โคลงนิราศฉะเชิงเทรา
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
การปรับปรุง เมื่อ 09:25, 8 ธันวาคม 2552 โดย CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน)
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระนิพนธ์: พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทินกร กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์
บทประพันธ์
| ๑ | |||
| ๏ อยุธยายศแผ่พ้น | พันแสง | ||
| เรืองรัตน์รสธรรมแจง | แจกหล้า | ||
| สุทัศน์เทพถ่ายแผลง | ผลัดโลก ลงฤๅ | ||
| ทั่วทวีปเวียงใต้ฟ้า | ควบร้อยฤๅเทียม ฯ | ||
| ๒ | |||
| ๏ สมภารสมโพธิเจ้า | จักรพาฬ | ||
| สมบัติสมบูรณ์ปาน | ปิ่นฟ้า | ||
| พระฤทธิ์พระรามผลาญ | แผลงราพณ์ เพียงพ่อ | ||
| พระเดชพระดัดหล้า | โลกล้ำฦๅแสยง ฯ | ||
| ๓ | |||
| ๏ แจ่มบุญบพิตรไท้ | เทียมสูริย์ | ||
| บุญเพียบบุรพพูน | เพิ่มล้ำ | ||
| ปรางค์รัตน์รุจิเรขปูน | ราชปะ- นาทนา | ||
| โตรกตระหง่านเงื้อมค้ำ | แข่งต้านโตกไถง ฯ | ||
| ๔ | |||
| ๏ พลพฤนท์พิริย์เชี่ยวก้อง | การณรงค์ | ||
| อัศวรถนาวายง | ยิ่งอ้าง | ||
| สารเศวตสวัสดิมง | คลคู่ เมืองนา | ||
| ปราบศึกใต้หล้ามล้าง | ล่มล้มทุกแดน ฯ | ||
| ๕ | |||
| ๏ แถลงยามพิโยคแก้ว | กำศรวญ | ||
| โซมโศกสุชลครวญ | คร่ำแก้ม | ||
| สองสะอึกสอื้นอวร | อัดอก อยู่นา | ||
| ต่างจักออกโอษฐ์แย้ม | ยิ่งอั้นอาดูร ฯ | ||
| ๖ | |||
| ๏ ฝืนอกออกโอษฐ์โอ้ | อรเดียว พี่เอย | ||
| กรโอบแอบองค์เพรียว | พร่ำไห้ | ||
| ห่อนวางวลิภาคเกลียว | กลมสวาท | ||
| ฤๅจักเว้นสวาทไว้ | ว่างร้างแรมเวร ฯ | ||
| ๗ | |||
| ๏ อรเดียวดินฟ้าชื่น | โฉมหอม แม่เอย | ||
| แม้ว่าขุนเขาจอม | จดใกล้ | ||
| เจาะเมรุแมกนุชถนอม | ในศิข- รินท์นา | ||
| เขาไป่ย่อยอดให้ | แห่งน้องเนาหน ฯ | ||
| ๘ | |||
| ๏ เจาะจอมเมรุแมกน้อง | นงพาล เล่านา | ||
| กริ่งตรึกไตรเนตรชาญ | เชี่ยวรู้ | ||
| เอาศรีแทรกบาดาล | ดลซ่อน ไว้แม่ | ||
| เกรงพิษภุชคินท์ผู้ | พ่นพ้องพานโฉม ฯ | ||
| ๙ | |||
| ๏ โฉมนุชเนาสะดวกได้ | แดนดล ใดนา | ||
| โสฬสกมลาสน์หน | หกฟ้า | ||
| จักรพาฬพนัสจน | จบทวีป ไว้แม่ | ||
| จตุรพักตร์พิทยถ้า | เทพกล้ำกลายโฉม ฯ | ||
| ๑๐ | |||
| ๏ นึกหนึ่งรัตนเนตรน้อง | เนาเรือน แลนา | ||
| อยู่อื่นอยู่ห่อนเหมือน | อยู่ห้อง | ||
| ผิว์ไข้เผ่าพงศ์เยือน | ญาติเยี่ยม แลนา | ||
| บุญธิราชร่มป้อง | ปกคุ้มภัยพาล ฯ | ||
| ๑๑ | |||
| ๏ ศัลย์เสียงสองมี่ห้อง | กระหึม โหยนา | ||
| พ่างพิลึกเผลียงครึม | คร่ำน้ำ | ||
| พักตร์อาบอัสสุซึม | ซกเนตร นองเอย | ||
| ห่อนไป่เหือดโศกก้ำ | กึ่งน้อยนาที ฯ | ||
| ๑๒ | |||
| ๏ ศรีศรีสิทธิฤกษ์แผ้ว | ภุมวาร | ||
| มารุตคล่องคลองฆาน | คู่พร้อม | ||
| ลาเขตคฤหาสถาน | สถิตย์อาสน์ เรือเอย | ||
| เมือบหมู่พลพายน้อม | เหนี่ยวน้ำเรือปลิว ฯ | ||
| ๑๓ | |||
| ๏ หลัดหลัดเหลียวลับละห้อย | หวนหิว ใจเอย | ||
| เรือชื่อทิวลมลิว | แล่นน้ำ | ||
| อกพี่วาบไหวหวิว | วางสวาท มาแม่ | ||
| แดจักเด็ดวิ่นว้ำ | หวาดหน้าคะนึงหลัง ฯ | ||
