à¸à¸™à¸à¸™à¸„ร
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
การปรับปรุง เมื่อ 15:47, 6 สิงหาคม 2552 โดย CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน)
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
พระนิพนธ์: พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ
มีเพียงภาค ๑ ภาคเดียว
บทประพันธ์
ภาค ๑ บนฟ้า
| ๏ มาจะกล่าวบทไป | ถึงพญากมลมิตรฤทธิ์กล้า | ||
| กระเดื่องเลื่องชื่อฦาชา | เลอศักดิ์รัษาสัตย์ทรง | ||
| ยิ่งใหญ่ในสกลคนธรรพ์ | ผองพรรณ์พึงพิศพิศวง | ||
| อาภรณ์อาภาอ่าองค์ | เพราพริ้งยิ่งยงทรงลักษณ์ | ||
| เธอพร่ำทำพรตกฎกล้า | บูชาพระศุลีมีศักดิ์ | ||
| แรงเรี่ยวเชี่ยวฌานนานนัก | เพ่งพักตร์ภักดีศีวะ | ||
| แจ่มใจในพรตปลดบาป | กำหราบโทโสโสโมหะ | ||
| ร้อยฉนำสำรวมโยคะ | แรงตบะบ่มรักภักดี ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | พระวิศเวศวรเรืองศรี | ||
| เอี่ยมอาสน์ไกลาสคีรี | เอมอิทธิ์ทฤษฎีตรีภพ | ||
| แลเพ่งเล็งพิศทิศทศ | ปรากฎทุกแหล่งแจ้งลบ | ||
| ส่วยเนตรทัศนาปรารภ | แลพบกมลมิตรจิตน้อม | ||
| บ่มตบะบำเพ็ญเห็นชัด | บรรทัดธรรมบถอดผอม | ||
| โดยแบบดาบสพรตพร้อม | หว่านล้อมน้ำใจในบุญ | ||
| มเหศวรหวนทรงสงสาร | ชมฌานเชิดเนื่องเครื่องหนุน | ||
| หมายเอื้ออุปถัมภ์ค้ำคุณ | ค้ำจุนจินตนาอารี | ||
| จึ่งเสด็จจากหล้าผาขาว | ดังดาวดูเด่นเพ็ญศรี | ||
| เอี่ยมองค์ทรงรูปโยคี | ศศีเสียบเผ้าเพราพราย ฯ | ||
| พระอิศวรตรัสแก่พระยาคนธรรพ์ว่า | |||
| ๏ อ้าพญากมลมิตรจิตแผ้ว | คือแก้วก่องเกิดเฉิดฉาย | ||
| ไพบุลย์คุณธรรมกำจาย | ชนหลายรู้เฟื่องเลื่องฟ้า | ||
| กอบกรรมทำกิจพิธี | ภักดีต่อเราเจ้าหล้า | ||
| จักให้พรเจ้าเรามา | ปรารถนาฉันไหนใคร่อวย | ||
| อยากได้อย่างใดให้ขอ | อย่าท้อใจสะเทินเขินขวย | ||
| ศักดิ์สิทธิ์ฤทธิ์ล้ำร่ำรวย | อำนวยไม่ห้ามตามใจ ฯ | ||
| พญาคนธรรพทูลตอบว่า | |||
| ๏ อ้าพระำธำรงคงคง | พระคุณกรุณาหาไหน | ||
| ข้าบำเพ็ญบุญคุณมัย | โดยใจจงรักภักดี | ||
| ใช่เลศเหตุใคร่ได้ลาภ | เอิบอาบอิทธิ์กล้ากว่ากี้ | ||
| ขอคุณกรุณาปรานี | ข้าทาสบาทธุลีสืบไป | ||
| ให้นั่งตั้งจิตคิดรัก | อยู่หน้าสามิภักดิ์ใกล้ๆ | ||
| เท่านี้มีสุขปลุกใจ | แสนหมื่นอื่นไม่หมายดล ฯ | ||
| พระอิศวรตรัสว่า | |||
| ๏ อ้าพญาคนธรรพ์บรรเจิด | เชาว์เ้ชิดชูเฉลิมเพิ่มผล | ||
| เหมาะหมดพจมานบานมน | จักถกลเกียรติ์ไกรใหญ่นัก | ||
| เรามีวาจาว่าไว้ | ว่าให้พรเธอเลอศักดิ์ | ||
| จักขอเร่งขอข้อรัก | ขอจักรจวบนัยใจปอง ฯ | ||
| พญาคนธรรพ์ทูลว่า | |||
| ๏ ข้าแต่พระศศิเศขร | อาทรอุปถัมภ์ล้ำผอง | ||
| พระหทัยใฝ่ม่งทรงปอง | โดยคลองการุณบุญมัย | ||
| ประโยชน์โปรดใหญ่ให้ข้า | ผู้ฝ่าบทศรีอดิศัย | ||
| ขอนางพางจันทร์ขวัญใจ | งามใสเนตรสองส่องฟ้า | ||
| เหมือนสีพระศอทรงศักดิ์ | เหมือนจันทร์อันปักเกศา | ||
| ได้แนบนงคราญกานดา | ภริยาเยาว์ยวนควรครอง | ||
| ยามพิศเนตรนางพางเห็น | ศัมภูผู้เป็นเจ้าของ | ||
