บทละครขุนช้างขุนà¹à¸œà¸™ พระบวรราชนิพนธ์ในà¸à¸£à¸¡à¸žà¸£à¸°à¸£à¸²à¸Šà¸§à¸±à¸‡à¸šà¸§à¸£à¸¡à¸«à¸²à¸¨à¸±à¸à¸”ิพลเสพ
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(→ขุนแผนขึ้นเรือนขุนช้าง) |
(→) |
||
แถว 328: | แถว 328: | ||
อยู่บนตะพานเตรียมคอยที ก็โจนลงนาวีพร้อมกัน | อยู่บนตะพานเตรียมคอยที ก็โจนลงนาวีพร้อมกัน | ||
ฯ ๒ คำ ฯ | ฯ ๒ คำ ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | ==== ==== | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | สายเอยสายทอง ชอบแต่ห้ามปรามน้องผ่อนผัน | ||
+ | ไยจึงพากันเป็นบ้าดุดัน นี่สำคัญอย่างไรจึงวุ่นวาย | ||
+ | ว่าพลางกั้นกางขวางหน้า ร้องอย่าอย่าทำมันไม่ได้ | ||
+ | เหลืออดกูไม่ลดทั้งบ่าวนาย มิเกือบตายอย่าประมาทฝีมือกู | ||
+ | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ไม่เอยไม่ฟัง ปลอบก็ช่างห้ามก็ช่างอย่าพักขู่ | ||
+ | เอาวาก็รากันวิ่งพรู บ่าวนายจู่ลู่ไล่ลาวทอง | ||
+ | ฯ ๒ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | กล้าเอยกล้าดี จะสู้ตายที่นี่ลงเป็นสอง | ||
+ | กอดผัวไว้ไม่วางทางร้อง ข่มเหงน้องจริงจริงพ่อคุณ | ||
+ | คนเดียวช่วยกันเป็นสามสี่ ราวกับฝูงยักขินีเจียวนี่วุ่น | ||
+ | ทำอะไรก็ทำเถิดตามบุญ โทโสหมุนกึกกักหักฮึก | ||
+ | แม้นทำข้าไม่ได้ก็ใช่คน ใจพรั่นปากบ่นเก่งกึก | ||
+ | เนื้อเต้นเอ็นขึ้นคารมคึก ครั้งนี้แลจะทำศึกกับนางยักษ์ | ||
+ | ฯ ๖ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | บัดนั้น สาวเวียงสาววันพรั่นหนัก | ||
+ | พี่เลี้ยงคอยเคียงใจทึกทัก เข้ามาใกล้หมายจะผลักให้ตกน้ำ | ||
+ | ถึงสี่เราสามก็ไม่กลัว คาดเรี่ยวแรงตัวเห็นพอปล้ำ | ||
+ | ผิดนักย่อยยับเยินระยำ สิ้นบุญสิ้นกรรมกันวันนี้ | ||
+ | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <sub>ศัพท์ไทย</sub> | ||
+ | อีเอยอีลาวทอง อย่าพักจองหองเสียดสี | ||
+ | มึงท้ากูดี ดีให้หนำใจ | ||
+ | สายทองพี่เลี้ยง ก้าวเฉียงเลี่ยงไล่ | ||
+ | สองข้างวิ่งไขว่ ที่ในนาวา | ||
+ | กลัวคุณผู้ชาย ตายแล้วขี้ข้า | ||
+ | คุณนายโกรธา พะว้าพะวัง | ||
+ | ช่วยกันพรึบพร้อม ล้อมหน้าล้อมหลัง | ||
+ | ห้ามผัวไม่ฟัง ตึงตังโลดโจน | ||
+ | ฯ ๘ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <sub>รื้อ</sub> | ||
+ | พิมเอยพิมพี่ ทำไมนี่จะมาเต้นเป็นเล่นโขน | ||
+ | กั้นไว้ไล่โดน เผ่นโผนดึงดัน | ||
+ | ดูเอาเถิดฤา เท้ามือเหลือคัน | ||
+ | พลัดไปข้างนั้น กลับหันเวียนวง | ||
+ | เรือเกลือกเสือกพลาด อีทาสล้มลง | ||
+ | ขุนแผนถีบส่ง จมพงชายเฟือย | ||
+ | พี่เลี้ยงลาวทอง ปัดป้องจนเหนื่อย | ||
+ | ผ้าพลิ้วปลิวเปลือย มึนเมื่อยทุบตี | ||
+ | นางไทยไล่ตบ ลาวหลบหลีกหนี | ||
+ | ว่องไวเต็มที่ ต่างดีด้วยกัน | ||
+ | ผัวไล่เปะปะ ปะทะพัลวัน | ||
+ | ผลักนี่ตีนั่น ขยันจริงเจียว | ||
+ | ฯ ๑๒ คำ ฯ เชิด | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <sub>รื้อ</sub> | ||
+ | คุณเอยคุณชาย คุณหญิงแสนร้ายตาเขียว | ||
+ | รุมข้าข้างเดียว กราดเกรี้ยวโกรธา | ||
+ | ทั้งข้าทั้งไทย มาไล่ตีด่า | ||
+ | พาลเอาผิดข้า ต่อหน้าพ่อคุณ | ||
+ | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <sub>โอ้</sub> | ||
+ | พ่อเอยพ่อเจ้า เห็นฤาไม่ใครเล่าก่อวุ่น | ||
+ | อย่าเข้าใครออกใครเถิดเอาบุญ น้องก็ใช่ชาติสถุลเซซัด | ||
+ | บิดามารดายอยกให้ ใช่เกิดในกระบอกไม้ได้สลัด | ||
+ | ฉันมิใช่แตกตื่นเชลยพลัด ไม่เคยพบจ้านจัดเช่นนี้เลย | ||
+ | อยู่บ้านข้าแต่น้อยมาจนใหญ่ ไม่มีใครได้ข่มเหงกระนี้เหย | ||
+ | จะดื้อด้านไปไม่ได้ด้วยไม่เคย อกเอ๋ยกรรมกรรมมาจำเมือ | ||
+ | กอดเท้าผัวโอดอ้อนฉะอ้อนไห้ นี่อะไรจะให้เนื้อมาสู่เสือ | ||
+ | ตายจริงแล้วไม่ทันขึ้นจากเรือ จะเป็นเหยื่อนางไทยใจยักษ์ | ||
+ | แสร้งทำกำสรดโศกา มารยาไม่ชั่วเล่นตัวหนัก | ||
+ | พิไรร่ำน้ำเนตรนองพักตร์ จะลาหม่อมทั้งรักแล้วจำตาย | ||
+ | ฯ ๑๐ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | วันเอยวันทอง เอออะไรจองหองใจหาย | ||
+ | จะพาลคิดหยิบผิดด้วยอุบาย แยบคายหญิงร้ายแสนกล | ||
+ | พอถึงอ้อนตะบึงตะบอนบอก ทำย้อนยอกน้อยฤาสับสน | ||
+ | รู้สิ้นแล้วลิ้นลาวน สายทองมึงก็คนร่วมคิด | ||
+ | จะป้องปิดมิดควันกระนั้นฤา จะอึงอื้อฉอเลาะลบกลบเอาผิด | ||
+ | ไม่ทันรู้เลยเจ้าเหล่างูพิษ เชื่อสนิทคิดจะตอดไม่รอดตัว | ||
+ | แหมแม้นี่แน่นางคนดี เขี้ยวมีขนได้ทั้งก้นหัว | ||
+ | ปลอบโดยดีไม่มีความเกรงกลัว แกล้งเย้ายั่วผัวให้หมางใจ | ||
+ | กูรู้เท่ามึงแล้วพิมเอ๋ย จะให้เลยตามเลยหาผัวใหม่ | ||
+ | ลงมาค้อนตีปลาหน้าไซ ไม่ให้ขึ้นไปฤาที่บนเรือน | ||
+ | จักพบอ้ายขุนช้างมากางกั้น เออกระนั้นแล้วซีอีคนเปื้อน | ||
+ | ชอบชู้แล้วมิหนำทำบิดเบือน ชั่วกระไรหนอช่างเหมือนกากี | ||
+ | ตายเสียเถิดจะอยู่ดูหน้าใคร เลี้ยงเจ้าไม่ได้แล้วบัดสี | ||
+ | พระสมุทรเจ้าเอยลึกเต็มที่ ก็ไม่เหมือนนางนี้เลยลึกซึ้ง | ||
+ | กว้างขวางปากอ่าวแล่นล่องเสียด ก้าวกระเดียดสุดดิ่งจะทิ้งถึง | ||
+ | จะฝ่าคลื่นฝืนละลอกข้ามตะบึง กูกลัวลมเพชรหึงจะรุมร้อน | ||
+ | โบราณว่าได้คิดไม่ผิดดอก แต่ด้ามหอกไม่ทันพ้นรั้วก่อน | ||
+ | หญิงชั่วน้ำกลั้วใบตองบอน จะราร่อนคบชู้มาสู่เชย | ||
+ | ฯ ๑๘ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | หนักเอยหนักหนา อีลาวฉะอ้อนเป็นบ้าไปแล้วเหวย | ||
+ | พล่ามน้ำลายตะกายเปล่าเดาเลย อกเอ๋ยไม่ชั่วเป็นตัวเป็น | ||
+ | เจ้าลิ้นทองหกหันผูกพันพัว ปั้นน้ำเป็นตัวใครบอกเห็น | ||
+ | ยิ่งแค้นหนักแสนสาน้ำตากระเด็น ว่ากันเล่นเปล่าเปล่าเจียวเจ้าพลาย | ||
+ | รู้แล้วว่าสางจะร้างที่ ก็บอกแต่โดยดีจะหนีหน่าย | ||
+ | เจ้าเศษราชสีห์ทำตะกาย จะกัดหินให้ทลายถ้ำพัง | ||
+ | แม้นพ้นมือวันทองไปไม่ช้า หม่อมข้าจะเชิดหน้าเป็นพระงั่ง | ||
+ | จะเป็นเอี่ยวพญาโด่งดัง เพราะอีลาวเซซังมันชุบเลี้ยง | ||
