เครื่องเพชรพระพันปี

[เทาชมพู]

ในพระนิพนธ์ "้เกิดวังปารุสก์" ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์   ทรงเล่าถึงเครื่องเพชรของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง  ผู้ทรงเป็นสมเด็จพระอัยยิกา ไว้ว่า

" สมเด็จพระศรีพัชรินทรฯ เห็นจะต้องเป็นพระกษัตรีไทยพระองค์หนึ่งที่ใครๆจะต้องรับกันทั่วไป ว่าท่านทรงมีเครื่องเพชรมากมายเหลือเกิน    สมัยที่ข้าพเจ้าเป็นเด็กและได้เข้าเฝ้าท่านเกือบทุกๆวัน  เป็นสมัยที่ท่านไว้ทุกข์ทูลหม่อมปู่๋...ท่านทรงดำอยู่เป็นนิตย์ และเกือบจะไม่ทรงประดับเครื่องเพชรเลย  แต่ถึงกระนั้นถ้าจะเสด็จไปงานใด   ข้าหลวงจะต้องเอาเครื่องเพชรของท่านมาถวายทั้งหมดให้ท่านเลือก   นอกจากเครื่องใหญ่จริงๆ ซึ่งไม่มีเก็บไว้ที่พญาไท เพราะเครื่องเพชรชุดใหญ่ๆนั้นเก็บรักษาไว้ในพระบรมมหาราชวัง   ถึงกระนั้นเครื่องย่อยๆของท่านก็ดูคล้ายๆกับร้านขายเครื่องเพชรร้านใหญ๋ในมหานครหลวงในยุโรป
  ข้าหลวงจะต้องขนมาเป็นถาดๆหลายๆถาด  บางทีถาดเดียวจะมีแต่พระธำมรงค์เพชรพลอยต่างๆ ตั้ง ๖๐ วง  ย่าท่านจะตรวจดูตลอดทุกถาด  และข้าพเจ้าเคราะห์ดีมากที่ได้ดูอย่างใกล้ชิด  และได้รับการสั่งสอนในเรื่องเครื่องเพชรอย่างละเอียดลออ   ในที่สุดเมื่อทอดพระเนตรทุกๆถาดแล้ว  ย่าก็มักจะเลือกเข็มกลัดมีพระนามทูลหม่อมปู่เข็มหนึ่งและพระธำมรงค์วงหนึ่งเท่านั้น..."

[unicorn9u]

ขอลงชื่อเข้าชั้นเรียนเลยครับ

[เทาชมพู]

ตัวอย่างเครื่องเพชร

[เทาชมพู]

อีกพระรูปหนึ่ง

[เทาชมพู]

  อย่างไรก็ตาม  เมื่อสมเด็จพระพันปีเสด็จสวรรคตในช่วงรัชกาลที่ 6   มิได้ทรงแบ่งมรดกเครื่องเพชรล้ำค่าเหล่านี้ให้พระทายาทผู้ใด    พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงเก็บไว้เป็นกองกลาง   ผู้ใดจะใช้ ก็พระราชทานยืมชั่วครั้งชั่วคราว  เมื่อเสร็จแล้วก็ทรงเก็บเข้ากองกลางตามเดิม
   ผ่านมา4 รัชกาล ถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร   รัชกาลที่ 9  จึงทรงเป็นองค์ประธานในการแบ่งพระราชมรดกของสมเด็จพระพันปีให้กับพระทายาททั้งหลาย
    บรรดาพระทายาทในสมเด็จพระพันปีหลวง คือเจ้านายที่สืบสายพระโลหิต หรือเป็นคู่อภิเษกในพระราชโอรสในสมเด็จพระพันปี   ได้แก่
    1  สายพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว      ได้แก่
    พระราชธิดา คือสมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตน์ฯ
    คู่อภิเษก  สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิ์ศจีฯ / พระนางเธอลักษมีลาวัลย์ / พระนางเจ้าสุวัทนาฯ / พระสุจริตสุดา
    2  สายเจ้าฟ้ากรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ  ได้แก่
     พระโอรส คือพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์  
    3   สายสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนเพชรบูรณ์อินทราไชย  ได้แก่
     พระธิดา พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา
     พระโอรส  พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช
     พระชายา  หม่อมเจ้าหญิงบุญจิราธร จุฑาธุช
     4   สายสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว  ได้แก่
     สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี

[Anna]

ขอลงทะเบียนเรียนออนไลน์ค่ะ

[นางมารน้อย]

มาลงชื่อเข้าเรียนรอฟังความรู้จากอ.เทาชมพูค่ะ

เครื่องเพชรพระพันปีเคยอ่านเรื่องราวจากหลายๆเล่ม ทั้งเกิดวังปารุสก์และชีวิตเหมือนฝัน

การแบ่งพระราชมรดกพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวมีเล่าไว้บ้างในหนังสือ พระสุจริตสุดากับสมเด็จอินทรฯเหมือนกันค่ะ

[เทาชมพู]

    ม.ร.ว.ทิพยลาวัณ วรวรรณ (พระภาติยะ หรือหลานป้า) ได้ติดตามเสด็จพระนางเธอลักษมีลาวัณ ไปจับสลากแบ่งเครื่องเพชร  ท่านให้สัมภาษณ์ลงตีพิมพ์ในนิตยสารดิฉัน ฉบับ 14 ก.พ. 2537 บอกเล่าบรรยากาศการแบ่งพระราชมรดกครั้งนี้ว่า

