ลิลิตเสด็จไปขัดทัพพม่าเมืองกาญจน์ ๒๓๖๓

จาก ตู้หนังสือเรือนไทย

ข้ามไปที่: นำทาง, สืบค้น

เนื้อหา

รับพระบรมราชโองการ

โคลงสี่
๏ แถลงปางบำราศเต้าการณรงค์
จำจากปิ่นพระสุนงค์สวาทร้อน
แม่เอยแต่สมประสงค์คลาศคํ่า วันนา
ปิ้มจะทุ่มทรวงข้อนร่านไห้ทรวงพัง ฯ
๏ ราชกิจฤๅขัดได้จำจร
งานรักษาพระนครเขตด้าว
ชายหาญไยจะรอนหน่ายศึก
จำจะอาสาท้าวกว่าสิ้นแรงตน ฯ
๏ หวังไทตั้งที่ไว้ขุนพล
หมื่นหาญอยู่ในตนเศิกสู้
เราก็เชื้อชาญชนสามารถ ศึกแฮ
ดั่งนักเลงปี่รู้เป่าเหล้นลองเพลง ฯ
๏ โหรกำหนดฤกษ์ลี้พลากร
ชลมารคจากนครรุ่งเช้า
สามโมงฮ่าบาทจรพุธสิบ สามนา
แรมเดือนยี่เร่งเร้าพลเท้อญมีชัย ฯ
๏ แล้วทูลชุลิตเบื้องอำลา
นบบาทใส่เกศาจักเต้า
เนาหน่อวงศ์อนุชาหลายเสด็จ
ข้าธุลีกราบเกล้าทั่วท้าวหาญพล ฯ
๏ สมเด็จนรนาถไท้อยู่หัว
ประทานฉลององศ์ตัวจีบริ้ว
มาลากุหล่าฉลัวเทริดเส้า สูงนา
ยี่กาเล่ห์ลายพลี้วอย่างนอกเรือนพลอย ฯ
๏ ประดับด้วยทมราชเนื้อน้ำขาว
อีกผูกดอกไม้พราวเพชรพร้อย
แซมขนวายุภักษ์หาวปลิวสะบัด
ธำมรงค์เพชรนํ้าย้อยเทียบแท้ปอกบัว ฯ
๏ แล้วประสาทอาญาให้พึงขาม
ใครผิดในสงครามอย่าเว้น
พระหลวงหมื่นขุนตามโดยทัพ
เอาไว้จักเป็นเช่นศึกผ้ายเสียชัย ฯ
๏ ตามอัยการศึกชี้โบราณ
โดยสิทธี์ผิดประหารอย่าไว้
แม้นชอบรอบริการบำเหน็จ
เสื้อสนอบเงินให้เลื่อนที่หมื่นขุน ฯ
๏ แล้วประทานฉลองให้เนาวงค์
ดิ่งประคำทองลงยาสายสร้อย
ถ้วนทั่วทุกทุกองค์โดยชอบ
ตามลำดับใหญ่น้อยจัดให้โดยธรรม์ ฯ
๏ บำเหน็จเสื้อผ้าขลิบครุยทอง
พระยาหลวงนายกองท่วนหน้า
ขุนหมื่นพันร้อยรองหมวดสิบ
ทนายปืนขุนช้างม้าสรรให้ตามควร ฯ
๏ พระบํระสาทชัยให้ทั่วกัน
ไบํอย่ามีไภยันใหญ่น้อย
ข้าศึกสู้ต่อบํระจัญแพ้พ่าย
ตายด้วยตาวยับหย้อยนอบเกล้าสยองเศียร ฯ
๏ รับพรธิราชไท้ใส่เศียร
ทั่วชุลิตจากมนเทียรที่เฝ้า
เร่งให้แจกหมายเขียนกำหนด กองนา
พร้อมกันสามโมงเช้าฤกษ์ลํ้าศุภวาร ฯ
             

เตรียมการ

๏ เสร็จจากนิเวศเท้าเนาวัง
ลดองค์ลงสถิตยังยี่ภู่
ข้าในกรมแน่นบํระดังเฟี่ยมเฝ้า
เตรียมจะโดยเสด็จสู้ขจัดเสื้ยนศึกผจญ ฯ
๏ เสื้อสนอบผ้าโพกเกล้าชายครุย
บำเหน็จทุกนายฉุยทั่วหน้า
แต่งกายดูกรายกรุยองอาจ
แม้นทหารกลั่นกล้าเศิกได้ต่อผจญ ฯ
๏ พระโหรมาพรั่งพร้อมชาวงาน
ตั้งตั่งดาดเพดานเศวตรล้วน
วงด้ายมงคลการบาตรนํ้า ปริตพ่อ
ผูกพระแสงสรรพยุทธ์ถ้วนครบเครื่องพระสนาน ฯ
๏ให้เก็บยอดมิ่งไม้หลายพันธุ์
มิตรชอบผูกทัดกรรณชื่อใช้
ที่ต้องนามไภยันรองบาท
ลาดที่สรงปูไว้เสร็จนั้นสรงสนาน ฯ
๏ แล้วปลูกศาลเทพไท้เพียงตา
ปูผ้าวงกาสารอบเท้า
ตั้งบัตรใส่เครื่องกระยาธงฉัตร
บายศรีตั้งต่อเข้าฤกษ์น้อมเทวัญ ฯ
๏ จึงเชิญบรมธาตุทั้งพระชัย
วัฒนามาตั้งในตั่งด้วย
แล้วให้ยกฤทธิไกรธงศึก
ลงคำสียอดกล้วยต้องด้วยสีวัน ฯ
๏ พอบ่ายสามโมงพร้อมคณะสงฆ์
สมเด็จอริยขัตติยวงศ์อีกทั้ง
อันดับสี่สิบองค์เศษเก้า
ราชาคณะหลายหนั้งอันดับทั้งบาเรียน ฯ
๏ จึงเสด็จยังที่ทอดอังกร
บูชิตขอสวัสดิพรเลิศล้น
สมาทานเบญจศีลสอนบำญัติ
ทรงพระมงคลหยันปริตซ้องทรงฟัง ฯ
             

ครวญลา

แต่งองค์

ขบวนทัพ

ล่องแม่น้ำเจ้าพระยา

เครื่องมือส่วนตัว