โคลงนิราศพระยาตรัง
จาก ตู้หนังสือเรือนไทย
การปรับปรุง เมื่อ 10:37, 10 กรกฎาคม 2552 โดย CrazyHOrse (พูดคุย | เรื่องที่เขียน)
เนื้อหา |
ข้อมูลเบื้องต้น
ผู้แต่ง: พระยาตรัง
บทประพันธ์
ร่าย | |||
ศรีสิทธิวิวิธบวร นครศรีอยุทธเยศ อดุลเดชฟุ้งฟ้า จบแหล่งหล้าเกรงยศ เกียรติปรากฏทั่วด้าว ทุกไทยท้าวพำนักนิ์ เฉกหลักโลกย์ภูลเกษม เปรมใจเมืองมิ่งเย็น เป็นมงคลจักรพาฬ พิศาลศุขสมบูรณ์ ปูนแมนมารังสฤษดิ์ เพื่อบพิตรเจ้าช้าง ยศยิ่งยศฦๅอ้าง อาจให้พึงแสยง ฯ | |||
โคลง | |||
๑. อยุทธยาโสภิตโพ้น | มาแปลง เป็นฤๅ | ||
ฤๅว่าบุญเพรงแสดง | พระสร้าง | ||
สิงหาศน์พิมานแสยง | สยบโลกย์ | ||
แสงสุวรรณ์พร่างพร้าง | พระพริ้มพรายตา | ||
๒. พรายพรายพระพุทธแก้ว | มรกฏ | ||
ศรีสุวรรณ์แจ่มจรด | รุ่งเร้า | ||
พิหารเลื่อนมุขลด | รุจิเรข เรืองแฮ | ||
ไตรโลกย์เล็งคํ่าเช้า | นอบน้อมกรถวาย | ||
๓. ดิเรกกรุงเกียรติเจ้า | จักรพาฬ | ||
จูงจิตรพลเมืองสถาน | สู่ฟ้า | ||
กัลยางค์นิคมชาญ | ชายชื่น ชมแฮ | ||
โสภิตภพเลื่องหล้า | แหล่งล้วนฦๅเกษม | ||
๔. เสนาะสารเสาวนิศน้อง | รำพรรณ์ แถลงนา | ||
ปางนิราแรมขวัญ | เนตรไว้ | ||
อกเรียมตระลึงศัลย์ | สุดสิ่ง รักแม่ | ||
แสนกระซิกโศกไข้ | ขุ่นไข้ใจเรียม | ||
๕. แอบองค์นาริศน้อม | แนบทรวง | ||
ลูบอุทรเซร็นดวง | สวาดิไหม้ | ||
อ้าโฉมวิมลพวง | มาเลศ เรียมเอย | ||
ควรเตรียกกายเรียมไว้ | หว่างห้องทรวงสมร | ||
๖. เกษนีอมเรศเอื้อม | องค์แผลง เจ้าฤๅ | ||
ฤๅสุเรนทรชุมแปลง | หลากหล้า | ||
ลาลงธรณิศแลง | ลองรูป ฤๅแม่ | ||
หลีกสุเรนทรยวลหน้า | พี่แล้วเนาใด | ||
๗. สิบทิศทิพยรศฉ้อง | ฉมสมร ปองแม่ | ||
พางพิโดรทรวงอร | โอษฐ์อ้อน | ||
งอนธุชรถจันทร | เนืองเนตรกูเอย | ||
งามแม่งอนสมรค้อน | เคร่าเช้าวันเห็น | ||
๘. เดาะดวงดุจเด็จตั้ง | ติดตา อยู่แม่ | ||
พูนดำตรูงตฤษณา | พิศพื้น | ||
ลำทรวงทิพยสุธา | เพ็ญภาคย์ พี่ฤๅ | ||
คลำแม่คลำฤๅลื้น | ยอบเช้าคืองาย | ||
๙. จักรพรรดิภูวนารถไท้ | ทศองค์ | ||
ชมวิเชียรเชยอนงค์ | เนื่องหน้า | ||
ภิรมย์รศยรรยง | ยุพโยค แม่แม่ | ||
สนุกนิ์ที่สุดรศห้า | แห่งน้องกลเดียว | ||
๑๐. ถวิลรศรศอ่อนโอ้ | เอาใจ พี่นา | ||
สรงสระทิพยมาไลย์ | หลั่งนํ้า | ||
จากสมรพี่เสพย์ใด | ฤๅมุ่ง เหมือนเลย | ||
ชายแต่สายเนตร์ซํ้า | ทราบรู้เรียมถวิล | ||
๑๑. กรกุมโกเมศช้อน | ชูเชย | ||
กลิ่นสุคนธรเหย | หื่นฟุ้ง | ||
นาสาประสงค์เสย | จูบสั่ง หลายครู่ | ||
ทรวงทับทรวงสดุดสดุ้ง | สดวกแล้วลาศรี | ||
๑๒. อยู่เทอญสุดสวาดิสร้อย | สงสาร | ||
เรียมจากนุชไปนาน | เนิ่นช้า | ||
สาโรชรศเสาวมาลย์ | วายกลิ่น แล้วแม่ | ||
รักจักโรยแรมหน้า | แม่หน้านวลผจง | ||
๑๓. เสร็จโลมเสร็จสั่งสิ้น | สอนสมร พี่นา | ||
ลงสู่สำเภาจร | จากคุ้ง | ||
ร้อยยากบเคยรอน | รักพราก อกแม่ | ||
ใจหนึ่งหนามเหน็บสดุ้ง | เนื่องร้อยรุมกระสัน | ||