| จักรื่นอารมณ์สมปอง | เพิ่มภักดิ์รักละอองบทมาลย์ ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | พระศุลียินคำร่ำขาน | ||
| เห็นเรื่องเบื้องน่าช้านาน | ทราบการณ์แน่หนักจักมี | ||
| ตรัสว่าอ้าเจ้าเมามันท์ | ซึ่งสรรภริยาอ่าศรี | ||
| แสงเนตรสีนิลรูจี | รังสีเล่ห์แสงศศิธร | ||
| ส่อเข็ญเป็นภัยใหญ่หลาย | ย่อมร้ายยิ่งฤทธิ์พิษศร | ||
| เร่งระวังตั้งตัวกลัวร้อน | สังหรณ์เห็นเหตุเภทภัย | ||
| จงสมจิตหวังดังมาด | ไ่ป่คลาดบรรหารขานไข | ||
| ตรัสเสร็จเสด็จกลับฉับไว | วับไปจากหน้าคนธรรพ์ ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | กมลมิตรปรีเปรมเหมหรรษ์ | ||
| บังคมก้มราบกราบพลัน | คืนจากพนารัญทันที | ||
| อันความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า | หน้าตาซีดซัวมัวศรี | ||
| เหตุเพราะทรมานนานปี | ในที่มัวหม่นมลทิน | ||
| เดชะพระอิศวรทรงยศ | เคลื่อนกายหายปลดหมดสิ้น | ||
| เรืองรองผ่องพักตร์เพียงอินทร์ | อื่นสิ้นไป่เปรียบเทียบทัน ฯ | ||
| ๏ คืนสู่นิเวศน์วิจิตร | โศภิตพรายแสงแสร้งสรร | ||
| คิดโฉมชายาลาวัลย์ | ศรีจันทร์คือศรีนัยนา | ||
| เคร่าใคร่ได้เคลียเมียมิ่ง | นั่งนิ่งเหิมหรรษ์ฝันหา | ||
| ป่วนใจใฝ่่ขวัญกันดา | นึำกหน้านวลใยใคร่ยล ฯ | ||
| ๏ หยุดนั่งยั้งนอนห่อนได้ | วนไปเวียนมาสับสน | ||
| ออกห่างปรางคำอำพน | เดินด้นสู่สวนมาลี ฯ | ||
| ๏ เห็นนางนวลศรีมีโฉม | ดังโสมส่องหล้าราศรี | ||
| เนาเรือเหนือสรัสปัทมี | ตรณี่จันทร์นวลชวนชม | ||
| พายเงินงามเงาเพราพราย | นวลฉายยึดด้ามงามสม | ||
| เรือน้อยลอยน้ำขำคม | บัวฉมชูล้อมห้อมเรือ | ||
| งามน้ำงามนางกลางชล | งามกุมุทอุตบลล้ำเหลือ | ||
| สะโรชนงรามงามเจือ | งามเรือลอยน้ำอำไพ | ||
| พิศรูปเพลินลักษณ์ศักดิ์ศรี | งามฉวีคือชวาน่าใคร่ | ||
| นวลนงค์องค์ลอองยองใย | รูปลไมแลลม่อมพร้อมเพรา | ||
| คิดเจ้าคือจันทร์ครรพิต | งอนจริตงามแจร่มแช่ลมเฉลา | ||
| เสมอเสมือนเดือนเด่นเพ็ญเพรา | น่าพเ่น้าพนอน้อมออมองค์ ฯ | ||
| ๏ เล็งโฉมโลมนางห่างนุช | ไกลสุดกลางสระระหง | ||
| ใคร่เคล้าคลึงขวัญบรรจง | เอื้อมห่อนถึงองค์นงลักษณ์ | ||
| นางเหลืองนัยนามาแล | คือแขส่องสรวงดวงจักษุ์ | ||
| สบเนตรนางยิ้มพริ้มพักตร์ | ยั่วรักยิ่งเร่งใจร้อน | ||
| เพศเนตรนวลนางกลางสินธุ์ | คือนิลสีศอมหิศร | ||
| แสงศอแสงโฉมศศิธร | ในเนตรบังอรรวมพร้อม ฯ | ||
| ๏ โฉมเฉลา | รูปเย้าใจยวนหวนหอม | ||
| ได้น้องแนบกายหมายออกม | จักถนอมใจสนิทชิดเชื้อ | ||
| เนตรนางอย่างนั้นมั่นใจ | พระศุลีอวยให้แก่เผือ | ||
| เชิญเจ้าจากสระละเรือ | นิ่มเนื้อแน่งน้อยกลอยใจ | ||
| วันนี้พี่เฝ้าพระศิวะ | ได้ชมเดชะอดิศัย | ||
| ศอนิลปิ่นจันทร์พรรณ์ไร | จำได้ในเนตรนางน้อง | ||
| เจ้าจงมีใจใสสุข | ปราศทุกข์ปลดทิ้งสิ่งหมอง | ||
| ผิวน้ำผ่อง่ล้ำลำยอง | หวังครอบเวียนเคล้าเมารัก | ||
| อุ่นแนบแอบเนื้อเหนือหมอน | ปัจถรณ์แท่นคำจำหลัก | ||
| บรรเทิงเริงรมย์ชมพักตร์ | พิศรักพี่ร้อนห่อนคลาย | ||
| อีกข้อขอถามนามนาง | สำอางเอี่ยมองค์ทรงฉาย | ||
