จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ
ผู้แต่ง: ชิต บุรทัต
บทประพันธ์
ปรารมภพจน์
|
ฉบงง ๑๖
|
๏ ข้าผู้นิพันธ์พาที | | ถ้อยสามัคคี
|
เภทฉันท์อ้นออกบอกนาม
|
๏ ในท้ายทั้งที่มีความ | | เจตนาพยายาม
|
นิยมประพันธ์อันใด
|
๏ แจ้งหมดปรากฎมีใน | | ปัจฉิมชัดไข
|
ลิขิตรจิตร์จองแถลง
|
๏ ปรารมภพจน์นี้ชี้แจง | | เพี่อจักสำแดง
|
ประวัติอุบัติ์แห่งบรรณ
|
๏ พิมพ์ขึ้นสำเร็จเสร็จพลัน | | ทั้งรวดเร็วทัน
|
ประสงค์สดวกโดยไว
|
๏ ด้วยทุนหนังสือพิมพ์ไทย | | ทดรองจ่ายไป
|
เปนส่วนเอื้อเฟื้อเจือจาน
|
๏ ขุนสันทัดอักษรสาร | | บรรณาธิการ
|
ธเกื้อธเอื้ออุดหนุน
|
๏ สัมฤทธิ์เพราะท่านการุญ | | ช่วยเหลือเจือจุน
|
โดยรอบประกอบอุปการ
|
๏ ผู้อื่นอีกอาทิ์เอาภาร | | ขุนนัยวิจารณ์
|
(เปล่ง ดิษยบุตร์) นามผจง
|
๏ คุณสุดกอบโกยโดยสง | | เคราะห์ล้ำจำนง
|
พินิจพิจารณ์จริงใจ
|
๏ สอดส่องถ่องถ้วนควรนัย | | เชิงอรรถอันใด
|
มิดีและมีขัดขวาง
|
๏ บอกให้แก้ใหม่ไป่วาง | | ธุระแท้แลทาง
|
แก้ไขใบพิมพ์เพียรทำ
|
๏ เรียบร้อยไพเราะเพราะคำ | | ที่ท่านแนะนำ
|
และตรวจและตราอาทร
|
๏ สองท่านอันออกนามกร | | ข้าจะอนุศร
|
พระคุณตลอดฤๅลืม
|
| | |
|
|
นายชิต
|
ผู้ประพันธ์
|
ที่ทำการหนังสือศรีกรุง
|
วันที่ ๑ มิถุนายน พระพุทธศักราช ๒๔๕๘
|
| | |
|
๑
|
ศุภมัสดุ
|
|
สัททุลวิกีฬิตฉันท์ ๑๙
|
๏ พร้อมเบญจางคประดิษฐ์สฤษติตษฎี
|
กายจิตร์วจีไตร | | ทวาร
|
๏ กราบไหว้คุณพระสุคตอนาวรณญาณ
|
ยอดศาสดาจารย์ | | มุนี
|
๏ อีกคุณสุนทรธรรมะคัมภิรวิธี
|
พุทธ์พจน์ประชุมตรี | | ปิฎก
|
๏ ทั้งคุณสงฆะพิสุทธิศาสนะดิลก
|
สัมพุทธสาวก | | นิกร
|
๏ นอบน้อมคุณพระคเณศวิเศษศิลปธร
|
เวทางคบวร | | กะวี
|
๏ เปนเจ้าแห่งวิทยาวราภรณะศรี
|
สุนทรสุวาท | | วิธาน
|
๏ สรวมชีพหัดถประณามประนตพระบทมาลย์
|
บพิตระสมภาร | | พระองค์
|
๏ สมเด็จอรรคะมหาจุฑาธิปะพระมง
|
กุฎเกล้าพิศิฏฐ์พงศ์ | | กระษัตริย์
|
๏ บานบำเทองพรััเถลิงถวัลยอธิปัติ์
|
ที่หกดลกรัฏฐ์ | | ประชา
|
๏ ชุ่มชื่นมณฑละภูมิ์นิพัทธ์วัฒนะปรา
|
กฎเพียงพระรามา | | วตาร
|
๏ ปางไวกูณฐประกอบประกาศกิติอุฬาร
|
เลิศมากประมาณคือ | | พระองค์
|
๏ สรวมศรีไตรรตนาธิคุณอดุละมง
|
คลเหตุพิเศษทรง | | ประสิทธิ์
|
๏ เสริมซึ่งโสตถิบวรพระพรจตรพิธ
|
ขอพึงสฤษดิ์นิจ | | นิรันดร์
|
๏ จุ่งไท้เทียรฆพระชนมะดลลุสตพรรษ์
|
ภัทร์เพิ่มพระศุขวรร | | ณพล
|
๏ อันใดสรรพะกะลีและนีรผละมล
|
ทินไกลยุคลบาท | | ลออง
|
๏ เพียรเพ็ญูในมนะข้าพเจ้านิยมะจอง
|
เจตน์คิดลิขิตปอง | | ประพันธ์
|
๏ สามัคคีภิทะโทษนิทานะคติธรรม์
|
โดยพิศดารอัน | | แสดง
|
๏ เชิงบรรพ์ฉันทะลเบงชเลงพจนะแปลง
|
บรรจงพจีแจง | | ประโยชน์
|
๏ บูชาศาสนะพากย์สุภาสิตะวิโรจน์
|
เริงปรีดิปราโมทย์ | | ประมวญ
|
๏ ใดบทบาทผิวะคลาศและผิดนิติขบวน
|
โกวิทกะวีควร | | อภัย
|
| | |
|
๒
|
วสันตดิดก ฉันท์ ๑๔
|
๏ โบราณะกาลบรมะขัต | | ติยรัชชเกรียงไกร
|
ท้าวทรงพระนามะอภิไธ | | ยะอชาตะศัตรู
|
๏ ครอบครองมไหยศุริยเอก | | อภิเศกประสิทธิ์ภูว์
|
อาณาปวัตติบริบู | | รณะบรรพประเพณี
|
๏ แว่นแคว้นมคธนคระรา | | ชคฤห์ราชบูรี
|
ทรงราชวัตร์วิธะทวี | | ทศธรรมะจรรยา
|
๏ แหล่งหล้ามหาอุดมะลาภ | | คุณะภาพพระเมตตา
|
แผ่เพียงชนกกรุณะอา | | ทระบุตร์ธิดาตน
|
๏ โปร่งปรีดิปราศอริริปู | | ภพะภูมิมณฑล
|
เปรมโสตถิ์ประสบวัฒนะผล | | ศุขะต้วยพระเดชา
|
๏ อำพนพระมณฑิรพระราช | | ะนิวาศน์วโรฬาร์
|
อัพกันตร์ก็ไพจิตระพา | | หิรภาคก็พึงชม
|
๏ เช่นหลั่งชลอดุสิตะเท | | วสถานพิมานพรหม
|
มารังสฤษดิ์ศิริอุตม | | ผิวะเทียบก็เทียมทัน
|
๏ สามยอดยะเยี่ยมยละระยับ | | วะวะวับสลับพรรณ์
|
ช่อฟ้าตระการกละจะหยัน | | จะเยาะยั่วทิฆัมพร
|
๏ บราลีพิลาศศุภจรูญู | | นพศูลประกัศร
|
หางหงส์ผจงพิจิตระงอน | | ดุจะกวักนภาลัย
|
๏ รอบด้านตระหง่านจตุรมุข | | พิศะสุกอร่ามใส
|
กาญจน์แกมมณีกนกะไพ | | ฑุริย์พร่างพะแพรวพราย
|
๏ บานบัฏพระบัญชระสลัก | | ฉลุลักษณ์เฉลาลาย
|
เพดาลก็ดารกะประกาย | | ระกะดาดประดิษฐ์ดี
|
๏ เพ่งภาพตลอดตละผนัง | | ก็มะลังมะเลืองสี
|
ยิ่งดูก็เด่นประดุจะมี | | ชิวะแม้นกมลครอง
|
๏ ภาพเทพพนมวิจิตระยิ่ง | | นรสิงหะลำยอง
|
ครุฑยุตภุชงค์วิยะผยอง | | และเผยอขยับผัน
|
๏ ลวดลายระบายระบุกระหนาบ | | กระแหนภาพกระหนกพัน
|
แผ่เกี่ยวผกาบุษปะวัล | | ลิและวางระหว่างเนือง
|
๏ ภายใต้เศวตร์ฉัตระรัต | | นะจรัศจรูญเรือง
|
ตั้งราชอาศนะประเทีอง | | วรมัญจบรรจ์ฐรณ์
|
๏ ห้อยย้อยประทีปอุบะประทิน | | รศกลิ่นชเอมอร
|
อาบอบตระหลบนิจะขจร | | ดุจะทิพย์สุมาลัย
|
๏ คัณนาอเนกคณะอนงค์ | | ศิริทรงเจริญูใจ
|
สรรพางคะพรรณพิศะประไพ | | กละพิมพอับศร
|
๏ เรียงรายจรูงรมยะบาท | | บริจาริกากร
|
ปันเวรพิทักษ์อธิบวร | | ทิวรัตติ์นิวัทธ์วาร
|
๏ โดยรอบมหานคระเล่ | | หะสิเนรุปราการ
|
มั่นคงอรินทระจะราญ | | ก็ระย่อและท้อหนี
|
๏ แถวถัมภะโดรณะสล้าง | | ระยะนางจรัลมี
|
ชลคูประตูวรบุรี | | ณ ระหว่างพระภารา
|
๏ เรียงป้อมและปักธวัชะราย | | ยละค่ายก็แน่นหนา
|
เสาธงสถิตยะธุชะมา | | ลุตะโบกสบัดปลาย
|
๏ หอรบอรินทรจะรอ | | รณะท้อหทัยหมาย