๑๔. จากมาเรือล่องนํ้า | เนตรไหล | ||
เวรุวิบัติกรรมใด | พี่สร้าง | ||
แรงบาปจึ่งจูงไกล | สมรมิ่ง กูเอย | ||
แรงพี่เดียวสุดมล้าง | จากร้อยแรงกรรม | ||
๑๕. ถึงวัดสามปลื้มยิ่ง | อาไลย์ | ||
คิดแม่ปลื้มใจใจ | จักขวํ้า | ||
นับวันจะคอยใคร | ครวญปลอบ นางนา | ||
โอ้ที่ปลื้มกลับปล้ำ | เปลี่ยนร้อนมาเรียม | ||
๑๖. มาถึงถิ่นท่าตั้ง | ฉางเกลือ | ||
ปากพี่จางใจเฝือ | ลิ่วล้ม | ||
เคลื้มคิดภาชนะเจือ | จงเสพย์ รศแฮ | ||
หวลว่าเกลือเจือสร้ม | ม่อน้อยนางแกง | ||
๑๗. วัดทองทองอร่ามเพี้ยง | ศศิฉาย | ||
เรียมยิ่งทุกข์ฤๅวาย | ละห้อย | ||
หวั่นจิตรคิดแหวนสาย | สวาดิพี่ มาฤๅ | ||
อ้าแม่ถอดจากก้อย | ส่งให้เรียมนา | ||
๑๘. มลักเห็นนามท่าบ้าน | คอกควายนาแม่ | ||
ควายบ่เห็นกล้ำกลาย | ดั่งนี้ | ||
เฉกโฉมวิเชียรฉาย | มาโนช เรียมเอย | ||
มีแต่นามนุชกี้ | เมื่อน้องเรียมเห็น | ||
๑๙. เรียมมามาลุด้าว | ดาวคนอง แล้วแฮ | ||
เชอญเทพย์นำสารสนอง | ข่าวเจ้า | ||
ดาวนามคนองหมอง | ดาวฤกษ์บนนา | ||
ดีอยู่ดอกอย่าเศร้า | โศกร้อนรุมถวิล | ||
๒๐. วัดราชบุรณะเบื้อง | บุญใคร ทำนา | ||
นามราชฤๅราชใด | สืบสร้าง | ||
อ้าแม่นิโทไฉน | นะนาฏ เรียมเอย | ||
เหมือนราชให้เรียมร้าง | ไป่รู้วันสม | ||
๒๑. ถับถึงบางผึ้งยํ่า | อัษฎงค์ | ||
แลบ่เห็นผึ้งลง | ถิ่นถ้อง | ||
อกเรียมนิราจง | จิตรจ่อ ผึ้งนา | ||
แลบ่เห็นผึ้งน้อง | คู่คล้ายนามบาง | ||
๒๒. ถึงวัดดอกไม้มุ่ง | เมิลหา | ||
หวลกลิ่นพานพัตรา | รวดเร้า | ||
ฤๅมีรศบุปผา | พรรณชาติ ใดเลย | ||
เฉกดอกมลิเจ้า | พี่ร้างกลิ่นขจร | ||
๒๓. ถึงลัดจักลัดหน้า | เรือจร | ||
ลัดก็กลับเป็นดอน | ปิดไว้ | ||
ตรงใจพี่อาวรณ์ | สางสวาดิ แม่เอย | ||
เรียมก็ปิดภักตร์ให้ | รํ่าชํ้าลานาง | ||
๒๔. โฉมแม่กอดรูปไว้ | ในตา พี่ฤๅ | ||
รศโอษฐโบกนาสา | ทราบซํ้า | ||
ถนัดเสียงนาฏสาวนา | เสนาะโสต อยู่แม่ | ||
ตรงที่กายเรียมปลํ้า | ปลอบห้วงรศสมร | ||
๒๕. กำสรดโหยหับห้อง | ทรวงอา ดูรแม่ | ||
เชยแต่รศพัตรา | เปลี่ยนน้อง | ||
ริ้วรอยแน่งนขา | ขีดแน่ว ทรวงเอย | ||
ตอบประจักษ์รอยต้อง | พี่ไว้เล็บใด | ||
๒๖. โอ้โอ๋ละพี่หม้าย | มัวเมา มืดแฮ | ||
จิตรพี่เฉาเหลือเฉา | โฉดแล้ว | ||
จากนางดั่งตกเขา | เมรุพลาด ลงเอย | ||
สุดจะสอดตาแผ้ว | แผ่นฟ้าดินหา | ||
๒๗. สอดโศกทุกคํ่าเช้า | อดสู ตัวเอย | ||
เพียงพิกลกายดู | ดังนี้ | ||
อกนางกับอกกู | เหมือนดั่ง นี้ฤๅ | ||
ฤๅว่านุชแย้มชี้ | ริเหล้นกลใด | ||
๒๘. เจ็บเรียมสุดหอบหิ้ว | หาบหาม แม่ฮา | ||
ยอกซึ่งหนามเอาหนาม | แสะเสี้ยน | ||
บ่งพิศม์พี่จากความ | เจ็บแม่ แต่แม่ | ||
ฤๅจะเบี่ยงใจเพี้ยน | พี่ไว้ตรอมตาย | ||
๒๙. ถึงแถวแนวบ้านช่อง | นนทรี | ||
เรียมก็เมิลทฤษฎี | หมู่ไม้ | ||
พิศพงพุ่มสดศรี | เหลืองโสด แม่เอย | ||
เรียมก็ไข้ไม้ไข้ | ช่วยไข้ใจตรอม | ||
