The End of The Nile

[จ้อ]

เปลี่ยนมาคุยเรื่องอียิปต์กันมากดีกว่าครับ ...
/>
พึ่งจะดูสารคดีไปเมื่อไม่นานมานี้
เกี่ยวกับเรื่องการล่มสลายของอณาจักร์โบราณ

หนึ่งในนั้นก็คือ
อาณาจักร์โบราณของอียิปต์ ที่เรียกกันว่า Old Kingdom  ซึ่งอยู่ในช่วงระหว่าง
2575 ถึง 2150 ปีก่อนคริสต์ศักราช



ในช่วง Old Kingdom
นี่เองที่ชาวอียิปต์เริ่มสร้าง ปีรามิด ซึ่งเป็นสุสานของฟาโรห์ ปิรามิตที่ใหญ่
กีซา ของฟาโรห์ Khufu  ก็เริ่มสร้างในสมัยนี้เช่นกัน  
ปิรามิดของคูฟูนั้นครองแชมป์สิ่งก่อสร้างที่สูงที่สุดในโลก คือ 481 ฟุต
จนถึงศตวรรษที่ 19 เลยทีเดียว (อาจจะเป็นหอไอเฟลที่โค่นแชมป์)
เรียกว่าครองแชมป์เป็นพันๆปีเลยทีเดียว



แต่แล้วจู่ๆ อณาจักร
และ อำนาจที่เข้มเข็งของฟาร์โรห์ ก็เสื่อมถอยลง
อารยาธรรมที่กำลังอยู่ในช่วงสูงสุด กลับล่มสลายลงอย่างน่าพิศวง
ทิ้งให้อิยิปต์ตกอยู่ในยุคมือเป็นเวลาร้อยกว่าปี ยุคมืดนี้เรียกกันว่าช่วง  the
first Intermediat Period  ซึ่งอยู่ระหว่าง 2150  ปีถึง 2040 ปีก่อน ค.ศ.
/>


เดิมนั้นนักวิชาการอียิปต์ทั้งหลายเชื่อว่า ความล่มสลายของ Old
Kingdom อาจเกิดจากความไม่เสถียรทางการเมือง ซึ่งคาดเดาว่าเกิดจากการที่
ฟาร์โรห์ Pepi II ซึ่งเป็นฟาโรห์ในราชวงค์ที่6 (Dynasty 6) ครองราชย์นานเกินไป
ทำให้อำนาจฟาร์โรห์เสื่อมถอย เข้าใจว่า Pepi II ซึ่งมีอายุระหว่าง 2246 ถึง
2152 ปีก่อน ค.ศ. นั้น อาจจะครองราชตั้งแต่อายุสิบกว่าๆ
จนกระทั้งอายุเก้าสิบกว่าๆ ช่วงที่แก่มากๆนี่เองอาจจะทำให้ขุนนาง
และหัวเมืองต่างๆแข็งข้อ
แต่ข้อสันนิฐานดังกล่าวดูจะไม่ค่อยได้รับการเชื่อถือเท่าไหร่นัก
เพราะเหตุว่าดูเหมือนทุกๆหัวเมือง และรัฐบาลกลาง จะพากันหมดอำนาจพร้อมๆกัน
เกิดความวุ่นว่ายอย่างมากในอณาจักร์ ซึ่งน่าจะมีเหตุการณ์ที่ใหญ่กว่า
และรุนแรงกว่าความไม่มั่นคงทางการเมือง บางสิ่งบางอย่างที่มีผลรุนแรง
พอที่จะส่งอียิปต์สู่ยุคมืดนานถึงร้อยปี


/>
อันนี้คือปีรามิดที่กีซาครับ
src='http://vcharkarn.com/reurnthai/uploaded_pics/RW745x000.jpg'>

[จ้อ]

เมื่อราวๆปี 1971 นักโบราณคดีได้พบหลักฐานชิ้นแรกของการล่มสลายของอณาจักร์ มันซ่อนอยู่ในสุสาน