|
มุ่งยุทธะย่อมชิวะมลาย | | ก็ประลาศน์มิอาจทาน
|
๏ พร้อมพรั่งพฤนท์พหละรณ | | พยุห์พลทหารหาญ
|
อำมาตย์และราชบริวาร | | วุฒิเสวกากร
|
๏ เนืองแน่นขนัดอัศวะพา | | หนะชาติกุญชร
|
ชาญศึกสมรรถะณสมร | | ชยะเพิกริปูภินท์
|
๏ ความศุขก็แสนบรมศุข | | และสนุกสนานยิน
|
ดีในผไทรัฐะบุริน | | ทรรัตน์จรูญเรือง
|
๏ กลางวันอนันตคณนา | | นรคลาคระไลเนือง
|
กลางคืนมหุศวะประเทือง | | ดุริย์ศัพทะดีดสี
|
๏ บรรสานผสมสรนินาท | | พิณะพาทย์และดนตรี
|
แซ่โสตร์สดับเสนาะฤดี | | อุระเพลินเจริญใจ
|
๏ เมืองท้าวและเทียบพิพยโลก | | ภพะแหล่งสุราลัย
|
เมืองท้าวและสมบุรณไพ | | บุละทุกประการมาน
|
| | |
|
๓
|
ฉบงง ๑๖
|
๏ อันอรรคปุโรหิตอาจารย์ | | พราหมณ์นามวัสสการ
|
ฉลาดเฉลียวเชี่ยวชิน
|
๏ กลเวทโกวิทจิตร์จินต์่ | | ประจักษ์แจ้งศิล
|
ปศาสตร์ก็จบสบสรรพ์
|
๏ เปนมหาอำมาตย์ราชวัล | | ลภใครไป่ทัน
|
ฤเทียมฤเทียบเปรียบปาน
|
๏ สมัยหนึ่งจึ่งจอมภูมิบาล | | ท้าวจินตนาการ
|
จะแผ่อำนาจอาณา
|
๏ ให้ราบปราบปรามเพื่อปรา | | กฎไผทไพศา
|
ละจวบจังหวัดวัชชี
|
๏ หวังพระหฤทัยใคร่กรี | | ฑาทัพโยธี
|
กระทำประยุทธ์เอาไชย
|
๏ ครั้นทรงดำริห์ตริไป | | กลับยั้งหยั่งใน
|
มนัศมิแน่แปรเกรง
|
๏ หากหักจักได้ไชยเชวง | | ฤๅแพ้แลเลง
|
พะว้าพะวังลังเล
|
๏ ไป่อาจสามารถทุ่มเท | | ทำศึกรวนเร
|
พระราชหทัยโช่เบา
|
๏ ต้วยเหตุพระองค์ทรงเสา | | วนะศัพท์สำเนา
|
ระเบงระบีอลือชา
|
๏ ว่ากษัตริย์วัชชีบรรดา | | ครองรัชชสีมา
|
กเษตร์ประเทศทุกองค์
|
๏ อปริหานิยะธรรมธำรง | | ทั้งนั้นมั่นคง
|
มิโกรธมิกร้าวร้าวฉาน
|
๏ เพึ่อธรรมดำเนินเจริญูการณ์ | | ใช่เหตุแห่งหานิ์
|
เจ็ดข้อจะคัดจัดไข
|
๏ หนึ่ง.เมื่อมีราชกิจใด | | ปฤกษากันไป
|
บวายบหน่ายชุมนุม
|
๏ สอง.ย่อมพร้อมเลิกพร้อมประชุม | | พร้อมพรักพรรคคุม
|
ประกอบณกิจควรทำ
|
๏ สาม.นั้นถือมั่นในสัม | | มะจารีตจำ
|
ประพฤติ์มิตัดดัดแปลง
|
๏ สี่.ใครเปนใหญชะจง | | โอวาทศาสน์แสดง
|
ก็ยอมและน้อมบูชา
|
๏ ห้า.นั้นอันบุตริ์ภิริยา | | ผู้อื่นก็หา
|
ประทุษฐ์กระทำข่มเหง
|
๏ หก.ที่เจดีย์ชนเกรง | | เคารพยำเยง
|
ก็เส้นก็บวงสรวงพลี
|
๏ เจ็ด.พระอรหันต์อันมี | | โนรัฏฐ์วัชชี
|
ก็คุ้มก็ครองปัองกัน
|
๏ พร้อมสรรพสัปดพิธนิจนิรันตร์ | | สามัคคีธรรม์
|
ณหมู่กระษัตริย์ลิจฉวี
|
๏ อชาตศัตรูภูมี | | ทรงทราบโดยคดี
|
ดั่งนั้นก็ครั่นคร้ามขาม
|
๏ ศึกใหญ่หากจะพยายาม | | หาญหัก อาตาม
|
กำลังก็หนักนักหนา
|
๏ จำจักหักด้วยปัญญา | | รอก่อนผ่อนหา
|
อุบายทำลายมูลความ
|
| | |
|
๔
|
อุปชาติฉันท์ ๑๑
|
๏ บรมกระษัตริย์ปรา | | รภะการะปราบปราม
|
กับวัสสการพราหม | | ะณพฤฒิอาจารย์
|
๏ ปฤกษาอุบายดำ | | ริหะทำไฉนการ
|
จะสมนิยมภาร | | ธุระปราถนาเรา
|
๏ สมัคคิ์สมานมิตร์ | | คณะลิจฉวีเขา
|
มั่นคงจะคิดเอา | | ชนะด้วยประการใด
|
๏ ท่านวัสสการผู้ | | ทิชะครูฉลาดใน
|
อุบายคนึงไป | | ก็ประจักษ์กระจ่างจินตน์
|
๏ เสนอสนองทูล | | กละมูลยุบลรบิล
|
แต่องคภูมิน | | ทอชาตศัตรู
|
๏ ตกลงและทรงนัด | | แนะกะวัสสการครู
|
ตริเพื่อเผต็จมู | | ละสมัคคไมตรี
|
๏ สมัยเสด็จว่า | | กิจะราชะการี
|
เสนาธิบดี | | มุขะมวญูอมาตย์ผอง
|
๏ โดยศักดิฐานัน | | คระชั้นอนันต์นอง
|
ณท้องพระโรงทอง | | ขณะเฝ้าพระบทมาลย์
|
๏ สดับปกาสิต | | วระกิจวโรงการ
|
จึ่งราชะสมภาร | | พจนาตถ์ประภาษไป
|
๏ เราคิดจะใคร่ยก | | พยุห์พลสกลไกร
|
ประชุมประชิดไชย | | รณะรัฏฐวัชชี
|
๏ ฉนี้แหละเสนา | | ปติฐานะมนตรี
|
คอใครจะใคร่มี | | พจะคานประการไร
|
๏ ฝ่ายพราหมณ์ก็กราบทูล | | อติศูริย์ณทันใด
|
นยาธิบายไข | | วจนัตถทัดทาน
|
๏ พระราชปรารม | | ภนิยมมิควรการณ์
|
ขอองคภูบาล | | พิเคราะห์เหตุจงดี
|
๏ อันซึ่งจะกรีฑา | | พละทัพและไปดี
|
กระษัตริย์ณวัชชี | | ชนบทสมหมาย
|
๏ มิแผกมิผิดพา | | กยะข้าพระองค์ทาย
|
ไป่ได้สดวกตาย | | และจะแพ้เพราะไพรี
|
๏ พวกลิจฉวีขัต | | ติยรัชชวัชชี
|
ละองค์ละองค์มี | | มิตระพันธะมั่นคง
|
๏ และแสนจะสามารถ | | พละอาจกระทำสง
|
ครามยุทธยรรยง | | มิระย่อมิเยงใคร
|
๏ เราน้อยจะย่อยยับ | | ดละอัปราไชย
|
ฉนี้แหละแน่ใน | | มนะข้าพยากรณ์
|
๏ และอีกประการเล่า | | ผิวะเขาสิคิดคลอน
|
แคลนพาลระราญรอน | | ทุจริตผจญเรา
|
๏ เป็นก่อนกระนั้นชอบ | | ทุษะตอบก็ทำเนา
|
มิมีคดีเอา | | ธุระเห็นบเปนธรรม
|
๏ และโลกจะล่วงวา | | ทะติว่าพระองค์จำ
|
นงเจตนาดำ | | ริห์วิรุธประทุษฐ์เขา
|
๏ กระนี้พระจุ่งปรา | | รภะภาระแบ่งเบา
|
เพื่อกล่อมถนอมเกลา | | มิตระภาพสงบงาม
|
| | |
|
๕
|
อีทิสังฉันท์ ๒๐
|
๏ ภูบดินทร์สตับอุปายะตาม
|
ณวาทะวัสสการะพราหมณ์ | | และบังอาจ
|
๏ เกินประมาณเพราะการละเมิดประมาท
|
มิควรจะขัตบรมราช | | ชโยงการ
|
๏ ท้าวก็ทรงแสดงพระองคะปาน
|
ประหนึ่งพระราชหทัยธดาล | | พิโรธจึง
|
๏ ผันพระกายกระทีบพระบาทและอึง
|
พระศัพทะสีหนาทะพึง | | สยองภัย
|
๏ เอออุเหม่นะมึงชิช่างกระไร
|
ทุทาษสถุลฉนี้ไฉน | | ก็มาเปน
|
๏ ศึกบถึงและมึงก็ยังมิเห็น
|
จะน้อยจะมากจะยากจะเย็น | | ประการใด
|
๏ อวดฉลาดและคาดแถลงเพราะใจ
|
ขยาดขยั้นมิทันอะไร | | ก็หมิ่นกู