๓๐. พระแผดงเรืองฤทธิไท้ | เทพา รักษ์นา | ||
สิงสถิตย์ศาลสมญา | ชื่อไว้ | ||
แม้จึ่งจักบูชา | เชอญเทพย ท่านแฮ | ||
ดาลเดือดทรวงไห้ให้ | เหือดร้อนแรงกระสัน | ||
๓๑. มาเห็นโชนเชี่ยวบ้าน | บางขนง | ||
บางไป่เปรียบบางทรง | แม่ไว้ | ||
ขนงโฉมแม่สุดวง | หางเนตร นางนา | ||
บางใช่เอวบางให้ | จากเจ้ามาบาง | ||
๓๒. สำมะโรงสำเหนียกไม้ | บอกบาง | ||
บอกวิโยคเยาวนาง | เนื่องน้อง | ||
เห็นศาลตระเหว็จพลาง | ลาญสวาดิ แม่นา | ||
เงียบดั่งเคหาห้อง | พี่ร้างแรมเถษม | ||
๓๓. มาถึงนามชื่อคุ้ง | จากแดง แล้วแม่ | ||
จากบ่แดงเรียมแสยง | สยบหน้า | ||
แดงเดือดเนตรเฉกแสง | สายเนตร นางนา | ||
จากบ่ปานจากช้า | ชี่นช้ารศใจ | ||
๓๔. เรียมมาถึงท่าคุ้ง | นที | ||
นามชื่อบางคาวี | หนึ่งนั้น | ||
เห็นบางพร่างวารี | แปลนเปลือก ตมแฮ | ||
คลองราคแปลนเกลือกกลั้น | พี่ไว้กลบาง | ||
๓๕. ถึงด่านดาลเดือดดิ้น | แดสมร | ||
เมืองสมุทรปราการกร | ก่อสร้าง | ||
เพลิงด่านที่สุมขอน | เรืองโรจ | ||
ร้อนไป่ปานราคร้าง | ยิ่งร้านเพลิงสุม | ||
๓๖. คิดเคียงสารศเบื้อง | บัวปราง เจ้านา | ||
นอนกระชงใจคราง | ครั่นแค้น | ||
นางเอยจักสระสาง | โศกสิ่ง ใดเลย | ||
บรรทุกทุกข์เรียมแหน้น | อกแล้วฤๅเห็น | ||
๓๗. เจ็บจันทกินเรศครั้น | ครวญคราง | ||
สรสอดเสียบอุรภางค์ | เมื่อม้วย | ||
ตราตรงกระหนํ่าปาง | ปวดยอก ทรวงแม่ | ||
เจ็บไป่ปานเจ็บด้วย | ที่ร้อนเรียมเลย | ||
๓๘. ธตรถเหมราชผ้าย | ผาดผยอง | ||
บาศพเนจรจอง | จอดเท้า | ||
ทบองค์พระลงสยอง | สยบสั่ง เหมนา | ||
เรียมก็ดิ้นดักเด้า | ดุจไท้ทวนองค์ | ||
๓๙. พิโยคจากยศแก้ว | กามา กูเอย | ||
เรียมกระสันโศกหา | แม่เว้น | ||
นํ้าเนตรพี่ตวงตา | ตกพรํ่า วันแม่ | ||
ทรวงยิ่งดาลเดือดเต้น | ตากร้อนพันแสง | ||
๔๐. ยามดึกเงียบสงัดด้าว | เดือนฉาย แม่ฮา | ||
วับวาบลำภูพราย | พร่างพร้อย | ||
หิ่งห้อยจับพฤกษ์ราย | เรียงกิ่ง ไกวนา | ||
แสงดั่งพลอยเพ็ชรก้อย | กรีดนิ้วนางเฉวียง | ||
๔๑. นาฟิกานุชพี่เอ้ย | บอกยาม | ||
ทรายรรินโรยตาม | ช่องน้อย | ||
ประเห็ลนุชบอกความ | ในยํ่า ยามแม่ | ||
ทรายดั่งสายเนตรย้อย | หยาดน้ำตาเรียม | ||
๔๒. รุ่งแหลมฟ้าผ่าฟื้น | แหลมดิน | ||
สายสุชลโรยริน | พร่างพร้าง | ||
เจ็บจิตรเพี่อคนฉิน | จากสวาดิ แม่แม่ | ||
ถนัดดั่งขวานฟ้าขว้าง | ชื่อไว้ฤๅหาย | ||
๔๓. ปากน้ำดุจดั่งน้ำ | เนตรเรียม แม่ฮา | ||
เค็มก็เค็มสมรเทียม | เทียบน้ำ | ||
ตากตากระหง่องเตรียม | คอยแม่ มาฤๅ | ||
ฟายสุชลปนซํ้า | เช่นน้ำเค็มไหล | ||
๔๔. เห็นหาดหลังเต่าตั้ง | กลางชล | ||
ผุดโขดยามเรียมจน | ยั่วเย้า | ||
เพี้ยนพิศละกลกล | เต่าโขด เขินเอย | ||
สนุกนิ์ไป่ปานเต่าเค้า | โคกโพ้นภูลเกษม | ||
๔๕. ต้นหนทอดดิ่งดิ้ว | ดูชล | ||
สายดั่งสายใจยล | แยบชู้ | ||
เรียมพรางแม่แกว่นกล | กายพี่ | ||
เหมือนสมุทนุชรู้ | หยั่งรู้ใจเรียม | ||
