา อิ่มโศกาหน้านองชล | + | อิ่มทุกข์อิ่มชลนา อิ่มโศกาหน้านองชล |
๏ เวรามาทันแล้ว จึงจำแคล้วแก้วโกมล | ๏ เวรามาทันแล้ว จึงจำแคล้วแก้วโกมล | ||
| - | ให้แค้นแสนสุดทน ทุกข์ถึงเจ้าเศร้าเสียดาย | + | ให้แค้นแสนสุดทน ทุกข์ถึงเจ้าเศร้าเสียดาย |
๏ งามทรงวงดั่งวาด งามมารยาทนาดกรกราย | ๏ งามทรงวงดั่งวาด งามมารยาทนาดกรกราย | ||
| - | งานพริ้มยิ้มแย้มพราย งามคำหวานลานใจถวิล | + | งานพริ้มยิ้มแย้มพราย งามคำหวานลานใจถวิล |
๏ แต่เช้าเท่าถึงเย็น กล้ำกลืนเข็ญเป็นอาจิณ | ๏ แต่เช้าเท่าถึงเย็น กล้ำกลืนเข็ญเป็นอาจิณ | ||
ชายใดในแผ่นดิน ไม่เหมือนพี่ที่ตรอมใจ ฯ | ชายใดในแผ่นดิน ไม่เหมือนพี่ที่ตรอมใจ ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
| - | <sup>โคลง | + | <sup>โคลง</sup> |
๏ เรียมทนทุกข์แต่เช้า ถึงเย็น | ๏ เรียมทนทุกข์แต่เช้า ถึงเย็น | ||
มาสู่สุขคืนเข็ญ หม่นไหม้ | มาสู่สุขคืนเข็ญ หม่นไหม้ | ||
ชายใดจากสมรเป็น ทุกข์เท่า เรียมเลย | ชายใดจากสมรเป็น ทุกข์เท่า เรียมเลย | ||
จากคู่วันเดียวได้ ทุกข์ปิ้มปานปี ฯ | จากคู่วันเดียวได้ ทุกข์ปิ้มปานปี ฯ | ||
| + | </tpoem> | ||
| + | <tpoem> | ||
| + | <sup>สวะเห่</sup> | ||
| + | ๏ เห่แลเรือ เห่ละเห่เห เห่โหวเห่โห เหโหวเห่เห้ เห่เหเห่เหเห่ โอละเห่ | ||
| + | ๏ สาละวะเห่ โหเห่เห เหเห่ เหเห่เห โอละเห่ | ||
| + | ๏ ช้าลวะเห่ เหเห่ เห่เหเห่ โอละเห่ เจ้าเอยก็พาย พี่ก็พาย พายเอยลง พายลงให้เต็มพาย โอวโอวเห่ | ||
| + | ๏ ช้าลวะเห่ โหเห่เห เหเห เหเห่เห โอละเห่ มูละเหเห่เห้ โอเห้มารา โอเห้เจ้าข้า โอเห้เจ้าข้า มารา ไชโย สีเอยไชย สีไชยแก้วเอย ไชยเอยแก้ว ไชยแก้ว พ่อเอย โอวโอว ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
== เชิงอรรถ == | == เชิงอรรถ == | ||
== อ้างอิง == | == อ้างอิง == | ||
รุ่นปัจจุบันของ 03:55, 5 สิงหาคม 2552
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระนิพนธ์: เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์
บทประพันธ์
เห่ชมเรือกระบวน
| โคลง | |||
| ๏ ปางเสด็จประเวศด้าว | ชลาลัย | ||
| ทรงรัตนพิมานชัย | กิ่งแก้ว | ||
| พรั่งพร้อมพวกพลไกร | แหนแห่ | ||
