สุขุมาลนิพนธ์

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

การปรับปรุง เมื่อ 17:30, 17 พฤศจิกายน 2552 (ดูโค้ด) CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน) (→โคลงสุภาสิต ทรงถอดความจากวชิรญาณสุภาสิต) ← แตกต่างก่อนหน้า		การปรับปรุง เมื่อ 17:33, 17 พฤศจิกายน 2552 (ดูโค้ด) CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน) (→โคลงสุภาสิตทรงแต่งเล่นกับเจ้านายผู้หญิง) แตกต่างถัดไป →
แถว 252:		แถว 252:
	===โคลงสุภาสิตทรงแต่งเล่นกับเจ้านายผู้หญิง===		===โคลงสุภาสิตทรงแต่งเล่นกับเจ้านายผู้หญิง===
	เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๓		เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๓
		+
		+
		+	'''ความเพลิน'''<tpoem>
		+	๏ ความเพลินมีทั่วทั้ง  ฝ่ายดี ทรามเฮย
		+	สุดแต่ผู้เพลินมี  สติค้น
		+	เพลินชอบก็พลันทวี  ลาภยศ ปวงแฮ
		+	เพลินผิดก็ไป่พ้น  ภาคร้ายเร็วถึง ฯ
		+	</tpoem>
		+	'''ความรำคาญ'''<tpoem>
		+	๏ รูปต่ำซ้ำศิระงุ้ม  ปานปม เปรอะนา
		+	รสพลับแช่ฝาดขุย  เกาะลิ้น
		+	กลิ่นสาบมนุษย์ระดม  กลิ่นอุต พิษแฮ
		+	เสียงพูดปลอกปลิ้นปลี้  เปล่าความ ฯ
		+
		+	๏ งามโฉมแต่หยุดอ้า  อาตม์โฉม
		+	ฤาแต่งเกินพองาม  เงื่อนหน้า
		+	มารยาทลุกลนโครม  ครามเตะ ต่อยเฮย
		+	ปวงกล่าวทั้งนี้ข้า  สุดรำคาญ ฯ
		+	</tpoem>
		+	'''ความปรารถนา'''<tpoem>
		+	๏ ปรารถนาของมนุษย์นั้น  หมดไฉน ท่านเฮย
		+	แม้จักพรรณาไป  ไป่สิ้น
		+	แต่ผู้ว่องวุฒิไวย  รู้เลือก สรรแฮ
		+	ควรดับฤาควรดิ้น  โดดยั้งตามควร ฯ
		+	</tpoem>
	===ร่ายประทานพระพรกรมพระดำรงในวันประสูติ===		===ร่ายประทานพระพรกรมพระดำรงในวันประสูติ===

---

การปรับปรุง เมื่อ 17:33, 17 พฤศจิกายน 2552

เนื้อหา 1 ข้อมูลเบื้องต้น 2 บทประพันธ์ 2.1 โคลงดั้นสุภาสิตวชิรญาณ 2.2 โคลงสุภาสิต 2.3 โคลงทรงตอบพระราชนิพนธ์ เมื่อสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงประชวร 2.4 โคลงสุภาสิตเบ็ดเตล็ด 2.5 โคลงสุภาสิต ทรงถอดความจากวชิรญาณสุภาสิต 2.6 โคลงสุภาสิตทรงแต่งเล่นกับเจ้านายผู้หญิง 2.7 ร่ายประทานพระพรกรมพระดำรงในวันประสูติ 2.8 โคลงตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ 2.9 กาพย์ตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ 2.10 โคลงแลกลอนสำหรับสอดในชักเปี๊ยะพร้อมกับแหวน 2.11 โคลงสุภาสิต 2.12 เพลงยาวกลบท 2.13 พระโอวาทประทานทูลกระหม่อมพระองค์ชาย เมื่อจะเสด็จไปทรงศึกษาในยุโรป 2.14 พระนิพนธ์ที่สุด ลายพระหัตถ์ประทานพระพรในวันประสูติกรมพระยาดำราชานุภาพ 3 เชิงอรรถ 4 ที่มา

