โคลงสุภาษิตประจำภาพในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

การปรับปรุง เมื่อ 05:51, 9 ตุลาคม 2553 (ดูโค้ด) ลุงไก่ (พูดคุย | เรื่องที่เขียน) (บันทึกครั้งที่ ๑) ← แตกต่างก่อนหน้า		รุ่นปัจจุบันของ 05:05, 20 ตุลาคม 2553 (ดูโค้ด) CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน) (→บทประพันธ์)
(การแก้ไข 6 รุ่นระหว่างรุ่นที่เปรียบเทียบไม่แสดงผล)
แถว 1:		แถว 1:
	== ข้อมูลเบื้องต้น ==		== ข้อมูลเบื้องต้น ==
-	[[หมวดหมู่:วรรณกรรม]]	+	{{เรียงลำดับ|คลโงสุภาษิตประจำภาพนใพระอุบโสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม}}
-	[[หมวดหมู่:คำประพันธ์ร้อยกรอง]]	+	[[หมวดหมู่:วรรณคดีไทย]]
-	[[หมวดหมู่:โคลง]]	+	[[หมวดหมู่:วรรรคดีรัตนโกสินทร์]]
		+	[[หมวดหมู่:โคลงสี่สุภาพ]]
	[[หมวดหมู่:ยังไม่สมบูรณ์]]		[[หมวดหมู่:ยังไม่สมบูรณ์]]
-
	'''อธิบาย'''		'''อธิบาย'''
แถว 12:		แถว 12:
	''ดำรง''		''ดำรง''
		+
		+	'''คำอุทิศ'''
		+
		+	ขออำนาจคุณพระรัตนตรัย และผลอันเกิดแต่เชฏฐาปจายนกรรม จงประสิทธิมนุญผลแด่ท่านทั้งหลายทุกเมื่อเทอญ
		+
		+	''สมรรัตน''
		+
		+	วันที่ ๑ เมษายน ๒๔๗๒
		+
		+	== บทประพันธ์ ==
		+	โคลงสุภาษิตประจำภาพ ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศสดาราม
		+	<tpoem>
		+	''๑ หน้าเนื้อใจเสือ''
		+	หน้า เนตรสมชื่อแม้  มฤดี
		+	เนื้อ นุ่มนวลดูดี  แต่หน้า
		+	ใจ พาลเก่งโกงมี  จิตต์ดั่ง
		+	เสือ ดุดันกลั่นกล้า  โกรธร้ายอย่าสมาน ฯ
		+	''๒ หน้าไหว้หลังหลอก''
		+	น่า กลัวหัวหยิบย้อน  ยอกกล
		+	ไหว้ นบสบเศียนซน  ซ่อนเค้า
		+	หลัง ลับกลับยกตน  โตป่อง ปึ่งแฮ
		+	หลอก เล่ห์ลิงหลอกเจ้า  เลิดล้ำหลายขบวน ฯ
		+	'' ๓ น้ำกลอกใบบัว''
		+	คนกลมดั่งน้ำกลอก  ใบบัว
		+	ชำนิชำนาญตัว  กลั่นกลิ้ง
		+	ใครเสวนะพัว  พันผูก
		+	มันจักเพโททิ้ง  โทษร้ายถึงเรา ฯ
		+	''๔ มะกอกสามตะกร้าปาไม่ถูก''
		+	พบพาลพูดพล่ำลิ้น  ลมไหว
		+	เพ้อพจน์สบไถล  หลอกล้น
		+	มะกอกสามตะกร้าไป  ปาเปล่า
		+	ปลูกสักผลพ้น  เล่ห์ลิ้นลมพาล ฯ
		+	''๕ กะลาครอบหัว''
		+	เสือกเศียรสัญจรเข้า  เคียงคน
		+	หัวร่อริกพลิกตน  พูดจ้อ
		+	กะลาครอบหัวซน  เสอกแทรก กลางเฮย
		+	โหลเลื่อมแลบลิ้นล้อ  เลิดล้ำลิงถุง ฯ
		+	''๖ ไม้หลักปักมูลควาย''
		+	จำคนใดไพล่พล้ำ  พลาดหลาย
		+	ไม้หลักปักมูลควาย  เปรียบอ้าง
		+	ผู้ใหญ่พูดกลับกลาย  โอนอ่อน เอนเอ
		+	คนมักฉินชังบ้าง  เกลียดสิ้นทวยซน ฯ
		+	''๗ แปดเลี่ยมแปดคม''
		+	ชี้ช่อหมอถ้อยต่อ  แหลหลือ
		+	ลักฉกชาวบกเรือ  ซุ่มส้อง
		+	แปดคมแปดเหลี่ยมเถือ  เอาทุก ด้านเฮย
		+	ชนชนิดเช่นนี้ต้อง  เก็บเข้าคุกขัง ฯ