|
๏ เล่หะกากะหวาดขมังธนู
|
บห่อนจะเห็นธวัชริปู | | ก็ท้อถอย
|
๏ พ่ายเพราะไภยะตัวสิกลัวจะพลอย
|
พินาศชิพิตร์ประดิษฐ์ประดอย | | ประเด็นขัด
|
๏ กูก็เอกอุดมบรมกษัตริย์
|
วิจาระถ้วนบควรจะทัด | | จะทานคำ
|
๏ นี่ก็เห็นเพราะเปนอมาตย์กระทำ
|
พระราชการะมาฉนำ | | สมัยนาน
|
๏ ใช่กระนั้นละไซร้จะให้ประหาร
|
ชิวาตม์และหัวจะเสียบประจาน | | ณทันที
|
๏ นัคราภิบาลสภาบดี
|
และราชบุรุษฮะเฮ้ยจะรี | | จะรอไย
|
๏ ฉุดกระชากกะลีอปรีชะไป
|
บพักจะต้องกะรุณอะไร | | กะคนคด
|
๏ ลงพระราชอาชะญา ณ บท
|
พระอัยการพิพากษะกฎ | | และโกนผม
|
๏ ไล่มิให้สถิตย์ณคามนิคม
|
นครมหาสิมานิยม | | บุรีใด
|
๏ มันสมรรคสวามิภักดิใน
|
อมิตตะลิจฉวีก็ไป | | บห้ามกัน
|
๏ เสร็จประกาศพระราชธูระสรรพ์
|
เสด็จนิวัติศุขาภิมัณฑ์ | | มหาคาร
|
| | |
|
๖
|
อินทรวิเชียร ฉันท์ ๑๑
|
๏ ควรสุดจะสมเพช | | จิตระเวทนาการ
|
ที่ท่านพฤฒาจารย์ | | พะกระทบประสบทัณฑ์
|
๏ โตยเต็มกตัญูญู | | กตเวทิตาอัน
|
ใหญ่ยิ่งและยากครัน | | ขรการณ์จะทานทน
|
๏ ยินดีนิยมเพี่อ | | สละเนี้อและเลีอดตน
|
ยอมรับอดูรผล | | จะพะพ้องพะพานกาย
|
๏ ไป่เห็นกะเจ็บแสบ | | ชีวะแทบจะทำลาย
|
มอบสัตย์สมรรถหมาย | | มนะมั่นมิหวั่นไหว
|
๏ หวังการ ณ แผ่นดิน | | จะสดวกเพราะฉันใต
|
ให้กิจในฤทธิ์ไป | | บมิเลี่ยงฤเบี่ยงเบือน
|
๏ เหลือที่จะมีใคร | | ทมะในหทัยเหมีอน
|
กัดฟันบฟั่นเฟีอน | | สติอดสกดเอา
|
๏ พวกราชมัลล์โดย | | พละโบยมิใช่เบา
|
สุดหัตถะแห่งเขา | | ขณะหวดสิพึงกลัว
|
๏ ยลเนื้อก็เนื้อเต้น | | พิศะเส้นก็สั่นรัว
|
ทั่วร่างและทั้งตัว | | ก็ระริกระริวไป
|
๏ แลหลังก็หลั่งโล | | หิตโอ้เลอะลามไหล
|
พ่งผาดอนาถใจ | | ตละล้วนระรอยหวาย
|
๏ เนี่องนับอเนกแนว | | ระยะแถวตลอดลาย
|
เฆี่ยนครบสยบกาย | | ศิระพับพะกับคา
|
๏ ทั้งหลายสหายมิต | | ตะอมัจจะเสนา
|
ทัศน์เหตุทุเรศสา | | หศะแสนสลดใจ
|
๏ สุดที่จะกลั้นโท | | มนะโศกะอาลัย
|
ถ้วนหน้ามิว่าใคร | | ขณะเห็นบเว้นคน
|
๏ แก้ไขและได้คืน | | สติฟื้นประทังตน
|
จึ่งราชบุรุษกล | | ปกกรณ์ก็โกนหัว
|
๏ เสื่อมศีศะผมเผ้า | | พิศะเปล่าประจานตัว
|
เปนเยี่ยงประหยัดกลัว | | ผิมะลักจะหลาบจำ
|
๏ เสร็จอาชะญาทัณฑ์ | | กิจะพลันประกาศทำ
|
ปัพพาชนีย์กรรม | | ดุจะราชโองการ
|
๏ บรรดาประชาชน | | ขณะยลทิชาจารย์
|
สุดแสนจะสงสาร | | สรแซ่ประสาสันทน์
|
๏ บางคนกมลอ่อน | | อุระข้อนพิไรพรรณน์
|
บางเหล่าวิสัยอัน | | กุธะเกลียดก็เสียดสี
|
๏ บางพวกก็เปนกลาง | | ยละข้างพิจารณ์ดี
|
บางหมู่กะรุณมี | | ณหทัยก็ให้ของ
|
๏ พราหมณ์วัสสการเส | | กละเล่หะทำนอง
|
ท่าทางละอย่างผอง | | นระสิ้นบสงสัย
|
๏ ออกจากนครรา | | ชะคฤห์รีบจรัลไป
|
สู่เทศสถานไกล | | บุระรัฏฐัวัชชี
|
| | |
|
๗
|
วิชชุมมาลาฉันท์ ๘
|
๏ แรมทางกลางเถี่อน | | ห่างเพื่อนหาผู้
|
หนึ่งใดนึกดู | | เห็นใครไป่มี
|
หลายวันถั่นล่วง | | เมืองหลวงธานี
|
นามเวสาลี | | ดุ่มเดาเข้าไป
|
๏ ผูกไมตรีจิตร์ | | เชิงชิดชอบเชื่อง
|
กับหมู่ชาวเมีอง | | ฉันท์อัชฌาสัย
|
เล่าเรี่องเคืองขุ่น | | ว้าวุ่นวายใจ
|
จำเปนมาใน | | ด้าวต่างแดนตน
|
๏ เขาแสนสังเวช | | สังเกตอาการ
|
แห่งท่านอาจารย์ | | ท่าทีทุกข์ทน
|
ภายนอกบอกแผล | | แน่แท้ทุพพล
|
เห็นเหตุสมผล | | ให้พักอาศรัย
|
๏ ข่าวคราวกล่าวกัน | | เปนทันแพร่หลาย
|
ลือล่ำกำจาย | | จนแจ้งทั่วไป
|
มนตรีกราบทูล | | เค้ามูลขานไข
|
แด่องค์ท้าวไท | | แหล่งหล้าลิจฉวี
|
๏ ทรงทราบข่าวสาสน์ | | โดยราชตำรัส
|
สัญญาอาณัติ | | ทุ่มฆาฏเภรี
|
ทุกไท้ราชา | | อาณาวัชชี
|
มาชุมนุมมี | | การตฤกปฤกษา
|
๏ แน่นเนีองเนื่องนับ | | ลำดับโดยหมู่
|
ทันใดราชผู้ | | เปนใหญ่ในสภา
|
เริ่มอารัมภ์พจน์ | | ตามบทมีมา
|
ชี้แจงจักปรา | | รพภ์กันฉันใด
|
๏ พราหมณ์หนึ่งซึ่งเขา | | เปนเปาโรหิตย์
|
พวกปัจจามิตร์ | | มาคธเขตร์ไผท
|
ต้องราชอาชญูา | | หนีมาอาศรัย
|
จำไล่ให้ไป | | ฤๅรับเลี้ยงดู
|
๏ พร้อมตกลงเปน | | ความเห็นเดียวกัน
|
บ้านเมีองของมัน | | นั้นเปนศัตรู
|
แห่งรัฏฐ์วัชชี | | แม้มีแต้มคู
|
คิดมาตร์คาดมู | | ลารัมภ์ทำกล
|
๏ เพื่อส่อไส้ศึก | | ลับลึกสนธิ์สาย
|
หากเห็นแยบคาย | | ผิดอย่างแผกยล
|
ไล่มันทันที | | แต่นี่ในฉงน
|
ยากหยังยังปน | | ไปข้างสงสัย
|
๏ รอไว้ให้หา | | เข้ามาจักมี
|
ถ้อยท่าพาที | | เท็จจริงฉันใด
|
สุดแท้แต่การณ์ | | ตามฐานเปนไป
|
สมควรอย่างไร | | บัญชาคราหลัง
|
| | |
|
๘
|
อินทรวงศ์ฉันท์ ๑๒
|
๏ ราชาประชุมดำ | | ริหะโดยประการะดัง
|
ดำรัสตระบัดยัง | | วจนัตถ์ปวัตติพลัน
|
๏ ให้ราชภัฏโป | | ริสะไปขมีขมัน
|
หาพราหมณ์ทุพลอัน | | บุระเนระเทศะมา
|
๏ เขาพลันจรัลริบ | | จระรุตประตุจประกา
|
สิตนำทิชาจา | | ริยะสู่พระราชฐาน
|
๏ จึ่งลิจฉวีรา | | ชะสภาบดีประธาน
|
มีราชโองการ | | นยะปุจฉนีย์คตี
|
๏ เยียใดไฉนตู | | กะระครูธล่วงกะลี
|
ข้อใหญ่อะไรมี | | ทุระเหตุจะเสียจะหายน์
|
๏ จึ่งดาลอดูรพ้อง | | ขรข้องระคนระคาย
|
หลังไหล่สิรอยหวาย | | คณนาอนันต์ประมาณ
|
๏ ต้องทัณฑะบรรพา | | ชนิย์มาก็ไกลสถาน
|
พรากพันธุวงศ์วาน | | บุตรทาระมิตร์สหาย
|