      " .เราเข้าไปที่วังหลวง เขาจะแบ่งสมบัติไว้เป็นโต๊ะ ๆ ใหญ่ประมาณโต๊ะกินข้าว แล้วปูผ้าแดง มี 5 โต๊ะ สำหรับเจ้าฟ้าเพชรรัตนฯ พระนางเจ้าสุวัทนาฯ สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิ์ศจี พระสุจริตสุดา และเสด็จป้า (พระนางเธอลักษมีลาวัณ) บนโต๊ะมีของเยอะแยะเลย ทั้งพวกทอง เพชร สังวาล กระโถนทอง พานทอง เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ร.9 เสด็จฯมา ก็มีการจับสลากว่าใครจะได้โต๊ะไหน

       เจ้าฟ้าหญิงกับพระชนนีทรงมีสิทธิ์ในฐานะพระทายาท สายที่ 1 ทรงได้รับพระราชทานที่ดินบางส่วน และเครื่องประดับชุดใหญ่ ได้แก่ชุดเพชร ประกอบด้วย เพชรลูกกลมขนาดเขื่องเรียงกันรอบพระศอ ชาววังเรียกกันว่า สร้อยเพชรแม่เศรษฐี     ในชุดเพชรยังมีศิราภรณ์เพชรแบบเปล่งประกายรัศมี เป็นแฉกแหลมตลอดองค์ ที่เรียกกันว่า "Fringe Tiara"ฝีมือช่างราชสำนักฝรั่ง

[เทาชมพู]

Fringe Tiara

[เทาชมพู]

     "พระปั้นเหน่ง หรือหัวเข็มขัดฝังเพชรลูกขนาดใหญ่นับ 10 เม็ด แต่ละเม็ดสามารถถอดเกลียวออกมาได้อย่างน่าอัศจรรย์ พร้อมรัดพระองค์ทองคำฝังเพชรเป็นระยะ ตลอดเส้นจี้เพชรเม็ดใหญ่ 10 กะรัต ประดับด้วยรูปจักรี ภายใต้อุณาโลมและพระชฎาห้ายอด แต่ละส่วนสามารถถอดได้เป็นชิ้น ๆ ใครได้ดูแล้วอดทึ่งไม่ได้ในกลไกอันวิเศษ ส่วนจี้เพชรน้ำงามสีขาวเลิศใสอีกองค์ฝังบนเรือนรูปดอกไม้ ฉลุโปร่ง ดูงดงามน่ารัก รัดเกล้าแบบไทย ประดับเพชรลูกสีออกเหลืองนวล น้ำงามระยับ สามารถคลี่ออก เพื่อคาดไปตามโค้งพระเศียร เหมือนศิราภรณ์แบบตะวันตก
      สร้อยพระศอมรกตคั่นด้วยเพชรเหลือง ถอดแยกส่วนกันได้
     สร้อยพระกรแบบอาร์ตเดโก หลายเส้น ฉลุลวดลายเป็นเส้นสาย และรูปทรงเรขาคณิตขัดไขว้กันอย่างละเอียด สลับด้วยไพลินบ้าง มรกตบ้าง งดงามแปลกตา และเครื่องประดับชิ้นเล็ก ๆ อีกหลายองค์ ที่ไม่ได้สูงส่งแต่มีเพียงมูลค่าเท่านั้น"

[เทาชมพู]

   นอกจากนี้ ก็มีเครื่องเพชรที่คู่อภิเษกในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงได้รับเป็นมรดก 
   ส่วนหนึ่งของเครื่องเพชรที่พระนางเธอลักษมีลาวัณทรงได้รับ   ต่อมา มีบางส่วนถูกนำไปขาย เพื่อเอาเงินไปสร้างพระตำหนักลักษมีวิลาศ    มีพ่อค้าเพชรไปรับซื้อถึงในวัง
   

[เทาชมพู]

ส่วนเครื่องเพชรที่เป็นมรดกตกทอดไปถึงสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา  และคุณพระสุจริตสุดา ไม่มีหลักฐานว่ามีอะไรบ้าง และตกทอดต่อไปถึงทายาทท่านใด

ภาพข้างล่าง คือพระสุจริตสุดา (ซ้าย) สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี (กลาง) และท่านผู้หญิงพัว อนุรักษ์ราชมณเฑียร (ขวา) ในพ.ศ. 2517

[นางมารน้อย]

ส่วนเครื่องเพชรที่เป็นมรดกตกทอดไปถึงสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา  และคุณพระสุจริตสุดา ไม่มีหลักฐานว่ามีอะไรบ้าง และตกทอดต่อไปถึงทายาทท่านใด

ภาพข้างล่าง คือพระสุจริตสุดา (ซ้าย) สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี (กลาง) และท่านผู้หญิงพัว อนุรักษ์ราชมณเฑียร (ขวา) ในพ.ศ. 2517

ขออนุญาตท่านอาจารย์ค่ะ

อ่านในหนังสือ สมเด็จอินทร์ กับ พระสุจริตสุดา เห็นว่า เครื่องเพชรชุดที่พระสุจริตสุดาท่านได้รับไปนั้นมีชิ้นสำคัญๆหลายชิ้น ซึ่งท่านเก็บใส่ตู้เซฟไว้ ไม่เคยนำมาสวมใส่เลยจนตลอดชีวิต

และท่านทำพินัยกรรมไว้ว่าเมื่อท่านถึงแก่อนิจกรรม เครื่องเพชรเหล่านี้ให้ทูลเกล้าถวายคืนพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไปค่ะ

[เทาชมพู]

ขอบคุณมากค่ะคุณนางมารน้อย    หายไปนานนะคะ  กลับมาก็มาช่วยหาข้อมูลให้ด้วย  เรียกว่าเป็นเจ้าประจำของแท้

ส่วนเครื่องเพชรสายกรมขุนเพชรบูรณ์ ที่ตกทอดถึงพระทายาท   คือพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา และ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช   ดูได้ในคลิปนี้ค่ะ