à¸à¸²à¸žà¸¢à¹Œà¸«à¹ˆà¸à¹‚คลงนิราศธารทà¸à¸‡à¹à¸”ง
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
(ความแตกต่างระหว่างรุ่นปรับปรุง)
(หน้าที่ถูกสร้างด้วย '== ข้อมูลเบื้องต้น == หมวดหมู่:วรรณคดีไทย [[หมวดหมู่…') |
(→บทประพันธ์) |
||
แถว 5: | แถว 5: | ||
'''พระนิพนธ์:''' [[เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์]] | '''พระนิพนธ์:''' [[เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์]] | ||
== บทประพันธ์ == | == บทประพันธ์ == | ||
- | |||
'''( เนื้อความตอนต้นสูญหาย )''' | '''( เนื้อความตอนต้นสูญหาย )''' | ||
+ | |||
+ | <tpoem> | ||
+ | ๏ เกลื่อนกรูหมู่จัตุรงค์ เปนกันกงเรียบเรียงไป | ||
+ | ทรงช้างระวางใน เทพลีลาหลังคาทอง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เกลื่อนกรูหมู่แห่ห้อม เรียงไสว | ||
+ | เสด็จพุดตาลทองไคล หว่างเขรื้อง | ||
+ | ทรงช้างระวางใน มีชื่อ | ||
+ | เทพลีลาเยื้อง ย่างแห้นหลังดี ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เครื่องสูงเพราเพริศพราย ชมชุมสายซ้ายขวาเคียง | ||
+ | ธงไชยธงฉานเรียง ปี่กลองชนะตะเต่องครึม ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กลองทองตีครุ่มครึ้ม เดิรเรียง | ||
+ | จ่าตะเติงเติงเสียง ครุ่มครื้น | ||
+ | เสียงปี่รี่เรื่อยเพียง กระเวก | ||
+ | แตร้นแตร่นแตรฝรั่งขึ้น หวู่หวู้เสียงสังข์ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นักสนมกรมชแม่มี่ ขี่ช้างกูบรูปโลมใจ | ||
+ | พักตราอ่าผ่องใส นุ่งห่มโอ่โสภาจริง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ นักสนมกรมชแม่เจ้า ทั้งหลาย | ||
+ | ขี่ช้างกูบดาวราย แจ่มหน้า | ||
+ | พักตราผ่องใสสาย สุดสวาท | ||
+ | นุ่งห่มโอ่โถงผ้า อร่ามริ้วทองพราย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เพริศเพราเหล่านางห้าม รูปทรงงามตามเสด็จไป | ||
+ | ผมมวยรวยริมไร ม่านปีกนกวกวงวัง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เพริศเพราเหล่านางห้าม งามนัก | ||
+ | รูปงามตามแลลักษณ์ ลูบท้อง | ||
+ | ผมมวยรวยไรอรรค ชาเยศ | ||
+ | ม่านปีกนกปกป้อง ห่อหุ้มเดิร ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เที่ยวเล่นเปนเกษมสุข แสนสิ่งสนุกปลุกใจหวัง | ||
+ | เร่งร่ายผายผาดผัง หัววริกรื่นชื่นชมไพร ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ สุขเกษมเปรมหน้าเหลือบ ลืมหลัง | ||
+ | แสนสนุกปลุกใจหวัง วิ่งหรี้ | ||
+ | เดิรร่ายผายผันยัง ชายป่า | ||
+ | หวัวร่อรื่นชื่นชี้ ส่องนิ้วชวนแล ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ พังพลายหมู่ลายหซร้อง ในเถื่อนท้องร้องระงมดง | ||
+ | ธารน้ำคร่ำกันลง เล่นน้ำแน่นแคร้นชมกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงช้างสล้างใหญ่น้อย พังพลาย | ||
+ | ทอกโทนพินายหลาย ส่ำถ้วน | ||
+ | ทองแดงเผือกเนียมราย ในเหล่า | ||
+ | ลงท่าน้ำดำป้วน เล่นร้องฮูมแปร๋น ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กระบือโคโขล่ร้องเที่ยว เขาเสี้ยมเสี้ยวเสียวใจหาย | ||
+ | เลมหล้าอาหารชาย ป่าริมทุ่งวุ้งวงเขา | ||
+ | |||
+ | ๏ กระบือโคโขล่ร้องเที่ยว เขาเสี้ยมเสี้ยวเสียวใจหาย | ||
+ | เขาเซี่ยมเซียวใจหาย ทดน้ำ | ||
+ | เลมหล้าอาหารชาย ริมป่า | ||
+ | ลงล่องท่องท้องน้ำ ปลักแฉ้กลางตม ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กวางทรายร่ายกินหญ้า สุกรป่าพาพวกจร | ||
+ | สุนัขในไล่เห่าหอน ตามเปนหมู่พรูเพรียกเสียง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กวางทรายร่ายเสพย์หญ้า ดงดอน | ||
+ | หมูป่าพาเพื่อนจร ลูกล้อม | ||
+ | สุนัขจิ้งจอกหอน หลายเหล่า | ||
+ | เปนหมู่พรูเพรียกห้อม เห่าอื้ออึงเสียง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กระทิงวิ่งทั้งคู่ ล่ำเติบตรูดูกำยำ | ||
+ | หน้าด่อนท่อนตัวดำ เขาเข้าวงก่งรอมงาม ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กระทิงวิ่งทั้งคู่ ขันขำ | ||
+ | ล่ำเติบดูกำยำ โป่งป้อม | ||
+ | หน้าด่อนท่อนตัวดำ แรงเลิศ | ||
+ | เขาเค่าวงก่งง้อม แปล่มเสี้ยมรอมงาม ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ มีหมีพีดำขลับ ขึ้นไม้ผับฉับไวถึง | ||
+ | เรี่ยวแรงแขงขันขึง กัดโพรงไม้ได้ผึ้งกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ มีหมีดำขลับหน้า เปนมัน | ||
+ | ขึ้นไม้ผับฉับพลัน ขบขึ้ง | ||
+ | เรี่ยวแรงแขงข้างขยัน สามารถ | ||
+ | กัดฉีกไม้ได้ผึ้ง คาบเคี้ยวพลางหวาน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เสือโคร่งยงปีปเปรี้ยง แอบโอนเฉียงเสียงพึงกลัว | ||
+ | ร้ายยวดหนวดเพราพัว ลองเล็บเล่นเผ่นโผนผาย | ||
+ | |||
+ | ๏ เสือโคร่งยงปีปเปรี้ยง สยองหัว | ||
+ | ศัพทสำเนียงพึงกลัว ทั่วแคว้น | ||
+ | ร้ายยวดหนวดเพราพัว ตามุ่ง | ||
+ | ลองเล็บเล่นเผ่นแหล้น โลดเลี้ยวโผนผาย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เสือเหลืองเมืองเชื่องหน้า อ้ายพรานป่าล่ากินฉมัน | ||
+ | เรี่ยวแรงแขงดุจกัน กับเสือโคร่งโกงเสมอสมาน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เสือเหลืองยงแยกเขี้ยว ยิงฟัน | ||
+ | อ้ายด่างลายสพายสมัน คาบเคี้ยว | ||
+ | ปีปเปรี้ยงเสียงขยาดขยัน ไวว่อง | ||
+ | ปูนเปรียบเสือโคร่งเลียว โลดแล่นเสมอสมาน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เสือดาวคร่าวขึ้นไม้ วิ่งว่องไวได้โดยพลัน | ||
+ | สัตว์ใดไปใกล้มัน โจนยุดถนัดกัดกินไป | ||
+ | |||
+ | ๏ เสือดาวคร่าวขึ้นไม้ มองขยัน | ||
+ | วิ่งว่องไวฉับพลัน นั่งไม้ | ||
+ | สัตว์ใดใกล้กลายมัน ในร่ม | ||
+ | โจนยุดถนัดกัดได้ ขย้ำก้มกินหลัง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ลมาดผาดเริงแรง ฟันฟางแขงแกล้งกัดวัลย์ | ||
+ | เถาใหญ่ใกล้ปากมัน กัดขาดสนิธติดปากไป ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ลมาดอาจร่านเหรี้ยว แรงขยัน | ||
+ | ฟันฟางคางแข็งวัลย์ กิ่งเกี้ยว | ||
+ | เถาใหญ่ใกล้ปากมัน คาคาบ | ||
+ | กัดขาดสนิทติดเขี้ยว ย่ำย้ำกินพลาง | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ โคแดงแจ้งกินอยู่ ยืนเป็นหมู่คู่เคียงคลา | ||
+ | ลูกน้อยค่อยตามมา เที่ยวเล็มรบัดกัดปลายกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ โคแดงแจ้งอยู่ล้อม กินเกลียง | ||
+ | ยืนเป็นหย่อมพร้อมเพรียง พรั่งหน้า | ||
+ | ลูกน้อยค่อยตามเคียง แนมแม่ | ||
+ | เที่ยวเล็มรบัดกัดหญ้า อ่อนอ้วนปลายเคลีย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ โคเพลาะฉะเพาะทุ่งออก แร่งเป็นศอกหนอกสูงเถลิง | ||
+ | เขาโตโคล่ร้องเริง เมียลูกน้อยค่อยตามกัน | ||
+ | ๏ โคเพลาะฉะเพาะทุ่งแหล้น ลองเชิง | ||
+ | แร่งศอกหนอกสูงเถลิง เถื่อนเถ้า | ||
+ | เขาโตโคล่ร้องเริง ชมหมู่ | ||
+ | เมียลูกน้อยค่อยเคล้า แม่เนี้ยวกินนม ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงฟานผ่านเถื่อนถ้อง เดิรปีบร้องก้องพงไพร | ||
+ | เที่ยวกินถิ่นฐานใด มีน้ำหญ้าอาหารเนา ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงฟานผ่านเถื่อนถ้อง แถวไศล | ||
+ | เดิรเปิบร้องก้องไพร เกลื่อนกลุ้ม | ||
+ | เที่ยวกินถิ่นฐานใด แดนโป่ง | ||
+ | มีหญ้าน้ำผงพงผุ้ม บ่ายเข้านอนเนา ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ลมั่งพรั่งดงกว้าง เขาสองข้างกางโจงโครง | ||
+ | รูปร่างกวางโอ่โถง ฝีเท้าวิ่งยิ่งกว่ากวาง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ลมั่งเขาคู่ตั้ง กางโกง | ||
+ | สองข้างเคียงโจงโครง แตกต้น | ||
+ | รูปร่างกวางโอ่โถง ดีกว่า | ||
+ | ฝีเท้าวิ่งยิ่งพ้น แล่นล้ำเลยกวาง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ สิงคนัดเขาเสี้ยมเสี้ยว บิดเปนเกลียวเรียวสูงแหลม | ||
+ | ตัวต่ำดำมอมแมม ย่อมแล่นโลดโดดโจนลอย ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ สิงคนัดเขาเสี้ยมเซี่ยว สูงแหลม | ||
+ | บิดเปนเกลียวเรียวแนม คู่หยื้น | ||
+ | ตัวต่ำดำมอมแมม คราวตื่น | ||
+ | ย่อมแล่นโลดโดดขึ้น สู่ฟ้าโจนลอย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เลียงผาอยู่ภูเขา หนวดพรายเพราเขาแปล้ปลาย | ||
+ | รูปร่างอย่างแพะหมาย ขนเหม็นสาบหยาบเหมือนกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เลียงผาอยู่พ่างพื้น ภูเขา | ||
+ | หนวดภู่ดูเพราเขา ไปล่ท้าย | ||
+ | รูปร่างอย่างแพะเอา มาเปรียบ | ||
+ | ขนเหม็นสาบหยาบร้าย กลิ่นเกล้าเหมือนกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ งูเหลือมเอื้อมพันไม้ หางกระหวัดไว้ใฝ่อาหาร | ||
+ | เนื้อกวางย่านเดิรพาน หย่อนตัวกระหวัดรัดกลมกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ งูเหลือมเกี่ยวไม้ใฝ่ อาหาร | ||
+ | หางกระหวัดโยนยาน แย่งไว้ | ||
+ | เนื้อกวางสุกรฟาน เดิรด่วน | ||
+ | หย่อนตัวกระหวัดรัดไว้ ปากอ้าอมกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ งูเหลือมกินสุกร อึ้งทึ่งนอนห่อนเลื้อยไป | ||
+ | หน่อไม้ขึ้นมาไช ท้องแทงตลอดรอดคลาคลืน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ งูเหลือมกินลมั่งเนื้อ กวางฟาน | ||
+ | บ่ห่อนสุดคลาคลาน อิ่มอึ้ง | ||
+ | นอนใกล้ก่อไผ่สาน แซมหน่อ | ||
+ | แทงตลอดหลังขาดขรึ้ง เมื่อเลื้อยคลายไป ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ หมูเม่นเห็นพรอมแพรม ขนตัวแหลมแซมนักหนา | ||
+ | ใครปะจะจับมา พองขนสบัดสลัดถูกแทง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ หมูเม่นขนเสี้ยมทั่ว กายา | ||