๏ มาอยู่นครเรา | | จะเสาะเอารหัสอุบาย
|
ฤๅไรก็ ยากหมาย | | อนุมานะครันนะครู
|
๏ อันราชอชาตสัต | | คุณรัฏฐู์มคธริปู
|
แห่งเราจะเอาภู | | มิกะกันและกันประสงค์
|
๏ หลากเหลือจะเชี่อจิตร์ | | ผิวะคิดประหวั่นพะวง
|
เมตตาและเต็มปลง | | จิตระจักประคับประคอง
|
๏ หนักข้างระคางอยู่ | | บมิรู้จะรับจะรอง
|
ภายหลังก็ตั้งตรอง | | ตริฤเว้นระวังระแวง
|
๏ ฝายวัสสการครู | | ก็มธูระทูลแถลง
|
ให้เชื่อและชี้แจง | | อภิยาจนาภิปราย
|
| | |
|
๙
|
วสันตดิลกฉันท์ ๑๔
|
๏ ข้าแต่พระจอมจุฬมกุฎ | | บริสุทธิกำจาย
|
ปรากฎพระยศระบุระบาย | | กิติเบิกระบือบุญ
|
๏ เมตตาทยาลุศุภะกรรม | | อุปถัมภะการุญ
|
สรรเสริญเจริญพระคุณะสุน | | ทระภาพพิบูลย์งาม
|
๏ เปรียบปานมหรรณพะนที | | รมะที่ ประทังความ
|
ร้อนกายกระหายอุทกะยาม | | นระผู้ประสบเห็น
|
๏ เอิบอิ่มกระหยิมหทยะคราว | | กระอุผ่าวก็ผ่อนเย็น
|
ยังอุณหะมุญจนะและเปน | | ศุขะปีติดีใจ
|
๏ อันข้าพระองค์กษณะนี้ | | บมิมีจะร้อนใด
|
ยิ่งกว่าและหามนุษไหน | | ฤเสมีอนเสมอตน
|
๏ ใคร่เปลื้องประเทืองประนุทะทุกข์ | | ภยะมุขจะมาดล
|
ไร้ญาติและขาตมิตระสกล | | นฤผู้จะดูดาย
|
๏ โดยเดียวอดักอดุระแด | | และก็แก่ชรากาย
|
ที่ซึ่งจะพึงสรณะหมาย | | อนุศรบห่อนเห็น
|
๏ ทราบข่าวขจรพระกิติบา | | ระมิว่าพระองค์เปน
|
เอกอรรคกระษัตริย์สุขุมะเพ็ญ | | กรุณามหาศาล
|
๏ หวังเพื่อพะพิงบพิตระพึ่ง | | อภิโพธิสมภาร
|
มอบกายถวายชิพิตตระปราณ | | นิจะกาละปรารมภ์
|
๏ คิดไว้บได้ประดุจะเจตน์ | | เฉภาะเหตุบเห็นสม
|
ขืนทำก็เท่ากะจะนิยม | | คติผิดพิจารณ์ดู
|
๏ ขึ้นชื่อกระฉ่อนบุรุษะกัก | | ขละอักกตัญญู
|
คิดคดขบถประทุษะภู | | วะประเทศผไทตน
|
๏ จำเปนเพราะเหลีอจะทุมนัศ | | บมิน่าจะรับผล
|
แห่งราชภัยพิบัติดล | | ดุจะนี้พินิจดู
|
๏ เหตุเดิมก็โดยบรมะรา | | ชอชาตะศัตรู
|
ปฤกษากะข้ายุคละมู | | ลิกะมุขมนตรี
|
๏ จักยาตร์พยู่ห์พหละยุท | | ธะประทุษฐะย่ำยี
|
เขตร์แดนพระองค์นิยมะนี | | ระประโยชน์พยายาม
|
๏ ข้าบาทบจงจิตระอสัตย์ | | พิเคราะห์ชัดถนัดความ
|
จริงอ้างกระจ่างพจนะตาม | | อธิบายรบิลแจง
|
๏ วัชชีนครบวระสรร | | พะจะขันจะเข้มแขง
|
รี้พลสกลพิริยแรง | | รณะการะกล้าหาญู
|
๏ มาคธผไทรัฐะนิกร | | พละอ่อนบชำนาญ
|
ทั้งสินจะสู้สมระราญ | | รึปุนั้นไฉนไหว
|
๏ ดั่งอินทโคปกะผวา | | มุหะฝ่า ณ กองไฟ
|
หิ่งห้อยสิแข่งสุริยะไหน | | จะมิน่าชิวาลาญ
|
๏ เห็นการณ์ก็ควรยบละขัต | | พจนัตถะทัดทาน
|
บัดดลบดินทร์หทยะตาล | | ลพิโรธะสำแดง
|
๏ ลงราชทัณฑะพิธะทา | | รุณะการะร้ายแรง
|
ไม่ควรเฉลยนยะแถลง | | เพราะพระองค์ก็ทรงเห็น
|
๏ กราบทูลประมูลบทะประมวญ | | ตละล้วนตลอตเปน
|
ความจริงบแต่งกละประเด็น | | นิระสาระพาที
|
๏ ทีดับระงับอตุระผ่อน | | ก็บห่อนจะเห็นมี
|
นอกจากพระองค์อดุละสี | | ตลเมตตะคุณมัย
|
๏ มุ่งมาก็หมายกมละมี | | สรณียะเปนไป
|
ครองชีวะสืบศุขะพิสัย | | อนุสนธิอาสัญ
|
๏ มั่นปองสนองวระคุณา | | ธิมหากะรณครัน
|
ในราชกิจนิจะนิรัน | | ดระตราบสลายกาล
|
๏ สุดแต่จะทรงพระกรุณา | | ทนข้าพระบทมาลย์
|
ผู้ถืออภัพพ์ทุพพละซาน | | เสาะอุสาหะมาถึง
|
| | |
|
๑๐
|
วังสัฏฐฉันท์ ๑๒
|
๏ ประชุมกระษัตริย์รา | | ชะสภาสดับคนึง
|
คเรณทุกข์รึง | | อุระอัตถ์ประวัติประวิง
|
๏ ประกอบระกำพา | | หิระกายะน่าจะจริง
|
มิใช่จะแอบอิง | | กละอำกระทำอุบาย
|
๏ และทุกพระองค์ใน | | คณะไป่ฉงนฉงาย
|
ก็เชื่อฌแยบคาย | | คะรุวัสสการะพราหมณ์
|
๏ ตระบัตธรับสั่ง | | ผิวะดั่งวจีนิยาม
|
ละล้วนก็ควรความ | | และมิร้ายมิแรงอะไร
|
๏ อชาตะศัตรู | | จุฬะภูว์มคธผไท
|
มิควรจะมีใจ | | กุธะเกรี้ยวกระนี้สิหนอ
|
๏ และเหตุก็เท่านั้น | | ผิจะผันจะผ่อนก็พอ
|
ระงับพิโรธรอ | | พิเคราะห์เห็น บ เปนกระไร
|
๏ เถอะเราก็เอนดู | | ทิชะครูและเศร้าหทัย
|
เพราะที่ธมีใจ | | สุจริตวินิจวิจารณ์
|
๏ พะพ้องพระอาชญา | | บมิน่าจะเปนจะปาน
|
มิหนำนิเทสการ | | ทวิวิธลุทัณฑะทวน
|
๏ จะรับและเลี้ยงท่าน | | อุปการ ณ ฐานะควร
|
ก็จงละเว้นมวล | | มละโทษประพฤติสุธรรม์
|
๏ ประดุจขนบข้า | | ธุระราชะกิจจสรรพ์
|
ทิชงคะน้อมอัญ | | ชลิเช่นจะชื่นจะชู
|
๏ และมีพระปุจฉา | | นยะว่าก็ครา ณ ครู
|
ฉลองพระคุณภู | | ธระรับพระราชธูร
|
๏ สถิตย์ ณ ฐานัน | | ดระชั้นอะไรจะปูน
|
ประกอบและเกื้อกูล | | ดุจะดั่งบุราณะมา
|
๏ ทวิชแถลงไท | | กิจะในสมัยณะกา
|
ละอยู่นครรา | | ชคฤห์ศักดิข้าธุลี
|
๏ สเถียรอมาตย์ฐา | | นะพิจารณาคดี
|
พิฉินทะธารี | | ดุละกิจพิพากษะการ
|
๏ กระษัตริย์กเษตร์ลิจ | | ฉวิหล้าพระราชะทาน
|
สถาปนาฐาน | | ยศะเทอดธุโรปถัมภ์
|
๏ และเห็นเพราะเปนครู | | วุฒิรู้วิชาและชำ
|
นิพลปศาสตร์คัม | | ภิระเพทพิเศษพิศาล
|
๏ ประสิทธิดำแหน่ง | | คะรุแห่งพระราชกุมาร
|
นิพัทธะเอาภาร | | อนุสิฏฐะวิทยา
|
|
| | |
|
๑๑
|
มาลินีฉันท์ ๑๕
|
๏ กษณะทวิชะรับฐา | | นันดร์และที่วา
|
ทกาจารย์
|
๏ นิระอลสะประกอบการ | | พีริโยฬาร
|
และเต็มใจ
|
๏ จะพินิจยะคดีใด | | เที่ยง ณ บทใน
|
พระธรรมนูญู
|
๏ ละมนะอคติสีสูญู | | ยุกติบาฐบูรณ์
|
ณคลองธรรม์
|
๏ ลุสมยะจะแนะนำพรรค์ | | ราชกุมารสรรพ์
|