| เรือกระบวนต้นแพร้ว | เพริศพริ้งพายทอง ฯ | ||
| ช้าลวะเห่ | |||
| ๏ พระเสด็จโดยแดนชล | ทรงเรือต้นงามเฉิดฉาย | ||
| กิ่งแก้วแพร้วพรรณราย | พายอ่อนหยับจับงามงอน | ||
| ๏ นาวาแน่นเป็นขนัด | ล้วนรูปสัตว์แสนยากร | ||
| เรือริ้วทิวธงสลอน | สาครลั่นครั่นครื้นฟอง | ||
| ๏ เรือครุฑยุดนาคหิ้ว | ลิ่วลอยมาพาผันผยอง | ||
| พลพายกรายพายทอง | ร้องโห่เห่โอ้เห่มา | ||
| ๏ สรมุขมุขสี่ด้าน | เพียงพิมานผ่านเมฆา | ||
| ม่านกรองทองรจนา | หลังคาแดงแย่งมังกร | ||
| ๏ สมรรถชัยไกรกาบแก้ว | แสงแวววับจับสาคร | ||
| เรียบเรียงเคียงคู่จร | ดั่งร่อนฟ้ามาแดนดิน | ||
| ๏ สุวรรณหงส์ทรงพู่ห้อย | งามชดช้อยลอยหลังสินธุ์ | ||
| เพียงหงส์ทรงพรหมินทร์ | ลินลาศเลื่อนเตือนตาชม | ||
| ๏ เรือชัยไวว่องวิ่ง | รวดเร็วจริงยิ่งอย่างลม | ||
| เสียงเส้าเร้าระดม | ห่มท้ายเยิ่นเดินคู่กัน ฯ | ||
| มูลวะเห่ | |||
| ๏ คชสีห์ทีผาดเผ่น | ดูดังเป็นเห็นขบขัน | ||
| ราชสีห์ที่ยืนยัน | คั่นสองคู่ดูยิ่งยง | ||
| ๏ เรือม้าหน้ามุ่งน้ำ | แล่นเฉื่อยฉ่ำลำระหง | ||
| เพียงม้าอาชาทรง | องค์พระพายผายผันผยอง | ||
| ๏ เรือสิงห์วิ่งเผ่นโผน | โจนตามคลื่นฝืนฝ่าฟอง | ||
| ดูยิ่งสิงห์ลำพอง | เป็นแถวท่องล่องตามกัน | ||
| ๏ นาคาหน้าดังเป็น | ดูเขม้นเห็นขบขัน | ||
| มังกรถอนพายพัน | ทันแข่งหน้าวาสุกรี | ||
| ๏ เลียงผาง่าเท้าโผน | เพียงโจนไปในวารี | ||
| นาวาหน้าอินทรี | มีปีกเหมือนเลื่อนลอยโพยม | ||
| ๏ ดนตรีมี่อึงอล | ก้องกาหลพลแห่โหม | ||
| โห่ฮึกครึกครื้นโครม | โสมนัสชื่นรื่นเริงพล | ||
| ๏ กรีธาหมู่นาเวศ | จากนคเรศโดยสาชล | ||
| เหิมหื่นชื่นกระมล | ยลมัจฉาสารพันมี ฯ | ||
เห่ชมปลา
| โคลง | |||
| ๏ พิศพรรณปลาว่ายเคล้า | คลึงกัน | ||
| ถวิลสุดาดวงจันทร์ | แจ่มหน้า | ||
| มัตสยาย่อมพัวพัน | พิศวาส | ||
| ควรฤพรากน้องช้า | ชวดเคล้าคลึงชม ฯ | ||
| ช้าลวะเห่ | |||
| ๏ พิศพรรณปลาว่ายเคล้า | คิดถึงเจ้าเศร้าอารมณ์ | ||
| มัตสยายังรู้ชม | สาสมใจไม่พามา | ||
| ๏ นวลจันทร์เป็นนวลจริง | เจ้างามพริ้งยิ่งนวลปลา | ||
| คางเบือนเบือนหน้ามา | ไม่งามเท่าเจ้าเบือนชาย | ||
| ๏ เพียนทองงามดั่งทอง | ไม่เหมือนน้องห่มตาดพราย | ||