+ | สมน้ำหน้าหม่อมผัวหัวแดง นางกระเหว่าระดูแล้วจะส่งเสียง | ||
+ | วาสนาข้าสิ้นแล้วไม่ควรเคียง เท่านั้นเถิดข้าไม่เถียงแล้วตามที | ||
+ | จึงว่าแก่สายทองจองจ้าน ล้างตะพานบ้านเรือนเอาตีนสี | ||
+ | ได้ตรวจน้ำคว่ำกะลากันวันนี้ อันจะกลับคืนดีอย่าสงกา | ||
+ | ฯ ๑๒ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <sub>ศัพท์ไทย</sub> | ||
+ | น้อยเอยน้อยฤา กล้าปากกล้ามือสิเอาสิหวา | ||
+ | ชักดาบแกว่งมา เงื้อง่าจะฟัน | ||
+ | ลาวทองทำกลัว ห้ามผัวตัวสั่น | ||
+ | เข้าขวางกางกั้น ตัวขยันซ่อนกล | ||
+ | ในใจไม่ละ เอานะแยบยล | ||
+ | ทำดีทีชน สายสนวิงวอน | ||
+ | ฯ ๖ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | พ่อเอยพ่อคุณ อดใจได้บุญจงงดก่อน | ||
+ | สุภาษิตพะพาลอย่างราญรอน สุนัขร้ายเห่าหอนจำหนีตัว | ||
+ | สิ่งชั่วเหลวไหลอย่าไล่ราน จะกระเด็นเซ็นซ่านระคายกลั้ว | ||
+ | จะพลอยเปรอะเลอะละมอมตัว น้องจะเป็นคนชั่วยุยง | ||
+ | ถึงเธอด่าว่าไม่ถือเธอ ด้วยเป็นคนมะเมอลุ่มหลง | ||
+ | ถือว่าเป็นเมียเดิมเหิมทะนง ไม่คิดเลยว่าหงส์หลงลงเลน | ||
+ | ชิงดาบที่มือมาใส่ฝัก เอ็นดูอย่ารั้งหยักถกเขมร | ||
+ | เข้ายื้อแย่งเปลื้องสดปลดกระเบน อย่าให้น้องมีเวรเวราไป | ||
+ | ฯ ๘ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ได้เอยได้ฟัง วันทองไม่ยั้งอดได้ | ||
+ | ยิ่งกว่าโกร่งโพลงพลุ่งดังเปลวไฟ ร้อนกลุ้มสุมไหม้อุระรุม | ||
+ | ร้องว่าอีเกรงเวรบำบัดบาป มึงซ่อนหยาบมิให้ใครเข้าหลุม | ||
+ | ชิงผัวเขาไปได้ไว้กำกุม รอดนรกหลายขุมแล้วอีลาว | ||
+ | ผัวมึงจะได้พลอยขึ้นสวรรค์ เหาะด้วยกันเถิดเชิดฉิ่งฉาว | ||
+ | กูจะคอยชมบุญมึงสักคราว ผัวอีลาวเจ้าจะเลี้ยงเป็นออกญา | ||
+ | ได้ความชอบตีเมืองเชียงทองถวาย ได้ย่ายายมาประดังพรั่งหน้า | ||
+ | คิดบ้างเป็นไรแต่หลังมา ชอบมิดปิดตาเสียแรงเรา | ||
+ | ฯ ๘ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | วาเอยวาจา หยาบช้าน้อยฤาฟังดูเจ้า | ||
+ | อย่าห้ามเลยตามทีเถิดทำเนา มันแกล้งเย้าเขี่ยฝอยให้ไฟฮือ | ||
+ | ชิงดาบมาไม่ได้จากลาวทอง ฉวยได้ไม้ตีฆ้องขว้างดังหวือ | ||
+ | วันทองหลบล้อล่อตบมือ ไล่ตีกันอึงอื้อพัลวัน | ||
+ | ฯ ๔ คำ ฯ เชิด | ||
+ | |||
+ | |||
+ | หวาดเอยหวาดจิต ร้องกรีดวิ่งหนีตัวสั่น | ||
+ | กับสายทองโดดขึ้นจากเรือพลัน กระทืบตะพานลั่นสนั่นไป | ||
+ | ฯ ๒ คำ ฯ เพลง | ||
+ | |||
+ | |||
+ | มาเอยมาถึง ขึ้นเรือนรำพึงถอนใจใหญ่ | ||
+ | ทุ่มทอดตัวนอนเร่งร้อนใจ ฉุกคิดขึ้นได้สิได้เกิน | ||
+ | โทโสเจ้ากรรมทำแค้นเข็ญ ไม่ควรเป็นฤาเป็นจึงค้างเขิน | ||
+ | ผัวมาดีใจไปเชื้อเชิญ กรรมเผอิญทำให้ตัดรอน | ||
+ | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <sub>โอ้</sub> | ||
+ | โอ้พ่อพลายแก้วของเมียเอ๋ย ใครเลยจะช่วยห้ามไว้ก่อน | ||
+ | ให้งดโกรธขอโทษวิงวอน โอดอ่อนรำพันร่ำไร | ||
+ | วันทองเอ๋ยทำชั่วผัวได้ห้าม วู่วามไม่ลดอดได้ | ||
+ | จนเธอเคลือบแคลงแหนงใจ สิ่งดีทำไว้ไพล่พลิกแพลง | ||
+ | ไม่ชั่วก็ชั่วแล้วครั้งนี้ เหมือนจันทรอับศรีสิ้นแสง | ||
+ | วลาหกตกสิ้นระดูแล้ง นับวันแต่จะแห้งร้อนแรงรุม | ||
+ | ผลไม้เคยงอกใบระบัดช่อ ผลิผลเน่าฝ่อจะหล่นสุม | ||
+ | สกุณชาติจตุบาทร้องประชุม จะแย่งเหยียบจิกกลุ้มระยำเยิน | ||
+ | แสนซื่อสุจริตไว้ท่าผัว มิได้ปนระคนชั่วระหกระเหิน | ||
+ | หมอทายทัดไม่ประหยัดระมัดเกิน เพราะเผอิญใจเร็วไม่รั้งรา | ||
+ | ถึงผัวรักก็คงเป็นเมียน้อย ค่อยค่อยช้าช้าจะดีกว่า | ||
+ | เหยียบเต่าให้เต็มบาทา คั้นลูกสกุณาไว้ในมือ | ||
+ | มิวันนี้วันโน้นจะโดนปะ คงมีวันพระไปไหนฤา | ||
+ | ด่านได้ทำใจฮึดฮือ อึงอื้อรีบโกรธจะโทษใคร | ||
+ | อึดอัดตัดรอนกันเสร็จสิ้น จนให้มันชิงบินเอาไปได้ | ||
+ | อกเอ๋ยจะคิดฉันใด จนใจโอ้ไห้พิไรครวญ | ||
+ | ฯ ๑๖ คำ ฯ โอด | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <sub>ร่าย</sub> | ||
+ | แค้นเอยแค้นจิต สุดคิดฟูมฟองนองกำสรวล | ||
+ | เป็นสตรีสามีร้างเรรวน ชายจะลวนหยามย่ำระกำเยา | ||
+ | แล้วขุนช้างจ่อร่อรออยู่นี่ จะได้ทีมันแล้วทีนี้เจ้า | ||
+ | ท่านแม่ก็โลภมิใช่เบา จะสมคะเนเต้นเรายงยุ | ||
+ | เมื่อรูปทรงไม่น่าเสน่หา ราวหนึ่งว่ากากเก้อมะเมอดุ | ||
+ | กิริยาหยาบคายมุทะลุ หัวหูดังสุลูกตาลยี | ||
+ | สุ้มเสียงคลื่นไส้น่าอาเจียน ผัวงามจะเปลี่ยนอ้ายผัวผี | ||
+ | พิมเอ๋ยจนใจแล้วเต็มที ตายเสียเถิดเห็นดีกว่าเป็นคน | ||
+ | จะดูหน้าใครได้ย่านสุพรรณ แต่เขาแลตากันแสยงขน | ||
+ | สุดที่จะดื้อด้านทานทน ผัวสองเปลี่ยนปนยังลืมตา | ||
+ | จะซ่อนปิดมิดมุดไว้ที่ไหน ปะเข้าเมื่อไรเหมือนแก้ผ้า | ||
+ | จะได้แต่ความอายอิดระอา โอ้ว่าพ่อพลายของเมีย | ||
+ | แต่ถนอมกล่อมเกลี้ยงเลี้ยงน้อง เกินน้อยมิได้พร้องสู้นิ่งเสีย | ||
+ | ไม่ว่างสมชมเคล้าเย้าหยอกเยีย หนักเบาไกล่เกลี่ยอดลด | ||
+ | ครั้งนี้พิมผิดจริงจริงพ่อ หม่อมก็รออยู่เหลือที่จะอด | ||
+ | น้องก็ไม่นอกในน้ำใจคด เพราะกฎกรรมซ้ำระยำแล้ว | ||
+ | ทำไฉนผีสาวเทวดา เชิญช่วยไปลาหม่อมพลายแก้ว | ||
+ | จะจำตายห้อยห่วงด้วยบ่วงแร้ว มาเผาเถิดจะแพ้วอสภคอย | ||
+ | สุดสิ้นชีวิตแลจะเห็น ดีร้ายตัวเป็นชั่วถ่อย | ||
+ | ชาติโน้นอย่าขอพบกลบรอย อ้ายขุนช้างแต่ชื่อหน่อยอย่าได้ยิน | ||
+ | จะขอคอยพบแต่หม่อมพลายแก้ว แสนเสน่ห์สุดแล้วไม่สูญสิ้น | ||
+ | กว่าจะล่มแผ่นฟ้าแดนดิน เทพเจ้าอมรินทร์เป็นพยาน | ||
+ | แค้นคิดพยาบาทลาวทอง ถึงตายแล้วคงจะปองมาประหาร | ||
+ | หักคอให้ม้วยวายปราณ โมหะดาลเดือดใจมันไส้พุง | ||
+ | แล้วชักผ้ามาตะบิดผูกคอ ไม่ย่อท้อถอยหลังเหมือนอย่างกุ้ง | ||
+ | รวบรัดกระหวัดเข้ากับราวมุ้ง กระโดดผลุงลงไปจะให้ตาย | ||
+ | ฯ ๒๖ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <sub>เชิดฉิ่ง</sub> | ||
+ | พลัดตกจากเตียงเสียงต้ำตึง เงื่อนหลุดลุกทะลึ่งคะมำหงาย | ||