ธพรำสอน
|
๏ หฤทยปริอาทร | | ชี้วิชากร
|
ก็โดยดี
|
๏ เพราะตริจะทนุถนอมปรี | | ตามิไห้มี
|
ระแวงใด
|
๏ ผิวจะวิรุธะแคลงใน | | ราชหทัยไท
|
ธลิจฉวี
|
๏ เพราะปกรณะวิธีมี | | เล่หะลับนี
|
ระสงสัย
|
๏ คณะขัติยะและใครใคร | | ต่างก็ไว้ใจ
|
ทิชาจารย์
|
|
| | |
|
๑๒
|
ภุชงคปยาตรฉันท์ ๑๒
|
๏ ทิชงค์ชาติ์ฉลาดยล | | คเนกลคนึงการ
|
กษัตริย์ลิจฉวีวาร | | ระวังเหือดระแวงหาย
|
๏ เหมาะแก่การจะเสกสัน | | ปวัตติ์วัญจะโนบาย
|
มล้างเหตุพิเฉทสาย | | สมัคคิ์สนธิ์สโมสร
|
๏ ณ วันหนึ่งลุถึงกา | | ละศึกษาพิชากร
|
กุมารลิจฉวีวร | | เสด็จพร้อมประชุมกัน
|
๏ ตระบัดวัสสการมา | | สถานราชะเรียนพลัน
|
ธแกล้งเชิญกุมารฉันท์ | | สนิทหนึ่งพระองค์ไป
|
๏ ลุห้องหับระโหฐาน | | ก็ถามการณะทันใด
|
มิลี้ลับอะไรใน | | กถาที่ธปุจฉา
|
๏ จะถูกผิดกระไรอยู่ | | มนุษผู้กระทำนา
|
และคู่โคก จูงมา | | ประเทียบไถมิใช่หรือ
|
๏ กุมารลิจฉวีขัติย์ | | ก็รับอัตถะอออือ
|
กะสิกชนกระทำคือ | | ประดุจคำพระอาจาย์
|
๏ ก็เท่านั้นธเชิญให้ | | นิวัติในมิช้านาน
|
ประสิทธิ์ศิล์ปประสาสน์สาร | | ตลอดเลิกลุเวลา
|
๏ อุรสลิจฉวีสรร | | พะชวนกันเสด็จมา
|
และต่างซักกุมารรา | | ชะองค์นั้นจะเอาความ
|
๏ พระอาจารย์สิเรียกไป | | ณ ข้างใน ธ ไต่ถาม
|
อะไรเธอเสนอตาม | | วจีสัตย์กะพวกเรา
|
๏ กุมารนั้นสนองสา | | ระวากย์วาทะตามเลา
|
เฉลยกับพระครูเปา | | รุหิตย์โดยคดีมา
|
๏ กุมารอื่นก็สงสัย | | มิเชี่อในพระวาจา
|
สหายราชธพรรณ์นา | | และต่างองค์ก็พาที
|
๏ ไฉนเลยพระครูเรา | | จะพูดเปล่าประโยชน์มี
|
เลอะเหลวนักละล้วนนี | | ระผลเห็นบเปนไป
|
๏ เถอะถึงถ้าจะจริงแม้ | | ธกล่าวแท้ก็ทำไม
|
สิชวนเข้า ณ ข้างใน | | จะถามนอกบยากเย็น
|
๏ ชรอยว่าทิชาจารย์ | | ธคิดอ่านกะท่านเปน
|
รหัสเหตุประเภทเห็น | | ละแน่ชัดถนัดความ
|
๏ และท่านมามุสาวาท | | บกล้าอาจจะบอกตาม
|
พจีจริงพยายาม | | ไถลแสรงแถลงสาร
|
๏ กุมารราชมิตร์ผอง | | ก็สอดคล้องและแคลงดาล
|
พิโรธกาจวิวาทการ | | อุบัติขึ้นเพราะขัดเคือง
|
๏ พิพิธพันธะไมตรี | | ประดามีนิรันดร์เนือง
|
กะองค์นั้นก็พลันเปลีอง | | มลายปลาศท์พินาศปลง
|
| | |
|
๑๓
|
มาณวกฉันท์ ๘
|
๏ ล่วงลุประมาณ | | กาลอนุกรม
|
หนึ่ง ณ นิยม | | ท่านทวิชงค์
|
เมื่ออนุสิฏฐ์ | | วิทยะยง
|
เชิญูวระองค์ | | เอกะกุมาร
|
๏ เธอจระตาม | | พราหมะณะไป
|
โดยเฉพาะใน | | ห้องรหุฐาน
|
จึ่งพฤฒิถาม | | ความพิศดาร
|
ขอธประทาน | | โทษะและไข
|
๏ อย่าติคะรู | | หลู่พจะเลย
|
ท่านสิเสวย | | ภัตต์กะอะไร
|
ในทินะนี้ | | ดีฤไฉน
|
พอหฤทัย | | ยิ่งละกระมัง
|
๏ ราชธก็เล่า | | เค้าณประโยค
|
ตามบริโภค | | แล้วขณะหลัง
|
วาทะประเทือง | | เรึ่องก็ประทัง
|
อาคมะยัง | | สิกขะสภา
|
๏ เสร็จอนุสาสน์ | | ราชอุรส
|
ลิจฉวิหมด | | ต่างธก็มา
|
ถามนยะอัน | | ท่านวุฒิอา
|
จาริยะปรา | | รพภะอะไร
|
๏ เธอก็แถลง | | แจ้งกิจะมวล
|
ความตละล้วน | | จริงณหทัย
|
ต่างก็มิเชื่อ | | เมื่อตริไฉน
|
จึ่งผละใน | | เหตุบมิสม
|
๏ ขุ่นมนะเคือง | | เรื่องนฤสาร
|
เช่นกะกุมาร | | ก่อนก็ระดม
|
เลิกสละแยก | | แตกคณะกลม
|
เกลียวบนิยม | | คบดุจะเดิม
|
| | |
|
๑๔
|
อุเปนทรวิเชียรฉันท์ ๑๑
|
๏ ทิชงค์เจาะจงเจตน์ | | กละห์เหตุยุยงเสริม
|
กระหนำและซำเติม | | นฤพัทธะก่อการ
|
๏ ละครั้งระหว่างครา | | ทินะวาระนานนาน
|
เหมาะท่าทิชาจารย์ | | ธก็เชิญเสด็จไป
|
๏ บห่อนจะมีสา | | ระฤหาประโยชน์ใด
|
กระนั้นเสมอไน | | ยะธแสร้งเสาะสนถาม
|
๏ และบ้างก็พูดว่า | | น่ะแน่ะข้าสตับตาม
|
ยุบลระบิลความ | | พจะแจ้งกระจายมา
|
๏ ลเมิตติเตียนท่าน | | ก็เพราะท่านสิแสนสา
|
ระพัดทลิทท์ภา | | วะและสุดจะขัดสน
|
๏ จะแน่มิแน่เหลีอ | | มนะเชี่อเพราะยากยล
|
ณที่บมีคน | | ธก็ควรขยายความ
|
๏ และบ้างก็กล่าวว่า | | น่ะแน่ะข้าจะขอถาม
|
เพราะทราบคดีตาม | | วจะลือระบือมา
|
๏ ติฉินเยาะเย้ยท่าน | | ก็เพราะท่านสิแสนสา
|
ระพรรณพิกลกา | | ยะพิลึกประหลาดเปน
|
๏ จะจริงมิจริงเหลีอ | | มนะเชื่อเพราะไป่เห็น
|
ผิดข้อบลำเค็ญู | | จิตระควรขยายความ
|
๏ กุมาระองค์เสา | | วนะเค้าคดีตาม
|
กระทู้พระครูถาม | | ธก็แสนจะสงสัย
|
๏ ก็คำบกอบการณ์ | | คะรุท่านจะถามไย
|
ธซักเสาะสืบใคร | | ระบุแจ้งกะอาจารย์
|
๏ ทวิชก็บอกว่า | | พระกุมาระโน้นขาน
|
ยุบลกะข้ากาล | | เฉภาะอยู่กะกันสอง
|
๏ กุมารพระองค์นั้น | | ธมิทันจะตฤกตรอง
|
ก็เชื่อณคำของ | | วุฒิครูและวู่วาม
|
๏ พิโรธกุมารอง | | คะเจาะจงพยายาม
|
ยุครูเพราะเอาความ | | บมิดีประเดตน
|
๏ ก็พ้อและต่อว่า | | ทิฐิมานะเกิดจน
|
ลุโทษะสืบสน | | ธิวิวาทเสมอมา
|
๏ และฝ่ายกุมารหมู่ | | ทิชะครูบเรียกหา
|
ก็แหนงประดารา | | ชะกุมารทิชงค์เชิญ
|
๏ พระราชบุตร์ลิจ | | ฉวิมิตตจิตร์เมิน
|
กะกันและกันเหิน | | คณะห่างก็ต่างถือ
|
๏ ทนงชนกตน | | วุฒิล้นประเสริฐลือ
|
ก็หาญกระเหิมฮือ | | มนะฮึกบนึกขาม
|
| | |
|
๑๕
|
สัทราฉันท์ ๒๑
|
๏ ลำดับนั้นวัสสการพราหมณ์ | | ธก็ยุศิษยะตาม
|
เล่ห์อุบายงาม | | ฉงนงำ
|
๏ ปวงโอรสลิจฉวีตำ | | ริหะวิรธะและสำ
|
คัญประดุจคำ | | ธเสกสัน
|