ไม่ใช่สุสานของกษัตร์ย์แต่เป็น เจ้าเมืองทางตอนใต้ของอียิปต์ ที่บังเอิญมีชีวิตอยู่ในช่วงหลังจากการล่มสลายของ

Old Kingdom  ไม่นานนัก



ในสุสานได้บันทึกถึงความอดอยากรุนแรงทั่วอณาจักร์ อดอยากถึงขนาดที่ผู้ใหญ่หิวโซจนต้องกินเด็กๆ ลูกหลานของตัวเอง



ความจริงความอดอยากขนาดนี้เคยเกิดขึ้นในอียิปต์ (และอาจจะที่อื่นๆ ในโลก) หลายครั้งแล้ว เมื่อราวๆ คริสตศตรวรรษที่ 12 แพทย์ชาวอาหรับก็เคยบันทึกความอดอยากในอียิปต์เช่นกัน และได้บันทึกไว้ว่า



All Upper Egypt was dying of hunger,

to such an extent that everyone has come to eating his children ...

The entire country  had become starved like a starved grasshopper,

wyth people going  to north and to the south ( in search of grain )

[ Al-Baghdadi, a physician/ scholar from Baghad ]



ข้างล่างนี่เป็นภาพที่พบในสุสานแห่งหนึ่งในช่วง the first Intermediat Period  (แต่เป็นคนละแห่งกับที่กล่าวถึงนะครับ ... แฮ่ๆ)

http://vcharkarn.com/reurnthai/uploaded_pics/RW745x001.jpg'>



ความแห้งแล้งที่แพทย์อาหรับ Al-Baghdadi พบเห็นนั้นนับว่าโหดมากแล้ว

แต่ภัยความแห้งแล้งที่ชาวอียิปต์โบราณในช่วง Old Kingdom ล่มสลายนั้น โหดร้ายกว่านั้นมาก

แห้งแล้งขนาดไหนกัน ?  



นักธรณีวิทยาได้ทำการสำรวจทะเลสาบใหญ่แห่งหนึ่งในอียิปต์ ซึ่งรับน้ำโดยตรงจากแม่น้ำไนล์

ที่เป็นสายเลือดของชาวอียิปต์ สิ่งที่พวกเขาพบคือ เมื่อ 4200 ปีที่แล้วนั้น ทะเลสาบนี้

แห้งสนิด เป็นช่วงเดียวในประวัติศาสตร์ของอารยธรรมอียิปต์ที่ทะเลสาบนี้แห้งหายไป

ไม่ต้องสงสัยเลยว่าถ้าทะเลสาบนี้แห้ง แม้นำไนล์จะแห้งขอดแค่ไหน



ปัญหาคืออะไรทำให้เกิดความแห้งแล้งขนาดนี้ได้

[ริน]

น่าสนใจมากค่ะ เคยสงสัยมานานแล้วว่าอารยธรรมระดับนี้ทำไมจบสิ้นไปเงียบๆ

คนอียิปต์ทุกวันนี้คือคนที่สืบสายมาจากยุคนั้นหรือเปล่าคะ

[จ้อ]

ความแห้งแล้งขนาดไหนนั้น ถ้าจะให้มองเห็นภาพ ลองดูจากแผนทีนี้ดูครับ

จะเห็นทะเลสาบขนาดใหญ่ในแผ่นที่ (มีเครื่องหมายกากาบาท) ทะเลสาบนั้นใหญ่มาก

และอยู่คู่อารยธรรมอียิปต์มาตลอด นับตั้งแต่เริ่มสร้างอารยธรรมก่อนยุค Old Kingdom เสียอีก

แต่ในช่วงล่มสลายของอณาจักรนั้น ทะเลสาบทั้งทะเลสาบแห้งหายไปจากแผนที่

ลองคิดดูแล้วกันครับ ว่าแม่น้ำไนล์จะต้องแห้งขนาดไหน
http://vcharkarn.com/reurnthai/uploaded_pics/RW745x003.gif'>