+ | ผีตายโหงเข้าซ้ำประจำกาย แทบจะตายวายวอดมอดม้วย | ||
+ | ฯ ๒ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | บัดนั้น ลาวทองวิ่งถลาเข้ามาช่วย | ||
+ | เห็นวันทองหอบหายใจรวย นั่งระทวยร้องบอกกันออกอึง | ||
+ | บ่าวไพร่ตกใจไขว่นักหนา วางวิ่งวุ่นมาโดนฝาผึง | ||
+ | ตกล่องล้มปะทะกันดังตึง ใครถึงขยำขยับจับเทพจร | ||
+ | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | เมื่อนั้น ศรีประจันนอนสายไม่ตื่นก่อน | ||
+ | เสียงอึงทะลึ่งมาถอดกลอน มัวนอนหัวหกตกกระได | ||
+ | เมื่อยมึนขัดขาหน้าตะโพก ยืนโขยกขืนเขย่งไปไม่ได้ | ||
+ | เก่นตะโกนโวยเหวยมันทำไม ลูกกูเป็นไรเร่งบอกมา | ||
+ | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | เมื่อนั้น ขุนช้างนอนหอรอคอยท่า | ||
+ | กลางคืนรื่นรมย์ชมนึกมา หลายราตรีตากตาแก้วตาแพรว | ||
+ | คืนวันจวนรุ่งเคลิ้มหลับใหล จนตะวันโด่งไกลเขาฉ่าฉาว | ||
+ | ตกใจตื่นไม่รู้เรื่องราว โดดจากหอพุ่งยาวลงมาดิน | ||
+ | ประจวบคร่อมเท้าศรีประจัน หกหันกลับหงายพลิกกายผิน | ||
+ | ขอโทษแม่เถิดกลัวผีพลอยกิน จึงชิงบินข้ามเสียให้สิ้นแคลง | ||
+ | จะลุกต่อไปอีกก็ไม่ได้ ขัดสะบักยอกไหล่ตัวแข็ง | ||
+ | ทำช่วยนวดศรีประจันฟั้นแรงแรง แม่ด่าว่าเกินแกงไปแล้ววะ | ||
+ | ขุนช้างว่าฉันตะบันฟั้นหาเส้น ปะแต่เอ็นกับกระดูกเกะกะ | ||
+ | เส้นจมเสียหมดหดเคะคะ ขยำกันเปะปะอยู่สองคน | ||
+ | ฯ ๑๐ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | บัดนั้น สายทองแยบคายสายสน | ||
+ | แก้วันทองน้องคลายไม่วายชนม์ วิ่งด้นรีบมาที่ท่าน้ำ | ||
+ | ฯ ๒ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <sub>ชุบ</sub> | ||
+ | ถึงเอยถึงท่า มายาแกล้งพิไรร้องร่ำ | ||
+ | จะลงไปในเรือกลัวระยำ หม่อมพลายจะตีซ้ำหวั่นหวาดใจ | ||
+ | อยู่แต่บนตะพานร้องว่า ใครอยู่หน้ากัญญาเรียนให้ได้ | ||
+ | ว่าแม่วันทองจะบรรลัย กลับขึ้นไปบนเรือนผูกคอตาย | ||
+ | อุตลุดพัลวันช่วยกันแก้ นิ่งแน่นวดฟั้นยังไม่หาย | ||
+ | ไปดูใจน้องน้อยเถิดคุณชาย จะวอดวายเสียแล้วครั้งนี้ | ||
+ | ฯ ๖ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | เมื่อนั้น ขุนแผนแว่วสดับตรับถ้วนถี่ | ||
+ | จำเสียงได้สายทองมันตัวดี เอ๊ะอีนี่มารยาฤาว่าจริง | ||
+ | ยังอาลัยถอนใจรื้อดาลโกรธ รุมพิโรธตริตรึกนึกนิ่ง | ||
+ | เปลี่ยนใจไปมาหวั่นประวิง ดีก็มีหลายสิ่งน้ำตาเล็ด | ||
+ | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | เมื่อนั้น ลาวทองร้องว่าฉาไม่เข็ด | ||
+ | หม่อมร้องไห้ฤาไรเอามือเช็ด จะกลับกินบอระเพ็ดฤาคุณชาย | ||
+ | ขมสะเดามะระพอกลืนบ้าง บอระเพ็ดพุงช้างขมฉิบหาย | ||
+ | หม่อมจะขืนเลี้ยงคนแสนร้าย ข้อยจะโดดน้ำตายเสียแล้วคะ | ||
+ | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | เมื่อนั้น ขุนแผนพริบไหวไม่ดอกหนะ | ||
+ | ผงเข้าตาระคายเคืองจริงวะ นี่ขยะอะไรปลิวมา | ||
+ | ชิชะจะโดดน้ำตาย ไม่วอดวายกลับคืนมาหาข้า | ||
+ | แล้วจึงค่อยทำใหม่ให้เต็มประดา เมื่อไรเล่าจะท้ากูดำน้ำ | ||
+ | แล้วร้องว่าแน่ะนางสายทอง หญิงชั่วกูไม่ปองอย่าพักร่ำ | ||
+ | ช่างใครตามบุญตามกรรม มันตัดรอนตรวจน้ำคว่ำกะลา | ||
+ | มาบอกกูไยอีคนพล่อย น้อยฤาเมื่อตะกี้ไยมิว่า | ||
+ | แต่เดิมเสริมส่งกันลงมา ฝูงอีกาดำปลอดตลอดใจ | ||
+ | ฯ ๘ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ว่าเอยว่าแล้ว พลายแก้วจึงสั่งบ่าวไพร่ | ||
+ | ผูกช้างมาเร็วเร็วกูจะไป บ้านเขาชนไก่ประเดี๋ยวนี้ | ||
+ | ฯ ๒ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | บัดนั้น นายหมวดบ่าวไพร่อึงมี่ | ||
+ | ผูกช้างม้าวุ่นวิ่งเป็นสิงคลี ของดีดีบรรทุกสัปคับ | ||
+ | ที่คอนหาบใส่หาบจัดยุ่ง ไถ้ถุงคาดเอวเสร็จสรรพ | ||
+ | เตือนกันว่าอย่าให้อะไรยับ ได้มาแต่ทัพฝากภรรยา | ||
+ | ฯ ๔ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | เมื่อนั้น ขุนแผนแสร้งชื่นฝืนหรรษา | ||
+ | ชวนลาวทองให้เสพโภชนา แล้วชำระกายาเยือกเย็นใจ | ||
+ | ฯ ๒ คำ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <sub>ชมตลาด</sub> | ||
+ | ขุนแผนนุ่งยกทองเจ็ดสี พื้นเขียวอย่างดีระกำไหม | ||
+ | ลาวทองนุ่งหิ่งห้อยชมไพร แต่งตัวอย่างไทยวิไลวรรณ | ||
+ | ขุนแผนรัดรัดประคดหนามขนุน คาดเข็มขัดลายดุนดวงกุดั่น | ||
+ | ลาวทองใส่เสื้อหงอนไก่งามครัน ขลิบคั่นสีฟ้าดวงพุดตาน | ||
+ | ขุนแผนใส่เสื้อเข้มขาบอย่างดี พื้นแดงเกล็ดถี่เกี้ยวส่าน | ||
+ | ดิ่งตะกรุดประคำทองของประทาน ใส่อวดชาวบ้านโพกขลิบครุย | ||
+ | ลาวทองห่มแพรสีน้ำเงินเพลาะ ดวงเหมาะหลินปากเถาดูพราวฉุย | ||
+ | มุ่นมวยห้อยพวงดอกไม้กรุย ปักปิ่นกันลุ่ยเรือนรังแตน | ||
+ | ช้องหูลานคำสำหรับใส่ สอดกำไลเกลียวสุวรรณพันปลายแขน | ||
+ | มิเสียทีพามาแต่ต่างแดน เมขลาก็จะแม้นละกลกัน | ||
+ | ฯ ๑๐ คำ ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
==== ==== | ==== ==== |
การปรับปรุง เมื่อ 10:44, 26 สิงหาคม 2553
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
แม่แบบ:เรียงลำดับ พระบวรราชนิพนธ์: กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพ
บทประพันธ์
ตอน ๑ ตั้งแต่ขุนแผนกลับจากการทัพมาบ้านนางวันทอง นางวันทองกับนางลาวทองหึงกัน จนขุนแผนกลับบ้านเดิม
ช้า | |||
เมื่อนั้น | ขุนแผนเชี่ยวชาญหาญกล้า | ||
ตีเชียงทองได้แล้วกลับมา | เฝ้าจอมอิศราปิ่มโมลี | ||
ได้พระราชทานรางวัลครัน | เกษมสันต์ผ่องพักตร์เป็นศักดิ์ศรี | ||
จะกลับไปสุพรรณบุรี | ลงนาวีใหญ่ไร่เพียบพราย | ||
ฯ ๔ คำ ฯ โล้ | |||
จำปาทองเทศ | |||
ขุนแผนคลอเคล้าลาวทอง | พี่เลี้ยงสองชม้อยเมียงม่าย | ||
หม่อมขุนเย้าหยอกตามสบาย | ลาวทองร้องไฮ้อายชาวเรือ | ||
ขุนแผนว่าเมียใครที่ไหนมา | เสน่หาเต็มทนจนล้นเหลือ | ||
ต้องนอกผ้าดังว่าเขาถูกเนื้อ | ร้องเผื่อเสียก่อนว่างอนจริง | ||
หยอกแหย่แอ๋แหน้อยฤาน้อย | เชิงชั้นเกือบจะเป็นท่านผู้หญิง | ||