| ๑๔ | |||
| ๏ พระฉนวนโสภิตเพี้ยง | พิชยันต์ | ||
| เทววัฒกีสรร | เสกล้ำ | ||
| นึกฤๅรัตนเนตรผัน | ผาดช่อง ฉนวนฤๅ | ||
| พิศไป่พานพักตร์น้ำ | เนตรกลั้นเต็มกลืน ฯ | ||
| ๑๕ | |||
| ๏ ยลป้อมจักรเพชรท้าย | ธานินทร์ | ||
| จักรพ่างจักรวัชรินทร์ | ร่อนฟ้า | ||
| รอนไพจิตราลิน | ลาศละ เมรุแฮ | ||
| จักราชรอนเรียมร้า | ราศร้างแรมสมร ฯ | ||
| ๑๖ | |||
| ๏ บพิตรพิมุขอ้าง | อาราม ราชเอย | ||
| มุขโบสถ์พิบูลย์จาม | แจ่มพร้อย | ||
| ถวลมุขยุพโยพยาม | หยัดเยี่ยม แกลเอย | ||
| เปล่งดั่งจันทร์จักย้อย | หยดห้องหาวโพยม ฯ | ||
| ๑๗ | |||
| ๏ สามปลื้มปลื้มจิตเปลื้อง | ปลิดไกล มาแม่ | ||
| ปลื้มกลับเปลี่ยนเปลี่ยวใจ | จากเจ้า | ||
| ปลื้มสามสิ่งสามไฉน | ศักดิ์หนึ่ง น้อยรา | ||
| สองปลีกเปล่าทรวงเศร้า | สิ่งปลื้มฤๅมี ฯ | ||
| ๑๘ | |||
| ๏ สามเพ็งเพ็ญพักตร์แผ้ว | ผิวขวัญ แม่เอย | ||
| เพ็ญพักตร์พิบูลย์จันทร์ | แจ่มฟ้า | ||
| สามภพพี่เล็งสรร | แสนพักตร์ ก็ดี | ||
| พิศบ่เพ็ญบูรณ์หน้า | หนึ่งหน้านางเดียว ฯ | ||
| ๑๙ | |||
| ๏ สามเพ็งเพ็ญพักตร์น้อง | นวลผจง | ||
| เพ็งยิ่งเพ็ญจันทร์วง | วาดแต้ม | ||
| โอ้ศรีสวัสดิทรง | สรรพลักษณ์ กูเอย | ||
| เพ็ญพักตร์พิมลแย้ม | ยั่วยิ้มยวนใจ ฯ | ||
| ๒๐ | |||
| ๏ วัดทองทองปลั่งเบื้อง | บันบน โบสถ์เอย | ||
| พร่างพร่างพรายตายล | ยาบฟ้า | ||
| เทศทองเล่ห์ทองระคน | คันธรส รังค์แม่ | ||
| หวนว่าอรอ่องหน้า | นุชเต้าตามเรียม ฯ | ||
| ๒๑ | |||
| ๏ อรเอยย่าโอษฐ์อ้อน | อาดูร นักแม่ | ||
| ไข้จักไข้ใจพูน | เพิ่มเศร้า | ||
| ดับการกำสรดสูญ | โศกเสื่อม บ้างรา | ||
| ขวัญอ่อนขวัญอยู่เย้า | อย่าไข้ใจตรอม ฯ | ||
| ๒๒ | |||
| ๏ เจิมใจแจ่มพักตร์แผ้ว | พิมพ์แข | ||
| ผิว์พี่ผ่าทรวงแบ | แบะได้ | ||
| เอาอรแอบดวงดวงแด | เดียวร่วม ใจเอย | ||
| สุดจะแหวกทรวงไซ้ | แทรกน้องในแด ฯ | ||
| ๒๓ | |||
| ๏ ไตรตรึงส์ตรีเทพแสร้ง | สรรสมร มาฤๅ | ||
| เบญจลักษณ์วิไลอร | โอ่หล้า | ||
| เสียงกลกรวิกวอน | หวานจับ ใจเอย | ||
| จากแม่ส่ำสายฟ้า | ฟาดซ้้ำแสนหน ฯ | ||
| ๒๔ | |||
| ๏ เรียมมาบำราศสร้อย | ศรีสงวน กูนา | ||
| ลุถิ่นบางรักครวญ | ครุ่นน้อง | ||
| รักเรียมรักยุพยวร | ยวนยั่ว รักเอย | ||
| บางรักฤๅร้างห้อง | ห่างแก้วกูไกล ฯ | ||
| ๒๕ | |||
| ๏ ถั่นถึงเขตคุ้งคอก | ขังควาย | ||
| ใดไป่ยลคอกราย | รอบล้อม | ||
| อกเรียมดอกรักสาย | สวาทแม่ กูเอย | ||
| ไยอยู่ขังคุ้มห้อม | แห่งน้องเนาสถาน ฯ | ||
| ๒๖ | |||
| ๏ คอกควายแควเขตคุ้ง | ใครขนาน นามนา | ||
| ไยบ่ขังควายปาน | ปากพร้อง | ||
| โอ้อนุชเนาสถาน | สถิตเย่า | ||
| ใจพี่ล้อมคอกน้อง | แน่นคุ้มขังสมร ฯ | ||
| ๒๗ | |||
| ๏ จากมากระเหม่นไส้ | เสียวสมร | ||
| ขัดคั่งฆานปราณจร | เจ็บแคล้ว | ||
| จำใจจากเจียรอร | อัดอก อยู่แม่ | ||
| ตายจักตายร้อยแล้ว | เล่ห์ดิ้นเด็ดแด ฯ | ||
| ๒๘ | |||
| ๏ อาวาสเศวตฉัตรเบื้อง | โบสถ์สูง โสดเอย | ||
| เพียงพิมานอมรฝูง | ฝ่ายฟ้า | ||
| เฉลิมเศียรสัตวจูง | ใจโลก แลพ่อ | ||