๏ ไป่เหลือเลยสักพระองค์อัน | | มิละปิยะสหฉันท์
|
ขาดสมรรคพันธ์ | | ก็อาดูร
|
๏ ต่างองค์นำความมิงามทูล | | พระชนกะอดิศูริย์
|
แห่งธโดยมูล | | ปวัตติ์ความ
|
๏ แตกร้าวกร้าวร้ายก็ป้ายปาม | | ลุวระบิตระลาม
|
ทีละน้อยตาม | | ณเหตุผล
|
๏ ที่เชื่อฟังพจน์อุรสตน | | นฤวิเคราะหะเสาะสน
|
สืบจะหมองมล | | เพราะฉันใด
|
๏ แลทั้งท่านวัสสการใน | | ขณะยละจะเหมาะไฉน
|
เสริมเสมอไป | | สดวกดาย
|
๏ หลายอย่างต่างกลธขวนขวาย | | ระบิละยุปริยา
|
วัญูจโนบาย | | บเว้นครา
|
๏ ครั้นล่วงสามปีประมาณมา | | คณขัติยะประดา
|
ลิจฉวีรา | | ชะทั้งหลาย
|
๏ สามัคคีธัมมะทำลาย | | มิตระภิทนะกระจาย
|
สรรพะเสื่อมหายน์ | | ก็เปนไป
|
๏ ต่างองค์ทรงแคลงระแวงใน | | พระหฤทยะนิสัย
|
ผู้พิโรธใจ | | ระวังกัน
|
| | |
|
๑๖
|
สาลินีฉันท์ ๑๑
|
๏ พราหมณ์ครูรู้สังเกต | | ประจักษ์เหตุตระหนักครัน
|
ราชาวัชชีสรร | | พะจักสู่พินาศสม
|
๏ ยินดีบัดนี้กิจ | | จะสัมฤทธิ์มนารมณ์
|
ทำมาด้วยปรากรม | | และอุตสาหะแห่งตน
|
๏ ให้ลองตีกลองนัด | | ประชุมขัตติ์ยมณฑล
|
เชิญูซึ่งส่ำสากล | | กษัตริย์สู่สภาคาร
|
๏ วัชชีภูมีผอง | | สดับกลองกระหึมขาน
|
ทุกไท้ไป่เอาภาร | | ณกิจเพื่อเสด็จไป
|
๏ ต่างทรงรับสั่งว่า | | จะเรียกหาประชุมไย
|
เราใช่เปนใหญู่ใจ | | ก็ขลาดกลัวบกล้าหาญ
|
๏ ท่านใดที่เปนใหญ่ | | และกล้าใครบเปรียบปาน
|
พอใจใครในการ | | ประชุมชอบก็เชิญเขา
|
๏ ปฤกษาหาฤๅกัน | | ไฉนนั้นก็ทำเนา
|
จักเรียกชุมนุมเรา | | บแลเห็นประโยชน์เลย
|
๏ รับสั่งผลักไสส่ง | | และทุกองค์ธเพิกเฉย
|
ไป่ได้ไปดั่งเคย | | สมรรคเข้าสมาคม
|
| | |
|
๑๗
|
อุปัฏฐิตาฉันท์ ๑๑
|
๏ เห็นเชิงพิเคราะห์ช่อง | | ชนะคล่องประสบสม
|
พราหมณ์เวทะอุดม | | ธก็ลอบแถลงการณ์
|
๏ ให้วัลลภะชน | | คมะดลประเทศฐาน
|
กราบทูลนฤบาล | | อภิเผ้ามคธไกร
|
๏ แจ้งลักษณะสา | | สนะว่ากระษัตริย์ใน
|
วัชชีบุระไก | | วละหล้าตลอดกัน
|
๏ บัดนี้สิก็แตก | | คณะแผกและแยกพรรค์
|
ไป่เปนสหะฉัน | | ทะเสมือนเสมอมา
|
๏ โอกาศเหมาะสมัย | | ขณะไหนประดุจครา
|
นี้แล้วก็ยากหา | | จะลุได้สดวกดี
|
๏ ขอเชิญวระบาท | | พยุห์ยาตร์เสด็จกรี
|
ฑาทัพพละพี | | ริยะยุทธะโดยไว
|
| | |
|
๑๘
|
สุรางคณางค์ ๒๘
|
| | ๏ บพิตร์อชา
|
ตะสัตตรา | | ชะรัฏฐะไกร
|
สดับณสาสน์ | | พระราชหทัย
|
ธปรีดิใด | | บเปรียบบปาน
|
| | ๏ พระเผยประภาษ
|
กะมุขอมาตย์ | | บดีประธาน
|
ตระเตรียมสกล | | พหลทหาร
|
สมรรถะชาญ | | ประดังประตา
|
| | ๏ สพรึบสพรั่ง
|
ณหน้าและหลัง | | ณซ้ายและขวา
|
ละหมู่ละหมวด | | ก็ตรวจก็ตรา
|
ประมวญกะมา | | ก็มากประมาณ
|
| | ๏ นิกายเสบียง
|
ก็พอก็เพียง | | พโลปการ
|
และสัตถะภัณ | | ฑะสรรพะภาร
|
จะยุทธะราญ | | กะเรียกระดม
|
| | ๏ ประชุมพยูห์
|
กระเกริกกระกรู | | กระหยิ่มนิยม
|
ละล้วนสง่า | | มนาภิรมย์
|
บขามระทม | | มิท้อริปู
|
| | ๏ สมานสมัคคิ์
|
ระเริงและรัก | | จะรบศัตรู
|
ฉลองพระคุณ | | พระจุฬภูว์
|
พิไชยะชู | | พระเกียรดิ์ไผท
|
| | ๏ จะดีจะงาม
|
เพราะเข้าสนาม | | ประยุทธะไกร
|
เหมาะนามทหาร | | ละคร้านไฉน
|
และสมกะใจ | | บุรุษสมัญญู์
|
| | ๏ ก็โห่และฮึก
|
ประหัฏฐ์คะคึก | | ประกวดประชัน
|
ณ ท้องพระลาน | | ประมาณอนันต์
|
อเนกะสรร | | พะเตรียมคระไล
|
| | |
|
๑๙
|
โคฏกฉันท์ ๑๒
|
๏ ประลุฤกษะมหุดิ์ | | ทินะอุตตมะไกร
|
รณรงคะวิไช | | ยะดิถีศภะยาม
|
๏ ทิชะพฤฒิปุโร | | หิตโกวิทะพราหมณ์
|
ก็ประกอบกิจะตาม | | นิติไสยยะพิธี
|
๏ ทนุเพึ่ออภิมง | | คละสงเคราะห์ทวี
|
ศิริวัฑฒนะกรี | | ฑะเผด็จดัษกร
|
๏ บุรพัณหะสมัย | | ลุอุทัยระวิวร
|
นฤนารถอดิศร | | ธเสด็จสระสนาน
|
๏ วรองค์อภิมัณฑ์ | | ศุภะสรรพะประการ
|
ดุจะขัตติย์บุราณ | | รณะยุทธะนิยม
|
๏ พระเสด็จรัฐะยา | | บทะคลาอนุกรม
|
ฐิตะเกยชยะชม | | พละพฤนทะนิกร
|
| | |
|
๒๐
|
ฉบงง ๑๖
|
๏ เนมิตต์เชษฐวิทยุตดร | | รอพอบวร
|
มหุติ์อุดมดีดล
|
๏ ให้ฆาฏฆ้องไชยมงคล | | คำรบสามหน
|
เฉลิมพระฤกษ์เบิกธง
|
๏ ทุ่มอินทรเภรีเร่งคง | | คาบลาล้วนลง
|
มะโหระทึกคฤกโครม
|
๏ ดุริยางค์ดนตรีนี่ประโคม | | สังข์แตรแซ่โหม
|
กระหึมสนั่นบรรสาน
|
๏ ราชามาคธภูมิบาล | | เถลิงหลังคชาธาร
|
ประเสริฐสง่างามทรง
|
๏ ควรขัตติยยานยรรยง | | เพียงพาหนาศน์องค์
|
สหัสสนัยน์ใดปาน
|
๏ ครบเต็มเครื่องตั้งหลังสาร | | กูบแพรแลลาน
|
ละล้วนบรรเจิดเฉิดฉัน
|
๏ โอภาษอาภรณ์อรรคภัณฑ์ | | คชลักษณ์ปิลันทน์
|
ก็เลิศก็ล้ำลำยอง
|
๏ แพร้ว ๆ พราย ๆ ข่ายกรอง | | ก่องสกาวดาวทอง
|
และพู่สุพรรณสรรถกล
|
๏ สองพลุกสุกวะลัยเลอยล | | ลาดพัตถ์รัตคน
|
และปกขนองซองหาง
|
๏ งวงเสยเงยเศียรส่ายพลาง | | เทอดทันต์ท่าทาง
|
สง่าบล้ากำลัง
|
๏ ขุนคอคชคุมกุมอัง | | กุษกรายท้ายยัง
|
ขุนควาญประจำดำรี
|
๏ เครื่องสูงครบสรรพ์อันมี | | ตามบุรพประเพณี
|
พยุหบาตรยาตรา
|
๏ จาตุรังคิกะแสนเสนา | | เนึ่องสุดสายตา
|
ตลอดตลึงแลลาน
|
๏ ขุนคชขึ้นคชชินชาญ | | คุมพลคชสาร
|
ละตัวกำแหงแขงขัน
|
๏ เคยเศิกเข้าศึกฮึกครัน | | เสียงเพรียกเรียกมัน
|
คำรนประดุจเดือดดาล
|
๏ อร่ามเรืองต้วยเครื่องอลังการ | | นายขอหมอควาญ
|
ก็ขี่กะรีดำเนิน
|
