พื้นที่ปริศนาปลายถนนบำรุงเมือง

[TeeVich]

ขอความช่วยเหลือพี่ๆ ในบอร์ดเรือนไทยครับ

พอดีกำลังศึกษาพื้นที่ย่านยศเส ดูแผนที่กรุงเทพ พ.ศ.2430 แล้วเห็นพื้นที่ปริศนาแปลงใหญ่โตอยู่หัวมุมถนนบำรุงเมืองตัดกับถนนกรุงเกษม (ที่เป็นโรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยในปัจจุบัน และอดีตที่พักของเจ้าพระยาอภัยราชาสยามานุกูลกิจ) ตำแหน่งของที่แปลงนี้อยู่กึ่งกลางระหว่างป้อมทำลายแรงปรปักกับป้อมป้องปัจจามิตร และรูปแบบลักษณะที่บันทึกในแผนที่ ชวนให้จินตนาการว่าเป็นค่ายที่พักทหาร หรืออาจเลยเถิดเป็นตึกดินสำหรับเก็บดินปืนสำหรับป้อมริมคลองผดุง แต่ยังหาบันทึกที่พูดถึงพื้นที่บริเวณนี้ไม่พบ เลยขอมาพึ่งพิงพี่ๆ ในที่นี้เผื่อจะทราบข้อมูลเพิ่มเติมครับ

ปล. เป็นแฟนคลับบอร์ดเรือนไทยมานาน แต่เพิ่งเคยได้ตั้งกระทู้ น้องใหม่คนนี้ขอฝากตัวกับพี่ๆด้วยครับ 

[เทาชมพู]

ดิฉันดูไม่ออกว่าแปลงไหน  ช่วยวงสีแดงไว้ให้เห็นชัดๆได้ไหมคะ

[เพ็ญชมพู]

พื้นที่ปริศนาแปลงใหญ่โตอยู่หัวมุมถนนบำรุงเมืองตัดกับถนนกรุงเกษม (ที่เป็นโรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยในปัจจุบัน และอดีตที่พักของเจ้าพระยาอภัยราชาสยามานุกูลกิจ)

ตามที่บรรยายมา น่าจะเป็นพื้นที่ในกรอบสีแดงนี้

[เทาชมพู]

คุณเพ็ญชมพูพอจะบอกได้ไหมคะ

[superboy]

มันเป็นปริศนายังไงครับ ต้องมีอะไรสักอย่างเป็นต้นเรื่องบ้างสิ

[TeeVich]

พื้นที่ปริศนาแปลงใหญ่โตอยู่หัวมุมถนนบำรุงเมืองตัดกับถนนกรุงเกษม (ที่เป็นโรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยในปัจจุบัน และอดีตที่พักของเจ้าพระยาอภัยราชาสยามานุกูลกิจ)

ตามที่บรรยายมา น่าจะเป็นพื้นที่ในกรอบสีแดงนี้

ใช่ครับคุณเพ็ญชมพู

[TeeVich]

มันเป็นปริศนายังไงครับ ต้องมีอะไรสักอย่างเป็นต้นเรื่องบ้างสิ

พอดีผังของสถานที่นี้มันโผล่มาแค่ในแผนที่ 2430 แล้วหายไปเลยครับ และไม่เคยได้ยินเกี่ยวกับเรื่องค่ายทหารหรือตึกดินมาตั้งบริเวณนี้เลย บันทึกต่างๆก็ยังไม่มีอธิบายว่าสถานที่นี้ใช้งานเป็นอะไร (แต่กินอาณาเขตใหญ่พอสมควร) เลยคิดว่าน่าจะมีท่านผู้รู้ในบอร์ดชี้แนะได้หน่ะครับ

[TeeVich]

มันเป็นปริศนายังไงครับ ต้องมีอะไรสักอย่างเป็นต้นเรื่องบ้างสิ

ต้องขอบพระคุณคุณ superboy ครับ ทำให้เอะใจไปค้นเรื่อง ร.5 พระราชทานที่ดิน ตอนนี้เลยได้คำตอบแล้วครับว่าบริเวณนี้เป็นกลุ่มบ้านพระยาเพชรพิไชย (จีน) ครับ

[เทาชมพู]

คุณ  TeeVich หมายถึงท่านนี้หรือคะ

[TeeVich]