[จ้อ]

สำหรับสาเหตุของความแห้งแล้งขนาดใหญ่ที่เกิดขึ้นนี้ นักธรณีวิทยา และนักโบราณคดีได้พยายามหาสาเหตุเป็นเวลานาน

หลักฐานแรกทางธรณีวิทยานั้นขุดพบในถ้ำของประเทศเพื่อนบ้านคือ อิสราเอล
นักธรณีวิทยาสามารถที่จะประมาณปริมาณน้ำฝนที่ตกในปีต่างๆ จากหินงอกหินย้อยภายในถ้ำนั้น
พวกเขาพบว่า ในช่วง  first Intermediat Period  นั้นปริมาณน้ำฝนในอิสราเอลก็ลดลงอย่างมากเช่นกัน
แต่หลักฐานเพียงเท่านี้ยังไม่พอที่จะสรุปได้ว่า ความแห้งแล้งในอียิปต์จะเกี่ยวข้องกับในอิสราเอล
เพราะระบบอากาศของอียิปต์กับอิสราเอลนั้นแตกต่างกัน ถ้าความแห้งแล้งในอียิปต์จะกระทบอิสราเอลด้วย
ปรากฎการณ์นี้น่าจะใหญ่มาก อาจจะเป็นปรากฎการณ์เปลี่ยนแปลงของอากาศทั้งโลก

ในที่สุดนักธรณีวิทยาก็ได้ค้นพบหลักฐานสำคัญ ไม่ใช่ในทะเลทรายแต่ได้มาจากภูเขาน้ำแข็งที่ลอยอยู่บริเวณกรีนแลนด์
พวกเขาพบว่าในช่วงเวลาที่อียิปต์ล่มสลายนั้น เกือบทั่วทวีปยุโรปปกคลุมด้วยน้ำแข็ง เรียกว่าเป็นยุคน้ำแข็งย่อยเลยก็ได้
นอกจากนั้นนักธรณีวิทยายังได้พบหลักฐานสภาพอากาศที่แปรปวนในช่วงนั้นจากที่ต่างๆทั่วโลก...

ปรากฎการณ์ครั้งนี้เป็นการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศทั่วโลก ความหนาวเย็นในยุโรป และความแห้งแล้งในอียิปต์
ในสังคมเกษตรกรรมอย่างอียิปต์ ที่พึ่งดินฟ้าอากาศอย่างมากนั้น แค่ความแห้งแล้งไม่กี่ปีก็เพียงพอที่จะทำให้
เกิดความระส่ำละสายแล้วไม่ต้องสงสัยเลยว่าความแห้งแล้งจากปรากฎการณ์ที่ใหญ่ขนาดนี้จะนำความหายนะได้ขนาดใหน

[จ้อ]

ข้อมูลเพิ่มเติม จากเว็ปข้างล่างนี้ครับ

http://www.bbc.co.uk/history/ancient/egyptians/apocalypse_egypt1.shtml' target='_blank'>http://www.bbc.co.uk/history/ancient/egyptians/apocalypse_egypt1.shtml

http://www.ancientegypt.co.uk/' target='_blank'>http://www.ancientegypt.co.uk/

http://www.geocities.com/~amenhotep/index.html' target='_blank'>http://www.geocities.com/~amenhotep/index.html

ช่วง first Intermediat Period อ่านได้จากเว็ปนี้ครับ

http://www.geocities.com/~amenhotep/history/07_11/index.html' target='_blank'>http://www.geocities.com/~amenhotep/history/07_11/index.html



แต่ถ้าอยากสำรวจภายในปีรามิดเชิญที่ลิงก์นี้เลยครับ

http://www.ancientegypt.co.uk/pyramids/explore/exp_main.html' target='_blank'>http://www.ancientegypt.co.uk/pyramids/explore/exp_main.html
http://vcharkarn.com/reurnthai/uploaded_pics/RW745x005.jpg'>

[นักสำรวจน้อย]

ผมเข้าไปสำรวจข้างในปิรามิดตะกี้นี้เกือบออกมาไม่ได้ครัยพี่มันซับซ้อนเหลือเกิน
  สงสัยเหลือเกินที่บอกว่าอยู่ในช่วงระหว่าง 2575ถึง2510ทำไม
ไม่เป็นจาก2510ถึง2575 และบรรทัดล่างๆอีกครับ ไม่ทราบว่าผมเข้าใจผิดหรือเปล่าครับพี่

[นกข.]