๏ พลหัยพิศเห็นเช่นเหิน | | หาวเหาะเหยาะเดิน
|
เดาะเตือนก็เต้นตีนซรอย
|
๏ ต่างตัวดีดโลดโดดลอย | | เลิงเล่นแผ่นคอย
|
จะควบประกวดอวดพล
|
๏ สีกายฝ้ายแซมแกมขน | | ดำบ้างด่างปน
|
กระเลียวและเหลืองแดงพรรณ
|
๏ โสภาอัศวากรณ์สรรพ์ | | ตาบหน้าพร่าวรร
|
ณะเด่นดำกลกาญจน์มณี
|
๏ ยาบย้ายห้อยพู่ดูดี | | ขลุมสวมกรวมศี
|
ศะคาดกนกแนมเกลา
|
๏ สายถือสายง่องถ่องเพรา | | คล้องสอดสายเหา
|
งามทั้งพะนังโกลนอาน
|
๏ ขุนอัศว์อาตม์โอ่โอหาร | | รำทวนเทอดปาน
|
ประหนึ่งจะโถมโจมแทง
|
๏ ต่างขับแสะขี่เข้มแขง | | ควงแส้สำแดง
|
ดุรงค์วิธีโรมรณ
|
๏ ดาษดาคลาคล่ำส่ำพล | | บทจรอนนต์
|
อเนกคแนนคัณนา
|
๏ ปลุกเศกเลขยันต์ว่านยา | | อาคมคาถา
|
ประสิทธิขลังทั้งกาย
|
๏ เสื้อผ้าสารพัดจัดหลาย | | หมู่หมวดมากมาย
|
ก็มละอย่างต่างกัน
|
๏ แรงหัตถ์กวัดแกว่งซึ่งสรรพ์ | | ศัสตราวุธอัน
|
วะวาบวะวาวขาวคม
|
๏ พลรถแหล่ล้วนควรชม | | แอกงอนอ่อนสม
|
สง่าประกอบดุมกง
|
๏ เล็งสูงลิ่วสวยชวยธง | | ชายโบกชวนบง
|
สบัดระริ้วปลิวปลาย
|
๏ ปีนไฟใส่ล้อเลื่อนราย | | หามลากมากหลาย
|
และลูกกระสุนดินดำ
|
๏ พร้อมสรรพกองทัพโดยลำ | | ดับล้วนควรยำ
|
ระย่อสยองเยงยล
|
๏ เคลื่อนคลายพลนิกายสกล | | เต็มสองฟากสถล
|
อุโฆษผสานศัพท์ฟัง
|
๏ เสียงสารแสะร้องก้องดัง | | เสียงโกลนเตือนพะนัง
|
และเสียงพยู่ห์โยธี
|
๏ เสียงแซ่สังคีตตีตสี | | พาทย์กลองฆ้องตี
|
สิกัมปนาทหวาดไหว
|
๏ ผงคลีมืดคลุ้มกลุ้มไป | | ปานพี้นแผ่นไผท
|
ทำลายถล่มจมเอียง
|
๏ ออกจากราชคฤห์เขตร์เวียง | | มุ่งแคว้นแดนเชียง
|
วัชชีประชิดชิงไชย
|
| | |
|
๒๑
|
กมลฉันท์ ๑๒
|
๏ อนุมัคคะกรีฑา | | พละคลาคะคล่ำไป
|
ณระหว่างวนาลัย | | ละเลาะทุ่งและนาเนิน
|
๏ อนุจรสิขรเขา | | บถะเต้าวิถีเถิน
|
ระยะทางสไกลเกิน | | ก็คะค้อยคระไลคลา
|
๏ ผิวะกาละมัชฌัน | | ติกะอันระวีสา
|
หัศะร้อนและอ่อนกา | | ยะสกนธ์พหลหาญ
|
๏ ก็มิรีบมิรัดเอื้อ | | ทนุเพื่อสบายบาน
|
พละปรีดิสำราญ | | ศุขะพอก็ต่อไป
|
๏ สุริยงคะสายัณห์ | | ผิจะดั้นจะเดินใน
|
พนะยากก็อาศรัย | | นิทระแรมระวังกัน
|
๏ บุรพัณหะเพลา | | ลุก็คลาก็ขับสัญ
|
จระต่อวนารัญ | | ญปถานุกรมไป
|
๏ เพราะประสงค์จะปลุกกล้า | | อุปการะเอาใจ
|
บ ระอิดระอาใด | | ขณะเมี่อมิจำเปน
|
๏ กิจะสรรพะทั้งหลาย | | มนะนายตระหนักเห็น
|
อุระใพร่จะลำเค็ญ | | และจะควรวินุทไฉน
|
๏ ก็จะมีกะใจภัก | | ดิสมรรคและชิงไชย
|
อริหมู่ริปูใน | | รณะภูมิเต็มพล
|
๏ จระโดยวนันดร | | และระรอนระแรมจน
|
ลุกระทั่งนทีดล | | ดิระดิตถะขอบคัน
|
๏ ธุระจำจะต้องข้าม | | ชละยาตร์พยู่ห์ขันธ์
|
พละไกรคระไลบรร | | สุวิสาลิธานี
|
| | |
|
๒๒
|
วิชชุมมาลาฉันท์ ๘
|
๏ ข่าวเศิกเอิกอึง | | ทราบถึงบัดดล
|
ในหมู่ผู้คน | | ชาวเวสาลี
|
แทบทุกถิ่นหมด | | ชนบทบูรี
|
อกสั่นขวัญหนี | | หวาดกลัวทั่วไป
|
๏ ตื่นตาหน้าเผือด | | หมดเลีอดสั่นกาย
|
หลบลี้หนีตาย | | วุ่นหวั่นพรั่นใจ
|
ซุกครอกซอกครัว | | ซ่อนตัวแตกไภย
|
เข้าดงพงไพร | | ทิ้งย่านบ้านตน
|
๏ เหลือจักห้ามปราม | | ชาวคามล่าลาศน์
|
พันหัวหน้าราษฎร์ | | ขุนด่านดำบล
|
หาฤๅแก่กัน | | คิดผันผ่อนปรน
|
จักไม่ให้พล | | มาคธข้ามมา
|
๏ จึ่งให้ตีกลอง | | ป่าวร้องทันที
|
แจ้งข่าวไพรี | | รุกเบียฬบีฑา
|
เพื่อหมู่ภูมี | | วัชชีอาณา
|
ชุมนุมบัญูชา | | ป้องกันฉันใด
|
๏ ราชาลิจฉวี | | ไป่มีสักองค์
|
ที่ทรงจำนง | | เพื่อจักเสด็จไป
|
ต่างองค์ดำรัส | | เรียกนัดทำไม
|
ใครเปนใหญ่ใคร | | กล้าหาญเห็นดี
|
๏ เชิญเทอญท่านต้อง | | ขัดข้องข้อไหน
|
ปฤกษาปราไส | | ตามเรี่องตามที
|
แต่ส่วนเราใช่ | | เปนใหญ่แลมี
|
ใจอย่างผู้ภี | | รุกห่อนอาจหาญ
|
๏ ต่างทรงสำแดง | | ความแขงอำนาจ
|
สามัคคีขาด | | แก่งแย่งโดยมาน
|
ภูมิศร์ลิจฉวี | | วัชชีรัฏฐบาล
|
ไป่ชุมนุมสมาน | | แม้แต่สักองค์
|
| | |
|
๒๓
|
อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑
|
๏ ปิ่นเขตร์มคธขัต | | ติยะรัชชธำรง
|
ยั้งทัพประทับตรง | | นคเรศวิสาล
|
๏ ภูธรธสังเกต | | พิเคราะห์เหตุณธานี
|
แห่งราชะวัชชี | | ขณะเศิกประชิดแดน
|
๏ ดูดั่งบรู้ศึก | | และมินึกจะเกรงแกลน
|
ฤๅคิดจะตอบแทน | | รณะเพึ่อระงับไภย
|
๏ นิ่งเงียบสงบงำ | | บมิทำประการใด
|
ปรากฎประหนึ่งใน | | บุระว่างและร้างคน
|
๏ แน่โดยมิพักสง | | สยะคงกระทบกล
|
ท่านวัสสการจน | | ลุกระนี้ประจักษ์ตา
|
๏ ภินท์พัทธะสามัค | | คิยะพรรคพระราชา
|
ชาวลิจฉวีวา | | ระจะพ้องอนัตถ์ไภย
|
๏ ลูกข่างประดาทา | | รกะกาละขว้างไป
|
หมุนเล่นสนุกไฉน | | ดุจะกันฉนั้นหนอ
|
๏ คูรวัสสการเเส่ | | กละแหย่ยุดีพอ
|
ปั่นป่วนบเหลือหลอ | | จะมิร้าวมิรานกัน
|
๏ ครั้นทรงพระปรารพภ์ | | กิจะจบธจึ่งบัญ
|
ชานายนิกายสรร | | พะทแกล้วทหารหาญู
|
๏ เร่งทำอุลุมป์เว | | ฬุคเนกะเกณฑ์การ
|
เพื่อข้ามนทีธาร | | จระเข้านครบร
|
๏ เขารับพระบัณฑูร | | อดิศูริย์บดีศร
|
ภาโรปกรณ์ตอน | | ทิวะรุ่งสฤทธิ์พลัน
|
๏ จอมนารถพระยาตรา | | พยุหาธิทัพขันธ์
|
โดยแพและพ่วงปัน | | พละข้ามณคงคา
|
๏ จนหมดพหลเนือง | | ยละเนืองขนัดคลา
|
ขึ้นฝั่งลุเวสา | | ลิบุเรศสดวกดาย
|
| | |
|
๒๔
|
จิตรปทาฉันท์ ๘