+ | ขนแหลมแซมหนั่นหนา แน่นซร้อง | ||
+ | ใครปะจะจับมา ดูเล่น ก็ดี | ||
+ | พองขนสบัดสลัดต้อง ติดหน้าถูกแทง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เสือปลาล่ากินปลา ริมน้ำท่าหาเหยื่อแฝง | ||
+ | ปลาว่ายสวายหางแดง ฉวยได้ถนัดกัดเร่กิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เสือปลาปลาเวียนหว้าย ตีแปลง | ||
+ | ริมท่าหาเหยื่อแฝง อยู่ใกล้ | ||
+ | ปลาว่ายสวายหางแดง เปนหมู่ | ||
+ | ฉวยถูกถนัดกัดได้ คาบเว้เร่กิน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กระต่ายหลายพงศ์พรรค์ เต้นชมจันทร์หันตัวตาม | ||
+ | ซ่อนซุ้มชุมเหลือหลาม ยามออกเล่นเต้นชมกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กระต่ายหลายพวกพ้อง พรรค์งาม | ||
+ | ชมชื่นแสงจันทร์ตาม ไล่เหล้น | ||
+ | ซ่อนซุ้มชุมเหลือหลาม หลายเหล่า | ||
+ | ยามเมื่อออกเล่นเต้น โลดเลี้ยวชมกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เสือกระต่ายลายเขียนขีด ตัวกระจิดนิดกว่าแมว | ||
+ | อยู่ป่าตาบั้งแบ๊ว ขบกระตายแล้วแง้วคำราม ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เสือกระต่ายลายขีดขั้น เปนแถว | ||
+ | กระจิดกว่าแมวเหมือนแมว ปากเขี้ยว | ||
+ | อยู่ป่าตาบั้งแบ๊ว มองหมอบ | ||
+ | ขบกระต่ายตายเดี้ยว ย่ำย้ำคำราม ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กระจงกระจิดเตี้ย วิ่งเรี่ยเรี่ยน่าเอ็นดู | ||
+ | เหมือนกวางอย่างตาหู มีเขี้ยวน้อยสร้อยแนมสอง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กระจงกระจิดหน้า เอนดู | ||
+ | เดินร่อยเรี่ยงามตรู กระจ้อย | ||
+ | เหมือนกวางอย่างตาหู ตีนกีบ | ||
+ | มีเคี่ยวขาวน้อยช้อย แนบข้างเคียงสอง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงลิงใหญ่น้อยกระจุ้ย ชนีอุ่ยอุ้ยร้องหา | ||
+ | ฝูงค่างหว่างพฤกษา ต่างโจนไล่ไขว่ปลายยาง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงลิงยวบยาบต้น พวาหนา | ||
+ | ฝูงชนีมี่กู่หา เปล่าข้าง | ||
+ | ฝูงค่างหว่างพฤกษา มาสู่ | ||
+ | ครอกแครกใส่ไขว่คว้าง โลดเลี้ยวโจนปลิว ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ลิงลมชมเชยคู่ ขึ้นนั่งอยู่ผู้คนหมาย | ||
+ | ลมพัดบัดเดียวหาย พัดทิศใดไปตามลม ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ลิงลมชมคู่ต้น ยางทราย | ||
+ | คนนั่งตั้งใจหมาย ยื่นกล้วย | ||
+ | ลมพัดบัดเดียวหาย วิววู่ | ||
+ | พัดทิศใดไปด้วย ด่วนคล้าย ตามลม ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ลิงจุ่นงุ่นเงื่องเซื่อง ค่อยกระเตื้องเงื่องคลาคลาน | ||
+ | หางสั้นมันงมงาน จับตัวไล่ได้ง่ายดาย ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ลิงจุ่นงุนหง่อยหน้า ซมซาน | ||
+ | ค่อยกระเตื้องเงื่องคลาคลาน ร่ายไม้ | ||
+ | หางสั้นมันงมงาน กินอยู่ | ||
+ | จู่จับเอาตัวได้ ง่ายแท้ควรเห็น ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงบ่างบ้างแดงด่าง ไต่หมากปรางบ้างแบนโผ | ||
+ | คนดูอยู่อะโข ย่อมทิ้งไล่ให้มันบิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงบ่างแดงด่างบ้าง ตัวโต | ||
+ | ไต่หมากปรางแบนโผ แล่นไม้ | ||
+ | คนดูอยู่อะโข เนืองนั่ง | ||
+ | ย่อมทิ้งยิงกระสุนให้ ผึ่งท้องแบนบิน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ตะกวดเหี้ยเมียเข้าไข่ ในโพรงไม้ได้เปนรัง | ||
+ | ตัวน้อยกระจ้อยหวัง รูปจรเข้เล่ห์เหมือนกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ตระกวดเหี้ยเมียเข้าไข่ ตื่นตรัง | ||
+ | โพรงไม้อยู่เปนรัง ด่วนดั้น | ||
+ | ตัวน้อยกระจ้อยหวัง ดูรูป | ||
+ | อย่างจรเข้เล่ห์นั้น ห่อนเพี้ยนเหมือนกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ลินแล่นแผ่นดินหลาย เห็นคนอายซ่อนหน้าตา | ||
+ | คนเขาเอาตัวมา ขดตัวไว้ไม่คลี่คลาย ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ตัวลินเปนเกร็ดถั้ว กายา | ||
+ | หัวหางขดหน้าตา ซ่อนไว้ | ||
+ | คนเขาเอาตัวมา ดูบ่อย | ||
+ | ยื้อคร่าแกะแคะได้ ไม่เขยื้อนคลาคลาย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ตัวตุ่นงุนคลาคลาน ได้อาหารเข้าในโพรง | ||
+ | ชอบกลต้นสำโรง เข้าเคล้าคู่อยู่เปนรัง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ตัวตุ่นค่อยเตื่องเต้น หลังโกง | ||
+ | ฉวยสัตว์เข้าในโพรง ไต่เต้า | ||
+ | ชอบกลต้นสำโรง รังร่ม | ||
+ | พาคู่เคียงคลาเคล้า อยู่ดี รวงรัง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงอ้นด้นแผ่นดิน กินรากไผ่ใบรวกผุย | ||
+ | ปล่องเห็นเปนขี้ขุย คุ้ยดินร่วงกลวงเปนโพรง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงอ้นด้นข่วนฟุ้ง ดินขจุย | ||
+ | รากไผ่ไม้รวกผุย กัดแหง้น | ||
+ | เห็นช่องปล่องดินขุย ขุดอยู่ | ||
+ | ดินร่วงกลวงทางแหล้น ลอดเลี้ยวในโพรง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กระเห็นเต้นคล้ายคล้าย ลายพรอมแพรมแกมดำเหลือง | ||
+ | ไต่บนต้นหมากเฟือง ลูกสุกห่ามตามกันกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กระเห็นเต้นต่ายเหนื้อง มาเนือง | ||
+ | ลายด่างดำแกมเหลือง เล่าเหลื้อง | ||
+ | ไต่บนต้นหมากเฟือง กินเฟื่อง | ||
+ | หางด่องกิ่งไม้เปลื้อง คล่ำคล้ายชายคลาย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กระเอื้อยเลื้อยหางยาว ด่างดำขาวราวลูกอิน | ||
+ | สุกพร้อมย่อมมากิน เห็นเต้นไต่ไปตามกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กระเอื้อยเลื้อยพู่ห้อย หางยาว | ||
+ | ลูกอินกินเมื่อคราว แก่ต้น | ||
+ | รูปร่างด่างดำขาว เขียนขีด | ||
+ | ตื่นเต้นไต่ไปพ้น อยู่บ้างเบาบาง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กระแตไต่ไม้กระจ้อย ตัวน้อยน้อยโจนเรี่ยเรี่ย | ||
+ | โพรงปูอยู่กับเมีย หางพัวเรียวเที่ยวไปมา ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กระแตไต่กิ่งน้อย ตามเมีย | ||
+ | ตัวกระจ้อยโจนเรี่ย ร่ายไม้ | ||
+ | โพรงปรูอยู่เย็นเลีย โลมลุก | ||
+ | หางพู่เรียวเที่ยวไหล้ คู่เลี้ยวไปมา ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ชมชมดรสกลิ่นกล้า หน้าเซี่ยมแสล้มแนมคู่เคียง | ||
+ | เล่าฤาชื่อชมดเชียง คนหานักมักตามรอย ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ชมดเชียงเกลี้ยงกลิ่นกล้า หอมชวย | ||
+ | แชล่มคางหางพู่สวย เซี่ยมหน้า | ||
+ | ยืนคู่อยู่เคียงรวย รวยกลิ่น | ||
+ | คนตามถามชื่อข้า คงขึ้น ขายรอย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กระรอกหางพัวพู่ โพรงไม้อยู่คู่ไล่ตาม | ||
+ | หางสลวยละลวยงาม วิ่งไปมาน่าเอนดู ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กระรอกหางพู่เหล้น ปลายมะขาม | ||
+ | โพรงไม้คู่อยู่ตาม โลดไหล้ | ||
+ | หางสลวยละลวยงาม ขาวผ่อง | ||
+ | วิ่งไวไปมาให้ ชื่นหน้าเอนดู ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ป้องข่างอย่างปึ้งก่า มาแปลกกันมันรู้บิน | ||
+ | เหนียงในใต้คางกิน อาหารได้ไป่รู้เลย ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ป้องข่างอย่างปึ้งข่าคล้าย โดยถวิล | ||
+ | แปลกแต่รู้แบนบิน ไล่ขู้ | ||
+ | เหนียงในใต้คางกิน สัตว์เสพย์ | ||
+ | อาหารใดไปรู้ ห่อนแจ้งใจเอย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ตุกคู่หมู่ตุกแก อึ่งอ่างแย้แลบึ้งแตน | ||
+ | ผึ้งหลวงรวงเลื้อยแขวน บนปลายไม้ใหญ่รังรวง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ตุกแกคุกตูร้อง คนแหงน ดูนา | ||
+ | แย้บึ้งปึ้งก่าแตน ต่อเฝ้า | ||
+ | ผึ้งหลวงรวงเลื้อยแขวน รังเรียบ | ||
+ | บนปลายไม้ใหญ่เถ้า แผ่นตั้งรวงเรียง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ งูเขียวเที่ยวเลื้อยแล พบตุกแกย่อมสู้กัน | ||
+ | ตุกแกกัดงูพัน แรงงูมากปากคลาคลาย | ||
+ | |||
+ | ๏ งูเขียวสายม่านเลื้อย ลายมัน | ||
+ | พบตุกแกกวดขัน เกี่ยงกล้า | ||
+ | งูขบกัดงูพัน รัดรอบ | ||
+ | แรงมากปากคลายอ้า ออกให้งูพลัน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ งูเขียวรัดตุกแก ตุกแกแก่คางแขงขยัน | ||
+ | กัดงูงูยิ่งพัน อ้าปากง่วงล้วงตับกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ งูเขียวแลเหลี่อมพ่น พิศพลัน | ||
+ | ตุแกคางแขงขยัน คาบไว้ | ||
+ | กัดงูงูเร่งพัน เนดเครียด | ||
+ | ปากอ้างูจึงได้ ลากล้วงตับกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ยูงทองย่องเยื้องย่าง รำรางชางฟ่างปลายหาง | ||
+ | ปากหงอนอ่อนสำอาง ช่างรำเล่นเต้นตามกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ยูงทองย่องย่างเยื้อง รำฉวาง | ||
+ | รายร่ายฟ่ายเฟื่องหาง เฉิดหน้า | ||
+ | ปากหงอนอ่อนสำอาง ลายเลิศ | ||
+ | รำเล่นเต้นงามหง้า ปีกป้องเปนเพลง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นกเขาเค้าเคียงคู่ ก่งคอคูคู่ขานขัน | ||
+ | กระทาทักปักกรอกัน ข้างขันไขว่ไล่ลายชม ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ นกเขาขันคู่คู้ เคียงขยัน | ||
+ | คอเก่งคูขานขัน คั่นหน้า | ||
+ | กระทาทักปักกรอกัน เสียงเฉื่อย | ||
+ | ลามไล่ไขว่ขวัญจ้า แปลกขู้ชนแทง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ไก่ป่าจ้าเสียงเตี้ย พาลูกเมียเขี่ยหากิน | ||
+ | เห็นคนก่นวิ่งบิน เข้าเร้นรอกซอกซอนหาย ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ไก่ป่าขันเจื่อยแจ้ว กลางดิน | ||
+ | ลูกเมียเขี่ยหากิน กกเหล้น | ||
+ | เห็นคนก่นวิ่งบิน ถามตื่น | ||