| อย่าอิดจิตเอื้อนเบือนอาย | เคืองคายขุ่นข้องหมองใจ ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | นางอนุศยินีศรีใส | ||
| สู่ฝั่งบังคมทูลไป | ข้าไซร้เป็นข้าบทมาลย์ | ||
| นามอนุศยินีมีจิต | มานิตภูวนัยใสศานติ์ | ||
| เคารพนบน้อมจอมปราณ | ภูบาลกรุณาปรานี ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | กมลมิตรเรืองรงค์ทรงศรี | ||
| เปรมใจได้แน่งนารี | ดังศุลีอวยอัตถ์ตรัสไว้ | ||
| แย้มหยิ่มอิ่มในใจสุด | เชยนุชชวนน้องผ่องใส | ||
| สู่มนเฑียรทองยองใย | หฤทัยบรรเทิงเริมรมย์ ฯ | ||
| ๏ อุ้มนางวางแนบแอบน้อง | กรคล้อมกายคลึงสึงสม | ||
| ก่ายกุมจุมพิตชิดชม | เกลียวกลมคลอเคล้าเมากาม | ||
| เกี่ยวกวัดรัดรึงคลึงเคล้น | เหิมเห็นซึ่งสวรรค์ชั้นสาม | ||
| ฉมชื่นรื่นรสนงราม | ในยามสิงสมรมณีย์ ฯ | ||
| ๏ สองผาสุกทุกเมื่อ | แนบเนื้อนวลน้องผ่องศรี | ||
| เนาเินินไกลาศคีรี | ปวงภัยไป่มีมาพ้อง ฯ | ||
| ๏ ฝ่ายพญากมลมิตรจิตชื่น | เริงรื่นอารมณ์สมสอง | ||
| เย็นเช้าเฝ้าสงวนนวลน้อง | ปกป้องรักษาอาทร | ||
| เผอเรอเย่อหยิึ่งยิ่งยวด | โอ่อวดออกชื่อลือฉ่อน | ||
| นงแสนแน่นสรวงปวงอร | นางอมรนางมนุษย์สุดแม้น | ||
| เมียเราเพราพรายฉายเฉิด | ล้ำเลิศองค์อื่นหมื่นแสน | ||
| สาวสวรรค์ชั้นสิ้นดินแดน | ไป่แม้นเมียข้าลาวัลย์ | ||
| เนตรนางอย่างศอมหิศร | ฤารชนีกรเฉิดฉัน | ||
| เนตรไหนไป่เปรียบเทียบทัน | เนตรนางพางจันทร์รูจี | ||
| ่นางในไตรภพจบชั้น | มาแข่งขันน้องต้องหนี | ||
| เมียท่านเมียใครไหนดี | หาเช่นโฉมศรีสุดค้น ฯ | ||
| ๏ เที่ยวอวดเที่ยวโอ้โอหัง | ใครฟังหมั่นไส้ทุกหน | ||
| กำเริบเอิบในใจตน | ใครยลย่อมสิ้นยินดี ฯ | ||
| ๏ วันหนึ่งสากลย์คนธรรพ์ | พร้อมกันสังคีตดีดสี | ||
| เป็นที่เหิมเหมเปรมปรี | ต่างมีสุขล้ำสำราญ | ||
| บางองค์ทรงรำทำเพลง | บังคลบรรเลงศัพท์สาร | ||
| บรรเทิงเริงรื่นชื่นบาน | ในวารอิ่มเอมเปรมใจ ฯ | ||
| ๏ ฝ่ายพญากมลมิตรจิตโอ่ | มาถึงซึ่งสโมสรใหญ่ | ||
| รีบเฉลยเอ่ยนามทรามวัย | อวยนัยะนานารี | ||
| เกิดกล่าวเป็นปากเป็นเสียง | โต้เถียงดันดึงอึงมี่ | ||
| อันนางอนุศยินี | งามดียิ่งใครในภพ | ||
| ใครกล้ามาแกล้งแข่งบ้าง | คือนางองค์ไหนใคร่สบ | ||
| เนตรนางพางจันทร์พัลลภ | ไตรภพห่อนเปรียบเทียบน้อง | ||
| ใครพิศพิศวงนงนุช | ศรีสุทธิ์แสงใสไร้สอง | ||
| แจ่มเจิดเลิศล้ำลำยอง | เนตรน้องคมขำอำไพ ฯ | ||
| ๏ เมื่่อนั้น | เพื่อนพญาคนธรรพ์หมั่นไส้ | ||
| ยิ้มเยาะเคาะคัดขัดไป | โรคในโลกนี้มียา | ||
| พอแก้พอไขได้บ้าง | แยบอย่างเยื้องยักรักษา | ||
| งูกัดรัดรึงตรึงตรา | กลัดกล้าเพราะฤทธิ์พิษเร้า | ||
| ยังหาโอสถปลดได้ | มีมากรากไม้ใบเถา | ||
| แรงฤทธิ์ปลิดพลันบรรเทา | งูเห่าพิษร้อนผ่อนร้าย | ||
| แต่ชายอันพิษความสวย | กัดนั้นจักป่วยห่อนหาย | ||
| โรครักโรคหลงทรงกาย | จักคลายความร้อนห่อนมี | ||
| ท่านจงแจ้งใจไว้บ้าง | อันนางภริยาอ่าศรี | ||
| นัยนาทาครามงามดี | รังสีคือจันทร์ขวัญตา | ||
| ตางามตามจิตคิดเถิด | งามเลิศแลเพ็ญเช่นว่า | ||
