คุยกันเรื่องวิลเลียม เชกสเปียร์

[เทาชมพู]

โรมิโอเข้าใจว่าจูเลียตตายแล้ว จึงดื่มยาพิษฆ่าตัวตายตามไป

[เทาชมพู]

จูเลียตฟื้นขึ้นมาเห็นโรมิโอกินยาพิษนอนตายอยู่ข้างกาย  จึงใช้กริชแทงตัวเองตายตามไป

[เพ็ญชมพู]

เช็กสเปียร์เขียนเรื่อง โรเมโอและจูเลียต เมื่อราวเกือบ ๕๐๐ ปี โดยที่ก่อนหน้านั้นย้อนหลังไปอีก ๑,๔๐๐ ปี (หรือนับจากปัจจุบันก็ประมาณ ๑,๙๐๐ ปีมาแล้ว) เคยมีพล็อตเรื่องทำนองนี้มาก่อนแล้ว คือเรื่อง  "Pyramus and Thisbe" ประพันธ์โดยชาวโรมันนาม Ovid

โอวิดเป็นชาวโรมันก็จริง แต่ฉากในนิทานเรื่องนี้กลับเป็นเมือง "บาบิโลน" อาณาจักรโบราณที่เกิดขึ้นก่อนโรมันเล็กน้อยแต่ถือว่าร่วมสมัยกัน ซึ่งเขาระบุในนิทานว่าเป็นเรื่องของ "คู่รัก-คู่กรรม" หนีไม่พ้นอิทธิพลแห่งดวงดาวที่ลิขิตมาแล้ว โดยโอวิดใช้คำว่า Star-crossed Lovers สะท้อนถึงความเชื่อเรื่องโหราศาสตร์ของชาวตะวันตกยุคโบราณ

ตัวละครฝ่ายชายคือ พีรามุส หนุ่มน้อยอาศัยอยู่ในบ้านที่ประชิดติดกันกับบ้านของตัวละครฝ่ายหญิง ทิสบี บ้านทั้งสองมีเพียงกำแพงอิฐขวางกั้น แต่ใกล้ก็เหมือนไกล เพราะครอบครัวของทั้งสองเป็นศัตรูกัน จึงขัดขวางไม่ให้ทั้งคู่คบหาพูดคุยกัน

ความรักแตกกอผ่านรอยแยกของกำแพง  ซึ่งทั้งสองแอบคุยกระหนุงกระหนิงผ่านผนังอิฐผืนนี้ รวมทั้งลอบจุมพิตกัน (รอยร้าวของกำแพงคงเป็นช่องโหว่ใหญ่พอสมควร)

กระทั่งทั้งสองตกลงปลงใจว่าจะหนีไปอยู่ด้วยกัน จึงนัดแนะพบกันที่ราวป่า ปรากฏว่าฝ่ายหญิงไปถึงที่หมายก่อน ขณะที่รอพีรามุสอยู่นั้นทิสบีต้องเผชิญหน้ากับสิงโตตัวหนึ่ง ปากของมันยังเปรอะเลือดสด ๆ ด้วยเพิ่งสวาปามเหยื่อมาหมาด ๆ อารามตกใจกลัว ทิสบีหุนหันพลันแล่นวิ่งหนี ไม่ทันเห็นว่าเธอได้ทำผ้าคลุมไหล่ตกที่พื้น จนเจ้าสิงโตตะครุบเอามาไว้ในปาก

ครั้นพระเอกของเรามาถึง ไม่พบยอดยาหยี มีแต่เพียงสิงโตคาบผ้าคลุมไหล่ที่เปื้อนเลือด พีรามุสถึงกับเข่าทรุดเข้าใจว่าทิสบีถูกสิงโตกัดกินไปเรียบร้อยแล้ว พีรามุสคิดว่าเขาไม่อาจมีชีวิตอยู่ตามลำพังได้ จึงขอตายตามหญิงที่ตนรัก ด้วยการใช้มีดปักอกตัวเองตาย

เมื่อทิสบีกลับมาที่เดิมอีกครั้ง ได้เห็นพีรามุสกลายเป็นศพ เธอรู้ว่าเขายอมตายเพราะคิดว่าเธอตาย จึงเอามีดเล่มเดียวกันนั้นมาฆ่าตัวเองตายตาม

[เพ็ญชมพู]