+ | ซอกซอนซ่อนตัวเร้น พุ่มไม้สูญหาย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ไก่ฟ้าอ้าสดแสง หัวสุกแดงแทงเดือยแนม | ||
+ | ปีกหางต่างสีแกม สีแต้มต่างอย่างวาดเขียน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ไก่ฟ้าหน้ากล่ำกล้า ปากแหลม | ||
+ | หัวแดงแฝงเดือยแนม เนื่องแข้ง | ||
+ | ปีกหางต่างสีแกม ลายลวด | ||
+ | ตัวด่างอย่างคนแกล้ง แต่งแต้มขีดเขียน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นกหว้าหน้างามลาย คือดาวรายพรายเพริศเพรา | ||
+ | เที่ยวกินถิ่นลำเนา พาคู่เคล้าเฝ้าชมกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ นกหว้าหน้าเปรียบแต้ม ดรูเฉลา | ||
+ | ตัวลายพรายดาวเพรา เพริศหน้า | ||
+ | เที่ยวกินถิ่นลำเนา เคยอยู่ | ||
+ | เคียงคู่เคล้าเฝ้าหล้า เก็บลิ้มเล็มกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ พังพอนจรเคล้าคู่ พบพานงูอยู่สู้กัน | ||
+ | งูเห่าเอาขนดพัน พังพอนผันหันตัวตาม ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ พังพอนจรเคล้าคู่ เรียงรัน | ||
+ | พบพานงูสู้กัน ขบเขี้ยว | ||
+ | งูเห่าเอาขนดพัน รัดรวด | ||
+ | พังพอนจรผันเลี้ยว ปลดเปลื้องตัวตาม ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นกกดอดทนสู้ พบงูเห่าเอาปีกบัง | ||
+ | งูโพนพังพานหวัง จะขบตอดบรอดเลย ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ นกกดอดทนสู้ งูขลัง | ||
+ | งูขบเอาปีกบัง เข็ดเขี้ยว | ||
+ | งูเลิกพังพอนหวัง ขบตอด | ||
+ | ตอดบรอดเลยเลี้ยว หลีกเลี้ยวสูดหนี ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ดูหนูสู่รูงู งูสุดสู้หนูสู้งู | ||
+ | หนูงูสู้ดูอยู่ รูปงูทู่หนูมูทู ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ดูงูขู่ฝุดฝู้ พรูพรู | ||
+ | หนูสู่รูงูงู สุดสู้ | ||
+ | งูสู้หนูหนูสู้ งูอยู่ | ||
+ | หนูรู้งูงูรู้ รูปทู้มูทู ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นกกระเรียนเวียนลงหนอง ตรอมเที่ยวย่องร้องแกร๋แกร๋ | ||
+ | ริมทุ่งกระทุงลอยแพ เดียรดาษแลแหล่เหลือหลาย ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ นกกระเรียนเวียนว่อนน้ำ เลงแล | ||
+ | ลงย่องร้องแกร๋แกร๋ แจ้มจ้า | ||
+ | ริมทุ่งกระทุงลอยแพ ลงล่อง | ||
+ | บินกลาดกลุ้มท้องฟ้า ร่อนร้องเหลือหลาย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นกแก้วแจ้วเสียงใส คลอใคล้คู่หมู่สาลิกา | ||
+ | นกตั้วผัวเมียคลา ผาแขกเต้าเหล่าโนรี ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ นกแก้วแจ้วรี่ร้อง เร่หา | ||
+ | ใกล้คู่หมู่สาลิกา แวดเคล้า | ||
+ | นกตั้วผัวเมียมา สมสู่ | ||
+ | สัตวาผ่าแขกเต้า พวกพ้องโนรี ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นกกระจิบกระจาบมั่ว ปากตะกั่วชายชมพู | ||
+ | นกไส้นกกรอดดู จ้อแจ้อยู่ดูเพรียกไพร ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กระจิบกระจาบน้อยน่า เอ็นดู | ||
+ | ปากตะกั่วชายชมพู แห่งห้อม | ||
+ | นกไส้กรอดดูพู พองปีก | ||
+ | จอแจพรังพรั่งพร้อม เพรียกร้องในไพร ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กางเขนรำเขนหาง บ่าวขุนพลางกางปีกรา | ||
+ | จินโจ้แกงจืดมา ร้องแจ้วจ้าป่าวังเวง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กางเขนรำไต่ต้น พฤกษา | ||
+ | บ่าวขุนกางปีกรา ปากอ้า | ||
+ | จินโจ้แกงจืดมา พูดเพรียก | ||
+ | นกพริกร้องแจ้วจ้า ป่าก้องวังเวง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นกขมิ้นเหลืองหลากหลาย มีสพายหมายสองคาง | ||
+ | เหลืองอร่ามงามปีกหาง เห็นสำอางช่างมีพรรณ ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ นกขมิ้นเหลืองก่ำป้อง ปีกหาง | ||
+ | มีสพายหมายสองคาง ค่างแก้ม | ||
+ | เหลืองอร่ามงามปีกหาง เห็นเลิศ | ||
+ | สร้อยสำอางอย่างแต้ม แต่งให้มีพรรณ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ชมคู่หมู่ซั้งแซว ร้องโฉดแก้วแล้วบินไป | ||
+ | เลียนนกหกใดใด ย่อมเลียนได้ให้เสียงแมว ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ซั้งแซวเสียงแจ้วส่ง เอาใจ | ||
+ | ร้องโฉดแก้วบินไป มุ่งไม้ | ||
+ | เลียนนกสิ่งใดใด เหมือนอยู่ | ||
+ | ไม่เพี้ยนเลียนได้ไท้ เล่ห์ร้องเสียงแมว ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นกคุ่มซุ่มอยู่นอน ในดงดอนส้อนไคลคลา | ||
+ | ลายเลือนเหมือนนกกระทา แต่ตัวน้อยค่อยเก็ยกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ นกคุ่มซุ่มอยู่ข้อย ไปมา | ||
+ | ดงดอนซ่อนกายา กระจ้อย | ||
+ | ลายเลือนเหมือนนกกระทา กระแจ่ม | ||
+ | แต่ว่าตัวน้อยน้อย ค่อยเถี้ยวเก็บกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นกเงือกอยู่ในโพรงไม้ ผัวฟักไข่เมียผันผาย | ||
+ | เล่นชู้อยู่เสบยสบาย ผัวหมายไว้ให้รวงรัง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ นกเงือกอยู่ซอกไม้ เรียงราย | ||
+ | ผัวฟักเมียผันผาย ด่วนได้ | ||
+ | เล่นชู้อยู่เสบยสบาย ลืมคู่ | ||
+ | ผัวอดอาหารให้ อยู่เฝ้ารวงรัง | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ชาติบุษป์พุทธชาตซาบ กุหลาบกนาบทั้งสองทาง | ||
+ | เบงระมาดยี่สุ่นกาง กลีบบานเพราเหล่าดาวเรือง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ชาติบุษป์พุทธชาติขึ้น เคียงกลาง | ||
+ | กุหลาบกนาบสองทาง กลิ่นฟุ้ง | ||
+ | เบงระมาดยี่สุ่นกาง ตรงกลีบ | ||
+ | สาวสาวฉวยชิงหยุ้ง เก็บร้อยรอยกรอง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เพกาสาเกกุ่ม ไม้ตาตุ่มทุมราชา | ||
+ | สุกรมมะยมพวา ไม้หมากข้าขานางเปล้า ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เพกาฝักย้อมกุ่ม ผลหนา | ||
+ | ตาตุมทุมราชา เนื่องหน้า | ||
+ | สุกรมมะยมพวา ชมพู่ | ||
+ | สาเกไม้หมากข้า อิกเปล้าขานาง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กะจายสยายซร้องนาง ผ้าสไบบางนางสีดา | ||
+ | ห่อห้อยย้อยลงมา แต่ค่าไม้ใหญ่สูงงาม ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กะจายสยายคลี่ซร้อง นงพงา | ||
+ | สไบบางนางสีดา ห่อห้อย | ||
+ | ยื่นเลื้อยเฟื้อยลงมา โบยโบก | ||
+ | แต่ค่าไม้ใหญ่น้อย แกว่งเยื้องไปมา ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กะเช้าเจ้าบรรจง ปากแฉกตรงทรงหาบหาม | ||
+ | แล่งปืนของพระราม รูปงามดีมีสืบมา ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กะเช้านางแต่งเจ้า ผจงงาม | ||
+ | ปากแฉกทรงหาบหาม ห่วงห้อย | ||
+ | แล่งปืนของพระราม ยังอยู่ | ||
+ | รูปร่างงามน้อยน้อย งอกขึ้นสืบมา ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เล็บนางงามแสล้ม ต้นนางแย้มแกมดองดึง | ||
+ | สุพรรณิกากากระทัง ดอกราชพฤกษ์ซีกไทรไตร ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เล็บนางนวยแน่งน้อย พอพัง | ||
+ | นางแย้มแกมดองดึง อีกอ้อย | ||
+ | สุพรรณิกากากระทัง บานแบ่ง | ||
+ | ราชพฤกษ์ซีกดวงย้อย พู่เพี้ยงไทรไตร ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ชงโคตะโกตะขบหว้า ต้นตุมกากาฝากลง | ||
+ | ชอบกลต้นมหาหงส์ มะเดื่อดูกลูกนมแมว ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ชงโคตะโกหว้า ดาดดง | ||
+ | ตุมกากาฝากลง ติดไม้ | ||
+ | นมแมวมหาหงส์ เห็นอยู่ | ||
+ | มะเดื่อดูกลูกออกได้ แส่ทั้งสอยกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กำจัดสลัดไดขึ้น บนพื้นภูภู่เขาสูง | ||
+ | แคคางยางยูงดูง ต้นตะแบกแปลกกันบาน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ สลัดไดกำจัดต้น หางยูง | ||
+ | บนภูภู่เขาสูง หย่งหยื้น | ||
+ | แคคางยางยูงดูง ตรงโตรด | ||
+ | ตะแบกแปลกกันขึ้น เกลื่อนกลุ้มบานไสว ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ แคฝอยข่อยเข็มข้า ต้นกาลาน่าดอกบาน | ||
+ | งิ้วงับพลับพลึงปาน นิ้วมือเรียมเปรียบเทียนกลึง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ แคฝอยข่อยแข่ขึ้น ขนัดขบาน | ||
+ | เข็มกาลาดอกบาน ที่แจ้ง | ||
+ | งิ้วงับพลับพลึงปาน มือเรียม | ||
+ | นิ้วแน่งงามดังแกล้ง ฟั่นด้วยเทียนกลึง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ พุมเรียงเคียวคัดเค้า ต้นปู่เจ้าเหล่าจิงจำ | ||
+ | ต้นองุ่นขนุนสำ มลอมะก่อสะตอสะเตียน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ พุมเรียงเคียงคัดเค้า บานช้ำ | ||
+ | ปู่เจ้าเหล่าจิงจำ ไขว่ขึ้น | ||
+ | ต้นองุ่นขนุนสำ มลอมาก | ||
+ | มะกอสะตอสะเตียนพื้น เลี่ยนเกลี้ยงตลิบเตียน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กำจายรายท้องที่ ต้นลิ้นจี่ทีทางจร | ||
+ | กลำเพาะเงาะเรียงสลอน สท้อนพวงพะงวงชุม ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กำจายรายทีท้อง ดงดอน | ||
+ | ลิ้นจี่ที่ทางจร ป่ากว้าง | ||
+ | กลำเพาะเงาะเรียงสลอน ทรงลูก | ||
+ | สท้อนลางสาดสล้าง ลูกเลื้อยพะงวงชุม ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ จิงจ้อยอยมโดย ดวงรายโรยโชยชายชม | ||
+ | ฉิ่งชี่ถี่ทางสม ร่มรื่นสนุกปลุกปลื้มใจ ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ยมโดยยอจิ่งจ้อ สลอนสลม | ||
+ | ดวงโรยโชยชายชม ชื่นหน้า | ||
+ | ฉิ่งชี่ถี่ทางสม เย็นเฉื่อย | ||
+ | ร่มรื่นสนุกริกหร้า ปลุกปลื้มใจหญิง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กล้วยไม้ห้อยต่ำเตี้ย นมตำเรียเรี่ยทางไป | ||
+ | หอมหวังวังเวงใจ ว่ากลิ่น แก้ว แล้วเรียมเหลียว ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กล้วยไม้ห้อยย้อยคลี่ ดวงไสว | ||
+ | นมตำเรียรายไป กลิ่นกล้า | ||