สะดุ้งพดสามคดระทวยทิ้ง | มันเพราพริ้งยิ่งชื่อฤาลาวตาย | ||
ฯ ๖ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
เมื่อนั้น | ลาวทองขวยเขินสะเทินม่าย | ||
เหตุว่าหม่อมขุนเป็นผู้ชาย | ไม่มีอายทำได้ก็ทำเอา | ||
ลาวไทยถ้าเป็นหญิงก็เหมือนกัน | อย่าเสกสรรรำพันเพ้อเลยพ่อเจ้า | ||
เผอิญหม่อมเห็นว่าข้าพริ้งเพรา | บุญเราจะได้เป็นหม่อมแม่เรือน | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
เมื่อนั้น | ขุนแผนสรวลเสชวนกลบเกลื่อน | ||
ไม่สะบิ้งสะบัดแชเชือน | อย่าพักเตือนเลยจะเลี้ยงให้เต็มโต | ||
พลพายพายระดมรีบรัด | สามเล่มจัดร่ายราวกราวโห่ | ||
เมียผัวตัวขย้อนคลอนยอกโย้ | พลาดขยับร้องโอ๋ซวดเซทับ | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
ช้าปี่ | |||
สิ้นเอยสิ้นแสง | จรูญแจรงเมฆเกลื้อนเลื่อนสลับ | ||
รวิวรรณผายผันโพยมพยับ | ไถงดับอับแสงรวิวร | ||
บุหลันเลื่อนล่องฟ้าโพยมมาศ | โอภาสแจ่มจำรัสประภัสสร | ||
แผ้วหล้าดาดาษศศิธร | พิศเดือนเหมือนจะวอนให้อ่อนใจ | ||
แส้งตรัจปรัดผิวลาวทองน้อย | งามขม้อยนวลหน้าหน้าแข่งไข | ||
สัพยอกหยอกเยียเคลียกันไป | ตามแนวในชลมารคไม่คลาศคลา | ||
เพลาดึกลมพัดมาเย็นเฉื่อย | หนาวเรื่อยน้ำฟ้าต้องหน้า | ||
ชื่นชุ่มเยือกเย็นทั่วกายา | สะพักผ้าไม่อุ่นเหมือนเบียดกัน | ||
มืดราตรีผินข้างนี้เถิดนะเจ้า | มาคลึงเคล้าเสียให้หายคลางคางสั่น | ||
ทำเอนอิงพิงพาดพัวพัน | พูดล้อเล่นขันขันมากลางเรือ | ||
ฯ ๑๐ คำ ฯ โอ้ | |||
แล้วถอนจิตคิดถวิลถึงพิมพี่ | โอ้ป่านนี้จะละห้อยคอยเหลือ | ||
เพลานอนจะโอดอ่อนน้ำตาเจือ | เออน่าเบื่อเรือพายไม่ไหวเลย | ||
เขม่นตาข้างขวาให้หวั่นหวาด | เอ๊ะประหลาดผิดใจอะไรเหวย | ||
เมียงามละไว้ให้ห่างเชย | อกเอ๋ยนานหนักมักมีภัย | ||
ฝากไว้กับแม่ยายแก่ชายเปื้อน | ทำอะไรไหลเลื่อนไม่เอาได้ | ||
อ้ายขุนช้างทุจริตอิจฉาใจ | มันคิดปลงอยู่มิได้วายวัน | ||
คะนึงพลางทางเร่งนาวาคลา | พอเรื่อฟ้าจวนแจ้งแสงฉัน | ||
ภาณุมาศโอภาสรพีพรรณ | กับบุหลันเด่นดวงอรุโณทัย | ||
ถึงสุพรรณพลันประทับกับหน้าบ้าน | ยิ่งรำคาญร้อนรนหม่นไหม้ | ||
ยลบ้านพิศเรือนนี่เรือนใคร | หวั่นใจทวีทุเรศอารมณ์รัว | ||
ฯ ๑๐ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
บัดนั้น | สายทองพี่เลี้ยงตื่นขมุกขมัว | ||
ลงมาท่าน้ำชำระตัว | หมอกมัวเห็นเรือใครรอรา | ||
ดูดูรู้ว่าเรือขุนแผน | ก็กลับแล่นคืนขึ้นบนเคหา | ||
บอกวันทองพลันว่าหม่อมมา | จอดอยู่หน้าท่าถึงเดี๋ยวนี้ | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
เมื่อนั้น | วันทองมัวหมองไม่ใสศรี | ||
แจ้งว่าผัวมาก็ยินดี | แย้มหน้าต่างม่านมู่ลี่แลดู | ||
เห็นเรือจอดอยู่หน้าตะพานใหญ่ | มีความใคร่มิได้อดสู | ||
ยินดีปรีดาน้ำตาพรู | วางวู่วิ่งสลดกำสรดจร | ||
ฯ ๔ คำ ฯ เพลง | |||
ถึงเอยถึงท่า | ระอาหน้าร้อนรุ่มดั่งสุมขอน | ||
ย่างยาวก้าวลงเรือที่นอน | สะท้อนถอนซบพักตร์โศกาลัย | ||
ฯ ๒ คำ ฯ โอด | |||
ร่าย | |||
เมื่อนั้น | ขุนแผนเห็นพิมน้องหมองไหม้ | ||
กำสรดโศกวิโยคยิ่งสิ่งใด | เป็นไฉนฉะนี้นะน้องรัก | ||
ผิวช้ำคล้ำกลั้วมัวมลทิน | ผันผินมาบอกพี่ให้ตระหนัก | ||
ผัวมาชอบแต่ว่าจะทายทัก | ซบพักตร์ร้องร่ำทำไมน้อง | ||
ฤาอาดูรพูนเทวษโรคาไข้ | เจ็บช้ำน้ำใจหม่นหมอง | ||
พิมเอ๋ยไยฟูมหน้าน้ำตานอง | เข้าประคองปลอบเช็ดชลนา | ||
ฯ ๖ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
เมื่อนั้น | วันทองโศกแสนสหัสา | ||
กราบลงแทบเท้าภัสดา | มิใคร่จะเงยพักตราระทมใจ | ||
อึดอัดสะอื้นจะออกความ | คิดขามอิดเอื้อนไม่บอกได้ | ||
ตั้งแต่หม่อนบำราศคลาศไป | รักษาตัวกลัวภัยเป็นพ้นคิด | ||
อกุศลตามผลาญประหารพลัน | ขุนช้างมันคิดคดทุจริต | ||
มารดาข้าถือว่าเป็นมิตร | เชื่อสนิทมิได้คิดสงกา | ||
เอากระดูกห่อผ้ามาให้ | ว่าหม่อมม้วยบรรลัยสิ้นสังขาร์ | ||
เสียทัพยับย่อยชัยปรา | ลาวฆ่าแทงตายวายชีวัน | ||
บอกมาแต่งเมืองกำแพงเพชร | คดีทูลสิ้นเสร็จเป็นคำมั่น | ||
มันทำร่ำร้องไห้รำพัน | ข้างบ้านสำคัญว่าความจริง | ||
ชวนกันร่ำระงมซมทั้งเรือน | กลาดเกลื่อนสิ้นเสือกเกลือกกลิ้ง | ||
น้องก็เขลาไม่ระแวงแคลงประวิง | ร้องให้นิ่งจนสลบซบซอน | ||
มิได้วายว่างเว้นเทวษ | กับสายทองนองเนตรสยดสยอน | ||
ราตรีนองน้ำสุชลนอน | ระบมค่อนอกช้ำระยำทรวง | ||
จึงพากันไปดูโพธิ์สามต้น | ก็เหลืองหล่นใบกลาดดาษร่วง | ||
ยิ่งทวีทุกข์เพิ่มเติมตวง | มาหลงกลเขาลวงนี้เนื้อกรรม | ||
ก็ตั้งใจแต่สร้างการกุศล | แผ่ผลไปให้หม่อมทุกเช้าค่ำ | ||
บุญใดที่มิได้เคยทำ | ทำแล้วตรวจน้ำอุทิศไป | ||
เสพอาหารตรวจน้ำทุกค่ำเช้า | จะนอนเล่าก็ไม่หลับใหล | ||
จนไผ่ผอมตรอมซูบระยำใจ | น้องล้มไข้ปาปิ้มจะวายปราณ | ||
ท่านมารดาหาแพทย์มารักษา | หมอใดมาว่าโรคนี้หนักท่าน | ||
เหลือมือจะเยียวยาแล้วอาการ | ได้แต่หมอกลางบ้านประทังมา | ||
ฯ ๒๒ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
จึงไปนิมนต์ท่านวัดป่าเลไลยก์ | ดูเคราะห์ว่าฆาตใหญ่ไขว่นักหนา | ||
มิจากผัวตัวจะตายวายชีวา | เธอจึงเปลี่ยนชื่อข้าเรียกวันทอง | ||
ให้นามต้องชาตาจะซาเคราะห์ | จะค่อยเลาะกว่าเก่าจากเศร้าหมอง | ||
อยู่มินานมีพระกาลประหารน้อง | อ้ายขุนช้างจองหองบังอาจใจ | ||
แต่งเถ้าแก่มาขอต่อมารดร | พูดจาหลอกหลอนตะคอกใหญ่ | ||
ว่ากฎหมายผัวตายณรงค์ชัย | กรมวังท่านจะให้ตำรวจมา | ||
เก็บเอาภรรยาเป็นม่ายหลวง | ตามกระทรวงพระสุรัสซ้ายขวา | ||
แม่แก่ตกใจไม่ไตร่ตรา | เขาขอข้ายอมยกให้ขุนช้าง | ||
เร่งรัดมัดให้มาปลูกหอ | ไม่รั้งรอหารือน้อยหนึ่งบ้าง | ||
รื้อหอเก่าไปปลูกเสียวัดกลาง | ปลูกหอใหม่ไม่ระคางคร่อมลง | ||
บ่ายหน่อยขันหมากมาถึงบ้าน | ทั้งสมภารมากลุ้มประชุมสงฆ์ | ||
อ้ายหัวล้านป๋อหลอออทะนง | กับเผ่าพงศ์เพื่อนบ่าวมาหลายลำ | ||
ทุนสินสอดผ้าไหว้มากหนักหนา | แม่ข้าโลภเผลอพูดเพ้อพร่ำ | ||
จะให้ข้าแต่งตัวไปซัดน้ำ | ฉุดปล้ำลากข้าไม่ปรานี | ||
น้องขืนขัดมิได้ไคลคลา | แม่ข้าต่อยตบน่าบัดสี | ||