อันที่จริง นอกเหนือไปจากเรื่องพีรามุสและทิสบีแล้ว พล็อตเรื่องในทำนองเดียวกันนี้ยังปรากฏอีกชิ้นในงานวรรณกรรมอิตาเลียน นั่นคือบทละครอีกเรื่อง "Mariotto and Giannoza" (มาริย็อตโตและยานโนซา) เขียนขึ้นก่อนโรเมโอและจูเลียตประมาณ ๑๕๐ ปี

นักเขียนอิตาเลียนชาวเซียนาผู้นี้มีนามว่า Masuccio Salernitano (มาชัคโช ซาแลร์นิตาโน) มีอายุระหว่าง ค.ศ. ๑๔๑๐-๑๔๗๕ เขาผูกพล็อตเรื่องในลักษณะที่ว่า หนุ่มสาวที่ครอบครัวไม่กินเส้นกัน ต่างตกหลุมสิเนหาซึ่งกันและกัน แอบลักลอบแต่งงานกันโดยความช่วยเหลือของนักบวช ต่อมาถูกจับพราก ฝ่ายชายถูกใส่ร้ายป้ายสีให้มีคดีความ

สุดท้ายทั้งสองต้องสังเวยชีวิตให้แก่ความรักในลักษณะคล้ายกับโรเมโอจูเลียตจูเลียตและ กล่าวคือฝ่ายหญิงดื่มยานอนหลับที่ทำให้คนอื่นเข้าใจว่าดื่มยาพิษ เพื่อให้บาทหลวงพาเธอหนีไปอยู่อเล็กซานเดรีย (อียิปต์) เพื่อจะใช้ชีวิตอยู่กับชายคนรัก โดยเธอเขียนจดหมายให้มาริย็อตโตรอเธอที่นั่น แต่จดหมายไปไม่ถึงตัวเขา มาริย็อตโตเข้าใจผิดสวนทางกันรีบมาตามหาเธอที่เซียนาด้วยข่าวการตายของเธอแพร่สะพัด ในที่สุดฝ่ายชายถูกจับประหารชีวิต ส่งผลให้ยานโนซาตรอมใจตาย จากนั้นมีการนำศพทั้งคู่ไปฝังในหลุมเดียวกัน

นักวิจารณ์วรรณกรรมมองว่า บางทีเช็กสเปียร์อาจเอาวรรณกรรมสองเรื่องนี้ คือ "พีรามุสและทิสบี" กับ "มาริย็อตโตและยานโนซา" มาผสมผสานกันแล้วปรุงรสชาติใหม่จนกลายเป็น "โรเมโอและจูเลียต" อันอมตะก็เป็นได้

จากบทความเรื่อง โรเมโอ-จูเลียต เช็กสเปียร์ได้แรงบันดาลใจจากตำนานรักบาบิโลนโดย เพ็ญสุภา สุขคตะ

[SILA]

           มาตรวัดตามเกณฑ์โศกนาฏกรรม สเกลของเนื้อเรื่อง,ตัวละคร และจำนวนผู้เสียชีพ(ยกเว้นโอเทลโล)
โรเมโอและจูเลียต ก็ย่อมอ่อนด้อยกว่าสี่เรื่องก่อนหน้า สมตามฐานะและวัยดรุณของทั้งสองตัวเอก
          แต่ท่านเชกสามารถเสกสรรค์สร้างเรื่องรักแรงในวัยเด็ก  ที่ดูเป็นเรื่องน้อยนิดธรรมดาโลกนี้ให้กลายเป็น
เรื่องรักยิ่งใหญ่โลกไม่ลืมได้ด้วยชีวิตของทั้งสองคน

What is a Youth
Impetuous Fire

[SILA]

พระราชนิพนธ์คำนำ ล้นเกล้าฯ ร.๖

           ลครสลดใจเรื่อง “โรเมโอและจูเลียต” ของเชกส๎เปียร์ เปนเรื่องที่มีคนรู้จักแพร่หลายมากอยู่เรื่องหนึ่ง,
และเปนเรื่องที่มักมีผู้นำออกแสดงในโรงลครต่าง ๆ ในประเทศยุโรป, ไม่แต่จำเพาะในประเทศอังกฤษ,ทั้งใน
ประเทศอื่น ๆ อีกด้วย.
          นอกจากที่ถ้อยคำสำนวนและโวหารไพเราะจับใจ, เนื้อเรื่องก็จับใจคนโดยมาก. เปนเรื่องแสดงความรัก
อย่างใหญ่ยิ่งระหว่างหนุ่มกับสาว, ความรักซึ่งไม่ยอมหยุดชงักเพราะอุปสรรคใด ๆ, เปนความรักอันบริสุทธิ์ผ่องใส
ไร้ราคีโทษ, อันบันดาลให้คู่รักกลายเปนวีระชนผู้ยอมเสียสละทุกสถาน, แม้ถึงชีวิตของคนเอง, เพื่อเปนพลีแก่ความรัก.