๔๖. ศรเข็มตั้งต่อแต้ม | ตาลม | ||
กลเนตรนุชเมียงคม | ค่อยค้อน | ||
ตาเรียมสอดประสม | นางสาย เนตรนา | ||
พิศม์ยิ่งศรเข็มย้อน | ยอกย้อนทรวงชาย | ||
๔๗. สายแสงสุริเยศได้ | นาที | ||
พอประจวบลมดี | ส่งท้าย | ||
นายงานฉุดลดตี | เพลาชัก ฉ้อนา | ||
ใบสบัดโบกย้าย | พี่ย้ายใจกระสัน | ||
๔๘. ตกลึกเสียงคลื่นครื้น | ครวญฟอง | ||
อกพี่เพียงพังพอง | พุชํ้า | ||
กูเอยจักคืนครอง | นุชเมื่อ ใดเลย | ||
นับแต่วันจักซํ้า | โศกซํ้าครวญหา | ||
๔๙. เห็นเกาะบุรพทิศท้อง | ชลธี | ||
เกาะชื่อสีชังตี | อกให้ | ||
แสดงเหตุยุบลศรี | เสาวภาคย์เรียมเอย | ||
เกรงจักบากใจได้ | อื่นแล้วชังเรียม | ||
๕๐. สมมุขขับแข่งหน้า | นวลแข แม่ฤๅ | ||
คิดเมื่อยามนุชแปร | ประหน้า | ||
อิงองค์แอบกลแล | เมียงม่าย | ||
หมายว่ามุขนางถ้า | พี่ถ้ารับขวัญ | ||
๕๑. สมมุขนุชนาฏแม้น | เนียรมิตร | ||
อ้าว่ามุขนุชพิส | สวาดิดิ้น | ||
โฉมภัตรแม่แลติด | ตาพี่ ลืมพี่ | ||
งามไป่วายวันสิ้น | สุดหน้าพรหมสรรค์ | ||
๕๒. เกาะครามเขียวเล่ห์ไล้ | ครามลง | ||
พิศพ่างพัตราอนงค์ | นุชย้อม | ||
ถนอมปลิดจากอรองค์ | มาพี่ แม่นา | ||
โหยรทดทรวงน้อม | แนบผ้านางกระศัลย์ | ||
๕๓. มลักเห็นเกาะไผ่เศร้า | โศกตรอม ใจเอย | ||
ไผ่บ่ผอมเรียมผอม | ไผ่เศร้า | ||
งอกงายรุ่นเรียงจอม | ผาผาด คิดแม่ | ||
มรุ่นโฉมนุชเย้า | ยั่วเย้ายวนใจ | ||
๕๔. เกาะส้มกลม่วงน้อง | นางฝาน | ||
จัดประจงวางจาน | เรียบชิ้น | ||
พิศผลพี่แลลาญ | ลุงสวาดิ | ||
คิดซึ่งรศมือดิ้น | ดุจได้ชิมผล | ||
๕๕. ปานนี้ศรีสวัสดิ์เจ้า | จอมสมร พี่เอย | ||
กันต์จุไรฤๅนอน | นั่งเหล้น | ||
แซมพวงภู่เกสร | บุบผชาติ ชมฤๅ | ||
ฤๅว่านุชสระเส้น | เกษน้องนานสนาน | ||
๕๖. ลมลงหนาวสุดไซ้ | อกอวล อกเอย | ||
เรีอแล่นลมหอบหวน | ห่วงนี้า | ||
ลมโอษฐรศคำชวน | ชมพี่ | ||
ลมกระสันเสียวซํ้า | ซ่านซํ้าทรวงหนาว | ||
๕๗. เห็นวาฬดำแหวกหว้าย | ชลธี | ||
หางโบกปากปามตี | คลื่นคล้าย | ||
กระบอกกระบัดหนี | หลีกปาก วาฬแม่ | ||
ปองแม่หลีกปากร้าย | เพี่อชู้ชวนเถียง | ||
๕๘. พิศเพียนทองท่องท้อง | ชมวัง | ||
ลมละเลิงลอยหลัง | แหวกหว้าย | ||
ปางสมรแม่จรยัง | เวียงราช | ||
รูปตระเพียนทองคล้าย | แม่คล้ายเพียนทอง | ||
๕๙. มังกรกระหวัดเกี้ยว | ก่ายกัน | ||
แลประหลาดสัตว์พรรณ์ | พวกนํ้า | ||
อกเรียมเร่งกระสัน | เสียวโศก แม่แม่ | ||
ถนัดดั่งกอดเอวยํ้า | นุชย้ายเรียมตาม | ||
๖๐. รลึกรอุ่นอ้อน | อิงองค์ พี่อา | ||
โหยตระชักชิดอนงค์ | เนื่องเนื้อ | ||
ชเลชลาลง | ลมลาด อกเอย | ||
โอ้ว่าอุ่นฤๅเสื้อ | เปรียบเนื้อนางเดียว | ||
๖๑. ประโรศเทเวศขว้าง | ขวานขวัญ แขวนแม่ | ||
หวาดสดกแดผัน | ผาดฟ้า | ||
เวหาศป่วนเป็นควัน | คลี่คลื่น น้องฤๅ | ||
แผลงซึ่งเปลวปลายจ้า | จ่อจ้องทรวงกง | ||
๖๒. คล้ายคล้ายอุรเวศเลี้ยว | เลอชวา | ||
มารุตโบกใบพา | ไล่ซํ้า | ||