| กระแหแหห่างชาย | ดั่งสายสวาทคลาดจากสม | ||
| ทรงแปลง | |||
| ๏ แก้มช้ำช้ำใครต้อง | อันแก้มน้องช้ำเพราะชม | ||
| ปลาทุกทุกข์อกกรม | เหมือนทุกข์พี่ที่จากนาง ฯ | ||
ทรงแทรก ๕ บท
| มูลวะเห่ | |||
| ๏ น้ำเงินคือเงินยวง | ขาวพรายช่วงสีสำอาง | ||
| ไม่เทียบเปรียบโฉมนาง | งามเรืองเรื่อเนื้อสองสี | ||
| ๏ ปลากรายว่ายเคียงคู่ | เคล้ากันอยู่ดูงามดี | ||
| แต่นางห่างเหินพี่ | เห็นปลาเคล้าเศร้าใจจร | ||
| ๏ หางไก่ว่ายแหวกว่าย | หางไก่คล้ายไม่มีหงอน | ||
| คิดอนงค์องค์เอวอร | ผมประบ่าอ่าเอี่ยมไร | ||
| ๏ ปลาสร้อยลอยล่องชล | ว่ายเวียนวนปนกันไป | ||
| เหมือนสร้อยทรงทรามวัย | ไม่เห็นเจ้าเศร้าบ่วาย | ||
| ๏ เนื้ออ่อนอ่อนแต่ชื่อ | เนื้อน้องฤๅอ่อนทั้งกาย | ||
| ใครต้องข้องจิตชาย | ไม่วายนึกตรึกตรึงทรวง | ||
| ๏ ปลาเสือเหลือที่ตา | เลื่อนแหลมกว่าปลาทั้งปวง | ||
| เหมือนตาสุดาดวง | ดูแหลมล้ำขำเพราคม | ||
| ๏ แมลงภู่คู่เคียงว่าย | เห็นคล้ายคล้ายน่าเชยชม | ||
| คิดความยามเมื่อสม | สนิทเคล้าเจ้าเอวบาง | ||
| ๏ หวีเกศเพศชื่อปลา | คิดสุดาอ่าองค์นาง | ||
| หวีเกล้าเจ้าสระสาง | เส้นเกศสลวยรวยกลิ่นหอม | ||
| ๏ ชะแวงแฝงฝั่งแนบ | ชะวาดแอบแปบปนปลอม | ||
| เหมือนพี่แอบแนบถนอม | จอมสวาทนาฏบังอร | ||
| ๏ พิศดูหมู่มัจฉา | ว่ายแหวกมาในสาคร | ||
| คะนึงนุชสุดสายสมร | มาด้วยพี่จะดีใจ ฯ | ||
เห่ชมไม้
| โคลง | |||
| ๏ เรือชายชมมิ่งไม้ | มีพรรณ | ||
| ริมท่าสาครคันธ์ | กลิ่นเกลี้ยง | ||
| เพล็ดดอกออกแกมกัน | ชูช่อ | ||
| หอมหื่นรื่นรสเพี้ยง | กลิ่นเนื้อนวลนาง ฯ | ||
| ช้าลวะเห่ | |||
| ๏ เรือชายชมมิ่งไม้ | ริมท่าไสวหลากหลายพรรณ | ||
| เพล็ดดอกออกแกมกัน | ส่งกลิ่นเกลี้ยงเพียงกลิ่นสมร | ||
| ๏ ชมดวงพวงนางแย้ม | บานแสล้มแย้มเกสร | ||
| คิดความยามบังอร | แย้มโอษฐ์ยิ้มพริ้มพรายงาม | ||
| ๏ จำปาหนาแน่นเนื่อง | คลี่กลีบเหลืองเรืองอร่าม | ||
| คิดคะนึงถึงนงราม | ผิวเหลืองกว่าจำปาทอง | ||
| ๏ ประยงค์ทรงพวงร้อย | ระย้าย้อยห้อยพวงกรอง | ||
| เหมือนอุบะนวลละออง | เจ้าแขวนไว้ให้เรียมชม | ||
| ๏ พุดจีบกลีบแสล้ม | พิกุลแกมแซมสุกรม | ||
| หอมชวยรวยตามลม | เหมือนกลิ่นน้องต้องติดใจ | ||
