à¸à¸²à¸žà¸¢à¹Œà¹€à¸«à¹ˆà¹€à¸£à¸·à¸ พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(หน้าที่ถูกสร้างด้วย '== ข้อมูลเบื้องต้น == หมวดหมู่:วรรณคดีไทย [[หมวดหมู่…') |
(→บทประพันธ์) |
||
แถว 5: | แถว 5: | ||
'''พระราชนิพนธ์:''' [[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]] | '''พระราชนิพนธ์:''' [[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]] | ||
== บทประพันธ์ == | == บทประพันธ์ == | ||
+ | === เห่ชมเครื่องคาว === | ||
<tpoem> | <tpoem> | ||
+ | <sup>โคลง ๔</sup> | ||
+ | ๏ แกงไก่มัสมั่นเนื้อ นพคุณ พี่เอย | ||
+ | หอมยี่หร่ารสฉุน เฉียบร้อน | ||
+ | ชายใดบริโภคภุญช์ พิศวาส หวังนา | ||
+ | แรงอยากยอหัตถ์ข้อน อกให้หวนแสวง ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>กาพย์ยานี ๑๑</sup> | ||
+ | ๏ มัสมั่นแกงแก้วตา หอมยี่หร่ารสร้อนแรง | ||
+ | ชายใดได้กลืนแกง แรงอยากให้ใฝ่ฝันหา | ||
+ | ๏ ยำใหญ่ใส่สารพัด วางจานจัดหลายเหลือตรา | ||
+ | รสดีด้วยน้ำปลา ญี่ปุ่นล้ำย้ำยวนใจ | ||
+ | ๏ ตับเหล็กลวกหล่อนต้ม เจือน้ำส้มโรยพริกไทย | ||
+ | โอชาจะหาไหน ไม่มีเทียบเปรียบมือนาง | ||
+ | ๏ หมูแนมแหลมเลิศรส พร้อมพริกสดใบทองหลาง | ||
+ | พิศห่อเห็นรางชาง ห่างห่อหวนป่วนใจโหย | ||
+ | ๏ ก้อยกุ้งปรุงประทิ่น วางถึงลิ้นดิ้นแดโดย | ||
+ | รสทิพย์หยิบมาโปรย ฤๅจะเปรียบเทียบทันขวัญ | ||
+ | ๏ เทโพพื้นเนื้อท้อง เป็นมันย่องล่องลอยมัน | ||
+ | น่าซดรสครามครัน ของสวรรค์เสวยรมย์ | ||
+ | ๏ ความรักยักเปลี่ยนท่า ทำน้ำยาอย่างอกงขม | ||
+ | กลอ่อมกล่อมเกลี้ยงกลม ชมไม่วายคล้ายคล้ายเห็น | ||
+ | ๏ ข้าวหุงปรุงอย่างเทศ รสพิเศษใส่ลูกเอ็น | ||
+ | ใครหุงปรุงไม่เป็น เช่นเชิงมิตรประดิษฐ์ทำ | ||
+ | ๏ เหลือรู้หมูป่าต้ม แกงคั่วส้มใส่ระกำ | ||
+ | รอยแจ้งแห่งความขำ ช้ำทรวงเศร้าเจ้าตรากตรอม | ||
+ | ๏ ช้าช้าพล่าเนื้อสด ฟุ้งปรากฏรสหื่นหอม | ||
+ | คิดความยามถนอม สนิทเนื้อเจือเสาวคนธ์ | ||
+ | ๏ ล่าเตียงคิดเตียงน้อง นอนเตียงทองทำเมืองบน | ||
+ | ลดหลั่นชั้นชอบกล ยลอยากนิทรคิดแนบนอน | ||
+ | ๏ เห็นหรุ่มรุมทรวงเศร้า รุ่มรุ่มเร้าคือไฟฟอน | ||
+ | เจ็บไกลในอาวรณ์ ร้อนรุมรุ่มกลุ้มกลางทรวง | ||
+ | ๏ รังนกนึ่งน่าซด โอชารสกว่าทั้งปวง | ||
+ | นกพรากจากรังรวง เหมือนเรียมร้างห่างห้องหวน | ||
+ | ๏ ไตปลาเสแสร้งว่า ดุจวาจากระบิดกระบวน | ||
+ | ใบโศกบอกโศกครวญ ให้พี่เคร่าเจ้าดวงใจ | ||
+ | ๏ ผักโฉมชื่อเพราะพร้อง เป็นโฉมน้องฤๅโฉมไหน | ||
