นิทานà¸à¸µà¸ªà¸›
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
| แถว 15: | แถว 15: | ||
===นิทานที่ ๑ เรื่องราชสีห์กับหนู=== | ===นิทานที่ ๑ เรื่องราชสีห์กับหนู=== | ||
[[ไฟล์:ส่วนหนึ่งจากนิทานอีสปเรื่องราชสีห์กับหนู.jpg|200px|thumb|left|ข้อความอธิบาย]] | [[ไฟล์:ส่วนหนึ่งจากนิทานอีสปเรื่องราชสีห์กับหนู.jpg|200px|thumb|left|ข้อความอธิบาย]] | ||
| + | |||
| + | |||
===นิทานที่ ๒ เรื่องพ่อกับลูก=== | ===นิทานที่ ๒ เรื่องพ่อกับลูก=== | ||
===นิทานที่ ๓ เรื่องลากับจิ้งหรีด=== | ===นิทานที่ ๓ เรื่องลากับจิ้งหรีด=== | ||
การปรับปรุง เมื่อ 15:10, 4 มีนาคม 2554
ข้อมูลเบื้องต้น
ผู้แต่ง: พระจรัสชวนะพันธ์ (สาตร์)
คำนำ
- หนังสือนิทานอีสปเล่มนี้ พระเจ้าบรมวงศ์เธอพระยาดำรงราชานุภาพ เริ่มเป็นผู้ทรงแนะนำให้ข้าพเจ้าแต่งขึ้น ให้ใช้ภาษาง่าย ๆ และประโยคสั้น ๆ สำหรับเด็กในชั้นมูลศึกษาจะได้ใช้เป็นแบบสอนอ่านในเมื่อเรียนแบบเรียนมูลศึกษาจบเล่มแล้ว ธรรมเนียมหนังสือที่เป็นแบบสอนอ่านอย่างดีไม่ว่าจะแต่งขึ้นในภาษาใด ๆ ย่อมเพ่งประโยชน์อยู่สองอย่าง อย่างหนึ่งเพื่อให้มีความรู้ในวิชาหนังสือดีขึ้น เช่นให้อ่านหนังสือคล่อง ให้อ่านถูกระยะวรรคตอน ให้ทั้งผู้อ่านและผู้ฟังเข้าใจความได้ชัดเจน กับให้จำตัวสะกดการันต์และถ้อยคำสำนวนที่ดีได้เป็นต้น อีกอย่างหนึ่งซึ่งเป็นข้อสำคัญยิ่งและซึ่งครูมักจะละเลยกันเสียมากก็คือเพื่อให้นักเรียนได้ใช้ปัญญาความคิดที่จะตริตรองตามเนื้อเรื่องที่ได้อ่านแล้วให้เห็นประจักษ์ขึ้นในใจตนเอง ว่าภาษิตที่ท่านกล่าวไว้ล้วนเป็นของดี และถ้าตนประพฤติตามก็จะได้รับประโยชน์ด้วยกันทุกคนไม่เลือกหน้าว่าผู้ใด ความเพ่งประโยชน์ในข้อสองนี้ ถ้าครูจะปฏิบัติให้สำเร็จได้ดังประสงค์ ก็มีข้อที่จะแนะนำอยู่บ้างคือ เมื่อนักเรียนอ่านบทใดไปแล้ว อย่าให้ครูถือว่าเป็นเสร็จธุระของตนแต่เพียงเท่านั้น จงอุตส่าห์ซักถามสะกัดสะแกงให้นักเรียนคิดตอบตามเนื้อเรื่องได้โดยอนุมัติของตนเอง เช่นเรื่องราชสีห์กับหนู เมื่อปันให้นักเรียนในชั้นอ่านเป็นตอน ๆ จนจบแล้ว ครูควรให้นักเรียนคนหนึ่งลุกขึ้นเล่าให้ฟังจนตลอดเรื่อง แล้วถามนักเรียนเป็นคน ๆไปว่า ราชสีห์ที่ในรูปนั้น หน้าตาเป็นอย่างไร เขี้ยวเล็บเป็นอย่างไร ถ้าเด็กไปพบเข้าตามทางสักตัวหนึ่งจะทำอย่างไร ส่วนหนูนั้นใคร ๆ ก็รู้จัก ที่บ้านใครมีหนูชุมบ้าง หีบไม้หนา ๆ และพื้นกระดานแข็ง ๆ ทำไมหนูจึงทะลุลอดเข้าไปได้ ฟันหนูเป็นอย่างไร ราชสีห์โกรธหนูเมื่อตะครุบหนูไว้ได้แล้วทำไมจึงปล่อยตัวไปเสีย ใจคอราชสีห์เป็นอย่างไร ถ้าราชสีห์ฆ่าหนูเสียในเวลาโกรธ เมื่อมาถึงคราวที่ราชสีห์ติดบ่วงแร้วต้องอับจนเข้าดังนี้ราชสีห์จะเป็นอย่างไร ใจคอหนูเป็นอย่างไร ดังนี้เป็นต้น