| วัดจุ่งแจ้งจากข้า | ช่วยกั้งเกศสมร ฯ | ||
| ๒๙ | |||
| ๏ ลำพูพุ่มชชัฏเชื้อ | ชายแหลม หลากนา | ||
| ใดประดับดับเดือนแรม | เร่งพร้อย | ||
| หึงเห็นหิ่งห้อยแวม | หวาดหวาบ อกเอย | ||
| คิดพ่างพวงเพชรห้อย | ห่วงห้วงกรรณนาง ฯ | ||
| ๓๐ | |||
| ๏ ลำพูหิ่งห้อยพร่าง | พราวพราย | ||
| ถวิลว่าแหวนวัชรินทรราย | รอบก้อย | ||
| จรจากพี่คะนึงหมาย | หมายมุ่ง มาแม่ | ||
| เห็นแต่หิ่งห้อยย้อย | ยาบไม้เหมือนแหวน ฯ | ||
| ๓๑ | |||
| ๏ วาววาวหิ่งห้อยโบก | บินบน | ||
| พราวพร่างลำภูยล | ยิ่งแก้ว | ||
| แสงส่องสว่างชล | ฉุนคิด คะนึงแม่ | ||
| ฉุกว่าพวงเพชรแพร้ว | เพริศพร้อยพรายกรรณ ฯ | ||
| ๓๒ | |||
| ๏ วาบวาบสว่างฟ้า | เฟือนดาว | ||
| แสงหิ่งห้อยแวมวาว | วาบไม้ | ||
| ลำพูพุ่มพฤกษพราว | พรายเนตร เรียมเอย | ||
| พิศพ่างเพชรพี่ให้ | ห่วงห้อยกรรณนาง ฯ | ||
| ๓๓ | |||
| ๏ คิดศรีเสาวภาคพร้อง | พจมาน แม่เอย | ||
| สารสั่งสุดสงสาร | สั่งแก้ว | ||
| ฤๅห่อนจากจรนาน | นับทุ่ม โมงแม่ | ||
| วันหนึ่งเว้นสวาทแคล้ว | คลาดเพี้ยงพันวัน ฯ | ||
| ๓๔ | |||
| ๏ รวยรวยวายุเรื่อยริ้ว | รัญจวน ใจนา | ||
| หวนกระหายหานวล | นึกน้อง | ||
| รื่นรสพัสตราอวล | อรอบ อวยพี่ | ||
| รอยแม่ห่มหุ้มป้อง | ปกเต้าติดหอม ฯ | ||
| ๓๕ | |||
| ๏ ดาวคนองดาวฤกษ์นั้น | เนาคาม นี้ฤๅ | ||
| ใดบ่เด่นดวงงาม | แจ่มฟ้า | ||
| อ้านุชแน่งนงทราม | เสาวภาค พี่เอย | ||
| โฉมแม่เด่นดินฟ้า | ผ่องพ้นพันดาว ฯ | ||
| ๓๖ | |||
| ๏ คอแหลมเล็งลับละห้อย | หวนโหย ใจเอย | ||
| เจ็บอกจากอรโอย | โอษฐ์อ้อน | ||
| คอแหลมล่วงแหลมโดย | ดูมืด แล้วแม่ | ||
| แหลมเล่ห์เหล็กแหลมย้อน | ยอกต้องตนเรียม ฯ | ||
| ๓๗ | |||
| ๏ ลิ่วลิ่วล่วงลุคุ้ง | เขตบาง | ||
| ชัดชื่อพร้องเพรงปาง | ปะแก้ว | ||
| เฉกโฉมมณีนาง | นุชภพน์ พี่ฤๅ | ||
| ฤๅไป่ปะแก้วแคล้ว | เคลือบล้อลวงตรอม ฯ | ||
| ๓๘ | |||
| ๏ ถึงวัดดอกไม้มุ่ง | หมายดวง ดอกนา | ||
| เล่ห์มะลิมาลัยพวง | เพื่อนเคล้า | ||
| จรุงรสกระแจะจวง | จงจิตต์ อวยพี่ | ||
| วัดใช่ดอกไม้เจ้า | จากไห้หาหอม ฯ | ||
| ๓๙ | |||
| ๏ ถึงวัดดอกไม้มุ่ง | หมายมอง หานา | ||
| เคยแม่เด็ดดวงกรอง | กรีดก้อย | ||
| ปรุงประสุคนธ์ลออง | อวลอบ อวยพี่ | ||
| คิดดอกไม้แม่ร้อย | เรียบให้เรียมชม ฯ | ||
| ๔๐ | |||
| ๏ บางขมิ้นคิดขมิ้นเช่น | ฉาบโฉม แม่นา | ||
| ผิวพ่างสุพรรณโซม | แทรกเนื้อ | ||
| เจียรเจ็บจระเทินโทม | นัสเปลี่ยว อกเอย | ||
| โศกแม่ขาดขมิ้นเกื้อ | เก็บเมี้ยนหมองผิว ฯ | ||
| ๔๑ | |||
| ๏ นกขมิ้นมองหลากล้ำ | เหลืองเอง | ||
| โฉมแม่เทียมทองละเลง | เลี่ยนไล้ | ||
| คลิงโคลงเกาะกิ่งเขลง | คลอคู่ | ||
| ดังพี่คลอเคล้นไคล้ | คู่เคล้าคลึงเคลีย ฯ | ||
| ๔๒ | |||
| ๏ ปากลัดระลึกเพี้ยน | พิศวง | ||
| หวาดว่าลัดหลังหลง | แหล่งบ้าน | ||
| ลัดกลับลัดล่องลง | เลยห่าง อรเอย | ||
| เจ็บกระอุอกผล้าน | พลุ่งเพี้ยงเพลิงเผา ฯ | ||
| ๔๓ | |||
| ๏ ปางหน่อนัคเรศแก้ว | กุเร ปันเอย | ||
| จากนุชดาหาเห | เห็จฟ้า | ||
| สองร้างเรื่องบุรเพ | เพียรพบ กันแฮ | ||