อยู่มาอีกเจ็ดราตรี | จะส่งตัวให้อ้ายผีเข้าหอกัน | ||
น้องไม่ลงปลงใจแข็งขัด | แม่ผูกมัดเฆี่ยนตีไม่ผ่อนผัน | ||
ขอดค่อนด่าว่าไม่เว้นวัน | ไม่เสกสรรความจริงยิ่งเหลือทน | ||
หม่อมมิเชื่อเมียว่าแกล้งว่า | เลิกผ้าให้ดูแผลแน่ปี้ป่น | ||
ไม่สิ้นแหนงระแวงน้องต้องจำจน | ไม่เป็นคนสู่สู้เวราไป | ||
คิดคิดจะใคร่ตายเสียดีกว่า | จะดูหน้าต่อตาผู้ใดได้ | ||
กอดเท้าหม่อมขุนเข้าร่ำไร | สะอื้นไห้จะสิ้นสมประดี | ||
ฯ ๒๒ คำ ฯ โอด | |||
โลม | |||
เมียเอยเมียรัก | อย่าร่ำนักผิวพักตร์จะหมองศรี | ||
เดือดอึดอัดฮึดฮัดเต็มที่ | ดังอัคคีจุดจ่อรื้อรอคิด | ||
ประโลมปลอบเอาใจภรรยา | นี่หากว่าเจ้าเป็นคนสุจริต | ||
แม้นชั่วไม่รักผัวมัวมืดมิด | จะเชยชิดชอบชู้สำราญครัน | ||
หนึ่งว่าน้อยฤาแน่แม่สหาย | ไม่ทันตายฤามาแสร้งแซงสรร | ||
เมียกูรู้อยู่สิ้นทั้งสุพรรณ | เหลือที่กลั้นสุดอดจะลดรา | ||
ฯ ๖ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
อ้ายหัวล้านเล่นกันเถิดวันนี้ | อีเถ้าแก่แม่พี่ที่ปรึกษา | ||
บรรดาคนสนิทคิดกันมา | ห้ำหั่นบั่นฆ่าให้ม้วยมุด | ||
เจ้านายไม่เลี้ยงก็สู้ตาย | ถึงแม่ยายก็ฟันเสียให้สิ้นสุด | ||
จับฟ้าฟื้นกวัดแกว่งแต่งตัวยุทธ์ | เรียกบ่าวไพร่อุตลุดอึงคะนึง | ||
แต่ต้นโพธิ์ปลูกไว้เสี่ยงทาย | ตัดรากทำอุบายใครรู้ถึง | ||
ค้นอาวุธในท้องเรือดังตังตึง | บอกกันอึงนายให้ไปล้อมเรือน | ||
ฯ ๖ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
เมื่อนั้น | ลาวทองร้องห้ามความจะเปื้อน | ||
อย่ามุมุ่นหุนหันฟั่นเฟือน | ไม่เหมือนกลางป่าค่าไม้ | ||
หม่อมขาฟังเมียก่อนพ่อเจ้า | ถ้อยความมันจะเน่าไปไหน | ||
เมืองมีขื่ออย่างถือชะล่าใจ | ฟังข้าวเดียวยังกระไรฤาหม่อมพลาย | ||
ใช่คอเขาเป็นทั่งสันหลังเหล็ก | ไม่ใช่เด็กเขาจะทำเอาแต่ด้าย | ||
จะกระไรบ้างกระมังข้างเรานาย | บุราณว่าหญิงร้ายชายทรชน | ||
ท่านแม่ยายมิปลงใจไฉนฤา | เขาจึงรื้อหอห้างเสียจนป่น | ||
หม่อมมีความชอบมาเหลือล้น | ทูลยุบลแล้วแต่จะโปรดปราน | ||
ฯ ๘ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
เมื่อนั้น | วันทองยินคำร่ำขาน | ||
เหลียวดูวู่โกรธพิโรธดาล | ดั่งประหารสับเสี่ยงเยี่ยงกัน | ||
นี่เมียหม่อมฤาใครที่ไหนมา | จึ่งลอยหน้าห้ามผัวจนตัวสั่น | ||
เท็จจริงสิ่งรู้สารพัน | ชะช่างกลั่นรูปคารมสมเชลย | ||
แน่ะนางลาวอย่าน้าววาจาคม | ข้ากับเจ้ามันไม่สมกันแม่เอ๋ย | ||
เซซัดหัวพลัดข้าไม่เคย | รู้ว่าเหวยว่าหลงเข้าดงรัก | ||
ก็ตามทีชอบอยู่ประสีประสา | ความเขาว่าการอะไรมาสลัก | ||
มาจ่อไต้ตำตอเข้าต้ำฮัก | ชอบฤาหม่อมไม่ทันทักนางเมียงาม | ||
ฯ ๘ คำ ฯ | |||
โลม | |||
เมื่อนั้น | ขุนแผนร้องฮาฟังพี่ห้าม | ||
อย่าโมโหโยก่อนจะเล่าความ | ไม่ไต่ถามเลยอะไรมาอึงคะนึง | ||
นางคนนี้ลูกเจ้าเมืองจอมทอง | ปึกแผ่นพวกพ้องก็เกือบขึง | ||
ทำคุณกับบิดาเขาพอพึง | เขาจึงยกลาวทองให้มาเป็นเมีย | ||
พี่พามาหวังจะให้คำนับเจ้า | อะไรเล่าพอจ่อจอดเรือจะเสีย | ||
ยังฟังความเมียข้างบ้านอยู่ปัวเปีย | ไม่ทันเล่าเรื่องเมียใหม่ได้มา | ||
เท่านั้นเถิดน้องพี่อย่าวีวุ่น | รกคนเป็นทุกดีกว่ารกหญ้า | ||
หนึ่งก่อนสองตามลำดับมา | ลาวทองอย่าช้าไว้วันทอง | ||
วันทองเล่าเจ้าหวงหึง | โกรธขึ้งขอเถิดเจ้าทั้งสอง | ||
จงสมัครสมานปรองดอง | มาตรึกตรองเรื่องความมันหยามเรา | ||
ฯ ๑๐ คำ ฯ | |||
โลม | |||
ร้องเอยร้องว่า | มันไม่น่าแล้วอย่าเลยเจ้า | ||
ชั่วดีช่างข้าเถิดทำเนา | นางเมียเบ่าแล้วฤาน้อยฤาแน | ||
จริงอยู่แต่พอจอดทั้งตอดขบ | ชวนกันเกลื่อนเลื่อนกลบลบแผล | ||
ย่อมว่าผัวเป็นประทัดซื่อสัตย์แท้ | ทีนี้มันแปรเป็นธนูชะดูตรง | ||
ไม่พักพร้องว่าพวกพ้องมั่งคั่ง | ถึงเซซังไม่สูญประยูรหงส์ | ||
ข้าดอกคะมันประดาษชาติเผ่าพงศ์ | จึงได้หลงตามหม่อมสู้เสียตัว | ||
ฯ ๖ คำ ฯ | |||
โลม | |||
วันเอยวันทอง | ให้ปรองดองเอออะไรไม่ฟังผัว | ||
ก่อนไม่เคยเลยว่ารู้เกรงกลัว | ฤาแกล้งยั่วจะให้โกรธา | ||
เอ็นดูข้าหน่อยเถิดแม่คุณ | ถึงไม่คิดบาปบุญเห็นแก่หน้า | ||
เออยิ่งห้ามฤายิ่งหยามไม่ลดรา | อย่าจัดจ้าไปเลยนักจะหักค้าน | ||
ธรรมดากระเบื้องร้อนจะรานร้าว | มันจะฉาวอึงอายเขาชาวบ้าน | ||
ลุกยืนเผลไผล้ไม่เป็นการ | จะรำคาญสองซ้ำระยำมัว | ||
ฯ ๖ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
เมื่อนั้น | ลาวทองร้อนเร่านั่งเกาหัว | ||
นึกในใจกูจะให้มันสั่นรัว | สบตาผัวทำกลัวชำเลืองแล | ||
ผัวเมินปากขยิบกระซิบด่า | ไว้กิริยาว่าผัวรักขึ้นเคียงแค่ | ||
แอบหลังผัวเล่นตัวระทวยแท้ | ทำปากแบ้ยั่ววันทองค้อนควัก | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
ดูเอยดูดู๋ | ยิ่งกว่าใครไม่รู้เลยทำหนัก | ||
สมแล้วหม่อมพร้อมเพรียงจะเคียงพักตร์ | มันค้อนควักอยู่ข้างหวังนั่งด่า | ||
รู้ฤาไม่แอบกระซิบพิไรบ่น | หม่อมเคยทนอย่าให้ล่วงมาถึงข้า | ||
ว่าให้เมียไหว้แต่วาจา | มันเล่นหน้าเล่นตัวรู้กลัวใคร | ||
ชกศีรษะแล้วจะให้มาลูบหลัง | พี่น้องเอยใครชั่งจะอดได้ | ||
ไม่หย่อนหยุดกระซิบว่าฤาด่าใคร | เป็นอะไรก็เป็นไปเถิดวันทอง | ||
ถึงจะไหว้กูก็ไม่ปรารถนา | พามาคุมเหงถึงบ้านช่อง | ||
หม่อมขาหม่อมถึงจะไม่เลี้ยงน้อง | ฆ่าเสียเถิดอย่าให้ต้องกินระกำ | ||
ทีนี้อีลาวนุ่งซิ่นจะบินร่อน | หม่อมเตว็ดลงนอนให้เหยียบย่ำ | ||
นิ่งอยู่ไยมิเล่นเต้นรำ | มายืนก้มหน้าคว่ำอยู่ทำไม | ||
ฯ ๑๐ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
สุดเอยสุดกลั้น | ลาวทองเคี้ยวฟันหมั่นไส้ | ||
มารยาบีบน้ำตาต่อไป | ข้าเป็นลาวชาวไพรดอกแม่คุณ | ||
ไม่ได้ว่าอะไรหน่อยหนึ่งเลย | อกเอ๋ยเธอเป็นใครจึงเฉียวฉุน | ||
พลอยว่าข้าน้อยคิดจะเอาบุญ | เห็นหม่อมหมุนมุโกรธวุ่นวาย | ||
จะไปรอนฟอนฟันเขาทั้งบ้าน | ใช่การจะพากันฉิบหาย | ||
อย่างอื่นไหนคุณใหญ่ท่านแม่ยาย | รอดตายเพราะใครห้ามไม่ลามปาม | ||
คิดอยู่จะฝากตัวคุณเมียหลวง | มิใช่จะจ้วงล่วงเกินไม่เข็ดขาม | ||
ไม่พอที่เลยจะก่อข้อความ | ไหว้ไม่เอาก็ตามเถิดเจ้าคะ | ||