+ | ผักหวานซ่านทรวงใน ใคร่ครวญรักผักหวานนาง ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | === เห่ชมผลไม้ === | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>โคลง ๔</sup> | ||
+ | ๏ ผลชิดแช่อิ่มโอ้ เอมใจ | ||
+ | หอมชื่นกลืนหวานใน อกชู้ | ||
+ | รื่นรื่นรสรมย์ใด ฤๅดุจ นี้แม่ | ||
+ | หวานเลิศเหลือรู้รู้ แต่เนื้อนงพาล ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>กาพย์ยานี ๑๑</sup> | ||
+ | ๏ ผลชิดแช่อิ่มอบ หอมตรลบล้ำเหลือหวาน | ||
+ | รสไหนไม่เปรียบปาน หวานเหลือแล้วแก้วกลอยใจ | ||
+ | ๏ ตาลเฉาะเหมาะใจจริง รสเย็นยิ่งยิ่งเย็นใจ | ||
+ | คิดความยามพิสมัย หมายเหมือนจริงยิ่งอยากเห็น | ||
+ | ๏ ผลจากเจ้าลอยแก้ว บอกความแล้วจากจำเป็น | ||
+ | จากช้ำน้ำตากระเด็น เป็นทุกข์ท่าหน้านวลแตง | ||
+ | ๏ หมากปรางนางปอกแล้ว ใส่โถแก้วแพร้วพรายแสง | ||
+ | ยามชื่นรื่นโรยแรง ปรางอิ่มอาบซาบนาสา | ||
+ | ๏ หวนห่วงม่วงหมอนทอง อีกอกร่องรสโอชา | ||
+ | คิดความยามนิทรา อุราแนบแอบอกอร | ||
+ | ๏ ลิ้นจี่มีครุ่นครุ่น เรียกส้มฉุนใช้นามกร | ||
+ | หวนถวิลลิ้นลมงอน ชะอ้อนถ้อยร้อยกระบวน | ||
+ | ๏ พลับจีนจักด้วยมีด ทำประณีตน้ำตาลกวน | ||
+ | คิดโอษฐ์อ่อนยิ้มยวน ยลยิ่งพลับยับยับพรรณ | ||
+ | ๏ น้อยหน่านำเมล็ดออก ปล้อนเปลือกปอกเป็นอัศจรรย์ | ||
+ | มือใครไหนจักทัน เทียบเทียมที่ฝีมือนาง | ||
+ | ๏ ผลเกดพิเศษสด โอชารสล้ำเลิศปาง | ||
+ | คำนึงถึงเอวบาง สางเกศเส้นขนเม่นสอย | ||
+ | ๏ ทับทิมพริ้มตาตรู ใส่จานดูดุจเม็ดพลอย | ||
+ | สุกแสงแดงจักย้อย อย่างแหวนก้อยแก้วตาชาย | ||
+ | ๏ ทุเรียนเจียนตองปู เนื้อดีดูเหลือเรืองพราย | ||
+ | เหมือนศรีฉวีกาย สายสวาทพี่ที่คู่คิด | ||
+ | ๏ ลางสาดแสวงเนื้อหอม ผลงอมงอมรสหวานสนิท | ||
+ | กลืนพลางทางเพ่งพิศ คิดยามสารทยาตรามา | ||
+ | ๏ ผลเงาะไม่งามแงะ มล่อนเมล็ดและเหลือปัญญา | ||
+ | หวนเห็นเช่นรจนา จ๋าเจ้าเงาะเพราะเห็นงาม | ||
+ | ๏ สละสำแลงผล คิดลำต้นแน่นหนาหนาม | ||
+ | ท่าทิ่มปิ้มปืนกาม นามสละมละเมตตา ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | === เห่ชมเครื่องหวาน === | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>โคลง ๔</sup> | ||
+ | ๏ สังขยาหน้าไข่คุ้น เคยมี | ||
+ | แกมกับข้าวเหนียวสี โศกย้อม | ||
+ | เป็นนัยนำวาที สมรแม่ มาแม่ | ||
+ | แถลงว่าโศกเสมอพ้อม เพียบแอ้อกอร ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | <tpoem> | ||