| โอ้พี่เออรช้า | ชิดชู้ปางใด ฯ | ||
| ๔๔ | |||
| ๏ มาดลด่านด้าวเขื่อน | ขันธ์ขนอน แลนา | ||
| ไกรตระเวนเรือจร | จอดค้น | ||
| ขุนเอยช่วยระไวสมร | เสมอชีพ กูนา | ||
| กูนิราศนุชพ้น | พึ่งน้อยวานระวัง ฯ | ||
| ๔๕ | |||
| ๏ บางยอยอยกอ้าง | ออกคาม นี้ฤๅ | ||
| ใดสักสิ่งสมนาม | หนึ่งชี้ | ||
| สมศรีสุมาลย์งาม | งามแง่ กูเอย | ||
| ยอชอบยอยกลี้ | ลาศฟ้าดินฤๅ ฯ | ||
| ๔๖ | |||
| ๏ ถั่นถึงที่สถิตไท้ | ธมเห ศักข์นา | ||
| นามเทพผะแดงเด | ชะก้อง | ||
| ข้อยน้อนนิราเอ | อรนุช นาพ่อ | ||
| สรวมสุรารักษ์ป้อง | ปกแก้วกันภัย ฯ | ||
| ๔๗ | |||
| ๏ พระขนงนึกนาฏน้อง | ขนงงาม | ||
| ทันก่งกุทัณฑ์ราม | ราชน้าว | ||
| กันตูรตระลึงกาม | กมเลศ | ||
| ขนงแม่ลบขนงด้าว | เด่นพื้นภูวดล ฯ | ||
| ๔๘ | |||
| ๏ รื่นรื่นรวยรสเร้า | เรณู มาลย์เอย | ||
| ถวิลกลิ่นอรพธู | พี่เย้า | ||
| เฉื่อยเฉื่อยพระพายชู | ชวนคิด คนึงแม่ | ||
| ฤๅว่ากลิ่นอรเต้า | ไต่ฟ้ามาตาม ฯ | ||
| ๔๙ | |||
| ๏ ดึกเดือนจะดับคล้อย | คลอดาว | ||
| ยามวิโยคนุชหนาว | เหน็บเนื้อ | ||
| เหมันต์หมอกมัวพราว | พรำพร่ำ ลงแฮ | ||
| เคยพี่กอดอรเกื้อ | กกเคล้าคลายเย็น ฯ | ||
| ๕๐ | |||
| ๏ บางงัวงัวอุศุภล้ำ | ลอยสวรรค์ ลงฤๅ | ||
| พาหนะมเหศรอัน | เอกหล้า | ||
| เชิญทรงอุศุภผัน | พานุช มาพ่อ | ||
| พระช่วยควบสองข้า | คู่คุ้งวันวาย ฯ | ||
| ๕๑ | |||
| ๏ บางกะบัวบัวอื่นอ้าง | แอบลวง แล้วแฮ | ||
| คิดปทุมพธูดวง | เด่นตั้ง | ||
| ในฐานทิพย์สระทรวง | กุสุเมศ แม่เอย | ||
| บางดั่งบางสะไบกั้ง | กีดกั้นตาเรียม ฯ | ||
| ๕๒ | |||
| ๏ คิดเคยแนบขนิษฐ์น้อย | นอนเพลา พี่เอย | ||
| หัตถ์พี่โอบอรเยาว์ | หยิกห้าม | ||
| เยื้อนยิ้มประยวนเพรา | พลางเงื่อน งามแม่ | ||
| เห็นแต่รอยเล็บว้าม | วาบไส้เสียวสมร ฯ | ||
| ๕๓ | |||
| ๏ บางนานาเนื่องเข้า | เขียวสลอน | ||
| โภชนสุกอรชร | เชิดต้น | ||
| ถวิลโฉมแม่เคยจร | จวบสารท | ||
| เกี่ยวกอบยาคูข้น | คู่น้อมถวายสงฆ์ | ||
| ๕๔ | |||
| ๏ บางนานานิเทศคุ้ง | เขตคาม | ||
| สูงสดส่งรวงทราม | สุกค้อม | ||
| ชุมคนแขกลงหลาม | ลานทุ่ง นาแฮ | ||
| ตรวจแต่หน้าแขกพร้อม | พลัดหน้านางเดียว ฯ | ||
| ๕๕ | |||
| ๏ สำโรงเรือลุเลี้ยว | ระลึกขวัญ เนตรเอย | ||
| โรงเล่ห์หลงโรงกัน | เกี่ยวก้อย | ||
| สองร่วมร่วมสินสรรพ์ | สมรส ระคนนา | ||
| อยู่ไป่ยืนเยียวคล้อย | คลาดห้องหอโรง ฯ | ||
| ๕๖ | |||
| ๏ สำโรงยลแยบแม้น | เมินเหนียม ใจนา | ||
| ผักกระแหน่แนวเทียม | เทียบคล้าย | ||
| ชื่อโรงเล่ห์โรงเรียม | ลงร่วม โรงแม่ | ||
| จากแม่เมิลไม้ละม้าย | มุ่งไม้สำโรง ฯ | ||
| ๕๗ | |||
| ๏ สามสิบสองโคกเบื้อง | เบาราณ มานา | ||
| ยลไป่เป็นเรือนชาน | ชัฎไม้ | ||
| คิดโคกคฤหาดาล | แดสวาท แม่เอย | ||
| สนุกนิแผ้วเพียงไล้ | แหล่งน้อยนางสงวน ฯ | ||
| ๕๘ | |||
| ๏ สามสิบสองโคกล้วน | แลดิน ดอกฤๅ | ||
| คำว่าโคกควรยิน | ย่านบ้าน | ||
| จรจากพี่จำถวิล | หวาดคิด คนึงแม่ | ||
| คิดพี่คิดโคกสอ้าน | อกโอ้อายใจ ฯ | ||