ฉันมิได้ถือเนื้อถือตัว | สุดแต่จอมหม่อมผัวไม่เกะกะ | ||
ไม่รู้ว่าจะไขว้ไล่รานระ | เหยียบย่ำผัวเปะปะพันธุ์ไม่เคย | ||
แม้นรู้กระนั้นจะสรรหา | ไม้ขอนสักนองามาแม่เอ๋ย | ||
มากำนัลกันไขว้ให้เสบย | ไม่มีสิ่งใดเลยติดมือมา | ||
เมื่อหม่อมผัวจะพาข้ามานี้ | ไม่บอกว่าเมียมีคุณเจ้าขา | ||
ชอบผิดจงคิดกรุณา | ไม่เมตตาสักคราวลาวชาวดง | ||
ฯ ๑๔ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
ถ้อยเอยถ้อยคำ | ซ่อนเงื่อนเกลื่อนทำให้ผัวหลง | ||
ต้องเสน่ห์ถูกสนัดแล้วมั่นคง | จึงงวยงงงมงายว่ากันดี | ||
ผัวข้าฝ้าขึ้นเห็นฤาไม่ | นวลที่หน้านี้มิใช่ฤาหม่อมพี่ | ||
แต่กลับทัพก็ยับมาเต็มที | น่าบัดสีมันให้กินสิ้นแล้วเคอะ | ||
ให้อีลาวชาวดอนมาร่อนร่า | เชิดชูหน้าราคีเปื้อนเปรอะ | ||
เอียงคว่ำไปแล้วเจ้าจอมเลอะ | เท่านั้นเถอะพอรู้เท่าทัน | ||
เหม่อีลาวปากยาวว่าเมื่อกี้ | แสร้งเสกสีนองาสูงสรร | ||
เมื่อไรเล่าจึงจะเอามากำนัล | กู่จะกลั่นช้างงาไปร่ารับ | ||
โฉมนางวางมาแต่จอมทอง | กว้างขวางพวกพ้องให้ขึ้นขับ | ||
คดคมคารมเชลยทัพ | รู้แล้วเจ้าเขานับว่าใจบุญ | ||
ถ้าไม่ห้ามผัวไหนจะหยุดโย | จะเที่ยวพาโลแกว่งหอกออกวุ่น | ||
ไล่แยงแทงทิ่มจิ้มเป็นจุณ | นี่ไม่หมุนไปได้เงือดงด | ||
มารดาจึงได้รอดวอดวาย | เพราะนางลาวระงับพลายหายหด | ||
ชนะผัวผัวกลัวจึ่งละลด | เคยข่มกดกันมาถูกท่าทาง | ||
ดีจริงยิ่งหญิงในแผ่นภพ | จะเชิดชื่อลือจบว่าคู่สร้าง | ||
หม่อมผัวกอดไว้อย่าได้วาง | มันยอดนางใต้หล้าไม่มีใคร | ||
ฯ ๑๖ คำ ฯ | |||
ร่าย | |||
หม่อมเอยหม่อมขา | ได้ยินคุณภรรยาฤาหาไม่ | ||
ยืนลืมตากะปริบพริบอยู่ไย | ทนไม่ได้แล้วคะไม่ละกัน | ||
เอออะไรกระนี้ท่านผู้หญิง | ขยันยิ่งสั่นรัวตัวสั่น | ||
เห็นอดอ่อนยิ่งรอนศีรษะชัน | ปากคันคอยอยู่กี่เวลา | ||
พอผัวถึงกระทั่งปึ่งตะบึงบอน | ข้าฉะอ้อนบรรยายขายน้ำหน้า | ||
ทำเคละคละปะเปอะเปรอะรา | ไว้คอยท่าท่านผัวไม่มีอาย | ||
ชอบแต่ล้างบ้านเรือนหายเปื้อนก่อน | จึงขอดค่อนคนอื่นนางตื่นม่าย | ||
ผัวไปทัพไม่ทันกลับรู้ข่าวตาย | ช่างเชื่อง่ายปักเลนโอนเอนรัว | ||
กลับว่าข้อนี้นี่กว้างขวาง | จริงคะเลี้ยงช้างไว้ท่าผัว | ||
ช้างคนช้างพลายมากหลายตัว | จึ่งรื้อเรือนทลายรั้วแคบไม่พอ | ||
ขอบใจพี่จะให้ไปรับข้า | สุดปัญญาที่จะขี่ไม่มีขอ | ||
อย่าให้ไปเลยเอาไว้กันตอ | เตาหม้อทอถอนไม่สิ้นปักดินลึก | ||
ต้องเสนียดถูกสนัดกลัดมัน | ดีฉันจึงทำเสน่ห์มากลางศึก | ||
ป่วยไข้ไผ่ผอมแต่ลำนึก | จริงอยู่คะยิ่งกว่าหมึกเขม่ามอม | ||
จะขยำน้ำแช่ก็ไม่หาย | ถึงส่ายน้ำดอกไม้ก็ไม่หอม | ||
สบู่ฟอกปอกเปื้อนเปรอะปอม | อย่าพักย้อมเลยยังมัวกลั้วมลทิน | ||
ชามแตกบัดกรีไม่สนิท | ต่อไม่ติดแล้วแผลไม่อยากสิ้น | ||
ซ้ำว่าข้าเอาสิ่งชั่วให้ผัวกิน | ยังแต่จะบินขี้คร้านตบมือ | ||
หมอทายว่าเคราะห์ร้ายไม่ยั้งหยุด | เสาร์อุจลัคน์จมไม่รู้ฤา | ||
ทั้งสุพรรณมันสนั่นออกระบือ | อย่าพักอื้อมันไม่กลบลบรอย | ||
ฯ ๒๐ คำ ฯ | |||
แค้นเอยแค้นนัก | อีผัวรักน้อยฤาไม่ราถอย | ||
เข้าแฝงหลังเมียงเคียงตะบอย | คารมราวกับทองย้อยเจียวขันคู | ||
ดีแล้วจะได้เห็นฝีมือกัน | เรียกสายทองอี่จันอี่ปอยหนู | ||
นิ่งไยลงมาหวามาช่วยกู | ตบให้รู้จักสำเหนียกมันฮึกดี | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
บัดนั้น | สายทองพี่เลี้ยงกับทาสี | ||
อยู่บนตะพานเตรียมคอยที | ก็โจนลงนาวีพร้อมกัน | ||
ฯ ๒ คำ ฯ | |||
สายเอยสายทอง | ชอบแต่ห้ามปรามน้องผ่อนผัน | ||
ไยจึงพากันเป็นบ้าดุดัน | นี่สำคัญอย่างไรจึงวุ่นวาย | ||
ว่าพลางกั้นกางขวางหน้า | ร้องอย่าอย่าทำมันไม่ได้ | ||
เหลืออดกูไม่ลดทั้งบ่าวนาย | มิเกือบตายอย่าประมาทฝีมือกู | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
ไม่เอยไม่ฟัง | ปลอบก็ช่างห้ามก็ช่างอย่าพักขู่ | ||
เอาวาก็รากันวิ่งพรู | บ่าวนายจู่ลู่ไล่ลาวทอง | ||
ฯ ๒ คำ ฯ | |||
กล้าเอยกล้าดี | จะสู้ตายที่นี่ลงเป็นสอง | ||
กอดผัวไว้ไม่วางทางร้อง | ข่มเหงน้องจริงจริงพ่อคุณ | ||
คนเดียวช่วยกันเป็นสามสี่ | ราวกับฝูงยักขินีเจียวนี่วุ่น | ||
ทำอะไรก็ทำเถิดตามบุญ | โทโสหมุนกึกกักหักฮึก | ||
แม้นทำข้าไม่ได้ก็ใช่คน | ใจพรั่นปากบ่นเก่งกึก | ||
เนื้อเต้นเอ็นขึ้นคารมคึก | ครั้งนี้แลจะทำศึกกับนางยักษ์ | ||
ฯ ๖ คำ ฯ | |||
บัดนั้น | สาวเวียงสาววันพรั่นหนัก | ||
พี่เลี้ยงคอยเคียงใจทึกทัก | เข้ามาใกล้หมายจะผลักให้ตกน้ำ | ||
ถึงสี่เราสามก็ไม่กลัว | คาดเรี่ยวแรงตัวเห็นพอปล้ำ | ||
ผิดนักย่อยยับเยินระยำ | สิ้นบุญสิ้นกรรมกันวันนี้ | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
ศัพท์ไทย | |||
อีเอยอีลาวทอง | อย่าพักจองหองเสียดสี | ||
มึงท้ากูดี | ดีให้หนำใจ | ||
สายทองพี่เลี้ยง | ก้าวเฉียงเลี่ยงไล่ | ||
สองข้างวิ่งไขว่ | ที่ในนาวา | ||
กลัวคุณผู้ชาย | ตายแล้วขี้ข้า | ||
คุณนายโกรธา | พะว้าพะวัง | ||
ช่วยกันพรึบพร้อม | ล้อมหน้าล้อมหลัง | ||
ห้ามผัวไม่ฟัง | ตึงตังโลดโจน | ||
ฯ ๘ คำ ฯ | |||
รื้อ | |||
พิมเอยพิมพี่ | ทำไมนี่จะมาเต้นเป็นเล่นโขน | ||
กั้นไว้ไล่โดน | เผ่นโผนดึงดัน | ||
ดูเอาเถิดฤา | เท้ามือเหลือคัน | ||
พลัดไปข้างนั้น | กลับหันเวียนวง | ||
เรือเกลือกเสือกพลาด | อีทาสล้มลง | ||
ขุนแผนถีบส่ง | จมพงชายเฟือย | ||
พี่เลี้ยงลาวทอง | ปัดป้องจนเหนื่อย | ||
ผ้าพลิ้วปลิวเปลือย | มึนเมื่อยทุบตี | ||
นางไทยไล่ตบ | ลาวหลบหลีกหนี | ||
ว่องไวเต็มที่ | ต่างดีด้วยกัน | ||
ผัวไล่เปะปะ | ปะทะพัลวัน | ||
ผลักนี่ตีนั่น | ขยันจริงเจียว | ||
ฯ ๑๒ คำ ฯ เชิด | |||
รื้อ | |||
คุณเอยคุณชาย | คุณหญิงแสนร้ายตาเขียว | ||
รุมข้าข้างเดียว | กราดเกรี้ยวโกรธา | ||
ทั้งข้าทั้งไทย | มาไล่ตีด่า | ||
พาลเอาผิดข้า | ต่อหน้าพ่อคุณ | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
โอ้ | |||
พ่อเอยพ่อเจ้า | เห็นฤาไม่ใครเล่าก่อวุ่น | ||
อย่าเข้าใครออกใครเถิดเอาบุญ | น้องก็ใช่ชาติสถุลเซซัด | ||