+ | หอมหวังวังเวงใจ รสราด | ||
+ | ว่ากลิ่นแก้วแล้วข้า หยุดยั้ง แลเหลียว ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ทองกวาวคราวดอกแดง เชิงจำแจงแดงเหียนหัน | ||
+ | ลำไยไม้มูกมัน เคี่ยนตะเคียนเลี่ยนรังเรียง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ทองกวาวคราวดอกพร้อม แดงฉัน | ||
+ | เชิงจำแจงเหียงหัน เหี่ยวต้น | ||
+ | ลำไยไม้มูกมัน เฟืองฝ่อ | ||
+ | เคี่ยมตะเคียนเลี่ยนต้น หมู่ไม้รังเรียง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เจตพังดีสีเสียดสรล พรมคดปนคนทาดง | ||
+ | เล็บครุฑสุดสูงระหง ต้นเต่าร้างกร่างแต้วกะโดน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ สรลสร้อยสีเสียดขึ้น เปนกง | ||
+ | พรมคดคนทาดง ด่านกว้าง | ||
+ | เจตพังคีสูงระหง พังอาด | ||
+ | เล็บครุฑต้นเต่าร้าง กร่างแต้วกะโดนหนา ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ตรดตรวยสลวยร่มชื้อ สะตอสะตือชื่อหลายมาน | ||
+ | มะหาดมะตาดแสมสาร มะตูมมะขวิดจิตมูลเพลิง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ตรดตรวยสลวยร่มชื้อ เสถียรสถาน | ||
+ | สะตอสะตือชื่อหลายมาน มากพ้น | ||
+ | มะหาดมะตาดแสมสาร สนับสนุ่น | ||
+ | มะตูมมะขวิดติดต้น ดกไม้เจตมูล ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ปอเป้งเตงเตยตาล สรลตระการปานหางโต | ||
+ | ต้นทองตรองตองโพ สักสูงสุดพุดซากะถิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เตยตาลตอป่านเป้ง เตงอะโข | ||
+ | สรลเปรียบหางสิงห์โต ต่ำผุ้ม | ||
+ | ต้นทองตรองตองโพ ทเลเรียบ | ||
+ | พุทราสักสูงกลุ้ม ค่าไม้กะถินงาม ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ปรูปะระกำดก ต้นรกฟ้าหญ้านางแฝง | ||
+ | พัวพุ่มชุมแสงแซง ลูกติดต้นหล่นลงเนือง | ||
+ | |||
+ | ๏ ปรูประเดียรดาดด้วย ระกำแดง | ||
+ | รกฟ้าหญ้านางแฝง ผากเหรื้อง | ||
+ | พัวพุ่มชุมแสงแซง กางกิ่ง | ||
+ | ลูกดกตกลงเหนื้อง กลาดกลุ้มกลางกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ พาดไฉนตะไคร้มะนาว เทียนช้างน้าวหาวนนทรี | ||
+ | ชเอมเขล็นเบญจกานี หงอนไก่สลับทับทิมบาน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ พาดไฉนตะไตร้เนื่อง มะนาวมี | ||
+ | ช้างน้าวหาวนนทรี หนาดน้ำ | ||
+ | ชเอมเขล็นเบญจกานี เทียนป่า | ||
+ | หงอนไก่ทับทิมกล้ำ กลีบช้อยแดงฉัน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ น้อยหน่าหนาเปนเหล่า น้อยเหน่เล่าเต้าตามชม | ||
+ | นางนวลนวลนางสม หว้านน้ำกลุ้มกทุ่มนาขนาน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ น้อยหน่าน่าลูกพร้อม โตกลม | ||
+ | น้อยเหน่เต่าตามชม ชื่นผุ้ม | ||
+ | นางนวลนวลนางสม โสภิศ | ||
+ | หว้านน้ำมีเกลื่อนกลุ้ม กทุ่มท้องนาขนาน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ไผ่เทศงามผาดผุด ต้นเล็บครุฑพุทธรักษา | ||
+ | ทองสิบอย่างงามนานา เข้าตอกแตกแปลกดอกขาว ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ไผ่เทศงามเงื่อนแต้ม เลขา | ||
+ | เล็บครุฑพุทธรักษา โทษคุ้ม | ||
+ | ทองสิบอย่างตรุตรา งามเลิศ | ||
+ | เข้าตอกแตกดวงกลุ้ม แปลกด้วยดอกขาว | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ มังคุดลมุดหมากเหม้า เหล่าทุเรียนเนียรภูสี | ||
+ | มูลมังสังกรณี มีร้อนลิ้นอินทผาลำ ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ มังคุดลมุดหมากเหม้า มากมี | ||
+ | ทุเรียนเนียรภูสี ค่าค้อม | ||
+ | มูลมังสังกรณี มีมาก | ||
+ | ต้นร้อนลิ้นชื้นล้อม หมู่ไม้อินทผล ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ แทงทวยกล้วยกุตีบ ต้นปีปไสวไข่เน่าหอม | ||
+ | พองลมพนมพนอม น่องโลดเลียบหลาหลกปะโลง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ แทงทวยกล้วยกลีบเลื้อย เครืองอม | ||
+ | ปีปไสวไข่เน่าหอม ทั่วเบื้อง | ||
+ | พองลมพนมพนอม ลำเจียก | ||
+ | โลดเลียบหลาหลกเหนื้อง น่องต้นปะโลงสาร ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ หมากม่วงพวงพรวนย้อย พิมเสนห้อย สอยมากิน | ||
+ | สุกห่ามตามใจถวิล เอาตะกร้อซอเกี่ยวลง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ หมากม่วงพวงห่ามย้อย ยามเห็น | ||
+ | พรวนพิมเสนเหลืองเปน ปากกร้อ | ||
+ | หมอนทองม่วงมันเย็น เดิรสู่ | ||
+ | สอยแส่พลางหัวหร้อ หล่นกลุ้มชิงกัน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ หมากม่วงดิบห่ามฝาน ใส่ในจานพานตบะรอง | ||
+ | นั่งล้อมห้อมเนืองนอง จิ้มน้ำปลางาปิกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ หมากม่วงดิบห่ามให้ ปอกฝาน | ||
+ | งาปิน้ำปลาจาน จุ่มจิ้ม | ||
+ | นั่งล้อมห้อมกินกราน กินอยู่ | ||
+ | เข็ดฟันฝันหน้ายิ้ม อิ่มเอื้อน ราถอย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ชมร่มไม้ไทรไตร เรไรไพรแว่วแจ้วเสียง | ||
+ | เรื่อยเฉื่อยสำเนียงเพียง ปี่รีเสนาะเพราะเพลงเครง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เดิรเพลินชมร่มไม้ ไทรไตร | ||
+ | สดับศัพท์เรไรไพร แว่วแจ้ว | ||
+ | ระกำรำไยไพร เลือนเถื่อน | ||
+ | มังคุดลมุดแต้วแก้ว กุ่มกถุ้มทรม่วงมะงวง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง | ||
+ | ลิงไต่กะไดลิง ลิงโลดคว้าประสาลิง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ หัวลิงหมากเรียกไม้ ลางลิง | ||
+ | ลางลิงหูลิงลิง หลอกชู้ | ||
+ | ลิงไต่กะไดลิง ลิงห่ม | ||
+ | ลิงโลดฉวยชมผู้ ฉีกคว้าประสาลิง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ปุ้มไก่แลหงอนไก่ ต้นหางไก่ แลสร้อยไก่ | ||
+ | โหราเดือยไก่ไก่ ให้เทียนไก่ไก่จับนอน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ปุ้มไก่หงอนไก่ต้น เรียงไสว | ||
+ | หางไก่แลสร้อยไก่ กกก้อง | ||
+ | โหราเดือยไก่ไก่ เมียงม่าย | ||
+ | ต้นเทียนไก่ไก่ร้อง ไก่เตี้ยจับขัน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เพกาต้นตุมกา โยทกากรรณิกา | ||
+ | ชุมกาแลสามกา ต้นมะกากาจับนอน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เพกาตุมกาต้น กาลา | ||
+ | โยทกากรรณิกา ถี่ก้อง | ||
+ | ชุมกาและสามกา กาสู่ | ||
+ | ต้นมะกาการ้อง จับไม้กาหลง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ธารไหลใสสอาด มัจฉาชาติดาษนานา | ||
+ | หวั่นหว้ายกินไคลคลา ตามกันมาให้เห็นตัว ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ธารไหลใสสอาดน้ำ รินมา | ||
+ | มัจฉาชาตินานา หวั่นหว้าย | ||
+ | จอกสร่ายกินไคลคลา เชยหมู่ | ||
+ | ตามคู่มาคล้ายคล้าย ผุดให้เห็นตัว ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ นั่งเล่นเห็นหมู่ปลา พรั่งพรูมาเหล่าเหลือหลาย | ||
+ | กินเข้าเอาโปรยปราย ปลามาใกล้ได้เห็นตัว ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ นั่งชมปลาหมั่วหมู่ เรียงราย | ||
+ | พรูพรั่งมาเหลือหลาย ว่ายหวิ้ง | ||
+ | กินเข้าเอาโปรยปราย ลงบ่อย | ||
+ | ปลาว่ายใกล้ได้ทิ้ง ห่อเข้าดูปลา ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ปลาแปปแลปลาเป้า ปลาเข้าเม่าปลาคางเบือน | ||
+ | ปลาม้าหน้าคนเหมือน ปลากดกรายสวายหางแดง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ปลาดุกปลาแปบเป้า แลเลือน | ||
+ | เข้าเม่าเหล่าคางเบือน มุ่งหม้าย | ||
+ | ปลาม้าหน้าคนเหมือน คนอยู่ | ||
+ | ปลากดกรายสวายหว้าย โบกน้ำหางแดง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ตะตรับคอยตรับหู หมู่ปลาบู่ว่ายเวียนแฝง | ||
+ | สร้อยส้าปลาหมอแขยง ปลาแมงภู่หมู่กระทุงเหง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ปลาตะตรับคอยกะตั้ง หูแขง | ||
+ | ปลาบู่ว่ายเวียนแฝง ฝั่งน้ำ | ||
+ | สร้อยส้าปลาหมอแขยง สังกวาด | ||
+ | แมงภู่ดูโลดล้ำ พรั้งพร้อมกะทุงเหง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ปลาอ้าวปลาเนื้ออ่อน ว่ายมาก่อนปลาหนามหลัง | ||
+ | กระแหหางแดงหวัง เข้าสู่ทุ่งมุ่งเลมไคล ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ปลาอ้าวเนื้ออ่อนหญ้า ตัวบัง | ||
+ | มาก่อนปลาหนามหลัง อยู่หน้า | ||
+ | กระแหหางแดงหวัง คลาแหล่ง | ||
+ | เข้าสู่ทุ่งเลมหล้า เหยื่อย้ำกินไคล ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ปลากะโห้ชโดแฝง ช่อนชวาดแชวงแฝงครัน | ||
+ | หน้าสั้นปลานวลจันทร์ ปลาอ้องแอ้งปลาเสือหมู ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ปลาชะโดกะโห้ใฝ่ แฝงกัน | ||
+ | ช่อนชวาดแชวงสูบครัน ว่ายแว้ง | ||
+ | หน้าสั้นอิกนวลจันทร์ หลายเหล่า | ||
+ | ปลาทุกท้องอ้องแอ้ง หมึกเหม้าเสือหมู ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ กดคลังปลาสังมี ปลากระดี่ปลาดุกอุย | ||
+ | พ่นน้ำกระจายกระจุย ปลาหูช้างช้างเหยียบซิว ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ กดคลังปลากสังหว้าย ชายงุย | ||
+ | ปลากระดี่ปลาดุกอุย แอบข้าง | ||
+ | พ่นน้ำกระจายกระจุย หลายเหล่า | ||
+ | ปลาชื่อหูช้างช้าง เหยียบบี้ปลาซิว ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เทโพแลเทพา ตะเพียนพาพาพวกจร | ||
+ | ไอ้บ้าปลาสลุมพอน ผักพร้าเพรี้ยแลหนวดพราม ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เทโพพาพวกพ้อง เทพา | ||
+ | ปลาตะเพียนปลากาพา คู่เคี้ย | ||
+ | สลุมพอนไอ้บ้าปลา หลายหมู่ | ||
+ | ปลาผักพร้ามาเพรี้ย ว่ายไหล้หนวดพราม ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงนาคมากหมู่มา ดำน้ำท่าหาอาหาร | ||