ข้อมูลเบื้องต้น

พระนิพนธ์: สมเด็จพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี

บทประพันธ์

โคลงดั้นสุภาสิตวชิรญาณ

ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๑

โคลงสุภาสิต

เริ่มทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๑

คำอธิบาย

โคลงสุภาษิตนี้ทรงแต่งตามเค้าโครงสุภาสิตใหม่ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์กับเจ้านายที่บางปอิน เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๐ (ฉบับพิมพ์เรียกว่า “โคลงสุภาษิตใหม่” ) สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าฯ ทรงพระนิพนธ์โคลงสุภาสิตนี้ทรงกับเจ้านายผู้หญิงอีกหลายพระองค์ด้วยกัน คัดเอามาพิมพ์ในสมุดนี้แต่โคลงพระนิพนธ์ของสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า ฯ

ความรัก ความชัง ความกล้า ความกลัว ความเพียร ความเกียจคร้าน ความซื่อ ความโกง ความอาลัย ความเบื่อ ความโสมนัส ความโทมนัส ความริษยา^{(๑) ในโคลงบทนี้ทรงใช้ศัพท์แผลง ซึ่งชอบพูดกันในสมัยนั้นหลายศัพท์ คือ “ทัก” หมายความ ว่าปราสัยเปนคำทารุณ “พื้น” หมายความว่าสำผัสใจ “เก่า” หมายความว่าเกิดโทษะ “ใหม่” หมายความว่าสิ้นโทษะ}

ความพยาบาท ความปรารถนา ความหยิ่ง

โคลงทรงตอบพระราชนิพนธ์ เมื่อสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงประชวร

ในระหว่าง พ.ศ. ๒๔๓๖ กับ พ.ศ. ๒๔๓๗

'โคลงพระราชนิพนธ์ โคลงตอบ

โคลงสุภาสิตเบ็ดเตล็ด

ความลอาย ความงาม ความสรรเสริญ^{(๑) อุด เปนคำแผลง หมายความว่าอยู่แต่ในที่อันเดียว}

โคลงสุภาสิต ทรงถอดความจากวชิรญาณสุภาสิต

โคลงสุภาสิตทรงแต่งเล่นกับเจ้านายผู้หญิง

เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๓

ความเพลิน ความรำคาญ ความปรารถนา

ร่ายประทานพระพรกรมพระดำรงในวันประสูติ

ทรงนิพนธ์เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๒

โคลงตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ

ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๒

กาพย์ตอบกรมพระดำรงฯ ถวายพระพรสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ในวันประสูติ

ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๓

โคลงแลกลอนสำหรับสอดในชักเปี๊ยะพร้อมกับแหวน

ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๔

โคลงสุภาสิต

ทรงพระนิพนธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๗ และ ๒๔๖๘

เพลงยาวกลบท

พระโอวาทประทานทูลกระหม่อมพระองค์ชาย เมื่อจะเสด็จไปทรงศึกษาในยุโรป

เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๗

พระนิพนธ์ที่สุด ลายพระหัตถ์ประทานพระพรในวันประสูติกรมพระยาดำราชานุภาพ

เชิงอรรถ

ที่มา

สุขุมาลนิพนธ์ พระนิพนธ์กาพย์กลอนแลร้อยแก้วของ สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต โปรดให้พิมพ์เนื่องในการทรงบำเพ็ญพระกุศลสนองพระคุณสมเด็จพระชนนี เมื่อพระศพครบปัญญาสมวาร ณ วันที่ ๒๗ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๗๐ โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร

(ขอขอบคุณ คุณพิกุลแก้ว สมาชิก kaewkao.com ผู้พิมพ์เป็นวิทยาทาน)