+ | <sup>กาพย์ยานี ๑๑</sup> | ||
+ | ๏ สังขยาหน้าตั้งไข่ ข้าวเหนียวใส่สีโศกแสดง | ||
+ | เป็นนัยไม่เคลือบแคลง แจ้งว่าเจ้าเศร้าโศกเหลือ | ||
+ | ๏ ซ่าหริ่มลิ้มหวานล้ำ แทรกใส่น้ำกะทิเจือ | ||
+ | วิตกอกแห้งเครือ ได้เสพหริ่มพิมเสนโรย | ||
+ | ๏ ลำเจียกชื่อขนม นึกโฉมฉมหอมชวยโชย | ||
+ | ไกลกลิ่นดิ้นแดโดย โหยไห้หาบุหงางาม | ||
+ | ๏ มัศกอดกอดอย่างไร น่าสงสัยใคร่ขอถาม | ||
+ | กอดเคล้นจะเห็นความ ขนมนามนี้ยังแคลง | ||
+ | ๏ ลุดตี่นี้น่าชม แผ่แผ่นกลมเพียงแผ่นแผง | ||
+ | โอชาหน้าไก่แกง แคลงของแขกแปลกกลิ่นอาย | ||
+ | ๏ ขนมจีบเจ้าจีบห่อ งามสมส่อประพิมพ์ประพาย | ||
+ | นึกน้องนุ่งจีบกราย ชายพกจีบกลีบแนบเนียน | ||
+ | ๏ รสรักยักลำนำ ประดิษฐ์ทำขนมเทียน | ||
+ | คำนึงนิ้วนางเจียน เทียนหล่อเหลาเกลากลึงกลม | ||
+ | ๏ ทองหยิบทิพย์เทียมทัด สามหยิบชัดน่าเชยชม | ||
+ | หลงหยิบว่ายาดม ก้มหน้าเมินเขินขวยใจ | ||
+ | ๏ ขนมผิงผิงผ่าวร้อน เพียงไฟฟอนฟอกทรวงใน | ||
+ | ร้อนนักรักแรมไกล เมื่อไรเห็นจะเย็นทรวง | ||
+ | ๏ รังไรโรงด้วยแป้ง เหมือนนกแกล้วทำรังรวง | ||
+ | โอ้อกนกทั้งปวง ยังยินดีด้วยมีรัง | ||
+ | ๏ ทองหยอดทอดสนิท ทองม้วนมิดคิดความหลัง | ||
+ | สองปีสองปิดบัง แต่ลำพังสองต่อสอง | ||
+ | ๏ งามจริงจ่ามงกุฏ ใส่ชื่อดุจมงกุฏทอง | ||
+ | เรียมร่ำคำนึงปอง สะอิ้งน้องนั้นเคยยล | ||
+ | ๏ บัวลอยเล่ห์บัวงาม คิดบัวกามแก้วกับตน | ||
+ | ปลั่งเปล่งเคร่งยุคล สถนนุชดุจประทุม | ||
+ | ๏ ช่อม่วงเหมาะมีรส หอมปรากฏกลโกสุม | ||
+ | คิดสีสไลคลุม หุ้มห่อม่วงดวงพุดตาน | ||
+ | ๏ ฝอยทองเป็นยองใย เหมือนเส้นไหมไข่ของหวาน | ||
+ | คิดความยามเยาวมาลย์ เย็บชุนใช้ไหมทองจีน ฯ | ||
+ | </tpoem> | ||
+ | |||
== เชิงอรรถ == | == เชิงอรรถ == |
การปรับปรุง เมื่อ 16:00, 9 กรกฎาคม 2552
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
พระราชนิพนธ์: พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
บทประพันธ์
เห่ชมเครื่องคาว
โคลง ๔ | |||
๏ แกงไก่มัสมั่นเนื้อ | นพคุณ พี่เอย | ||
หอมยี่หร่ารสฉุน | เฉียบร้อน | ||
ชายใดบริโภคภุญช์ | พิศวาส หวังนา | ||
แรงอยากยอหัตถ์ข้อน | อกให้หวนแสวง ฯ | ||
กาพย์ยานี ๑๑ | |||
๏ มัสมั่นแกงแก้วตา | หอมยี่หร่ารสร้อนแรง | ||
ชายใดได้กลืนแกง | แรงอยากให้ใฝ่ฝันหา | ||
๏ ยำใหญ่ใส่สารพัด | วางจานจัดหลายเหลือตรา | ||
รสดีด้วยน้ำปลา | ญี่ปุ่นล้ำย้ำยวนใจ | ||