+ | ฝูงปลามาพะพาน ขบได้ถนัดกัดกินเนือง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ฝูงนาคมากหมู่หมั้ว ดาขนาน | ||
+ | ดำน้ำหาอาหาร แกล่กล้ำ | ||
+ | ฝูงปลามาพอพาน พะปาก | ||
+ | ขบถนัดกัดใต้น้ำ ผุดขึ้นกินเนือง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ งูเหลือมคอกระหวัดไม้ หางกระหวัดไว้ใฝ่อาหาร | ||
+ | วิดน้ำในห้วยธาร โพงไปมาเอาปลากิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ งูเหลือมแบนท้องแผ่ คือกะดาน | ||
+ | วิดน้ำหาอาหาร ใฝ่กล้ำ | ||
+ | โครมครุ่นในห้วยธาร เสียงฉ่า | ||
+ | โพงสาดไปให้น้ำ ซ่านสิ้นกินปลา | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ งูเหลือมบนกิ่งไม้ ใบหนาใส่ซ่อนซอน | ||
+ | แกกาช้างวานร พอมาใกล้ได้ฉวยกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ งูเหลือมบนค่าไม้ ใบสลอน | ||
+ | คางซบแนบแอบนอน ซ่อนเร้น | ||
+ | กาแกค่างวานร ลืมร่าง | ||
+ | งูขบถนัดกัดเน้น ค่อยกล้ำกลืนกิน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ จรเข้หลายว่ายเคียงคู่ เป็ดปนหมู่ภู่เข้าไป | ||
+ | เป็ดบินสิ้นตกใจ คนพิศเพ่งเล็งแลดู ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ จรเข้ใหญ่น้อยว่าย ชลใส | ||
+ | ภู่ตามเป็ดน้อยไป เรื่อยรี้ | ||
+ | เป็ดน้ำดำตกใจ บินตื่น | ||
+ | คนคร่ำเลงแลชี้ บอกให้กันดู ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เป็ดหงส์ลงธารา คล่ำดำหาปลาตะเพียนเวียน | ||
+ | ไล่ลัดฉวัดเฉวียน หาปลาแปบแทบทันกัน | ||
+ | |||
+ | ๏ เป็ดหงส์ลงท่องท้อง ธารา | ||
+ | เตร็จคล่ำดำหาปลา ก่ายหว้าย | ||
+ | แชวงแขยงม้ากา กดหลด | ||
+ | ได้แปบแทบกายหม้าย อ่าวค้าวตะเพียนเวียน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ตะพาบน้ำคลานขึ้นไข่ ฝังไข่ไว้ในหาดทราย | ||
+ | ตริวคราวเต่าม่านลาย ผุดดำคล้ายว่ายเห็นตัว ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ตะพาบน้ำคลานขึ้นไข่ ตีนตะกาย | ||
+ | ฝังไข่ในหาดซาย กลบเกลี้ยง | ||
+ | ตริวตราวขุนม่านลาย ตระเต่า | ||
+ | ดำผุดคล้ายว่ายเพี้ยง ก่ายกลุ้มหนาตัว ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ปูกุ้งลอยก่งก้าม แลเหลื่อมหลามย่ามเหยื่อหา | ||
+ | หอยโข่งหอยขมตา วัวก็มีที่ท้องธาร ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ปูกุ้งลอยก่งก้าม ไคลคลา | ||
+ | เหลือหลามย่ามเหยื่อหา สู่ส้อง | ||
+ | หอยโข่งหอยขมตา วัวเกลื่อน | ||
+ | สารพัดมีที่ท้อง ท่าน้ำธารสินธุ์ ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ เถาวัลย์พันพฤกษา ถีบชิงช้าช้าแกว่งไกว | ||
+ | ทำเพลงวังเวงไพร ส่งเสียงเรื่อยเฉื่อยละคอนเครง ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ เถาวัลย์พันไม้หย่อน ลงมา | ||
+ | สาวนั่งถีบชิงช้า ห่วงห้อย | ||
+ | ทำเพลงวังเวงอา รมณ์ชื่น | ||
+ | เสียงส่งเพราะดอกสร้อย ฉ่ำร้องละคอนเกรง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ลมพัดมาเรื่อยเรื่อย เย็นชวยเฉื่อยสำราญใจ | ||
+ | ปูผ้านอนหลับใน ใต้ร่มไม้ไทรสาขา ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ลมพัดมาเฉื่อยชื้อ เย็นใจ | ||
+ | ปูผ้านอนหลับใหล กลาดกลุ้ม | ||
+ | ฟูกหมอนเรียงกันไป หลายเหล่า | ||
+ | นอนอยู่ใต้ไทรผุ้ม ร่มไม้ไพศาล ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ ลางนามอาบน้ำท่า ทาขมิ้นหอมพึงชม | ||
+ | ทาแป้งแกล้งหวีผม ผัดหน้านวนยวลใจชาย ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ ลางนางตักน้ำท่า อาบองค์ | ||
+ | ขัดขมิ้นเหลือบรรจง ลูบน้ำ | ||
+ | หวีเกล้าเอาเทริดทรง ผมปีก | ||
+ | ผัดหน้านวนงามล้ำ ยั่วเย้าใจชาย ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ จบเสร็จชมนกไม้ ในแหล่งไหล้พนัศสถาน | ||
+ | หญิงชายฟังสำราญ ที่ผิดอ่านวานแต้มเขียน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ จบเสร็จชมนกไม้ โคลงการ | ||
+ | ชมแหล่งไพรพนัศสถาน เถื่อนกว้าง | ||
+ | หญิงชายชื่นชมบาน ใจโลกย์ | ||
+ | ใคร่อ่านวานเติมบ้าง ช่วยแต้ม เขียนลง ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ '''เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์''' เจ้า ทรงเขียน | ||
+ | '''ไชยเชษฐสุริย์วงศ์''' เพียร เลิศหล้า | ||
+ | '''แต่งไว้ให้สถิต''' เสถียร ในโลกย์ | ||
+ | '''จำเนียรกาลนาน''' ช้า อ่านอ้างสรรเสริญ ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ '''เจ้าฟ้า''' หนุ่มน้อยราช กุมาร | ||
+ | '''ธรรม์''' ธำรงกลอนการ ยั่วแย้ม | ||
+ | '''ธิเบศร์''' วราสถาน ไชยเชษฐ | ||
+ | '''สุริย์วงศ์''' ทรงโคลงแต้ม แต่งไว้วานสงวน ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ '''เจ้าฟ้า''' เลิศล้ำโพธิ สมภาร | ||
+ | '''กรมขุน''' หลวงพญากราน กราบเกล้า | ||
+ | '''เสนา''' นราบาน ใจชื่น ชมนา | ||
+ | '''พิทักษ์''' รักษาเช้า ค่ำด้วยใจเกษม ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ '''จบ''' จนจอมโลกย์เจ้า คืนวัง | ||
+ | '''บ''' พิตรสถิตยบัลลังก์ เลิศหล้า | ||
+ | '''ริ''' ร่างกาพย์โคลงหวัง ชนโลก อ่านนา | ||
+ | '''บูรณ์''' พระโคลงเจ้าฟ้า ธิเบศร์เจ้าจงสงวน ฯ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | ๏ อักษรเรียบเรียงถ้อย คำเพราะ | ||
+ | ผู้รู้อ่านสารเสนาะ เรื่อยหรี้ | ||
+ | บรู้อ่านไม่เหมาะ ตรงเทิ่ง ไปนา | ||
+ | ทำให้โคลงทั้งนี้ ชั่วช้าเสียไป ฯ | ||
+ | |||
+ | ๏ อักษรสรรค์สร้างช่าง ชุบจาน | ||
+ | โคลงก็เพราะเสนาะสาร แต่งไว้ | ||
+ | ผู้รู้อ่านกลอนการ พาชื่น ใจนา | ||
+ | ผู้บ่รู้อ่านให้ ขัดข้องเสียโคลง ฯ | ||
</tpoem> | </tpoem> | ||
+ | |||
== เชิงอรรถ == | == เชิงอรรถ == |
การปรับปรุง เมื่อ 11:03, 9 กรกฎาคม 2552
ข้อมูลเบื้องต้น
พระนิพนธ์: เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์
บทประพันธ์
( เนื้อความตอนต้นสูญหาย )
๏ | เกลื่อนกรูหมู่จัตุรงค์ | เปนกันกงเรียบเรียงไป | ||
ทรงช้างระวางใน | เทพลีลาหลังคาทอง ฯ | |||
๏ เกลื่อนกรูหมู่แห่ห้อม | เรียงไสว | |||
เสด็จพุดตาลทองไคล | หว่างเขรื้อง | |||
ทรงช้างระวางใน | มีชื่อ | |||
เทพลีลาเยื้อง | ย่างแห้นหลังดี ฯ | |||
๏ เครื่องสูงเพราเพริศพราย | ชมชุมสายซ้ายขวาเคียง | |||
ธงไชยธงฉานเรียง | ปี่กลองชนะตะเต่องครึม ฯ | |||
๏ กลองทองตีครุ่มครึ้ม | เดิรเรียง | |||
จ่าตะเติงเติงเสียง | ครุ่มครื้น | |||
เสียงปี่รี่เรื่อยเพียง | กระเวก | |||
แตร้นแตร่นแตรฝรั่งขึ้น | หวู่หวู้เสียงสังข์ ฯ | |||
๏ นักสนมกรมชแม่มี่ | ขี่ช้างกูบรูปโลมใจ | |||
พักตราอ่าผ่องใส | นุ่งห่มโอ่โสภาจริง ฯ | |||
๏ นักสนมกรมชแม่เจ้า | ทั้งหลาย | |||
ขี่ช้างกูบดาวราย | แจ่มหน้า | |||
พักตราผ่องใสสาย | สุดสวาท | |||
นุ่งห่มโอ่โถงผ้า | อร่ามริ้วทองพราย ฯ | |||
๏ เพริศเพราเหล่านางห้าม | รูปทรงงามตามเสด็จไป | |||
ผมมวยรวยริมไร | ม่านปีกนกวกวงวัง ฯ | |||
๏ เพริศเพราเหล่านางห้าม | งามนัก | |||
รูปงามตามแลลักษณ์ | ลูบท้อง | |||
ผมมวยรวยไรอรรค | ชาเยศ | |||
ม่านปีกนกปกป้อง | ห่อหุ้มเดิร ฯ | |||
๏ เที่ยวเล่นเปนเกษมสุข | แสนสิ่งสนุกปลุกใจหวัง | |||
เร่งร่ายผายผาดผัง | หัววริกรื่นชื่นชมไพร ฯ | |||
๏ สุขเกษมเปรมหน้าเหลือบ | ลืมหลัง | |||
แสนสนุกปลุกใจหวัง | วิ่งหรี้ | |||
เดิรร่ายผายผันยัง | ชายป่า | |||
หวัวร่อรื่นชื่นชี้ | ส่องนิ้วชวนแล ฯ | |||
๏ พังพลายหมู่ลายหซร้อง | ในเถื่อนท้องร้องระงมดง | |||
ธารน้ำคร่ำกันลง | เล่นน้ำแน่นแคร้นชมกัน ฯ | |||
๏ ฝูงช้างสล้างใหญ่น้อย | พังพลาย | |||
ทอกโทนพินายหลาย | ส่ำถ้วน | |||
ทองแดงเผือกเนียมราย | ในเหล่า | |||
ลงท่าน้ำดำป้วน | เล่นร้องฮูมแปร๋น ฯ | |||
๏ กระบือโคโขล่ร้องเที่ยว | เขาเสี้ยมเสี้ยวเสียวใจหาย | |||
เลมหล้าอาหารชาย | ป่าริมทุ่งวุ้งวงเขา | |||
๏ กระบือโคโขล่ร้องเที่ยว | เขาเสี้ยมเสี้ยวเสียวใจหาย | |||
เขาเซี่ยมเซียวใจหาย | ทดน้ำ | |||
เลมหล้าอาหารชาย | ริมป่า | |||
ลงล่องท่องท้องน้ำ | ปลักแฉ้กลางตม ฯ | |||
๏ กวางทรายร่ายกินหญ้า | สุกรป่าพาพวกจร | |||
สุนัขในไล่เห่าหอน | ตามเปนหมู่พรูเพรียกเสียง ฯ | |||
๏ กวางทรายร่ายเสพย์หญ้า | ดงดอน | |||
หมูป่าพาเพื่อนจร | ลูกล้อม | |||
สุนัขจิ้งจอกหอน | หลายเหล่า | |||
เปนหมู่พรูเพรียกห้อม | เห่าอื้ออึงเสียง ฯ | |||
๏ กระทิงวิ่งทั้งคู่ | ล่ำเติบตรูดูกำยำ | |||
หน้าด่อนท่อนตัวดำ | เขาเข้าวงก่งรอมงาม ฯ | |||
๏ กระทิงวิ่งทั้งคู่ | ขันขำ | |||
ล่ำเติบดูกำยำ | โป่งป้อม | |||
หน้าด่อนท่อนตัวดำ | แรงเลิศ | |||
เขาเค่าวงก่งง้อม | แปล่มเสี้ยมรอมงาม ฯ | |||
๏ มีหมีพีดำขลับ | ขึ้นไม้ผับฉับไวถึง | |||
เรี่ยวแรงแขงขันขึง | กัดโพรงไม้ได้ผึ้งกิน ฯ | |||
๏ มีหมีดำขลับหน้า | เปนมัน | |||
ขึ้นไม้ผับฉับพลัน | ขบขึ้ง | |||
เรี่ยวแรงแขงข้างขยัน | สามารถ | |||
กัดฉีกไม้ได้ผึ้ง | คาบเคี้ยวพลางหวาน ฯ | |||
๏ เสือโคร่งยงปีปเปรี้ยง | แอบโอนเฉียงเสียงพึงกลัว | |||
ร้ายยวดหนวดเพราพัว | ลองเล็บเล่นเผ่นโผนผาย | |||
๏ เสือโคร่งยงปีปเปรี้ยง | สยองหัว | |||
ศัพทสำเนียงพึงกลัว | ทั่วแคว้น | |||
ร้ายยวดหนวดเพราพัว | ตามุ่ง | |||
ลองเล็บเล่นเผ่นแหล้น | โลดเลี้ยวโผนผาย ฯ | |||
๏ เสือเหลืองเมืองเชื่องหน้า | อ้ายพรานป่าล่ากินฉมัน | |||
เรี่ยวแรงแขงดุจกัน | กับเสือโคร่งโกงเสมอสมาน ฯ | |||
๏ เสือเหลืองยงแยกเขี้ยว | ยิงฟัน | |||
อ้ายด่างลายสพายสมัน | คาบเคี้ยว | |||
ปีปเปรี้ยงเสียงขยาดขยัน | ไวว่อง | |||
ปูนเปรียบเสือโคร่งเลียว | โลดแล่นเสมอสมาน ฯ | |||
๏ เสือดาวคร่าวขึ้นไม้ | วิ่งว่องไวได้โดยพลัน | |||