โอ้วว ขอบพระคุณคุณเทาชมพูเป็นอย่างสูงครับ น่าจะเป็นท่านนี้ครับ

พอดีวันนี้ไปค้นข้อมูลเพิ่มเติมที่ หจช. แล้วพบแผนผังโดยบังเอิญในไมโครฟิล์มเรื่องในหลวง ร.5 พระราชทานที่ดินให้เจ้านายพระองค์ต่างๆ เลยสรุปข้อมูลได้ว่าที่ดินผืนใหญ่ที่เป็นต้นเรื่องของกระทู้นี้ เดิมเป็นของกลุ่มขุนนางชาวจีน เป็นต้นว่า พระยาเพชรพิไชย (จีน) พระยารัตนสมบัติ (แป๊ะ) พระยาวรเดชศักดาวุธ (เจ๊ก) ซึ่งในหลวง ร.5 ทรงซื้อที่ดินแล้วพระราชทานสมเด็จฯเจ้าฟ้าจุฑาธุชเป็นช่วงเวลาสั้นๆระหว่าง ร.ศ.111-115 ต่อจากนั้นเป็นกระทรวงพระคลังมหาสมบัติซื้อไป ซึ่งเป็นช่วงที่ทรงสร้างบ้านพักประจำตำแหน่งให้เจ้าพระยาอภัยราชาสยามานุกูลกิจ (โรลิน ยัคมินส์) พอดีครับ

[เทาชมพู]

    ขอขยายความถึงเจ้าของที่ดินผืนนี้สักหน่อยค่ะ   สำหรับท่านที่สนใจ
   

เดิมเป็นของกลุ่มขุนนางชาวจีน เป็นต้นว่า พระยาเพชรพิไชย (จีน) พระยารัตนสมบัติ (แป๊ะ) พระยาวรเดชศักดาวุธ (เจ๊ก)

    ราชทินนามและชื่อตัวที่ระบุมา ทำให้ทราบว่าที่ดินแปลงนี้เป็นของตระกูล "จารุจินดา" มาก่อน   พระยาเพชรพิไชย(ทองจีน ) เป็นบิดาของพระยารัตนสมบัติ (แป๊ะ) และ พระยาวรเดชศักดาวุธ(เจ๊ก)
    พระยาวรเดชศักดาวุธ ต่อมาได้เลื่อนขึ้นเป็นพระยาเทพอรชุน 
    ประวัติท่านผู้นี้น่าสนใจมาก
    เมื่อสมเด็จฯ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรควรพินิต ทรงสำเร็จการศึกษาจากประเทศเยอรมนี กลับมาถึงสยามต้นเดือนพฤษภาคม พ.ศ.2446   ทรงเริ่มงานที่กรมยุทธนาธิการทหารบก ครั้นถึงวันที่ 24 กุมภาพันธ์ศกนั้น ระหว่างการซ้อมรบที่ราชบุรี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวก็มีพระบรมราชโองการเรียกให้กลับ แล้วแต่งตั้งให้เป็นผู้บัญชาการทหารเรือ ขณะพระชนมายุเพียง 23 พรรษา

    ขณะนั้นงานกองทัพเรือเต็มไปด้วยปัญหา กองทัพเรือเป็นลูกหนี้ห้างอีสต์เอเชียติ๊กถึง 200,000 บาทและข้าราชการกำลังแตกแยกกัน แบ่งเป็นพวกหัวใหม่กับพวกหัวเก่า พวกหัวใหม่มีกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ และพระยามหาโยธา (ฉ่าง แสงชูโต) เป็นอาทิ ส่วนพวกหัวเก่า เช่น พระยาราชสงคราม (กร หงษกุล) พระยานาวาพลพยุหรักษ์ (ชม ภูมิรัตน์) และพระศรสำแดง เป็นต้น

    พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำรัสกับสมเด็จเจ้าฟ้าฯกรมพระนครสวรรคว่า 
    “พ่อเชื่อว่าเจ้าจะทำได้ พ่อจะให้พระยาเทพอรชุน (เจ๊ก จารุจินดา) ไปทำงานกับลูกด้วย เพื่อจะได้ช่วยไกล่เกลี่ยพวกหัวเก่าซึ่งเป็นผู้ใหญ่ด้วยกัน พอจะเข้าใจกันได้ง่าย”

[เทาชมพู]

    สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรคฯ ทรงสำเร็จวิชาทหารบก มิใช่ทหารเรือ   ถึงทรงมีความรู้ทางกิจการพลเรือนมาบ้าง ก็นับเป็นเรื่องยากในการบริหารราชการแผ่นดินที่ต้องใช้วิจารณญาณปกครอง    พระยาเทพอรชุนผู้นี้จึงย้ายจากตำแหน่งปลัดทูลฉลองกระทรวงกลาโหม มาเป็นปลัดทัพเรือ “เพื่อคอยประคับประคองถวายพระสติในเหตุการณ์ที่อาจจะพลาดพลั้งได้ตามวิสัยปุถุชน”
     เนื่องจากเวลานั้น พระยาเทพอรชุนมีอายุกว่า 50 ปีแล้ว เป็นผู้ใหญ่ซึ่ง “ได้ฉลองพระราชจินตนาการพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นอย่างดี แต่ก็มิได้ทัดทานสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์ฯ จนเป็นที่ขุ่นเคืองพระหฤทัย สมเด็จเจ้าฟ้าพระองค์นั้นก็ได้แสดงความเคารพเชื่อถือพระยาเทพอรชุนในกิจการบางอย่างเป็นการสมพระราชจินตนาการของสมเด็จพระชนกาธิราชด้วย”