ถนัดโฉมเสพย์รศกา | เมศพี่ เดียวแม่ | ||
เรีอก็รู้ทีน้ำ | นาฏรู้ทีเรียม | ||
๖๓. ถึงปราณนุชพี่ให้ | โหยหา | ||
ปราณประจักษในนา | สิกเศร้า | ||
บอกทางชีพเรียมลา | นุชพี่ แล้วแฮ | ||
เร็วแม่มามาเจ้า | ส่งน้อยน้องเอย | ||
๖๔. จ้าวลายลายฉากกั้น | เตียงนอน นางนา | ||
เขียนเล่ห์ลายสิงขร | เขตรนี้ | ||
ใฝ่ใจจะขอพร | นบเทพย์ ท่านแฮ | ||
เชอญเทพย์จ้าวลายลี้ | ลาศให้เห็นองค์ | ||
๖๕. มาดลเขาเขตรแคว้น | ชลธี แม่ฮา | ||
นามชื่อโขลกเขาผี | หลอกเหล้น | ||
ละลอกเพียบพรายตี | ฟองฟาด | ||
โคลงซึ่งเรือเรียมเต้น | ตราบเท้าอัษฎงค์ | ||
๖๖. นมสาวฤๅไป่ได้ | เห็นสาว แม่นา | ||
เห็นแต่เกาะเรียมหนาว | จิตรไข้ | ||
คิดถันนุชงามจาว | มลมาศ เรียมเอย | ||
จูบพี่เจิมรศไว้ | หว่างเต้าทรวงนาง | ||
๖๗. เห็นฟ้าขอดเมฆแผ้ว | อัมพร แม่อา | ||
ศรีสไบนุชคอน | ขอดเต้า | ||
ทรวงถนยุพาสมร | ครัดเคร่ง ทรวงแม่ | ||
เพ้อกระชงหัตถ์เท้า | ถอดเงื้อมมือเผยอ | ||
๖๘.ทยานใจบ่ได้ | เหมือนใจ กูเอย | ||
แลจบที่เทินไสล | เถื่อนถํ้า | ||
สอดเนตรทัศนาใน | ภักตร์แม่ วายเลย | ||
แลบ่พบนุชคํ้า | คั่งแค้นทรวงขนาง | ||
๖๙. คิดวันเราแรกสร้าง | สองสม ศุขนา | ||
สองประยุทธชาญชม | ชะเลิ้น | ||
เลยล่วงนิทรารมณ์ | เริงรื่น ยามแม่ | ||
เกรงจะพลันพลางเจิ้น | จอดถ้าคอยสมร | ||
๗๐. ธูปทิพยหอมไป่เว้น | วันหาย เลยแม่ | ||
นาสิกทิพย์ยังกลาย | กลิ่นสร้อย | ||
เสาวคนธ์ฉวีวาย | เว้นชื่น ชมฤๅ | ||
เบือนซึ่งนาสิกคล้อย | จากน้อยลอยเหิร | ||
๗๑. รํ่าฝากทุกย่านนํ้า | แนวสินธ์ | ||
อาจรเมียลทุกขยิน | ซึ่งร้อน | ||
แรมนางสุรางค์อินทร์ | สามโลกย์ แรมฤๅ | ||
รอยนิรารศซ้อน | พี่ไว้เดียวโฉม | ||
๗๒. แต่เยาว์เยาวยอดสร้อย | ศรีสม บูรณ์เอย | ||
แสนแสน่ห์แสนสนิทชม | ชื่นชู้ | ||
ตราบได้นิทรารมณ์ | สมเญศ ได้แม่ | ||
ยังไป่ควรเคียงสู้ | สุดสิ้นสมเกษม | ||
๗๓.ถึงสามร้อยยอดโอ้ | อาวรณ์ | ||
สุดสั่งสุดโศกสมร | สุดเศร้า | ||
สุดยอดยิ่งสิงขร | สูงสุด นางเอย | ||
สุดยอดรักรักเจ้า | ยิ่งร้อยพันทวี | ||
๗๔. อ่าวเกลียวเกลียวน้ำวิ่ง | เวียนวล | ||
เกลียวกลับพิกลกล | ดั่งนั้น | ||
เหลือบเหลียวอ่าวเกลียวฉงน | ฉงายเปล่า ใจนา | ||
เย็นแม่เกลียวกลมฝั้น | อุ่นเนื้อทรวงเรียม | ||
๗๕. เห็นเขามองไล่หวิ้ว | หวาดทรวง | ||
โอ้แม่โฉมงามพวง | ภู่ฟ้า | ||
เขามองไล่แลดวง | ภักตร์แผ่น ผาแม่ | ||
เหมือนพี่เมิลมองหน้า | นุชเว้เวียนหนี | ||
๗๖. เมืองใหม่ไร้ถิ่นร้าง | แรมคน | ||
เรียมก็แรมนุชทน | เทวศเศร้า | ||
ฤๅรอยราชมาจน | จำอยู่ | ||
เพียงพี่บำราศเคล้า | คลาศน้องมาไกล | ||
๗๗. เศียรวาฬเขาเขตรขั้น | สินธู | ||
วาฬช่วยบอกว่ากู | กับน้อง | ||
แม้ม้วยชีพจักดู | กันยาก แล้วแฮ | ||
วาฬบ่รับคำร้อง | รํ่าไห้ดังวาฬ | ||
๗๘. อำนาจความสัตย์ตั้ง | ต่อสมร กูเอย | ||
ทรวงทุเรศไฟฟอน | ฟาดฟุ้ง | ||