Romeo and Juliet (Based On-Romeo and Juliet Fantasy Overture by Tchaikovsky)

Two hearts that never stood a chance
Sad and lonely
Victims of circumstance

Another place in time
They could have lived their dreams
They could have tasted life
And all that love could bring
But that was not to be
And so they paid the price
An now it's history

Two lovers in all their innocence
They were guilty
Of nothing more than being in love

[เทาชมพู]

     Theme  เรื่องความรัก มักจับใจคนดู(คนอ่าน) มากกว่าเรื่องอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นการแก้แค้น  ความมักใหญ่ใฝ่สูง  ความริษยาหึงหวง  คนส่วนใหญ่เข้าถึงมากกว่า  เพราะต่างก็เคยประสบกันมามากบ้างน้อยบ้าง   ไม่ว่าจะสมหวังหรืออกหักก็ตาม  ต่างก็มีช่วงที่รู้สึกว่าความรักเป็นสิ่งสวยงามน่ารักใคร่  ดังนั้นจึงเข้าถึงละครเรื่องนี้ได้ง่ายกว่าเรื่องหนักสมองอื่นๆ
     ฉากที่ขึ้นชื่อที่สุดคือฉากโรมิโอแอบไปที่ใต้ระเบียงห้องนอนของจูเลียต   บังเอิญจูเลียตก็ออกมารำพึงรำพันถึงโรมิโอเช่นกัน    ต่างคนต่างก็รู้ใจกัน  จึงสาบานรักกัน   
     พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงแปลเรื่องนี้ ไว้ตามนี้ค่ะ
     
     โรเมโอ.                                     โฉมงาม, พี่ขอสาบาลโดยอ้างศศิธร,
                                               ซึ่งส่องยอดพฤกษาเปนแสงเงินสลับสสอน -
      จูเลียต                                      อย่าอ้างเลยจันทร, ดวงเดือนอันบ่เที่ยงตรง,
                                               ซึ่งทุก ๆ เดือนย้ายโคจรจากในแวดวง,
                                               เกลือกรักของคุณลงรอยโลเลไปเช่นนั้น.
      โรเมโอ.                              จะให้อ้างสิ่งไร?
​      จูเลียต                                      อย่าสาบาลก็แล้วกัน;
                                               หรือจะสาบาลฉนั้น, ก็อ้างตัวของคุณเถิด,
                                               เพราะฉันนับว่าคุณเปนเทวะสุดประเสริฐ,
                                               จะเชื่อคุณผู้เลิด.

[เทาชมพู]

  ต่อมา   คำสารภาพรักของโรมิโอและจูเลียต ได้กลายมาเป็นแรงบันดาลใจให้ทรงแต่งเป็นคำสารภาพรักของท้าวชัยเสนและมัทนา  ในพระราชนิพนธ์ "มัทนะพาธา"
ชัยเสน                             สบถให้ละต่อหน้า           พระจันทร์แจ่มณเวหน.
มัทนา                          พระกล่าวอ้างพระจันทร์นี้   ชรอยทีมิชอบกล
ชัยเสน                        เพราะเหตุใดละหน้ามน?   
มัทนา                      เพราะเดือนนั้นมิมั่นคง.
                                 ณ ฃ้างขึ้นสิหงายแจ่ม           กระจ่างสดและกลดทรง,
                                 ณ ข้างแรมบเห็นองค์            พระจันทร์เจ้า ณ ราตรี!
ชัยเสน                        ฉนั้นขอสบถต่อ                    สุดาราจำรัสศรี
                                 วะแวววับระยับที่                    นะภากาศพะแพรวพราย.
มัทนา                          ก็เห็นว่ามิชอบกล                    ละอีกแล้วพระฦๅสาย,
                                 เพราะเมื่อใดพระจันทร์ฉาย    ก็ขับดาวละลายไป.
ชัยเสน                        ฉนั้นเจ้าจะให้พี่                    สบถโดยสุเทพใด?
มัทนา                          ก็หากทรงประทานให้            กระหม่อมฉันนะเลือกสรร,
                                  จะขอให้พระสาบาล            ณองค์เทวะเทวัน
                                  พระองค์ใดก็ไม่มั่น            ฤดีเท่าพระจอมเกศ;
                                  พระองค์ทูลกระหม่อมแก้ว   ก็สมมตสุเทเวศร์,
                                  ฉนั้นแม้พระทรงเดช            ดำรัสคำปฏิญญา,
                                  กระหม่อมฉันก็จงรัก            และภักดีและเปนฃ้า
                                 ไฉนเล่าจะสงกา?   
ชัยเสน                                                         ฉนั้นพี่ก็ยินดี!
(ท้าวชัยเสนไปจูงมือมัทนาจากระเบียงแ