| ๕๙ | |||
| ๏ เทียวทางทุกข์เนตรน้ำ | นางคลอ ตานา | ||
| ดลถนัดตะเคียนตอ | ตัดตั้ง | ||
| ตัดสวาทโศกพูนพอ | เพียบอก อกเอย | ||
| แดจักเด็ดดั่งบั้ง | บั้นต้นตอตะเคียน ฯ | ||
| ๖๐ | |||
| ๏ ทับนางนิเทศบ้าน | บอกจริง ใจนา | ||
| คิดพี่ทับอรอิง | อ่อนพลิ้ว | ||
| เดาะพวงผะผ่าวผิว | พานปรัศว์ พี่เอย | ||
| ค้อนแม่ข่วนเรียมริ้ว | อุ่ยโอ้ทับนาง ฯ | ||
| ๖๑ | |||
| ๏ ทับนางนึกผทับน้อง | นางนอน | ||
| อกพี่ทับปิโยทร | แท่งเกื้อ | ||
| พุ่มทิพย์ยอดยันยอน | ยวนอก อกเอย | ||
| มาพิโยคยุพเนื้อ | เน่งถ้าทับนาง ฯ | ||
| ๖๒ | |||
| ๏ ทับลานเล่ห์ทัพมล้าง | ลาวเวียง นี้นา | ||
| ตรีพยุห์พลพฤนท์เพรียง | พรั่งพร้อม | ||
| พาหิรริปูเกรียง | ไกรสิทธิ์ ก็ดี | ||
| ไป่เท่าศึกเสน่ห์น้อม | หนักน้ำใจเรียม ฯ | ||
| ๖๓ | |||
| ๏ อ้าอรเจิมจิตต์หล้า | เล็งฉงน | ||
| ฤๅอัปสรสวรรค์บน | แบ่งหน้า | ||
| เทวพิศวกรรมกล | กอปรูป มาฤๅ | ||
| ตูรตระเดียมแดเร้า | เร่งเร้ารนเห็น ฯ | ||
| ๖๔ | |||
| ๏ ลิ่วลิ่วลุล่วงบ้าน | บางพลี | ||
| ศาลเทพสิทธิศักดิ์มี | มดท้าว | ||
| สรวมไท้เทพอารี | อาราธน์ ราพ่อ | ||
| ตบัดพลีบวงจ้าว | จุ่งคุ้มภัยสมร ฯ | ||
| ๖๕ | |||
| ๏ ลุเศียรจระเข้เขต | คามกาล ก่อนนา | ||
| เกรียกเกียรติไกรทองชาญ | เชี่ยวแกล้ว | ||
| ตัดเศียรจรเข้ขนาน | นามสืบ ไว้รา | ||
| ตัดดั่งตัดสวาทแคล้ว | คลาดร้างแรมสมร ฯ | ||
| ๖๖ | |||
| ๏ หอมสินศีลแม่พร้อม | เพรงปาง มาฤๅ | ||
| ศีลสิทธิอักษฎางค์ | เดชค้ำ | ||
| รังรูปศิริโสภางค์ | เพ็ญลักษณ์ เลิศแฮ | ||
| หอมรูปหอมรสล้ำ | ล่วงบ้านหอมสิน ฯ | ||
| ๖๗ | |||
| ๏ ปากตะครองครวญคิดครั้ง | คราวสม แม่เอย | ||
| ครองพี่ครองนุชชม | ชื่นช้อย | ||
| โททาบอุทรกลม | เกลียวสวาท | ||
| เยียวพิโยคยุพคล้อย | คลาดแคล้วใครครอง ฯ | ||
| ๖๘ | |||
| ๏ บ้านพร้าวดลพร้าวเมี่ยง | ยุพมาลย์ แม่เอย | ||
| เมี่ยงแม่ปรุงประจงนาน | จัดตั้ง | ||
| อรรังรสหัตถ์ปาน | ปนทิพ รจนา | ||
| พบชื่อพร้าวนึกครั้ง | เมี่ยงน้องนางปรุง ฯ | ||
| ๖๙ | |||
| ๏ รอนพรรภาณุมาศเศร้า | เสื่อมแสง | ||
| บังบ่าเมรุลับแลง | โลกคลุ้ม | ||
| มัวทวีทุกข์ทวีแรง | เรียมลับ มาแม่ | ||
| เศร้าพี่เศร้าทรวงกลุ้ม | กลัดอั้นอวลสมร ฯ | ||
| ๗๐ | |||
| ๏ คิดยามเยาวยั่วเย้า | ยวนทรวง พี่เอย | ||
| ผทับอาศน์แอบองค์ควง | ควบเคล้า | ||
| กรโอบกระพัดพวง | ผทุมาศ แม่เอย | ||
| เบิกสะไบบงเต้า | เต่งต้องตาเรียม ฯ | ||
| ๗๑ | |||
| ๏ ยามเย็นสุริเยศคล้อย | คลอเขา | ||
| ขุนสิเนรุงงำเงา | แง่เงื้อม | ||
| นึกนาฎแน่งนุชเยาว์ | เย็นเยี่ยม แกลแม่ | ||
| คิดแม่งามกรเอื้อม | อ่อนชี้ชมดวง ฯ | ||
| ๗๒ | |||
| ๏ บางผึ้งผึ้งพวกมิ้ม | ฤๅหลวง เล่านา | ||
| เมิลไป่พานผึ้งรวง | เร่งเศร้า | ||
| หวั่นแดเด็ดสวาททรวง | เดียวบุษบ์ มาลย์แม่ | ||
| หวาดว่าผึ้งผ่ายเคล้า | ดอกแก้วกูสงวน ฯ | ||
| ๗๓ | |||
| ๏ ลุถึงถิ่นท่าสอ้าน | ออกนาม | ||
| ท่ารดุกอกกะหนาม | กะหนากกล้ำ | ||
| ค่อนค่อนคิดคนึงยาม | สรงสระ แม่นา | ||