		+	''๘ เหยียบเรือสองแคม''
		+	เหยียบเรือสองกราบเค้า  คนคด
		+	จุนโจทก์จำเลยลด  ต่ำแต้ม
		+	บอกกลอุบายปด  ปองแต่ ทรัพย์เฮย
		+	สองฝ่ายหลงแยบแย้ม  อย่างนี้บาปเหลือ ฯ
		+	''๙ เสี้ยมเขาควายให้ชนกัน''
		+	แสนชั่วยั่วแหย่เย้า  ยุคน
		+	สอนนี้เสี้ยมโน่นชน  แส่ให้
		+	สองฝ่ายไม่ทรบขวน  ขวายทเลาะ กันแฮ
		+	เฉกเสี้ยมเขาควายให้  ขวิดไส้พุงพัง ฯ
		+	๑๐ เหล็กแข็งดัดได้
		+	เหล็กแข็งตีมีดได้  โดยปอง
		+	สัตว์บกสัตว์น้ำฟอง  ฝึกได้
		+	คนซื่ออ่อนตามคลอง  คำปราชญ์ ง่ายนา
		+	พาลชาติแข็งขืนให้  อ่อนสิ้นสุดแรง ฯ
		+	''๑๑ ไม้คดดัดได้''
		+	ไม้คดควรดัดได้  โดยปอง
		+	เหล็กนากชินเงินทอง  ทุบได้
		+	เดียรฉานชาติลำพอง  เพียรดัด ซื่อเฮย
		+	คนคดขืนดัดได้  ซื่อสิ้นสุดเพียร ฯ
		+	''๑๒ แม่น้ำคดแจวพายตามได้''
		+	แมน้ำคดลดเลี้ยว  เล่ห์หลาย
		+	แจวถ่อเรือพายผาย  ผ่านได้
		+	น้ำจิตต์คดขวนขวาย  ผันผ่อน ยากนา
		+	ปราชญ์สุดโปรดแค่นได้  คดเคี้ยวคนพาล ฯ
		+	''๑๓ ไม้โกงดัดได้''
		+	คนโกงโยงยิ่งไม้  โกงกาง
		+	โกงกิ่งแก่นถากถาง  ดัดได้
		+	โกงคนคิดคดขวาง  ดัดยาก
		+	เห็นว่าโกงอย่าใกล้  หลบให้ไกลโกง ฯ
		+	''๑๔ อย่าคบคนพาล''
		+	คนบิดกิจเกียจคร้าน  การงาน
		+	ยังสั่งสอนจับการ  ถูกถ้า
		+	ชาติพาลบิดเกลียวสมาน  มองจับ ยากเฮย
		+	ทราบว่าบิดอย่าค้า  คบเข้าส่วนทุน ฯ
		+	''๑๕ ข้างนอกสุกใสข้างในสกปรก''
		+	นกยางข้างนอกล้ำ  เลิดขาว
		+	แต่เสพสัตว์เป็นคาว  ขื่นร้าย
		+	เฉกพาลนอกนั้นราว  กะกระดาษ
		+	ในจิตต์ลามกบ้าย  บาปเปื้อนเป็นหนอง ฯ
		+	''๑๖ อย่าประมาทเสือหิว''
		+	เสือหิวนอนนั่งแห้ง  เห็นโครง
		+	ดูถูกมันมักโขยง  คาบเคี้ยว
		+	พาลเฉลียวฉลาดโกง  กลเลศ เสมอนา
		+	อย่าประมาทมันเลี้ยว  แล่เนื้อเถือหนัง ฯ
		+	''๑๗ ให้เหยื่อเสือผอม''
		+	ให้ กรรมกรแซะไซ้  แสวงหา
		+	เหยื่อ ศพสัตว์สรรมา  มากถ้วน
		+	เสือ เสพไป่อิ่มอา  หารเหตุ หิวแฮ
		+	ผอม ดั่งพาลผอมอ้วน  อาจคั้นคนขุน ฯ
		+	''๑๘ สอนลิงขึ้นต้นไม้''
		+	ฝึกหัดพานรให้  ปิ่นพฤกษ์
		+	เห็นว่าช่วยการฦก  เล่ห์นี้
		+	สอนโจรลอบลักฝึก  หัดเชี่ยว ชาญเฮย
		+	สอนเปล่าบ่อต้องกี้  กอบเกื้อการงาน ฯ
		+	''๑๙ สอนจรเข้ว่ายน้ำ''
		+	สั่งสอนสัตว์จรเข้  คงคา
		+	ให้แหวกวนเวียนวา  ริชหว้าย
		+	เปรียบปราชญ์สั่งสอนสา  นุศิษย์ พาลแฮ
		+	มันเก่งโกงยิ่งย้าย  อย่าเยื้องยักสอน ฯ
		+	''๒๐ ชี้โพรงให้กะรอก''
		+	ชี้ ช่องทางห่างต้น  พฤกษา
		+	โพรง ดั่งรูคูหา  ใช่น้อย
		+	ให้ สำนักเดียรฉาน์  ชาติโฉด เขลาเฮย
		+	กะรอก ดั่งคนหมอถ้อย  โทษร้ายอย่าขยาย ฯ
		+
		+
		+
		+
		+	</tpoem>
	== เชิงอรรถ ==		== เชิงอรรถ ==