สัตว์ใดไปใกล้มัน | โจนยุดถนัดกัดกินไป | |||
๏ เสือดาวคร่าวขึ้นไม้ | มองขยัน | |||
วิ่งว่องไวฉับพลัน | นั่งไม้ | |||
สัตว์ใดใกล้กลายมัน | ในร่ม | |||
โจนยุดถนัดกัดได้ | ขย้ำก้มกินหลัง ฯ | |||
๏ ลมาดผาดเริงแรง | ฟันฟางแขงแกล้งกัดวัลย์ | |||
เถาใหญ่ใกล้ปากมัน | กัดขาดสนิธติดปากไป ฯ | |||
๏ ลมาดอาจร่านเหรี้ยว | แรงขยัน | |||
ฟันฟางคางแข็งวัลย์ | กิ่งเกี้ยว | |||
เถาใหญ่ใกล้ปากมัน | คาคาบ | |||
กัดขาดสนิทติดเขี้ยว | ย่ำย้ำกินพลาง | |||
๏ โคแดงแจ้งกินอยู่ | ยืนเป็นหมู่คู่เคียงคลา | |||
ลูกน้อยค่อยตามมา | เที่ยวเล็มรบัดกัดปลายกิน ฯ | |||
๏ โคแดงแจ้งอยู่ล้อม | กินเกลียง | |||
ยืนเป็นหย่อมพร้อมเพรียง | พรั่งหน้า | |||
ลูกน้อยค่อยตามเคียง | แนมแม่ | |||
เที่ยวเล็มรบัดกัดหญ้า | อ่อนอ้วนปลายเคลีย ฯ | |||
๏ โคเพลาะฉะเพาะทุ่งออก | แร่งเป็นศอกหนอกสูงเถลิง | |||
เขาโตโคล่ร้องเริง | เมียลูกน้อยค่อยตามกัน | |||
๏ โคเพลาะฉะเพาะทุ่งแหล้น | ลองเชิง | |||
แร่งศอกหนอกสูงเถลิง | เถื่อนเถ้า | |||
เขาโตโคล่ร้องเริง | ชมหมู่ | |||
เมียลูกน้อยค่อยเคล้า | แม่เนี้ยวกินนม ฯ | |||
๏ ฝูงฟานผ่านเถื่อนถ้อง | เดิรปีบร้องก้องพงไพร | |||
เที่ยวกินถิ่นฐานใด | มีน้ำหญ้าอาหารเนา ฯ | |||
๏ ฝูงฟานผ่านเถื่อนถ้อง | แถวไศล | |||
เดิรเปิบร้องก้องไพร | เกลื่อนกลุ้ม | |||
เที่ยวกินถิ่นฐานใด | แดนโป่ง | |||
มีหญ้าน้ำผงพงผุ้ม | บ่ายเข้านอนเนา ฯ | |||
๏ ลมั่งพรั่งดงกว้าง | เขาสองข้างกางโจงโครง | |||
รูปร่างกวางโอ่โถง | ฝีเท้าวิ่งยิ่งกว่ากวาง ฯ | |||
๏ ลมั่งเขาคู่ตั้ง | กางโกง | |||
สองข้างเคียงโจงโครง | แตกต้น | |||
รูปร่างกวางโอ่โถง | ดีกว่า | |||
ฝีเท้าวิ่งยิ่งพ้น | แล่นล้ำเลยกวาง ฯ | |||
๏ สิงคนัดเขาเสี้ยมเสี้ยว | บิดเปนเกลียวเรียวสูงแหลม | |||
ตัวต่ำดำมอมแมม | ย่อมแล่นโลดโดดโจนลอย ฯ | |||
๏ สิงคนัดเขาเสี้ยมเซี่ยว | สูงแหลม | |||
บิดเปนเกลียวเรียวแนม | คู่หยื้น | |||
ตัวต่ำดำมอมแมม | คราวตื่น | |||
ย่อมแล่นโลดโดดขึ้น | สู่ฟ้าโจนลอย ฯ | |||
๏ เลียงผาอยู่ภูเขา | หนวดพรายเพราเขาแปล้ปลาย | |||
รูปร่างอย่างแพะหมาย | ขนเหม็นสาบหยาบเหมือนกัน ฯ | |||
๏ เลียงผาอยู่พ่างพื้น | ภูเขา | |||
หนวดภู่ดูเพราเขา | ไปล่ท้าย | |||
รูปร่างอย่างแพะเอา | มาเปรียบ | |||
ขนเหม็นสาบหยาบร้าย | กลิ่นเกล้าเหมือนกัน ฯ | |||
๏ งูเหลือมเอื้อมพันไม้ | หางกระหวัดไว้ใฝ่อาหาร | |||
เนื้อกวางย่านเดิรพาน | หย่อนตัวกระหวัดรัดกลมกิน ฯ | |||
๏ งูเหลือมเกี่ยวไม้ใฝ่ | อาหาร | |||
หางกระหวัดโยนยาน | แย่งไว้ | |||
เนื้อกวางสุกรฟาน | เดิรด่วน | |||
หย่อนตัวกระหวัดรัดไว้ | ปากอ้าอมกิน ฯ | |||
๏ งูเหลือมกินสุกร | อึ้งทึ่งนอนห่อนเลื้อยไป | |||
หน่อไม้ขึ้นมาไช | ท้องแทงตลอดรอดคลาคลืน ฯ | |||
๏ งูเหลือมกินลมั่งเนื้อ | กวางฟาน | |||
บ่ห่อนสุดคลาคลาน | อิ่มอึ้ง | |||
นอนใกล้ก่อไผ่สาน | แซมหน่อ | |||
แทงตลอดหลังขาดขรึ้ง | เมื่อเลื้อยคลายไป ฯ | |||
๏ หมูเม่นเห็นพรอมแพรม | ขนตัวแหลมแซมนักหนา | |||
ใครปะจะจับมา | พองขนสบัดสลัดถูกแทง ฯ | |||
๏ หมูเม่นขนเสี้ยมทั่ว | กายา | |||
ขนแหลมแซมหนั่นหนา | แน่นซร้อง | |||
ใครปะจะจับมา | ดูเล่น ก็ดี | |||
พองขนสบัดสลัดต้อง | ติดหน้าถูกแทง ฯ | |||
๏ เสือปลาล่ากินปลา | ริมน้ำท่าหาเหยื่อแฝง | |||
ปลาว่ายสวายหางแดง | ฉวยได้ถนัดกัดเร่กิน ฯ | |||
๏ เสือปลาปลาเวียนหว้าย | ตีแปลง | |||
ริมท่าหาเหยื่อแฝง | อยู่ใกล้ | |||
ปลาว่ายสวายหางแดง | เปนหมู่ | |||
ฉวยถูกถนัดกัดได้ | คาบเว้เร่กิน ฯ | |||
๏ กระต่ายหลายพงศ์พรรค์ | เต้นชมจันทร์หันตัวตาม | |||
ซ่อนซุ้มชุมเหลือหลาม | ยามออกเล่นเต้นชมกัน ฯ | |||
๏ กระต่ายหลายพวกพ้อง | พรรค์งาม | |||
ชมชื่นแสงจันทร์ตาม | ไล่เหล้น | |||
ซ่อนซุ้มชุมเหลือหลาม | หลายเหล่า | |||
ยามเมื่อออกเล่นเต้น | โลดเลี้ยวชมกัน ฯ | |||
๏ เสือกระต่ายลายเขียนขีด | ตัวกระจิดนิดกว่าแมว | |||
อยู่ป่าตาบั้งแบ๊ว | ขบกระตายแล้วแง้วคำราม ฯ | |||
๏ เสือกระต่ายลายขีดขั้น | เปนแถว | |||
กระจิดกว่าแมวเหมือนแมว | ปากเขี้ยว | |||
อยู่ป่าตาบั้งแบ๊ว | มองหมอบ | |||
ขบกระต่ายตายเดี้ยว | ย่ำย้ำคำราม ฯ | |||
๏ กระจงกระจิดเตี้ย | วิ่งเรี่ยเรี่ยน่าเอ็นดู | |||
เหมือนกวางอย่างตาหู | มีเขี้ยวน้อยสร้อยแนมสอง ฯ | |||
๏ กระจงกระจิดหน้า | เอนดู | |||
เดินร่อยเรี่ยงามตรู | กระจ้อย | |||
เหมือนกวางอย่างตาหู | ตีนกีบ | |||
มีเคี่ยวขาวน้อยช้อย | แนบข้างเคียงสอง ฯ | |||
๏ ฝูงลิงใหญ่น้อยกระจุ้ย | ชนีอุ่ยอุ้ยร้องหา | |||
ฝูงค่างหว่างพฤกษา | ต่างโจนไล่ไขว่ปลายยาง ฯ | |||
๏ ฝูงลิงยวบยาบต้น | พวาหนา | |||
ฝูงชนีมี่กู่หา | เปล่าข้าง | |||
ฝูงค่างหว่างพฤกษา | มาสู่ | |||
ครอกแครกใส่ไขว่คว้าง | โลดเลี้ยวโจนปลิว ฯ | |||
๏ ลิงลมชมเชยคู่ | ขึ้นนั่งอยู่ผู้คนหมาย | |||
ลมพัดบัดเดียวหาย | พัดทิศใดไปตามลม ฯ | |||
๏ ลิงลมชมคู่ต้น | ยางทราย | |||
คนนั่งตั้งใจหมาย | ยื่นกล้วย | |||
ลมพัดบัดเดียวหาย | วิววู่ | |||
พัดทิศใดไปด้วย | ด่วนคล้าย ตามลม ฯ | |||
๏ ลิงจุ่นงุ่นเงื่องเซื่อง | ค่อยกระเตื้องเงื่องคลาคลาน | |||
หางสั้นมันงมงาน | จับตัวไล่ได้ง่ายดาย ฯ | |||
๏ ลิงจุ่นงุนหง่อยหน้า | ซมซาน | |||
ค่อยกระเตื้องเงื่องคลาคลาน | ร่ายไม้ | |||
หางสั้นมันงมงาน | กินอยู่ | |||
จู่จับเอาตัวได้ | ง่ายแท้ควรเห็น ฯ | |||
๏ ฝูงบ่างบ้างแดงด่าง | ไต่หมากปรางบ้างแบนโผ | |||
คนดูอยู่อะโข | ย่อมทิ้งไล่ให้มันบิน ฯ | |||
๏ ฝูงบ่างแดงด่างบ้าง | ตัวโต | |||
ไต่หมากปรางแบนโผ | แล่นไม้ | |||
คนดูอยู่อะโข | เนืองนั่ง | |||
ย่อมทิ้งยิงกระสุนให้ | ผึ่งท้องแบนบิน ฯ | |||
๏ ตะกวดเหี้ยเมียเข้าไข่ | ในโพรงไม้ได้เปนรัง | |||
ตัวน้อยกระจ้อยหวัง | รูปจรเข้เล่ห์เหมือนกัน ฯ | |||
๏ ตระกวดเหี้ยเมียเข้าไข่ | ตื่นตรัง | |||
โพรงไม้อยู่เปนรัง | ด่วนดั้น | |||
ตัวน้อยกระจ้อยหวัง | ดูรูป | |||
อย่างจรเข้เล่ห์นั้น | ห่อนเพี้ยนเหมือนกัน ฯ | |||
๏ ลินแล่นแผ่นดินหลาย | เห็นคนอายซ่อนหน้าตา | |||
คนเขาเอาตัวมา | ขดตัวไว้ไม่คลี่คลาย ฯ | |||
๏ ตัวลินเปนเกร็ดถั้ว | กายา | |||
หัวหางขดหน้าตา | ซ่อนไว้ | |||
คนเขาเอาตัวมา | ดูบ่อย | |||
ยื้อคร่าแกะแคะได้ | ไม่เขยื้อนคลาคลาย ฯ | |||
๏ ตัวตุ่นงุนคลาคลาน | ได้อาหารเข้าในโพรง | |||
ชอบกลต้นสำโรง | เข้าเคล้าคู่อยู่เปนรัง ฯ | |||
๏ ตัวตุ่นค่อยเตื่องเต้น | หลังโกง | |||
ฉวยสัตว์เข้าในโพรง | ไต่เต้า | |||
ชอบกลต้นสำโรง | รังร่ม | |||
พาคู่เคียงคลาเคล้า | อยู่ดี รวงรัง ฯ | |||
๏ ฝูงอ้นด้นแผ่นดิน | กินรากไผ่ใบรวกผุย | |||
ปล่องเห็นเปนขี้ขุย | คุ้ยดินร่วงกลวงเปนโพรง ฯ | |||
๏ ฝูงอ้นด้นข่วนฟุ้ง | ดินขจุย | |||
รากไผ่ไม้รวกผุย | กัดแหง้น | |||
เห็นช่องปล่องดินขุย | ขุดอยู่ | |||
ดินร่วงกลวงทางแหล้น | ลอดเลี้ยวในโพรง ฯ | |||
๏ กระเห็นเต้นคล้ายคล้าย | ลายพรอมแพรมแกมดำเหลือง | |||
ไต่บนต้นหมากเฟือง | ลูกสุกห่ามตามกันกิน ฯ | |||
๏ กระเห็นเต้นต่ายเหนื้อง | มาเนือง | |||
ลายด่างดำแกมเหลือง | เล่าเหลื้อง | |||
ไต่บนต้นหมากเฟือง | กินเฟื่อง | |||
หางด่องกิ่งไม้เปลื้อง | คล่ำคล้ายชายคลาย ฯ | |||
๏ กระเอื้อยเลื้อยหางยาว | ด่างดำขาวราวลูกอิน | |||
สุกพร้อมย่อมมากิน | เห็นเต้นไต่ไปตามกัน ฯ | |||
๏ กระเอื้อยเลื้อยพู่ห้อย | หางยาว | |||
ลูกอินกินเมื่อคราว | แก่ต้น | |||
รูปร่างด่างดำขาว | เขียนขีด | |||
ตื่นเต้นไต่ไปพ้น | อยู่บ้างเบาบาง ฯ | |||
๏ กระแตไต่ไม้กระจ้อย | ตัวน้อยน้อยโจนเรี่ยเรี่ย | |||
โพรงปูอยู่กับเมีย | หางพัวเรียวเที่ยวไปมา ฯ | |||
๏ กระแตไต่กิ่งน้อย | ตามเมีย | |||
ตัวกระจ้อยโจนเรี่ย | ร่ายไม้ | |||
โพรงปรูอยู่เย็นเลีย | โลมลุก | |||
หางพู่เรียวเที่ยวไหล้ | คู่เลี้ยวไปมา ฯ | |||
๏ ชมชมดรสกลิ่นกล้า | หน้าเซี่ยมแสล้มแนมคู่เคียง | |||
เล่าฤาชื่อชมดเชียง | คนหานักมักตามรอย ฯ | |||
๏ ชมดเชียงเกลี้ยงกลิ่นกล้า | หอมชวย | |||
แชล่มคางหางพู่สวย | เซี่ยมหน้า | |||
ยืนคู่อยู่เคียงรวย | รวยกลิ่น | |||
คนตามถามชื่อข้า | คงขึ้น ขายรอย ฯ | |||
๏ กระรอกหางพัวพู่ | โพรงไม้อยู่คู่ไล่ตาม | |||
หางสลวยละลวยงาม | วิ่งไปมาน่าเอนดู ฯ | |||
๏ กระรอกหางพู่เหล้น | ปลายมะขาม | |||
โพรงไม้คู่อยู่ตาม | โลดไหล้ | |||
หางสลวยละลวยงาม | ขาวผ่อง | |||
วิ่งไวไปมาให้ | ชื่นหน้าเอนดู ฯ | |||
๏ ป้องข่างอย่างปึ้งก่า | มาแปลกกันมันรู้บิน | |||
เหนียงในใต้คางกิน | อาหารได้ไป่รู้เลย ฯ | |||
๏ ป้องข่างอย่างปึ้งข่าคล้าย | โดยถวิล | |||
แปลกแต่รู้แบนบิน | ไล่ขู้ | |||
เหนียงในใต้คางกิน | สัตว์เสพย์ | |||
อาหารใดไปรู้ | ห่อนแจ้งใจเอย ฯ | |||
๏ ตุกคู่หมู่ตุกแก | อึ่งอ่างแย้แลบึ้งแตน | |||
ผึ้งหลวงรวงเลื้อยแขวน | บนปลายไม้ใหญ่รังรวง ฯ | |||
๏ ตุกแกคุกตูร้อง | คนแหงน ดูนา | |||
แย้บึ้งปึ้งก่าแตน | ต่อเฝ้า | |||
ผึ้งหลวงรวงเลื้อยแขวน | รังเรียบ | |||
บนปลายไม้ใหญ่เถ้า | แผ่นตั้งรวงเรียง ฯ | |||
๏ งูเขียวเที่ยวเลื้อยแล | พบตุกแกย่อมสู้กัน | |||
ตุกแกกัดงูพัน | แรงงูมากปากคลาคลาย | |||
๏ งูเขียวสายม่านเลื้อย | ลายมัน | |||
พบตุกแกกวดขัน | เกี่ยงกล้า | |||
งูขบกัดงูพัน | รัดรอบ | |||
แรงมากปากคลายอ้า | ออกให้งูพลัน ฯ | |||
๏ งูเขียวรัดตุกแก | ตุกแกแก่คางแขงขยัน | |||
กัดงูงูยิ่งพัน | อ้าปากง่วงล้วงตับกิน ฯ | |||
๏ งูเขียวแลเหลี่อมพ่น | พิศพลัน | |||
ตุแกคางแขงขยัน | คาบไว้ | |||
กัดงูงูเร่งพัน | เนดเครียด | |||
ปากอ้างูจึงได้ | ลากล้วงตับกิน ฯ | |||
๏ ยูงทองย่องเยื้องย่าง | รำรางชางฟ่างปลายหาง | |||
ปากหงอนอ่อนสำอาง | ช่างรำเล่นเต้นตามกัน ฯ | |||