| ท่าสอาดอรเลี่ยนล้ำ | เล่ห์แผ้วพูนทอง ฯ | ||
| ๗๔ | |||
| ๏ คนึงยามยุพโยพเนื้อ | นวลผิว พี่เอย | ||
| ผ่องพ่างเพ็ญจันทร์ลิว | ล่องฟ้า | ||
| โศกสมรมิ่งขวัญปลิว | ปลิดสวาท มาแม่ | ||
| เมิลพระจันทร์ใช่หน้า | นุชเมื้อมวลจันทร์ ฯ | ||
| ๗๕ | |||
| ๏ มาลุล่วงเข้าเขตต์ | เขาดิน | ||
| เขาหลากแลหาหิน | ห่างก้อน | ||
| ห่างพักตร์ยุพยุพิน | เพียบหนัก อกเอย | ||
| หนักเล่ห์โขดเขาซ้อน | สอบซ้อนแสนเขา ฯ | ||
| ๗๖ | |||
| ๏ ทุ่งโพโพเทพอุ้ม | เอาภู- ธรฤๅ | ||
| ขุนโฆษควบพินธู | ท่านเคล้า | ||
| พระเอยอุปการชู | เชิญช่วย ราพ่อ | ||
| มาพ่อพาดูเต้า | ตั่งน้อมเนาถนอม ฯ | ||
| ๗๗ | |||
| ๏ นกเขาเคียงคาบป้อน | ปากผสม | ||
| คลอคู่คูคารม | เรียกร้อง | ||
| คู่นกคิดนุชคม | เคียงคู่ เรียมเอย | ||
| โอษฐ์พี่จืดอรจ้อง | จักป้อนคำสลา ฯ | ||
| ๗๘ | |||
| ๏ แอ่นเคล้าเคล้าคู่เคล้า | คลอเคลีย | ||
| ผู้ไต่เต้นตามเมีย | แมกไม้ | ||
| คูเดียวเด็ดสวาทเสีย | สายสวาท พี่เอย | ||
| นกบ่ไร้เรียมไร้ | คู่ร้างแรมโรย ฯ | ||
| ๗๙ | |||
| ๏ เรือดลสามภูดาษด้าว | แดนคาม | ||
| แสดงโศกภูดาษสาม | สดับถ้อย | ||
| จดระบบระบิลความ | ทุกข์เทวษ เรียมรา | ||
| วานช่วยสื่อสารสร้อย | โศกน้องนางฟัง ฯ | ||
| ๘๐ | |||
| ๏ ยามเย็นเย็นยะเยียบเศร้า | ทรวงซึม | ||
| หม้าโขมดผีพงพึม | ผิ่วก้อง | ||
| นางพฤกษเพรียกไพรครึม | ครางคร่ำ ครวญนา | ||
| เรียมก็เครงครวญร้อง | ร่ำไห้โหยสมร ฯ | ||
| ๘๑ | |||
| ๏ นางยูงยะยั่วผู้ | ผกหาง | ||
| ผู้กระพือแพนการ | ก่งฟ้อน | ||
| มยุเรศมยุรนาง | นกชื่น ชมแฮ | ||
| โศกแต่ทรวงเรียมร้อน | ร่ำโอ้อายยูง ฯ | ||
| ๘๒ | |||
| ๏ ดูดวงใดบ่คล้อย | คลาคลอ โลกเอย | ||
| สั่งโลกเลื่อนรถรอ | เรี่ยฟ้า | ||
| ดุจเรียมร่ำครือครอ | ครวญเคร่า สั่งแม่ | ||
| หน้าแม่เรียงรองหน้า | เรี่ยน้ำตาตรอม ฯ | ||
| ๘๓ | |||
| ๏ ส่ำส่ำสาโรชเร้า | รำเพย | ||
| เฉื่อยเฉื่อยวายุชายเชย | ชื่นช้อย | ||
| คิดคิดรสฆานเคย | คนธกลิ่น กลาแม่ | ||
| หลัดหลัดลับแม่คล้อย | คลาดคลุ้มแดดาล ฯ | ||
| ๘๔ | |||
| ๏ โฉมจันทร์เจียรจากข้าง | คาวี ก็ดี | ||
| กุศราชนางประภาวดีหนี | หน่ายเคล้า | ||
| รามราชบำราศสี- | ดานาฎ ก็ดี | ||
| สามโศกผิว์ควบเข้า | ค่อนเสี้ยวโศกเรียม ฯ | ||
| ๘๕ | |||
| ๏ พยับพะโยมพยุย้อนโย้ | ยางโยน | ||
| ตะแบกตะบกตะเบาโอน | อ่อนเทิ้ม | ||
| รอกแตไต่ตกโผน | ผกเผ่น | ||
| แดพี่รัวริกเรื้ม | เร่าเร้ารัญจวน ฯ | ||
| ๘๖ | |||
| ๏ ใบพฤกษ์พลัดต้นอ่อน | หวอหวือ | ||
| ลมระบุโบกโบยบือ | บั่นไม้ | ||
| นกหกเห็จเหิรปรือ | ปรึบปีก ไปนา | ||
| อกพี่ปั่นป่วนไล้ | โศกล้ำลมโบย ฯ | ||
| ๘๗ | |||
| ๏ พรรษมโซมหยาดย้อย | ยังคราว คราวนา | ||
| ยางคาบคัคณานต์ขาว | ขาดน้ำ | ||
| เรียมโศกสุชลพราว | พรำพร่ำ ลงแม่ | ||
| เป็นไป่วายเทวษก้ำ | กึ่งเว้นวันตรอม ฯ | ||
| ๘๘ | |||
| ๏ ฟ้าเครงครวญคร่ำครื้น | คระฮูม ฮูมนา | ||
| เมฆหลั่งเมล็ดฟูม | ฟั่นน้ำ | ||
| อกเรียมร่ำรันตูม | ตีอก โอยแม่ | ||
| สายสุชลฉ่ำช้ำ | โศกรื้อแรงครวญ ฯ | ||