อรรณพเทพยสาคร | ควรแม่ ราแม่ | ||
วักซึ่งชลธารทุ้ง | ท่าน้ำมาทรวง | ||
๗๙. ลลืมรศแกล่กลํ้า | โภชนา | ||
กอบแต่ชลทัดทา | ทาบท้อง | ||
ชูช้อนกระยาอา | ดูรมิ่ง กูเอย | ||
เหียนระคายเคืองข้อง | ปิดหน้ากันแสง | ||
๘๐. ประดิงอรดักด้อม | ดูเดียว เจ้านา | ||
หลงสะเทินทิศเหลียว | เหลือบเศร้า | ||
ระทวยระทดเสียว | สายสวาดิ์ ครวญแม่ | ||
เฉวียงซึ่งกรก่ายเก้า | กอดหน้าเคียงขนง | ||
๘๑. แสงเทียนสายส่งสัอง | แสงเดือน | ||
ดานกระเวนใจเหมือน | จักบ้า | ||
คิดภักตรบ่วายเตือน | ตวงทวีป รักแม่ | ||
ละพี่เมานํ้าหน้า | คํ่าเช้าคืนยาม | ||
๘๒. สาครครวญร้องหวั่น | หวาดทรวง | ||
เรียมรํ่าสืบสารสรวง | สอบไข้ | ||
เสมอโศกพี่จากดวง | มาโนศ เรียมเอย | ||
มาแม่ยาใจให้ | พี่น้อยยาใจ | ||
๘๓. เคยชวนชมซึ่งหน้า | สรวลเส สวาดิ์นา | ||
มือนวดแนบจังเก | แกะพลิ้ว | ||
พลางโลมลูบลาเพ | ปรางมาศ แม่แม่ | ||
พลางพี่วอนนางหนิ้ว | เนตรค้อนเคืองเรียม | ||
๘๔. รเศียรแสงแดดส้อง | สุดเงา แม่ฮา | ||
เคยนิทรเน้นแนบเพลา | พี่เคล้า | ||
สารศลำเพ็ญเยา | เยาวรูป เรียมเอย | ||
โอ้พี่เคยกลั้วเกล้า | กลิ่นเกลี้ยงเกสร | ||
๘๕. เททรวงกลับเกลือกกลี้ง | มองหน หาแม่ | ||
ฤๅอรินทรยล | ยอดชู้ | ||
อาทวานาฏจากตน | พรากพี่ เอาแม่ | ||
เดียงชิสามาสู้ | โศกดิ้นเดียวสมร | ||
๘๖. ลมพานาเวศหว้าย | กับถึง | ||
เขาชื่อนางรำพึง | อยู่นั้น | ||
อ้าแม่จักคำนึง | นึกเล่ห์ เขาฤๅ | ||
เรียมก็รำพึงอั้น | อกชํ้าเฉกเขา | ||
๘๗. มลักเห็นเกาะทรุเศร้า | แสนศัลย์ อกเอย | ||
ดูดั่งคนเฉาะฟัน | เจาะรุ้ง | ||
เฉกวันเมื่อจากขวัญ | เนตรนาฏ เรียมนา | ||
เจ็บตลอดทรวงสดุ้ง | ดุจพื้นเกาะสม | ||
๘๘. ม่านวังฝังเล่ห์ย้อม | แดงกล ชาดนา | ||
เห็นฝั่งสายสินธุ์ชล | เนตรซั้น | ||
วังเวงวิเวกทน | ทุกข์เทวศ ราแม่ | ||
คิดคนึงนางกั้น | ม่านให้ครวญหา | ||
๘๙. เขาหมอนหนึ่งน้องร่วม | เรียงเขนย | ||
กรตระกองก่ายเกย | กอดเกื้อ | ||
อาสูรอรองค์เอย | ควรจาก ดอกฤๅ | ||
เขนยจะแนบแทนเนื้อ | นิ่มเนื้อทรวงนาง | ||
๙๐. ฤๅเขนยทวยเทพยท้าว | องค์ใด นาพ่อ | ||
มาสถิตย์สถานใน | ที่นื้ | ||
พระเอยนุชเจียรไกล | จากสวาดิ กูเอย | ||
เชิญนิยมจิตรชี้ | ช่องให้คืนสม | ||
๙๑. เกาะเวียงวังราชนื้ | เยียฉงน | ||
แลบ่ยลวังยล | หนึ่งน้อย | ||
ฤๅวังราชวิจล | ในที่ นื้นา | ||
ถลพี่แคลงแม่ร้อย | ชั่งเจ้าแคลงเรียม | ||
๙๒. เกาะโทนแลเล่ห์แกล้ง | สาบสรร ไว้ฤๅ | ||
กลเมื่อยามสายัณห์ | ยํ่าฆ้อง | ||
เสียงใดจักเทียมทัน | เสียงสวาดิ แม่นา | ||
กรประทับโทนร้อง | ขับถ้อยเรียมเถษม | ||
๙๓. ถึงแหลมไทรย้อยยํ่า | อัษฎงค์ | ||
ฤๅพระไทรฤทธิองค์ | เอกนื้ | ||
อุ้มโฉมอนิรุทธ์ทรง | สมเสพย์ ท่านฤๅ | ||
เชิญช่วยพาเราลี้ | ลาศห้องนางนอน | ||
๙๔. หื่นหอมรศมิ่งไม้ | ในสวน นั้นนา | ||
หวลว่ากลกลิ่นนวล | แน่งน้อง | ||