บิดามารดายอยกให้ | ใช่เกิดในกระบอกไม้ได้สลัด | ||
ฉันมิใช่แตกตื่นเชลยพลัด | ไม่เคยพบจ้านจัดเช่นนี้เลย | ||
อยู่บ้านข้าแต่น้อยมาจนใหญ่ | ไม่มีใครได้ข่มเหงกระนี้เหย | ||
จะดื้อด้านไปไม่ได้ด้วยไม่เคย | อกเอ๋ยกรรมกรรมมาจำเมือ | ||
กอดเท้าผัวโอดอ้อนฉะอ้อนไห้ | นี่อะไรจะให้เนื้อมาสู่เสือ | ||
ตายจริงแล้วไม่ทันขึ้นจากเรือ | จะเป็นเหยื่อนางไทยใจยักษ์ | ||
แสร้งทำกำสรดโศกา | มารยาไม่ชั่วเล่นตัวหนัก | ||
พิไรร่ำน้ำเนตรนองพักตร์ | จะลาหม่อมทั้งรักแล้วจำตาย | ||
ฯ ๑๐ คำ ฯ | |||
วันเอยวันทอง | เอออะไรจองหองใจหาย | ||
จะพาลคิดหยิบผิดด้วยอุบาย | แยบคายหญิงร้ายแสนกล | ||
พอถึงอ้อนตะบึงตะบอนบอก | ทำย้อนยอกน้อยฤาสับสน | ||
รู้สิ้นแล้วลิ้นลาวน | สายทองมึงก็คนร่วมคิด | ||
จะป้องปิดมิดควันกระนั้นฤา | จะอึงอื้อฉอเลาะลบกลบเอาผิด | ||
ไม่ทันรู้เลยเจ้าเหล่างูพิษ | เชื่อสนิทคิดจะตอดไม่รอดตัว | ||
แหมแม้นี่แน่นางคนดี | เขี้ยวมีขนได้ทั้งก้นหัว | ||
ปลอบโดยดีไม่มีความเกรงกลัว | แกล้งเย้ายั่วผัวให้หมางใจ | ||
กูรู้เท่ามึงแล้วพิมเอ๋ย | จะให้เลยตามเลยหาผัวใหม่ | ||
ลงมาค้อนตีปลาหน้าไซ | ไม่ให้ขึ้นไปฤาที่บนเรือน | ||
จักพบอ้ายขุนช้างมากางกั้น | เออกระนั้นแล้วซีอีคนเปื้อน | ||
ชอบชู้แล้วมิหนำทำบิดเบือน | ชั่วกระไรหนอช่างเหมือนกากี | ||
ตายเสียเถิดจะอยู่ดูหน้าใคร | เลี้ยงเจ้าไม่ได้แล้วบัดสี | ||
พระสมุทรเจ้าเอยลึกเต็มที่ | ก็ไม่เหมือนนางนี้เลยลึกซึ้ง | ||
กว้างขวางปากอ่าวแล่นล่องเสียด | ก้าวกระเดียดสุดดิ่งจะทิ้งถึง | ||
จะฝ่าคลื่นฝืนละลอกข้ามตะบึง | กูกลัวลมเพชรหึงจะรุมร้อน | ||
โบราณว่าได้คิดไม่ผิดดอก | แต่ด้ามหอกไม่ทันพ้นรั้วก่อน | ||
หญิงชั่วน้ำกลั้วใบตองบอน | จะราร่อนคบชู้มาสู่เชย | ||
ฯ ๑๘ คำ ฯ | |||
หนักเอยหนักหนา | อีลาวฉะอ้อนเป็นบ้าไปแล้วเหวย | ||
พล่ามน้ำลายตะกายเปล่าเดาเลย | อกเอ๋ยไม่ชั่วเป็นตัวเป็น | ||
เจ้าลิ้นทองหกหันผูกพันพัว | ปั้นน้ำเป็นตัวใครบอกเห็น | ||
ยิ่งแค้นหนักแสนสาน้ำตากระเด็น | ว่ากันเล่นเปล่าเปล่าเจียวเจ้าพลาย | ||
รู้แล้วว่าสางจะร้างที่ | ก็บอกแต่โดยดีจะหนีหน่าย | ||
เจ้าเศษราชสีห์ทำตะกาย | จะกัดหินให้ทลายถ้ำพัง | ||
แม้นพ้นมือวันทองไปไม่ช้า | หม่อมข้าจะเชิดหน้าเป็นพระงั่ง | ||
จะเป็นเอี่ยวพญาโด่งดัง | เพราะอีลาวเซซังมันชุบเลี้ยง | ||
สมน้ำหน้าหม่อมผัวหัวแดง | นางกระเหว่าระดูแล้วจะส่งเสียง | ||
วาสนาข้าสิ้นแล้วไม่ควรเคียง | เท่านั้นเถิดข้าไม่เถียงแล้วตามที | ||
จึงว่าแก่สายทองจองจ้าน | ล้างตะพานบ้านเรือนเอาตีนสี | ||
ได้ตรวจน้ำคว่ำกะลากันวันนี้ | อันจะกลับคืนดีอย่าสงกา | ||
ฯ ๑๒ คำ ฯ | |||
ศัพท์ไทย | |||
น้อยเอยน้อยฤา | กล้าปากกล้ามือสิเอาสิหวา | ||
ชักดาบแกว่งมา | เงื้อง่าจะฟัน | ||
ลาวทองทำกลัว | ห้ามผัวตัวสั่น | ||
เข้าขวางกางกั้น | ตัวขยันซ่อนกล | ||
ในใจไม่ละ | เอานะแยบยล | ||
ทำดีทีชน | สายสนวิงวอน | ||
ฯ ๖ คำ ฯ | |||
พ่อเอยพ่อคุณ | อดใจได้บุญจงงดก่อน | ||
สุภาษิตพะพาลอย่างราญรอน | สุนัขร้ายเห่าหอนจำหนีตัว | ||
สิ่งชั่วเหลวไหลอย่าไล่ราน | จะกระเด็นเซ็นซ่านระคายกลั้ว | ||
จะพลอยเปรอะเลอะละมอมตัว | น้องจะเป็นคนชั่วยุยง | ||
ถึงเธอด่าว่าไม่ถือเธอ | ด้วยเป็นคนมะเมอลุ่มหลง | ||
ถือว่าเป็นเมียเดิมเหิมทะนง | ไม่คิดเลยว่าหงส์หลงลงเลน | ||
ชิงดาบที่มือมาใส่ฝัก | เอ็นดูอย่ารั้งหยักถกเขมร | ||
เข้ายื้อแย่งเปลื้องสดปลดกระเบน | อย่าให้น้องมีเวรเวราไป | ||
ฯ ๘ คำ ฯ | |||
ได้เอยได้ฟัง | วันทองไม่ยั้งอดได้ | ||
ยิ่งกว่าโกร่งโพลงพลุ่งดังเปลวไฟ | ร้อนกลุ้มสุมไหม้อุระรุม | ||
ร้องว่าอีเกรงเวรบำบัดบาป | มึงซ่อนหยาบมิให้ใครเข้าหลุม | ||
ชิงผัวเขาไปได้ไว้กำกุม | รอดนรกหลายขุมแล้วอีลาว | ||
ผัวมึงจะได้พลอยขึ้นสวรรค์ | เหาะด้วยกันเถิดเชิดฉิ่งฉาว | ||
กูจะคอยชมบุญมึงสักคราว | ผัวอีลาวเจ้าจะเลี้ยงเป็นออกญา | ||
ได้ความชอบตีเมืองเชียงทองถวาย | ได้ย่ายายมาประดังพรั่งหน้า | ||
คิดบ้างเป็นไรแต่หลังมา | ชอบมิดปิดตาเสียแรงเรา | ||
ฯ ๘ คำ ฯ | |||
วาเอยวาจา | หยาบช้าน้อยฤาฟังดูเจ้า | ||
อย่าห้ามเลยตามทีเถิดทำเนา | มันแกล้งเย้าเขี่ยฝอยให้ไฟฮือ | ||
ชิงดาบมาไม่ได้จากลาวทอง | ฉวยได้ไม้ตีฆ้องขว้างดังหวือ | ||
วันทองหลบล้อล่อตบมือ | ไล่ตีกันอึงอื้อพัลวัน | ||
ฯ ๔ คำ ฯ เชิด | |||
หวาดเอยหวาดจิต | ร้องกรีดวิ่งหนีตัวสั่น | ||
กับสายทองโดดขึ้นจากเรือพลัน | กระทืบตะพานลั่นสนั่นไป | ||
ฯ ๒ คำ ฯ เพลง | |||
มาเอยมาถึง | ขึ้นเรือนรำพึงถอนใจใหญ่ | ||
ทุ่มทอดตัวนอนเร่งร้อนใจ | ฉุกคิดขึ้นได้สิได้เกิน | ||
โทโสเจ้ากรรมทำแค้นเข็ญ | ไม่ควรเป็นฤาเป็นจึงค้างเขิน | ||
ผัวมาดีใจไปเชื้อเชิญ | กรรมเผอิญทำให้ตัดรอน | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
โอ้ | |||
โอ้พ่อพลายแก้วของเมียเอ๋ย | ใครเลยจะช่วยห้ามไว้ก่อน | ||
ให้งดโกรธขอโทษวิงวอน | โอดอ่อนรำพันร่ำไร | ||
วันทองเอ๋ยทำชั่วผัวได้ห้าม | วู่วามไม่ลดอดได้ | ||
จนเธอเคลือบแคลงแหนงใจ | สิ่งดีทำไว้ไพล่พลิกแพลง | ||
ไม่ชั่วก็ชั่วแล้วครั้งนี้ | เหมือนจันทรอับศรีสิ้นแสง | ||
วลาหกตกสิ้นระดูแล้ง | นับวันแต่จะแห้งร้อนแรงรุม | ||
ผลไม้เคยงอกใบระบัดช่อ | ผลิผลเน่าฝ่อจะหล่นสุม | ||
สกุณชาติจตุบาทร้องประชุม | จะแย่งเหยียบจิกกลุ้มระยำเยิน | ||
แสนซื่อสุจริตไว้ท่าผัว | มิได้ปนระคนชั่วระหกระเหิน | ||
หมอทายทัดไม่ประหยัดระมัดเกิน | เพราะเผอิญใจเร็วไม่รั้งรา | ||
ถึงผัวรักก็คงเป็นเมียน้อย | ค่อยค่อยช้าช้าจะดีกว่า | ||
เหยียบเต่าให้เต็มบาทา | คั้นลูกสกุณาไว้ในมือ | ||
มิวันนี้วันโน้นจะโดนปะ | คงมีวันพระไปไหนฤา | ||
ด่านได้ทำใจฮึดฮือ | อึงอื้อรีบโกรธจะโทษใคร | ||
อึดอัดตัดรอนกันเสร็จสิ้น | จนให้มันชิงบินเอาไปได้ | ||
อกเอ๋ยจะคิดฉันใด | จนใจโอ้ไห้พิไรครวญ | ||
ฯ ๑๖ คำ ฯ โอด | |||
ร่าย | |||
แค้นเอยแค้นจิต | สุดคิดฟูมฟองนองกำสรวล | ||
เป็นสตรีสามีร้างเรรวน | ชายจะลวนหยามย่ำระกำเยา | ||