| แต่องค์นงคราญกานดา | ใช่ตาทั้งองค์นงลักษณ์ | ||
| ภาคอื่นดื่นอยู่ดูบ้าง | แก้มคางโฉมยงทรงศักดิ์ | ||
| นาสิกเกศาน่ารัก | พร้อมพรักแน่แล้วฤาไร | ||
| เราอ้างนางหนึ่งพึงชม | เพราะผมเพ็ญทองผ่องใส | ||
| อีกนางร่างจมูกถูกใจ | ไฉไลแลรับกับพักตร์ | ||
| บางนางงามเหลือเมื่อนิ่ง | บางหญิงหัวเราะเพราะหนัก | ||
| อีกองค์ทรงศรีดีนัก | นางหนึ่งพึงรักรูปทรง | ||
| บางนางสอางเอวอ้อนแอ้น | อีกองค์ควบแขนแสนส่ง | ||
| หนึ่งความงามจริตติดองค์ | ใครเห็นเป็นมงคลตา | ||
| จักว่างามเนตรงามยิ่ง | กว่าหญิงซึ่งงามนาสา | ||
| ฤานางเสียงหวานกานดา | งามกว่านางอื่นหมื่นพัน | ||
| นงรามงามเกล้าเผ้าดก | จักยกว่ายิ่งสิ่งสรรพ์ | ||
| ฤาความงามแก้มงามกรรณ | งามกว่าอื่นนั้นฉันใด | ||
| ต่างนางต่างงามยามยวน | ต่างนางต่างนวลแจ่มใจ | ||
| จักว่าใครงามกว่าใคร | ข้าไม่เห็นด้วยทั้งนั้น ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | กมลมิตรคิดขุ่นหุนหัน | ||
| เนตรขวางพลางตอบคำพลัน | พูดเล่นเช่นนั้นป่วยการ | ||
| ความงามสามภพจบสิ้น | ทุกถิ่นทิพาศัยไพศาล | ||
| ประมวลถ้วนไซร้ไป่ปาน | เนตรเจ้าเยามาลย์เมียตู | ||
| นางไหนใครกล้ามาขัน | จักอั้นหัวหดอดสู | ||
| โฉมศรีโสภาน่าดู | ใครรู้จักความงามจริง | ||
| ย่อมว่าหาใครใม่เปรียบ | เทียบเนตรนงรามงามยิ่ง | ||
| เพราะเขลาเจ้าหาญค้านติง | ไป่กริ่งกล่าวคำสำนวน ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | เพื่อนพญาคนธรรพ์พลันสรวล | ||
| ความงามหลามหลากมากล้วน | ตั้งขบวนเป็นแห่แลลาน | ||
| งามนวลงามเนตรงามหน้า | ล้วนเป็นวาจาของท่าน | ||
| อาจมีคำขัดทัดทาน | หาพยานยืนปากยากล้น | ||
| ความงามอันเกิดแต่ปาก | แห่งผัวพูดมากร้อยหน | ||
| ห่อนมีหลักค้ำคำคน | ปวงชนไป่เชื่อเบื่อใจ ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | กมลมิตรติดอกหมกไหม้ | ||
| สูอย่าเยาะเย้ยไยไพ | เจ้าไซร้ตาบอดสอดรู้ | ||
| หยิ่งแล้วยังแถมแกมโง่ | พูดโป้พูดปดอดสู | ||
| อันเนตรนงรามงามตรู | ใครดูย่ิมพะวงหลงเพลิน | ||
| อย่าว่าแต่ชายสามานย์ | แม้มุนีมีฌานหาญเหิน | ||
| บ่มตละน่าเบื่อเหลือเกิน | จำเริญโยคะละกาม | ||
| เป็นที่หวาดหวั่นพรั่นจิต | วาสพรุสฤทธิ์คิดขาม | ||
| จึ่งจัดอัจฉราวายาม | กวนกามกอบกรรมทำลาย | ||
| ยียวนชวนชื่นรื่นรส | เพื่อพรตหล่นแหลกแตกหาย | ||
| ไปสมประสงค์จงร้าย | สิ้นหมายหมดวายามะ | ||
| แม้นให้ภริยาข้ายั่ว | คงขรัวฌานแตกแหลกหละ | ||
| เหลือทั้นเหลืออดลดละ | โยคะจักดับฉับพลัน | ||
| ทนเนตรบังอรห่อนได้ | เราไม่กล่าวแกล้งแสร้งสรร | ||
| โฉมศรีโศภาลาวัลย์ | ดวงจันทร์คือดวงนัยนา ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | เพื่อนพญาคนธรรพ์หรรษา | ||
| ตบหัตถ์ตรัสตอบวาจา | ไม่ช้าได้เล่นเห็นจริง | ||
| ที่ใกล้ไหล่เขาเรานี้ | โยคีพรตกล้ามาสิง | ||
| เชี่ยวฌานนานไม่ไหวติง | ปราศสิ่งยั่วยวนชวนชัก | ||
| ท่านใคร่สำแดงวนิดา | จงเชิญกัลยาณิ์ทรงศักดิ์ | ||
| สู่ไหล่คีรีที่พัก | เยื้องยักยั่วเย้าโยคี | ||