| ๘๙ | |||
| ๏ พรรษาธารถั่นท่อฟ้า | ฝอยทอง | ||
| คิดโศกวสันต์สอง | เสียดเนื้อ | ||
| ไกลอนุชอนาถสยอง | สยดเยือก อกเอย | ||
| เย็นยิ่งลมไข้เรื้อ | เร่งเริ้มรัวสกนธ์ ฯ | ||
| ๙๐ | |||
| ๏ คัคณานต์บางคับยั้ง | หยาดฝน | ||
| บึงบ่อบางตำบล | บกแห้ง | ||
| จากมิตรมิ่งเสมอชนม์ | ชีพิต พี่เอย | ||
| เป็นไป่วายเทวษแล้ง | หลั่งน้ำตาตรอม ฯ | ||
| ๙๑ | |||
| ๏ ยามดึกดุเหว่าซร้อง | เสียงประสาน | ||
| แว่วแว่ววังเวงปาน | ปี่แก้ว | ||
| ถวิลมิ่งวิมลมาลย์ | มาโนช เรียมเอย | ||
| เสียงแม่จับใจแจ้ว | จากเจ้าเจ็บใจ ฯ | ||
| ๙๒ | |||
| ๏ การศัพท์ไก่แก้วแข่ง | ขันขาน | ||
| โสตเสนาะสนั่นปาน | ปี่แก้ว | ||
| ถวิลมิ่งวิมลมาลย์ | มาโนช เรียมเอย | ||
| เสียงแม่จับใจแจ้ว | จากเจ้าเจ็บใจ ฯ | ||
| ๙๓ | |||
| ๏ แสงโสมส่องสว่างว้าง | วายเผลียง | ||
| ดวงเคราะห์พฤหัสบดิ์เคียง | คู่ใกล้ | ||
| นึกเนาคฤหาเรียง | รสร่วม เรียมแม่ | ||
| หลงตระกองกรไล้ | ลูบค้างเขินกร ฯ | ||
| ๙๔ | |||
| ๏ ค่อนรุ่งค่อนอกเร้า | รัญจวน ใจนา | ||
| นิทรห่างนิตยโหยหวน | ห่างแก้ว | ||
| หระอืดกระโอยครวญ | ครางครุ่น ครวญแม่ | ||
| เจ็บยิ่งเจ็บจากแคล้ว | คลาดน้องนอนเดียว ฯ | ||
| ๙๕ | |||
| ๏ เดือนดับระดับด้วย | ดวงดาว | ||
| ดาวประกายพฤกษ์พราว | พร่างฟ้า | ||
| เรื่อเรื่ออรุณขาว | เขตต์ขอบ โลกเอย | ||
| คิดแม่ตื่นตั้งถ้า | ถาดน้ำสังข์สนาน ฯ | ||
| ๙๖ | |||
| ๏ รางรางรุจิเรกด้วย | ดวงสูริย์ | ||
| แย้มเยี่ยมโพยมจรูญ | เรื่อเรื้อง | ||
| ถนัดมุขแม่ไพบูลย์ | บงแม่น ใจนา | ||
| ยามเมื่อแย้มม่านเยื้อง | เยี่ยมชะม้อยเรียมมอง ฯ | ||
| ๙๗ | |||
| ๏ รำไพผ่องภพแผ้ว | แผงสวรรค์ | ||
| ร้อนโอฆสาครคัน | ขอดแล้ง | ||
| อกเรียมบำราศขวัญ | ขวาเนตร กูเอย | ||
| ร้อนกระอุอกแห้ง | หากร้อนฤๅเทียม ฯ | ||
| ๙๘ | |||
| ๏ บางตรูดนึกกรูดต้น | ตามกระถาง แถวนา | ||
| ผลดกเพียงใดนาง | เหนี่ยวได้ | ||
| ผ่าเสี้ยวสระเสยสราง | ศกแม่ นาแม่ | ||
| บางกรูดดลกรูดไม้ | แม่ตั้งชานเฉลียง ฯ | ||
| ๙๙ | |||
| ๏ บางตรูดกรูดสระเส้น | ศกสมร แม่ฤๅ | ||
| ผิวแทรกสุวคนธ์อร | อบฟุ้ง | ||
| ต้นตรูดนึกใคร่ตอน | ตัดฝาก นุชนา | ||
| ปลูกก็หลัวเรือกบุ้ง | บ่อนก้านกินใบ ฯ | ||
| ๑๐๐ | |||
| ๏ ลุถิ่นบางพระอ้าง | อกนาม พระนา | ||
| พระบั่นบาปธรรมสาม | เสร็จแล้ว | ||
| เรียมร่ำประกัติกาม | กำหนัด ในแม่ | ||
| ของแห่งห้องราคแคล้ว | รวบร้อยรึงสกนธ์ ฯ | ||
| ๑๐๑ | |||
| ๏ บางปรงปรงไข่ขึ้น | ขอบเฉนียน นี้ฮา | ||
| คิดแม่เก็บปรงเจียน | จุ่มแป้ง | ||
| ทอดเทียบสิ่งสุปเพียญน์ | พูนภาช- นะเอย | ||
| จัดประจงแต่งแสร้ง | เสพล้ำลืมกลืน ฯ | ||
| ๑๐๒ | |||
| ๏ โสธรอรเอกสร้อย | โสพิน พ่อฤๅ | ||
| พาพธูพหลลิน- | ลาศผ้าย | ||
| เรียมปราศประวัติถวิล | ไหวจิตต์ จอดแม่ | ||
| เหลือกจักเกิดราพณ์ร้าย | เรื่องเพี้ยงโสพิน ฯ | ||
| ๑๐๓ | |||
| ๏ โสธรถิ่นชื่อบ้าน | บงฉงน ใจเอย | ||
| ฤๅว่าโสพิดล | แด่นนี้ | ||
| ลุกอนุชพระพหล | หวลนึก คนึงแม่ | ||