| ๏ สาวหยุดพุทธชาด | บานเกลื่อนกลาดดาษดาไป | ||
| นึกน้องกรองมาลัย | วางให้พี่ข้างที่นอน | ||
| มูลวะเห่ | |||
| ๏ พิกุลบุนนาคบาน | กลิ่นหอมหวานซ่านขจร | ||
| แม้นนุชสุดสายสมร | เห็นจะวอนอ้อนพี่ชาย | ||
| ๏ เต็งแต้วแก้วกาหลง | บานบุษบงส่งกลิ่นอาย | ||
| หอมอยู่ไม่รู้หาย | คล้ายกลิ่นผ้าเจ้าตาตรู | ||
| ๏ มะลิวัลย์พันจิกจวง | ดอกเป็นพวงร่วงเรณู | ||
| หอมมาน่าเอ็นดู | ชูชื่นจิตคิดวนิดา | ||
| ๏ ลำดวนหวนหอมตรลบ | กลิ่นอายอบสบนาสา | ||
| นึกถวิลกลิ่นบุหงา | รำไปเจ้าเศร้าถึงนาง | ||
| ๏ รวยรินกลิ่นรำเพย | คิดพี่เคยเชยกลิ่นปราง | ||
| นั่งแนบแอบเอวบาง | ห่อนแหห่างว่างเว้นวัน | ||
| ๏ ชมดวงพวงมาลี | ศรีเสาวภาคย์หลากหลายพรรณ | ||
| วนิดามาด้วยกัน | จะอ้อนพี่ชี้ชมเชย ฯ | ||
เห่ชมนก
| โคลง | |||
| ๏ รอนรอนสุริยโอ้ | อัสดง | ||
| เรื่อยเรื่อยลับเมรุลง | ค่ำแล้ว | ||
| รอนรอนจิตจำนง | นุชพี่ เพียงแม่ | ||
| เรื่อยเรื่อยเรียมคอยแก้ว | คลับคล้ายเรียมเหลียว ฯ | ||
| ช้าลวะเห่ | |||
| ๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน | ทิพากรจะตกต่ำ | ||
| สนธยาจะใกล้ค่ำ | คำนึงหน้าเจ้าตาตรู | ||
| ๏ เรื่อยเรื่อยมาเรียงเรียง | นกบินเฉียงไปทั้งหมู่ | ||
| ตัวเดียวมาพลัดคู่ | เหมือนพี่อยู่ผู้เดียวดาย | ||
| ๏ เห็นฝูงยูงรำฟ้อน | คิดบังอรร่อนรำกราย | ||
| สร้อยทองย่องเยื้องชาย | เหมือนสายสวาทนาดนวยจร | ||
| ๏ สาลิกามาตามคู่ | ชมกันอยู่สู่สมสมร | ||
| แต่พี่นี้อาวรณ์ | ห่อนเห็นเจ้าเศร้าใจครวญ | ||
| ๏ นางนวลนวลน่ารัก | ไม่นวลพักตร์เหมือนทรามสงวน | ||
| แก้วพี่นี้สุดนวล | ดั่งนางฟ้าหน้าใยยอง | ||
| ๏ นกแก้วแจ้วแจ่มเสียง | จับไม้เรียงเคียงคู่สอง | ||
| เหมือนพี่นี้ประคอง | รับขวัญน้องต้องมือเรา ฯ | ||
| มูลวะเห่ | |||
| ๏ ไก่ฟ้ามาตัวเดียว | เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่ยมเขา | ||
| เหมือนพรากจากนงเยาว์ | เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง | ||
| ๏ แขกเต้าเคล้าคู่เคียง | เรียงจับไม้ไซ้ปีกหาง | ||
| เรียมคะนึงถึงเอวบาง | เคยแนบข้างร้างแรมนาน | ||
| ๏ ดุเหว่าเจ่าจับร้อง | สนั่นก้องซ้องเสียงหวาน | ||