- ในที่สุดนี้ข้าพเจ้าถือเป็นโอกาสขอแจ้งว่าพระเดชพระคุณสมเด็จในกรมพระที่ได้ออกพระนามมาแล้ว ได้ทรงพระกรุณาแก่ข้าเจ้าเป็นพิเศษ คือได้ทรงเป็นธุระช่วยแนะนำตรวจแก้และตัดเติมแบบสอนอ่านเล่มนี้ โดยพระองค์เองทุก ๆ บท ทุก ๆ ตอนจนตลอดเล่ม พระเดชพระคุณเป็นล้นเกล้า ฯ หาที่สุดไม่ได้
- พระจรัสชวนะพันธ์ ( สาตร์ )
- วันที่ ๒๒ ธันวาคม ร.ศ. ๑๓๐
บทประพันธ์
นิทานที่ ๑ เรื่องราชสีห์กับหนู
ไฟล์:ส่วนหนึ่งจากนิทานอีสปเรื่องราชสีห์กับหนู.jpg
ข้อความอธิบาย
นิทานที่ ๒ เรื่องพ่อกับลูก
นิทานที่ ๓ เรื่องลากับจิ้งหรีด
นิทานที่ ๔ เรื่องหมาจิ้งจอกกับนกกระสา
นิทานที่ ๕ เรื่องหมาจิ้งจอกกับแพะ
นิทานที่ ๖ เรื่องกากับนกยูง
นิทานที่ ๒๕ เรื่องลูกปูกับแม่ปู
นิทานที่ ๒๘ เรื่องชาวสวนกับลูก
นิทานที่ ๔๔ เรื่องคนเลี้ยงแพะกับลูกเสือ
- กาตัวหนึ่งนึกอยากจะให้วิเศษยิ่งกว่าเพื่อนกาด้วยกัน จึงไปเที่ยวเก็บเอาขนหางและขนหงอนนกยูง ที่ร่วงหล่นอยู่ตามป่ามาแทรกแซมขนของตัว แล้วละฝูงกาไปทำเดินกรีดกรายและเล็มอยู่ข้างๆฝูงนกยูง เมื่อนกยูงเห็นจำได้ว่า ไม่ใช่พวกของตนก็ช่วยกันจิกตีขับไล่ให้อกไปเสียจากฝูง กาได้รับความเจ็บปวดเป็นอันมาก จะทนอยู่ต่อไปอีกมิได้ จึงบินหนีเล็ดลอดไปแอบถอนขนนกยูงทิ้งเสียในป่า แล้วกลับไปเข้าฝูงของตัวอย่างเดิม ฝ่ายเพื่อนกาที่เคยเห็นเพื่อนกาตัวนั้นติดขนนกยูง เมื่อได้เห็นกาเย่อหยิ่งตัวนั้น กลับคืนมาอยู่ในฝูงอีก ก็ช่วยกันจิกตีขับไล่ไม่ให้เข้าพวก แล้วกาตัวหนึ่งจึงร้องว่า “ถ้าเจ้าไม่ใฝ่สูงให้เกินศักดิ์และชาติกำเนิดของเจ้าแล้ว ไหนเลยเจ้าจะได้รับทั้งความลำบากจากผู้ที่สูงกว่าเจ้าและทั้งความเกลียดชังจากพวกเราผู้เสมอกับตัวเจ้า”
- เรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การเย่อหยิ่งจองหองและอวดดี เป็นโทษไม่ว่าที่ไหน
นิทานที่ ๗ เรื่องเด็กจับตั๊กแตน
- เด็กคนหนึ่งเที่ยวจับตั๊กแตนเล่นอยู่ตามสนามหญ้าแต่เช้าเมื่อเวลาน้ำค้างยังไม่ทันแห้ง จับมาสักชั่วโมงเศษๆ ก็ได้ตั๊กแตนเป็นอันมาก ครั้นสายขึ้น แมงป่องตัวหนึ่งออกหากิน เด็กเห็นสำคัญว่าเป็นตั๊กแตน จึงเอื้อมมือออกไปจะจับ แมงป่องเห็นดังนั้นก็ขยายเหล็กในออกแล้วร้องว่า “เฮ้ยอย่าซุกซนเจ้าเด็กน้อย ถ้าถูกตัวข้าเข้า มิใช่เจ้าจะได้ตัวข้าเมื่อไร ถึงตั๊กแตนที่เจ้าได้ไว้มากแล้วนั้น ก็จะพลอยศูนย์ไปด้วย”
- เรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ทำสิ่งใด อย่าได้ระรานนัก จงเห็นแก่หน้าผู้อื่นเขาบ้าง ถ้าระรานมากไป ก็อาจจะเสียประโยชน์