| เชิงยวนชวนให้เธอหลง | น้ยนานวลนงทรงศรี | ||
| แม้นนางล้างกิจพิธี | ของมหามุนีได้จริง | ||
| จึ่งจักประจักษ์หลักอ้าง | ว่านางงามปลอดยอดหญิง | ||
| เราไซร้ไป่หาญค้านตึง | ทุกสิ่งนอบน้อมยอมตาม ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | กมลมิตรเจ็บช้ำคำหยาม | ||
| ฤาคิดรอบคอบตอบความ | ในยามหันหุนขุ่นใจ | ||
| ท่านท้าข้าไซร้ไป่พรัน | อันนางพางจันทร์แจ่มใส | ||
| อาจล้างพิธีชีไพร | แน่ได้ดังจิตคิดเจียว | ||
| เราปองลองเล่นเช่นท้า | ใจข้าไป่พรั่นหวั่นเสียว | ||
| ดวงเนตรโฉมยงองค์เดียว | อาจเหนี่ยวพรตโง่โยคี | ||
| ให้ตบะหล่นแหลกแตกทิ้ง | ห่อนนิ่งอยู่ได้ในที่ | ||
| จักเกิดเสียวสันทันที | ราคีกำหนัดกลัดใจ | ||
| แม้นมิสมหวังดังว่า | เศียรข้าจักบั่นหั่นให้ | ||
| เป็นเครื่องบูชาตราไว้ | ที่ในแม่น้ำคงคา ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | เพื่อนพญาคนธรรพ์พลันว่า | ||
| อย่าชล่ากล้าเล่นเจรจา | พูดบ้าบุ่มไปไป่ดี | ||
| จักตัดเศียรเซ่นเช่นว่า | เธอใช่พระมหาฤาษี | ||
| ทรงนามทักษะโยคี | พระประชาบดีเดชิต | ||
| เศียรขาดแล้วมีมาเปลี่ยน | เศียรท่านใช่เศียรนักสิทธิ์ | ||
| หัวขาดจักขาดชีวิต | จักติดหัวใหม่ได้ฤา | ||
| พูดพลางหัวเราะเยาะเย้ย | ท่านเอยอุตส่าห์อย่าดื้อ | ||
| เราว่าจงฟังยั้งมือ | ผ่อนปรือคืนคำจำไว้ ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | กมลมิตรหันหุนมุ่นไหม้ | ||
| จากชุมนุมพลันทันใด | รีบไปยังองค์ชายา ฯ | ||
| ๏ พบนางกลางสวนยวนจิต | ยิ่งพิศผูกพันหรรษา | ||
| เสาวภาคโศภิตติดตา | นัยนาคมขำล้ำลบ | ||
| แจ่มลักษณ์จิ้มลิ้มริมสระ | ปัทมะคันธินกลิ่นกลบ | ||
| ฤาษีชีไพรในภพ | แลสบเนตรน้องต้องรัก ฯ | ||
| ๏ พิศนางพลางกล่าววาจา | ดูราโฉมยงทรงศักดิ์ | ||
| มีชายใจพาลหาญนัก | ลบหลู่นงลักษ์เลิศฟ้า | ||
| กล่าว่าถ้าเจ้าเพราพริ้ง | เลิศยิ่งนางใดในหล้า | ||
| เชิญองค์นงคราญกานดา | ยังไหล่ภูผาข้างโน้น | ||
| ยวนองค์โยคีมีฌาน | ให้ร่านรุมในใจโผน | ||
| ร้อนราคราวไฟไหม้โชน | เอนโอนโยคะละทิ้ง | ||
| แม้นนางทำได้ประจักษ์ | จักว่านงลักษณ์ยอดหญิง | ||
| น่าแค้นคำเขาเขลาจริง | ค้านติงความงามทรามวัย | ||
| พี่ท้าว่าองค์นงลักษณ์ | จักให้ประจักษ์จนได้ | ||
| แม้นไม่ได้ดังหวังใจ | พี่ไซร้จักตัดเศียรตู | ||
| ทิ้งในแม่น้ำคงคา | บูชาเพื่อปลดอดสู | ||
| ขอเชิญนางน้องลองดู | ค้ำชูขอท้าวาที | ||
| ใช้เนตรโฉมยงทรงฉาย | ทำลายพรตดื้อฤาษี | ||
| ให้สมศรัทธาสามี | ดังที่ได้กล่าวท้าไว้ ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | นางอนุศยินีศรีใส | ||
| ยินตรัสขัดอกตกใจ | หฤทัยหวาดหวั่นพรั่นทรวง | ||
| อ้ำอึ้งตลึงแลแดลาญ | เยาวมาลย์ทุกข์เท่าเขาหลวง | ||
| อึดอัดขัดเข้มเต็มตวง | พักตร์เผือดเดือดดวงแดร้อน ฯ | ||
| นางอนุศยินีกล่าวว่า | |||
| ๏ ข้าแต่พระปิ่นปราเณศ | ทรงเดชจงยั้งฟังก่อน | ||
| เกรงผิดจิตข้าอาวรณ์ | โทษกรณ์ก่อนเกิดกองร้าย | ||
| บาปนักจักล่อนักธรรม | เพื่อดาบสกรรมรส่ำรสาย | ||