| ไพเราะเพราะกังวาน | ปานเสียงน้องร้องสั่งชาย | ||
| ๏ โนรีสีปานชาด | เหมือนช่างฉลาดวามแต้มลาย | ||
| ไม่เท่าเจ้าโฉมฉาย | ห่มตาดพรายกรายกรมา | ||
| ๏ สัตวาน่าเอ็นดู | คอยหาคู่อยู่เอกา | ||
| เหมือนพี่ที่จากมา | ครวญหาเจ้าเศร้าเสียใจ | ||
| ๏ ปักษีมีหลายพรรณ | บ้างชมกันขันเพรียกไพร | ||
| ยิ่งฟังวังเวงใจ | ล้วนหลายหลากมากภาษา ฯ | ||
เห่เรื่องกากี (ของเดิม)
| โคลง | |||
| ๏ กางกรอุ้มโอบแก้ว | กากี | ||
| ปีกกระพือพาศรี | สู่งิ้ว | ||
| ฉวยฉาบคาบนาคี | เป็นเหยื่อ | ||
| หางกระหวัดรัดหิ้ว | สู่ไม้รังเรียง ฯ | ||
| กาพย์ | |||
| ๏ กางกรอุ้มโอบแก้ว | เจ้างามแพร้วสบสรรพางค์ | ||
| ปีกปกอกเอวนาง | พลางคลึงเคล้าเต้าจรจรัล | ||
| ๏ ฉวบฉาบคาบนาคา | เป็นภักษาพาผกผัน | ||
| หางกระหวัดรึงรัดพัน | ดั้นเมฆามาสิมพลี | ||
| ๏ ดลสถานพิมานมาศ | เกลียวกลมสวาทนาฎกากี | ||
| เหิมหวลยวลกามี | ปรีดาแนบแอบอิงองค์ | ||
| ๏ เริงรื่นชื่นเชยปราง | พลางคลึงเคล้าเต้าบุษบง | ||
| กอดเกื้อเนื้อนวลหง | ปลงสวาทชมสมเสพย์สมร | ||
| ๏ กากีแน่งน้อยนาฎ | อภิวาทประนมกร | ||
| ก้มเกล้ากล่าวชอ้อน | ซอนซบหน้าตาเมียงมัน | ||
| ๏ ปักษีกรีฑาชม | ภิรมย์เปรมเกษมสันต์ | ||
| กลมเกลียวเกี่ยวกรพัน | ผันยั่วเย้าเคล้าคลึงชม | ||
| ๏ สองสุขสองสังวาส | แสนสุดสวาทสองสู่สม | ||
| สองสนิทนิทรารมณ์ | กลมเกลียวชู้สู่สมสอง | ||
| ๏ แย้มยิ้มพริ้มพรักตรา | สาภิรมย์สมจิตปอง | ||
| แสนสนุกสุขสมพอง | ในห้องแก้วแพรวพรรณราย | ||
| ๏ ลมพัดกลัดเมฆเกลื่อน | ฟ้าลั่นเลื่อนแลบแสงพราย | ||
| วลาหกตกโปรยปราย | สายสินธุ์นองท้องธารา | ||
| ๏ เหราร่าเริงรื่น | ว่ายเคล้าคลื่นหื่นหรรษา | ||
| สองสมกลมกรีฑา | เปนผาสุขทุกนิรันดร์ ฯ | ||
เห่เรื่องกากี (ได้มาใหม่)
| ช้าลวะเห่ | |||
| ๏ สุบรรณแผลงเดชล้ำ | บินบน | ||
| กางปีกบังสุริยน | มืดฟ้า | ||
| ร่อนลงสู่ไพชยนต์ | ปรางค์มาศ | ||
| เข้านั่งแอบนุชเคล้า | แนบเนื้อนวลสมร ฯ | ||
| มูลวะเห่ | |||
| ๏ สุบรรณสำแดงฤทธิ์ | ให้มืดมิดปิดอัมพร | ||
| ร่อนลงตรงบัญชร | จรสู่น้องแก้วกากี | ||
| ๏ กล่าวรสพจนาท | สายสุดสวาทเจริญศรี | ||
| ผินหน้ามาพาที | พี่คือชายชาญสกา | ||
| ๏ ประสงค์จำนงรัก | จึงลอบลักเข้ามาหา | ||