๏ ตับเหล็กลวกหล่อนต้ม | เจือน้ำส้มโรยพริกไทย | ||
โอชาจะหาไหน | ไม่มีเทียบเปรียบมือนาง | ||
๏ หมูแนมแหลมเลิศรส | พร้อมพริกสดใบทองหลาง | ||
พิศห่อเห็นรางชาง | ห่างห่อหวนป่วนใจโหย | ||
๏ ก้อยกุ้งปรุงประทิ่น | วางถึงลิ้นดิ้นแดโดย | ||
รสทิพย์หยิบมาโปรย | ฤๅจะเปรียบเทียบทันขวัญ | ||
๏ เทโพพื้นเนื้อท้อง | เป็นมันย่องล่องลอยมัน | ||
น่าซดรสครามครัน | ของสวรรค์เสวยรมย์ | ||
๏ ความรักยักเปลี่ยนท่า | ทำน้ำยาอย่างอกงขม | ||
กลอ่อมกล่อมเกลี้ยงกลม | ชมไม่วายคล้ายคล้ายเห็น | ||
๏ ข้าวหุงปรุงอย่างเทศ | รสพิเศษใส่ลูกเอ็น | ||
ใครหุงปรุงไม่เป็น | เช่นเชิงมิตรประดิษฐ์ทำ | ||
๏ เหลือรู้หมูป่าต้ม | แกงคั่วส้มใส่ระกำ | ||
รอยแจ้งแห่งความขำ | ช้ำทรวงเศร้าเจ้าตรากตรอม | ||
๏ ช้าช้าพล่าเนื้อสด | ฟุ้งปรากฏรสหื่นหอม | ||
คิดความยามถนอม | สนิทเนื้อเจือเสาวคนธ์ | ||
๏ ล่าเตียงคิดเตียงน้อง | นอนเตียงทองทำเมืองบน | ||
ลดหลั่นชั้นชอบกล | ยลอยากนิทรคิดแนบนอน | ||
๏ เห็นหรุ่มรุมทรวงเศร้า | รุ่มรุ่มเร้าคือไฟฟอน | ||
เจ็บไกลในอาวรณ์ | ร้อนรุมรุ่มกลุ้มกลางทรวง | ||
๏ รังนกนึ่งน่าซด | โอชารสกว่าทั้งปวง | ||
นกพรากจากรังรวง | เหมือนเรียมร้างห่างห้องหวน | ||
๏ ไตปลาเสแสร้งว่า | ดุจวาจากระบิดกระบวน | ||
ใบโศกบอกโศกครวญ | ให้พี่เคร่าเจ้าดวงใจ | ||
๏ ผักโฉมชื่อเพราะพร้อง | เป็นโฉมน้องฤๅโฉมไหน | ||
ผักหวานซ่านทรวงใน | ใคร่ครวญรักผักหวานนาง ฯ | ||
เห่ชมผลไม้
โคลง ๔ | |||
๏ ผลชิดแช่อิ่มโอ้ | เอมใจ | ||
หอมชื่นกลืนหวานใน | อกชู้ | ||
รื่นรื่นรสรมย์ใด | ฤๅดุจ นี้แม่ | ||
หวานเลิศเหลือรู้รู้ | แต่เนื้อนงพาล ฯ | ||
กาพย์ยานี ๑๑ | |||
๏ ผลชิดแช่อิ่มอบ | หอมตรลบล้ำเหลือหวาน | ||
รสไหนไม่เปรียบปาน | หวานเหลือแล้วแก้วกลอยใจ | ||
๏ ตาลเฉาะเหมาะใจจริง | รสเย็นยิ่งยิ่งเย็นใจ | ||
คิดความยามพิสมัย | หมายเหมือนจริงยิ่งอยากเห็น | ||
๏ ผลจากเจ้าลอยแก้ว | บอกความแล้วจากจำเป็น | ||
จากช้ำน้ำตากระเด็น | เป็นทุกข์ท่าหน้านวลแตง | ||
๏ หมากปรางนางปอกแล้ว | ใส่โถแก้วแพร้วพรายแสง | ||
ยามชื่นรื่นโรยแรง | ปรางอิ่มอาบซาบนาสา | ||
๏ หวนห่วงม่วงหมอนทอง | อีกอกร่องรสโอชา | ||
คิดความยามนิทรา | อุราแนบแอบอกอร | ||
๏ ลิ้นจี่มีครุ่นครุ่น | เรียกส้มฉุนใช้นามกร | ||
หวนถวิลลิ้นลมงอน | ชะอ้อนถ้อยร้อยกระบวน | ||
๏ พลับจีนจักด้วยมีด | ทำประณีตน้ำตาลกวน | ||
คิดโอษฐ์อ่อนยิ้มยวน | ยลยิ่งพลับยับยับพรรณ | ||
๏ น้อยหน่านำเมล็ดออก | ปล้อนเปลือกปอกเป็นอัศจรรย์ | ||