| เธอบำเพ็ญบุญหนุนกาย | มั่นหมายกุศลผลดี | ||
| แม้นเรานอกรีดกีดขวาง | มุ่งร้ายหมายล้างฤาษี | ||
| ทางดีที่ได้ไป่มี | อัคคีลวกเราเี่ร่าร้อน | ||
| บาปกรรมทำทุกข์แม่นมั่น | โทษทัณฑ์เราเขือเหลือถอน | ||
| กริ่งภัยใจข้าอาวรณ์ | ช้าก่อนจงฟังยั้งคิด ฯ | ||
| ๏ วอนพลางนางเพ่งเล็งพักตร์ | เหตุรักให้ร้อนถอนจิต | ||
| เพียงเพลิงเริงไล่ใกล้ชิด | ยิ่งคิดยิ่งคร้ามขามนัก | ||
| วาจาบังอรวอนว่า | นัยนาดูองค์ทรงศักดิ์ | ||
| พจน์นางแพ้เนตร์นงลักษณ์ | ยิ่งชมยิ่งชักให้ร้าย | ||
| กมลมิตรพิศเนตรนวลนุช | แสนสุดใจรักฤาหาย | ||
| ห่อนยินวาทาธิบาย | ชมเนตรโฉมฉายเพลินไป | ||
| ยิ่งนึกยิ่งแน่ในจิต | นักสิทธิ์ไป่ทรงองค์ได้ | ||
| ตาเพ็ญเช่นนั้นมั่นใจ | อาจพร่าพรตให้เอนเอียง | ||
| นางวอนห่อนเป็นประโยชน์ | เพราะเนตรนงโพธเธอเถียง | ||
| ไป่ยั้งฟังคำสำเนียง | บ่ายเบี่ยงว่าวอนอ่อนใจ ฯ | ||
| ๏ สามีมิฟังดังว่า | กัลยาณิ์พรึงพรั่นหวั่นไหว | ||
| ข่อนๆ ร้อนตัวกลัวภัย | หฤทัยนิ่งนึกตรึกตรอง | ||
| ความจริงในใจใคร่รู้ | ยั่วดูแต่สองต่อสอง | ||
| นักสิทธิ์คงใคร่ในคลอง | รดิกรรมทำนองทางใน | ||
| เรางามยิ่งสามโลกกว้าง | อาจล้างดาบสพรตใหญ่ | ||
| จักสิทธิ์สมหวังดังใจ | ฤาไม่สำเร็จอยากรู้ | ||
| ใคร่ทราบก็เหลือจะใคร่ | อายใจก็เหลืออดสู | ||
| กริ่งโทษเทียมไฟใหม้ภู | โฉมตรูลังเลหฤทัย ฯ | ||
| ๏ เธอวอนทรามวัยใจตื้น | นางขืนคำวอนห่อนไหว | ||
| จูงกรพากันครรไล | มุ่งหน้ามาในไพรพน | ||
| แลหาดาบสพรตกล้า | แทบใกล้ไหล่ผาปลายหน | ||
| พบโยคียงทรงตน | อานนนิ่งแน่แลนาน | ||
| คือหลักปักไว้ไป่เคลื่อน | แม่นเหมือนต้นไม้ไพศาล | ||
| ฝูงปลวกทำรังยังปราณ | สำราญอยู่รอบโยคิน | ||
| หนวดเธอทอดไปในพน | ปลิวไปในหนบนหิน | ||
| ผมขาวยาวเฟื้อยเลื้อยดิน | มุนินทร์ห่อนไหวใจกาย | ||
| กิ้งก่าเพศหญิงวิ่งหนี | บนตัวฤาษีซ่อนหาย | ||
| กิ้งก่าเพศชายไล่กราย | เร่รายตัวหญิงวิ่งล้อ | ||
| ดาบสอดแดแน่นิ่ง | มันวิ่งบนกายสอสอ | ||
| ฌานเพ่งฤาพลั้งรั้งรอ | เหมือนตอปักไว้ในดิน | ||
| ลืมเนตรแลไปในหาว | จักษุใสขาวคือหิน | ||
| ไป่เห็นอันใดในดิน | ไป่ยินอันใดในฟ้า ฯ | ||
| ๏ สององค์ทรงเห็นนักสิทธิ์ | ให้คิดเคลือบแคลงแสยงสยบ | ||
| ไตร่ตรองถ่องท้วนทวนทบ | คือคบเพลิงเร้าเผาแรง | ||
| เปี่ยมฌานปานนั้นพรั่นนัก | ทรงศักดิ์เลิศล้ำคำแหง | ||
| จะยั่วโยคะระแวง | เรี่ยวแรงบาปกรณ์ร้อนร้าย | ||
| สงสัยใจตรึกนึกพรั่น | โทษทัณฑ์จักมากหลากหลาย | ||
| กอบก่อกองกรรมทำลาย | จักสลายสุขสันต์มั่นคง ฯ | ||
| ๏ ฝ่ายพญากมลมิตรพิศนาง | พิศพลางพิสมัยใหลหลง | ||
| บังเกิดกำเริบเอิบองค์ | นัยนาโฉมยงเช่นนี้ | ||
| มุ่งร้ายหมายมาน่าจะ | สำเร็จเด็ดตบะฤาษี | ||
| คิดแค้นคำท้าวาที | ยิ่งมีจำนงปลงใจ | ||
| ชี้เชิญชายามารศรี | ยุวดีลำยองผ่องใส | ||
| อัญเชิญโฉมเจ้าเข้าไป | ล่อให้เห็นองค์นงเยาว์ | ||
| เชิงชวนยวนยั่วโยคะ | ดาบสปลดตละเพราะเจ้า | ||
| พี่จักแฝงไม้ในเงา | อยู่เฝ้าใฝ่ยั้งฟังดู ฯ | ||
| ๏ สองกรทรงกอดยอดรัก | จุมพิตชิดพักตร์ในผลู | ||