| หวังเชิญแก้วกานดา | ไปสู่ฟ้าพิมานจันทร์ | ||
| ๏ เสวยรมย์สมบัติพี่ | ในสิมพลีเกษมสันต์ | ||
| แล้วจะพาเจ้าจรจรัล | เที่ยวชมชั้นพระเมรุธร | ||
| ๏ พี่จะชี้ชมทรายแก้ว | งามพรายแพร้วเชิงสิงขร | ||
| แม่น้ำสีทันดร | สิงขรกั้นเป็นกันกง | ||
| ๏ จะพาชมพิทยาธร | ฝูงกินนรแลเหมหงส์ | ||
| เหล่าสัตว์ตระกูลวงศ์ | อยู่ในดงเขาสัตตภัณฑ์ | ||
| ๏ จะได้ชมนารีผล | งามสกลดังแสร้งสรรค์ | ||
| อยู่ยอดเขาอัสสกรรณ | ฝูงคนธรรพ์มาชมเชย | ||
| ๏ จะพาไปไกรลาส | เฝ้าเบื้องบาทพระสยม | ||
| ดูเทพมาบังคม | จับระบำรำผาลา | ||
| ๏ เทพบุตรตีวงซ้าย | สาวสวรรค์ย้ายมาฝ่ายขวา | ||
| แทรกเปลี่ยนเวียนไปมา | กรคว้าไขว่ไล่พัลวัน | ||
| ๏ อย่าอาไลยมนุษย์เลย | ไปชมเชยพิมานสวรรค์ | ||
| ว่าพลางทางติดพัน | ผันจุมพิตชิดชมนาง ฯ | ||
เห่เรื่องกากี (บทของเดิม)
| ช้าลวะเห่ | |||
| ๏ กากีกรป้องปัด | กรครุฑ | ||
| ไยจึงมายื้อยุด | เหนี่ยวน้อง | ||
| ไม่เกรงพระปิ่นมกุฏ | จอมราช เลยนา | ||
| มาอาจออกคำพร้อง | ล่อเลี้ยวเจรจา ฯ | ||
| มูลวะเห่ | |||
| ๏ กากีกรป้องปัด | ต้องสัมผัสด้วยปักษา | ||
| เสียวซ่านดาลกรีฑา | มานะใจให้อัปมาน | ||
| ๏ ตอบรสพจน์วาที | ต้องเจ้านี้โอหังการ | ||
| ไม่เกรงพระภูบาล | ทั้งไภยพาลในอบาย | ||
| ๏ ถึงเป็นชายชาญสกา | ไม่เจตนาอย่างพักหมาย | ||
| ฝ่ายเจ้าก็เลิศชาย | สายสุริย์วงศ์พงศ์เทวัญ | ||
| ๏ เสวยทิพย์พิมานทอง | ฝูงนางน้องล้วนสาวสวรรค์ | ||
| ไม่ควรมาผูกพัน | จะพากันตกนรกานต์ | ||
| ๏ ซึ่งว่าจะพาชม | บรมสุขสนุกสนาน | ||
| ขอบรสพจมาน | ไม่ควรการอย่าเจรจา | ||
| ๏ ครุฑฟังสายสุดสวาท | ปรามาสกนิษฐา | ||
| เจ้าดวงทิพย์มณฑา | วาจาจัดสารพัดงอน | ||
| ๏ พี่ประมาทอาจหาญนัก | เพราะจงรักเจ้าสายสมร | ||
| เท่าฟ้าแผ่นดินดอน | ห่อนกลัวเวรเพราะหวังใจ | ||
| ๏ ขอฝากไมตรีจิต | กว่าชีวิตจะตักไษย | ||
| ว่าพลางทางคว้าไขว่ | สัพยอกเย้าหยอกนาง ฯ | ||
เห่บทสังวาส
| โคลง | |||
| ๏ พี่ชมพี่เชยแล้ว | พลางถาม | ||
| เจ้ามิอืออำความ | ไป่พร้อง | ||
| เจ้าเอื้อนมิเออขาม | เขินพี่ อยู่ฤา | ||
| ผินพักตรมาอย่าข้อง | ขัดแค้นเคืองเลย ฯ | ||
| ช้าลวะเห่ | |||