|
๏ นาคะระธา | | นิวิสาลี
|
เห็นริปุมี | | พละมากมาย
|
ข้ามติระชล | | ก็ลุพ้นหมาย
|
มุ่งจะทลาย | | พระนครตน
|
๏ ต่างก็ตระหนก | | มนะอกเต้น
|
ตื่นบมิเว้น | | ตละผู้คน
|
ทวบุระคา | | มะจลาจล
|
เสียงอลวน | | อลเวงไป
|
๏ สรรพะสกล | | มุขะมนตรี
|
ตรอมจิตระภี | | รุกะเภทไภย
|
บางคณะอา | | ทระปราไส
|
ยังมิกระไร | | ขณะนี้หนอ
|
๏ ควรบริบาล | | พระทวารมั่น
|
ต้านประทะกัน | | อริก่อนพอ
|
ขัตติยะรา | | ชะสภารอ
|
ดำริหะขอ | | วระโองการ
|
๏ ทรงตริไฉน | | ก็จะได้ทำ
|
ตามนยะดำ | | รัสะภูบาล
|
เสวกะผอง | | ก็เคาะกลองขาน
|
อาณติปาน | | ดุจะกลองพัง
|
๏ ศัพทะอุโฆษ | | ลุพระโสตร์ท้าว
|
ลิจฉวิด้าว | | ขณะทรงฟัง
|
ต่างธก็เฉย | | และละเลยตัง
|
ไท้นฤกัง | | วละอย่างไร
|
๏ ต่างบมิคลา | | ณสภาคาร
|
แม้พระทวาร | | บุระทั่วไป
|
รอบทิศะด้าน | | และทวารไหน
|
ห่อนนระใด | | ธุระปิดมี
|
| | |
|
๒๕
|
สัททุลวิกีฬิตฉันท์ ๑๙
|
๏ จอมทัพมาคธะราษฐ์ธยาตร์พยุหะกรี
|
ฑาสู่วิสาลี | | นคร
|
๏ โดยทางอันพระทวาระเปิดนระนิกร
|
ไป่รอจะต่อรอน | | อะไร
|
๏ เบื้องนั้นท่านคะรุวัสสการทิชะก็ไป
|
นำทัพชเนนทร์ไท | | มคธ
|
๏ เข้าปราบลิจฉวิขัติย์ณรัฏฐะชนบท
|
สู่เงื้อมพระหัตถ์หมด | | และโดย
|
๏ ไป่พักต้องจะกะเกณฑ์นิกายพหละโรย
|
แรงเปลืองระดมโปรย | | ประยุทธ์
|
๏ ราบคาบเสร็จธเสด็จลุราชะคฤหะอุต
|
ดมเขตร์บุเรศดุจ | | ะเดิม
|
๏ ตามเรื่องต้นยุติแต่จะต่อพจนะเติม
|
ภาษิตระจิตร์เสริม | | ประสงค์
|
๏ ปรุงโสตร์เปนคติสุนทราภรณะจง
|
จับข้อประโยชน์ตรง | | ตริดู
|
| | |
|
๒๖
|
อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑
|
๏ อันภูบดีรา | | ชะอชาตะศัตรู
|
ดลิจฉวีภู | | วะประเทศสดวกดี
|
๏ แลสรรพะบรรตา | | วระราชะวัชชี
|
ถึงซึ่งพิบัตบี | | ฑะอนัตถ์พินาศหนา
|
๏ เหี้ยมนั้นเพราะผันแผก | | คณะแตกและต่างมา
|
ถือทิฏฐิมานสา | | หศะโทษพิโรธจอง
|
๏ แยกพรรคสมรรคภิน | | ทนะสิ้น บ ปรองดอง
|
ขาดญาณพิจารณ์ตรอง | | ตริมะลักประจักษ์เจือ
|
๏ เชื่ออรรถยุบลเอา | | รสะเล่าก็ง่ายเหลีอ
|
มากโมหะฟั่นเฝีอ | | บมิฟอกคดีมูล
|
๏ จึ่งตาลประการหา | | ยนะภาวะอาดูร
|
เสียแดนผไทสูญ | | กิติศัพทะเสื่อมนาม
|
๏ ควรชมนิยมจัด | | คะรุวัสสการพราหมญ์
|
เปนเอกอุบายงาม | | กละงำกระทำมา
|
๏ พุทธาทิบัณฑิต | | ยละคิดพินิจปรา
|
รพภ์สรรเสริญสา | | ธุสมัคคภาพผล
|
๏ ว่าอาจจะอวยผา | | ศุกะภาวะมาดล
|
ดีสู่ณหมู่ตน | | บนิราศนิรันดร
|
๏ หมู่ใดผิสามัค | | คิยะพรรคสโมสร
|
ไปปราศนิราศรอน | | คุณะไร้ไฉนดล
|
๏ พร้อมเพรียงประเสริฐครัน | | เพราะฉนั้นแหละบุคคล
|
ผู้หวังเจริญูตน | | กิจะเกี่ยวกะหมู่เขา
|
๏ พึงหมายสมัคคิ์เปน | | มุขะเปนประธานเอา
|
ธูรทั่วและตัวเรา | | บมิเห็น ณ ฝ่ายเดียว
|
๏ ควรยกประโยชน์ยื่น | | นระอื่นก็แลเหลียว
|
ดูบ้างและกลมเกลียว | | มิตระภาพผดุงครอง
|
๏ ยั้งทิฏฐิมานหย่อน | | ทมะผ่อนผจงจอง
|
อารีมิมีหมอง | | มนะเมี่อจะทำใด
|
๏ ลาภผลสกลบรร | | ลุก็ปันก็แบ่งไป
|
ตามน้อยและมากใจ | | ยุติเที่ยงนิยมธรรม์
|
๏ พึงมาระยาตร์ยึด | | สุประพฤติ์สงวนพรรค์
|
รื้อฤษยาอัน | | อุปเฉทะไมตรี
|
๏ ดั่งนั้นณหมู่โด | | ผิบไร้สมัคคิ์มี
|
พร้อมเพรียงนิวัทธ์นี | | ระวิวาทระแวงกัน
|
๏ หวังเทอญมิต้องสง | | สยะคงประสบพลัน
|
ซึ่งศุขกเษมสันต์ | | หิตะกอบทวีการ
|
๏ ใครเล่าจะสามารถ | | จิตระอาจจะรานหาญ
|
หักล้างบแหลกลาญ | | ก็เพราะพร้อมเพราะเพรียงกัน
|
๏ ป่วยกล่าวอะไรฝูง | | นระสูงประเสริฐครัน
|
ฤๅสรรพะสัตว์อัน | | เฉภาะมีชิวีครอง
|
๏ แม้มากผิกิ่งไม้ | | ผิวะใครจะใคร่ลอง
|
มัตกำกระนั้นปอง | | พละหักก็เต็มทน
|
๏ เหล่าไหนผิไมตรี | | นฤมีณหมู่ตน
|
การ ใดจะขวายขวน | | บมิพร้อมมิเพรียงกัน
|
๏ อย่าปราถนาหวัง | | ศุขะทั้งเจริญอัน
|
จักมาอุบัติบรร | | ลุไฉนบได้มี
|
๏ ปวงทุกข์พิบัติสรร | | พะภยันตรายกลี
|
แม้ไป่นิยมปี | | ติประสงค์ก็คงสม
|
๏ ควรชนประชุมเปน | | คณะเปนสมาคม
|
สามัคคิปรารม | | ภะนิพัทธคำนึง
|
๏ ไป่มีก็้ไห้มี | | ผิวะมีก็จงพึง
|
ให้ยิ่งภิโยจึง | | จะประสบศุขาลัย
|
| | |
|
๒๗
|
ฉบงง ๑๖
|
๏ พร่ำพรรณน์ฉันทพากย์โดยโจ | | เพียรจบตามนัย
|
นิทานบุราณเปนมูล
|
๏ นามสฤษดิ์ นายชิต ชวางกูร | | เชลงเฉลาเอาธูร
|
สลัดอาลัสย์อันมี
|
๏ ไว้ปากไว้วากย์วาที | | ไว้วงศ์กระวี
|
ไว้เกียรติ์และไว้นามกร
|
๏ ไว้เฉลิมเสริมศรีพระนคร | | คือพิทยาภรณ์
|
พิเศษประดับดูงาม
|
๏ ค่อยคิดติดต่อโดยความ | | มิคลายพยายาม
|
กระวีผิเพ่งเล็งเห็น
|
๏ ฉันทภาคยากล้ำลำเค็ญ | | ถ้อยคำจำเป็น
|
เพราะศัพท์บังคับหนักเบา
|
๏ พึงอภัยข้าผู้วัยเยาว์ | | วิทย์หย่อนอ่อนเชาวน์
|
มิใช่จะคิดแข่งขัน
|
๏ อาศรัยใจชอบเชิงประพันธ์ | | กิจอื่นว่างครัน
|
ก็เครื่องจะเปลืองเวลา
|
๏ จำเนียรแต่เพียรอุตสา | | หะพจน์พรรณนา
|
สฤทธิ์ด้วยจิตร์จงพลัน
|
๏ ฝากไว้ในน่าแห่งบรรณ | | เพื่อเชื้อเชิญสรรพ์
|
สุภาพมหาชนชม
|
๏ สถิตย์เสถียรเทียรฆ์กาละนิยม | | ถ้อยเสริญเทอญสม
|
ประสาทะพรพาจา
|
๏ ขอจุ่งอิฏฐผลนานา | | ลุดั่งปราถนา
|
ณผู้พิจารณ์อ่านฟัง ฯ
|
| | |
|
เชิงอรรถ
ที่มา
[1]