| เกี่ยวกวัดรัดโลมโฉมตรู | เหมือนคู่จักร้างห่างนาน ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | นางสุโลจนากล้าหาญ | ||
| ห่อนขัดภัสดาว่าวาน | เยาวมาลย์มุ่งเย้าเข้าไป | ||
| ยืนตรับยับยั้งสังเกต | เห็นเนตรลืมอยู่ดูใส | ||
| มุ่งเขม็งเล็งแลแต่ไกล | ปราศไหวน่าหวั่นพรั่นจริง | ||
| เข้าไปใกล้หน้าดาบส | ทรงพรตแข็งขืนยืนนิ่ง | ||
| จักยั่วจักยวนชวนอิง | ห่อนทิ้งโยคะละลด | ||
| เธอบงนงรามทรามวัย | ฤาไม่ก็ไม่ปรากฎ | ||
| นางเยาะเฉพาะพักตร์นักพรต | ช้อยชดเชิงชวนยวนยี ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | ปาปะนาศน์มหาฤาษี | ||
| ทรงฌานนานยืนหมื่นปี | ไป่มีใครกล้ามากราย | ||
| ลืมเนตรห่อนเห็นอันใด | กรรณ์ไซร้ห่อนฟังทั้งหลาย | ||
| โยคะยิ่งล้ำกำจาย | กระสับกระส่ายฤามี ฯ | ||
| ๏ อันเมื่อโฉมยงทรงฉาย | มุ่งร้ายต่อตบะฤาษี | ||
| องค์พระปาปะนาศน์มุนี | สำรวมอินทรีย์นิ่งนาน | ||
| รู้สึกมายามายวน | ทบทวนทำนองปองผลาญ | ||
| โยคีมีใจรำคาญ | เหตุการกลใดใคร่แล | ||
| น้อยๆ ค่อยรู้สึกตน | เห็นนางโศภณเพ็ญแข | ||
| นัยนานิลนวลยวนแด | ยิ่งแลยิ่งล้ำอำไพ | ||
| ท่วงทีท่าทางอย่างล้อ | ใครหนอน่าชิดพิสมัย | ||
| นักสิทธิ์คิดหลายหฤทัย | เหตุใดมาเพ่งเล็งพิศ | ||
| แม่นมั่นปัญญาฌานะ | โยคะเคร่งครัดชัดจิต | ||
| ทราบเหตุเลศกลต้นคิด | มันกวนชวนชิดทั้งนี้ | ||
| มุ่งร้ายหมายผลาญฌานกู | สู่รู้จังไรใช่ที่ | ||
| กำเริบมาเล่นเห็นดี | มุนีเธอข:-)นัยนา ฯ | ||
| ๏ อันนางอนุศยินี | เห็นเนตรโยคีซ้ายขวา | ||
| เขียวเขม็งเล็งดูกานดา | ประุหม่ามุ่นอกตกใจ | ||
| หวาดหวั่นพรั่นทรวงดวงจิต | สุดคิดจักทรงองค์ได้ | ||
| เซซวนซุดสลบซบไป | ล้มในพนารัญทันที ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | กมลมิตรเห็นเมียเสียศรี | ||
| วิ่งไปใกล้องค์มุนี | โอบอุ้มยุวดีชายา | ||
| กอดทับกับฤทัยไหวหวั่น | องค์สั่นบนแผ่นภูผา | ||
| ริกรัวกลัวกรรมนำพา | เกรงเดชพระมหามุนี ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | ปาปะนาศน์มหาฤาษี | ||
| รู้เรื่องเคืองใจโยคี | จึ่งมีวาจาสาปไป ฯ | ||
| ฤาษีสาบว่า | |||
| ๏ ดูราเมียผัวตัวเอิบ | กำเริบใจบาปหยาบใหญ่ | ||
| อันเนตรนงรามทรามวัย | จักได้รับผลบัดนี้ | ||
| นางยั่วโยคะละเมิด | จงเกิดเป็นมานุษี | ||
| กมลมิตรผู้พญาสามี | เห็นดีรู้ด้วยช่วยกัน | ||
| จงมีกำเนิดมานุษ | ผ่องผุดเพ็ญลักษณ์รังสรรค์ | ||
| สองมุ่งใจสมัครรักกัน | ให้พลันเริศร้างห่างไป | ||
| รันทมกรมกรรมทำงน | ล้างตนในห้วงทุกข์ใหญ่ | ||
| จนสิ้นบาปกรรมทำไว้ | จึ่งให้สิ้นสาปหลาบจำ ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | กมลมิตรพิศเนตรนางขำ | ||
| เจ็บหนักจักจากตรากตรำ | คราวกรรมจำร้างห่างน้อง | ||
| ยิ่งพิศภริยอาดูร | ยิ่งพูนทุกข์ทนหม่นหมอง | ||
| ก้มวอนกรไหว้ใจตรอง | พลางสนองวาจาว่าไป ฯ | ||
| กมลมิตรกล่าวแก่ฤาษีว่า | |||
| ๏ ข้าแต่พระมหามุนี | ข้านี้ทำบาปหยาบใหญ่ | ||
| ลวนลามความผิดติดใจ | หฤทัยหวาดหวั่นรันทด | ||