| ๏ พี่ชมพี่เชยพลาง | พี่ถามนางเจ้าไม่อือ | ||
| เจ้าเอื้อนอายพี่ฤา | พี่ขอถามความจริงนาง | ||
| ๏ พิศวงทรงรวยรูป | พลางกอดจูบลูบคอนาง | ||
| ฉุดชักสไบบาง | พลางคลึงเคล้าเย้ายวนสม | ||
| ๏ พิศรูปก็น่ารัก | พิศพักตรก็น่าชม | ||
| อ้อนแอ้นอรเอวกลม | ชมชวัญน้องต้องตามชาย | ||
| ๏ ใครเห็นเป็นขวัญเนตร | ลืมทุกข์เทวษเจตน์จงหมาย | ||
| มาดนุชสุดเสมอกาย | บ่วายรักสักนาที ฯ | ||
| มูลวะเห่ | ||||
| ๏ โหยหวนครวญใคร่นาง | อกเพียงพ่างล้างชีวี | |||
| นั่งนอนห่อนฤามี | สิ่งซึ่งสุขทุกเวลา | |||
| ๏ คิดเคยเชยชมน้อง | ไม่ห่างห้องสองเสน่หา | |||
| เป็นสุขทุกเวลา | มาจากได้ให้อาวรณ์ | |||
| ๏ อกเอ๋ยเคยสังวาส | กรรมบำราศคลาศคลาสมร | |||
| นับเดือนเลื่อนปีจร | ห่อนเห็นแล้วแก้วตาเรียม | |||
| ๏ พุ่มพวงดวงดอกฟ้า | ในใต้หล้าหาไหนเทียม | |||
| โฉมงามทรามเสงี่ยม | เรียมรักเจ้าเท่าดวงใจ ฯ | |||
เห่ครวญ
| โคลง | |||
| ๏ รอนรอนสุริยคล้อย | สายัณห์ | ||
| เรื่อยเรื่อยเรื่ยแสงจันทร์ | ส่องฟ้า | ||
| รอนรอนจิตกระสัน | เสียวสวาท แม่เอย | ||
| เรื่อยเรื่อยเรียมคอยถ้า | ที่นั้นห่อนเห็น ฯ | ||
| กาพย์ | |||
| ๏ เรื่อยเรื่อยมารอนรอน | สุริยาจรเข้าสายัณห์ | ||
| เรื่อรองส่องสีจันทร์ | ส่งแสงกล้าน่าพิศวง | ||
| ๏ ริ่วริ่วจันทร์แจ่มฟ้า | เหมือนพักตราหน้านวลผจง | ||
| สูงสวยรวยรูปทรง | ส่งสีเจ้าเท่าสีจันทร์ | ||
| ๏ เอวอ่อนชะอ้อนองค์ | โฉมอนงค์ทรงสาวสวรรค์ | ||
| หาไหนไม่เทียมทัน | ขวัญเนตรพี่นี้น่ารัก | ||
| ๏ ขาวสุดพุดจีบจีน | เจ้ามีสีนพี่มีศักดิ์ | ||
| ทั้งวังเขาชังนัก | แต่พี่รักเจ้าคนเดียว | ||
| ๏ นอนนั่งตั้งอาลัย | สายสุดใจไม่แลเหลียว | ||
| หวังชมสมกลมเกลียว | ควรฤๅน้องข้องใจเคือง ฯ | ||
| ช้าลวะเห่ | |||
| ๏ ขาวสุดพุดซ้อนแซม | เนื้อแอร่มอร่ามเหลือง | ||
| โฉมอ่ากว่าทั้งเมือง | หนแห่งใดไม่เหมือนเลย | ||
| ๏ ได้น้องทองนพมาศ | มาสังวาสพาดชมเชย | ||
| ร่วมเรือนเพื่อนพิงเขนย | เคยวิงวอนอ่อนหวานคำ | ||
| ๏ ฝนตกยกปีกป้อง | ฟ้าร้องต้องเอาตนงำ | ||
| ชอกเชื้อเนื้อนวลขำ | อ่อนละมุนอุ่นอกเรียม | ||
| ๏ รักนุชสุดสายใจ | ต้องหฤทัยไม่เท่าเทียม | ||
| ขอต้องน้องอายเหนียม | เกรียมจิตเจ้าเผ้าทุกข์ทน | ||