กาหลงพี่หลงหวล | หาสวาดิ์ แม่แม่ | ||
ลืมละเลิงหลงร้อง | เรียกไห้หาสมร | ||
๙๕. มาลุดีมาลุด้าว | ดลทรวง | ||
อวลกลิ่นคันธปวงดวง | ดอกไม้ | ||
โฉมหอมแม่หอมหวง | เหมสวาดิ์ พี่นา | ||
มาลุดีทรวงไว้ | เพี่องฟุ้งแทนนาง | ||
๙๖. ลำดวนควรเด็ดก้าน | เชยชม | ||
นวลดั่งศรีนวลนม | นุชแท้ | ||
เห็นเกษสุกกรมตรม | ทรวงพี่ | ||
กลแม่เด็จดวนแก้ | เกษเจ้าแซมถนอม | ||
๙๗. มลิลาหอมอบโอ้ | ใดดี | ||
เหมือนระเบียบมาลี | แม่ร้อย | ||
มาไลยจักแรมศรี | สุดสวาดิ์ ราแม่ | ||
นุชจะกรองภู่ห้อย | ยื่นให้ใครชม | ||
๙๘. นิลุบลนิลเนตรน้อง | นิลพราย | ||
นพมณีนิลอาย | เนตรน้อง | ||
เห็นนิลบุบผาชาย | นึกเนตร นางนา | ||
นุชจะส่ายเนตรต้อง | ตอบต้องชายใด | ||
๙๙. ซ่อนชู้ซ่อนกลิ่นนั้น | นามใคร ไม้เอย | ||
รักพี่รักสายใจ | ยิ่งชู้ | ||
อ้าโฉมแม่กลใด | ฤๅทรบ กลเลย | ||
เกรงดั่งดอกไม้รู้ | ชื่อแท้เรียมแหนง | ||
๑๐๐. เรียมฟังมยุเรศร้อง | ริมดง | ||
ขุนมยุระเวียนวง | กู่ก้อง | ||
เรียกนางมยุระลง | สังวาศ | ||
อายแก่นกเรียมร้อง | เรียกเจ้าในใจ | ||
๑๐๑. เห็นหงษ์เคียงคู่เคล้า | สาวหงษ์ | ||
ภักตร์สิทธิเกล้าทรง | เฟื่องฟ้อน | ||
ปากรับช่อหัศบง | พิโยค หงศ์แม่ | ||
คิดคู่รศโอษฐป้อน | เปลี่ยนชู้ชานสลา | ||
๑๐๒. โนรีริศร้อง | บันเสียน เสียงนา | ||
ชวนสุโนรีเลียน | ยั่วเย้า | ||
งามสลาบยิ่งสลับเขียน | ขนชาด ปานฤๅ | ||
ศรีสไบบ่าเจ้า | พี่โพ้นปองเสมอ | ||
๑๐๓. กางเขนนางนกด้าว | ใดนา | ||
จับโศกส่งสารา | ข่าวซั้น | ||
ดูหรุนุชวาจา | สารสั่ง นกฤๅ | ||
นกบ่ตอบคำนั้น | นิ่งแล้วลาเรียม | ||
๑๐๔. นกแก้วรักแก้วเช่น | เรียมรัก | ||
โฉมแม่คือแก้วจัก | ษุนี้ | ||
เบ็ญจวรรณ์ดั่งวันชัก | ชวนชื่น | ||
แก้วพี่เอยจักลี้ | ลับแล้วแลสมร | ||
๑๐๕. สุริยาลาโลกย์เร้า | รถทรง | ||
เมินพี่มานเลอลง | ล่วงแล้ว | ||
อกเรียมตระลึงหลง | หาสวาดิ แม่นา | ||
ดุเหว่าซั้นเสียงแจ้ว | ว่าเจ้าสั่งสาร | ||
๑๐๖. เหลือบเห็นสุริเยศส้อง | สบฉาย แสงนา | ||
ฤๅสุริยบังกาย | แม่ไว้ | ||
ฉายโฉมยุพาชาย | สีลาศ มาฤๅ | ||
ร้องเรียกนุชไจ้ไจ้ | แม่เร้นเรียมใย | ||
๑๐๗. ชะนีโกนกู่ก้อง | กาดดง | ||
หวุยวิเวกเสียงหลง | ละห้อย | ||
ยามเย็นพี่เอองค์ | อกเปลี่ยว เปล่านา | ||
มาแม่เพี่อนเรียมน้อย | หนึ่งแล้วจึงไป | ||
๑๐๘. ประหวัดประเวศน้อง | ในสน ทยาแม่ | ||
เคยแนบภาชนะยล | จอกจิ้ม | ||
ยามกินพี่เคยหน | หาอร เจ้านา | ||
จับแต่รศแล้วลี้ม | ล่วงแค้นเคืองทรวง | ||
๑๐๙. ราตรีตีทุ่มฆ้อง | ขานเขิน ใจนา | ||
ควรจะเชิญชมเมิล | มุ่งม้า | ||
รถจันทร์เทพย์บรรเหิร | ผยองเมฆ เร็วแม่ | ||
รศฤดีเฉาช้า | ชื่นชี้เชือนฉงาย | ||
๑๑๐. วิจลจิตรจ่อเจ้า | เรียมหลง | ||
หลับละเลิงหาองค์ | อะเคื้อ | ||
จากแสลงฉวีพงษ์ | เพ็ญภาคย์ ควรฤๅ | ||
เอาสไบนุชเกื้อ | กอดเกี้ยวทรวงแทน | ||
๑๑๑. เคยนอนอิงแอบเจ้า | ในรา ตรีแม่ | ||