---

รุ่นปัจจุบันของ 05:05, 20 ตุลาคม 2553

เนื้อหา 1 ข้อมูลเบื้องต้น 2 บทประพันธ์ 3 เชิงอรรถ 4 ที่มา

ข้อมูลเบื้องต้น

แม่แบบ:เรียงลำดับ อธิบาย

โคลงสุภาษิตไทยที่พิมพ์ในสมุดเล่มนี้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้จารึกแผ่นศิลาติดไว้ใต้รูปภาพซึ่งโปรดฯ ให้พระอาจารย์อินโข่ง วัดราชบูรณะเขียนไว้ที่ผนังกรอบประตูและหน้าต่างพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

สุภาษิตที่เอามาเขียนภาพและแต่งโคลงเหล่านี้ เป็นสุภาษิตไทยมีมาแต่โบราณ มักชอบอ้างและกล่าวเป็นอุปมากันในพื้นเมือง รู้กันมากบ้างน้อยบ้างแพร่หลาย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้รวมสุภาษิตไทยเหล่านี้มาเขียนรูปภาพไว้ที่ท้องฉนวนที่ทรงบาตรในบริเวณพระอภิเนาวนิเวศน์แห่ง ๑ ก่อน ครั้นทรงปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม จึงโปรดฯ ให้อาจารย์อินโข่งเขียนที่ผนังกรอบประตูหน้าต่างพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม แต่โคลงนั้นจะโปรดฯ ให้ใครแต่งหาทราบไม่.

ดำรง

คำอุทิศ

ขออำนาจคุณพระรัตนตรัย และผลอันเกิดแต่เชฏฐาปจายนกรรม จงประสิทธิมนุญผลแด่ท่านทั้งหลายทุกเมื่อเทอญ

สมรรัตน

วันที่ ๑ เมษายน ๒๔๗๒

บทประพันธ์

โคลงสุภาษิตประจำภาพ ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศสดาราม

เชิงอรรถ

ที่มา

ต้นฉบับ - หนังสือโคลงสุภาษิตประจำภาพ ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

พระเจ้าบรมวงศเธอ กรมหลวงสมรรัตนศิริเชษฐ โปรดให้พิมพ์เป็นมิตรพลีขึ้นปีใหม่ พ.ศ. ๒๔๗๒

พิมพ์ที่โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร