ระเด่นลันไดได้สะท้อนภาพสังคมด้านใดบ้าง

[การิม]

ได้อ่านระเด่นลันไดอีกครั้ง ก็คงยังสนุกน่ารักเหมือนเดิม แสดงให้เห็นเรื่องราวของชาวบ้านได้ในแนวประชดประชัน  อยากให้เสนอความคิดกันนะครับว่า ระเด่นลันไดได้สะท้อนภาพสังคมด้านใหนบ้าง

[เทาชมพู]

ระเด่นลันไดจัดอยู่ในประเภทเรื่องยั่วล้อ (parody-a literary or artistic work that imitates the characteristic style of an author or a work for comic effect or ridicule)
เพราะฉะนั้นจะมองว่าสะท้อนสังคม ก็ไม่ใช่จุดมุ่งหมายของพระมหามนตรี(ทรัพย์)
จุดมุ่งหมายคือล้อเลียนพระราชนิพนธ์อิเหนาในรัชกาลที่ ๒
เอาระเด่น(ตำแหน่งเจ้าชาย วงศ์เทวดา) มาเป็นขอทาน ชื่อลันได
แต่ถ้าจะเอาภาพสังคมไทยจากเรื่องนี้จริงๆ ดิฉันแบ่งเป็น ๒ แบบคือรูปธรรมกับนามธรรม
รูปธรรมก็คือภาพบ้านเรือนและการทำมาหากินของคนยากจนสมัยนั้น ที่ระเด่นลันไดและท้าวประดู่อยู่แถวเสาชิงช้าหน้าโบสถ์พราหมณ์
ลักษณะของลันได เรียกว่า วณิพก เป็นขอทานที่มีสิ่งแลกเปลี่ยน ไม่ได้ขอเฉยๆแบบขอทานตามสะพานลอย  แต่ว่าร้องเพลง หรือเล่นดนตรี แลกของกินจากชาวบ้าน  เรียกว่าใช้แรงงานด้วย
สิ่งเล็กๆน้อยๆอีกอย่างคือผู้หญิงผอมสูงสมัยนั้นถือว่าน่าเกลียด  อย่างนางประแดะ สูงระหงทรงเพรียวเรียวรูด  เป็นสมัยนี้จับเธอไปอาบน้ำแร่แช่น้ำนมออกมาให้สวย  อาจจะได้เป็นนางแบบ
ส่วนนามธรรม คงจะสะท้อนอารมณ์ขันของคนไทย ที่ไม่ว่าอะไรก็เอามาล้อเล่นได้ทั้งนั้นแม้แต่พระราชนิพนธ์   ไม่ซีเรียสกัน

[การิม]

ขอบพระคุณคุณเทาชมพูมากครับ

[N.K.Kh.]

Chitr Bhumisak once remarked that parts of this story describing the heroine is different from other stories. It is a parody, and, according to Chitr, has some symbols of the commoners' or proletariat's tools, instead of some dainties symbols used to describe the angels or princesses in other stories. For example:-



"Kiu gong muen gong khao deed fai,

jamuk lamai pra-kho"



Both Kong deed fai (a loom) and pra-kho (a knife-hook) are commoners' tools. Chitr also made many other interesting remarks on this parody, but I cannot remember now. Being Chitr, he used the framework of the Marxist school of thoughts.

[แจ้ง ใบตอง]

เท่าที่อ่านดูก็เห็นความเชื่อเรื่องนึงครับ คือความเชื่อเรื่องลางสังหรณ์
เช่น จิ้งจกร้องทัก หรือจิ้งจกตกมาตายต่อหน้า แต่ในเรื่องนี้ ใช้ตุ๊กแก
แทน (แสดงว่าน่าจะร้ายแรงกว่าจิ้งจกตกมาตาย)  เหมือนตอนที่
ท้าวประดู่เกิดลางสังหรณ์

...เมื่อวันที่มเหสีจะมีเหตุ............ให้กระตุกนัยเนตรทั้งซ้ายขวา
ตุ๊กแกตรงลงตรงพักตรา...........คลานไปคลานมาก็สิ้นใจ

ตรงนี้คัดลอกความงามของนางประแดะมาให้ชมครับ มีทั้งที่คุณเทาชมพู
และที่คุณ นกข.กล่าวถึง

สูงระหงทรงเพรียวเรียวรูด......................งามละม้ายอูฐกะหลาป๋า
พิศแต่หัวตลอดเท้าขาวแต่ตา....................สองแก้มกัลยาดังลูกยอ
คิ้วก่งเหมือนกงเขาดีดฝ้าย.......................จมูกละม้ายคล้ายพร้าขอ
หูกลวงดวงพักตร์หักงอ...........................ลำคอโตตันสั้นกลม
สองเต้าห้อยตุงดังถุงตะเคียว...................โคนเหี่ยวแห้งรวบเหมือนบวบต้ม
เสวยสลายาจุกพระโอษฐ์อม.....................มันน่าเชยน่าชมนางเทวี

ผมสงสัยว่าถุงตะเคียวนี่มันเป็นยังไงครับ

[เทาชมพู]

ถุงตะเคียว เป็นถุงถัก ตาโปร่ง มีหูรูดด้านบนตรงขอบถุง
เวลาใส่ของ  น้ำหนักของก็จะทิ้งตัวลงไปกองอยู่ก้นถุง  ทำให้ถุงดูยาว บานและหนักตรงปลายค่ะ

[บัวบรรณ]

เห็นด้วยกับคุณเทาชมพูคะ
หากมองในแง่สะท้อนสังคมแล้ว ระเด่นลันไดอาจสะท้อนสังคม
ชีวิตและความเป็นอยู่ของคนระดับล่างบางกลุ่มของสังคมอย่างชัดเจน
เช่น ที่อยู่อาศํย อาชีพ อาหารการกิน ความรู้สึกนึกคิด และค่านิยมต่างๆ
 เช่น บ้านที่อยู่อาศัยก็เก่าทรุดโทรมถึงขนาด เสาดอด
 อาหารหลักได้แก่ ข้าวตังกับหนังปลา หรือ ข้าวกล้องกับปลาแห้ง อาบน้ำในท้องคลอง
 ผู้หญิงในระดับนี้จะ หวีหัวเหาเกล้าผมมวย มีหน้าที่ หั่นกัญชาไว้ท่าผัว

[แจ้ง ใบตอง]

ขอบคุณคุณเทาชมพูครับ อธิบายถุงตะเคียวจนผมเห็นภาพนมของนางประแดะเลย แต่เดี๋ยวนี้คงจะไม่มีใครเปรียบเทียบ การยานของนมเ็ป็นถุงตะเคียวหรอกครับ เค้าใช้ถุุงกาแฟแทน อย่างเพลงของครูสุรพลท่อนหนึ่งที่ว่า

...ผิดกับยายของฉันที่บ้านทุ่ง แกปล่อยเสื้อเลยพุงยานเป็นถุงกาแฟ...

ผมว่าต่อไปก็ต้องไปเทียบกับอย่างอื่น เพราะว่าเดี๋ยวนี้ชงกาแฟเค้าไม่ใช้ถุงกันแล้ว