[SILA]

            William Shakespeare's Romeo + Juliet ปี 1996 ผลงานของ Baz Luhrmann
ปรับเป็นยุคร่วมสมัยแต่ใช้ภาษาตามคำประพันธ์ท่านเชก

ฉากประทับใจ   O Romeo, Romeo, wherefore art thou Romeo?
                   ..............................................................
                   What’s in a name? That which we call a rose
                   By any other name would smell as sweet;

Leonardo DiCaprio and Claire Danes



 

[เทาชมพู]

   เชกสเปียร์เขียนเรื่องนี้ในประเทศอังกฤษ สมมุติเรื่องให้อยู่ในเมืองเวโรน่า  อิตาลี   อันที่จริงแล้วไม่เกี่ยวอะไรกับอิตาลีเลย    แต่ความโด่งดังระดับอินเตอร์ของเรื่องก็ทำให้เทศบาลเมืองเวโรน่าเกิดฉลาด  สร้างระเบียงจำลองขึ้นมา เรียกว่า ระเบียงของจูเลียต   มีรูปหล่อโลหะของหญิงสาวที่สมมุติขึ้นว่าเป็นจูเลียต และมีผนังเกลี้ยงๆอยู่ใกล้ๆ เอาไว้แปะกระดาษที่สาวๆหรือหนุ่มๆเขียนถึงจูเลียตเอาไว้
   กลายเป็นจุดท่องเที่ยวที่นักทัศนาจรทั้งหลายหลั่งไหลกันไปถ่ายรูปและไปชมระเบียง (ปลอม) แห่งนี้  สร้างรายได้ให้เมืองได้อีกมากมาย    โดยท่านเชกไม่ได้มีส่วนเอี่ยวด้วยเลย

[เทาชมพู]

 

[เทาชมพู]

จดหมายที่หนุ่มสาวทั่วสารทิศเขียนถึงจูเลียต เหมือนเธอคือทูตแห่งความรัก  ทำให้ฮอลลีวู้ดได้ไอเดียไปสร้างหนังเรื่อง Letters to Juliet

[เพ็ญชมพู]

What's in a name? that which we call a rose
By any other name would smell as sweet;

นามนั้นสำคัญไฉน ? ที่เราเรียกกุหลาบนั้น
แม้เรียกว่าอย่างอื่นก็หอมรื่นอยู่เหมือนกัน;

พระราชนิพนธ์แปลในรัชกาลที่ ๖

[เทาชมพู]

   ละครเรื่องนี้มีคำพูดเพราะๆเกี่ยวกับความรักมากมาย  ขอยกมาบางส่วนค่ะ
   Love is a smoke raised with the fume of sighs;
Being purged, a fire sparkling in lovers' eyes;
Being vex'd a sea nourish'd with lovers' tears:
What is it else? a madness most discreet,
A choking gall and a preserving sweet.
   พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯทรงแปลไว้ว่า
        รักคือควันเกิดมีจากไอแห่งความถอนใจ;
    พัดขึ้น, เหมือนอัคคีที่แววตาผู้รักไซร้;
    ข้อง, เหมือนสมุทใหญ่เต็มน้ำตาแห่งผู้รัก,
    และเปนอะไรอีก ? เปนความบ้าอันดีหนัก,
    รสขมที่ขื่นนัก, และรสหวานสมานใจ.

[เทาชมพู]

   ในเมื่อการตายของโรมิโอและจูเลียตเป็นการตายบันลือโลก   จึงมีผู้คิดแตกแขนงออกไปมากมาย  หนึ่งในนั้นคือสมมุติว่าจูเลียตไม่ได้ตายตามโรมิโอไป  จะเกิดอะไรขึ้น
   คำตอบอยู่ในเรื่อง & Juliet  เป็นมิวสิคัลที่บรอดเวย์ค่ะ