2575 ก่อน คศ.? - 2510 ก่อน คศ.?
ถ้าเป็นอย่างนั้นก็ถูกแล้วครับ เลขมากยิ่งแปลว่าย้อนกลับไปไกลมาก มาก่อนเลขน้อยครับ (ระบบนี้ยึดพระเยซูหรือคริสตกาลเป็นจุดตั้งต้น ขอให้นึกถึงเส้นจำนวนในวิชาคณิตศาสตร์ เทียบ 0 กับจุดเริ่มต้น ค.ศ. ปีที่เราเห็นเดี๋ยวนี้ 2000 2001 เป็นปี ค.ศ. เหมือนกับจำนวนบวกบนเส้นจำนวน ที่มาหลัง 0 แต่B.C หรือปีก่อน คศ. เหมือนจำนวนลบอีกข้างของศูนย์บนเส่นจำนวน -3 มาก่อน -2 และมาก่อน -1 เข้าใจไหมครับ)

[Linmou]

ยุคที่อิยิปต์เกิดภัยแล้งครั้งใหญ่ คงไม่ใช่ช่วงที่จีนเกิดน้ำท่วมครั้งใหญ่หรอกนะ

ราชวงศ์เซี่ยเริ่มต้นเมื่อประมาณศตวรรษที่ ๒๒ ก่อน ค.ศ. ปฐมกษัตริย์คือ อวี่ ในสามราชันย์ หยาวซุ่นอวี่ ที่ครองราชย์สืบต่อกันตามลำดับ
ในยุคของหยาวกับซุ่น ได้เกิดน้ำท่วมครั้งใหญ่ขึ้น น้ำท่วมได้ดำเนินติดต่อกันเป็นเวลานานถึงหลายสิบปี

เวลาดูจะเหลื่อมกัน ๒๐๐ - ๓๐๐ ปีนะคะ

[จ้อ]

ตามข้อมูลของคุณ Linmou ผมไม่แน่ใจว่าเหตุการณ์น้ำท่วมครั้งใหญ่ในจีนนั้น
จะเกี่ยวข้องกันโดยตรงหรือเปล่าแต่คิดว่าช่วงเวลานั้นอาจจะอยู่ในช่วงที่ใกล้เคียงกัน

จากข้อมูลที่ผมมีนั้น การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศนี้เรียกว่า Mini Ice Age
หลักฐานทางธรณีวิทยาจากการศึกษาภูเขาน้ำแข็ง ในแถบกรีนแลนด์พบว่า
ความแปรปรวนของสภาพอากาศนี้เกิดขึ้นเป็นคาบค่อนข้างคงที่ คือประมาณทุกๆ 1500 ปี
ซึ่งจะยาวนานถึง 100 หรือ 200 ปี บางครั้งรุนแรงมากบางครั้งรุนแรงน้อย
และหนึ่งในคาบของ Mini Ice Age นั้นเกิดขึ้นเมื่อประมาณ 4200 ปีมาแล้ว