     ‘พระประวัติจอมพลเรือ สมเด็จเจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต’ ฉบับกองทัพเรือ ซึ่งมีนาวาเอก พระยาศราภัยพิพัฒ (เลื่อน ศราภัยวานิช) นายเวนวิเศษ (เลขานุการประจำพระองค์) เป็นผู้รวบรวมนั้น บรรยายถึงความสำคัญของพระยาเทพอรชุนผู้นี้ไว้ว่า
      “พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมิได้ทรงปล่อยให้สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ ซึ่งอันความจริงมีพระวิชาคุณดีกว่าพระยาเทพอรชุน ทรงปฏิบัติราชการแผ่นดินโดยลำพังเด็ดขาด ต้องมีคนแก่คอยเหนี่ยวรั้งไว้บ้าง ข้างสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอก็ได้ทรงปฏิบัติคล้อยตามพระราชประสงค์ของสมเด็จพระชนกาธิราชทุกประการ ส่วนพระยาเทพอรชุนนั้นเล่าก็มิได้แสดงลักษณาการวางตัวว่าเป็นพระพี่เลี้ยง งานปกครองราชการทหารเรือจึงดำเนินมาโดยราบรื่นด้วยความสมัครสมานจิตต์ใจด้วยกันทุกฝ่าย”

     หม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร ชายาในสมเด็จเจ้าฟ้าพระองค์นั้น บันทึกไว้ว่า
      “เมื่อทรงทำราชการทหารเรือมาได้ประมาณ 10 ปี พระยาเทพอรชุน ปลัดทูลฉลองก็ถึงแก่กรรม พระยาเทพอรชุนมีความจงรักภักดีต่อทูนหม่อมเป็นที่สุด ยึดมั่นในพระบรมราชโองการสั่งให้มาช่วยทูนหม่อมทำงาน ถึงแม้จะป่วยไข้อย่างใด ถ้าพอทำงานได้ก็มาทำงานเสมอ ทูนหม่อมรับสั่งให้ลาพักเสียบ้าง ก็ไม่ยอมพัก”
      ต่อมา
      “จนวันหนึ่งมาเป็นลมล้มลงที่ห้องปลัดทัพเรือ ตอนนี้เอะอะกันใหญ่ ทูนหม่อมต้องบังคับให้พักราชการ และวิงวอนให้เห็นแก่สังขาร ต่อจากนั้นมาก็เจ็บมาก เมื่อถึงแก่กรรม ทูนหม่อมทรงรับภาระในเรื่องการพระราชทานเพลิงศพ และทรงพิมพ์หนังสือแจกในงานศพด้วย”

https://www.the101.world/jek-jarujinda/

[เทาชมพู]

ใครสนใจจะอ่านประวัติสกุลจารุจินดา   หาได้ที่ลิ้งค์นี้ค่ะ

https://charuchinda.com/category/history/

[เพ็ญชมพู]

พระราชหัตถเลขาพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานนามสกุล "จารุจินดา" เมื่อวันที่ ๓๑ กรกฎาคม ๒๔๕๖

[เพ็ญชมพู]

ในหลวง ร.5 ทรงซื้อที่ดินแล้วพระราชทานสมเด็จฯเจ้าฟ้าจุฑาธุชเป็นช่วงเวลาสั้นๆระหว่าง ร.ศ.111-115 ต่อจากนั้นเป็นกระทรวงพระคลังมหาสมบัติซื้อไป ซึ่งเป็นช่วงที่ทรงสร้างบ้านพักประจำตำแหน่งให้เจ้าพระยาอภัยราชาสยามานุกูลกิจ (โรลิน ยัคมินส์) พอดีครับ

ในหนังสือ เจ้าพระยาอภัยราชาสยามานุกูลกิจ (คุสตาฟ โรลิน ยัคมินส์) หน้า ๒๒ สัญญาจ้าง มองสิเออร์ ยี โรลัง ยัคมินส์ ระบุว่า รัฐบาลสยามจะจัดเรือนที่ไม่มีเครื่องตกแต่งในกรุงเทพฯ ๑ หลัง และบ้านพักปรับอากาศในฤดูร้อน อีก ๑ หลัง

อยากเห็นรูปบ้านพักของเจ้าพระยาอภัยราชาฯ ทั้ง ๒ หลัง (หลังที่ ๒ น่าจะอยูที่หัวหิน❓) น่าจะใครถ่ายรูปไว้บ้าง