แล้วขุนช้างจ่อร่อรออยู่นี่ | จะได้ทีมันแล้วทีนี้เจ้า | ||
ท่านแม่ก็โลภมิใช่เบา | จะสมคะเนเต้นเรายงยุ | ||
เมื่อรูปทรงไม่น่าเสน่หา | ราวหนึ่งว่ากากเก้อมะเมอดุ | ||
กิริยาหยาบคายมุทะลุ | หัวหูดังสุลูกตาลยี | ||
สุ้มเสียงคลื่นไส้น่าอาเจียน | ผัวงามจะเปลี่ยนอ้ายผัวผี | ||
พิมเอ๋ยจนใจแล้วเต็มที | ตายเสียเถิดเห็นดีกว่าเป็นคน | ||
จะดูหน้าใครได้ย่านสุพรรณ | แต่เขาแลตากันแสยงขน | ||
สุดที่จะดื้อด้านทานทน | ผัวสองเปลี่ยนปนยังลืมตา | ||
จะซ่อนปิดมิดมุดไว้ที่ไหน | ปะเข้าเมื่อไรเหมือนแก้ผ้า | ||
จะได้แต่ความอายอิดระอา | โอ้ว่าพ่อพลายของเมีย | ||
แต่ถนอมกล่อมเกลี้ยงเลี้ยงน้อง | เกินน้อยมิได้พร้องสู้นิ่งเสีย | ||
ไม่ว่างสมชมเคล้าเย้าหยอกเยีย | หนักเบาไกล่เกลี่ยอดลด | ||
ครั้งนี้พิมผิดจริงจริงพ่อ | หม่อมก็รออยู่เหลือที่จะอด | ||
น้องก็ไม่นอกในน้ำใจคด | เพราะกฎกรรมซ้ำระยำแล้ว | ||
ทำไฉนผีสาวเทวดา | เชิญช่วยไปลาหม่อมพลายแก้ว | ||
จะจำตายห้อยห่วงด้วยบ่วงแร้ว | มาเผาเถิดจะแพ้วอสภคอย | ||
สุดสิ้นชีวิตแลจะเห็น | ดีร้ายตัวเป็นชั่วถ่อย | ||
ชาติโน้นอย่าขอพบกลบรอย | อ้ายขุนช้างแต่ชื่อหน่อยอย่าได้ยิน | ||
จะขอคอยพบแต่หม่อมพลายแก้ว | แสนเสน่ห์สุดแล้วไม่สูญสิ้น | ||
กว่าจะล่มแผ่นฟ้าแดนดิน | เทพเจ้าอมรินทร์เป็นพยาน | ||
แค้นคิดพยาบาทลาวทอง | ถึงตายแล้วคงจะปองมาประหาร | ||
หักคอให้ม้วยวายปราณ | โมหะดาลเดือดใจมันไส้พุง | ||
แล้วชักผ้ามาตะบิดผูกคอ | ไม่ย่อท้อถอยหลังเหมือนอย่างกุ้ง | ||
รวบรัดกระหวัดเข้ากับราวมุ้ง | กระโดดผลุงลงไปจะให้ตาย | ||
ฯ ๒๖ คำ ฯ | |||
เชิดฉิ่ง | |||
พลัดตกจากเตียงเสียงต้ำตึง | เงื่อนหลุดลุกทะลึ่งคะมำหงาย | ||
ผีตายโหงเข้าซ้ำประจำกาย | แทบจะตายวายวอดมอดม้วย | ||
ฯ ๒ คำ ฯ | |||
บัดนั้น | ลาวทองวิ่งถลาเข้ามาช่วย | ||
เห็นวันทองหอบหายใจรวย | นั่งระทวยร้องบอกกันออกอึง | ||
บ่าวไพร่ตกใจไขว่นักหนา | วางวิ่งวุ่นมาโดนฝาผึง | ||
ตกล่องล้มปะทะกันดังตึง | ใครถึงขยำขยับจับเทพจร | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
เมื่อนั้น | ศรีประจันนอนสายไม่ตื่นก่อน | ||
เสียงอึงทะลึ่งมาถอดกลอน | มัวนอนหัวหกตกกระได | ||
เมื่อยมึนขัดขาหน้าตะโพก | ยืนโขยกขืนเขย่งไปไม่ได้ | ||
เก่นตะโกนโวยเหวยมันทำไม | ลูกกูเป็นไรเร่งบอกมา | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
เมื่อนั้น | ขุนช้างนอนหอรอคอยท่า | ||
กลางคืนรื่นรมย์ชมนึกมา | หลายราตรีตากตาแก้วตาแพรว | ||
คืนวันจวนรุ่งเคลิ้มหลับใหล | จนตะวันโด่งไกลเขาฉ่าฉาว | ||
ตกใจตื่นไม่รู้เรื่องราว | โดดจากหอพุ่งยาวลงมาดิน | ||
ประจวบคร่อมเท้าศรีประจัน | หกหันกลับหงายพลิกกายผิน | ||
ขอโทษแม่เถิดกลัวผีพลอยกิน | จึงชิงบินข้ามเสียให้สิ้นแคลง | ||
จะลุกต่อไปอีกก็ไม่ได้ | ขัดสะบักยอกไหล่ตัวแข็ง | ||
ทำช่วยนวดศรีประจันฟั้นแรงแรง | แม่ด่าว่าเกินแกงไปแล้ววะ | ||
ขุนช้างว่าฉันตะบันฟั้นหาเส้น | ปะแต่เอ็นกับกระดูกเกะกะ | ||
เส้นจมเสียหมดหดเคะคะ | ขยำกันเปะปะอยู่สองคน | ||
ฯ ๑๐ คำ ฯ | |||
บัดนั้น | สายทองแยบคายสายสน | ||
แก้วันทองน้องคลายไม่วายชนม์ | วิ่งด้นรีบมาที่ท่าน้ำ | ||
ฯ ๒ คำ ฯ | |||
ชุบ | |||
ถึงเอยถึงท่า | มายาแกล้งพิไรร้องร่ำ | ||
จะลงไปในเรือกลัวระยำ | หม่อมพลายจะตีซ้ำหวั่นหวาดใจ | ||
อยู่แต่บนตะพานร้องว่า | ใครอยู่หน้ากัญญาเรียนให้ได้ | ||
ว่าแม่วันทองจะบรรลัย | กลับขึ้นไปบนเรือนผูกคอตาย | ||
อุตลุดพัลวันช่วยกันแก้ | นิ่งแน่นวดฟั้นยังไม่หาย | ||
ไปดูใจน้องน้อยเถิดคุณชาย | จะวอดวายเสียแล้วครั้งนี้ | ||
ฯ ๖ คำ ฯ | |||
เมื่อนั้น | ขุนแผนแว่วสดับตรับถ้วนถี่ | ||
จำเสียงได้สายทองมันตัวดี | เอ๊ะอีนี่มารยาฤาว่าจริง | ||
ยังอาลัยถอนใจรื้อดาลโกรธ | รุมพิโรธตริตรึกนึกนิ่ง | ||
เปลี่ยนใจไปมาหวั่นประวิง | ดีก็มีหลายสิ่งน้ำตาเล็ด | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
เมื่อนั้น | ลาวทองร้องว่าฉาไม่เข็ด | ||
หม่อมร้องไห้ฤาไรเอามือเช็ด | จะกลับกินบอระเพ็ดฤาคุณชาย | ||
ขมสะเดามะระพอกลืนบ้าง | บอระเพ็ดพุงช้างขมฉิบหาย | ||
หม่อมจะขืนเลี้ยงคนแสนร้าย | ข้อยจะโดดน้ำตายเสียแล้วคะ | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
เมื่อนั้น | ขุนแผนพริบไหวไม่ดอกหนะ | ||
ผงเข้าตาระคายเคืองจริงวะ | นี่ขยะอะไรปลิวมา | ||
ชิชะจะโดดน้ำตาย | ไม่วอดวายกลับคืนมาหาข้า | ||
แล้วจึงค่อยทำใหม่ให้เต็มประดา | เมื่อไรเล่าจะท้ากูดำน้ำ | ||
แล้วร้องว่าแน่ะนางสายทอง | หญิงชั่วกูไม่ปองอย่าพักร่ำ | ||
ช่างใครตามบุญตามกรรม | มันตัดรอนตรวจน้ำคว่ำกะลา | ||
มาบอกกูไยอีคนพล่อย | น้อยฤาเมื่อตะกี้ไยมิว่า | ||
แต่เดิมเสริมส่งกันลงมา | ฝูงอีกาดำปลอดตลอดใจ | ||
ฯ ๘ คำ ฯ | |||
ว่าเอยว่าแล้ว | พลายแก้วจึงสั่งบ่าวไพร่ | ||
ผูกช้างมาเร็วเร็วกูจะไป | บ้านเขาชนไก่ประเดี๋ยวนี้ | ||
ฯ ๒ คำ ฯ | |||
บัดนั้น | นายหมวดบ่าวไพร่อึงมี่ | ||
ผูกช้างม้าวุ่นวิ่งเป็นสิงคลี | ของดีดีบรรทุกสัปคับ | ||
ที่คอนหาบใส่หาบจัดยุ่ง | ไถ้ถุงคาดเอวเสร็จสรรพ | ||
เตือนกันว่าอย่าให้อะไรยับ | ได้มาแต่ทัพฝากภรรยา | ||
ฯ ๔ คำ ฯ | |||
เมื่อนั้น | ขุนแผนแสร้งชื่นฝืนหรรษา | ||
ชวนลาวทองให้เสพโภชนา | แล้วชำระกายาเยือกเย็นใจ | ||
ฯ ๒ คำ ฯ | |||
ชมตลาด | |||
ขุนแผนนุ่งยกทองเจ็ดสี | พื้นเขียวอย่างดีระกำไหม | ||
ลาวทองนุ่งหิ่งห้อยชมไพร | แต่งตัวอย่างไทยวิไลวรรณ | ||
ขุนแผนรัดรัดประคดหนามขนุน | คาดเข็มขัดลายดุนดวงกุดั่น | ||
ลาวทองใส่เสื้อหงอนไก่งามครัน | ขลิบคั่นสีฟ้าดวงพุดตาน | ||
ขุนแผนใส่เสื้อเข้มขาบอย่างดี | พื้นแดงเกล็ดถี่เกี้ยวส่าน | ||
ดิ่งตะกรุดประคำทองของประทาน | ใส่อวดชาวบ้านโพกขลิบครุย | ||
ลาวทองห่มแพรสีน้ำเงินเพลาะ | ดวงเหมาะหลินปากเถาดูพราวฉุย | ||
มุ่นมวยห้อยพวงดอกไม้กรุย | ปักปิ่นกันลุ่ยเรือนรังแตน | ||
ช้องหูลานคำสำหรับใส่ | สอดกำไลเกลียวสุวรรณพันปลายแขน | ||
มิเสียทีพามาแต่ต่างแดน | เมขลาก็จะแม้นละกลกัน | ||
ฯ ๑๐ คำ ฯ | |||