นักธรณีวิทยาจาก Lamount-Donerty Earth Observatory ได้ศึกษาปรากฎการณ์ดังกล่าว
จากตัวอย่างทางธรณีวิทยาทั่วโลก และพวกเขาพบว่าปรากฎการณ์แปรปรวนของสภาพอากาศ
ที่เกิดขึ้นในช่วงดังกล่าวนั้น เกิดขึ้นในหลายๆที่ในโลก เช่นในบริเวณเมดิเตอร์เรเนียน
บริเวณ แอตแลนติกเหนือ กรีนแลนด์ ทั่วแอฟริกาเหนือ สหรัฐอเมริกาและแคนนาดา
และล่าสุดที่ยืนยันคือบริเวณประเทศอินโดนีเซีย (ซึ่งจะว่าไปก็ใกล่้กับจีนมากๆ)
ผลการค้นพบนี้บอกใด้ถึงขนาดความกว้างของปรากฎการณ์ครั้งนี้

ถ้าตามเวลาที่คุณ Linmou กล่าวถึงคือ ศตวรรษที่ ๒๒ ก่อน ค.ศ. ก็น่าจะอยู่ในช่วงเดียวกันนี้
ผมคิดว่าถ้าจะบอกให้แน่ชัดว่าเกี่ยวข้องกันหรือเปล่า ควรจะต้องมีหลักฐานทางธรณีวิทยา
มาช่วยยืนยันด้วย คิดว่าในช่วงเวลาเดียวกันก็น่าจะเกิดความหนาวเย็นในไซบีเรีย
และในมองโกลเลีย รวมทั้งตอนเหนือของจีนด้วย ผมว่าถ้ามีหลักฐานทางโบราณคดี
ที่น่าจะเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ประเภทนี้ หรือถ้าจะให้แน่หลักฐานทางธรณีวิทยา
ก็จะช่วยยืนยันได้ครับ ....

ส่วนตัวผมว่าน่าจะเป็นไปได้นะ เพราะถ้าน้ำท่วมนานเป็นสิบๆปี ดูจะไม่ค่อยธรรมดานัก

[จ้อ]

ส่วนที่คุณรินสงสัยว่าคนอียิปต์ยุคนี้สืบเชื้อสายมาจากยุคนั้นหรือเปล่า?
อันนี้ผมก็ไม่แน่ใจเหมือนกันครับเพราะไม่ใช่ผู้เชียวชาญ
และที่สำคัญคือ อียิปต์ในยุคหลังๆนั้น ถูกคนหลายเผ่าเข้ายึดครอง เริ่มตั้งแต่เปอร์เซีย
กรีกของพระเจ้าอเล็กซานเดอร์ โรมันสมัยคลีโอพัตรา แล้วเรื่อยลงมาถึงมุสลิม

ยิ่งเมื่อสมัยศตวรรษที่ 10-11นั้น อารยธรรมอิสลามแผ่ไปทั่งตั้งแต่อินเดียถึงสเปน
รู้สึกว่ากรุงไคโรของอียิปต์เคยเป็นเมืองที่รุ่งเรื่องที่สุดในอณาจักร์มุสลิม แต่จำไม่ได้ว่าศตวรรษไหนแน่ครับ
ผมคิดว่าผสมปนเปกันไปหมดแล้วละครับ

[นกข.]

ผมเข้าใจว่าคนอียิปต์ปัจจุบันส่วนใหญ่เป็นเผ่าอาหรับครับ จะยังมีสายเลือดของคนอียิปต์รุ่นฟาโรห์หลงเหลือปนอยู่บ้างหรือไม่ ก็ไม่ทราบเหมือนกัน

แม้แต่อียิปต์โบราณเอง สมัยหลังๆ ลงมาก็ถูกปนถูกผสมไปแล้ว ไม่ต้องพูดถึงประชาชนธรรมดา ขนาดองค์ฟาห์โรห์เองราชวงศ์ท้ายๆ ก็กลายเป็นลูกหลานโรมัน อย่างที่คุณจ้อพูดถึงพระนางคลีโอพัตรา (...ซึ่งไม่เกี่ยวกับสถานประกอบการแห่งหนึ่งที่เมืองไทยแต่อย่างใด และพนักงานผู้ประกอบการในสถานที่แห่งนั้นก็ดูเหมือนจะไม่ใช่ชาวไอยคุปต์โบราณด้วย ส่วนจะเป็นชาวไหนแน่นั้นคงต้องถามผู้เชี่ยวชาญอย่างคุณจ้อ เพราะผมไม่ชำนาญเรื่องคลีโอพัตราที่เมืองไทยครับ)