| ผ่อนโทษโปรดเถิดโยคี | จงสาปให้มีกำหนด | ||
| รู้เขตคำแช่งแบ่งลด | เปลื้องปลดทุกข์น้อยถอยไป ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | ปาปะนาศน์บรรหารขานไข | ||
| ซึ่งเจ้าเนาเข็ญเห็นภัย | คิดใคร่คืนสองครองกัน | ||
| จักสมโดยหวังดังใจ | โดยนัยที่เราสาปสรร | ||
| เมื่อใดได้ทลวงจ้วงฟัน | จวบจ้ำห้ำหั่นกันลง | ||
| เมื่อนั้นกำหนดปลดบาป | สิ้นสาปไป่คลาดมาดม่ง | ||
| กล่าวพลางดาบสพรตยง | เธอสำรวมองค์องค์ต่อไป | ||
| ๏ เมื่อนั้น | กมลมิตรจิตสั่นหวั่นไหว | ||
| พิศเนตรนงรามทรามวัย | อรไทยพิศหน้าสามี | ||
| นางใคร่จำพักตร์ภรรดา | เธอใคร่จำหน้ามารศรี | ||
| จักพรากจากพลันทันที | สองมีใจเศร้าเปล่าทรวง ฯ | ||
| ๏ ตกจากฟากฟ้ามาดิน | พลัดถิ่นอาศัยในสรวง | ||
| พึงหลาบบาปเขือเหลือตวง | ผาหลวงสูงใหญ่ไป่ปาน ฯ | ||
| ๏ นางเข้าสู่ครรภ์มหิษี | พระนาธิบดีใสศานติ์ | ||
| ทรงนามชัยทัตภูบาล | ตระการเรียรติ์องค์ทรงยศ | ||
| ครองอินทิราลัยไกรเกรียง | สำเนียงฦาชาปรากฎ | ||
| ปราศปัจจามิตรคิดคด | ยงยศเยงสิ้นดินดอน ฯ | ||
| ๏ กมลมิตรสู่ครรภ์มหิษี | พระนราธิบดีชาญศร | ||
| ทรงนามธรรมราชภูธร | เธอครองนครอละกา | ||
| ไพรีเข็ดนามขามยศ | ปรากฎเดชเดื่องเลื่องหล้า | ||
| สำราญบานใจไพร่ฟ้า | ทั่วหน้าสุขเกษมเปรมปรี ฯ | ||
| ๏ เมื่อนั้น | องค์พระมเหศวรเรืองศรี | ||
| เนาอาสน์ไกลาศคีรี | เป็นที่อิ่มเอมเปรมตา | ||
| พิศเพ่งเล็งดูรู้แจ้ง | ทุกแหล่งในสวรรค์ชั้นหล้า | ||
| เห็นพญาคนธรรพ์ภรรดา | ชายายุพยงนงคราญ | ||
| ตกจากฟากฟ้ามาดิน | ทิ้งถิ่นทิพาศัยไพศาล | ||
| ทราบแจ้งแห่งเหตุเภทพาล | เกิดทุกข์รุกรานปานนั้น | ||
| นิ่งนึกตรึกตรองคลองธรรม | โทษกรรมเกิดก่อส่อศัลย์ | ||
| เพราะเหตุเนตรนางพางจันทร์ | เช่นกันกับสีศอเรา | ||
| โดยละเมิดเกิดกอบกองทุกข์ | เพลิงลุกร้อนยิ่งผิงเผา | ||
| อันกายโฉมยงนงเยาว์ | ยังเนาในสวรรค์ชั้นฟ้า | ||
| นางไซร้ไปเกิดในดิน | กรุงอินทราลัยใต้หล้า | ||
| เราจักอุปถัมภ์นำพา | รักษาทรากใส่ใจจำ | ||
| เหตุศรีแห่งศอเราไซร้ | แบ่งส่วนไปในเนตรขำ | ||
| จักทอดทิ้งทรากตรากตรำ | ห่างหายหลายฉนำฤาควร | ||
| อันพญาคนธรรพ์นั้นไซร้ | หฤทัยซวนเซเหหวน | ||
| พูดพล่อยเสเพลเรรวน | ปั่นป่วนเพราะเราเข้าเจือ | ||
| ศรีจันทร์ศรีศอศรีศยาม | ในเนตรนงรามงามเหลือ | ||
| เธอเห็นสาวน้อยลอยเรือ | ห่อนเบื่อนัียนาบ้าฟุ้ง | ||
| คิดไปไม่เป็นความผิด | แห่งพญากมลมิตรจิตยุ่ง | ||
| ฤทธิ์อนงค์หลงใหลไคล้คลุ้ง | ควรเราเข้าพยุงเธอไว้ ฯ | ||
| ๏ ตรึกพลางพระมหาเทวะ | โดยพระกรุณาธยาศัย | ||
| หยิบดอกอัมพุชอำไพ | พลางปักลงไว้ในดิน | ||
| กลายเป็นเกาะนัอยลอยอยู่ | แลดูสำอางกลางสินธ์ | ||
| มีเมืองเรืองแข่งแหล่งอินทร์ | โศภินไพจิตรพิศพราย | ||
| ปราสาทราชฐานกาญจน์แก้ว | เพริศแพร้วจำรัสเรืองฉาย | ||
| ห่อนมีชนใดใกล้กราย | เมืองหม้ายอยู่ร้างกลางชล ฯ | ||
| ๏ จัดเสร็จพระอิศวรทรงเดช | ปล่อยเหตุให้เกิดเป็นผล | ||
| กมลมิตรกันน้องสองตน | อนุสนธิ์คำสาปมุนี ฯ | ||