นาสิกสูบกลิ่นนา | สิกน้อง | ||
จูบโอษฐแม่รับสลา | โอษฐพี่ | ||
ฤๅนิราแรมห้อง | ห่างหน้านางไกล | ||
๑๑๒. บเริ่มนุชร่วมรู้ | เรียมสอน เจ้านา | ||
เกรงจะเคยใจคลอน | เคลือบเคล้น | ||
ฉุถคิดพี่อาวรณ์ | หวาดหวั่น ใจแม่ | ||
เหตุจักเป็นเพี่อนเหล้น | หลากไว้นางตาม | ||
๑๑๓. ทุกข์พี่สิ่งนี้แม่ | เขินเข็ญ ใหญ่แล | ||
เกลือกมิอดใจเป็น | เช่นรู้ | ||
หลากหลากซึ่งนางเห็น | เหตุพี่ สอนนา | ||
เกรงจะแนะให้ชู้ | ลอบเหล้นเรียมสอน | ||
๑๑๔. บุญใดเรียมนุชสร้าง | มานำ สมฤๅ | ||
บาปสิ่งใดหนอจำ | จากเจ้า | ||
ผายพี่ไป่เคืองคำ | ใดแม่ หนึ่งเลย | ||
อกพี่ร้องผ่าวเฝ้า | กริ่งน้องเคืองเรียม | ||
๑๑๕. ปางโฉมราเมศน้าว | ศรทรง | ||
แผลงราพวายชีพย์ลง | แหลกหลู้ | ||
เสร็จศึกสีดาคง | คืนบาท พระนา | ||
ศึกที่ทรวงเรียมสู้ | รบแพ้ฤๅถอย | ||
๑๑๖. หนึ่งองค์รทเริ่มร้าง | แรมสมร | ||
โฉมนาฏเมรีจร | จากห้อง | ||
ยังเขตรฝังสาคร | คงภักตร นางแม่ | ||
ควรอนงค์นุชน้อง | นิ่งให้ครวญหา | ||
๑๑๗. สี่กรรอนยุทธสิ้น | รณรินทร์ | ||
เสร็จเสด็จบรรทมสินธุ์ | สมุทนั้น | ||
ลักษมีอรรคยุพิน | โดยเสด็จ พระนา | ||
รอยว่านุชแกล่งกลั้น | กลับให้ชายเชิญ | ||
๑๑๘. ปางหลานกฤษณเจ้า | จากองค์ | ||
ศรีอุษาเยาวอนงค์ | แน่งน้อย | ||
พลันคืนสู่สมทรง | ยุพราช แม่แม่ | ||
เรียมจะพลันสมสร้อย | เสพย์เจ้าปางใด | ||
๑๑๙. ศรีปราชนิราศท้าว | จุลาลักษณ์ | ||
รํ่าเรื่องรํ่ารักทุก | น่านกว้าง | ||
ทวาทศมาศศักดิ์ | สามปราช รังแฮ | ||
ยังไปปานเรียมร้าง | รํ่าไห้หาสมร | ||
๑๒๐. ฤๅทวยเทเวศไท้ | ธาดา ท่านนา | ||
เตรียกภักตรเจิมสมรมา | สู่หล้า | ||
ตรีภักตร์พระรักษา | สามโลกย์ ฤๅพ่อ | ||
จึ่งอนงค์นุชหน้า | หนึ่งหน้าเอ็นดู | ||
๑๒๑. เออองค์อมเรศท้าว | จัตุรภักตร พ่อฮา | ||
โฉมแม่ยั้งเยาว์นัก | ใหญ่หน้า | ||
เยียวองค์ราชไตรจักร | จักเสน่ห์ นางพ่อ | ||
ฝากแม่ใส่หีบฟ้า | ซ่อนไว้ทวีปพรหม | ||
๑๒๒. นุชเอยแต่พี่ร้อง | ครวญคนึง ถึงแม่ | ||
แม้นว่าเหวบ่อบึง | หุบแห้ง | ||
รุมรับสุชลพึง | เพ็ญเพียบ แล้วแฮ | ||
สายพรุณโลกย์เเล้ง | ไป่แล้งเทวศเรียม | ||
๑๒๓. อสุรินทรฆาฏคั้น | เคียงสูรย์ แม่ฮา | ||
เวหาศอาดุรดูร | มืดคลุ้ม | ||
ทิศานุทิศปูน | ปวงเมฆ มัวแม่ | ||
มัวมืดแสนทุกข์หุ้ม | พี่ไว้ปองเสมอ | ||
๑๒๔. เจ็บจากเจ็บเนื่องเนื้อ | ขุมขน พี่นา | ||
สุดจะยาเยียวจน | จวบรู้ | ||
หยิบยาจักยาตน | ตอนเจ็บ ได้เลย | ||
เว้นแต่ยาใจชู้ | ชื่นเนื้อเรียมหาย | ||
๑๒๕. รำพรรณ์รํ่าอาจอ้าง | ออกองค์ อรเอย | ||
เข้าระคนทรวงลง | รํ่าไว้ | ||
สารสมุดสมรคง | คำพี่ แทนแม่ | ||
ยามเมื่อนอนจักได้ | กล่อมช้าแทนนาง | ||
๑๒๖. ร้อยยี่สิบหกสิ้น | แบบฉบับ โคลงแฮ | ||
นิราศตรังไปรับ | เศิกสู้ | ||
ฉลางบอกแห่งเหตุทัพ | พุกามติด ฉลางนา | ||
ควรแก่สํ่าปราชผู้ | อ่านอ้างอวยผล | ||