[จ้อ]

ความจริงแล้วเพียงแค่ระดับน้ำในแม่น้ำไนล์ต่ำกว่าปกติเมตร หรือ สองเมตร
ก็เพียงพอที่จะทำให้เกิดความอดอยากและความระส่ำระสายได้แล้ว
ตามประวัติศาสตร์นั้น ในราวปี ค.ศ. 1791 ถึง 1792 ระดับน้ำในแม่น้ำไนล์ลดลงไปเพียง 1-2เมตร
ความอดอยากเกิดขึ้นในอียิปต์ อำนาจรัฐบาลกลางปั่นป่วน
นโปเลียน นักยุทธศาสตร์ของโลก มองเห็นโอกาสทองจึงเคลื่อนพลเข้ายึดอียิปต์

จากบันทึกตั้งแต่สมัยอาหรับยึดครองอียิปต์  ความแห้งแล้งเนื่องจากระดับน้ำไนล์
ลดลงกว่าระดับปกตินั้นเกิดขึ้นหลายครั้ง บางครั้งยาวนานเกือบสิบปี
แต่ความแห้งแล้งในช่วงล่มสลายของ Old Kingdom นั้นกินเวลายาวนานไม่ใช่สิบ
แต่เป็นร้อยปี ความเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศนั้นส่งผลรุนแรงต่อชีวิตมนุษย์
จนผู้คนในอียิปต์สมัยนั้นไม่รู้ว่าจะรับมือกับมันอย่างไร ส่งผลให้อารยธรรมที่ยิ่งใหญ่ที่สุดอันหนึ่ง
ล่มสลายลง

[จ้อ]

อ่ะ... คุณ นกข. ไหงโยนเผือกร้อนให้ผมอีกแย้ววว
เดี๋ยววันหลังไม่พาไปทัศนศึกษานะเอ้อ!

[นกข.]

สงสัยจังว่าความแปรปรวนของสภาพภูมิอากาศที่คุณจ้อว่า จะเป็นสาเหตุของตำนานโบราณเรื่องน้ำท่วมโลกที่มีตรงกันหลายชาติภาษาได้ไหม?

จีนก็มีบันทึกเรื่องน้ำท่วมอย่างที่แม่นางหลินว่า (อันนั้นเป็นเหตุการณ์สมัยประวัติศาสตร์ ถึงจะเป็นยุคประวัติศาสตร์กึ่งนิทานก็ยังพอถือได้ว่าเป็นประวัติศาสตร์อยู่บ้าง แต่ถ้าจะเอาย้อนไปยุคตำนานจริงๆ เห็นจะเป็นตอนที่ฟ้าถล่มไปหน่อยทำให้เกิดน้ำท่วมและภัยพิบัติ จนเทพมารดาหนี่ว วา ต้องซ่อมแซมฟ้าที่ถล่มลงมาโน่นกระมัง) ในไบเบิลก็มีเรื่องเรือโนอาห์กับน้ำท่วมใหญ่ที่ภาษาคริสตังไทยสมัยก่อนท่านเรียกว่า "น้ำวินาศ"  ทางอินเดียก็มีเรื่องของพระมนู ราชาที่ได้รับเทวโองการจากพระวิษณุให้ช่วยชีวิตมนุษย์จากน้ำท่วมโลก โดยองค์พระวิษณูเป็นเจ้าทรงอวตารมาเป็นปลา อยู่ในนารายณ์สิบปางตอนมัตสยาวตาร น่าจะเป็นไปได้ว่าต้นเค้าของนิทานเหล่านี้คือน้ำท่วมครั้งใหญ่ที่มีจริงๆ