| ๏ ฝนตกฝนหากตก | แก้วกับแกอย่าโกรธฝน | ||
| ลมพัดรับขวัญบน | แก้วโกมลมานอนเนา | ||
| ๏ ฝนตกไม่ทั่วฟ้า | เย็นแหล่งหล้าในภูเขา | ||
| ไม่เย็นในอกเรา | เพราะเพื่อนเคล้าเจ้าอยู่ไกล ฯ | ||
| มูลวะเห่ | |||
| ๏ เรียมร่ำน้ำตาตก | อกร้อนรุ่มดังสุมไฟ | ||
| แสนคะนึงถึงสายใจ | เจ้าไกลสวาทนิราศเรียม ฯ | ||
| โคลง | |||
| ๏ เสียงสรวลระรี่นี้ | เสียงใด | ||
| เสียงนุชพี่ฤๅใคร | ใคร่รู้ | ||
| เสียงสรวลเสียงทรามวัย | นุชพี่ มาแม่ | ||
| เสียงบังอรสมรผู้ | อื่นนั้นฤๅมี ฯ | ||
| มูลวะเห่ | |||
| ๏ เสียงสรวลระรี่นี้ | เสียงแก้วพี่หรือเสียงใคร | ||
| เสียงสรวลเสียงทรามวัย | สุดสายใจพี่ตามมา | ||
| ๏ ลมชวยรวยกลิ่นน้อง | หอมเรื่อยต้องคลองนาสา | ||
| เคลือบเคล้นเห็นคล้ายมา | เหลียวหาเจ้าเปล่าวังเวง | ||
| ๏ ยามสองฆ้องยามย่ำ | ทุกคืนค่ำย่ำอกเอง | ||
| เสียงปี่มี่ครวญเครง | เหมือนเรียมคร่ำร่ำครวญนาน | ||
| ๏ ล่วงสามยามปลายแล้ว | จนไก่แก้วแว่วขันขาน | ||
| ม่อยหลับกลับบันดาล | ฝันเห็นน้องต้องติดต | ||
| ๏ เพรางายวายเสพรส | แสนกำสรดอดโอชา | ||
| อิ่มทุกข์อิ่มชลนา | อิ่มโศกาหน้านองชล | ||
| ๏ เวรามาทันแล้ว | จึงจำแคล้วแก้วโกมล | ||
| ให้แค้นแสนสุดทน | ทุกข์ถึงเจ้าเศร้าเสียดาย | ||
| ๏ งามทรงวงดั่งวาด | งามมารยาทนาดกรกราย | ||
| งานพริ้มยิ้มแย้มพราย | งามคำหวานลานใจถวิล | ||
| ๏ แต่เช้าเท่าถึงเย็น | กล้ำกลืนเข็ญเป็นอาจิณ | ||
| ชายใดในแผ่นดิน | ไม่เหมือนพี่ที่ตรอมใจ ฯ | ||
| โคลง | |||
| ๏ เรียมทนทุกข์แต่เช้า | ถึงเย็น | ||
| มาสู่สุขคืนเข็ญ | หม่นไหม้ | ||
| ชายใดจากสมรเป็น | ทุกข์เท่า เรียมเลย | ||
| จากคู่วันเดียวได้ | ทุกข์ปิ้มปานปี ฯ | ||
| สวะเห่ | |||
| ๏ เห่แลเรือ เห่ละเห่เห เห่โหวเห่โห เหโหวเห่เห้ เห่เหเห่เหเห่ โอละเห่ | |||
| ๏ สาละวะเห่ โหเห่เห เหเห่ เหเห่เห โอละเห่ | |||
| ๏ ช้าลวะเห่ เหเห่ เห่เหเห่ โอละเห่ เจ้าเอยก็พาย พี่ก็พาย พายเอยลง พายลงให้เต็มพาย โอวโอวเห่ | |||
| ๏ ช้าลวะเห่ โหเห่เห เหเห เหเห่เห โอละเห่ มูละเหเห่เห้ โอเห้มารา โอเห้เจ้าข้า โอเห้เจ้าข้า มารา ไชโย สีเอยไชย สีไชยแก้วเอย ไชยเอยแก้ว ไชยแก้ว พ่อเอย โอวโอว ฯ | |||