| กูจากเกรงราพณ์ลี้ | ลอบเพี้ยงโสพิน ฯ | ||
| ๑๐๔ | |||
| ๏ สำปทวนทวนจิตต์รั้ง | รอคอย แม่เอย | ||
| เรือล่องตามชลาลอย | แล่นลุ้ย | ||
| ไป่ทันทอดเรือถอย | ทวนเท่า นุชนา | ||
| หยับโยคพลยายพุ้ย | พี่จ้องใจทวน ฯ | ||
| ๑๐๕ | |||
| ๏ ถึงถิ่นสาวชะโงก | บอกนาม นี้แฮ | ||
| ไยบ่ยลสาวงาม | ชะโงกหน้า | ||
| ถวิลว่าเยี่ยมแกลตาม | เตือนสั่ง พี่เอย | ||
| จากนุชจักชะโงกถ้า | ที่เย้าคอยเรียม ฯ | ||
| ๑๐๖ | |||
| ๏ ถับถึงสาวชะโงกอ้าง | อวดนาม นี้เอย | ||
| ถวิลว่าสาวสวัสดิ์งาม | เงื่อนเจ้า | ||
| คิดแม่เยี่ยมยลยาม | ยืนช่อง แกลนา | ||
| จากแม่เยี่ยมเย้า | อยู่พ้นภายหลัง ฯ | ||
| ๑๐๗ | |||
| ๏ ยลคามสามร่มร้อน | ฤๅสม นามนา | ||
| สาวบ่าวกรำแดดลม | หลากแล้ว | ||
| โอ้อรแจ่มผิวผงม | สงวนแง่ งามเลย | ||
| แดดไป่พานลมแผ้ว | ผ่องเนื้อนวลผิว ฯ | ||
| ๑๐๘ | |||
| ๏ ดลบุรินแปดริ้วร่ำ | แรมสาย สวาทนา | ||
| เปลี่ยวจิตต์เปล่าใจหาย | เหี่ยวหิ้ว | ||
| เรมียงหมู่แม่ค้าหลาย | ลับแม่ นะแม่ | ||
| ใจจะขาดร้อยริ้ว | ระริกริ้วระบายลม ฯ | ||
| ๑๐๙ | |||
| ๏ ลับแหลมลุคุ้งย่าน | พญาพาย เรือเอย | ||
| แลจรหลิ่งหลากทรายลาย | เล่ห์แก้ว | ||
| แหล่งสระน่านสนุกสาย | เสน่ห์แม่ มารา | ||
| เจ้าจักลงเรือแล้ว | เล่นคุ้งพญาพาย ฯ | ||
| ๑๑๐ | |||
| ๏ ผระจำรังระบุบ้าน | ระบมทรวง โศกเอย | ||
| ครวญแม่เมิลสุริยดวง | ดับคล้อย | ||
| คณะนกประจำรวง | รังร่วม คู่รา | ||
| กูจากเจ็บใจละห้อย | ห่อนได้ประจำเรือน ฯ | ||
| ๑๑๑ | |||
| ๏ บางขนากขนากแก้ว | กกศร รามฤๅ | ||
| แผลงแทตย์ถ้ำทรวงธร | ทบเท้า | ||
| ขนากกกไขันถอน | ถอยเคลื่อน บ้างแม่ | ||
| ศรโศกเสียบทรวงเร้า | ราคร้อยฤๅถอน ฯ | ||
| ๑๑๒ | |||
| ๏ ไทรมูลไทรเทพยเจ้า | จอมนิคม นี้ฤๅ | ||
| เพลงพระพาสสองสม | สุขสร้อย | ||
| เอาอนิรุทธผทม | ผทับอุ- ษานา | ||
| เชิญช่วยอุ้มข้อยน้อย | แนบเนื้อนวลศรี ฯ | ||
| ๑๑๓ | |||
| ๏ โดยดลชนบทบ้าน | บางแตน | ||
| หวาดว่ารังแตนแหวน | สวาทเจ้า | ||
| ตัวแตนไต่ตอมแหน | หวงห่วง รังรา | ||
| ตัวที่หวงห่วงเคล้า | คลาดห้องโหยสมร ฯ | ||
| ๑๑๔ | |||
| ๏ โยทกาแนวน้ำใหญ่ | แยกสาม แควนา | ||
| ใจเตร่ตริสามตาม | แตกด้วย | ||
| หนึ่งไปหนึ่งคืนคาม | เขตต์ควบ แม่เอย | ||
| หนึ่งจะโจนน้ำม้วย | แม่น้ำโยทกา ฯ | ||
| ๑๑๕ | |||
| ๏ ชายพนัศแนวทุ่ง | ทางเกวียน | ||
| พุ่มไผ่เช่นฉากเขียน | คั่นห้อง | ||
| คิดอรแอบองค์ละเมียร | เมียงฉาก อยู่แฮ | ||
| ฤๅแม่เมียงไม้ป้อง | ป่ากั้นกีดโฉม ฯ | ||
| ๑๑๖ | |||
| ๏ หวั่นหวั่นวาบจิตต์ละห้อย | หวนโหย | ||
| เฉื่อยเฉื่อยชะนีโหวย | โหว่ยเจื้อย | ||
| หวาดว่ายุพเดียวโดย | เดิรเรียก พี่รา | ||
| ฟังเล่ห์เสียงนุชเรื้อย | เรียกร้องเรียมขาน ฯ | ||
| ๑๑๗ | |||
| ๏ รังสฤษดิ์นิราสสร้อย | สายสมร | ||
| อนุชไท้ทินกร | ผกอบร้อย | ||
| เพี้ยนพากย์เอกโทกลอน | ปราชญ์แต่ง เติมพ่อ | ||
| เล่ห์สลาบนกน้อย | นุ่มเย้ายอนกรรณ ฯ | ||
เชิงอรรถ
ที่มา
ประชุมนิราศคำโคลง รวบรวมโดย พ. ณ. ประมวลมารค พิมพ์ครั้งแรก กันยายน ๒๕๑๓ แพร่พิทยา