๏ ยูงทองย่องย่างเยื้อง | รำฉวาง | |||
รายร่ายฟ่ายเฟื่องหาง | เฉิดหน้า | |||
ปากหงอนอ่อนสำอาง | ลายเลิศ | |||
รำเล่นเต้นงามหง้า | ปีกป้องเปนเพลง ฯ | |||
๏ นกเขาเค้าเคียงคู่ | ก่งคอคูคู่ขานขัน | |||
กระทาทักปักกรอกัน | ข้างขันไขว่ไล่ลายชม ฯ | |||
๏ นกเขาขันคู่คู้ | เคียงขยัน | |||
คอเก่งคูขานขัน | คั่นหน้า | |||
กระทาทักปักกรอกัน | เสียงเฉื่อย | |||
ลามไล่ไขว่ขวัญจ้า | แปลกขู้ชนแทง ฯ | |||
๏ ไก่ป่าจ้าเสียงเตี้ย | พาลูกเมียเขี่ยหากิน | |||
เห็นคนก่นวิ่งบิน | เข้าเร้นรอกซอกซอนหาย ฯ | |||
๏ ไก่ป่าขันเจื่อยแจ้ว | กลางดิน | |||
ลูกเมียเขี่ยหากิน | กกเหล้น | |||
เห็นคนก่นวิ่งบิน | ถามตื่น | |||
ซอกซอนซ่อนตัวเร้น | พุ่มไม้สูญหาย ฯ | |||
๏ ไก่ฟ้าอ้าสดแสง | หัวสุกแดงแทงเดือยแนม | |||
ปีกหางต่างสีแกม | สีแต้มต่างอย่างวาดเขียน ฯ | |||
๏ ไก่ฟ้าหน้ากล่ำกล้า | ปากแหลม | |||
หัวแดงแฝงเดือยแนม | เนื่องแข้ง | |||
ปีกหางต่างสีแกม | ลายลวด | |||
ตัวด่างอย่างคนแกล้ง | แต่งแต้มขีดเขียน ฯ | |||
๏ นกหว้าหน้างามลาย | คือดาวรายพรายเพริศเพรา | |||
เที่ยวกินถิ่นลำเนา | พาคู่เคล้าเฝ้าชมกัน ฯ | |||
๏ นกหว้าหน้าเปรียบแต้ม | ดรูเฉลา | |||
ตัวลายพรายดาวเพรา | เพริศหน้า | |||
เที่ยวกินถิ่นลำเนา | เคยอยู่ | |||
เคียงคู่เคล้าเฝ้าหล้า | เก็บลิ้มเล็มกิน ฯ | |||
๏ พังพอนจรเคล้าคู่ | พบพานงูอยู่สู้กัน | |||
งูเห่าเอาขนดพัน | พังพอนผันหันตัวตาม ฯ | |||
๏ พังพอนจรเคล้าคู่ | เรียงรัน | |||
พบพานงูสู้กัน | ขบเขี้ยว | |||
งูเห่าเอาขนดพัน | รัดรวด | |||
พังพอนจรผันเลี้ยว | ปลดเปลื้องตัวตาม ฯ | |||
๏ นกกดอดทนสู้ | พบงูเห่าเอาปีกบัง | |||
งูโพนพังพานหวัง | จะขบตอดบรอดเลย ฯ | |||
๏ นกกดอดทนสู้ | งูขลัง | |||
งูขบเอาปีกบัง | เข็ดเขี้ยว | |||
งูเลิกพังพอนหวัง | ขบตอด | |||
ตอดบรอดเลยเลี้ยว | หลีกเลี้ยวสูดหนี ฯ | |||
๏ ดูหนูสู่รูงู | งูสุดสู้หนูสู้งู | |||
หนูงูสู้ดูอยู่ | รูปงูทู่หนูมูทู ฯ | |||
๏ ดูงูขู่ฝุดฝู้ | พรูพรู | |||
หนูสู่รูงูงู | สุดสู้ | |||
งูสู้หนูหนูสู้ | งูอยู่ | |||
หนูรู้งูงูรู้ | รูปทู้มูทู ฯ | |||
๏ นกกระเรียนเวียนลงหนอง | ตรอมเที่ยวย่องร้องแกร๋แกร๋ | |||
ริมทุ่งกระทุงลอยแพ | เดียรดาษแลแหล่เหลือหลาย ฯ | |||
๏ นกกระเรียนเวียนว่อนน้ำ | เลงแล | |||
ลงย่องร้องแกร๋แกร๋ | แจ้มจ้า | |||
ริมทุ่งกระทุงลอยแพ | ลงล่อง | |||
บินกลาดกลุ้มท้องฟ้า | ร่อนร้องเหลือหลาย ฯ | |||
๏ นกแก้วแจ้วเสียงใส | คลอใคล้คู่หมู่สาลิกา | |||
นกตั้วผัวเมียคลา | ผาแขกเต้าเหล่าโนรี ฯ | |||
๏ นกแก้วแจ้วรี่ร้อง | เร่หา | |||
ใกล้คู่หมู่สาลิกา | แวดเคล้า | |||
นกตั้วผัวเมียมา | สมสู่ | |||
สัตวาผ่าแขกเต้า | พวกพ้องโนรี ฯ | |||
๏ นกกระจิบกระจาบมั่ว | ปากตะกั่วชายชมพู | |||
นกไส้นกกรอดดู | จ้อแจ้อยู่ดูเพรียกไพร ฯ | |||
๏ กระจิบกระจาบน้อยน่า | เอ็นดู | |||
ปากตะกั่วชายชมพู | แห่งห้อม | |||
นกไส้กรอดดูพู | พองปีก | |||
จอแจพรังพรั่งพร้อม | เพรียกร้องในไพร ฯ | |||
๏ กางเขนรำเขนหาง | บ่าวขุนพลางกางปีกรา | |||
จินโจ้แกงจืดมา | ร้องแจ้วจ้าป่าวังเวง ฯ | |||
๏ กางเขนรำไต่ต้น | พฤกษา | |||
บ่าวขุนกางปีกรา | ปากอ้า | |||
จินโจ้แกงจืดมา | พูดเพรียก | |||
นกพริกร้องแจ้วจ้า | ป่าก้องวังเวง ฯ | |||
๏ นกขมิ้นเหลืองหลากหลาย | มีสพายหมายสองคาง | |||
เหลืองอร่ามงามปีกหาง | เห็นสำอางช่างมีพรรณ ฯ | |||
๏ นกขมิ้นเหลืองก่ำป้อง | ปีกหาง | |||
มีสพายหมายสองคาง | ค่างแก้ม | |||
เหลืองอร่ามงามปีกหาง | เห็นเลิศ | |||
สร้อยสำอางอย่างแต้ม | แต่งให้มีพรรณ ฯ | |||
๏ ชมคู่หมู่ซั้งแซว | ร้องโฉดแก้วแล้วบินไป | |||
เลียนนกหกใดใด | ย่อมเลียนได้ให้เสียงแมว ฯ | |||
๏ ซั้งแซวเสียงแจ้วส่ง | เอาใจ | |||
ร้องโฉดแก้วบินไป | มุ่งไม้ | |||
เลียนนกสิ่งใดใด | เหมือนอยู่ | |||
ไม่เพี้ยนเลียนได้ไท้ | เล่ห์ร้องเสียงแมว ฯ | |||
๏ นกคุ่มซุ่มอยู่นอน | ในดงดอนส้อนไคลคลา | |||
ลายเลือนเหมือนนกกระทา | แต่ตัวน้อยค่อยเก็ยกิน ฯ | |||
๏ นกคุ่มซุ่มอยู่ข้อย | ไปมา | |||
ดงดอนซ่อนกายา | กระจ้อย | |||
ลายเลือนเหมือนนกกระทา | กระแจ่ม | |||
แต่ว่าตัวน้อยน้อย | ค่อยเถี้ยวเก็บกิน ฯ | |||
๏ นกเงือกอยู่ในโพรงไม้ | ผัวฟักไข่เมียผันผาย | |||
เล่นชู้อยู่เสบยสบาย | ผัวหมายไว้ให้รวงรัง ฯ | |||
๏ นกเงือกอยู่ซอกไม้ | เรียงราย | |||
ผัวฟักเมียผันผาย | ด่วนได้ | |||
เล่นชู้อยู่เสบยสบาย | ลืมคู่ | |||
ผัวอดอาหารให้ | อยู่เฝ้ารวงรัง | |||
๏ ชาติบุษป์พุทธชาตซาบ | กุหลาบกนาบทั้งสองทาง | |||
เบงระมาดยี่สุ่นกาง | กลีบบานเพราเหล่าดาวเรือง ฯ | |||
๏ ชาติบุษป์พุทธชาติขึ้น | เคียงกลาง | |||
กุหลาบกนาบสองทาง | กลิ่นฟุ้ง | |||
เบงระมาดยี่สุ่นกาง | ตรงกลีบ | |||
สาวสาวฉวยชิงหยุ้ง | เก็บร้อยรอยกรอง ฯ | |||
๏ เพกาสาเกกุ่ม | ไม้ตาตุ่มทุมราชา | |||
สุกรมมะยมพวา | ไม้หมากข้าขานางเปล้า ฯ | |||
๏ เพกาฝักย้อมกุ่ม | ผลหนา | |||
ตาตุมทุมราชา | เนื่องหน้า | |||
สุกรมมะยมพวา | ชมพู่ | |||
สาเกไม้หมากข้า | อิกเปล้าขานาง ฯ | |||
๏ กะจายสยายซร้องนาง | ผ้าสไบบางนางสีดา | |||
ห่อห้อยย้อยลงมา | แต่ค่าไม้ใหญ่สูงงาม ฯ | |||
๏ กะจายสยายคลี่ซร้อง | นงพงา | |||
สไบบางนางสีดา | ห่อห้อย | |||
ยื่นเลื้อยเฟื้อยลงมา | โบยโบก | |||
แต่ค่าไม้ใหญ่น้อย | แกว่งเยื้องไปมา ฯ | |||
๏ กะเช้าเจ้าบรรจง | ปากแฉกตรงทรงหาบหาม | |||
แล่งปืนของพระราม | รูปงามดีมีสืบมา ฯ | |||
๏ กะเช้านางแต่งเจ้า | ผจงงาม | |||
ปากแฉกทรงหาบหาม | ห่วงห้อย | |||
แล่งปืนของพระราม | ยังอยู่ | |||
รูปร่างงามน้อยน้อย | งอกขึ้นสืบมา ฯ | |||
๏ เล็บนางงามแสล้ม | ต้นนางแย้มแกมดองดึง | |||
สุพรรณิกากากระทัง | ดอกราชพฤกษ์ซีกไทรไตร ฯ | |||
๏ เล็บนางนวยแน่งน้อย | พอพัง | |||
นางแย้มแกมดองดึง | อีกอ้อย | |||
สุพรรณิกากากระทัง | บานแบ่ง | |||
ราชพฤกษ์ซีกดวงย้อย | พู่เพี้ยงไทรไตร ฯ | |||
๏ ชงโคตะโกตะขบหว้า | ต้นตุมกากาฝากลง | |||
ชอบกลต้นมหาหงส์ | มะเดื่อดูกลูกนมแมว ฯ | |||
๏ ชงโคตะโกหว้า | ดาดดง | |||
ตุมกากาฝากลง | ติดไม้ | |||
นมแมวมหาหงส์ | เห็นอยู่ | |||
มะเดื่อดูกลูกออกได้ | แส่ทั้งสอยกิน ฯ | |||
๏ กำจัดสลัดไดขึ้น | บนพื้นภูภู่เขาสูง | |||
แคคางยางยูงดูง | ต้นตะแบกแปลกกันบาน ฯ | |||
๏ สลัดไดกำจัดต้น | หางยูง | |||
บนภูภู่เขาสูง | หย่งหยื้น | |||
แคคางยางยูงดูง | ตรงโตรด | |||
ตะแบกแปลกกันขึ้น | เกลื่อนกลุ้มบานไสว ฯ | |||
๏ แคฝอยข่อยเข็มข้า | ต้นกาลาน่าดอกบาน | |||
งิ้วงับพลับพลึงปาน | นิ้วมือเรียมเปรียบเทียนกลึง ฯ | |||
๏ แคฝอยข่อยแข่ขึ้น | ขนัดขบาน | |||
เข็มกาลาดอกบาน | ที่แจ้ง | |||
งิ้วงับพลับพลึงปาน | มือเรียม | |||
นิ้วแน่งงามดังแกล้ง | ฟั่นด้วยเทียนกลึง ฯ | |||
๏ พุมเรียงเคียวคัดเค้า | ต้นปู่เจ้าเหล่าจิงจำ | |||
ต้นองุ่นขนุนสำ | มลอมะก่อสะตอสะเตียน ฯ | |||
๏ พุมเรียงเคียงคัดเค้า | บานช้ำ | |||
ปู่เจ้าเหล่าจิงจำ | ไขว่ขึ้น | |||
ต้นองุ่นขนุนสำ | มลอมาก | |||
มะกอสะตอสะเตียนพื้น | เลี่ยนเกลี้ยงตลิบเตียน ฯ | |||
๏ กำจายรายท้องที่ | ต้นลิ้นจี่ทีทางจร | |||
กลำเพาะเงาะเรียงสลอน | สท้อนพวงพะงวงชุม ฯ | |||
๏ กำจายรายทีท้อง | ดงดอน | |||
ลิ้นจี่ที่ทางจร | ป่ากว้าง | |||
กลำเพาะเงาะเรียงสลอน | ทรงลูก | |||
สท้อนลางสาดสล้าง | ลูกเลื้อยพะงวงชุม ฯ | |||
๏ จิงจ้อยอยมโดย | ดวงรายโรยโชยชายชม | |||
ฉิ่งชี่ถี่ทางสม | ร่มรื่นสนุกปลุกปลื้มใจ ฯ | |||
๏ ยมโดยยอจิ่งจ้อ | สลอนสลม | |||
ดวงโรยโชยชายชม | ชื่นหน้า | |||
ฉิ่งชี่ถี่ทางสม | เย็นเฉื่อย | |||
ร่มรื่นสนุกริกหร้า | ปลุกปลื้มใจหญิง ฯ | |||
๏ กล้วยไม้ห้อยต่ำเตี้ย | นมตำเรียเรี่ยทางไป | |||
หอมหวังวังเวงใจ | ว่ากลิ่น แก้ว แล้วเรียมเหลียว ฯ | |||
๏ กล้วยไม้ห้อยย้อยคลี่ | ดวงไสว | |||
นมตำเรียรายไป | กลิ่นกล้า | |||
หอมหวังวังเวงใจ | รสราด | |||
ว่ากลิ่นแก้วแล้วข้า | หยุดยั้ง แลเหลียว ฯ | |||
๏ ทองกวาวคราวดอกแดง | เชิงจำแจงแดงเหียนหัน | |||
ลำไยไม้มูกมัน | เคี่ยนตะเคียนเลี่ยนรังเรียง ฯ | |||
๏ ทองกวาวคราวดอกพร้อม | แดงฉัน | |||
เชิงจำแจงเหียงหัน | เหี่ยวต้น | |||
ลำไยไม้มูกมัน | เฟืองฝ่อ | |||
เคี่ยมตะเคียนเลี่ยนต้น | หมู่ไม้รังเรียง ฯ | |||
๏ เจตพังดีสีเสียดสรล | พรมคดปนคนทาดง | |||
เล็บครุฑสุดสูงระหง | ต้นเต่าร้างกร่างแต้วกะโดน ฯ | |||
๏ สรลสร้อยสีเสียดขึ้น | เปนกง | |||
พรมคดคนทาดง | ด่านกว้าง | |||
เจตพังคีสูงระหง | พังอาด | |||
เล็บครุฑต้นเต่าร้าง | กร่างแต้วกะโดนหนา ฯ | |||
๏ ตรดตรวยสลวยร่มชื้อ | สะตอสะตือชื่อหลายมาน | |||
มะหาดมะตาดแสมสาร | มะตูมมะขวิดจิตมูลเพลิง ฯ | |||
๏ ตรดตรวยสลวยร่มชื้อ | เสถียรสถาน | |||
สะตอสะตือชื่อหลายมาน | มากพ้น | |||
มะหาดมะตาดแสมสาร | สนับสนุ่น | |||
มะตูมมะขวิดติดต้น | ดกไม้เจตมูล ฯ | |||
๏ ปอเป้งเตงเตยตาล | สรลตระการปานหางโต | |||
ต้นทองตรองตองโพ | สักสูงสุดพุดซากะถิน ฯ | |||
๏ เตยตาลตอป่านเป้ง | เตงอะโข | |||
สรลเปรียบหางสิงห์โต | ต่ำผุ้ม | |||
ต้นทองตรองตองโพ | ทเลเรียบ | |||
พุทราสักสูงกลุ้ม | ค่าไม้กะถินงาม ฯ | |||
๏ ปรูปะระกำดก | ต้นรกฟ้าหญ้านางแฝง | |||
พัวพุ่มชุมแสงแซง | ลูกติดต้นหล่นลงเนือง | |||
๏ ปรูประเดียรดาดด้วย | ระกำแดง | |||
รกฟ้าหญ้านางแฝง | ผากเหรื้อง | |||
พัวพุ่มชุมแสงแซง | กางกิ่ง | |||
ลูกดกตกลงเหนื้อง | กลาดกลุ้มกลางกิน ฯ | |||
๏ พาดไฉนตะไคร้มะนาว | เทียนช้างน้าวหาวนนทรี | |||
ชเอมเขล็นเบญจกานี | หงอนไก่สลับทับทิมบาน ฯ | |||
๏ พาดไฉนตะไตร้เนื่อง | มะนาวมี | |||
ช้างน้าวหาวนนทรี | หนาดน้ำ | |||