นิทานที่ ๘ เรื่องมดง่ามกับจักจั่น
นิทานที่ ๙ เรื่องไก่กับพลอย
นิทานที่ ๑๐ เรื่องกระต่ายกับเต่า
นิทานที่ ๑๑ เรื่องเทวดากับคนขับเกวียน
นิทานที่ ๒๕ เรื่องลูกปูกับแม่ปู
- วันหนึ่งเวลาน้ำงวดลง ปูสองตัวแม่ลูกพากันไต่ลงไปหากินตาชายเลน ขณะเมื่อไต่ไปนั้น ลูกเดินหน้า แม่เดินหลัง ตาแม่จับอยู่ที่ลูก พอไต่ไปได้สักหน่อย แม่ก็ร้องบอกไปแก่ลูกว่า “นั่นทำไมเจ้าจึงเดินงุ่มง่ามซัดไปซัดมาดังนั้น จะเดินตรงๆทางไม่ได้หรือ จะได้ไปถึงที่หากินเสียเร็วๆ มัวเดินคดไปคดมาเช่นนี้ น้ำก็จะขึ้นมาเสียก่อนเราไปถึงที่” ลูกปูจึงย้อนถามมาว่า “แม่จะให้เดินให้ตรงทางนั้น เดินอย่างไรฉันไม่รู้ แม่ลองเดินให้ฉันดูสักที” แม่ปูก็เดินตรงไม่ได้ ด้วยวิสัยปูย่อมเดินคดไปคดมาเป็นธรรมดา แต่หากแม่ปูไม่รู้สึกตัวเอง
- เรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การที่จะสั่งสอนผู้อื่นให้ทำอย่างใดนั้น เราทำอย่างนั้นได้เองจึงควรสอนผู้อื่น
นิทานที่ ๒๘ เรื่องชาวสวนกับลูก
- ชาวสวนผู้หนึ่ง เมื่อจวนจะตาม อยากจะสอนลูกของตนให้รู้จักการทำสวน จะได้ดำรงวงศ์ตระกูลของตนต่อไป จึงเรียกลูกเข้ามานั่งพร้อมหน้ากัน แล้วสั่งว่า “นี่แน่ะเจ้าทั้งหลาย พ่อก็จวนจะสิ้นลมหายใจอยู่แล้ว ทรัพย์สมบัติที่พ่อจะให้เจ้านั้น อยู่ในสวนหลังบ้านเราทั้งสิ้น” พอสั่งดังนั้นแล้ว ชาวสวนก็สิ้นใจ ครั้นปลงศพพ่อเสร็จสิ้นลง พวกลูกจำคำที่พ่อสั่งได้ สำคัญว่าพ่อเอาทรัพย์ฝังไว้ในสวน จึงเอาจอบเสียมเที่ยวไปขุดพรวนดินค้นหาทรัพย์จนทั่วก็ไม่พบทรัพย์ ครั้นอยู่มาต้นไม้ที่อยู่ในสวนเมื่อดินซุยขึ้น และได้เลนซึ่งเขาโกยขึ้นมาจากท้องร่องเป็นปุ๋ยอันดี ก็แตกกิ่งก้านสาขางอกงามขึ้นโดยเร็ว เมื่อถึงฤดูก็มีลูกดก เหล่าลูกเจ้าของสวนก็ขายได้เงินทวีขึ้นกว่าปีก่อนๆ อีกหลายเท่า
- เรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ถึงคนโง่ ถ้ามีความเพียรก็ย่อมได้รับผลอันดี
นิทานที่ ๔๔ เรื่องคนเลี้ยงแพะกับลูกเสือ
- ชายคนหนึ่งเป็นพ่อค้าขายแพะ เลี้ยงแพะไว้ที่ริมสถานีรถไฟฝูงหนึ่ง วันหนึ่งชายนั้นเข้าป่าจะไปตัดไม้ไผ่มาทำคอกแพะ ขณะเมื่อเดินไปถึงเชิงเขา ชายผุ้นั้นพบลูกเสือหลงแม่ตัวหนึ่งเดินอยู่ตามลำพัง จึงจับเอามาเลี้ยงไว้ แล้วหัดให้ลูกเสือเที่ยวขโมยลูกแพะของชาวบ้านใกล้เคียง ส่วนลูกเสือนั้น ถ้าวันไหนขโมยลุกแพะของชาวบ้านได้สองตัว จะกัดกินเสียหนึ่งตัว เหลือเอาไปให้เจ้าของแต่ตัวเดียว ถ้าวันไหนขโมยแพะของคนอื่นไม่ได้ พอตกกลางคืนลงก็ขโมยแพะของเจ้าของเสียทุกวัน
- เรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การคิดหาประโยชน์ใส่ตัวในทางมิชอบ ลงปลายมักจะเสียประโยชน์ตนเอง