มือใครไหนจักทัน | เทียบเทียมที่ฝีมือนาง | ||
๏ ผลเกดพิเศษสด | โอชารสล้ำเลิศปาง | ||
คำนึงถึงเอวบาง | สางเกศเส้นขนเม่นสอย | ||
๏ ทับทิมพริ้มตาตรู | ใส่จานดูดุจเม็ดพลอย | ||
สุกแสงแดงจักย้อย | อย่างแหวนก้อยแก้วตาชาย | ||
๏ ทุเรียนเจียนตองปู | เนื้อดีดูเหลือเรืองพราย | ||
เหมือนศรีฉวีกาย | สายสวาทพี่ที่คู่คิด | ||
๏ ลางสาดแสวงเนื้อหอม | ผลงอมงอมรสหวานสนิท | ||
กลืนพลางทางเพ่งพิศ | คิดยามสารทยาตรามา | ||
๏ ผลเงาะไม่งามแงะ | มล่อนเมล็ดและเหลือปัญญา | ||
หวนเห็นเช่นรจนา | จ๋าเจ้าเงาะเพราะเห็นงาม | ||
๏ สละสำแลงผล | คิดลำต้นแน่นหนาหนาม | ||
ท่าทิ่มปิ้มปืนกาม | นามสละมละเมตตา ฯ | ||
เห่ชมเครื่องหวาน
โคลง ๔ | |||
๏ สังขยาหน้าไข่คุ้น | เคยมี | ||
แกมกับข้าวเหนียวสี | โศกย้อม | ||
เป็นนัยนำวาที | สมรแม่ มาแม่ | ||
แถลงว่าโศกเสมอพ้อม | เพียบแอ้อกอร ฯ | ||
กาพย์ยานี ๑๑ | |||
๏ สังขยาหน้าตั้งไข่ | ข้าวเหนียวใส่สีโศกแสดง | ||
เป็นนัยไม่เคลือบแคลง | แจ้งว่าเจ้าเศร้าโศกเหลือ | ||
๏ ซ่าหริ่มลิ้มหวานล้ำ | แทรกใส่น้ำกะทิเจือ | ||
วิตกอกแห้งเครือ | ได้เสพหริ่มพิมเสนโรย | ||
๏ ลำเจียกชื่อขนม | นึกโฉมฉมหอมชวยโชย | ||
ไกลกลิ่นดิ้นแดโดย | โหยไห้หาบุหงางาม | ||
๏ มัศกอดกอดอย่างไร | น่าสงสัยใคร่ขอถาม | ||
กอดเคล้นจะเห็นความ | ขนมนามนี้ยังแคลง | ||
๏ ลุดตี่นี้น่าชม | แผ่แผ่นกลมเพียงแผ่นแผง | ||
โอชาหน้าไก่แกง | แคลงของแขกแปลกกลิ่นอาย | ||
๏ ขนมจีบเจ้าจีบห่อ | งามสมส่อประพิมพ์ประพาย | ||
นึกน้องนุ่งจีบกราย | ชายพกจีบกลีบแนบเนียน | ||
๏ รสรักยักลำนำ | ประดิษฐ์ทำขนมเทียน | ||
คำนึงนิ้วนางเจียน | เทียนหล่อเหลาเกลากลึงกลม | ||
๏ ทองหยิบทิพย์เทียมทัด | สามหยิบชัดน่าเชยชม | ||
หลงหยิบว่ายาดม | ก้มหน้าเมินเขินขวยใจ | ||
๏ ขนมผิงผิงผ่าวร้อน | เพียงไฟฟอนฟอกทรวงใน | ||
ร้อนนักรักแรมไกล | เมื่อไรเห็นจะเย็นทรวง | ||
๏ รังไรโรงด้วยแป้ง | เหมือนนกแกล้วทำรังรวง | ||
โอ้อกนกทั้งปวง | ยังยินดีด้วยมีรัง | ||
๏ ทองหยอดทอดสนิท | ทองม้วนมิดคิดความหลัง | ||
สองปีสองปิดบัง | แต่ลำพังสองต่อสอง | ||
๏ งามจริงจ่ามงกุฏ | ใส่ชื่อดุจมงกุฏทอง | ||
เรียมร่ำคำนึงปอง | สะอิ้งน้องนั้นเคยยล | ||
๏ บัวลอยเล่ห์บัวงาม | คิดบัวกามแก้วกับตน | ||
ปลั่งเปล่งเคร่งยุคล | สถนนุชดุจประทุม | ||
๏ ช่อม่วงเหมาะมีรส | หอมปรากฏกลโกสุม | ||
คิดสีสไลคลุม | หุ้มห่อม่วงดวงพุดตาน | ||
๏ ฝอยทองเป็นยองใย | เหมือนเส้นไหมไข่ของหวาน | ||
คิดความยามเยาวมาลย์ | เย็บชุนใช้ไหมทองจีน ฯ | ||