ชเอมเขล็นเบญจกานี | เทียนป่า | |||
หงอนไก่ทับทิมกล้ำ | กลีบช้อยแดงฉัน ฯ | |||
๏ น้อยหน่าหนาเปนเหล่า | น้อยเหน่เล่าเต้าตามชม | |||
นางนวลนวลนางสม | หว้านน้ำกลุ้มกทุ่มนาขนาน ฯ | |||
๏ น้อยหน่าน่าลูกพร้อม | โตกลม | |||
น้อยเหน่เต่าตามชม | ชื่นผุ้ม | |||
นางนวลนวลนางสม | โสภิศ | |||
หว้านน้ำมีเกลื่อนกลุ้ม | กทุ่มท้องนาขนาน ฯ | |||
๏ ไผ่เทศงามผาดผุด | ต้นเล็บครุฑพุทธรักษา | |||
ทองสิบอย่างงามนานา | เข้าตอกแตกแปลกดอกขาว ฯ | |||
๏ ไผ่เทศงามเงื่อนแต้ม | เลขา | |||
เล็บครุฑพุทธรักษา | โทษคุ้ม | |||
ทองสิบอย่างตรุตรา | งามเลิศ | |||
เข้าตอกแตกดวงกลุ้ม | แปลกด้วยดอกขาว | |||
๏ มังคุดลมุดหมากเหม้า | เหล่าทุเรียนเนียรภูสี | |||
มูลมังสังกรณี | มีร้อนลิ้นอินทผาลำ ฯ | |||
๏ มังคุดลมุดหมากเหม้า | มากมี | |||
ทุเรียนเนียรภูสี | ค่าค้อม | |||
มูลมังสังกรณี | มีมาก | |||
ต้นร้อนลิ้นชื้นล้อม | หมู่ไม้อินทผล ฯ | |||
๏ แทงทวยกล้วยกุตีบ | ต้นปีปไสวไข่เน่าหอม | |||
พองลมพนมพนอม | น่องโลดเลียบหลาหลกปะโลง ฯ | |||
๏ แทงทวยกล้วยกลีบเลื้อย | เครืองอม | |||
ปีปไสวไข่เน่าหอม | ทั่วเบื้อง | |||
พองลมพนมพนอม | ลำเจียก | |||
โลดเลียบหลาหลกเหนื้อง | น่องต้นปะโลงสาร ฯ | |||
๏ หมากม่วงพวงพรวนย้อย | พิมเสนห้อย สอยมากิน | |||
สุกห่ามตามใจถวิล | เอาตะกร้อซอเกี่ยวลง ฯ | |||
๏ หมากม่วงพวงห่ามย้อย | ยามเห็น | |||
พรวนพิมเสนเหลืองเปน | ปากกร้อ | |||
หมอนทองม่วงมันเย็น | เดิรสู่ | |||
สอยแส่พลางหัวหร้อ | หล่นกลุ้มชิงกัน ฯ | |||
๏ หมากม่วงดิบห่ามฝาน | ใส่ในจานพานตบะรอง | |||
นั่งล้อมห้อมเนืองนอง | จิ้มน้ำปลางาปิกิน ฯ | |||
๏ หมากม่วงดิบห่ามให้ | ปอกฝาน | |||
งาปิน้ำปลาจาน | จุ่มจิ้ม | |||
นั่งล้อมห้อมกินกราน | กินอยู่ | |||
เข็ดฟันฝันหน้ายิ้ม | อิ่มเอื้อน ราถอย ฯ | |||
๏ ชมร่มไม้ไทรไตร | เรไรไพรแว่วแจ้วเสียง | |||
เรื่อยเฉื่อยสำเนียงเพียง | ปี่รีเสนาะเพราะเพลงเครง ฯ | |||
๏ เดิรเพลินชมร่มไม้ | ไทรไตร | |||
สดับศัพท์เรไรไพร | แว่วแจ้ว | |||
ระกำรำไยไพร | เลือนเถื่อน | |||
มังคุดลมุดแต้วแก้ว | กุ่มกถุ้มทรม่วงมะงวง ฯ | |||
๏ หัวลิงหมากลางลิง | ต้นลางลิงแลหูลิง | |||
ลิงไต่กะไดลิง | ลิงโลดคว้าประสาลิง ฯ | |||
๏ หัวลิงหมากเรียกไม้ | ลางลิง | |||
ลางลิงหูลิงลิง | หลอกชู้ | |||
ลิงไต่กะไดลิง | ลิงห่ม | |||
ลิงโลดฉวยชมผู้ | ฉีกคว้าประสาลิง ฯ | |||
๏ ปุ้มไก่แลหงอนไก่ | ต้นหางไก่ แลสร้อยไก่ | |||
โหราเดือยไก่ไก่ | ให้เทียนไก่ไก่จับนอน ฯ | |||
๏ ปุ้มไก่หงอนไก่ต้น | เรียงไสว | |||
หางไก่แลสร้อยไก่ | กกก้อง | |||
โหราเดือยไก่ไก่ | เมียงม่าย | |||
ต้นเทียนไก่ไก่ร้อง | ไก่เตี้ยจับขัน ฯ | |||
๏ เพกาต้นตุมกา | โยทกากรรณิกา | |||
ชุมกาแลสามกา | ต้นมะกากาจับนอน ฯ | |||
๏ เพกาตุมกาต้น | กาลา | |||
โยทกากรรณิกา | ถี่ก้อง | |||
ชุมกาและสามกา | กาสู่ | |||
ต้นมะกาการ้อง | จับไม้กาหลง ฯ | |||
๏ ธารไหลใสสอาด | มัจฉาชาติดาษนานา | |||
หวั่นหว้ายกินไคลคลา | ตามกันมาให้เห็นตัว ฯ | |||
๏ ธารไหลใสสอาดน้ำ | รินมา | |||
มัจฉาชาตินานา | หวั่นหว้าย | |||
จอกสร่ายกินไคลคลา | เชยหมู่ | |||
ตามคู่มาคล้ายคล้าย | ผุดให้เห็นตัว ฯ | |||
๏ นั่งเล่นเห็นหมู่ปลา | พรั่งพรูมาเหล่าเหลือหลาย | |||
กินเข้าเอาโปรยปราย | ปลามาใกล้ได้เห็นตัว ฯ | |||
๏ นั่งชมปลาหมั่วหมู่ | เรียงราย | |||
พรูพรั่งมาเหลือหลาย | ว่ายหวิ้ง | |||
กินเข้าเอาโปรยปราย | ลงบ่อย | |||
ปลาว่ายใกล้ได้ทิ้ง | ห่อเข้าดูปลา ฯ | |||
๏ ปลาแปปแลปลาเป้า | ปลาเข้าเม่าปลาคางเบือน | |||
ปลาม้าหน้าคนเหมือน | ปลากดกรายสวายหางแดง ฯ | |||
๏ ปลาดุกปลาแปบเป้า | แลเลือน | |||
เข้าเม่าเหล่าคางเบือน | มุ่งหม้าย | |||
ปลาม้าหน้าคนเหมือน | คนอยู่ | |||
ปลากดกรายสวายหว้าย | โบกน้ำหางแดง ฯ | |||
๏ ตะตรับคอยตรับหู | หมู่ปลาบู่ว่ายเวียนแฝง | |||
สร้อยส้าปลาหมอแขยง | ปลาแมงภู่หมู่กระทุงเหง ฯ | |||
๏ ปลาตะตรับคอยกะตั้ง | หูแขง | |||
ปลาบู่ว่ายเวียนแฝง | ฝั่งน้ำ | |||
สร้อยส้าปลาหมอแขยง | สังกวาด | |||
แมงภู่ดูโลดล้ำ | พรั้งพร้อมกะทุงเหง ฯ | |||
๏ ปลาอ้าวปลาเนื้ออ่อน | ว่ายมาก่อนปลาหนามหลัง | |||
กระแหหางแดงหวัง | เข้าสู่ทุ่งมุ่งเลมไคล ฯ | |||
๏ ปลาอ้าวเนื้ออ่อนหญ้า | ตัวบัง | |||
มาก่อนปลาหนามหลัง | อยู่หน้า | |||
กระแหหางแดงหวัง | คลาแหล่ง | |||
เข้าสู่ทุ่งเลมหล้า | เหยื่อย้ำกินไคล ฯ | |||
๏ ปลากะโห้ชโดแฝง | ช่อนชวาดแชวงแฝงครัน | |||
หน้าสั้นปลานวลจันทร์ | ปลาอ้องแอ้งปลาเสือหมู ฯ | |||
๏ ปลาชะโดกะโห้ใฝ่ | แฝงกัน | |||
ช่อนชวาดแชวงสูบครัน | ว่ายแว้ง | |||
หน้าสั้นอิกนวลจันทร์ | หลายเหล่า | |||
ปลาทุกท้องอ้องแอ้ง | หมึกเหม้าเสือหมู ฯ | |||
๏ กดคลังปลาสังมี | ปลากระดี่ปลาดุกอุย | |||
พ่นน้ำกระจายกระจุย | ปลาหูช้างช้างเหยียบซิว ฯ | |||
๏ กดคลังปลากสังหว้าย | ชายงุย | |||
ปลากระดี่ปลาดุกอุย | แอบข้าง | |||
พ่นน้ำกระจายกระจุย | หลายเหล่า | |||
ปลาชื่อหูช้างช้าง | เหยียบบี้ปลาซิว ฯ | |||
๏ เทโพแลเทพา | ตะเพียนพาพาพวกจร | |||
ไอ้บ้าปลาสลุมพอน | ผักพร้าเพรี้ยแลหนวดพราม ฯ | |||
๏ เทโพพาพวกพ้อง | เทพา | |||
ปลาตะเพียนปลากาพา | คู่เคี้ย | |||
สลุมพอนไอ้บ้าปลา | หลายหมู่ | |||
ปลาผักพร้ามาเพรี้ย | ว่ายไหล้หนวดพราม ฯ | |||
๏ ฝูงนาคมากหมู่มา | ดำน้ำท่าหาอาหาร | |||
ฝูงปลามาพะพาน | ขบได้ถนัดกัดกินเนือง ฯ | |||
๏ ฝูงนาคมากหมู่หมั้ว | ดาขนาน | |||
ดำน้ำหาอาหาร | แกล่กล้ำ | |||
ฝูงปลามาพอพาน | พะปาก | |||
ขบถนัดกัดใต้น้ำ | ผุดขึ้นกินเนือง ฯ | |||
๏ งูเหลือมคอกระหวัดไม้ | หางกระหวัดไว้ใฝ่อาหาร | |||
วิดน้ำในห้วยธาร | โพงไปมาเอาปลากิน ฯ | |||
๏ งูเหลือมแบนท้องแผ่ | คือกะดาน | |||
วิดน้ำหาอาหาร | ใฝ่กล้ำ | |||
โครมครุ่นในห้วยธาร | เสียงฉ่า | |||
โพงสาดไปให้น้ำ | ซ่านสิ้นกินปลา | |||
๏ งูเหลือมบนกิ่งไม้ | ใบหนาใส่ซ่อนซอน | |||
แกกาช้างวานร | พอมาใกล้ได้ฉวยกิน ฯ | |||
๏ งูเหลือมบนค่าไม้ | ใบสลอน | |||
คางซบแนบแอบนอน | ซ่อนเร้น | |||
กาแกค่างวานร | ลืมร่าง | |||
งูขบถนัดกัดเน้น | ค่อยกล้ำกลืนกิน ฯ | |||
๏ จรเข้หลายว่ายเคียงคู่ | เป็ดปนหมู่ภู่เข้าไป | |||
เป็ดบินสิ้นตกใจ | คนพิศเพ่งเล็งแลดู ฯ | |||
๏ จรเข้ใหญ่น้อยว่าย | ชลใส | |||
ภู่ตามเป็ดน้อยไป | เรื่อยรี้ | |||
เป็ดน้ำดำตกใจ | บินตื่น | |||
คนคร่ำเลงแลชี้ | บอกให้กันดู ฯ | |||
๏ เป็ดหงส์ลงธารา | คล่ำดำหาปลาตะเพียนเวียน | |||
ไล่ลัดฉวัดเฉวียน | หาปลาแปบแทบทันกัน | |||
๏ เป็ดหงส์ลงท่องท้อง | ธารา | |||
เตร็จคล่ำดำหาปลา | ก่ายหว้าย | |||
แชวงแขยงม้ากา | กดหลด | |||
ได้แปบแทบกายหม้าย | อ่าวค้าวตะเพียนเวียน ฯ | |||
๏ ตะพาบน้ำคลานขึ้นไข่ | ฝังไข่ไว้ในหาดทราย | |||
ตริวคราวเต่าม่านลาย | ผุดดำคล้ายว่ายเห็นตัว ฯ | |||
๏ ตะพาบน้ำคลานขึ้นไข่ | ตีนตะกาย | |||
ฝังไข่ในหาดซาย | กลบเกลี้ยง | |||
ตริวตราวขุนม่านลาย | ตระเต่า | |||
ดำผุดคล้ายว่ายเพี้ยง | ก่ายกลุ้มหนาตัว ฯ | |||
๏ ปูกุ้งลอยก่งก้าม | แลเหลื่อมหลามย่ามเหยื่อหา | |||
หอยโข่งหอยขมตา | วัวก็มีที่ท้องธาร ฯ | |||
๏ ปูกุ้งลอยก่งก้าม | ไคลคลา | |||
เหลือหลามย่ามเหยื่อหา | สู่ส้อง | |||
หอยโข่งหอยขมตา | วัวเกลื่อน | |||
สารพัดมีที่ท้อง | ท่าน้ำธารสินธุ์ ฯ | |||
๏ เถาวัลย์พันพฤกษา | ถีบชิงช้าช้าแกว่งไกว | |||
ทำเพลงวังเวงไพร | ส่งเสียงเรื่อยเฉื่อยละคอนเครง ฯ | |||
๏ เถาวัลย์พันไม้หย่อน | ลงมา | |||
สาวนั่งถีบชิงช้า | ห่วงห้อย | |||
ทำเพลงวังเวงอา | รมณ์ชื่น | |||
เสียงส่งเพราะดอกสร้อย | ฉ่ำร้องละคอนเกรง ฯ | |||
๏ ลมพัดมาเรื่อยเรื่อย | เย็นชวยเฉื่อยสำราญใจ | |||
ปูผ้านอนหลับใน | ใต้ร่มไม้ไทรสาขา ฯ | |||
๏ ลมพัดมาเฉื่อยชื้อ | เย็นใจ | |||
ปูผ้านอนหลับใหล | กลาดกลุ้ม | |||
ฟูกหมอนเรียงกันไป | หลายเหล่า | |||
นอนอยู่ใต้ไทรผุ้ม | ร่มไม้ไพศาล ฯ | |||
๏ ลางนามอาบน้ำท่า | ทาขมิ้นหอมพึงชม | |||
ทาแป้งแกล้งหวีผม | ผัดหน้านวนยวลใจชาย ฯ | |||
๏ ลางนางตักน้ำท่า | อาบองค์ | |||
ขัดขมิ้นเหลือบรรจง | ลูบน้ำ | |||
หวีเกล้าเอาเทริดทรง | ผมปีก | |||
ผัดหน้านวนงามล้ำ | ยั่วเย้าใจชาย ฯ | |||
๏ จบเสร็จชมนกไม้ | ในแหล่งไหล้พนัศสถาน | |||
หญิงชายฟังสำราญ | ที่ผิดอ่านวานแต้มเขียน ฯ | |||
๏ จบเสร็จชมนกไม้ | โคลงการ | |||
ชมแหล่งไพรพนัศสถาน | เถื่อนกว้าง | |||
หญิงชายชื่นชมบาน | ใจโลกย์ | |||
ใคร่อ่านวานเติมบ้าง | ช่วยแต้ม เขียนลง ฯ | |||
๏ เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ เจ้า | ทรงเขียน | |||
ไชยเชษฐสุริย์วงศ์ เพียร | เลิศหล้า | |||
แต่งไว้ให้สถิต เสถียร | ในโลกย์ | |||
จำเนียรกาลนาน ช้า | อ่านอ้างสรรเสริญ ฯ | |||
๏ เจ้าฟ้า หนุ่มน้อยราช | กุมาร | |||
ธรรม์ ธำรงกลอนการ | ยั่วแย้ม | |||
ธิเบศร์ วราสถาน | ไชยเชษฐ | |||
สุริย์วงศ์ ทรงโคลงแต้ม | แต่งไว้วานสงวน ฯ | |||
๏ เจ้าฟ้า เลิศล้ำโพธิ | สมภาร | |||
กรมขุน หลวงพญากราน | กราบเกล้า | |||
เสนา นราบาน | ใจชื่น ชมนา | |||
พิทักษ์ รักษาเช้า | ค่ำด้วยใจเกษม ฯ | |||
๏ จบ จนจอมโลกย์เจ้า | คืนวัง | |||
บ พิตรสถิตยบัลลังก์ | เลิศหล้า | |||
ริ ร่างกาพย์โคลงหวัง | ชนโลก อ่านนา | |||
บูรณ์ พระโคลงเจ้าฟ้า | ธิเบศร์เจ้าจงสงวน ฯ | |||
๏ อักษรเรียบเรียงถ้อย | คำเพราะ | |||
ผู้รู้อ่านสารเสนาะ | เรื่อยหรี้ | |||
บรู้อ่านไม่เหมาะ | ตรงเทิ่ง ไปนา | |||
ทำให้โคลงทั้งนี้ | ชั่วช้าเสียไป ฯ | |||
๏ อักษรสรรค์สร้างช่าง | ชุบจาน | |||
โคลงก็เพราะเสนาะสาร | แต่งไว้ | |||
ผู้รู้อ่านกลอนการ | พาชื่น ใจนา | |||
ผู้บ่รู้อ่านให้ | ขัดข้องเสียโคลง ฯ | |||