ซอฟต์พาวเวอร์ คืออะไร | ชำนาญ จันทร์เรือง
คำว่า ซอฟต์พาวเวอร์ มีนักวิชาการไทย นักคิด นักเขียนหลายคนได้พยายามแปลคำนี้ไว้ เช่น อำนาจอ่อน/ พลังอำนาจแบบอ่อน /อำนาจแบบอ่อน/ อำนาจนุ่ม/ อำนาจละมุน /พลังอำนาจแบบฉลาด/อำนาจโน้มนำ/อำนาจโน้มน้าว/อำนาจน้าวนำ ฯลฯ
แม้แต่ตัวผมเองก็เคยเสนอให้ใช้คำว่า “อำนาจทางวัฒนธรรม” แต่ทั้งหมดก็ไม่มีคำไหนที่สื่อความหมายได้ตรงเป๊ะ ผมจึงขอใช้คำว่า “ซอฟต์พาวเวอร์” (soft power) ทับศัพท์ภาษาอังกฤษตรงๆเหมือนกับที่ราชบัณฑิตฯ เคยบัญญัติทับศัพท์ภาษาอังกฤษอื่นไว้เป็นร้อยๆคำ เช่น ซอฟต์แวร์/ฮาร์ดแวร์/ฮาร์ดดิสก์/คอมพิวเตอร์ ฯลฯ ซึ่งเราต้องเข้าใจถึงความหมายและที่มาที่ไปของคำๆนี้เสียก่อนจึงจะนำไปใช้ให้ถูกต้อง
ซอฟต์พาวเวอร์ เป็นแนวคิดที่ได้รับการพัฒนาโดย Joseph S. Nye ศาสตราจารย์ทางรัฐศาสตร์จากสถาบันจอห์น เอฟ เคเนดี มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ที่มีประสบการณ์ทั้งในวงวิชาการและวงการเมือง เพราะเคยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยกระทรวงการต่างประเทศและกระทรวงกลาโหมของสหรัฐอเมริกาเมื่อคร้ังที่ บิล คลินตัน เป็นประธานาธิบดี ซึ่งเขาได้พัฒนาแนวคิดนี้ร่วมกับ Robert Keohane โดยได้เขียนหนังสือ Power and Interdependence ตั้งแต่ปี 1977 มาแล้ว ซึ่งบริบทแตกต่างจากปัจจุบันนี้มาก
หากนิยามแบบแคบๆก็คือซอฟต์พาวเวอร์ หมายถึงอํานาจในการชักจูงหรือโน้มน้าวประเทศอื่นให้ปฏิบัติตามที่ตนประสงค์ โดยการสร้างเสน่ห์ ภาพลักษณ์ ความชื่นชม และความสมัครใจ พร้อมที่จะร่วมมือกันต่อไป อํานาจในลักษณะนี้จะได้รับการยอมรับมากกว่าการออกคำสั่งโดยใช้อำนาจบังคับขู่เข็ญ หรืออํานาจเชิงบังคับอย่างอํานาจทางทหาร ที่เรียกว่า ฮาร์ดพาวเวอร์ (hard power) นั่นเอง
Joseph Nye ได้ระบุว่าซอฟต์ พาวเวอร์ ประกอบไปด้วย ทรัพยากรสําคัญ 3 ประการ ได้แก่ วัฒนธรรม (culture) ค่านิยม (values) และนโยบายต่างประเทศ (foreign policy) ในกรณีของสหรัฐอเมริกาจะเห็นได้ว่ามีทรัพยากรเชิงซอฟต์พาวเวอร์ ที่เข้มแข็ง อาทิ วัฒนธรรมที่เสนอผ่านภาพยนตร์ฮอลลีวูด ค่านิยมประชาธิปไตย สิทธิมนุษยชน ตลอดจนการค้าเสรี เป็นต้น
หากนิยามแบบกว้าง ๆ ซอฟต์ พาวเวอร์ก็คืออำนาจโดยปราศจากกำลังทางทหาร (Non-military power) ไม่ว่าจะเป็นอำนาจทางวัฒนธรรม ความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจ ซอฟต์ พาวเวอร์คืออิทธิพลทางวัฒนธรรมที่ส่งผลต่อพฤติกรรม ความนิยมชมชอบ มุมมอง แนวคิดของผู้คน และมีส่วนดึงดูดให้ผู้คนเหล่านั้นรู้สึกมีส่วนร่วมกับวัฒนธรรมของอีกประเทศหนึ่งได้
ซอฟต์พาวเวอร์ มีลักษณะสำคัญคือการที่ทำให้คนอื่นชื่นชอบเลื่อมใสและลุ่มหลงด้วยการเชิญชวน มิใช่ด้วยการบังคับให้ต้องชอบหรือเกาะติด Joseph Nyeใช้คำว่า co-opt (การเลือก) แทนที่จะเป็น coerce (การบีบบังคับ) โดยการโน้มน้าวโน้มหรือปล่อยให้เป็นความรู้สึกด้านบวกโดยธรรมชาติ หากใช้ซอฟต์พาวเวอร์ แล้ว “การโฆษณาชวนเชื่อที่ดีที่สุดคือการไม่ใช้การโฆษณาชวนเชื่อ” หมายความว่าอย่าไปบังคับยัดเยียดให้คนอื่นต้องเห็นคล้อยตาม หากแต่ต้องทำให้มีความน่าสนใจ/น่าตื่นตาตื่นใจ/ น่าเลื่อมใสและน่าติดตามนั่นเอง
อ่านรายละเอียดทั้งหมดได้ที่นี่ค่ะ
https://www.bangkokbiznews.com/blogs/columnist/968174
